HIỆN TƯỢNG EL NINO

Chia sẻ: Pham Linh Dan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

208
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

HIỆN TƯỢNG EL NINO là hiện tượng ngược với la nina, là một trong những hiện tượng thời tiết bất thường gây thảm họa cho con người từ hơn 5000 năm nay. Ngày nay, hiện tượng El nino xuất hiện thường xuyên hơn và sức tàn phá của nó cũng mãnh liệt hơn

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: HIỆN TƯỢNG EL NINO

HI N TƯ NG EL NINO
Thu vien Hoc Lieu Mo Viet Nam module: m49383 1 Hi n tư ng El Nino∗ Lê Văn Tám This work is produced by Thu vien Hoc Lieu Mo Viet Nam and licensed under the Creative Commons Attribution License † Tóm t t n i dung Hi n tư ng El Nino El Nino (phát âm như "eo ni-nhô") là hi n tư ng trái ngư c v i La Nina (ti ng Tây Ban Nha: El Ni˜o n và La Ni˜a), là m t trong nh ng hi n tư ng th i ti t b t thư ng gây th m h a cho con ngư i t hơn 5000 n năm nay. Ngày nay, hi n tư ng El Nino xu t hi n thư ng xuyên hơn và s c tàn phá c a nó cũng mãnh li t hơn. 1 Tên g i El Ni˜o trong ti ng Tây Ban Nha có nghĩa là "đ a tr ", ch đ n Chúa hài đ ng. C trung bình 3-10 năm, n ngư dân vùng bi n t i Peru phát hi n ra nư c bi n m d n lên vào mùa đông, kho ng vài tu n trư c L Giáng Sinh. Đây chính là m t ngh ch lý, nhưng nó v n t n t i có chu kì và kéo theo hi n tư ng hơi nư c bi n b c lên nhi u hơn, t o ra nh ng cơn mưa như thác đ . Và ngư dân đã g i hi n tư ng này là El Ni˜o n đ đánh d u th i đi m xu t phát c a nó là g n Giáng Sinh. Trong khí tư ng h c ngư i ta còn g i hi n tư ng El Nino là Dao đ ng phương Nam (Southern oscillation). Ngày nay, khoa h c đã ch ng minh đư c r ng hi n tư ng El Nino có nh hư ng trên ph m vi toàn c u và thu t ng El Nino dùng đ ch hi n tư ng nư c bi n nóng lên. ∗ Version 1.1: Jan 20, 2011 3:32 pm GMT+7 † http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/ http://voer.vn/content/m49383/1.1/
Thu vien Hoc Lieu Mo Viet Nam module: m49383 2 Hình 1: Các dòng khí đ i lưu trên Nam Thái Bình Dương http://voer.vn/content/m49383/1.1/
Thu vien Hoc Lieu Mo Viet Nam module: m49383 3 2 Tác đ ng Hình 2: El Nino năm 1997 Mưa bão, l t l i, đó là các hi n tư ng d th y nh t c a El Nino. Lý do là dòng nư c m phía đông Thái Bình Dương ch y d c theo các nư c Chile, Peru... đã đ y vào không khí m t lư ng hơi nư c r t l n. H u qu là các qu c gia Nam M ph i h ng ch u m t lư ng mưa b t thư ng, có khi lư ng mưa lên đ n 15 cm m i ngày. Đi u b t ng là nh ng cơn gió Thái Bình Dương t dưng đ i hư ng vào th i đi m có El Nino. Chúng th i ngư c v phía đông thay vì phía tây như th i ti t m i năm. Nh ng cơn gió này có kh năng đưa mây vư t qua Nam M , đ n t n Romania, Bulgaria, ho c b bi n Đen c a Nga. Như v y, m t vùng r ng l n c a tây bán c u b El Nino kh ng ch . Năm 1997, toàn vùng này b thi t h i ư c tính 96 t USD do mưa bão, lũ l t t El Nino gây ra. Ngư c lai, hi n tư ng khô h n l i x y ra trên các qu c gia thu c đông bán c u. Do mây t p trung vào m t khu v c có m t đ quá cao, do đó, ph n còn l i c a th gi i ph i h ng ch u đ t h n hán nghiêm tr ng. Các nư c thư ng xuyên ch u nh hư ng khô h n do El Nino gây ra có th k : Úc, Philippines, Indonesia, Thái Lan, Vi t Nam... Đ t h n hán g n đây nh t Úc đã làm hàng tri u con kangaroo, c u, bò... ch t vì khát. Bang New South Wales su t chín tháng không có mưa, h nư c ng t Hinze (bang Queensland) c n ki t. T i Thái Lan, hơn m t tri u gia đình b thi u nư c tr m tr ng. http://voer.vn/content/m49383/1.1/
Thu vien Hoc Lieu Mo Viet Nam module: m49383 4 3 Nguyên nhân Hình 3: Phát tri n c a El Nino El Nino không ph i là hi n tư ng do con ngư i t o ra, mà chính là thiên nhiên. Vì sao l i xu t hi n dòng nư c m đ t ng t phía đông Thái Bình Dương đ kh i đ u hi n tư ng El Nino? M t trong nh ng nguyên nhân l n gây ra hi n tư ng El Nino là s thay đ i hư ng gió, tuy nhiên đ n nay các nhà khoa h c v n chưa có l i gi i đáp hoàn toàn th ng nh t. Nh ng nguyên nhân khác bao g m s thay đ i áp su t không khí, Trái Đ t nóng d n lên, hay c các cơn đ ng đ t dư i đáy bi n. 4 Đ i phó Các nhà khoa h c đã đ ra ba gi i pháp đ i phó v i hi n tư ng này: • Khai thác t t c ti m l c văn minh nhân lo i đ d báo th i đi m chính xác xu t hi n, d báo đư ng đi và s c công phá. • Không làm các công vi c ti p tay cho El Nino như phá r ng, th i khí cácbonic vào không khí, vì El Nino càng m nh m hơn n u m t đ t thi u cây xanh hay đ x y ra hi n tư ng nhà kính. • Chu n b nh ng đi u ki n t i thi u đ s ng chung v i El Nino, ví d như xây nhà phao tránh lũ (đ i v i vùng lũ l t) hay d tr nư c (đ i v i vùng khô h n)... 5 L i ích c a El Nino Không ph i El Nino lúc nào cũng gây tai h a cho con ngư i. Cách đây hơn 5000 năm, khi mà hi n tư ng này m i đư c ngư dân Peru phát hi n thì El Nino đ ng nghĩa v i "tin m ng". Vì nư c bi n lúc y tăng lên đ m đ vi sinh v t phát tri n. Chúng là th c ăn cho cá bi n. Nh th n n đánh b t cá c a các nư c ven bi n Nam M phát tri n m nh. N u năm nào mà hi n tư ng El Nino không làm cho nhi t đ nư c bi n tăng lên quá cao thì năm đó s có mùa cá b i thu. http://voer.vn/content/m49383/1.1/