Hiện trạng phân bố và đặc điểm lâm học loài căm xe (Xylia xylocarpa (Roxb.) Taub.) tại một số tỉnh thuộc khu vực Nam Trung Bộ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cây Căm xe (Xylia xylocarpa (Roxb.) Taub.) hay còn gọi là Cẩm xe hoặc Chiêu liêu cườm thuộc họ Đậu (Fabaceae). Đây là loài cây gỗ quý hiếm, gỗ có tính cứng, chắc, có giác lõi phân biệt, giác màu trắng vàng nhạt, dày, lõi màu đỏ thẫm hơi có vân, rất mịn, nặng và nằm trong nhóm II theo TCVN 12919 - 2 năm 2019. Bài viết cung cấp thông tin khoa học về hiện trạng phân bố, một số đặc điểm lâm học của cây Căm xe tại 03 tỉnh (Ninh Thuận, Bình Thuận và Khánh Hòa) thuộc khu vực Nam Trung Bộ của Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hiện trạng phân bố và đặc điểm lâm học loài căm xe (Xylia xylocarpa (Roxb.) Taub.) tại một số tỉnh thuộc khu vực Nam Trung Bộ

- VAFS DOI: https://doi.org/10.70169/VJFS.961 ISSN: 1859 - 0373 1 2 1 , 1 1 1 , Hà Hu 1 Vi n Nghiên c u Gi ng và Công ngh sinh h c Lâm nghi p 2 i h c Tây Nguyên Xylia xylocarpa (Roxb.) Taub.) hay còn g i là C m xe ho m thu c h u (Fabaceae). ây là loài cây g quý hi m, g có tính c ng, ch c, có giác lõi phân bi t, giác màu tr ng vàng nh t, th t m n, n ng và n m trong nhóm II theo TCVN 12919 - Bài vi t cung c p thông tin khoa h c v hi n tr ng phân b , m t s m lâm h c c i 03 t nh (Ninh Thu n, Bình Thu n và Khánh Hòa) thu c khu v c Nam Trung B c a Vi t Nam. K t qu u tra tuy n (09 tuy n) và ô tiêu chu n (06 OTC 2.500 m2) cho th t nhiên nh cao t 68 - 628 m. M t ng cây cao l n nh t c a lâm ph ng t 48 - 54 cây/OTC (t i Bình Thu n và Ninh Thu n), tr ng lâm ph n cao nh t 51,1m3/OTC (t i Bình Thu n). M n 11 cây/OTC t i Bình Thu n và u tham gia vào các công th c t thành c a t ng OTC, h s t thành (IVI% ng t 9,6 - 20,9%. T ng cây k c n có m khá cao t 29 - 32 cây/OTC, ch ng kính c a lâm ph ng t 3,6 n 3,8 cm, ch tiêu chi u cao vút ng n t 3,0 - 3,3 m. iv c n, t nh Khánh Hòa có s ng l ng t 6 - 8 cây/OTC. M cây tái sinh c a lâm ph n t 26 - 47 cây/OTC, v i 10 - 13 loài cây tái sinh. ng l n t 4 - 9 u tham gia vào công th c t thành cây tái sinh. ch y u là tái sinh h ic l cao, cây ch y u có ch ng cây t t và c p chi u cao nh cm. T khóa: phân b , m lâm h c, Nam Trung B THE DISTRIBUTION STATUS AND SILVICULTURAL CHARACTERISTICS OF Xylia xylocarpa (Roxb.) Taub. SPECIES IN SOME PROVINCES IN THE SOUTH CENTRAL REGION La Anh Duong1, Tran Thi Xuan Phan2, Doan Hoang Son1, Trinh Van Hieu1, Ha Huy Nhat1, Dong Thi Ung1 1 Insitute of Forest Tree Improvement and Biotechnology 2 Tay Nguyen University Xylia xylocarpa (Roxb.) Taub. belongs to Fabaceae family, this is a rare and precious tree species with hard, strong wood, distinct sapwood and heartwood, light yellowish - white sapwood, thick, dark red heartwood with slightly grained, very smooth, heavy and is in Group II according to TCVN 12919 - 2 in 2019. The article provides scientific information on the current distribution status and some forestry characteristics of Xylia xylocarpa trees in 03 provinces (Ninh Thuan, Binh Thuan and Khanh Hoa) in the South Central region of Vietnam. The results of line surveys (09 lines) and standard plots (06 OTCs 2.500 m2) show that Xylia xylocarpa trees are naturally distributed in areas with altitudes from 68 - 628 m. The highest density of the tall tree layer of the forest ranged from 48 - 54 trees/OTC (in Binh Thuan and Ninh Thuan), the highest forest volume reached 51.1 m3/OTC (in Binh Thuan). The tree density reached 11 trees/OTC in Binh Thuan and all participated in the 57
et al., 2024 4) 4 composition formula of each OTC, the composition coefficient (IVI%) ranged from 9.6 - 209%. The adjacent tree layer had a fairly high density of 29 - 32 trees/OTC, the diameter index of the forest ranged from 3.6 cm to 3.8 cm, the height index from 3.0 m to 3.3 m. For the adjacent of Xylia xylocarpa trees, Khanh Hoa province had a large number, ranging from 6 - 8 trees/OTC. The density of regenerated trees in the forest ranged from 26 - 47 trees/OTC, with 10 - 13 regenerated tree species. The number of regenerated trees of Xylia xylocarpa trees ranges from 4 to 9 trees/OTC and all are involved in the formula for regenerating trees. Xylia xylocarpa trees mainly regenerates seeds but the ability to regenerate shoots of Xylia xylocarpa trees also has a high rate, this trees are mainly of good quality and at a height level of less than 50 cm. Keywords: Xylia xylocarpa (Roxb.) Taub., distribution, silvicultural characteristics, South Central Xylia xylocarpa (Roxb.) Taub.) et - 20 al. .G , t - 15 - và TCVN 12619- , và có tên , 2017). g/cm3 khai 3 kg/cm3 3 et al., 2009). .H , 25 - 30 - 40 , - 1,2 dày 1 - 2 - 5 2 - 58
et al. Các 2.1. ô II: Tên loài, D1,3, Hvn, Hdc, Dtán ô loài, Hvn . Q - trên 1 ) - 5 km. Các IVI% (Importance Value Index ... (x 33/2018/TT-BNNPTNT); quan sát hai bên (1) I > 5% - OTC) .500 m2 (50 50 m) Ô ô - tích 2.500 m2 sau: = Ni Ki 10 (2) 2 25 m (5 5 m), N ô OTC, 01 ô : Ki ; Ni ; OTC . (Hvn) > 2 m; - = ô 2 tích 4 m (2 ô OTC, 01 ô OTC và 5 ô 10.000 n N / ha (3) OTC Sdt Hvn Sdt 2 = ); OT . 59
et al., 2024 4) 4 - n N% = 100 (4) và SPSS 13.0. N N ; ; trong OTC. - (< - 100 cm). - cao trên 100 n X% = 100 (5) N ; là 32,6 20 . . . dài X Y cao X Y cao (km) (m) (m) 01 N11°59'15.2'' E108°44'48.1'' 308 N11°59'54.5'' E108°43'25.5'' 347 3,1 BQLVQG 02 N11°59'38.5'' E108°44'31.5'' 377 N12°01'19.6'' E108°45'29.1'' 456 3,5 03 N11°59'12.7'' E108°45'02.7'' 315 N12°00'01.5'' E108°46'01.6'' 387 3,8 01 N11°12'42.6 E107°45'08.6 256 N11°13'57.9 E107°45'08.6 293 4,6 BQLRPH La Ngà (Bình 02 N11°14'15.7 E107°46'58.9 305 N11°15'42.6 E107°46'05.0 483 3,4 03 N11°15'30.3 E107°45'47.4 628 N11°14'13.5 E107°44'16.5 466 4,5 BQLRPH 01 89 76 3,0 02 68 79 3,2 Hòa (Khánh Hòa) 03 78 93 3,5 BQLRPH - 628 m so 60
et al. a b Hình 1. Các ki u r ng : a: Ki u r ng xanh; b: Ki u r ng h n giao g và tre n a N D1,3 Hvn 3 (OTC) (cây/OTC) (cm) (m) (m ) TB 8 22,1 18,5 3,0 62,5 37,5 0,0 NT.01 48 30,1 19,9 40,1 54,2 43,8 2,0 5 22,4 18,2 2,1 80,0 20,0 0,0 NT.02 52 20,5 17,9 16,6 71,1 23,1 5,8 5 36,4 19,8 5,9 60,0 40,0 0,0 BT.01 49 29,4 17,7 39,4 69,4 24,5 6,1 BQLRPH La Ngà 11 30,1 21,1 11,4 72,7 18,2 9,1 BT.02 54 30,1 20,3 51,1 66,7 27,8 5,5 9 32,6 18,9 7,6 55,6 44,4 0,0 KH.01 43 20,8 14,4 15,5 46,5 41,9 11,6 Khánh Hòa 6 20,8 17,8 2,1 83,3 16,7 0,0 KH.02 36 23,5 17,9 15,8 66,7 27,8 5,6 + 48 cây/ 61
et al., 2024 4) 4 Khánh Hòa - 43 cây/OTC 3 (trung bình 40 cây/OTC). xe BT.02 /OTC, BT.01 .T là m3 - 15,8 m3 7% BT.02. bình là 15,7 m3/OTC BQLVQG , cây trong BQLVQG h, 3 m /OTC 23,5 3 20,8 BQLRPH La Ngà là 51,1 m 3/OTC. + (18,9 m). - BQLRPH La Ngà m3 BQLVQG và 3% OTC KH.02. Khánh Hòa - , , dao , - - 8 loài trên BQLVQG C 30,1 cm) - 22,4 20,5 cây m) loài nh Lagerstroemia m). Tuy nhiên, calyculata Dipterocarpus obtusifolius 2,1 m3 NT.01 (Vitex ajugaeflora m3 (Lithocarpus polystachyus (Wall. ex A. DC.) 0% Careya sphaerica Roxb.), Trám NT.02 (Canarium bengalense Roxb.), Quao vàng (Stereospermum cylindricum Pierre ex BQLRPH La Ngà, Polyalthia jucunda Finet & Kibatalia laurifolia Afzelia xylocarpa (Kurz) Craib),... 62
et al. BQLRPH La Ngà - 21 . T - , cho - 7 loài trên BQLRPH La Ngà có , ng (Wrightia (Lagerstroemia macrocarpa Wall.), Chò nhai pubescens R. Br.) (Anogeissus acuminata (Roxb. ex DC.) (Pterocarpus macrocarpus Kurz) Guilla (Clerodendrum wallichii (Dipterocarpus dyeri Pierre in Laness.), Lát (Cratoxylum maingayi khét (Toona sureni (Peltophorum pterocarpum (DC.) Backer ex K. tía (Syzygium zeylanicum (L.) DC.), Quao núi Gonocaryum lobbianum (Stereospermum neuranthum (Miers) Kurz), Lôi (Rhodoleia championii Hook. (Spondias pinnata f.),... (Vitex pierreana Dop),... 3). IVI% OTC trong OTC + + NT.01 25 6 + + + 16,7 + 47,9 Loài khác + 9,6 Quao vàng + xe + + + 7,7 NT.02 20 8 9,6 + + + 30,8 Loài khác 12,2 Chò nhai + + BT.01 21 6 xe + 8,2 Lát khét + + 8,2 Trâm tía + 42,9 10,2 Loài khác BQLRPH La Ngà + + 9,3 Bình BT.02 14 6 + 9,3 Quao núi + + 5,6 20,4 + 24,1 Loài khác + + KH.01 20 5 + 7,0 + 20,9 BQLRPH treo + 34,9 Loài khác + + KH.02 17 7 treo + + + 16,7 + 5,6 Lôi + 27,8 Loài khác 63
et al., 2024 4) 4 BQLVQG , IVI% - BQLRPH La Ngà IVI% là 10,2 - (IVI% - . Tuy nhiên, sinh thái. Theo Daniel Marmilod (1982), IVI% > i, vì a b Hình 2. Ho u tra t ng cây cao t i: a. BQLRPH B c Khánh Hòa; b. BQLRPH La Ngà 3.2. 64
et al. . D1,3 Hvn OTC (cây/OTC) (cm) (m) loài TB 6 3,9 4,5 + 100,0 0,0 0,0 NT.01 xe + + BQLVQG Lâm 29 3,3 3,7 10 65,5 24,1 10,4 + 34,5 Loài khác Bình 4 3,4 4,1 15,6 Quao vàng + 100,0 0,0 0,0 + + NT.02 32 3,1 3,8 11 + 68,7 21,9 9,4 + 31,2 Loài khác 3 3,2 3,9 16,7 Trâm tía + 100,0 0,0 0,0 nàng + + BT.01 30 3,1 3,7 12 + 70,0 20,0 10,0 BQLRPH + 10,0 Lát khét + 26,7 Loài khác La Ngà 3 3,0 3,8 + 33,3 66,7 0,0 song nàng + + BT.02 36 3,0 3,7 10 13,9 Quao núi + + 72,2 19,4 8,4 27,8 Loài khác 8 3,2 3,4 + 87,5 12,5 0,0 BQLRPH KH.01 + + 10,0 30 3,3 3,6 9 Chòi mòi + 10,0 63,3 26,7 10,0 Khánh + 20,0 Loài khác Hòa 6 3,4 3,6 + 100,0 0,0 0,0 KH.02 + + 31 3,2 3,6 8 70,1 19,3 9,6 + 12,9 Cò ke + 16,2 Loài khác - 72,3% + 3% OTC 26,7% OTC 4% 4% (NT.01). + - - 32 cây/OTC (trung bình 30 cây/OTC). và BQLRPH La Ngà OTC BT.01 OTC NT.01). 6 - 3,8 cm và trung bình là 3,7 0- 3,3 m và trung bình là 3,2 m. 3,0 3,5 4- 4,5 m. 3% OTC 65
et al., 2024 4) 4 3.3. 3% OTC 0% OTC 0,0% OTC 66,7% OTC 0% (NT.01, NT.02, BT.01, KH.01, KH.02). - - C u trúc, m , t thành t ng cây tái sinh , 0- 4 - 5 loài. - ... Bình là OTC BQLRPH La Ngà 47 BQLRPH La Ngà cây/OTC, OTC KH.01 0- 5-6 Bình 2 - xe, ... ... BQLRPH La Ngà, , 8 - . Tuy nhiên, thành ... BQLRPH cá 0- thành. Thành .... ... 66
et al. OTC (cây/OTC) loài 9 + 14,6 + 14,6 Bình linh NT.01 12 + + + 7,3 Giáng 41 + 26,8 Loài khác 4 + + NT.02 13 + + 35 + 40,0 Loài khác 6 + + 13,6 Trâm tía BT.01 12 + + 9,1 Chiêu liêu lông + 9,1 Chò nhai + 44 25,0 Loài khác BQLRPH La Ngà 5 + 11,3 Trâm tía + 11,3 Quao núi + BT.02 12 + + 47 song nàng + 27,3 Loài khác 5 + + KH.01 11 lông + 11,5 Cò ke + + 26 26,9 Loài khác BQLRPH 4 + + + KH.02 10 10,7 Lôi + + 10,7 Trám nâu + 28 17,9 Loài khác Trong các ô tái s t i3 m có s i l n. T i c Bình, kh cho tái sinh c i cao (4 - 9 t thành t ng cây cao và l p cây tái sinh; k t qu m t ph n có th là u ki n thích h 4- phân b ki u r ng xanh. T i BQLRPH La Ngà và BQLRPH B c Khánh Hòa u ghi nh n tái sinh c c nh tranh c a các loài khác trong Trám ba Bình khu v c s ng nên d n kh t khó i s ng BQLRPH La Ngà và th p nh t (4 - 6 cây/OTC) và tham gia vào , công th c t thành t i c 2 lâm ph u này cho th y m so v ng và phát tri thích ng v u ki n t nhiên t i t ng m nên s i l p cây , Trâm tía tái sinh có s , phát tri m b o kh ng cá . th t i khu v c phân b . 67
et al., 2024 4) 4 - a lâm ph n OTC < 50 cm 50 - 100 cm > 100 m TB 44,4 11,2 44,4 77,8 22,2 77,8 22,2 0,0 NT.01 BQLVQG 29,3 41,4 29,3 80,5 19,5 83,7 21,6 2,7 50,0 50,0 0,0 75,0 25,0 75,0 00,0 25,0 NT.02 40,0 34,3 25,7 74,3 25,7 68,6 25,7 5,7 33,3 0,0 66,7 83,3 16,7 83,3 16,7 0,0 BT.01 BQLRPH 45,5 27,2 27,3 72,7 27,3 68,2 25,0 6,8 La Ngà 60,0 40,0 0,0 60,0 40,0 60,0 20,0 20,0 BT.02 31,9 36,2 31,9 76,6 23,4 70,2 21,3 8,5 40,0 0,0 60,00 80,0 20,0 80,0 0,0 20,0 KH.01 BQLRPH 46,2 26,9 26,9 73,1 26,9 73,1 19,2 7,7 Khánh Hòa 50,0 25,0 25,0 75,0 25,0 75,0 0,0 25,0 KH.02 39,3 35,7 25,0 67,9 32,1 67,8 17,9 14,3 + là 31,9% nh , BQLRPH La Ngà 76,6% là 40,0% 2% 0 - 100 41,4% , 29,3% 46,2% 0 - 100 35,7% BQLVQG 80,5% 26,9% 1% 2,7% 7% BQLRPH La Ngà, cây tái 73,1% cm 45,5% 73,1% 0 - 100 cm 7%. 36,2% +C 0c u có 68
et al. cây con tái sinh t t c các OTC, tuy nhiên s khác nhau v các ch s c th hi 48 cây/OTC 4 2 OTC t i c Bình cây/OTC và 6- u tái sinh u tra, cây tái sinh có 43 cây/OTC. trong ngu n g c t h t là chi m ch y u (77,8% t i OTC NT.01), ch ng cây tái sinh t t 77,8% t i OTC NT.01 và chi u cao ch y u là c p chi i 50 cm v i 50% OTC thành (IVI% - 20,9%. y u b ng h t M i kh n t t cho nhóm cây g l nv ib r c t giúp cây 9 - 32 ch c kh e và cung c ng. cây/OTC, 6 - 3,8 BQLRPH La Ngà cm, 3,0 - 3,3 m. S BQLRPH La Ngà , 0- 3% và 4- 3% Cây tái sinh 0- 0% 4-9 i 50 cm (OTC BT.02) và 66,7% , cây tái sinh cm, cây tái sinh 75 - 80% cm tái sinh 3% 0% trên 100 cm (OTC KH.01), - 80%. Xylia xylocarpa NVQG - con tái 2023 - 2025. ki nh Q R R 68 - 628 m 69
et al., 2024 4) 4 1. 2. TT-BNNPTNT ngày 16 3. - - - 4. Daniel Marmillod, 1982. Methodology and results of studies on the composition and structure of a terrace forest in Amazonia. Doctorate. Georg - August - Universität Göttingen., Göttingen. 5. NXB 6. Xylia xylocarpa K - 78. 7. Xylia xylocarpa K K 8. 9. 10. 11. và 12. 1978. và laanhduong@gmail.com 28/05/2024 16/07/2024 29/07/2024 70