Hiệu quả phẫu thuật nắn chỉnh và hàn liên thân đốt lối sau điều trị bệnh lý trượt đốt sống nặng vùng thắt lưng: Nhân 04 trường hợp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày báo cáo lô 4 bệnh nhân với bệnh lý trượt nặng đốt sống thắt lưng đạt kết quả điều trị tốt qua phẫu thuật lối sau. Bệnh nhân và phương pháp: Nghiên cứu này thực hiện trên lô 4 bệnh nhân (3 nữ, 1 nam) độ tuổi từ 29 đến 42 nhập viện tại Khoa Cột sống A, Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình Tp. Hồ Chí Minh với bệnh lý trượt nặng cột sống thắt lưng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hiệu quả phẫu thuật nắn chỉnh và hàn liên thân đốt lối sau điều trị bệnh lý trượt đốt sống nặng vùng thắt lưng: Nhân 04 trường hợp

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 HIỆU QUẢ PHẪU THUẬT NẮN CHỈNH VÀ HÀN LIÊN THÂN ĐỐT LỐI SAU ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ TRƯỢT ĐỐT SỐNG NẶNG VÙNG THẮT LƯNG: NHÂN 04 TRƯỜNG HỢP Ngô Minh Lý1, Tạ Quang Hiếu1, Ngô Trần Minh Khánh2 TÓM TẮT 1 hoàn toàn thành công ở 1 bệnh nhân trượt đốt Mở đầu: Theo phân độ của Myerding bệnh sống độ III và 1 bệnh nhân trượt đốt sống độ IV. lý trượt đốt sống thắt lưng xếp thành hai nhóm Độ chỉnh còng cột sống thắt lưng thiêng sau mổ nhẹ (trượt ≤50% thân đốt) và nặng (trượt >50% đạt 32º - 35º. Tất cả 4 bệnh nhân đều đi lại tốt, thân đốt). Nhóm sau thường đòi hỏi điều trị phẫu không đau thắt lưng, và lực cơ hai chân bình thuật. Chọn lựa phương pháp phẫu thuật hiệu quả thường ở lần tái khám gần nhất. vẫn còn bàn cải liên quan đến việc giải ép thoả Bàn luận: Phẫu thuật qua một đường mổ đáng cho cấu trúc thần kinh và nắn chỉnh trượt phía sau nắn chỉnh trượt đốt sống thắt lưng bằng đốt sống. vít chân cung thường quy và hàn liên thân đốt Mục tiêu: Chúng tôi báo cáo lô 4 bệnh nhân (PLIF) bằng nêm PEEK là một chọn lựa điều trị với bệnh lý trượt nặng đốt sống thắt lưng đạt kết tốt cho bệnh lý trượt nặng đốt sống thắt lưng. quả điều trị tốt qua phẫu thuật lối sau. Giải ép rộng các rễ thần kinh trên và dưới tầng Bệnh nhân và phương pháp: Nghiên cứu trượt đốt sống giúp tránh biến chứng thần kinh. này thực hiện trên lô 4 bệnh nhân (3 nữ, 1 nam) Nắn chỉnh còng cột sống thắt lưng thiêng (slip độ tuổi từ 29 đến 42 nhập viện tại Khoa Cột sống angle) làm giảm co rút nhóm cơ Hamstring giúp A, Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình Tp. Hồ cải thiện dáng đi cho bệnh nhân. Chí Minh với bệnh lý trượt nặng cột sống thắt Từ khóa: Trượt đốt sống nặng, hàn liên thân lưng. Tất cả bệnh nhân được điều trị phẫu thuật đốt lối sau (PLIF), còng thắt lưng cùng qua một đường mổ phía sau giải ép rộng cấu trúc thần kinh, nắn chỉnh trượt đốt sống bằng vít chân SUMMARY cung thường quy, và hàn liên thân đốt bằng nêm THE EFFICACIES OF SURGICAL PEEK. CORRECTION AND INTERBODY Kết quả: Nắn chỉnh trượt đốt sống từ độ IV FUSION THROUGH POSTERIOR về độ I thành công ở 2 bệnh nhân, nắn chỉnh APPROACH FOR HIGH GRADE SPONDYLOLISTHESIS OF THE LUMBAR SPINE: A PROPOSED 1 Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình Tp. Hồ Chí SERIES OF 4 CASES Minh Introduction: According to Myerding’s 2 Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh grading scale, Lumbar and lumbosacral Chịu trách nhiệm chính: Ngô Minh Lý spondylolisthesis has been grouped into low- ĐT: 0918632577 grade spondylolisthesis (≤50% slip, forward Email: ngotohoku@gmail.com translation of the vertebral body) and high-grade Ngày nhận bài: 12.8.2024 spondylolisthesis (>50% slip). The later much Ngày phản biện khoa học: 19.10.2024 more reliably to surgial treatment. The surgery of Ngày duyệt bài: 26.10.2024 3
HỘI NGHỊ KHOA HỌC HỘI PHẪU THUẬT THẦN KINH VIỆT NAM choice still reains controversial, in terms of I. ĐẶT VẤN ĐỀ adequate decompresion for the neural structures Bệnh lý khuyết eo trượt đốt sống thắt and reduction of vertebral slipage. lưng được phân thành 02 nhóm. Khuyết eo Purpose: We report a series of 4 patients trượt đốt sống mức độ nhẹ (Low-grade diagnosed high-grade spondylolisthesis of the lumbar spine surgically treated through posterior spondylolisthesis) với độ trượt ≤50% và appoach achieve good outcomes. khuyết eo trượt đốt sống mức độ nặng (High- Patients and methods: A series of 4 patients grade spondylolisthesis) với độ trượt >50% (3 females, 1 male) with their ages from 29 to 42 theo phân loại của Meyerding [8]. Điều trị years old, admitted to the Spinal Department A, phẫu thuật chỉ đặt ra cho khuyết eo trựơt đốt Hospital for Traumatology and Orthopaedics of sống mức độ nhẹ khi thất bại với điều trị bao Ho Chi Minhcity are the meterials of this study. tồn. Trong khi đó phẫu thuật là chỉ định cho All of the four patients were surgically treated hầu hết các trường hợp khuyết eo trượt đốt through posterior approach for wide decompression of neural structures, correction sống mức độ nặng. Điều trị lý tưởng cho vertebral slippage using ordinary pedicle-screw bệnh lý khuyết eo trượt đốt sống nặng là giải construct, and interbody fusion using PEEK ép thỏa đáng cho cấu trúc thần kinh và nắn cages (PLIF). trượt đốt sống [1]. Chọn lựa phương pháp Results: Correction of vertebral slipage from phẫu thuật thích hợp vẫn còn là vấn đề bàn grade IV to grade I achived in 2 patients, and cải. Báo cáo này nhằm nhận định hiệu quả from grade III, grade IV to normal alignment phẫu thuật nắn chỉnh với cấu hình vít chân achieved in 1 patients each. Postoperative correction of lumbosacral kyphosis were 32º - cung thường quy và hàn liên thân đốt qua lối 35º. All of the four patients show normal sau (PLIF) điều trị bệnh lý khuyết eo trượt ambulation with lumbar pain free, and normal đốt sống nặng (độ III, IV theo Meyerding) muscular strenght of the lower extremities. vùng cột sống thắt lưng. Discussion: Reduction with ordinary pedicle-screw construct and interbody fusion II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU (PLIF) with PEEK cages through posterior Nghiên cứu của chúng tôi dựa trên số liệu approach is a treatment of choice for high-grade thu thập từ 4 bệnh nhân (3 nữ, 1 nam), độ spondylolisthesis. Wide decompression of the adjacent nerve roots at the involved level plays a tuổi từ 29 - 42. Đau thắt lưng, tê chân, đi key role in advoiding the neurologic deficits. cách hồi và yếu chân do liệt vận động là Correction of lumbosacral kyphosis (slip angle) những triệu chứng lâm sàng khiến bệnh nhân reduces contracture of the Hamstring muscles nhập viện tại Khoa Cột sống A, Bệnh viện thus resulting in a better gait for patient. Chấn thương Chỉnh hình Tp. Hồ Chí Minh Keywords: high grade spondylolisthesis, (bảng 1). Không bệnh nào có tiền căn chấn posterior lumbar interbody fusion (PLIF), thương cột sống lumbosacral kyphosis 4
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 Bảng 1: Bệnh nhân và triệu chứng lâm sàng trước phẫu thuật. Ca 1 Ca 2 Ca 3 Ca 4 Giới tính nữ nữ nam nữ Tuổi 29 31 42 33 Số hồ sơ 897CSA/14 663CSA/09 754CSA/09 350CSA/15 Đi cách hồi 20 m 30 m 20 m 50 m Lực cơ vùng cổ bàn chân 3/5 2/5 2/5 4/5 Phản xạ gân bánh chè bình thường bình thường bình thường bình thường Phản xạ gân gót mất bình thường mất giảm RLCV bàng quang không không không không Tất cả bệnh nhân được điều trị phẫu thuật độ IV về độ I thành công ở 2 bệnh nhân, và qua một đường mổ phía sau thực hiện 1) kỹ từ độ III, từ độ IV về liên quan giải phẫu thuật Gill giải ép rộng rễ thần kinh hai bên ra bình thường ở 1 bệnh nhân cho mỗi bệnh lý đến lổ liên hợp (Hình 1); 2) nắn chỉnh cố (Hình 2). Góc còng thắt lưng thiêng định qua dụng cụ vít chân cung thường quy; (lumbosacral kyphosis) khảo sát trên x-quang 3) hàn liên thân đốt với nêm PEEK (PLIF). nghiêng trước phẫu thuật là từ 5º đến 48º, sau phẫu thuật là từ -12º đến 5º. Nắn chỉnh góc III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU còng đạt 32º - 35º cho 3 bệnh nhân, và 17º Khảo sát hình ảnh học chẩn đoán trượt cho 1 bệnh nhân (bảng 2). Thời gian mổ đốt sống TL5/Th1 độ IV kèm khuyết eo TL5 ngắn nhất là 120 phút, dài nhất là 270 phút. ở 2 bệnh nhân, còn lại trượt TL4/TL5 độ IV Máu mất ít nhất là 150 ml và nhiều nhất là kèm khuyết eo TL4 và trượt TL5/Th1 độ III 600 ml. Biến chứng thần kinh nặng hơn sau kèm khuyết eo TL5 ở 1 bệnh nhân cho mỗi mổ không xuất hiện ở tất cả 4 bệnh nhân. bệnh lý. Nắn chỉnh trượt đốt sống sau mổ từ Bảng 2: Tầng bệnh, phẫu thuật và độ nắn chỉnh Ca 1 Ca 2 Ca 3 Ca 4 TL5/Th1 TL4/TL5 TL5/Th1 TL5/Th1 Độ trượt tầng bệnh trước mổ độ IV độ IV độ IV độ III TL5/Th1 nắn TL5/Th1 nắn Độ trượt tầng bệnh sau mổ độ I độ I hoàn toàn hoàn toàn Lumbosacral kyphosis trước mổ 38º 45º 48º 5º Lumbosacral kyphosis sau mổ 5º 10º 16º -12º Cải thiện Lumbosacral kyphosis 33º 35º 32º 17º Khuyết eo đốt sống TL5 TL4 TL5 TL5 Thời gian mổ 255 phút 175 phút 270 phút 120 phút Lượng máu mất 150 ml 600 ml 400 ml 200 ml Đốt sống cố định TL4, TL5, Th1 TL4, TL5 TL4, TL5, Th1 TL4, TL5, Th1 Khảo sát lần tái khám gần nhất sau mổ từ 12 tháng đến 26 tháng ghi nhận hết đau thắt lưng, không hạn chế đi lại, lực cơ hai chân phục hồi bình thường ở tất cả 4 bệnh nhân. Không thấy biến chứng nhiễm trùng, thất bại dụng cụ (lỏng, sút, gãy dụng cụ, hay di lệch nêm PEEK). 5
HỘI NGHỊ KHOA HỌC HỘI PHẪU THUẬT THẦN KINH VIỆT NAM Cranial Caudal Hình 1: Các rễ thần kinh trên và dưới tầng trượt đốt sống (mũi tên) được giải ép rộng ra đến vùng lổ liên hợp hai bên. A B C D Hình 2: X-quang nghiêng trước mổ (A), sau mổ (B); CT trước mổ (C), sau mổ (D) cho thấy trượt đốt sống cuối độ IV (Myerding) được nắn chỉnh hoàn toàn ngang TL5-Thg1 với dụng cụ ốc chân cung thường quy. Ghi chú nêm PEEK được đặt ngang TL5-Thg1. Góc còng vùng thắt lưng cùng (lumbosacral kyphosis) cải thiện từ 38ºcòn 5º. Ngominhly Hình 3: Mối tương quan giửa động mạch chủ bụng và chổ dính giửa hai thân đốt do trượt đốt sống gây ra (a): hình ảnh cộng hưởng từ cho thấy động mạch chủ bụng (mũi tên) nằm rất xa nơi dính giửa hai thân đốt do trượt TL5/Thg1. (b): hình vẽ minh hoạ cho thấy rõ khoảng cánh (mũi tên hai đầu) giửa động mạch chủ bụng và nơi dính hai thân đốt sống. 6
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 A B C D Hình 4: (A) T2-MRI cắt dọc trước mổ cho thấy bao màng cứng bị chèn ép rất nặng (mũi tên) ngang vị trí trượt đốt sống TL5-Thg1; (B) T2-MRI sau mổ cho thấy bao màng cứng phình ra sau giải ép (mũi tên); (C) T2-MRI cắt ngang cho thấy hẹp ống sống rất nặng chèn ép bao màng cứng loại D (Schizas) ngang tầng TL5-Th1(mũi tên); (D) T2-MRI cắt ngang sau mổ cho thấy bao màng cứng phình tròn giải ép. IV. BÀN LUẬN ở tầng hàn xương dẫn đến thất bại điều trị do Thất bại do không hàn xương trong gãy, sút dụng cụ lối sau [5]. Nắn chỉnh với trường hợp chỉ áp dụng phẫu thuật hàn hai đường mổ giải phóng lối trước và cố định xương tại chổ và không nắn chỉnh cho những dụng cụ lối sau cũng đă được báo cáo với trường hợp khuyết eo trượt đốt sống mức độ những biến chứng liên quan đến đường mổ lối trước như: cảm giác nóng lạnh khác biệt ở nặng đã được nhiều tác giả báo cáo [3], [6]. hai chân do tổn thương hệ hạch giao cảm, Tỉ lệ không hàn xương tăng cao khi cần giải ảnh hưởng hoạt động sinh dục, tổn thương ép rộng cho rễ thần kinh, mất vững cột sống mạch máu lớn, và đôi khi phải thực hiện hai thắt lưng, đốt sống thắt lưng 5 có hình quả cuộc mổ cách nhau từ 5 đến 7 ngày [3], [9]. trám và biến đổi tròn nhẵn của vòm xương Lô bệnh nhân trong báo cáo này được điều thiêng [3, 6, 8]. Việc mang nẹp thân hay phải trị chỉ qua một đường mổ lối sau đạt kết quả nằm 8 đến 12 tuần sau mổ là rất khó khăn nắn chỉnh tốt, hàn liên thân đốt bằng nêm cho bệnh nhân [5], [9]. Các nhận định trên PEEK với kỹ thuật PLIF cải biên không biến cho thấy tính hợp lý của việc chọn lựa chứng thần kinh. Chúng tôi nhận thấy việc phương pháp điều trị phẫu thuật nắn chỉnh giải phóng mô xơ dính giửa bờ sau dưới của với cấu hình ốc chân cung và hàn liên thân đốt sống trên và bờ trước trên của đốt sống đốt cho các trường hợp khuyết eo trượt đốt dưới có thể thực hiện an toàn qua đường mổ sống nặng trong báo cáo của chúng tôi. lối sau, giúp tránh được những biến chứng Nắn chỉnh qua dụng cụ lối sau và hàn liên quan đến đường mổ lối truớc. Tạo được xương sau bên đã được Lenke và Birdwell sự chống đở phía trước bằng nêm PEEK có báo cáo. Tuy nhiên thiếu chống đở phía trước thể khắc phục được biến chứng gãy sút dụng cụ. 7
HỘI NGHỊ KHOA HỌC HỘI PHẪU THUẬT THẦN KINH VIỆT NAM Giải ép rộng các rễ thần kinh, đặc biệt rễ V. KẾT LUẬN thần kinh ngay trên tầng đĩa sống bệnh (rễ Các ca lâm sàng qua báo của chúng tôi TL5/tầng TL5-Th1) rất quan trọng nhằm cho thấy trượt đốt sống nặng vùng thắt lưng tránh biến chứng thần kinh khi nắn chỉnh, có thể được điều trị nắn chỉnh hoàn toàn qua đồng thời giúp phục hồi thần kinh sau phẫu một đường mổ lối sau. Phẫu thuật nắn trượt thuật. Trong nghiên cứu của chúng tôi, các rễ bằng vít chân cung thường quy và hàn liên thần kinh ngay trên tầng đĩa sống bệnh đều thân đốt qua lối sau (PLIF) bằng nêm PEEK được giải ép rộng bộc lộ rõ rễ thần kinh ra đáp ứng nhu cầu điều trị trượt đốt sống nặng đến vùng lổ liên hợp hai bên nhằm tránh cột sống thắt lưng.Việc nắn chỉnh không phụ chèn ép rễ trong phần xương và mô xơ quanh thuộc vào chủng loại dụng cụ vít chân cung. rễ. Quan niệm điều trị có khác nhau như chỉ hàn xương [7], nắn chỉnh kết hợp với hàn TÀI LIỆU THAM KHẢO xương phía sau [2], [5], [6], nắn chỉnh và hàn 1. Lý N. M. Điều Trị Bệnh Lý Khuyết Eo xương qua hai đường mổ trước sau [4] Truợt Đốt Sống Nặng Vùng Thắt Lưng Với nhưng đều có chung một khuyến cáo là cần Cấu Hình Ốc Chân Cung Và Hàn Liên Thân giải ép rộng rễ thần kinh khi phẫu thuật. Đốt Qua Lối Sau: Nhân 02 Truờng Hợp. Tạp Biến dạng còng vùng nối cột sống Thắt Chí Chấn Thuơng Chỉnh Hình Việt Nam lưng – Thiêng (Lumbosacral kyphosis) được 2012(1): p. 5. 2. DICK W. T.,SCHNEBEL B. Severe đánh giá qua góc trượt (Slip angle) [4] là yếu spondylolisthesis: reduction and internal tố quan trọng liên quan đến sự co rút của fixation. 1988. 232: p. 70-79. nhóm cơ Hamstring ảnh hưởng đến dáng đi 3. DW B. Management of severe của bệnh nhân bị trượt đốt sống nặng. Trong spondylolisthesis (grade III & IV) in children nghiên cứu của chúng tôi, độ còng cột sống and adolescents. 1979. 61: p. 479-495. thắt lưng – thiêng (biểu hiện qua góc trượt) 4. Herman M. J., Pizzutillo P. D., Cavalier R. cải thiện rõ rệt sau phẫu thuật. Điều này giải Spondylolysis and spondylolisthesis in the thích lý do cải thiện dáng đi làm hài lòng tất child and adolescent athlete. 2003. 34(3): p. cả bệnh nhân sau phẫu thuật. 461-467. 5. JK B. Long-term evaluation of adolescents Một số nhà sản xuất đã quá nhấn mạnh treated operatively for spondylolisthesis. vai trò của dụng cụ trong nắn chỉnh trượt đốt 1992. 74: p. 693-704. sống vùng thắt lưng. Vài phẫu thuật viên 6. Lenke L. G.,Bridwell K. H. Evaluation and trong nước cho rằng việc nắn chỉnh trượt đốt surgical treatment of high-grade isthmic sống vùng thắt lưng phụ thuộc rất lớn vào dysplastic spondylolisthesis. 2003. 52: p. dụng cụ ví dụ như dụng cụ Kripton. Đây là 525-532. nhận định thiếu chuẩn xác. Các ca lâm sàng 7. MD S. Spondylolisthesis treated by a single- trong báo cáo của chúng tôi cho thấy trượt stage operation combining decompression đốt sống nặng cuối độ IV có thể được nắn with in situ posterolateral and anterior fusion. An analysis of eleven patients who had long- chỉnh hoàn toàn bằng dụng cụ vít chân cung term follow-up. 1990. 72(3): p. 415-421. thường quy. Điều này cho thấy việc nắn 8. Meyerding H. Spondylolisthesis. 1932. 54: chỉnh thành công phụ thuộc vào việc giải p. 371-377. phóng mô xơ, nơi dính xương của hai thân 9. Wiltse L. L. The paraspinal sacrospinalis- đốt sống trượt (Hình 3), và giải phóng thỏa splitting approach to the lumbar spine. 1973. đáng cho cấu trúc thần kinh (Hình 4). 91: p. 48-57. 8