Hành động trong sử thi Ấn Độ dưới ánh sáng của hệ qui chiếu đạo đức

Nguyễn Thị Tuyết Thu<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 105(05): 169 - 173<br /> <br /> HÀNH ĐỘNG TRONG SỬ THI ẤN ĐỘ<br /> DƯỚI ÁNH SÁNG CỦA HỆ QUI CHIẾU ĐẠO ĐỨC<br /> Nguyễn Thị Tuyết Thu*<br /> Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Học viện CT - HCQG Hồ Chí Minh<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Bài báo đề cập đến đặc trưng hành động của nhân vật anh hùng trong sử thi Mahabharata dưới<br /> góc nhìn của hệ qui chiếu đạo đức, lấy Dharma làm hạt nhân. Người viết tiếp cận vấn đề trên 3<br /> bình diện: hành động thể hiện sự tương tác giữa hai quan niệm đạo đức - Dharma của Kshatriya<br /> với Dharma của Brahmin; hành động bộc lộ sự không nhất quán trong tính cách nhân vật sử thi;<br /> hành động là kết quả của lòng thù hận đem lại sự hủy diệt tàn khốc. Bài viết kết luận: Dharma là<br /> bổn phận và nghĩa vụ của mỗi đẳng cấp trong xã hội cổ đại Ấn Độ, là nguyên tắc đạo đức soi<br /> chiếu hành động, là thước đo giá trị của các anh hùng trong sử thi Mahabharata. Đúng là, “để<br /> khắc sâu Dharma vào trái tim nhân loại, Vyasa đã viết bản anh hùng ca này”.<br /> Từ khóa: Hành động nhân vật; Hệ qui chiếu đạo đức; Dharma; Dharma của Brahmin; Dharma<br /> của Kshatriya; “Brahmin hóa” anh hùng; “Kshatriya hóa” đạo sĩ.<br /> <br /> LỊCH SỬ VẤN ĐỀ*<br /> Nghiên cứu hành động trong sử thi Ấn Độ<br /> dưới ánh sáng của hệ qui chiếu đạo đức là<br /> điều đã được một số chuyên gia về<br /> Mahabharata quan tâm và gợi mở, tạo cơ sở<br /> cho những nghiên cứu hệ thống và chuyên sâu<br /> về vấn đề này. Theo sự bao quát của chúng tôi<br /> thì những ý kiến sau ít nhiều có liên quan:<br /> Sidhanta cho rằng: “Chủ nghĩa anh hùng và chủ<br /> nghĩa sùng tín thần linh đan xen một cách phức<br /> tạp trong Mahabharata. Mahabharata có nhiều<br /> lớp khác nhau, thể hiện hai quan điểm đánh giá<br /> thế giới của tu sĩ và của chiến binh, có sự đấu<br /> tranh giữa hai quan điểm đó”[9, tr.78]. Ý kiến<br /> của ông trùng với Louis Renou khi nhận xét<br /> trong Mahabharata có nhiều thế hệ ca sĩ kể<br /> chuyện mà: “Người kể sau này vì mục đích giáo<br /> huấn đã làm mờ đi cảm hứng về những hành<br /> động anh hùng”[9, tr.67].<br /> Grinser cũng tiếp cận Mahabharata dưới hai<br /> góc nhìn: góc nhìn truyền thống của sử thi<br /> anh hùng và góc nhìn dưới ánh sáng của<br /> những học thuyết tôn giáo, triết học, đạo đức.<br /> Từ đó, ông đi đến kết luận không có sự đối<br /> lập giữa tính sử thi và tính giáo huấn. Trong<br /> Mahabharata “lớp nghĩa anh hùng được liên<br /> kết chặt chẽ với lớp nghĩa triết học, đạo đức<br /> và tôn giáo”[8, tr.23].<br /> *<br /> <br /> Tel: 0984924256; Email: nguyentuyetthuajc@gmail.com<br /> <br /> Ý kiến của các ông có điểm tương đồng về<br /> hai góc nhìn trong Mahabharata, nhưng lại có<br /> những khác biệt về tính chất. Sidhanta và<br /> Louis Renou nhấn mạnh mục đích giáo huấn<br /> khi cho rằng tính giáo huấn làm mờ đi tính<br /> anh hùng. Grinser chú trọng cả hai, tính anh<br /> hùng không bị mất đi mà được soi xét dưới<br /> quan điểm thẩm mỹ mới đậm sắc thái tôn<br /> giáo, đạo đức.<br /> Tán thành ý kiến của Grinser, chúng tôi cho<br /> rằng: Mahabharata không mất đi cảm hứng<br /> anh hùng, nhưng có sự chuyển hoá trong quan<br /> niệm anh hùng. Điều này trực tiếp chi phối<br /> cách thể hiện hành động nhân vật, bổ sung<br /> một lớp nghĩa mới cho chức năng hành động,<br /> đó là tuyên truyền giáo huấn đạo đức. Vậy<br /> nên, hành động của nhân vật anh hùng được<br /> tác giả Mahabharata đặt dưới ánh sáng của<br /> hệ quy chiếu đạo đức, dưới góc nhìn của<br /> đẳng cấp tu sĩ Brahmin và tinh thần Hindu<br /> giáo. Đó là vấn đề mà chúng tôi đặt ra trong<br /> bài viết này.<br /> “BRAHMIN HÓA” NHÂN VẬT ANH<br /> HÙNG HAY SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA HAI<br /> QUAN NIỆM ĐẠO ĐỨC - DHARMA<br /> CỦA KSHATRIYA VÀ DHARMA CỦA<br /> BRAHMIN<br /> Nếu làm một phép so sánh đem đặt nhân vật<br /> Yudhisthira cạnh nhân vật Drona, chúng ta sẽ<br /> thấy những nghịch lý thú vị: Drona - đạo sĩ,<br /> 169<br /> <br /> 174Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Thị Tuyết Thu<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> thuộc đẳng cấp Brahmin lại được khắc họa<br /> chủ yếu qua hành động anh hùng chiến binh.<br /> Trong cuộc đời sử thi của mình, ông hành<br /> động 35 lần thì 34 lần gắn với chiến trận.<br /> Trong khi, Yudhisthira - võ sĩ, thuộc đẳng cấp<br /> Kshatriya lại được khắc họa chủ yếu qua<br /> ngôn ngữ: 37 hành động trên 74 đối thoại. Đó<br /> là những hành động hướng thiện, dựa trên lẽ<br /> công bằng của Dharma theo quan niệm<br /> Brahmin. Hành động trong chiến trận của<br /> chàng được thể hiện quá mờ nhạt, ít có giá trị<br /> trong hủy diệt sinh lực đối phương. Drona đạo sĩ được khắc họa như một chiến binh kiệt<br /> xuất, còn Yudhisthira - chiến binh lại được<br /> miêu tả như một đạo sỹ mẫu mực. Hiện tượng<br /> đầy nghịch lý này chứng tỏ bức tranh tư<br /> tưởng phức tạp của xã hội Ấn Độ đương thời<br /> khi lý tưởng chiến binh xen lẫn lý tưởng tu sĩ.<br /> Điều này có khác với cách quan niệm của<br /> Louis Renou cho rằng Mahabharata chú<br /> trọng tới Dharma của chiến binh.<br /> Là một đạo sĩ Brahmin, quan niệm sống của<br /> Drona là tích thiện và hòa giải. Xây dựng một<br /> loạt hành động xuất chúng trên chiến địa của<br /> Drona, ý đồ của tác giả đâu chỉ để ngợi ca tư<br /> cách chiến binh của ông mà còn muốn thể<br /> hiện sự tương tác giữa hai quan niệm Dharma<br /> của Kshatriya và Dharma của Brahmin. Ranh<br /> giới giữa hai đẳng cấp chưa rắn chắc, còn<br /> giao hòa. Drona chao đảo giữa hai bờ vực của<br /> hai quan niệm đạo đức đó. Chứng kiến cái<br /> “cảm phục trào nước mắt”của sư phụ cao niên<br /> Drona trước tài năng của tráng sĩ non trẻ<br /> Abhimanyu, ta thấy sự đấu tranh giữa hai<br /> quan niệm đạo đức đang diễn ra ngay trong<br /> con người ông.<br /> Hành động vi phạm Dharma của chính sư phụ<br /> Drona ở ngày thứ mười hai của chiến trận thể<br /> hiện sự rạn vỡ không gì cứu vãn nổi của nền<br /> tảng đạo đức trong xã hội đương thời. Một<br /> Drona thận trọng, điềm tĩnh, thấu hiểu đạo lý<br /> đã được thay bằng một Drona hiện thân của<br /> bạo lực và sự hủy diệt: “Bãi chiến trường máu<br /> chảy như xối, ngập ngụa những xác chết,<br /> chồng chất cẳng voi, cẳng ngựa” [6, tr.365].<br /> Hành động xa rời Dharma của bổn phận tu sĩ<br /> của Drona đã khiến một con người giản đơn,<br /> <br /> 105(05): 169 - 173<br /> <br /> vũ dũng như Bhima cũng phải lên tiếng kết<br /> tội sư phụ “đã từ bỏ nhiệm vụ chính đáng của<br /> mình, để đi theo nghề võ của đẳng cấp<br /> Kshatriya, mang lại tiêu vong cho các bậc vua<br /> chúa” [6, tr.426]. Sự xuất hiện của Drona trên<br /> chiến trận Kurukshetra với chức tổng thống<br /> lĩnh quân đội Kaurava của ông cho thấy chiến<br /> trường không còn là võ đài thi thố tài năng<br /> của riêng đẳng cấp chiến binh. Sự khác lạ<br /> trong bề sâu về chất giữa người anh hùng<br /> chiến trận của Iliad và người anh hùng chiến<br /> trận của Mahabharata là ở hiện tượng này.<br /> Lý tưởng anh hùng chiến binh trong<br /> Mahabharata không còn thuần túy chỉ là sức<br /> mạnh, dũng cảm và chiến tích. Sự tiêu diệt<br /> được nhiều sinh lực đối phương với người<br /> anh hùng của Mahabharata không phải lúc<br /> nào cũng đáng ngợi ca.<br /> Hành động của Drona thể hiện sự cọ sát giữa<br /> hai quan niệm đạo đức Dharma của Kshatriya<br /> và Dharma của Brahmin hay hiện tượng<br /> “Brahmin hóa” anh hùng và “Kshatriya hóa”<br /> đạo sĩ, tạo nên mẫu anh hùng Ấn Độ khác với<br /> mẫu anh hùng truyền thống của sử thi thế giới.<br /> HÀNH ĐỘNG BỘC LỘ SỰ KHÔNG NHẤT<br /> QUÁN TRONG TÍNH CÁCH NHÂN VẬT<br /> Sử thi truyền thống quan niệm nhân vật anh<br /> hùng có tính cách “nhất phiến, yên lặng, an<br /> nhàn, tự tại” [3, tr.450]. Mahabharata có câu:<br /> “Không một người có phẩm hạnh nào lại đủ<br /> kiên cường để suốt đời giữ vững phẩm hạnh,<br /> cũng như không một kẻ tội lỗi nào lại quá xấu<br /> xa để sống trọn vẹn cuộc đời trong vũng bùn<br /> tội lỗi... Trên trần gian này không có ai mà<br /> không làm cả việc thiện lẫn điều ác” [6,<br /> tr.97]. Tiếp cận với Mahabharata chúng ta<br /> thấy nhân vật nào cũng vừa cao cả vừa thấp<br /> hèn, vừa đáng ngợi ca vừa đáng chê trách.<br /> Về điểm này, nhiều nhà nghiên cứu<br /> Mahabharata đã chỉ ra: “Các nhân vật tích<br /> cực đôi khi có những hành động mà khó có<br /> thể đánh giá được là có đạo đức” [7, tr.138].<br /> P.A.Grinser cũng nhận định: “Trong<br /> Mahabharata không có sự phân biệt rạch ròi<br /> giữa nhân vật chính diện và nhân vật phản<br /> diện, nhưng có mâu thuẫn trong tính cách<br /> nhân vật, có cả phần ánh sáng và bóng tối trên<br /> <br /> 170<br /> <br /> 175Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Thị Tuyết Thu<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> mỗi tượng đài sử thi” [2, tr.45]. Nguyễn Thừa<br /> Hỷ ghi lại những cảm nhận tinh tế của mình<br /> về các nhân vật trong Mahabharata như nó<br /> vốn có: “Bhima - một con người võ biền, đầy<br /> lòng tốt, chân thực, nhưng vẫn còn mang tính<br /> chất man rợ, hoặc Yudhisthira - một mẫu<br /> người đạo đức, mô phạm nhưng mềm yếu và<br /> có lúc vẫn rơi xuống những tật xấu dối trá của<br /> một con người bình thường...” [5, tr.144].<br /> Đúng là trong Mahabharata “không có nhân<br /> vật toàn thiện, toàn mỹ” [4, tr.59], không có<br /> hành động nào được coi là tuyệt đối đúng<br /> đắn. Đến như Arjuna cao thượng và tài nghệ,<br /> vẫn mượn Sikhandin làm lá chắn cho hành<br /> động giao đấu cung tên của mình với Bhisma,<br /> hành động phạm luật được biện minh bởi định<br /> mệnh. Nhờ vậy tội lỗi của Arjuna cũng được<br /> giảm nhẹ, mà tài năng cao cả của Bhisma vẫn<br /> được ngợi ca. Điều đó hoàn toàn phù hợp với<br /> cảm hứng của thể loại sử thi nói chung và<br /> Mahabharata nói riêng. Cũng vậy, khi giao<br /> đấu với Karna ở cuối chiến trận Kurukshetra<br /> Arjuna đã bắn tên hạ thủ trong lúc Karna<br /> ngừng giao đấu vì đang gặp khó khăn, bánh<br /> xe kẹt trong bùn lầy và máu... Tác giả miêu<br /> tả: “Bàn tay của Arjuna ngập ngừng không<br /> muốn làm một hành động không thượng võ”<br /> [6, tr.431]. Cuối cùng, bằng sự can thiệp của<br /> định mệnh Arjuna đành phải hành động vì<br /> “chấp nhận lời sai khiến của Ngọc hoàng” (ở đây chính là Krishna). Sử thi quy kết trách<br /> nhiệm thuộc về Krishna. Cảnh này trong phim<br /> Mahabharata được đạo diễn Peter Brook biểu<br /> hiện bằng cách cho bàn tay của Krishna di<br /> chuyển mũi tên của Arjuna.<br /> Điều lạ lùng là tất cả những hành động thể hiện<br /> sự thiếu nhất quán trong tính cách ấy, đều được<br /> tác giả xây dựng trên cơ sở lý giải nó như nghĩa<br /> vụ thực thi bổn phận dưới sự chỉ đạo của<br /> Krishna. Krishna là nhân vật gây ra nhiều tranh<br /> cãi, nhiều cách hiểu khác nhau, chứa đựng<br /> những băn khoăn thắc mắc, tốt hay xấu, thiện<br /> hay ác, thần hay người, vô hình hay hữu hình...<br /> Chúng tôi tạm phân ra các loại ý kiến:<br /> - Cho Krishna là hoá thân của thần Vishnu<br /> (Will Durant, Nguyễn Tấn Đắc).<br /> - Chỉ ra sự thiếu nhất quán trong hành động của<br /> Krishna (Louis Renou, Nguyễn Thừa Hỷ).<br /> <br /> 105(05): 169 - 173<br /> <br /> - Cho Krishna là sự đúc kết toàn bộ nội dung<br /> đồ sộ của Mahabharata, là tham vọng nhận<br /> thức vũ trụ nhân sinh của người Ấn Độ, mà<br /> điều cốt tủy là học thuyết Dharma (Rabinôvic,<br /> Carrière).<br /> Theo chúng tôi, Krishna trở thành biểu tượng<br /> cho Dharma, chi phối nguyên tắc xây dựng<br /> hình tượng nhân vật anh hùng. Krishna thành<br /> người hướng đạo, giáo huấn đạo đức và cách<br /> xử thế cho các nhân vật anh hùng trong sử thi<br /> này, kết tinh của tinh thần Hindu giáo: Bảo vệ<br /> lẽ phải, tiêu diệt cái ác tội lỗi và phi đạo lý,<br /> giữ vững luật lệ, thiết lập thế giới của cái<br /> thiện, cái hoà hợp. Để thực hiện chức năng<br /> đó, nhân vật này có thể hoá thân thành trăm<br /> ngàn vóc thể thế nhân. Và như thế, tất cả<br /> những hành vi xử thế dường như mâu thuẫn<br /> được nêu và phân tích ở bên trên, đều được<br /> hướng đạo bởi Krishna hiện thân của Dharma.<br /> Như vậy, Mahabharata không chỉ miêu tả<br /> hành động nhân vật anh hùng theo quan niệm<br /> truyền thống mà còn thể hiện chúng dưới ánh<br /> sáng đạo đức tôn giáo.<br /> HÀNH ĐỘNG LÀ KẾT QUẢ CỦA LÒNG<br /> THÙ HẬN, GẮN VỚI CƠN GIẬN ĐEM<br /> LẠI SỰ HỦY DIỆT TÀN KHỐC<br /> Từ điểm nhìn của đẳng cấp tu sĩ Brahmin,<br /> Mahabharata xem “cơn thịnh nộ”, “sự giận<br /> dữ”... không còn vẻ cao cả, hùng tráng, đáng<br /> kính như trong Iliad. Nó không còn là “biến<br /> cố sử thi” để người anh hùng hành động<br /> khẳng định danh dự cá nhân. Hình ảnh “cơn<br /> giận”, “cơn thịnh nộ” trở đi trở lại nhiều lần<br /> trên từng trang sách của Mahabharata, là<br /> động lực để sản sinh những hành động hủy<br /> diệt cả nhân hình lẫn nhân tính: “Khi hận thù<br /> và căm giận đã trào lên thì những điều luật về<br /> danh dự và đạo lý Dharma đều bất lực và<br /> không kiểm soát được chúng” [6, tr.418].<br /> Cơn giận trở thành một tín hiệu nghệ thuật chi<br /> phối hành động của nhân vật trong<br /> Mahabharata, tạo nên nét đặc thù. Trong<br /> Iliad, Achilles giận Agamennon, nhưng khi<br /> Patrocle bị giết, cái chết ấy đã hóa giải mối<br /> hận thù của Achilles với Agamennon, đẩy<br /> Achilles sang thái cực khác. Achilles đã trút sức<br /> mạnh của lòng căm thù lên Hector. Ngược lại<br /> trong Mahabharata, cơn giận mang tính đối<br /> 171<br /> <br /> 176Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Thị Tuyết Thu<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> kháng trở thành xung lực chi phối từng hành<br /> động cụ thể, không được hoá giải mà ngày càng<br /> tích tụ thêm. Ví như Karna giữ mãi mối hận với<br /> Arjuna cho đến cuối đời. Bhima chỉ hả giận khi<br /> thanh toán xong với Dussasana và<br /> Duryodhana... Với Mahabharata, cơn giận cắt<br /> nghĩa cho hành động, thúc đẩy hành động.<br /> Chiến trận Kurukshetra diễn ra trong vòng<br /> mười tám ngày, thì có tới 63 lần các anh hùng<br /> hành động xuất phát từ sự giận dữ, có những<br /> nhân vật cứ hành động là hầu như gắn với cơn<br /> giận. Bhima là nhân vật như vậy, mười tám<br /> ngày chiến trận thì có tới 17 lần Bhima được<br /> khắc họa qua hành động gắn với sự giận dữ<br /> bản năng. Sau Bhima là các nhân vật thuộc<br /> phe Kaurava như: Duryodhana, Dussasana,<br /> Karna, Aswatthama... Tư tưởng thẩm mỹ của<br /> hành động được bổ sung lớp ý nghĩa về khả<br /> năng tuyên truyền giáo lý, cung cấp cho các<br /> thế hệ độc giả những bài học sâu sắc: “Cơn<br /> thịnh nộ sinh ra cùng với nó là cái ác. Đó là<br /> kẻ thù trong thế giới này”[2, 322].<br /> Vào ngày thứ sáu của chiến trận Kurukshetra,<br /> hành động của Drona được miêu tả hết sức<br /> bất thường. Ông lao vào “một cuộc chém giết<br /> kỳ lạ”, biến chiến trường thành nghĩa địa đầy<br /> những thây ma “máu chảy thành thác, phủ<br /> đầy xác binh lính voi ngựa và xe cộ...”[6,<br /> tr.338]. Chìm trong cơn lốc chiến tranh, hành<br /> động của Bhima cũng được thể hiện dồn dập,<br /> khốc liệt hơn rất nhiều. Mahabharata miêu tả<br /> theo nguyên tắc tịnh tiến, bằng so sánh dịch<br /> lùi, cuộc giao tranh giữa Bhima với anh em<br /> Duryodhana diễn ra “giống như cuộc giao<br /> tranh thuở trước giữa thần và quỷ”. Bhima đã<br /> không còn lý trí “mất hết kiên nhẫn, với cây<br /> chùy lăm lăm trong tay, nhảy xuống xe, chạy<br /> bộ tới thẳng chỗ con cái Dhritarashtra, và<br /> nóng lòng giết chúng ngay” [6, tr.339]. Hành<br /> động thiếu tự chủ này, còn lặp lại ở nhiều trận<br /> giao đấu khác. Ở ngày thứ mười bốn, trong<br /> trận giao phong ác liệt với Karna: “Một phút<br /> giận điên không tự chủ được, Bhima nhảy bổ<br /> vào Karna...” [6, tr.412]. Hành động của<br /> Bhima được chỉ đạo bởi sức mạnh dữ dội của<br /> lòng hận thù bản năng.<br /> <br /> 105(05): 169 - 173<br /> <br /> Cách thể hiện hành động của Drona và hành<br /> động của Bhima là một quá trình chuyển đổi<br /> từ nhân tính sang thú tính. Mahabharata cắt<br /> nghĩa trạng thái chuyển đổi đó do chiến tranh,<br /> trực tiếp tỏ thái độ không đồng tình. Đây là<br /> lớp nghĩa mới và cách thể hiện mới của<br /> Mahabharata.<br /> Quan niệm của đẳng cấp Kshatriya rằng chiến<br /> trận là trường đua chen sức mạnh, là nơi thi<br /> thố tài năng, mang lại vinh quang cho người<br /> anh hùng đã lùi xa. Chiến tranh ngày càng<br /> bộc lộ bộ mặt hủy diệt, qua những hành động<br /> tha hoá nhân tính đẩy lùi con người trở lại bản<br /> năng thú tính. Chiến tranh trong<br /> Mahabharata được đặt dưới góc nhìn của tu<br /> sĩ Brahmin, khác với chiến tranh trong Iliad.<br /> Với Iliad, chiến tranh được xem như “cách<br /> kiếm lợi thông thường của tập thể chúng ta<br /> đối với tập thể chúng nó”, nên cũng vinh<br /> quang như lao động sản xuất.<br /> Cũng với cách nhìn này Mahabharata miêu tả<br /> hành động giao tranh của Yudhisthira ở ngày<br /> thứ bảy trên chiến trường Kurukshetra: “Thế<br /> là Yudhisthira mất bình tĩnh, phóng một mũi<br /> tên cực mạnh đâm thủng ngực áo giáp của<br /> Srutayu. Ngày hôm đó, Yudhisthira không tự<br /> chủ được mình mà lại bừng bừng lửa giận”[6,<br /> tr.343]. Đây là một trong hai hành động, để<br /> lại kết quả của Yudhisthira trên chiến trận<br /> được khắc họa trong trạng thái tinh thần mất<br /> tự chủ. Con người nhẫn nhục, điềm tĩnh đức<br /> độ như Yudhisthira đến cuối chiến trận cũng<br /> bị chiến tranh lôi vào vòng cương tỏa khốc<br /> liệt, trở thành kẻ sát nhân. Mahabharata<br /> không ngợi ca hành động này như một chiến<br /> tích vinh quang, mà trái lại đặt ra bao vấn đề<br /> xã hội có ý nghĩa vũ trụ, vấn đề chiến tranh và<br /> hoà bình, đạo đức và phi đạo đức…<br /> Mahabharata xây dựng mọi tương quan giữa<br /> các nhân vật anh hùng đều mang tính biểu<br /> tượng, thuyết minh cho ý nghĩa đạo đức, lấy<br /> Dharma làm hạt nhân. Dharma là nguyên tắc<br /> đạo đức của người Ấn Độ, là nghĩa vụ hành<br /> động, là bổn phận của mỗi người sống trong<br /> vũ trụ này. Với trận đánh trên chiến trường<br /> Kurukshetra, Dharma trở thành nguồn năng<br /> lượng vô song, là thước đo giá trị anh hùng.<br /> <br /> 172<br /> <br /> 177Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Thị Tuyết Thu<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Những hành động trên khẳng định ý tưởng:<br /> “Để khắc sâu Dharma vào trái tim nhân loại,<br /> Vyasa đã viết bản anh hùng ca này” [1, tr.9].<br /> Mahabharata đã xây dựng những hành động<br /> mang tính chất biểu tượng, thể hiện sự<br /> nghiêng mình trước đạo đức, và sự hướng tới<br /> một khuôn mẫu đạo đức lý tưởng của nhân<br /> vật anh hùng Ấn Độ.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Jean Claude Carrière (1989), “Mahabharata<br /> Bài thơ nhân gian”, Tạp chí Người đưa tin<br /> UNESCO, (9), tr. 4-9 và tr. 56-57.<br /> [2]. P.A. Grinser (1970), Ramayana và<br /> Mahabharata, Nxb Khoa học, Mátxcơva.<br /> <br /> 105(05): 169 - 173<br /> <br /> [3]. Hêghen (1999), Mỹ học tập 1 (Phan Ngọc<br /> dịch), Nxb Văn học, Hà Nội.<br /> [4]. Phan Thu Hiền (1999), Sử thi Ấn Độ tập 1,<br /> Mahabharata, Nxb Giáo dục, Hà Nội.<br /> [5]. Nguyễn Thừa Hỷ (1986), Tìm hiểu văn hóa Ấn<br /> Độ, Nxb Văn hóa, Hà Nội.<br /> [6]. C. Rajagopalachari (1979), Mahabharata<br /> (Cao Huy Đỉnh và Phạm Thủy Ba dịch), Nxb<br /> Khoa học xã hội, Hà Nội.<br /> [7]. I.Đ. Xêrêbriacốp (1978), Khảo luận về văn<br /> học cổ Ấn Độ (Nguyễn Xuân Hậu dịch, Bản chép<br /> tay, Thư viện Trường ĐHSP Hà Nội.<br /> [8]. P.A Grinser (1974), Sử thi Ấn Độ, Nxb Khoa<br /> học, Mátxcơva.<br /> [9]. N.K Sidhanta (1977), Thời đại Anh hùng Ấn<br /> Độ, Cục xuất bản Châu Á, Ấn Độ.<br /> <br /> SUMMARY<br /> ACTIONS IN THE INDIAN EPIC UNDER THE LIGHT OF MORAL SYSTEM<br /> Nguyen Thi Tuyet Thu<br /> <br /> *<br /> <br /> Academy Journalism and Communication Ho Chi Minh National Academy of Politics and Public Administration<br /> <br /> The article mentions typical actions of heroes in the Epic Mahabharata from the angle of moral<br /> system, in which Dharma is the key one. The writer approaches this issue from three aspects:<br /> actions representing the interrelation between two concepts of morality - Dharma in Kshatriya and<br /> that in Brahmin, actions showing the inconsistence of characters’ personality in the epic, and<br /> actions resulting from animosity which finally only brings about merciless destruction. The article<br /> concludes that Dharma is the responsibility and duty of every social class in Ancient India. It is<br /> also the moral principle that lightens the actions of the epical heroes, and ultimately, the tool to<br /> measure the values of those heroes in the Mahabharata. In deed, “Vyasa wrote this epic so as to<br /> imprint Dharma into the mind of human beings.”<br /> Key words: actions of heroes, moral system, Dharma, Dharma in Brahmin, Dharma in Kshatriya,<br /> “Brahminized” heroes, “Kshatriya-ized” priests.<br /> <br /> Ngày nhận bài: 11/3/2013; Ngày phản biện: 17/5/2013; Ngày duyệt đăng: 06/6/2013<br /> *<br /> <br /> Tel: 0984924256; Email: nguyentuyetthuajc@gmail.com<br /> <br /> 173<br /> <br /> 178Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />