NGHIÊN CU - NG DNG
TP CHÍ KINH T - CÔNG NGHIP
H THNG HỎI ĐÁP THÔNG MINH THÔNG TIN VỀ HÀNG RÀO
K THUT TRONG THƯƠNG MẠI TNH LONG AN (TBT LONG AN)
ThS. THÁI DOÃN NGC (*)
TÓM TT
Bài báo này gii thiu v H thng hỏi đáp thông minh thông tin về Hàng rào k thut trong
thương mại tnh Long An (TBT Long An). Các doanh nghip cn hiu biết đầy đủ v Hiệp định
TBT để đưa ra các biện pháp doanh nghip cn tiến hành vượt qua trong vic xây dng
chiến lược sn phm, la chn công ngh sn xut, qun doanh nghiệp đặc bit qun lý
chất ng, tiếp cn các ngun lc thông tin v th trường sn phm. Hệ thống hỏi đáp thông
minh thông tin về Hàng rào kỹ thuật trong thương mại cho php doanh nghiệp c thể tm kiếm, tra
cu, truy cập d dàng thông tin liên quan thông qua mt kênh thông tin thng nht kết nối các đim
TBT trong mạng lưới nhm cung cp kp thời đầy đủ thông tin về TBT như các d báo tình hình
th trường hàng ha trong nước thế giới nhằm nâng cao kh năng cạnh tranh ca doanh nghiệp
và khả năng thâm nhập th trưng hiu qu ca sn phẩm, hàng ha cho các doanh nghiệp tại Long
An v..v.. là hết sc cn thiết và cp bách hin nay.
T khóa: TBT, tra cu, tài liu tiêu chun, quy chun, hàng rào k thuật, thương mại
SUMMARY
This article recommends the Information Smart Inquiry System for Technical Barriers in
Trade of Long An Province (TBT Long An). Enterprises need to have a full understanding of the
TBT Agreement in order to set out the measures that enterprises need to take and overcome in the
formulation of product strategies, selection of production technologies, business management and
particularly, quality management, access to information resources on markets and products. The
Information Smart Inquiry System for Technical Barriers in Trade allows enterprises to easily look
up access to relevant information through a unified information channel linking TBT sites within
the network to provide timely and adequate TBT information such as domestic and international
commodity market forecasts to improve the competitiveness of enterprises and their ability to
penetrate the market of goods effectively for businesses in Long An..........,which is very necessary
and urgent nowadays.
Key words: TBT,research, reference materials, standards, technical barriers, trade
1. Gii thiu
TBT viết tt ca cm t tiếng Anh “Technical Barriers to Trade” được dch Hàng rào k
thuật trong thương mại hay các rào cn k thuật trong thương mi, các tiêu chun, quy chun k
thut một nước áp dụng đối vi hàng hóa nhp khu và/hoc quy trình nhằm đánh giá sự phù
hp ca hàng hóa nhp khẩu đối vi các tiêu chun, quy chun k thuật đó (còn gọi là các bin pháp
k thut bin pháp TBT).
Các bin pháp k thut này v nguyên tc là cn thiết và hp lý nhm bo v nhng li ích quan
trọng như sức kho con người, môi trường, an ninh... vy, mỗi nước thành viên WTO đều thiết
lp duy trì mt h thng các bin pháp k thuật riêng đối vi hàng hóa ca mình hàng hóa
nhp khu. Tuy nhiên, trên thc tế, các bin pháp k thut th nhng rào cn tim ẩn đối vi
thương mại quc tế bi chúng th được nước nhp khu s dụng để bo h cho sn xut trong
nước, y khó khăn cho việc thâm nhp ca hàng hóa nước ngoài vào th trường nước nhp khu.
Do đó chúng còn được gi là “rào cản k thuật đối với thương mại”.
T 11/01/2007, Việt Nam đã chính thức tr thành thành viên ca T chức Thương mại Thế gii
và bắt đầu thc hin các cam kết gia nhp WTO ca mình, trong đó có cam kết thc thi toàn b các
nghĩa vụ ca Hiệp định TBT. Thc thi Hiệp định TBT, các doanh nghiệp Việt Nam nói chung
các doanh nghiệp Long An nói riêng hội để phát triển thương mại của mình, song cũng phải
đối mt vi các thách thc v nhiu mặt để th tiếp tục duy trì hơn thế na đẩy mnh hot
12
(*) Phó Trưởng khoa KTCN Trường ĐH KTCN Long An
NGHIÊN CU - NG DNG
TP CHÍ KINH T - CÔNG NGHIP
động sn xuất kinh doanh, tăng cường năng lực cnh tranh trên th trường nội địa quc tế. Do
vy, các doanh nghip cn có hiu biết đầy đủ v Hiệp định TBT để đưa ra các bin pháp mà doanh
nghip cn tiến hành và vượt qua trong vic xây dng chiến lược sn phm, la chn công ngh sn
xut, qun lý doanh nghiệp và đặc bit là qun lý chất lưng, tiếp cn các ngun lc thông tin v th
trường và sn phm.
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch Đầu tnh Long An, tnh Long An hin có trên 5100 doanh
nghiệp, trong đó khoảng 607 doanh nghip tham gia hoạt động xuất khu khong 434 doanh
nghip tham gia hoạt đng nhp khu, đóng góp tích cực vào tăng ngân sách địa phương số
lượng này còn đang tăng dần mỗi năm. Tính đến tháng 7/2015, theo báo cáo tình hình kinh tế xã hội
của Sở Kế hoạch Đầu tnh Long An, thương mại, dch v - xut, nhp khu, tng mc bán l
hàng hóa dch v tiêu dùng xã hội đạt 4.026,5 t đồng, tăng 0,9% so với tháng trước tăng 18,1%
so với cng k. Kim ngạch xut khẩu tháng 7 đạt 320,7 triệu USD, tăng 2,1% so với tháng trước,
tăng 14,9% so với cng k. Ch s giá tiêu dùng tháng 7 tăng 0,24% so với tháng trước, tăng 1,34%
so với tháng 12/2014 tăng 0,85% so với cng k. Điều y cho thấy sự phát triển mạnh m của
các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu trong tnh.
Tuy nhiên, hin nay các doanh nghiệp tại Long An, đặc bit là các doanh nghip nh và va còn
lúng túng trong vic áp dng tiêu chun và quy chun k thut. Nhiu doanh nghip không biết phi
áp dng tiêu chun cho phù hp sn phm của mình khi đưa ra thị trường có đt tiêu chun và
đáp ứng nhu cu ca th trường không và vẫn còn khá mơ hồ v TBT và nhng thách thức cũng như
hội đi cng. Hiện nay, đa số các doanh nghip sn phm xut khu trong tnh thường t liên
h với đơn vị hp tác ngoài nước để tìm hiu yêu cu. Cách này không những tn nhiu thi gian
còn tim ẩn nguy rủi ro độ tin cy ca nhng thông tin thu thp không cao. Ngoi tr
mt s doanh nghip ln, hu hết các doanh nghip nh và va chưa xem trọng TBT các nước mà
mình hàng xut khu, gây ra nhng ri ro, thit hại không đáng khi hàng a bị tr li hoc
không được chp nhn trên th trường nước xuất khẩu. Đây thc s mt thách thc ln cho các
doanh nghip Long An trong một sân chơi toàn cầu hóa.
nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này nhưng một trong những nguyên nhân chính do
sự đa dạng và phức tạp các tiêu chuẩn, quy định chất lượng tại các thị trường xuất khẩu việc khó
khăn khi tiếp cận, tìm kiếm, tra cứu thông tin có liên quan. Điều này dn ti vic doanh nghip lúng
túng khi phải đáp ng tiêu chun hàng hóa nhp khu ti các th trường, nht các th trường khó
tính, h thng tiêu chun kht khe. Nhìn nhn thc tế ca hn chế nêu trên do các thông tin
hiện được qun chưa thực s hiện đại hóa, chưa tạo được một đầu mối để doanh nghiệp tìm
đến khi cần tìm hiểu thông tin TBT, chưa to lập đầy đủ các s d liệu điện t được s dụng đ
cung cấp thông tin trên môi trưng mng. Vic x lý thông tin ch yếu vn theo hình thc giy t
các tài liệu được bo qun vẫn theo phương pháp truyền thống (lưu trữ h bn cng) nên khi
phát sinh mt vấn đề thì mt nhiu thời gian để tìm kiếm x lý. Hơn nữa, theo xu ng ngày
càng nhiều văn bản, tài liu phát sinh trong quá trình hoạt động nên việc lưu trữ, bo qun an
toàn tài liệu đã trở thành vấn đề nan giải…
Từ thực tế trên, một hệ thống hi đáp thông minh thông tin về Hàng rào kthuật trong thương
mại cho php doanh nghiệp có thể tìm kiếm, tra cứu, truy cập d dàng thông tin liên quan thông qua
một kênh thông tin thng nht kết nối các điểm TBT trong mạng lưới nhm cung cp kp thời
đầy đủ thông tin v TBT như các dự báo tình hình th trường hàng hóa trong nước thế gii nhằm
nâng cao kh năng cạnh tranh ca doanh nghiệp và khả năng thâm nhập th trường hiu qu ca sn
phẩm, hàng hóa cho các doanh nghiệp tại Long An v..v.. là hết sc cn thiết và cp bách hin nay.
13
NGHIÊN CU - NG DNG
TP CHÍ KINH T - CÔNG NGHIP
2. Những điểm ni bt khác bit ca TBT Long An so vi h thng TBT ca nhng tnh khác
H thng hi đáp thông minh TBT Long An đưc xây dng vi những điểm ni bt khác bit so
vi nhng h thng TBT ca các tnh khác:
- Giao din trc quan thân thin, d s dng.
- Tương thích nhiều thiết b như máy tính bàn, laptop, máy tính bảng, điện thoại di động. Giao
din thông minh tùy chnh theo người dùng (responsive design).
- Công c hi đáp thông minh tìm kiếm thông minh: kh năng ghi nhớ các văn bản
người dng thường truy cp. H thng gi ý thông minh s dng thut toán trí tu nhân to
cho phép gợi ý các văn bản liên quan mà người dùng có th quan tâm.
Hình 1. Mô hình mô phng công c hỏi đáp thông minh
- sở d liệu được tng hợp dưới dng s a, phân loi các tài liu theo danh mc tiêu
chun, quy chun, hết hiu lc, còn hiu lc nhm h tr cho vic truy xut, tra cu thông
tin. sở d liệu được cp nht liên tc t các trang TBT Vit Nam các t chc liên
quan.
Hình 2. Xây dựng cơ sở d liu TBT Long An
- Đối vi vic cung cp các thông tin v phân h tin tc TBT, ngoài vic tin tức được cung
cp t Chi cc tiêu chun đo lường chất lượng ti Long An, h thng còn t động cp nht
các thông tin tin tc t các cng thông tin TBT khác, thc hin phân loi theo tng cm
thông tin: Tin tc s kin, tin cnh báo, tiêu chun chất lượng, đo lường, năng suất cht
ợng,… hỗ tr cho doanh nghip nhanh chóng tiếp cn thông tin.
- Cổng thông tin đin t TBT Long An được thiết kế không ch đơn thuần vic hin th d
liu v các văn bn ca TBT còn ch hợp các đặc tính máy hc (Learning Machine) h
tr vấn thông tin trong quá trình tìm kiếm da vào vic phân ch lch s truy cp ca
người dng/nhóm người dùng. T đó, đưa ra những thông tin phù hp và sát vi nhu cu tìm
TBT LONG AN
Bn mm: File Word, PDF
DATABA
Website của các tổ chức
14
NGHIÊN CU - NG DNG
TP CHÍ KINH T - CÔNG NGHIP
kiếm, mang li nhng thông tin giá tr hơn, đồng thi tiết kiệm được thi gian tìm kiếm cho
người s dng.
3. H thng hỏi đáp thông minh thông tin v hàng rào k thuật trong thương mại tnh Long
An (TBT Long An)
H thng gm 3 ni dung chính:
- Xây dng mt cổng thông tin điện t qun lý trc tuyến tp trung các thông tin v hàng
rào k thuật trong thương mại tnh Long An.
- Thiết kế và xây dựng cơ sở d liu TBT, tiêu chun đo lường chất lượng tnh Long An.
- Nghiên cu xây dng h thng hi đáp trực tuyến thông minh TBT, tiêu chun đo
ng chất lượng tnh Long An.
3.1 Chức năng hệ thng
Xây dng h thống “Hi đáp thông minh thông tin về Hàng rào k thuật trong thương mi tnh
Long An” chạy trên nn PCs và Android.
Chy trên nn PCs gồm các module: Quản lý người dng: tạo, xóa sửa thông tin tài khoản, phân
quyền tài khoản, truy vết sử dụng người dng; Quản trị nội dung: thu nhp, biên tp, hiệu đính,
duyệt, lưu trữ, xut bn tra cu thông tin trên Web v..v..; Quy trình xuất bản thông tin cho php
thc hiện các thao tác như viết bài, gi, duyệt, đăng, lưu tr v..v..; Phân h t động gi email, SMS
t động khi văn bản mi cp nht; Gi ý các bài viết xem nhiu nhất, được quan tâm nhiu, các
bài viết thịnh hành người s dng nên xem; H thng tra cu hi đáp thông minh được xây
dng dựa trên kết hợp 2 phương pháp Content-based Recommendation (hệ thống gợi ý dựa trên
tả tóm tắt của chuyên gia các mục tài liệu dữ liệu lịch sử truy cập tài liệu của người sử dụng) và
phương pháp Collaborative-based Recommendation (gợi ý dựa trên sự tương quan giữa dữ liệu của
người dng và dựa trên dữ liệu truy cập của những người có quan tâm tương tự (like-minded users).
Chy trên nn Android ng dng hi đáp TBT, ng dụng này cho php người s dng hi
đáp trực tiếp mà không cn truy cp vào webiste.
Ngoài ra cổng thông tin còn một số tiện ích nâng cao khác giúp cho thành viên d dàng sử
dụng như h thng email/SMS t động thông báo các văn bản quan tâm của thành viên khi văn
bn mi được cp nhật vào CSDL. Khi không internet ngưi dùng li mun xem thông báo
mi hay tìm hiểu văn bản nào đó thì người dùng có th s dng tin nhn SMS đây là một điểm mi
cùng sáng tạo cho đến nay, hoàn toàn chưa chính thc mt cng thông tin TBT nào
trong nước cho phép hi đáp trực tuyến và hi đáp qua tin nhắn.
Khi người dng đăng ký thành viên vào cổng thông tin thì dựa vào các thông tin mà người dùng
đăng ký như lĩnh vực, sn phm kinh doanh h thng s gi ý ra những văn bản liên quan đến
các thông tin đó. Không những thế h thống còn đưa ra các đ xut v nhng văn bản thnh hành,
văn bản mới, văn bản được xem nhiu nht nhiều người s dụng khác cng lĩnh vực, sn
phm với người dng quan tâm và đã xem qua.
Bên cạnh đó giao diện cổng thông tin còn được s dng trên nhiu thiết b khác nhau như: máy
tính, điện thoi, máy tính bảng… đáp ứng được trên nhiu trình duyệt khác nhau nên người s dng
không cn phi lo lng v việc cài đặt hay tìm kiếm trình duyt hay thiết b phù hp khi s dng
cng thông tin.
Đặc bit vi s ng ln liệu vượt xa so vi d kiến ban đầu khi thc hin v tiêu chun k
thut, quy chun k thut, thông báo, tranh chấp thương mại, văn bản pháp huy trên 20.000 liu
thì người s dng có th hoàn toàn an tâm khi thc hin tra cứu các văn bản mà mình quan tâm
hay mun tìm hiểu mà trước gi chưa tìm kiếm được.
15
NGHIÊN CU - NG DNG
TP CHÍ KINH T - CÔNG NGHIP
3.2 Thut toán tìm kiếm
3.2.1 Tng quan
H hi đáp truy vấn thông minh cho máy tìm kiếm gm hai phn chính: x lý online và offline.
3.2.1.1 Phn x lý ngoi tuyến
Input: Tp truy vn logs
Output: Các cm truy vn + tp url truy vấn tương ứng cho tng cm
c 1: Tin x lý truy vn và url
o Đưa truy vấn và url v mt chun thng nht
o Loi b các truy vn trùng lp
c 2: Phân cm tp truy vn
o Làm giàu (b sung thông tin) cho truy vn
o Phân các truy vấn tương đồng vào cm
ớc 3: Xác định tp url có th dng để truy vn cho tng cm
o Chn ra tp url tốt để đại din cho cm
3.2.1.2 Phn x lý trc tuyến
Input: Truy vn mi
Output: Tp url truy vấn tương ứng vi truy vn
c 1: Tin x lý truy vn
o Đưa truy vấn v dng thng nht
c 2: Phân cm truy vn mi
o Phân truy vn vào mt trong các cụm đã có
c 3: Xếp hng li (rerank) tp url truy vn trong cm theo truy vn mi.
o Đưa ra N url thích hợp nht (có hng cao nht) vi truy vấn đó
Query log
Tin x
Cm query
Phân cm
Trích xut
B topic
Thông tin
làm giàu
Tập url tương ứng vi
tng cm
Xác định
tp URL
Phân tích ch
đề n
URL được click
X LÝ OFFLINE
Phân vào cm
Rerank URL
Tập url tư vấn
cho quyery
Query mi
X
ONLINE
16
Hình 3. Sơ đồ h thng truy vn website