Hiệu quả thẩm tách siêu lọc máu online-hemodiafiltration (HDF online) 01 kim các chất có trọng lượng phân tử trung bình parathormone và β2-microglobuline

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

HDF online trẻ em gặp nhiều khó khăn nếu có arteriovenous fistula (AVF) dãn nở kém, chỉ tiêm được 01 kim hoặc phải thực hiện lọc máu qua catheter 01 nòng. Mục tiêu nghiên cứu (NC): Hiệu quả lọc máu các chất có trọng lượng phân tử trung bình như beta 2 – microglobuline (β2M), parathormone (PTH) bằng thẩm tách siêu lọc máu HDF online 01 kim.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hiệu quả thẩm tách siêu lọc máu online-hemodiafiltration (HDF online) 01 kim các chất có trọng lượng phân tử trung bình parathormone và β2-microglobuline

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 530 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2023 HIỆU QUẢ THẨM TÁCH SIÊU LỌC MÁU ONLINE-HEMODIAFILTRATION (HDF ONLINE) 01 KIM CÁC CHẤT CÓ TRỌNG LƯỢNG PHÂN TỬ TRUNG BÌNH PARATHORMONE VÀ β2-MICROGLOBULINE Hoàng Ngọc Quý1, Nguyễn Thị Thu Thủy1, Hứa Thị Kim Thoa1, Trần Thị Thu Thủy1 TÓM TẮT 30 - 16 tuổi, cân nặng: 20,9 – 64 kg, có trẻ suy dinh HDF online trẻ em gặp nhiều khó khăn nếu dưỡng và cũng có trẻ thừa cân nặng. Lưu lượng có arteriovenous fistula (AVF) dãn nở kém, chỉ máu cài đặt trên máy từ 250 - 350ml/phút, tương tiêm được 01 kim hoặc phải thực hiện lọc máu ứng lưu lượng máu trung bình thực tế máy đo qua catheter 01 nòng. được 104 - 160 ml/phút và lưu lượng máu theo Mục tiêu nghiên cứu (NC): Hiệu quả lọc cân nặng thấp nhất là 2,3 ml/kg/phút (ở bn có cân máu các chất có trọng lượng phân tử trung bình nặng lớn nhất 64kg) đến 6,2ml/kg/phút (bn như beta 2 – microglobuline (β2M), 22,5kg), trung bình các suất còn lại 4,7 ± 1 parathormone (PTH) bằng thẩm tách siêu lọc ml/kg/phút. Chỉ có 2 bn có định lượng PTH trước máu HDF online 01 kim. và sau lọc máu với hiệu suất thanh thải PTH là Phương pháp: Tất cả bệnh nhân (bn) suy 40,5% và 42,1%. Có 5 suất có định lượng β2M thận mạn giai đoạn 5, thực hiện HDF online 1 trước và sau lọc máu, hiệu suất lọc β2M: Thấp kim (catheter tĩnh mạch cảnh hầm hoặc catheter nhất 57,2%, cao nhất 80,4%, trung bình là 64,2 ± tĩnh mạch đùi 1 nòng hoặc AVF 1 kim), có xét 9,4 %. Trong NC này, [UF/lưu lượng máu] = 51 nghiệm định lượng PTH, β2M trước và sau HDF đến 58%, nhưng có 100% các suất đều có ít, vết online 1 kim, trong khoảng thời gian từ máu đông ở bầu máu đường về tĩnh mạch. Không 01/04/2023 đến 31/7/2023 tại Đơn vị Thận nhân có ca nào bị đông màng lọc máu. Không có biến tạo, BV Nhi Đồng 2. chứng nặng phải kết thúc sớm lọc máu. Kết quả: Trong lô NC của chúng tôi có tất Kết luận: HDF online 1 kim vẫn có hiệu quả cả 13 bn, thực hiện 15 suất lọc máu HDF online lọc PTH và β2M. 1 kim, trong đó có 2 bn mỗi người thực hiện 2 suất HDF online trong thời gian làm NC, 11 bn SUMMARY còn lại mỗi người 1 suất. Trong số 13 bn: có 11 EFFECTIVENESS OF ONLINE bn FAV 1 kim , 01 bn catheter cảnh hầm 1 nòng HEMODIAFILTRATION (ONLINE và 01 bn catheter tĩnh mạch đùi 1 nòng. Tuổi: 11 HDF) SINGLE-NEEDLE OF MEDIUM MOLECULAR WEIGHT PARATHORMONE AND BETA 2 - 1 Bệnh viện Nhi Đồng 2 MICROGLOBULINE Chịu trách nhiệm chính: Hoàng Ngọc Quý Children with online HDF face many SĐT: 0913878383 difficulties if they have poorly dilated Email: bs.ck2.hoangngocquy@gmail.com arteriovenous fistula (AVF), can only inject with Ngày nhận bài: 23/8/2023 one needle, or must undergo dialysis through a Ngày phản biện khoa học: 25/8/2023 single-lumen catheter. Ngày duyệt bài: 29/8/2023 225
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT MỞ RỘNG BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2 LẦN THỨ 30 NĂM 2023 Research objectives: Analyze the I. ĐẶT VẤN ĐỀ effectiveness of dialysis of medium molecular Lọc máu thận nhân tạo Hemodialysis weight substances such as beta 2 - microglobulin (HD) đào thải các chất có trọng lượng phân (β2M) and parathormone (PTH) by online HDF tử nhỏ, không đào thải hoặc đào thải rất ít online with single needle. các chất có trọng lượng phân tử trung bình. Methods: All patients (bn) with stage 5 Thẩm tách siêu lọc máu online chronic kidney disease (CKD) performed online Hemodiafiltration (HDF online) giúp đào HDF single needle (internal jugular or femoral thải được các chất có trọng lượng phân tử single lumen catheter or arteriovenous fistula single needle), had PTH, β2M quantification test trung bình. HDF online cần có đường lọc before and after online HDF single needle, from máu hoạt động tốt, lưu lượng máu cao, April 1, 2023, to July 31, 2023, at the thường là đường dò động tĩnh mạch Hemodialysis Unit, Children's Hospital 2. arteriovenous fistula (AVF) dãn nở tốt, kèm Results: In our study group, 13 patients, quả lọc thận high-flux (HF). Lọc máu HDF performed 15 online HDF single needles, of online trẻ em gặp nhiều khó khăn nếu có which two patients each performed 2 HDF AVF dãn nở kém chỉ tiêm chích được 01 kim sessions online during the study, and 11 patients hoặc lọc máu qua catheter 01 nòng. Hiệu quả one person each. Among 13 patients, there were lọc máu các chất có trọng lượng phân tử 11 patients with single-needle FAV, one with a trung bình như beta 2 – microglobuline (β2- single-lumen jugular vein catheter, and one with M), parathormone (PTH) … bằng thẩm tách a single-lumen femoral vein catheter. Age: 11 - siêu lọc máu HDF online 01 kim qua catheter 16 years old, weight: 20.9 - 64 kg, some children 1 nòng hoặc AVF 1 kim sẽ như thế nào ? are malnutrition and some are overweight. The Nếu HDF-online 01 kim có hiệu quả, sẽ tạo blood flow set on the machine is from 250 - 350ml/min, corresponding to the actual average cơ hội triển khai HDF online sớm cho các blood flow measured by the machine, 104 - bệnh nhi lọc máu HD định kỳ và HDF online 160ml/min, and the lowest weight-based blood cấp cứu cho các đối tượng bệnh nhi bị tổn flow of 2.3ml/kg/min (in the patient with the thương thận cấp, hoại tử ống thận cấp do ngộ most significant weight 64kg) to 6.2ml/kg/min độc (thuốc, độc tố, thuốc trừ sâu, diệt cỏ…), (patient 22.5kg), the average were 4.7 ± 1 hủy cơ myoglobin, cơn bão cytokin… HDF- ml/kg/min. Only 2 patients had PTH online sẽ đóng vai trò vừa dự phòng, vừa quantification before and after dialysis with PTH điều trị, nhờ loại bỏ sớm các yếu tố nguy cơ clearance efficiency of 40.5% and 42.1%. There gây ngộ độc, gây tổn thương thận cấp, tổn were 5 quantifications of β2M before and after thương đa cơ quan… mà lọc máu HD thường dialysis, β2M clearance efficiency: lowest không có hiệu quả. 57.2%, highest 80.4%, average 64.2 ± 9,4%. In Mục tiêu nghiên cứu: this study, [UF/blood flow] = 51 to 58%, but in Chúng tôi xác định các yếu tố dịch tễ: 100% of cases, there were trace, few blood clots tuổi, cân nặng; các thông số lọc máu: lưu in the venous blood vessels. There were no cases of dialyzer membrane coagulation. There were lượng máu cài đặt trên máy, lưu lượng máu no severe complications requiring early trung bình thực tế máy đo được, tỉ lệ UF/lưu termination of dialysis. lượng máu; hiệu suất lọc PTH, beta 2 – Conclusion: online HDF single needle still microglobuline (β2–M), trước và sau HDF effectively filters PTH and β2M. online 1 kim và tỉ lệ biến chứng đông máu. 226
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 530 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2023 Điều trị HDF online 1 kim Thiết kế nghiên cứu: Mô tả hàng loạt ca Trong lô NC này: Máy chạy thận nhân Thời gian và địa điểm nghiên cứu: Từ tạo hãng B.Braun. Quả lọc thận ELISIO 13H 01/04/23 đến 31/07/23, tại Đơn vị Thận nhân và 15H công ty Nipro. Thời gian mỗi suất lọc tạo, BV Nhi Đồng 2. máu 3h00-3h30. Lưu lượng dịch lọc: 600 Dân số mục tiêu: Bn suy thận mạn giai ml/phút. Lưu lượng máu: lưu lượng lớn nhất đoạn 5, có chỉ định lọc máu thay thế thận. mà AVF 1 kim hay catheter 1 nòng có đủ Dân số chọn mẫu: máu. UF: tùy mức độ tăng cân so với trọng Tiêu chuẩn chọn vào: Bn suy thận mạn lượng khô trước đó của bệnh nhân. 100% các giai đoạn 5. Thực hiện HDF online 1 kim, từ suất HDF online 1 kim là bù dịch trước 01/04/2023 đến 31/7/2023. Có làm xét màng. Lưu lượng dịch bù= khoảng 50% lưu nghiệm định lượng PTH, β2–M trước và sau lượng máu trung bình máy đo được. Điều lọc máu. Đồng ý tham gia nghiên cứu. chỉnh: [UF/lưu lượng máu] = 50-59% (dưới Tiêu chuẩn loại ra: Dị ứng quả lọc thận 60%) (UF, dịch bù, lưu lượng máu). Thuốc ELISIO 13H, 15H; Không làm xét nghiệm chống đông: tiêm vào dây đỏ động mạch, trước và sau lọc máu liều tăng thêm 20-30% so với HD thường quy. Enoxoparin: 100-120 UI/kg. Phối hợp III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU thêm tráng heparin dây và quả lọc thận cho 1 Trong lô NC của chúng tôi có 13 bn, thực số trường hợp giữ nguyên liều enoxaparin hiện 15 suất HDF online, trong đó có 2 bn như HD, không tăng liều vì ngại nguy cơ mỗi người thực hiện 2 suất trong thời gian chảy máu: bn > 60 Kg, đang điều trị 1 ống làm NC, 11 bn còn lại mỗi người 1 suất. Enoxaparin 4000 UI, mới mổ, mới đặt Trong số 13 bn: có 11 bn FAV 1 kim , 01 bn catheter, tiểu cầu thấp, đang hành kinh, chảy catheter cảnh hầm 1 nòng và 01 bn catheter máu mũi họng… tĩnh mạch đùi 1 nòng. Các yếu tố dịch tễ: II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Biểu đồ 1: Tuổi và cân nặng bệnh nhân 227
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT MỞ RỘNG BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2 LẦN THỨ 30 NĂM 2023 Các thông số lọc máu HDF online 1 kim: Lưu lượng máu HDF online 1 kim Bảng 1: Các thông số liên quan lưu lượng máu HDF online 1 kim. Thấp Nhất Lớn Nhất Trung Bình Lưu lượng máu cài đặt trên máy (ml/ph) 250 350 312 ± 34,1 Lưu lượng máu trung bình (ml/ph) 104 160 131,6 ± 14,1 Lưu lượng máu trung bình tính theo CN (ml/kg/phút) 2,3 6,2 4,7 ± 1,0 Nhận xét: Lưu lượng máu trung bình HDF 1 kim rất thấp so với lưu lượng máu cài đặt trên máy So sánh mối tương quan giữa thông số lưu lượng máu cài đặt trên máy và lưu lượng máu trung bình khi lọc máu HDF online 1 kim Biểu đồ 2: So sánh lưu lượng máu cài đặt trên máy và lưu lượng máu trung bình khi lọc máu HDF online 1 kim Nhận xét: Mặc dù lưu lượng máu trung bình 1 kim tỉ lệ thuận với lưu lượng máu cài đặt trên máy, nhìn chung, không có sự chênh lệch quá lớn giũa các suất lọc máu. So sánh mối tương quan giữa cân nặng và lưu lượng máu trung bình Biểu đồ 3: So sánh mối tương quan giữa cân nặng bn (kg) và lưu lượng máu trung bình (ml/ph) khi lọc máu HDF online 1 kim Nhận xét: Lưu lượng máu trung bình HDF online 1 kim tỉ lệ thuận với cân nặng bn 228
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 530 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2023 So sánh mối tương quan giữa lưu lượng máu trung bình theo cân nặng với cân nặng bệnh nhân Biểu đồ 4: So sánh lưu lượng máu trung bình theo cân nặng (ml/kg/phút) với cân nặng bn Nhận xét: (xem biểu đồ 2.4) Lưu lượng thấp nhất: 2,3ml/kg/phút ở bn có cân nặng lớn nhất là 64kg Lớn nhất: 6,2ml/kg/phút ở bn 22,5 kg Trung bình: 4,7 ± 1,0 ml/kg/phút Hiệu suất lọc các chất có trọng lượng phân tử trung bình PTH và β2M máu: PTH trước và sau HDF-online Bảng 2: Hiệu suất lọc PTH Bệnh nhân PTH trước (ng/L) PTH sau (ng/L) Hiệu suất lọc PTH (%) BN số 2 267 159 40,5 BN số 6 648 375 42,1 Nhận xét: hiệu suất thanh thải PTH khoảng 40% β2–M trước và sau HDF-online: Trong lô NC, có 1 số kết quả định lượng β2–M trước lọc máu vượt quá ngưỡng định lượng (>20.000 µg/L) nên không thể xác định hiệu suất lọc β2–M ở những suất lọc máu này. Chỉ có 5 suất có kết quả xác định β2–M trước và sau lọc máu, hiệu suất lọc β2M: Thấp nhất: 57,2%, cao nhất: 80,4%, trung bình: 64,2 ± 9,4% Biểu đồ 5: Hiệu suất lọc β2–M của HDF online 1 kim 229
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT MỞ RỘNG BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2 LẦN THỨ 30 NĂM 2023 Biến chứng đông máu khi lọc máu HDF online 1 kim: Trong NC này, chúng tôi điều chỉnh để có tỉ lệ [UF/lưu lượng máu] = 51 đến 58%. Tuy vậy, 100% đều có ít máu đông ở bầu máu đường về tĩnh mạch. Không có ca nào bị đông màng lọc máu. - Không có biến chứng nặng phải kết thúc sớm lọc máu HDF online 1 kim. Biểu đồ 6: Tỉ lệ [UF/ lưu lượng máu] khi lọc máu HDF online 1 kim IV. BÀN LUẬN tuổi bn. Catheter tĩnh mạch đùi 8F dài 10cm Trong NC này, bn được chỉ định thực hoặc 15cm. Có 1 bn đặt catheter cảnh hầm cổ hiện kỹ thuật HDF online 1 kim trong điều phải, 1 nòng này được tách ra từ catheter kiện không thuận lợi là do yếu tố khách quan cảnh hầm 2 nòng của người lớn. không mong muốn, đường mạch máu lọc Lưu lượng máu trung bình khi lọc máu máu là catheter tĩnh mạch đùi 1 nòng (thay vì chế độ 1 kim rất thấp
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 530 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2023 dùng cùng 1 loại catheter, cùng 1 kích thước thực tế trong điều kiện lọc máu không thuận kim tiêm thì không biến thiên nhiều. Đường lợi, không đủ vật tư y tế. biểu đồ lưu lượng máu trung bình và cân Tỉ lệ thanh lọc PTH, β2-M: nặng bệnh nhân đồng dạng. Như vậy sự thiếu Bảng 2.4. Hiệu suất lọc PTH khoảng vật tư y tế phù hợp theo lứa tuổi đã ảnh 40% sau HDF online 1 kim tuy không cao và hưởng đến hiệu quả lọc máu bn. chĩ có 2 suất thực hiện, góp phần can thiệp Khi tính lưu lượng máu trung bình theo điều trị khi có bệnh nhân cường cận giáp cân nặng (Biểu đồ 2.4) do sử dụng cùng 1 kháng điều trị. loại catheter 8F và kim tiêm 17G cho tất cả Biểu đồ 2.5 cho thấy tỉ lệ thanh lọc β2-M bn, nên có sự khác biệt giá trị lớn nhất và khá tốt, xấp xỉ trung bình là 64,2%, giúp cải thấp nhất, đa số xoay quanh giá trị trung bình thiện đáng kể nồng độ β2M máu. là 4,7± 1,0 ml/kg/phút. Kết quả này có thể Biến chứng đông máu: xem là lưu lượng máu thấp so với yêu cầu 100% các ca đều có ít máu đông: vệt máu chung khi lọc máu HDF 2 kim là 6- hoặc cục máu đông nhỏ ở bầu máu đường về 8ml/kg/phút. tĩnh mạch. Thực tế lâm sàng, nhiều bn cần lọc máu Lượng máu đông không đáng kể có lẽ cấp cứu đã có sẵn catheter 1 nòng hoặc chỉ cũng nhờ chúng tôi đã chủ động tăng liều có thể đặt catheter 1 nòng vì thiếu vật tư chống đông, điều chỉnh lưu lượng máu, hoặc AVF chỉ chích được 1 kim do dãn nở lượng dịch bù, UF để có tỉ lệ [UF/lưu lượng kém, mạch máu nhỏ, AVF sâu khó chích... máu] trong giới hạn an toàn 51-58% (Biểu đồ Nếu thực hiện lọc máu HD thì sẽ không loại 2.6). Không có ca nào bị đông màng. bỏ được các tác nhân gây tổn thương thận cấp như ngộ độc do độc chất, tắc ống thận do V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ hủy cơ myoglobin, tán huyết 1. HDF online 1 kim vẫn có hiệu quả lọc hemoglobin…hoặc các chất có trọng lượng PTH và β2–M. phân tử trung bình lắng đọng lâu ngày do suy 2. Lọc máu HDF online 1 kim có thể thận mạn lọc máu HD như β2–M , PTH … thực hiện sớm cho các bệnh nhân suy thận gây nhiều triệu chứng và biến chứng mạn mạn, phòng biến chứng do lắng đọng β2M, tính cho bệnh nhân suy thận mạn như biếng cường cận giáp tăng PTH kháng trị… Không ăn, ngứa da, đau khớp, viêm khớp, thoái hóa chờ cho tới khi có AVF lưu lượng cao, tiêm dạng bột amyloidosis, suy tim… Chẳng hạn chích 2 kim. như trong lô NC của chúng tôi có bn được 3. Siêu thẩm tách lọc máu HDF online, theo dõi chẩn đoán amyloidosis có biến thay vì lọc máu HD, cho 1 số bệnh nhân lọc chứng thần kinh, đặt catheter tĩnh mạch đùi 1 máu cấp cứu có tổn thương thận cấp do ngộ nòng để chạy HDF online 1 kim, kết quả ban độc, do hủy cơ gây hoại tử ống thận cấp do đầu khá tốt, cải thiện lâm sàng và trị số β2M. myoglobin, hay nhiễm trùng huyết tổn Đây cùng chính là điều chúng tôi quan tâm thương đa cơ quan cần lọc máu suy thận và khi làm NC, ứng dụng phù hợp hoàn cảnh lọc cơn bão cytokins… 231
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT MỞ RỘNG BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2 LẦN THỨ 30 NĂM 2023 TÀI LIỆU THAM KHẢO 6. Ng KH, Teo S, Resontoc LP, sathe KP, 1. B.Braun sharing expertise (2017), “HDF- Yap HK (2021), “Hemodialysis orders”, online/ HF-online”, Hướng dẫn sử dụng máy Pediatric Nephrology On-The-Go, fourth lọc máu Dialog+, p.8.1-8.3. edition, p.619-632. 2. Bệnh viện Chợ Rẫy, Khoa Thận nhân tạo 7. Vincent Lee (2018), “Advanced dialysis (2017) “Các kỹ thuật lọc máu”, Tài liệu prescription UF profiles, sodium, HDF vs chuyên nghành, p.17-27 HD”, 3. Thận nhân tạo, Bệnh viện Chợ Rẫy, Khoa 8. Chương trình đào tạo liên tục Thận nhân Thận nhân tạo (2017), “Amyloidosis do tạo nâng cao năm 2018, Bệnh viện Chợ tăng beta 2- microglobulin ở bệnh nhân lọc Rẫy, p.57-74 máu”, Tài liệu chuyên nghành Thận nhân 9. Guillaume Jean, Jean-Marc Hurot, Patrik tạo, p.293-301 Deleaval, Brice Mayor, Christie Lorriaux 4. Bộ Y tế (2018), “Quy trình lọc máu bằng kỹ (2015), “Online haemodiafiltration vs. thuật thẩm tách siêu lọc dịch bù trực tiếp từ conventional haedialysis: a cross-over dịch lọc HDF online”, Hướng dẫn quy trình study”, BMC Nephrol 2015, 16:70. kỹ thuật thận nhân tạo, 2482/QĐ-BYT, ngày 10. Published online 2015 May 9. Doi: 13 tháng 4 năm 2018, p.112-115. 10.1186/s12882-015-0062-0. PMID: 5. Michele Susca (2018), “High-flux dialysis”, 25956949. B.Braun sharing expertise. 232