Đánh giá hiệu quả truyền thông trực tiếp về đối xử bình đẳng với người có HIV ở thị xã Hà Đông
lượt xem 7
download
Mục tiêu nghiên cứu của dự án: Đánh giá ban đầu: kiến thức, thái độ và thực hành có liên quan đến kỳ thị và phân biệt đối xử với người có HIV ở hai phường Quang Trung và Yết Kiêu thuộc thị xã Hà Đông; triển khai huấn luyện và truyền thông trực tiếp trong cán bộ và nhân dân thông qua mạng lưới cán bộ y tế, cán bộ phụ nữ và người có HIV về đối xử bình đẳng với người có HIV của phường Quang Trung; đánh giá kết thúc: sự thay đổi về kiến thức, thái độ và thực hành có liên quan đến kỳ thị và phân biệt đối xử với người có HIV ở hai phường Quang Trung và Yết Kiêu.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Đánh giá hiệu quả truyền thông trực tiếp về đối xử bình đẳng với người có HIV ở thị xã Hà Đông
- liªn hiÖp c¸c héi khoa häc vµ kü thuËt ViÖt Nam ********************** §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ truyÒn th«ng trùc tiÕp vÒ ®èi xö b×nh ®¼ng víi ng−êi cã HIV ë thÞ x· hµ ®«ng §Æng V¨n Kho¸t - §ç ThÞ Tþ Mai Hång H¹nh - TrÇn V¨n NghÜa- Ph¹m H¹nh V©n NguyÔn Anh Thµnh vµ céng t¸c viªn Trung t©m huy ®éng céng ®ång ViÖt Nam phßng chèng HIV/AIDS hµ néi, th¸ng 4.2005
- Môc lôc Néi dung Trang Lêi c¶m ¬n Danh môc viÕt t¾t Ch−¬ng I. Tæng quan, môc tiªu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 1 PhÇn I. Tæng quan............................................................................................. 1 PhÇn II. Môc tiªu nghiªn cøu........................................................................... 7 PhÇn III. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu.................................................................. 7 Ch−¬ng II. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ vµ bµn luËn......................................... 10 PhÇn I. KÕt qu¶ pháng vÊn nh÷ng ng−êi cã HIV vµ gia ®×nh ng−êi cã HIV 10 PhÇn II. So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh cña ng−êi d©n ë ph−êng Quang Trung qua hai thêi ®iÓm th¸ng 9.2004 vµ th¸ng 1.2005. ................................................................... 18 PhÇn III. So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh ë ng−êi d©n ë ph−êng YÕt Kiªu qua 2 thêi ®iÓm th¸ng 9.2004 vµ th¸ng 1.2005................................................................................................ 23 PhÇn IV. So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh cña ng−êi d©n ë ph−êng Quang Trung vµ ph−êng YÕt Kiªu qua cïng thêi ®iÓm th¸ng 1.2005....................................................................... 28 PhÇn V. So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é, thùc hµnh cña c¸n bé ë ph−êng Quang Trung vµ c¸n bé ë ph−êng YÕt Kiªu qua cïng thêi ®iÓm th¸ng 1.2005............................................................. 32 PhÇn VI. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña truyÒn th«ng trùc tiÕp ë 2 ph−êng Quang Trung vµ yÕt kiªu.............................................................................. 37 Ch−¬ng III. KÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ..................................... 45 Tµi liÖu tham kh¶o....................................................................................................... 47 Danh môc b¶ng, biÓu 48 B¶ng c©u hái ®iÒu tra 51
- Lêi c¶m ¬n C¸c t¸c gi¶ xin ch©n thµnh c¶m ¬n nh©n d©n vµ c¸n bé thÞ x· Hµ §«ng, ph−êng Quang Trung vµ ph−êng YÕt Kiªu ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ tÝch cùc tham gia hoµn thµnh dù ¸n §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ truyÒn th«ng trùc tiÕp vÒ ®èi xö c«ng b»ng víi ng−êi cã HIV/AIDS ë ThÞ x· Hµ §«ng. Xin c¶m ¬n c¸c b¹n ®· nhiÖt t×nh tham gia mäi ho¹t ®éng cña dù ¸n, tõ tËp huÊn, diÔn ®µn, héi nghÞ khoa häc ®Õn thiÕt kÕ, triÓn khai pháng vÊn trªn thùc ®Þa, ®Èy m¹nh truyÒn th«ng trùc tiÕp vÒ chèng kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö víi ng−êi cã HIV trong thêi gian qua. §Æc biÖt xin hoan nghªnh 30 c¸n bé ë hai ph−êng Quang Trung vµ YÕt Kiªu ®· ®−îc nh÷ng ng−êi d©n qua pháng vÊn giíi thiÖu lµ tuyªn truyÒn viªn tÝch cùc cho viÖc ®èi xö c«ng b»ng víi ng−êi cã HIV. C¸c t¸c gi¶ xin tr©n träng c¶m ¬n Liªn hiÖp c¸c Héi Khoa häc vµ Kü thuËt ViÖt Nam ®· chØ ®¹o vµ hç trî Trung t©m Huy ®éng Céng ®ång ViÖt Nam phßng chèng HIV/AIDS hoµn thµnh dù ¸n. Th¸ng 5.2005
- Nh÷ng tõ viÕt t¾t AIDS: Héi chøng suy gi¶m miÔn dÞch m¾c ph¶i AusAID C¬ quan ph¸t triÓn Quèc tÕ Australia COHED Trung t©m nghiªn cøu søc kháe céng ®ång vµ ph¸t triÓn cs Céng sù HIV Vi rót g©y héi chøng suy gi¶m miÔn dÞch m¾c ph¶i ë ng−êi ICAAP Héi nghÞ AIDS quèc tÕ khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng ISDS ViÖn Nghiªn cøu Ph¸t triÓn X· héi ILO Tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ KT&PB§X K× thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö PB§X Ph©n biÖt ®èi xö NCH Ng−êi cã HIV/AIDS NC Ng−êi chñ NXV Ng−êi xin viÖc NL§ Ng−êi lao ®éng UNAIDS Ch−¬ng tr×nh phèi hîp phßng chèng AIDS cña Liªn Hîp Quèc XN XÐt nghiÖm VICOMC Trung t©m Huy ®éng Céng ®ång ViÖt Nam Phßng chèng HIV/AIDS WHO Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi
- Liªn hiÖp c¸c héi khoa häc vµ kü thuËt viÖt nam §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ truyÒn th«ng trùc tiÕp vÒ ®èi xö b×nh ®¼ng víi ng−êi cã HIV ë thÞ x· Hµ §«ng §Æng V¨n Kho¸t - §ç ThÞ Tþ Mai Hång H¹nh - TrÇn V¨n NghÜa - Ph¹m H¹nh V©n, NguyÔn Anh Thµnh vµ céng t¸c viªn Trung t©m huy ®éng céng ®ång viÖt Nam phßng chèng HIV/AIDS Hµ Néi, th¸ng 4.2005
- §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ truyÒn th«ng trùc tiÕp vÒ ®èi xö b×nh ®¼ng víi ng−êi cã HIV ë thÞ x· Hµ §«ng ch−¬ng I. Tæng quan, môc tiªu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu phÇn I. Tæng quan 1. T×nh h×nh HIV/AIDS DÞch HIV/AIDS vÉn cßn ®ang lan réng trªn toµn cÇu vµ cho tíi nay chóng ta cßn ch−a hiÓu hÕt nh÷ng t¸c ®éng vÒ c¸c mÆt kinh tÕ, x· héi cña ®¹i dÞch ®Õn mçi x· héi nãi chung vµ ®Õn nh÷ng ng−êi ®ang sèng víi HIV nãi riªng. Theo ChiÕn l−îc quèc gia phßng chèng HIV/AIDS ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n 2020 (1) gäi t¾t d−íi ®©y lµ ChiÕn l−îc quèc gia, ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 36/2004/Q§-TTg ngµy 17.3.2004 cua Thñ t−íng chÝnh phñ, trªn thÕ giíi, “tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2003, UNAIDS vµ WHO ®· c«ng bè cã kho¶ng 46 triÖu ng−êi nhiÔm HIV/AIDS ®ang cßn sèng; 5.8 triÖu ng−êi míi nhiÔm trong n¨m vµ 3,5 triÖu ng−êi tö vong do AIDS trong n¨m”. ë khu vùc Nam ¸ vµ §«ng Nam ¸, theo b¸o c¸o cËp nhËt cña UNAIDS/WHO th¸ng 12.2004 (2) −íc tÝnh cã kho¶ng 2,1 triÖu ng−êi chung sèng víi HIV. T¹i Trung quèc c¶ 31 tØnh, thµnh phè vµ khu tù trÞ ®Òu ph¸t hiÖn ®−îc ng−êi cã HIV, cßn −íc tÝnh cã kho¶ng 1,5 triÖu ng−êi cã HIV trong ®ã cã 850,000 ng−êi lín vµ 220,000 phô n÷. Th¸i Lan lµ ®Êt n−íc tõ nh÷ng n¨m 1990, HIV chñ yÕu l©y truyÒn qua m¹i d©m th× ®Õn nay, mét nöa sè ng−êi nhiÔm míi lµ nh÷ng ng−êi vî hoÆc b¹n t×nh cña nh÷ng ng−êi ®µn «ng ®· nhiÔm HIV c¸ch ®©y vµi n¨m. Campuchia, quèc gia víi tØ lÖ ng−êi cã HIV cao nhÊt l¹i cã møc ®é l©y nhiÔm ®ang æn ®Þnh (kho¶ng 3% tõ n¨m 1997) cïng víi viÖc gi¶m bít c¸c hµnh vi nguy c¬ cao (tØ lÖ ng−êi m¹i d©m trong c¸c nhµ chøa cã HIV tõ 43% n¨m 1998 gi¶m xuèng 29% n¨m 2002). NÕu nh− ë Th¸i Lan vµ Campuchia, HIV l©y chñ yÕu lµ qua ®−êng t×nh dôc th× ë Malaysia, Myama vµ ViÖt Nam, HIV chñ yÕu l©y qua ®−êng m¸u ë nh÷ng ng−êi tiªm chÝch ma tuý. ë n−íc ta, thèng kª cña Bé Y tÕ cho thÊy sè ng−êi cã HIV ®−îc ph¸t hiÖn nh÷ng n¨m gÇn ®©y tiÕp tôc gia t¨ng. TÝnh ®Õn 31.12.2004, ®· cã 90,380 ng−êi cã HIV ®−îc ph¸t hiÖn, trong ®ã cã 14,428 ng−êi chuyÓn sang giai ®o¹n AIDS vµ 8,398 ng−êi ®· chÕt. Theo ChiÕn l−îc quèc gia (1), “l©y nhiÔm HIV chñ yÕu lµ qua tiªm chÝch ma tóy, ®èi t−îng nhiÔm HIV cã xu h−íng trÎ ho¸ râ rÖt, l©y nhiÔm qua quan hÖ t×nh dôc cã xu h−íng gia t¨ng vµ dao ®éng, dÞch HIV/AIDS ®· cã dÊu hiÖu l©y lan ra céng ®ång, nh÷ng ng−êi cã HIV/AIDS ë ViÖt Nam ®a d¹ng, ë mäi ®Þa ph−¬ng vµ diÔn biÕn phøc t¹p”. “TØ lÖ nhãm thanh niªn kh¸m tuyÓn nghÜa vô qu©n sù t¨ng tíi 9,3%o vµo n¨m 2001; tØ lÖ nhiÔm HIV trong phô n÷ cã thai lµ 3.4%o vµo n¨m 2002. §· ph¸t hiÖn 343 ca trÎ em d−íi 5 tuæi nhiÔm HIV do l©y truyÒn tõ mÑ sang con.” 1
- Theo kÕt qu¶ −íc tÝnh vµ dù b¸o nhiÔm HIV/AIDS ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2004-2010, sè l−îng dù ®o¸n sÏ nh− sau: 2004: 185.577 ca HIV 39.340 ca AIDS 35.047 ca chÕt do AIDS 2010: 350.970 112.227 104.701 2. T×nh h×nh kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö liªn quan ®Õn HIV Trong th«ng ®iÖp cña m×nh nh©n ngµy ThÕ giíi Phßng chèng AIDS 1.12.2003, Tæng th− ký Liªn hiÖp quèc ®· nãi: “LÏ ra chóng ta ph¶i lµm gi¶m ®−îc mét phÇn t− sè thanh niªn bÞ nhiÔm HIV ë c¸c n−íc bÞ ¶nh h−ëng nghiªm träng nhÊt; lÏ ra chóng ta ph¶i lµm gi¶m ®−îc mét nöa sè trÎ nhá bÞ nhiÔm; vµ lÏ ra chóng ta ph¶i triÓn khai ch−¬ng tr×nh ch¨m sãc toµn diÖn ë kh¾p mäi n¬i. Víi tiÕn ®é nh− hiÖn nay, chóng ta sÏ kh«ng ®¹t ®−îc bÊt cø môc tiªu nµo vµo n¨m 2005. Chóng ta kh«ng ®¹t ®−îc tiÕn ®é hoµn thµnh c¸c môc tiªu nµy v× rôt rÌ, v× kh«ng d¸m ®èi mÆt víi c¸c sù kiÖn r¾c rèi, hoÆc thµnh kiÕn víi ®ång lo¹i, thËm chÝ cßn chËm trÔ h¬n n÷a, v× kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö víi nh÷ng ng−êi sèng víi HIV. H·y ®õng ®Ó mét ai ®ã ¶o t−ëng r»ng chóng ta cã thÓ b¶o vÖ ®−îc chÝnh m×nh b»ng c¸ch dùng lªn nh÷ng bøc rµo ng¨n c¸ch gi÷a “chóng ta” vµ “hä”. Trong thÕ giíi cã AIDS khèc liÖt nµy, kh«ng cã kh¸i niÖm “chóng ta” vµ “hä’ (3). Kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö lµ mét hiÖn t−îng x· héi, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng ng−êi cã HIV/AIDS. HIV/AIDS th−êng ®−îc xem nh− mét c¨n bÖnh chÕt ng−êi vµ kÌm theo ®ã lµ viÖc ph©n biÖt ®èi xö vµ vi ph¹m nh©n quyÒn. Theo b¸o c¸o Chung sèng víi HIV/AIDS ë Ên ®é: Kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö trong x· héi, Joy Elamon nhËn xÐt “®· cã nh÷ng tr−êng hîp b¾t buéc vÒ h−u, h¹n chÕ quyÒn lîi hoÆc tõ chèi viÖc lµm víi ng−êi cã HIV. Sù ph©n biÖt ®èi xö th¸i qu¸ cßn x¶y ra trong c¬ së y tÕ, nh÷ng ng−êi cã HIV ®· gÆp c¸c nh©n viªn y tÕ tõ chèi ®iÒu trÞ, tr¸ch m¾ng ng−êi bÖnh, l¬ lµ trong ch¨m sãc” (4). Nh÷ng viÖc t−¬ng tù nh− vËy còng x¶y ra ë Th¸i Lan. Theo b¸o c¸o vÒ Kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö víi ng−êi cã HIV, Access Foundation qua c¸c nghiªn cøu tr−êng hîp cho thÊy “Kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö víi nh÷ng ng−êi cã HIV nh− tõ chèi ®iÒu trÞ, kh«ng cho häc sinh ®Õn tr−êng hay ®uæi häc, xÐt nghiÖm b¾t buéc, kh«ng tuyÓn dông hay ®uæi viÖc v× cã HIV, tõ chèi hoÆc h¹n chÕ tiÕp cËn c¸c dÞch vô b¶o hiÓm, phóc lîi x· héi hay c¸c tiÖn Ých c«ng céng vµ vi ph¹m nh©n quyÒn hoÆc h¹n chÕ ng−êi cã HIV tham gia c¸c nghiªn cøu vÒ HIV/AIDS ®· xÈy ra ë Th¸i Lan” (5). Trong b¸o c¸o Nh÷ng nç lùc lo¹i trõ kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö ë ViÖt Nam ë Héi nghÞ vÖ tinh vÒ kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö víi ng−êi cã HIV, Héi nghÞ ICAAP lÇn thø 6, Chung ¸ (6) cho r»ng “kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö víi ng−êi cã HIV ë ViÖt Nam còng kh¸ phæ biÕn, gièng nh− ë c¸c quèc gia kh¸c. Lý do lµ rÊt nhiÒu ng−êi ch−a hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ AIDS, cho AIDS lµ mét bÖnh dÔ l©y vµ khã ch÷a. Ng−êi ta sî bÞ l©y HIV/AIDS còng nh− hä ®· tõng khiÕp sî c¸c bÖnh tr−íc ®©y kh«ng thÓ ch÷a ®−îc nh− bÖnh lao, bÖnh phong. H¬n n÷a kú thÞ víi HIV còng liªn quan tíi c¸c hµnh vi g¾n víi sù l©y truyÒn nh− quan hÖ t×nh dôc vµ tiªm chÝch kh«ng an toµn, ®Æc biÖt lµ quan hÖ t×nh dôc víi g¸i m¹i d©m hoÆc tiªm chÝch ma tuý”. 2
- Nh÷ng ng−êi cã HIV, nh÷ng ng−êi ch¨m sãc nh− nh©n viªn y tÕ, héi viªn phô n÷ tõ Hµ Néi, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, Hµ T©y, §µ N½ng vµ TP Hå ChÝ Minh t¹i Héi th¶o quèc gia vÒ t− vÊn vµ ch¨m sãc HIV/AIDS do Trung t©m Huy ®éng céng ®ång ViÖt Nam phßng chèng AIDS (VICOMC) tæ chøc n¨m 1999 (7) ®· nªu ra nhiÒu dÉn chøng vÒ kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö còng nh− nguyÖn väng ®−îc ®èi xö b×nh ®¼ng cña nh÷ng ng−êi chung sèng víi HIV. T¹i Héi th¶o tËp huÊn vÒ kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö liªn quan ®Õn HIV/AIDS do ViÖn Nghiªn cøu Ph¸t triÓn X· héi tæ chøc n¨m 2002 (8) gåm nh÷ng ng−êi sèng víi HIV ®Õn tõ Hµ Néi, H¶i Phßng vµ CÇn Th¬, c¸c nh©n chøng trùc tiÕp ®· tr×nh bµy nh÷ng h×nh th¸i ph©n biÖt ®èi xö mµ hä ®· tr¶i qua ë rÊt nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau nh− y tÕ, viÖc lµm, luËt ph¸p vµ hµnh chÝnh. Tµi liÖu truyÒn th«ng cña UNAIDS vµ Héi NghÞ sÜ vÒ D©n sè vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam (VAPPD) xuÊt b¶n th¸ng 6. 2003 (9) còng ®−a ra c¸c dÉn chøng vÒ kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö nh− kh«ng nhËn ch¸u vµo nhµ trÎ, tõ chèi kh¸m bÖnh... Trong ®Ò tµi Gi¶m kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi ng−êi cã HIV/AIDS t¹i n¬i lµm viÖc b¸o c¸o t¹i Héi th¶o phèi hîp cña Liªn hiÖp quèc vÒ gi¶m thiÓu sù kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö liªn quan ®Õn HIV/AIDS t¹i n¬i lµm viÖc ngµy 16.12.2003 (10), Lª B¹ch D−¬ng ®· ph¸t hiÖn lµ chÝnh c«ng nh©n do thiÕu hiÓu biÕt còng cã nh÷ng ý kiÕn biÓu thÞ sù kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö nh−: - “30% sè ng−êi lao ®éng ®−îc hái cho r»ng cÇn ph¶i sa th¶i ng−êi lao ®éng cã HIV v× lîi Ých cña nh÷ng ng−êi lao ®éng kh¸c. - “82.5% sè ng−êi lao ®éng ®−îc hái cho r»ng cÇn tiÕn hµnh kiÓm tra HIV ®èi víi ng−êi xin viÖc tr−íc khi nhËn hä vµo lµm trong c¸c nhµ m¸y. Lý do chñ yÕu ®−a ra lµ ®Ó b¶o ®¶m t×nh tr¹ng søc khoÎ cña nh÷ng ng−êi lao ®éng kh¸c vµ bè trÝ c«ng viÖc thÝch hîp cho ng−êi cã HIV. - “70% sè ng−êi lao ®éng ®−îc hái cho r»ng kh«ng nªn tuyÓn dông ng−êi cã HIV vµo lµm viÖc trong c¸c nhµ m¸y v× nÕu nhËn hä vµo sÏ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ søc khoÎ cña hä. - “85% sè ng−êi lao ®éng ®−îc hái cho r»ng c¸c nhµ m¸y nªn tiÕn hµnh kiÓm tra HIV th−êng xuyªn ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng ng−êi bÞ nhiÔm HIV. ý t−ëng nµy thËm chÝ cßn ®−îc sù ñng hé cña c¸c nh©n viªn y tÕ. - “85% sè ng−êi lao ®éng ®−îc hái cho r»ng hä muèn th«ng tin vÒ viÖc kiÓm tra HIV ®−îc c«ng bè ®Ó nh÷ng ng−êi kh¸c cã thÓ tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p phßng chèng. - “71.5% sè ng−êi lao ®éng ®−îc hái cho r»ng c¸ch tèt nhÊt ®Ó phßng chèng HIV lµ kh«ng tiÕp xóc víi ng−êi cã HIV”. Trong ®Ò tµi Ph©n tÝch t×nh h×nh kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö liªn quan ®Õn HIV/AIDS ë Hµ Néi, t¹i Héi nghÞ giíi thiÖu kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö liªn quan ®Õn HIV/AIDS (11), §Æng V¨n Kho¸t vµ CS ®· ph¶n ¶nh kh¸ nhiÒu tr−êng hîp ph©n biÖt ®èi xö do nh©n viªn y tÕ, gia ®×nh hä... nh−: 3
- - “Trong phßng ®ãn tiÕp bÖnh nh©n cña bÖnh viÖn X lu«n cã dßng ch÷ “Kh«ng cã gi−êng bÖnh cho bÖnh nh©n AIDS” hoÆc “Kh«ng cã b¸c sÜ chuyªn khoa AIDS”. - “Anh kh«ng thÓ ®−îc vµo viÖn nÕu kh«ng cã ng−êi nhµ” - Ba phô n÷ ®· nãi khi hä mang bÇu hä kh«ng ®−îc nhËp viÖn ®Ó ®−îc ch¨m sãc tr−íc vµ sau khi sinh, hoÆc ph¸ thai. Trong c¶ ba tr−êng hîp, lý do bÞ tõ chèi lµ v× t×nh tr¹ng cã HIV cña hä. - “Hä rÊt sî t«i mÆc dï lóc ®ã t«i ch¼ng cã triÖu chøng g×. Hä dïng mét chiÕc th−íc kÎ g¹t tê giÊy giíi thiÖu cña t«i sang mét bªn chØ v× trong tê giÊy ®ã giíi thiÖu t«i lµ ng−êi cã HIV”. - “Cã vÎ nh− hä quan t©m ®Õn chóng t«i nh−ng thùc ra cã ®iÒu g× ®ã miÔn c−ìng trong c¸ch hä ch¨m sãc chóng t«i” - NhiÒu ng−êi phµn nµn v× “bÞ lµm lé bÝ mËt, v× bÞ chñ kiÕm cí ®uæi viÖc hoÆc vËn ®éng tù ý xin th«i viÖc” - Mét nh©n chøng trong cuéc nghiªn cøu nµy ®· ph¸t biÓu t¹i héi nghÞ: “Trªn thùc tÕ, hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu ng−êi cã HIV cßn tù kú thÞ vµ c« lËp b¶n th©n m×nh, ®ång thêi ph¶i chÞu sù kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö cña céng ®ång ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi. Lµ ng−êi th−êng xuyªn tiÕp xóc, t− vÊn vµ ®éng viªn nh÷ng ng−êi cã HIV vµ nh÷ng ng−êi dÔ c¶m nhiÔm víi HIV, t«i th−êng ®−îc nghe hä t©m sù vÒ bao khã kh¨n gÆp ph¶i nh− kh«ng cã kh¶ n¨ng tù ®iÒu trÞ, nh− bÞ ph©n biÖt ®èi xö bëi chÝnh gia ®×nh, b¹n bÌ, hµng xãm vµ c¶ nh÷ng nh©n viªn y tÕ; tuy r»ng mét sè anh chÞ em còng ®· nhËn ®−îc sù th«ng c¶m vµ hç trî cña mét sè gia ®×nh, b¹n bÌ vµ nh©n viªn y tÕ; ®iÒu ®ã ®· gióp hä v−ît qua ®−îc nh÷ng khñng ho¶ng t©m lý x· héi vµ trë thµnh nh÷ng ng−êi t×nh nguyÖn phßng chèng AIDS.” Còng t¹i Héi nghÞ giíi thiÖu kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö liªn quan ®Õn HIV/AIDS nãi trªn, trong b¸o c¸o vÒ ®Ò tµi T×m hiÓu Kú thÞ vµ Ph©n biÖt §èi xö liªn quan ®Õn HIV/AIDS ë ViÖt Nam - B¶n tãm t¾t c«ng bè ngµy 28.4.2004 (12), KhuÊt Thu Hång vµ CS ®· b¸o c¸o kÕt qu¶ kh¶o s¸t ®Þnh tÝnh t¹i nh÷ng ph−êng ®· ®−îc lùa chän cña thµnh phè CÇn Th¬ tõ ngµy 4 ®Õn 19/1/2003 vµ t¹i H¶i Phßng tõ ngµy 12 ®Õn 26/2/2003. Ph©n tÝch sè liÖu ®Þnh tÝnh thu thËp ®−îc tõ h¬n 250 ®èi t−îng tham gia kh¶o s¸t theo hÖ thèng c¸c chñ ®Ò nghiªn cøu ®· cho thÊy sù kú thÞ liªn quan tíi HIV/AIDS phÇn lín b¾t nguån tõ hai vÊn ®Ò: “VÊn ®Ò thø nhÊt, ng−êi d©n trong céng ®ång nh×n chung ®· cã hiÓu biÕt vÒ c¸c ®−êng l©y truyÒn cña HIV, nh−ng sù m¬ hå vµ hoµi nghi vÉn tån t¹i dai d¼ng khiÕn hä vÉn cßn lo sî vÒ viÖc l©y nhiÔm HIV th«ng qua c¸c tiÕp xóc th«ng th−êng hµng ngµy víi ng−êi cã HIV. §iÒu nµy ®· dÉn tíi viÖc ng−êi d©n ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p, th−êng lµ kh«ng cÇn thiÕt vµ mang tÝnh kú thÞ, mµ hä nghÜ lµ cã t¸c dông phßng tr¸nh sù l©y truyÒn cña c¨n bÖnh. “VÊn ®Ò thø hai g¾n tíi mét thùc tÕ lµ trong suy nghÜ cña c¸c l·nh ®¹o céng ®ång, c¸n bé y tÕ c¬ së, vµ cña ng−êi d©n, HIV/AIDS liªn quan chÆt chÏ víi nghiÖn chÝch ma tuý vµ m¹i d©m, hai vÊn ®Ò bÞ coi lµ “tÖ n¹n x· héi”. Do vËy, sù ph¸n xÐt ®¹o ®øc ®· lan tõ nhãm nµy sang nh÷ng ng−êi cã HIV/AIDS, mµ th−êng bÞ coi lµ 4
- nhiÔm HIV th«ng qua nh÷ng hµnh vi mang l¹i hÖ qu¶ xÊu vÒ kinh tÕ - x· héi vµ ®¹o ®øc ®èi víi gia ®×nh vµ toµn x· héi. “C¸c ph¸t hiÖn còng cho thÊy phô n÷ cã HIV/AIDS cã xu h−íng bÞ kú thÞ nÆng nÒ h¬n nam giíi bëi sù kÕt hîp gi÷a mét bªn lµ nh÷ng gi¶ ®Þnh phæ biÕn lµ l©y nhiÔm HIV do thùc hiÖn c¸c hµnh vi tr¸i ®¹o ®øc, vµ bªn kia lµ quan niÖm x· héi cho r»ng ng−êi phô n÷ ph¶i cã tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc gi÷ g×n ®¹o ®øc cho gia ®×nh vµ x· héi trong khi nam giíi cã thÓ theo ®uæi nh÷ng ham muèn riªng cña m×nh” Nghiªn cøu vÒ Sù tham gia cña ng−êi cã HIV trong dù phßng vµ ch¨m sãc HIV/AIDS ®· thu hót ®−îc 276 ng−êi cã HIV/AIDS vµ 123 ng−êi lµ c¸n bé y tÕ, nh©n viªn x· héi vµ th©n nh©n ng−êi cã HIV. Nghiªn cøu do Trung t©m nghiªn cøu søc khoÎ céng ®ång vµ ph¸t triÓn (COHED) cïng víi c¸c ®ång t¸c gi¶ lµ Care International, Save the Children/UK, Family Health International vµ AusAID. B¶n tãm t¾t c¸c khuyªn nghÞ vµ kÕt luËn ngµy 24.5.2004 cho thÊy: - “HÇu hÕt ng−êi cã HIV tham gia nghiªn cøu lµ nh÷ng ng−êi cã vÞ trÝ kinh tÕ - x· héi ë møc thÊp, thu nhËp kh«ng æn ®Þnh. - “Ph©n biÖt ®èi xö trong hÖ thèng ch¨m sãc y tÕ ®ang ë møc cao. Hä ®Õn c¸c c¬ së y tÕ kh«ng ph¶i v× tù nguyÖn xÐt nghiÖm mµ v× lý do kh¸c nh− kh¸m thai, phÉu thuËt. Mét sè ng−êi bÞ tõ chèi ®iÒu trÞ hoÆc bÞ tr× ho·n ®iÒu trÞ do c¸n bé y tÕ còng sî bÞ l©y nhiÔm HIV, sî kh«ng cã thuèc ch÷a; hoÆc sî hä xin tiÒn. - “Phô n÷ cã HIV bÞ kú thÞ nhiÒu h¬n. Ng−êi cã HIV vÉn cßn tù kú thÞ. - “Vi ph¹m nguyªn t¾c gi÷ bÝ mËt th«ng tin lµ kh¸ phæ biÕn, th«ng b¸o cho gia ®×nh, ng−êi th©n, c¸n bé tr−íc khi b¶n th©n hä ®−îc th«ng b¸o. - “KiÕn thøc vÒ quyÒn lîi cña ng−êi nhiÔm rÊt h¹n chÕ, hä sî bÞ ph©n biÖt ®èi xö nªn còng kh«ng ®i kh¸m bÖnh vµ ng¹i tham gia c¸c ho¹t ®éng x· héi.” Tãm l¹i, kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö rÊt phæ biÕn ë c¸c quèc gia khu vùc ch©u ¸ Th¸i B×nh D−¬ng vµ ®· thÓ hiÖn qua: - B¾t buéc vÒ h−u, h¹n chÕ quyÒn lîi, tõ chèi viÖc lµm hoÆc sa th¶i v× lý do nhiÔm HIV - Tõ chèi ®iÒu trÞ, cã th¸i ®é gay g¾t, thê ¬ víi bÖnh nh©n, ph©n biÖt ®èi xö trong ch¨m sãc vµ hç trî v× lý do nhiÔm HIV - §èi xö kh¸c ®i, lµm xÐt nghiÖm mµ kh«ng th«ng b¸o cho ng−êi ®−îc xÐt nghiÖm biÕt, xÐt nghiÖm b¾t buéc khi tuyÓn dông hoÆc trong thêi gian ®ang lµm viÖc v× lý do nhiÔm HIV. - Tõ chèi th«ng b¸o kÕt qu¶ cho ng−êi xÐt nghiÖm, c¸ch ly ng−êi cã HIV trong c¸c trung t©m gi¸o dôc, b¾t buéc ng−êi cã HIV ph¶i th«ng b¸o t×nh tr¹ng HIV cña m×nh cho b¹n t×nh. - Kh«ng cho trÎ em ®i häc, ®uæi häc v× lý do cã HIV 5
- - Tõ chèi hoÆc cÊm kh«ng cho ng−êi cã HIV tiÕp cËn c¸c dÞch vô an toµn x· héi, phóc lîi x· héi, c¸c tiÖn nghi c«ng céng hoÆc th«ng b¸o t×nh tr¹ng nhiÔm HIV ë cöa khÈu khi ®Õn c¸c quèc gia. Víi n−íc ta, nh÷ng dÉn chøng cho thÊy kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö ®· diÔn ra trong gia ®×nh, n¬i c− tró, tr−êng häc, c¸c c¬ quan, nhµ m¸y vµ c¶ c¸c c¬ së y tÕ. 3. Thay ®æi hµnh vi lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra nh− sau: Trong c¸c b−íc thay ®æi hµnh vi ®ã, b−íc 5. Duy tr× hµnh sau khã thùc hiÖn h¬n b−íc tr−íc. vi míi 4. Thùc hµnh hµnh vi míi 3. QuyÕt ®Þnh thay ®æi 2. Th¸i ®é tÝch cùc 1. KiÕn thøc Kü n¨ng Kh«ng biÕt TruyÒn th«ng ®¹i chóng cã t¸c dông trong c¸c b−íc thay ®æi hµnh vi nh−ng chñ yÕu lµ cung cÊp kiÕn thøc vµ kü n¨ng cho rÊt nhiÒu ng−êi trong cïng mét thêi ®iÓm (b−íc 1), gãp phÇn gi¸o dôc th¸i ®é tÝch cùc mong muèn thay ®æi hµnh vi hoÆc ®éng viªn, khuyÕn khÝch thay ®æi hµnh vi (b−íc 2). TruyÒn th«ng trùc tiÕp cã t¸c dông quyÕt ®Þnh trong tÊt c¶ c¸c b−íc thay ®æi hµnh vi vµ ®Æc biÖt quan träng trong buíc thuyÕt phôc ®Ó ng−êi ®−îc truyÒn th«ng quyÕt ®Þnh thay ®æi hµnh vi cã nguy c¬ (b−íc 3), thùc hµnh hµnh vi míi (b−íc 4) vµ duy tr× hµnh vi míi ®ã ®Ó trë thµnh thãi quen míi vµ kinh nghiÖm (b−íc 5). QuyÕt t©m vµ nghi lùc cña c¸ nh©n lµ yÕu tè quan träng nhÊt song cÇn ®Õn yÕu tè thø hai lµ sù hç trî cña gia ®×nh, cña x· héi (vÝ dô thµnh lËp nhãm b¹n gióp b¹n, c©u l¹c bé sau cai v.v..) 6
- PhÇn II. Môc tiªu nghiªn cøu: 1. §¸nh gi¸ ban ®Çu: kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh cã liªn quan ®Õn kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö víi ng−êi cã HIV ë hai ph−êng Quang Trung vµ YÕt Kiªu thuéc thÞ x· Hµ §«ng 2. TriÓn khai huÊn luyÖn vµ truyÒn th«ng trùc tiÕp trong c¸n bé vµ nh©n d©n th«ng qua m¹ng l−íi c¸n bé y tÕ, c¸n bé phô n÷ vµ ng−êi cã HIV vÒ ®èi xö b×nh ®¼ng víi ng−êi cã HIV cña ph−êng Quang Trung. 3. §¸nh gi¸ kÕt thóc: sù thay ®æi vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh cã liªn quan ®Õn kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö víi ng−êi cã HIV ë hai ph−êng Quang Trung vµ YÕt Kiªu. • So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh cña ng−êi d©n ë ph−êng Quang Trung lµ ph−êng cã can thiÖp truyÒn th«ng trùc tiÕp; gi÷a 2 thêi ®iÓm th¸ng 9.2004 vµ th¸ng 1.2005. • So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh cña ng−êi d©n ë ph−êng YÕt Kiªu lµ ph−êng ®èi chøng; gi÷a 2 thêi ®iÓm th¸ng 9.2004 vµ th¸ng 1.2005. • So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh, gi÷a ng−êi d©n ë ph−êng Quang Trung vµ ph−êng YÕt Kiªu ë cïng thêi ®iÓm th¸ng 1.2005 • So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh, gi÷a c¸n bé ë ph−êng Quang Trung vµ c¸n bé ë ph−êng YÕt Kiªu ë cïng thêi ®iÓm th¸ng 1.2005 • So s¸nh kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi c¸c kªnh truyÒn th«ng cña c¸n bé vµ ng−êi d©n ë 2 ph−êng Quang Trung vµ YÕt Kiªu ë cïng thêi ®iÓm th¸ng 1.2005. • Tõ ®ã, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña truyÒn th«ng trùc tiÕp ë hai ph−êng Quang Trung vµ YÕt Kiªu PhÇn III. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. Chän ®Þa bµn nghiªn cøu - Chän thÞ x· Hµ §«ng víi c¸c ph−êng Quang Trung vµ YÕt Kiªu Cho tíi nay, c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu ë n−íc ta vÒ Kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö ®Òu lµm ë c¸c thµnh phè lín nh− Hµ Néi (VICOMC, ILO), H¶i Phßng vµ CÇn Th¬ (ISDS vµ COHED), TP Hå ChÝ Minh (ILO vµ COHED), Kh¸nh Hoµ (COHED). C¸c thµnh phè th−êng cã tØ lÖ hiÖn nhiÔm HIV, tØ lÖ bÖnh nh©n AIDS vµ tØ lÖ tö vong do AIDS cao h¬n h¼n c¸c vïng n«ng th«n. Trong sè 1.365 ng−êi ®−îc ph¸t hiÖn cã HIV ë Hµ T©y cã 732 ng−êi cã HIV lµ ng−êi Hµ T©y. Riªng thÞ x· Hµ §«ng tÝnh ®Õn hÕt n¨m 2004 ®· cã 85 ng−êi cã HIV kÓ c¶ 22 ng−êi ®· chÕt. 7
- Trung t©m VICOMC chän thÞ x· Hµ §«ng lµ thÞ x· ®Çu tiªn cã nghiªn cøu vÒ kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö, gÇn Hµ Néi nªn kh«ng tèn kÐm vÒ ®i l¹i. §iÒu quan träng lµ Trung t©m y tÕ thÞ x· Hµ §«ng mong muèn vµ sÏ gãp phÇn thÝ ®iÓm lµm gi¶m kú thÞ ë mét ph−êng vµ tõ ®ã nh©n réng ra c¸c ph−êng kh¸c trong nh÷ng n¨m tíi. §i T©y Mç Hµ Néi 1.V¨n Mç Hoµi §øc 6. V¹n Phóc 2. Phóc La HA DONG 4. Quang Trung 3. YÕt Kiªu 5. NguyÔn Tr·i 7.Van Khe 8. Hµ C©n 9. Kiªn H−ng Th−êng tÝn THanh oai §i Hßa B×nh, S¬n La Ranh giíi tØnh Ranh giíi thÞ x·, huyÖn Quèc lé TØnh lé S«ng NhuÖ S¬ ®å ThÞ x· Hµ §«ng Theo Trung t©m y tÕ ThÞ x· Hµ §«ng, thÞ x· cã diÖn tÝch lµ 31 km2 vµ d©n sè lµ 96,094; d©n sè t¨ng hµng n¨m −íc tÝnh kho¶ng 2500 ng−êi. C¸c nghÒ truyÒn thèng lµ dÖt vµ rÌn (§a Sü). Cã 93 c¬ së hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ 117 c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, 298 nhµ nghØ, sµn nhÈy vµ qu¸n karaoke cã tiÕp viªn. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ 182 tØ, th−¬ng nghiÖp vµ dÞch vô lµ 180 tØ vµ n«ng nghiÖp lµ 31 tØ. Hµ §«ng cã 5 ph−êng vµ 4 x·; trong ®ã cã ph−êng Quang Trung vµ Ph−êng YÕt Kiªu. 8
- Hµ §«ng lµ ®Çu mèi giao th«ng víi c¸c vïng cã nguån ma tuý lín nh− Hoµ B×nh vµ S¬n La vµ gi¸p ranh víi Hµ Néi, vïng gi¸p ranh cã nhiÒu tô ®iÓm liªn quan ®Õn m¹i d©m vµ ma tuý. Ngoµi sè d©n, hµng ngµy cã hµng chôc ngµn ng−êi qua l¹i Hµ §«ng, lµm ¨n, häc tËp, sinh ho¹t t¹i Hµ §«ng. TÖ n¹n m¹i d©m, ma tuý vÉn cßn t¨ng. Ph−êng Quang Trung cã 15.122 ng−êi d©n, 9 ng−êi cã HIV/AIDS vµ cã 4 tham gia B¹n gióp B¹n. Sè ng−êi nghiÖn ma tuý lµ 29, chÝch 100%, sè m¹i d©m nghiÖn lµ 1. Ph−êng YÕt Kiªu cã 4.761 ng−êi d©n, 3 ng−êi cã HIV/AIDS vµ 2 tham gia B¹n gióp B¹n. Sè ng−êi nghiÖn ma tuý lµ 46, chÝch 96%, sè m¹i d©m nghiÖn lµ 1. G¸i m¹i d©m th−êng lµ ng−êi ë n¬i kh¸c ®Õn. 2. Cì mÉu Nghiªn cøu ®Þnh l−îng Theo ch−¬ng tr×nh EpiINFO, víi c¸c gi¶ thiÕt sau trong so s¸nh 2 thuÇn tËp, Ph−êng Quang Trung (A) cã triÓn khai ch−¬ng tr×nh truyÒn th«ng trùc tiÕp vµ ph−êng YÕt Kiªu (B) kh«ng cã triÓn khai ch−¬ng tr×nh nµy: - Kho¶ng tin cËy lµ 95%, nghÜa lµ x¸c xuÊt ®Ó 2 mÉu chän tõ quÇn thÓ A vµ quÇn thÓ B cã sù kh¸c biÖt thùc sù lµ 95% - Lùc mÉu lµ 80%, nghÜa lµ x¸c xuÊt ®Ó sù kh¸c biÖt gi÷a 2 quÇn thÓ A vµ B cã sù kh¸c biÖt râ rµng lµ 80% - TØ sè gi÷a mÉu cã can thiÖp vµ mÉu kh«ng cã can thiÖp A/B lµ 3/1 - TÇn xuÊt ng−êi cã hµnh vi ®óng ®−îc mong muèn lµ 50% trong mÉu A vµ 30% trong mÉu B - EpiINFO cho kÕt qu¶: Cì mÉu sÏ lµ 207 víi A (Quang Trung) vµ 69 víi B (YÕt Kiªu) vµ tæng sè lµ 276. Chóng t«i lµm trßn lµ 210 vµ 70 C¸ch chän hé d©n - Ph©n tÇng theo sè d©n cña côm d©n c−. VÝ dô chän 210 ng−êi ë ph−êng Quang Trung víi 13 côm d©n c− th× côm d©n c− nµo cã sè ng−êi ®«ng h¬n sÏ chän nhiÒu ng−êi h¬n. Víi ph−êng YÕt Kiªu còng vËy. - Trong mçi côm sÏ dùa vµo danh s¸ch c¸c hé ®Ó chän hé ®Çu tiªn. Sau ®ã chän theo ph−¬ng ph¸p nhµ c¹nh nhµ. - ChØ chän hé cã ng−êi tõ 15 ®Õn 49 tuæi, løa tuæi sinh ®Î vµ lao ®éng chñ chèt trong gia ®×nh. C¸c cuéc ®iÒu tra KAP tõ tr−íc ®Õn nay ®Òu chän løa tuæi nµy. - NÕu hé cã ng−êi trong diÖn ®−îc chän v¾ng mÆt th× bá qua mµ kh«ng quay trë l¹i n÷a. Nghiªn cøu theo b¶ng hái b¸n cÊu tróc §èi t−îng ë c¶ hai ph−êng lµ: - tÊt c¶ nh÷ng ng−êi cã HIV hiÖn cã mÆt vµ th©n nh©n cña hä 9
- - 80 ng−êi lµ c¸n bé, trong ®ã ë mçi ph−êng cã 25 ng−êi thuéc: ngµnh y tÕ ph−êng vµ côm d©n c−, c¸n bé §¶ng, chÝnh quyÒn, c«ng an, lao ®éng th−¬ng binh x· héi, t− ph¸p, gi¸o dôc, v¨n ho¸ th«ng tin, ch÷ thËp ®á, thanh niªn, c«ng ®oµn, mÆt trËn, n«ng d©n, cùu chiÕn binh, c¸c c¬ së s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Chñ yÕu chän c¸c c¸n bé cã tham gia chØ ®¹o vµ ho¹t ®éng phßng chèng AIDS, nhÊt lµ cã tiÕp cËn víi ng−êi cã HIV vµ gia ®×nh hä - B¶ng hái sÏ cã mét sè Ýt c¸c c©u hái më khai th¸c t×nh h×nh kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö, nguyªn nh©n vµ c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn ®èi xö c«ng b»ng víi ng−êi cã HIV vµ gia ®×nh hä, mét sè kiÕn thøc vÒ quyÒn cã viÖc lµm vµ quyÒn ®−îc ®i häc cña ng−êi cã HIV. Thêi gian nghiªn cøu lµ tõ th¸ng 9.2004 ®Õn th¸ng 1.2005 10
- Ch−¬ng II. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ vµ bµn luËn Ch−¬ng nµy cã 6 phÇn: PhÇn I. KÕt qu¶ pháng vÊn nh÷ng ng−êi cã HIV vµ gia ®×nh ng−êi cã HIV PhÇn II. So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh cña ng−êi d©n ë ph−êng Quang Trung ë 2 thêi ®iÓm: th¸ng 9.2004 vµ th¸ng 1.2005. PhÇn III. So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh cña ng−êi d©n ë ph−êng YÕt Kiªu ë 2 thêi ®iÓm: th¸ng 9.2004 vµ th¸ng 1.2005. PhÇn IV. So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh, gi÷a ng−êi d©n ë ph−êng Quang Trung vµ ph−êng YÕt Kiªu ë cïng thêi ®iÓm th¸ng 1.2005 PhÇn V. So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh, gi÷a c¸n bé ë ph−êng Quang Trung vµ c¸n bé ë ph−êng YÕt Kiªu ë cïng thêi ®iÓm th¸ng 1.2005 PhÇn VI. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña truyÒn th«ng trùc tiÕp ë hai ph−êng Quang Trung vµ YÕt Kiªu PhÇn I. KÕt qu¶ pháng vÊn nh÷ng ng−êi cã HIV vµ gia ®×nh ng−êi cã HIV I. B¶n th©n ng−êi cã HIV 1. Tuæi, giíi, h«n nh©n, häc vÊn, nghÒ nghiÖp, vµ viÖc lµm cña ng−êi cã HIV (NCH) - Trong sè 8 NCH hiÖn cã mÆt t¹i ®Þa bµn 2 ph−êng, cã 5 ng−êi ë Quang Trung vµ 3 ng−êi ë YÕt Kiªu. - VÒ tuæi ®êi, thÊp nhÊt lµ 32 vµ cao nhÊt lµ 43. - TÊt c¶ ®Òu lµ nam giíi. - VÒ h«n nh©n, cã 5 ng−êi ch−a lËp gia ®×nh, 3 ng−êi cã vî nh−ng trong ®ã 2 ®· ly h«n. - VÒ tr×nh ®é häc vÊn, cã 6 ng−êi cã tr×nh ®é cÊp 3 vµ 2 ng−êi cÊp 2. - VÒ nghÒ nghiÖp, cã 2 ng−êi lµ l¸i xe, 1 ng−êi võa lµm l¸i xe vµ ch÷a xe ®¹p, 1 ng−êi lµm nhiÒu nghÒ nh− phô xe, c¾t tãc, 1 ng−êi lµm thî x©y vµ 3 ng−êi kh«ng cã nghÒ nghiÖp - VÒ viÖc lµm, cã 2 ng−êi lµm thî x©y vµ l¸i xe cã viÖc æn ®inh, sè cßn l¹i kh«ng cã viÖc lµm hoÆc viÖc lµm kh«ng æn ®Þnh 11
- 2. XÐt nghiÖm, t− vÊn, ch÷a bÖnh vµ t©m tr¹ng cña ng−êi cã HIV (NCH) - Trong sè 8 NCH, cã 1 ng−êi ®−îc ph¸t hiÖn tõ n¨m 1998, 1 ng−êi ®−îc ph¸t hiÖn n¨m 2000, 1 ng−êi n¨m 2001, 1 ng−êi n¨m 2002, 2 ng−êi n¨m 2003 vµ 2 ng−êi n¨m 2004 - N¬i xÐt nghiÖm HIV lµ Trung t©m y tÕ dù phßng Hµ T©y vµ 1 tr−êng hîp lµm xÐt nghiÖm ë BÖnh viÖn B¹ch Mai. Níi lÊy m¸u xÐt nghiÖm lµ Trung t©m Y tÕ thÞ x· Hµ §«ng. TÊt c¶ ®Òu kh«ng ®−îc t− vÊn tr−íc khi lµm xÐt nghiÖm. - Nh÷ng ng−êi biÕt t×nh tr¹ng cã HIV cña nh÷ng NCH ®−îc pháng vÊn chñ yÕu lµ c¸n bé y tÕ, mét sè ng−êi trong gia ®×nh, c¸n bé ph−êng, bÌ b¹n vµ hµng xãm. Cã mét ng−êi cã HIV phµn nµn lµ “tõ tai ng−êi nä sang tai ng−êi kia råi míi ®Õn tai m×nh vÒ viÖc m×nh cã HIV”. - T©m tr¹ng cña hä khi biÕt kÕt qu¶ d−¬ng tÝnh lµ ch¸n ®êi, kh«ng thiÕt sèng n÷a, (3 ng−êi), hoang mang lo sî, coi “thÕ lµ hÕt” (3 ng−êi) xÊu hæ (1 ng−êi), vµ b×nh th−êng (1 ng−êi). §Õn nay tÊt c¶ ®Òu “chÊp nhËn sè phËn” cña m×nh, hoÆc “m×nh lµm th× m×nh chÞu”. Nh÷ng lóc dao ®éng, nh÷ng ng−êi an ñi hä th−êng lµ gia ®×nh vµ c¸n bé y tÕ. - Cã 3 ng−êi kÓ l¹i viÖc bÞ kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö, chñ yÕu lµ cña hµng xãm nh− “hä nh×n m×nh víi vÎ mÆt tß mß, sî h·i”, hoÆc hä “kh«ng muèn m×nh ®−îc gÇn con c¸i hä mÆc dï m×nh rÊt yªu trÎ con”. Do ®ã hä rÊt ng¹i t×nh tr¹ng cã HIV cña hä bÞ tiÕt lé. NÕu cã nh÷ng ng−êi quan hÖ b×nh th−êng víi hä lµ v× “bÒ ngoµi t«i vÉn khoÎ m¹nh vµ giao tiÕp b×nh th−êng, coi nh− kh«ng cã g× xÈy ra” hoÆc “hä kh«ng cã th¸i ®é g× kh¸c lµ do hä ch−a biÕt m×nh cã HIV th«i”. “M×nh cã lµm g× ®©u, nh−ng hä vÉn sî bÞ l©y nhiÔm, sî ¶nh h−ëng xÊu ®Õn hä, ®Õn con c¸i hä” - VÒ søc kháe, cã 4 ng−êi hay “èm vÆt”, cã ng−êi ho, khã thë; cã ng−êi sèt, ®au ®Çu; cã ng−êi lë loÐt, s−ng h¹ch; nh−ng tÊt c¶ ®Òu tù ch÷a. Tuy vËy, chØ cã 2 trong sè 8 ng−êi nãi r»ng hä ng¹i khi ®Õn tr¹m y tÕ, “v× sî ng−êi ngoµi hay ®Ó ý” 3. VÒ quyÒn cña ng−êi chñ ®èi víi ng−êi lao ®éng vµ quyÒn cña nhµ tr−êng ®èi víi häc sinh cã HIV B¶ng 1. VÒ quyÒn ng−êi chñ (NC) b¾t buéc ng−êi xin viÖc (NXV) ph¶i lµm xÐt nghiÖm HIV, kh«ng tuyÓn dông hoÆc sa th¶i ng−êi cã HIV TT QuyÒn Quang YÕt Kiªu Trung 1 NC kh«ng cã quyÒn b¾t buéc NXV ph¶i lµm xÐt 5 0 nghiÖm HIV NC cã quyÒn b¾t buéc xÐt nghiÖm HIV 0 0 Kh«ng biÕt 0 3 12
- TT QuyÒn Quang YÕt Kiªu Trung 2 NC kh«ng cã quyÒn tõ chèi kh«ng nhËn NCH vµo 5 0 lµm viÖc NC cã quyÒn tõ chèi kh«ng nhËn 0 1 Kh«ng biÕt 0 2 3 NC kh«ng cã quyÒn sa th¶i ng−êi lao ®éng cã HIV 5 0 NC cã quyÒn sa th¶i NL§ cã HIV 0 0 Kh«ng biÕt 0 3 Céng sè ng−êi ®−îc pháng vÊn 5 3 Lý do mµ NCH ë Quang Trung ®−a ra khi ph¶n ®èi c¸c quyÒn nãi trªn cña ng−êi chñ lµ: “nh− thÕ lµ xóc ph¹m ng−êi lao ®éng”, “b©y giê nh− t«i hiÓu lµ kh«ng ®−îc xÐt nghiÖm b¾t buéc n÷a”. §óng ra nªn t¹o viÖc lµm æn ®Þnh cho chóng t«i v× chóng t«i vÉn ph¶i sèng, chóng t«i vÉn hi väng”, “Kh«ng cã viÖc lµm chóng t«i dÔ h− thªm” “V× sao l¹i sa th¶i? Nªn t¹o viÖc lµm æn ®Þnh cho chóng t«i vµ ph¶i th−¬ng chóng t«i”, “Kh«ng nªn dån chóng t«i ®Õn b−íc ®−êng cïng”. Lý do mµ NCH ë YÕt Kiªu ®−a ra lµ ng−êi lao ®éng nÕu cã HIV sÏ lµm l©y cho ng−êi cïng c¬ quan; c¸c ch¸u nÕu cã HIV sÏ lµm l©y cho c¸c ch¸u kh¸c. B¶ng 2. VÒ quyÒn cña nhµ tr−êng kh«ng nhËn häc sinh cã HIV vµo häc TT QuyÒn Quang YÕt Kiªu Trung 1 Nhµ tr−êng kh«ng cã quyÒn tõ chèi häc sinh cã 5 0 HIV vµo häc 2 Nhµ tr−êng cã quyÒn tõ chèi 0 1 3 Kh«ng biÕt 0 2 Céng sè ng−êi ®−îc pháng vÊn 5 3 Lý do NCH ë Quang Trung ®−a ra lµ “Ch¸u nhá cã HIV còng cã quyÒn nh− c¸c ch¸u kh¸c”; “C¸c ch¸u nhá kh«ng cã téi t×nh g× mµ cÊm c¸c ch¸u kh«ng ®−îc ®Õn tr−êng”; cßn ë YÕt Kiªu lý do ®−a ra lµ “v× ch¸u cã HIV sÏ lµm l©y cho c¸c ch¸u kh¸c”. 4. Quan hÖ gia ®×nh vµ x· héi - TÊt c¶ nh÷ng NCH ®Òu nãi lµ kh«ng gi¶m bít quan hÖ víi mäi ng−êi víi nh÷ng lý do kh¸c nhau nh− “t«i kh«ng lµm g× hä c¶”, “m×nh ch¼ng lµm g× ¶nh h−ëng ®Õn mäi ng−êi c¶”, quan hÖ b×nh th−êng ®Ó “hä kh«ng biÕt m×nh lµ ng−êi cã HIV”. - PhÇn lín NCH nãi r»ng “m×nh ph¶i sèng, quan hÖ b×nh th−êng, vui vÎ ®Ó chèng tù kú thÞ vµ ®−îc mäi ng−êi t«n träng”. - Cã 3 ng−êi nãi ®Õn viÖc th¨m hái cña ph−êng ®èi víi hä vµ tÊt c¶ ®Òu nãi trong ph−êng cã tuyªn truyÒn chèng kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö. 13
- - C¸c lý do chñ yÕu khiÕn mét sè gia ®×nh kh«ng th«ng c¶m víi NCH lµ: con em hä nghiÖn ma tuý lµm cho kinh tÕ gia ®×nh khèn ®èn, sî l©y nhiÔm HIV; cã 4 ý kiÕn cho r»ng gia ®×nh kh«ng th−¬ng con em m×nh. - C¸c lý do chñ yÕu khiÕn ng−êi d©n trong ph−êng kh«ng th«ng c¶m víi NCH lµ: hä nghiÖn ma tuý, sî NCH quÊy rÇy. B¶ng 3. Kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi truyÒn th«ng cña ng−êi cã HIV (NCH) TT Kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi truyÒn th«ng Quang YÕt Kiªu Trung TruyÒn th«ng ®¹i chóng 1 Cã ®äc b¸o nãi vÒ chèng PB§X víi NCH 2 0 2 Cã thÊy ®µi nãi vÒ chèng PB§X víi NCH 2 1 3 Cã thÊy truyÒn h×nh nãi vÒ chèng PB§X víi NCH 5 2 TruyÒn th«ng trùc tiÕp 1 Cã nghe ng−êi kh¸c nãi chuyÖn vÒ chèng PB§X víi 5 2 NCH 2 Ph−êng cã cuéc häp nãi vÒ chèng PB§X víi NCH 4 2 3 Cã di dù buæi häp nãi vÒ chèng PB§X víi NCH 3 2 4 Cã thÊy loa PT Ph−êng nãi vÒ chèng PB§X víi NCH 4 1 5 Cã nhËn tê gÊp nãi vÒ chèng PB§X víi NCH 3 1 Céng 5 3 NCH ë ph−êng YÕt Kiªu Ýt cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi truyÒn th«ng h¬n NCH ë ph−êng Quang Trung 5. Tãm l¹i, nh÷ng ®Æc ®iÓm cÇn l−u ý vÒ NCH ë hai ph−êng Quang Trung vµ YÕt Kiªu lµ: - Tuæi ®êi tõ 32 ®Õn 43, t×nh tr¹ng ®éc th©n vµ ly h«n kh¸ phæ biÕn. - ThiÕu viÖc lµm, viÖc lµm kh«ng æn ®Þnh. - Kh«ng ®−îc t− vÊn tr−íc xÐt nghiÖm. - HiÖn nay, t©m lý cña NCH lµ chÊp nhËn vµ rÊt sî nhiÒu ng−êi biÕt m×nh cã HIV. - 4 ng−êi cã phµn nµn vÒ tiÕng d÷ ®ån xa hoÆc bÞ hµng xãm kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö. - NCH kh«ng muèn gi¶m bít quan hÖ x· héi víi lý do lµ nÕu gi¶m bít quan hÖ sÏ khiÕn mäi ng−êi nghi ngê lµ m×nh cã HIV. - Trong ph¸t biÓu, mét sè NCH cßn c¶m thÊy bùc béi nh− “t«i ch¼ng lµm g× hä c¶ mµ ph¶i gi¶m bít quan hÖ” hoÆc tr¸ch c¸c gia ®×nh nµo ®ã “hä kh«ng th−¬ng con c¸i hä”. - Kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi truyÒn th«ng ®¹i chóng vµ truyÒn th«ng trùc tiÕp cña ng−êi cã HIV ë YÕt Kiªu thÊp h¬n mét chót so víi ng−êi cã HIV ë Quang Trung. 14
- II. Gia ®×nh ng−êi cã HIV 1. Mét vµi ®Æc ®iÓm cña gia ®×nh ng−êi cã HIV (NCH) ®−îc pháng vÊn - Sè phiÕu pháng vÊn thu ®−îc ®èi víi gia ®×nh NCH ë Quang Trung lµ 9 vµ ë YÕt Kiªu lµ 6 - ë Quang Trung quan hÖ cña nh÷ng ng−êi ®−îc pháng vÊn ®èi víi NCH: 2 mÑ; 3 bè; 1 chó ruét; 3 anh trai - ë YÕt Kiªu quan hÖ cña nh÷ng ng−êi ®−îc pháng vÊn ®èi víi NCH: 2 anh trai, 1 chÞ d©u, 1 vî - NghÒ nghiÖp vµ viÖc lµm hiÖn t¹i: Quang Trung cã 5 ng−êi lµ c¸n bé vÒ h−u, 3 lµ c«ng nh©n vµ 1 b¸n hµng n−íc; YÕt Kiªu cã 4 ng−êi lµm nghÒ tù do, 1 c¸n bé, 1 c«ng nh©n 2. XÐt nghiÖm, t− vÊn, ch÷a bÖnh vµ t©m tr¹ng cña gia ®×nh NCH khi biÕt ng−êi th©n cã HIV - TÊt c¶ 9 ng−êi ®−îc pháng vÊn ë Quang Trung ®Òu tr¶ lêi lµ hä biÕt ng−êi th©n cña m×nh cã HIV trong kho¶ng 2-4 n¨m råi; cßn ë YÕt Kiªu: 3/ 6 ng−êi tr¶ lêi r»ng hä biÕt trong vßng 2 n¨m trë l¹i ®©y - 8 ng−êi ë Quang Trung tr¶ lêi ®· ®−îc Trung t©m Y tÕ ThÞ x· Hµ §«ng vµ Tr¹m Y tÕ ph−êng th«ng b¸o cho biÕt; 2 ng−êi tr¶ lêi lµ do Trung t©m y häc dù phßng Hµ T©y th«ng b¸o; cßn ë YÕt Kiªu: 3 ng−êi tr¶ lêi ®−îc Tr¹m Y tÕ ph−êng th«ng b¸o cho biÕt. - PhÇn lín t×nh tr¹ng cã HIV cña ng−êi th©n trong gia ®×nh ®−îc pháng vÊn ë Quang Trung ®· ®−îc mét sè ng−êi biÕt, chñ yÕu lµ c¸n bé y tÕ, c«ng an, mét sè ng−êi trong gia ®×nh, c¸n bé ph−êng vµ hµng xãm. Lý do c¸c gia ®×nh ë ®©y kh«ng bÞ kú thÞ, ph©n biÖt ®èi xö lµ v× céng ®ång ®· th«ng c¶m (6 ng−êi), v× hä kh«ng biÕt gia ®×nh m×nh cã ng−êi cã HIV (3 ng−êi). Cßn ë YÕt Kiªu: cã 3 ng−êi ®−îc hái tr¶ lêi lý do mäi ng−êi kh«ng kú thÞ, ph©n biÖt ®èi xö lµ do hä kh«ng biÕt gia ®×nh cã ng−êi cã HIV. - PhÇn lín nh÷ng ng−êi ®−îc hái ë Quang Trung tr¶ lêi r»ng hä ®· tõng hoang mang dao ®éng khi biÕt ng−êi th©n cña m×nh cã HIV vµ lóc ®ã hä rÊt buån ch¸n vµ xÊu hæ. Trong nh÷ng lóc Êy, cã 4 ng−êi tr¶ lêi lµ nh©n viªn y tÕ ®· gióp hä æn ®Þnh tinh thÇn; 5 ng−êi cho r»ng ng−êi trong gia ®×nh an ñi lÉn nhau vµ 1 ng−êi tr¶ lêi lµ chÝnh do ng−êi th©n cã HIV cña hä ®· gióp hä æn ®Þnh tinh thÇn trë l¹i. TÊt c¶ nh÷ng ng−êi ®−îc hái ë Quang Trung tr¶ lêi ®· tham gia ch¨m sãc NCH khi cã èm, ®au vµ biÕt c¸ch ch¨m sãc. 15
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Bài giảng Truyền thông marketing tích hợp - ThS. Nguyễn Hoàng Sinh
157 p | 559 | 57
-
Công tác truyền thông trong quảng bá thương hiệu của đại học Văn Lang
8 p | 168 | 23
-
Bài giảng Truyền thông Marketing tích hợp
39 p | 205 | 21
-
Những truyền thống văn hóa dân gian Việt Nam trong kiểu truyện về Thánh Mẫu
9 p | 106 | 15
-
Nghiên cứu ứng dụng một số phần mềm đồ họa và phương tiện truyền thông để nâng cao hiệu quả giảng dạy cho môn học Đồ họa kỹ thuật
6 p | 142 | 12
-
Nâng cao hiệu quả của hoạt động truyền thông tuyển sinh trực tuyến tại Trường đại học thủ đô Hà Nội
13 p | 58 | 10
-
PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ - QUẢNG CÁO TRUYỀN HÌNH TRONG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG - 3
23 p | 125 | 7
-
Vai trò của lễ hội truyền thống đối với phát triển du lịch ở thành phố Đồng Hới
2 p | 109 | 5
-
Truyền thông marketing sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện tại Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
6 p | 53 | 3
-
Sắc màu tâm linh trong địa danh Việt Nam qua yếu tố giai thoại và truyền thuyết
13 p | 62 | 3
-
Đánh giá hiệu quả chương trình tập huấn nâng cao nhận thức về tiêu dùng bền vững của sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
7 p | 44 | 2
-
Thực nghiệm các biện pháp phát triển năng lực ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông cho sinh viên ngành Sư phạm Địa lí, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh
7 p | 4 | 2
-
Công tác truyền thông trong giáo dục ở các trường học trên địa bàn tỉnh Nghệ An
9 p | 6 | 1
-
Hiệu quả của hoạt động học tập kết hợp ở bậc đại học: Nghiên cứu tại trường Đại học giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội
9 p | 27 | 1
-
Cội nguồn lịch sử và ý nghĩa văn hóa của hội họa truyền thống Trung Hoa
12 p | 118 | 1
-
Xây dựng sách điện tử nâng cao hiệu quả tự học môn hình học không gian lớp 12
8 p | 47 | 1
-
Giáo dục văn hóa truyền thống Tây Nguyên cho học sinh các trường trung học phổ thông dân tộc nội trú
12 p | 1 | 1
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn