Hà Nội qua Tổng điều tra kinh tế năm 2017

THỐNG KÊ VÀ CUỘC SỐNG <br /> <br /> HÀ NỘI QUA TỔNG<br /> NG ĐI<br /> ĐIỀU TRA KINH TẾ NĂM 2017<br /> <br /> Đỗ Ngọcc Khải*<br /> Kh<br /> <br /> Tóm tắt:<br /> Hà Nội là Thủ đô của cả nước,<br /> c, là trung tâm chính tr<br /> trị, kinh tế, văn hóa, khoa họcc và giáo<br /> dục, nơi tập trung các cơ quan cao nhấất trong Hệ thống chính trị của nước ta.. Trong nhữngnhữ<br /> năm qua, mặc dù nền kinh tế trong nư nước diễn ra trong bối cảnh vẫn còn nhiều khó hó khăn,<br /> thách thức song kinh tế Hà Nội vẫn<br /> n liên ttục tăng trưởng. Kết quả Tổng điều u tra (TĐT) kinh tế<br /> t<br /> 2017 cho thấy Hà Nội phát triển<br /> n theo hưhướng tích cực, tăng các ngành công nghiệp và dịch ch vụ<br /> v<br /> phản ánh đúng quá trình đô thị hóa đang didiễn ra mạnh mẽ trong những năm qua.<br /> Kết quả TĐT kinh tế năm 2017 cho Đảng, đoàn thể, hiệp hội (chiếm 1,6%); 5.156<br /> thấy tính đến ngày 31/12/2016 Hà Nộ ội có cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng (chiếm<br /> m 1%). So với<br /> v<br /> 111.492 doanh nghiệp thực tế đang ho hoạt kết quả TĐT kinh tế năm 2012, cơ cấu về sốố cơ<br /> động, chiếm tỷ trọng 22,1% trong tổng<br /> ng ssố cơ sở kinh tế năm 2017 có sự chuyển dịchch đáng<br /> sở hoạt động sản xuất kinh doanh; cơ sở<br /> ở sản kể, số lượng cơ sở kinh tế khu vựcc doanh<br /> xuất kinh doanh cá thể 378.996 (chi (chiếm nghiệp tăng lên, tỷ trọng cơ sở sản xuấtt kinh<br /> 75,3%); 7.990 cơ sở hành chính, sự nghi<br /> nghiệp, doanh cá thể giảm xuống (xem Hình 1).<br /> Hình 1: Số cơ sở kinh ttế năm 2012 và năm 2017 của Hà Nội<br /> Năm 2012 Năm 2017<br /> Cơ sở<br /> Doanh HCSN Doanh Cơ sở<br /> nghiệp 2% nghiệp HCSN<br /> 16% 22,1% 1,6%<br /> Cơ sở Cơ sở Cơ sở<br /> SXKD cá tôn SXKD cá Cơ sở<br /> thể giáo, tín thể tôn<br /> 81% ngưỡng 75,3% giáo, tín<br /> 1% ngưỡng<br /> 1%<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nguồn: Kết quả TĐT kinh ttế năm 2012 và năm 2017 của Hà Nội<br /> Các cơ sở kinh tế sử dụng<br /> ng 3.444 nghìn 1. Số cơ sở kinh tế và số lao độ<br /> ộng<br /> lao động, mặc dù số lượng cơ sở khốii cá th<br /> thể thuộc khu vực doanh nghiệp<br /> lớn nhất nhưng doanh nghiệp mớii là kh<br /> khối sử 1.1. Số cơ sở thuộc khu vựcc doanh<br /> dụng lao động nhiều nhất. Sự phân bố các cơ nghiệp<br /> sở và lao động không đồng đều giữa a các<br /> Doanh nghiệp của Hà Nội từ năm<br /> quận, huyện. Các quận Đống Đa, quậ ận Hà<br /> 2011-2016 có sự tăng nhanh về số lượ<br /> ợng,<br /> Đông, huyện Thường Tín đứng đầu u vvề số<br /> theo kết quả TĐT năm 2017 đến n ngày<br /> lượng cơ sở.<br /> 31/12/2016 trên địa bàn Hà Nội hiệnn có<br /> 111.492 doanh nghiệp thực tế đang hoạt<br /> ho<br /> * Cục trưởng Cục Thống kê Hà Nội<br /> <br /> 35<br />  THỐNG KÊ VÀ CUỘC SỐNG<br /> động (chưa tính các doanh nghiệp thuộc an Trong tổng số 111.492 doanh nghiệp,<br /> ninh, quốc phòng) tăng 56,7% so với TĐT có 1.115 doanh nghiệp (1%) hoạt động trong<br /> năm 2012. Mặc dù có sự tăng trưởng mạnh ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản; 27.439<br /> mẽ về số lượng doanh nghiệp, song sự phát doanh nghiệp (24,6%) hoạt động trong<br /> triển của từng loại hình, từng thành phần ngành công nghiệp và xây dựng; 82.938<br /> kinh tế có sự biến động ngược chiều nhau: doanh nghiệp (74,4%) hoạt động trong<br /> ngành thương mại và dịch vụ.<br /> - Loại hình kinh tế nhà nước: Do quá<br /> trình cơ cấu, sắp xếp lại và đổi mới quản lý, Mặc dù có sự tăng trưởng nhanh chóng<br /> số lượng cơ sở doanh nghiệp nhà nước trên về số lượng, doanh nghiệp Hà Nội chủ yếu<br /> địa bàn Hà Nội hiện có 500 cơ sở (chiếm vẫn là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bình quân<br /> 0,4%), giảm 27,6% so với TĐT năm 2012. mỗi doanh nghiệp sử dụng 21 lao động, giảm<br /> Xu hướng giảm phản ánh đúng tiến trình tái 7 lao động so với năm 2011. Số doanh<br /> cơ cấu, đẩy mạnh đổi mới, sắp xếp và cổ nghiệp dưới 10 lao động chiếm khoảng<br /> phần hóa doanh nghiệp nhà nước theo chủ 68,8% số doanh nghiệp đang hoạt động trên<br /> trương của Chính phủ. Hầu hết các doanh địa bàn và hầu hết là các doanh nghiệp ngoài<br /> nghiệp nhà nước là các doanh nghiệp có quy nhà nước, chỉ có 1,4% số doanh nghiệp có<br /> mô lớn, lao động bình quân một doanh quy mô trên 200 lao động, chủ yếu hoạt<br /> nghiệp là 579 lao động. động trong các ngành công nghiệp, xây<br /> dựng, tài chính, ngân hàng.<br /> - Loại hình kinh tế ngoài nhà nước: Có<br /> tốc độ tăng trưởng mạnh nhất về số lượng, 1.2. Số lao động làm việc trong<br /> với thủ tục thành lập doanh nghiệp ngày khu vực doanh nghiệp<br /> càng thuận lợi, thông thoáng, hàng năm Hà<br /> Hà Nội với lợi thế là nguồn lao động<br /> Nội có hàng nghìn doanh nghiệp mới được<br /> dồi dào, tỷ lệ lao động đã qua đào tạo khá<br /> thành lập. Tính đến ngày 31/12/2016, số<br /> cao, do đó việc huy động nguồn nhân lực<br /> lượng doanh nghiệp ngoài nhà nước trên địa<br /> này cho sản xuất kinh doanh là tương đối<br /> bàn Hà Nội là 108.564 doanh nghiệp đang<br /> thuận lợi so với các địa phương khác. Hiện<br /> hoạt động, tăng 57,7% so với TĐT năm<br /> nay, lực lượng lao động làm việc trong các cơ<br /> 2012, tỷ trọng chiếm 97,4% trong tổng số<br /> sở thuộc khối doanh nghiệp là 2.363,5 nghìn<br /> doanh nghiệp của Hà Nội.<br /> lao động, tăng 20,8% so với TĐT năm 2012.<br /> - Loại hình kinh tế có vốn đầu tư nước<br /> Tương tự như số lượng các cơ sở,<br /> ngoài: Sau 5 năm, số lượng các cơ sở thuộc<br /> doanh nghiệp ngoài nhà nước hiện đang sử<br /> doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là<br /> dụng nhiều lao động nhất với 1.804,1 nghìn<br /> 2.428 doanh nghiệp, chiếm 2,2% tổng số<br /> lao động (chiếm 76,3%), tăng 30,3% so với<br /> doanh nghiệp, tăng 49,3% so TĐT năm<br /> TĐT năm 2012. Trong đó, lao động nữ là<br /> 2012. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước<br /> 648,8 nghìn lao động chiếm 36% trong tổng<br /> ngoài tuy không phát triển nhanh về số cơ sở<br /> số lao động khối ngoài nhà nước. Tiếp theo<br /> như doanh nghiệp ngoài nhà nước, nhưng<br /> là các doanh nghiệp nhà nước hiện sử dụng<br /> vẫn đóng góp một phần đáng kể vào tăng<br /> 289,5 nghìn lao động, chiếm 12,3% tổng số<br /> trưởng kinh tế Thủ đô, nhất là trong lĩnh vực<br /> lao động hiện đang làm việc trong các doanh<br /> xuất nhập khẩu. Lao động bình quân một<br /> nghiệp, giảm 20,2% so với TĐT 2012.<br /> doanh nghiệp là 111 lao động.<br /> Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sử<br /> <br /> <br /> <br /> 36<br />  THỐNG KÊ VÀ CUỘC SỐNG <br /> dụng 269,9 nghìn lao động (chiếm 11,4%), 2. Cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể<br /> tăng 28,8% so với TĐT năm 2012. Khu vực sản xuất kinh doanh cá thể là<br /> Lao động làm việc ở khu vực doanh chủ thể sản xuất kinh doanh quan trọng của<br /> nghiệp chủ yếu tập trung ở các ngành công nền kinh tế với số lượng cơ sở lớn nhất trong<br /> nghiệp, xây dựng, thương nghiệp. Tại thời các khối kinh tế. Tuy nhiên qui mô các hộ cá<br /> điểm ngày 31/12/2016, số lượng lao động thể của Hà Nội rất nhỏ lẻ và nhiều hạn chế<br /> trong ngành công nghiệp là 649,3 nghìn lao về qui mô lao động, vốn, tài sản, trình độ<br /> động, chiếm 27,5% tổng số, tăng 32,1% so quản lý, ứng dụng công nghệ trong sản xuất<br /> TĐT trước; ngành xây dựng sử dụng 524,5 kinh doanh.<br /> nghìn lao động, chiếm 22,2%, tăng 14,6% so 2.1. Số cơ sở sản xuất kinh doanh<br /> 5 năm trước; ngành thương nghiệp sử dụng cá thể<br /> 489,1 nghìn lao động chiếm 20,7% tăng<br /> Cùng với sự phát triển của nhiều loại<br /> 5,1% so với TĐT năm 2012. Tuy nhiên,<br /> hình kinh tế thì kinh tế cá thể đã, đang và sẽ<br /> những ngành này không phải là ngành có số<br /> là thành phần không thể thiếu và có đóng<br /> lượng lao động tăng trưởng cao nhất so với 5<br /> góp nhất định trong sự phát triển kinh tế của<br /> năm trước, các ngành giáo dục, y tế mới là<br /> Thủ đô.<br /> ngành có số lao động tăng trưởng cao nhất,<br /> cụ thể: Lao động trong ngành giáo dục tăng Khối cá thể có số lượng cơ sở sản xuất<br /> 2,6 lần; ngành y tế tăng 2,7 lần. kinh doanh nhiều nhất so với các loại hình<br /> khác. Tính đến ngày 01/7/2017 Hà Nội có<br /> 1.3. Vốn và tỷ suất lợi nhuận của<br /> 378.996 cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể,<br /> các cơ sở thuộc khu vực doanh nghiệp<br /> tăng 7,7% so với năm 2012. Trong đó, các cơ<br /> Số lượng doanh nghiệp tăng nhanh kéo sở cá thể chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực<br /> theo qui mô vốn tăng, tính đến ngày thương mại với 167.276 cơ sở (chiếm 44,1%),<br /> 31/12/2016 tổng nguồn vốn khối doanh nghiệp tăng 14,5% so TĐT năm 2012 và phần lớn là<br /> là 7.959 nghìn tỷ đồng, tăng 132,7% so với bán lẻ và phục vụ tiêu dùng tại chỗ; ngành<br /> TĐT năm 2012, nguồn vốn bình quân cho một dịch vụ có 96.844 cơ sở (chiếm 25,6%); tiếp<br /> doanh nghiệp là 71 tỷ. Trong đó khu vực kinh theo là ngành công nghiệp là 91.882 cơ sở,<br /> tế nhà nước có nguồn vốn bình quân 1 doanh chiếm 24,2% tăng 0,5% so năm 2012; ngành<br /> nghiệp là gần 4 nghìn tỷ/doanh nghiệp; khu xây dựng là 6.695 cơ sở (chiếm 1,8%), giảm<br /> vực kinh tế ngoài nhà nước khoảng 34 tỷ 6,6% so 5 năm trước. Ngành vận tải, kho bãi<br /> đồng/doanh nghiệp; khu vực đầu tư nước có số cơ sở là 16.299 cơ sở (chiếm 4,3%),<br /> ngoài là 966 tỷ đồng/doanh nghiệp. giảm 13,4% so năm 2012.<br /> Trong khi số vốn của doanh nghiệp Qua kết quả TĐT cho thấy cơ sở cá thể<br /> nhà nước rất lớn nhưng tỷ suất lợi nhuận có sự phát triển không đồng đều giữa các<br /> trên vốn lại chỉ đứng thứ 2 sau khu vực vốn ngành kinh tế. Xu hướng chung của Hà Nội là<br /> đầu tư nước ngoài. Tỷ suất lợi nhuận khu vực phát triển thương mại dịch vụ và giảm công<br /> vốn đầu tư nước ngoài là 20,5%, đây là khối nghiệp, xây dựng và vận tải. Các quận nội<br /> có tỷ suất lợi nhuận trên vốn cao nhất cho thành tập trung và tăng nhiều về ngành<br /> thấy hiệu quả sản xuất kinh doanh rất tốt. thương mại và dịch vụ, trong đó các huyện<br /> Doanh nghiệp nhà nước đạt tỷ suất lợi nhuận tập trung phát triển ngành công nghiệp.<br /> trên vốn là 3,1%, doanh nghiệp ngoài nhà<br /> nước là 0,7%.<br /> <br /> 37<br />  THỐNG KÊ VÀ CUỘC SỐNG<br /> 2.2. Lao động làm việc trong các 3.2. Số lao động làm việc trong các<br /> cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể cơ sở hành chính, sự nghiệp<br /> Số lao động đang làm việc trong các cơ Tính đến ngày 31/12/2016, các cơ sở<br /> sở cá thể là 708,6 nghìn người, tăng 5,2% so hành chính, sự nghiệp có 364 nghìn lao<br /> năm 2012. Lực lượng lao động chủ yếu tập động, chiếm 10,6% tổng số lao động đang<br /> trung ở ngành thương mại, dịch vụ và ngành làm việc trên địa bàn và tăng 4,7% so năm<br /> công nghiệp, số lao động làm việc trong 2012 (trong đó, có 225 nghìn người đang làm<br /> ngành thương mại là 260,9 nghìn lao động việc trong các đơn vị hành chính sự nghiệp<br /> (chiếm 36,8%); ngành công nghiệp là 211,8 do địa phương quản lý, chiếm 61,8% trong<br /> nghìn lao động, chiếm 29,9%; ngành dịch vụ tổng số lao động đang làm việc khu vực<br /> có 170,6 nghìn lao động, chiếm 24,1% (đây là này), trong đó, số lao động nữ là 226 nghìn<br /> ngành có số lao động lớn thứ 3 trong 5 ngành người, chiếm 62,6% và tăng 11,9% so với<br /> lớn) tăng 12,8% so năm 2012. 2012 (trong đó có 157 nghìn người, chiếm<br /> Chất lượng lao động trong các cơ sở cá 69,5% đang làm việc trong các đơn vị hành<br /> thể chưa cao, thiếu đội ngũ lao động có tay chính sự nghiệp do địa phương quản lý).<br /> nghề, trình độ chuyên môn cao. Số lượng lao So với doanh nghiệp và cơ sở cá thể,<br /> động chưa qua đào tạo chiếm tỷ trọng lớn, lao động trong các cơ sở hành chính, sự<br /> lực lượng lao động đã qua đào tạo còn ít. nghiệp có trình độ chuyên môn cao hơn, với<br /> số lượng lao động đã qua đào tạo chiếm tỷ lệ<br /> 3. Số cơ sở và số lao động làm việc<br /> lớn trong tổng số lao động, trong đó nhiều<br /> trong khu vực hành chính, sự nghiệp<br /> lao động có trình độ tiến sĩ, thạc sĩ, đại học.<br /> 3.1. Số cơ sở hành chính, sự nghiệp<br /> 4. Số cơ sở và số lao động thuộc<br /> Thủ đô Hà Nội, ngoài vai trò đầu não tôn giáo, tín ngưỡng<br /> về chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm<br /> Với bề dày lịch sử nghìn năm, Hà Nội<br /> lớn về văn hóa, khoa học giáo dục của cả<br /> có nhiều di tích lịch sử ghi lại công danh của<br /> nước còn là một trung tâm về kinh tế và đầu<br /> các danh nhân qua các thế hệ và cũng là nơi<br /> mối giao thương quốc tế, nơi tập trung nhiều<br /> có nhiều đình, chùa tập trung cho các lễ hội<br /> cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp so với<br /> truyền thống của vùng, địa phương. Tuy<br /> cả nước. Tính đến ngày 31/12/2016, Thành<br /> nhiên, qui mô các cơ sở tôn giáo tín ngưỡng<br /> phố có 7.990 đơn vị hành chính, sự nghiệp,<br /> nhìn chung còn nhỏ, số lao động bình quân<br /> trong đó số cơ sở do địa phương quản lý là<br /> là 2 người/cơ sở.<br /> 6.710 đơn vị, chiếm 84%. Thực hiện Nghị<br /> quyết của Bộ Chính trị, các cấp lãnh đạo từ 4.1. Số cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng<br /> trung ương tới địa phương đang tích cực Tổng số cơ sở khối tôn giáo tín ngưỡng<br /> thực hiện sắp xếp, đổi mới và cơ cấu lại bộ là 5.156 cơ sở, tăng 31,9% so với TĐT 2012.<br /> máy tổ chức, giảm đầu mối các đơn vị sự Trong đó số cơ sở tập trung nhiều ở các<br /> nghiệp, tuy bước đầu đã mang lại hiệu quả huyện (chiếm 82,4%) do đây là nơi tập trung<br /> nhưng số lượng thực hiện tinh giảm vẫn chưa nhiều chùa chiền, di tích lịch sử được nhà nước<br /> nhiều, số đơn vị trung ương đóng trên địa công nhận. Các huyện có số cơ sở tôn giáo<br /> bàn tăng 6,5%; địa phương tăng 4% so năm tín ngưỡng nhiều nhất là: Sóc Sơn có 449 cơ<br /> 2012 do một phần Hà Nội thực hiện tách địa sở (tăng 271,1%), Chương Mỹ có 412 cơ sở<br /> giới hành chính huyện Từ Liêm. (tăng 31,6%), Ba Vì có 371 cơ sở (tăng 65,6%)<br /> so với năm 2012. (Xem tiếp trang 34)<br /> <br /> <br /> 38<br />  THỐNG KÊ VÀ CUỘC SỐNG<br /> giáo, tín ngưỡng2, tăng 19,5% với 140,2 động. Kết quả Tổng điều tra cho thấy số<br /> nghìn chức sắc, nhà tu hành làm việc thường lượng đơn vị và số lao động đều tăng so với<br /> xuyên tại đơn vị tăng 7,9% so với năm 2012. năm 2012. Tuy nhiên, giai đoạn 2012-2017<br /> Mặc dù số lượng tăng nhanh nhưng quy mô có tốc độ tăng chậm hơn so với tốc độ tăng<br /> của các đơn vị tôn giáo, tín ngưỡng còn nhỏ của giai đoạn 2007-2012. Kết quả chính thức<br /> là 3,3 người/đơn vị, giảm so với mức 3,6 Tổng điều tra kinh tế 2017 sẽ được công bố<br /> người/đơn vị năm 2012. Giai đoạn 2012-2017 với hệ thống các chỉ tiêu thống kê chi tiết,<br /> có sự phát triển khá nhanh số lượng các đơn đầy đủ và những phân tích chuyên sâu,<br /> vị tôn giáo, tín ngưỡng thể hiện chủ trương chuyên đề thông qua nhiều hình thức (sách,<br /> của Đảng và Nhà nước ta tôn trọng, tạo điều đĩa CD, Webside, cơ sở dữ liệu vi mô và vĩ<br /> kiện phát triển cho hoạt động của mọi tôn mô...) nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu thông<br /> giáo, tín ngưỡng chính thống của nhân dân. tin, phục vụ công tác quản lý của Đảng, Nhà<br /> nước và các đối tượng sử dụng thông<br /> Tóm lại, Kết quả sơ bộ Tổng điều tra<br /> tin. Cùng với kết quả Tổng điều tra nông thôn,<br /> kinh tế năm 2017 cho thấy bức tranh toàn<br /> nông nghiệp và thủy sản 2016, kết quả Tổng<br /> cảnh về các đơn vị kinh tế, hành chính, sự<br /> điều tra kinh tế 2017 sẽ là các căn cứ để Tổng<br /> nghiệp nước ta qua số lượng đơn vị và số lao<br /> cục Thống kê điều chỉnh quy mô GDP và một<br /> số chỉ tiêu kinh tế vĩ mô khác năm 2017.<br /> 2<br /> Là các cơ sở thờ tự, tu hành, nơi đào tạo người Nguồn: Báo cáo kết quả sơ bộ Tổng điều tra<br /> chuyên hoạt động tôn giáo, trụ sở của tổ chức tôn kinh tế 2017 và thông cáo báo chí về kết quả<br /> giáo, những cơ sở khác của tôn giáo được nhà nước<br /> công nhận như: Phật giáo, Công giáo, Cao đài, Tin sơ bộ Tổng điều tra kinh tế 2017.<br /> lành…, các cơ sở tín ngưỡng.<br /> <br /> ---------------------------------------------<br /> Tiếp theo trang 38<br /> <br /> 4.2. Số lao động trong các cơ sở Tóm lại, kết quả TĐT cơ sở kinh tế<br /> tôn giáo, tín ngưỡng năm 2017 đã cung cấp thông tin cơ bản về<br /> các cơ sở kinh tế, hành chính, sự nghiệp, tôn<br /> Số lao động đang làm việc trong các cơ<br /> giáo trên địa bàn Hà Nội. Với sự tăng lên<br /> sở tôn giáo tín ngưỡng là 7.950 người, tăng<br /> nhanh chóng của số lượng cơ sở và quy mô<br /> 7,5% so với TĐT năm 2012. Lao động trong<br /> lao động, các cơ sở kinh tế, hành chính, sự<br /> khối tôn giáo, tín ngưỡng rất ít so các khối<br /> nghiệp đã đóng góp nhiều vào thành tựu<br /> khác, lại phân bố rải rác khắp 30 quận<br /> phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô thời<br /> huyện. Tại các quận, lao động trung bình là 2<br /> gian qua. Hà Nội xứng đáng là một trung tâm<br /> lao động trên một sơ sở, các huyện lao động<br /> lớn về chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội của<br /> trung bình là 1 lao động trên một cơ sở.<br /> cả nước.<br /> Huyện có nhiều lao động nhất là Sóc<br /> Sơn với số lao động là 556 lao động (tăng Nguồn: Báo cáo kết quả sơ bộ Tổng<br /> 82,9%), tiếp theo là Chương Mỹ là 517 lao điều tra kinh tế năm 2017 tại Hà Nội<br /> động (tăng 29,9%), Thường Tín là 501 lao<br /> động (tăng 6,4%) so với năm 2012.<br /> <br /> 34<br />