Họ nhà mèo ở Việt Nam

Chia sẻ: Pt1506 Pt1506 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:56

Thêm vào BST

Báo xấu

298
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuộc sống của thú họ mèo cũng không thoát khỏi sự can thiệp và quấy rối của con người. Chúng bị mất nơi ở, mất nguồn thức ăn và bị săn bắn đến cạn kiệt...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Họ nhà mèo ở Việt Nam

Nguy‘n Thﬁ ThÛy Di‘m. LÌp 5B1 Tr≠Íng TH Tam PhÛ 1, Tam K˙ Nguy‘n Thﬁ Éi T©m. LÌp 6/1 THCS Nguy™n Du, Tam K˙ Tranh vœ cÒa Nguy‘n H˜u HÔng. LÌp 5D Tr≠Íng TH Tr«n Ng‰c S≠¨ng, Ti™n Ph≠Ìc c∏c bπn h‰c sinh Qu∂ng Nguy‘n HÂ Thanh Vinh. LÌp 6/2 Tr≠Íng THCS Ti™n Hi÷p, Ti™n Ph≠Ìc Nam V‚ V®n Chinh. LÌp 7/1 Tr≠Íng THCS Tr«n Ng‰c S≠¨ng, Ti™n Ph≠Ìc Phπm Thanh PhÛc. LÌp 8/1 THCS Nguy‘n Tr∑i, Ti™n Ph≠Ìc
C∏c em th©n m’n, ChÛng m◊nh v…n bi’t hÊ vµ s≠ tˆ Æ“u lµ nh˜ng vﬁ chÛa t” cÒa mu´n loµi nh≠ng c∏c em Æ∑ bao giÍ nghe n„i rªng chÛng lµ h‰ hµng cÒa nhau ch≠a? Trong th’ giÌi c∏c loµi ÆÈng vÀt c„ mÈt nh„m Æ≠Óc g‰i lµ thÛ h‰ MÃo; gÂm c„ ba m≠¨i s∏u loµi kh∏c nhau trong Æ„ c„ hÊ, s≠ tˆ, b∏o hoa mai, b∏o g†m, mÃo rıng vµ nhi“u loµi kh∏c n˜a. ChÛng c„ m∆t Î h«u khæp m‰i n¨i tr™n th’ giÌi. C∏c loµi h‰ MÃo Æ“u lµ thÛ ®n thﬁt. Nh◊n b“ ngoµi, chÛng c„ d∏ng vŒ m“m mπi vµ khoan thai nh≠ng »n s©u b™n trong lµ c∂ mÈt kh∂ n®ng s®n mÂi thi÷n ngh÷ vµ s˘ nhanh nhãn tÌi m¯c Æ∏ng kh©m phÙc. ChÛng c„ th” hπ gÙc vµ chän g‰n nh˜ng con thÛ to lÌn h¨n b∂n th©n chÛng r†t nhi“u. Ch›nh v◊ th’, h«u nh≠ kh´ng c„ loµi nµo trong t˘ nhi™n c„ th” bæt nπt Æ≠Óc chÛng. Tuy vÀy, cuÈc sËng cÒa thÛ h‰ MÃo cÚng kh´ng tho∏t kh·i s˘ can thi÷p vµ qu†y rËi cÒa con ng≠Íi. ChÛng bﬁ m†t n¨i Î, m†t nguÂn th¯c ®n vµ bﬁ s®n bæn Æ’n cπn ki÷t. ß’n oai phong, mπnh mœ nh≠ loµi hÊ nay cÚng ph∂i lao Æao tr≠Ìc bÍ v˘c tuy÷t chÒng. Qua Rıng Xanh l«n nµy, c∏c em sœ t◊m hi”u v“ cuÈc sËng cÒa c∏c loµi thÛ h‰ MÃo Î Vi÷t Nam vµ hi”u r‚ h¨n v◊ sao chÛng ta c«n b∂o v÷ nh˜ng loµi thÛ ®n thﬁt mπnh mœ nµy. Rıng Xanh 3
M|C L|C Trang Tin t¯c! Tin t¯c... 3 H‰ nhµ MÃo Î Vi÷t Nam 4 HÏi ´i! ChÛa t” rıng xanh 6 Chπy Æ©u cho tho∏t 8 HÊ v“ thµnh phË 9 Trong vπc d«u s´i 11 ThÛ h‰ MÃo - Nh˜ng chuy™n gia s®n mÂi 12 Ngh◊n lŒ mÈt chuy÷n v“ h‰ nhµ MÃo 14 MÃo nhµ - Bπn cÒa chÛng ta 15 G„c ph„ng vi™n: Trﬂ chuy÷n vÌi mÈt thÓ s®n 16 G„c chuy™n gia 17 CÔng suy ngh‹ 20 C· c©y h˜u ›ch 21 HÊ mang chÛa 22 Ti’ng n„i tı cÈng ÆÂng: N¨i ch©n nÛi Nµng Ti™n 23 V≠Ín quËc gia cÒa em: PÔ Lu´ng - CÛc Ph≠¨ng 24 S¯ gi∂ Rıng Xanh: CuÈc phi™u l≠u cÔng Æµn chim di c≠ 26 C∏c ch≠¨ng tr◊nh gi∏o dÙc m´i tr≠Íng 30 Trang c©u lπc bÈ 31 G≠¨ng s∏ng m´i tr≠Íng 44 Rıng Xanh c≠Íi 46 CÔng xem vµ Suy ng…m 47 HÈp th≠ - Gi∂i Æ∏p 48 V®n phﬂng B∏c C«y Vªn 49 4 Rıng Xanh
Th´ng tin Tin t¯c! tin t¯c... H≠Îng ¯ng ngµy lµm cho th’ giÌi sπch h¨n H≠Îng ¯ng ngµy lµm cho th’ giÌi sπch h¨n vÌi chÒ Æ“ "Bi”n vµ Æπi d≠¨ng", ngµy 27/9/2004, h¨n mÈt ngh◊n Æoµn vi™n thanh ni™n, phÙ n˜, Æπi di÷n c∏c c¨ quan ch¯c n®ng vµ c∏c bπn h‰c sinh thﬁ tr†n Qu†t L©m, huy÷n Giao ThÒy, tÿnh Nam ßﬁnh Æ∑ c„ m∆t tπi bÍ bi”n Qu†t L©m. H‰ Æ∑ tham gia c∏c hoπt ÆÈng b∂o v÷ m´i tr≠Íng bi”n nh≠ trÂng c©y d‰c hai b™n Æ≠Íng ra b∑i bi”n, thu gom r∏c tr™n b∑i bi”n vµ ph„ng sinh cua, ngao, t´m giËng Æ” t∏i tπo nguÂn lÓi bi”n. B∏o Lao ßÈng sË 272 ngµy 28/9/2004 VÙ bu´n b∏n ngµ voi lÌn nh†t Ngµy 3/12/2004, l˘c l≠Óng c´ng an Æ∑ ph∏t hi÷n 276 chi’c ngµ voi Æ≠Óc gi†u trong bao t∂i d¯a tπi c´ng ty cÊ ph«n xu†t nhÀp kh»u ß¯c Minh, Hµ NÈi. ß©y lµ vÙ bu´n b∏n s∂n ph»m tı ÆÈng vÀt hoang d∑ lÌn nh†t tı tr≠Ìc tÌi nay Î n≠Ìc ta. K’t qu∂ Æi“u tra cho bi’t sË ngµ voi tr™n c„ nguÂn gËc tı Tan-da-ni-a, ch©u Phi. Gi∏m ÆËc c´ng ty ß¯c Minh Æ∑ bﬁ truy n∑ ngay sau Æ„. ThÍi B∏o Kinh T’ sË 207 ngµy 9/12/2004 Nh©n giËng thµnh c´ng mÈt loµi phong lan c˘c k˙ qu˝ hi’m Th∏ng 8/2004, Ph©n vi÷n Sinh h‰c ßµ Lπt Æ∑ c´ng bË k’t qu∂ nh©n giËng v´ t›nh thµnh c´ng loµi lan hµi Æ·. C∏c nhµ khoa h‰c cho bi’t lan hµi Æ· chÿ c„ Î n≠Ìc ta vµ lµ mÈt loµi phong lan nhi÷t ÆÌi c˘c k˙ qu˝ hi’m tr™n th’ giÌi. Loµi lan nµy Æ∑ Æ≠Óc mÈt ng≠Íi Ph∏p ph∏t hi÷n n®m 1913. Tuy nhi™n, nh˜ng n®m g«n Æ©y, chÛng Æ∑ bﬁ khai th∏c Æ’n cπn ki÷t. K’t qu∂ nh©n giËng thµnh c´ng nµy sœ giÛp lan hµi Æ· tho∏t kh·i nguy c¨ bﬁ tuy÷t chÒng. B∏o TuÊi TrŒ sË 191 ngµy 17/8/2004 MÈt thÒ Æoπn vÀn chuy”n gÁ lÀu mÌi NhÍ tin b∏o cÒa ng≠Íi d©n Æﬁa ph≠¨ng, ngµy 6/9/2004, ÆÈi ki”m l©m c¨ ÆÈng tÿnh ßæc Læc Æ∑ bæt gi˜ mÈt chi’c xe chuy™n dÙng chÎ x®ng vµ ph∏t hi÷n trong bÂn ch¯a x®ng c„ gÁ khai th∏c lÀu. L∏i xe sÓ h∑i Æ∑ b· trËn. B∏o Lao ßÈng sË 283 ngµy 9/10/2004 Th™m hai khu d˘ tr˜ sinh quy”n Æ≠Óc UNESCO c´ng nhÀn CuËi th∏ng 10/2004, C∏t Bµ vµ Khu li™n tÿnh c∏c vÔng Æ†t ngÀp n≠Ìc ven bi”n thuÈc ÆÂng bªng S´ng HÂng Æ∑ Æ≠Óc tÊ ch¯c Khoa h‰c - Gi∏o dÙc - V®n ho∏ Li™n hÓp quËc (UNESCO) c´ng nhÀn lµ c∏c khu d˘ tr˜ sinh quy”n. Nh≠ vÀy, Æ’n nay n≠Ìc ta Æ∑ c„ bËn khu d˘ tr˜ sinh quy”n. Tr≠Ìc Æ„, C«n GiÍ vµ C∏t Ti™n Æ∑ Æ≠Óc c´ng nhÀn vµo n®m 2000 vµ 2001. Theo ûy ban quËc gia Con ng≠Íi vµ Sinh quy”n Rıng Xanh 5
Th´ng tin H‰ nhµ MÃo Î Vi÷t Nam ô n≠Ìc ta c„ t∏m loµi thÛ h‰ MÃo sinh sËng trong t˘ nhi™n. ChÛng sËng Î nhi“u ki”u rıng kh∏c nhau. Cho Æ’n nay, c∏c nhµ khoa h‰c v…n Æang nghi™n c¯u Æ” t◊m hi”u Æ«y ÆÒ v“ ÆÍi sËng t˘ nhi™n vµ nh˜ng kh∂ n®ng b› »n cÒa c∏c loµi nµy. HÊ HÊ lµ loµi to lÌn vµ mπnh mœ h¨n c∂. ChÛng d‘ nhÀn bi’t bÎi c„ bÈ l´ng mµu hung vµng vÌi nh˜ng s‰c vªn Æen ngang l≠ng. ô n≠Ìc ta c„ hÊ ß´ng D≠¨ng, mÈt trong n®m ph©n loµi hÊ cﬂn lπi tr™n th’ giÌi cho Æ’n nay. B∏o hoa mai ô n≠Ìc ta, b∏o hoa mai lÌn th¯ hai sau hÊ. ChÛng khoŒ vµ r†t linh hoπt. ChÛng c„ th” sËng Î nhi“u ki”u rıng kh∏c nhau. B∏o g†m B∏o g†m c„ bÈ l´ng r†t Æãp vÌi nh˜ng “Æ∏m m©y” vµng nhπt vµ x∏m s…m. ChÛng quen sËng tr™n c©y vµ kh∏ nhÛt nh∏t. Ng≠Íi ta chÿ th†y chÛng sËng Î mÈt sË n≠Ìc ch©u É. B∏o lˆa B∏o lˆa d‘ th›ch nghi vÌi c∏c Æi“u ki÷n sËng kh∏c nhau vµ kh∏ bπo dπn. ß´i khi, chÛng mﬂ ra khu d©n c≠ ven rıng Æ” ki’m ®n. 6 Rıng Xanh
Th´ng tin MÃo g†m ß´i khi, ng≠Íi ta l«m mÃo g†m vÌi b∏o g†m con v◊ chÛng c„ bÈ l´ng giËng nhau vµ cÔng sËng tr™n c©y nh≠ng khi quan s∏t k¸ ng≠Íi ta th†y mÃo g†m c„ d∏ng m∂nh h¨n vµ chi’c Æu´i xÔ to h¨n. MÃo rıng MÃo rıng leo trÃo gi·i vµ b¨i lÈi cÚng gi·i. ChÛng may mæn h¨n nh˜ng ng≠Íi anh em h‰ cÒa m◊nh v◊ cﬂn lπi kh∏ nhi“u trong t˘ nhi™n. Tuy nhi™n, mÃo rıng cÚng Æang bﬁ s®n bæt Î nhi“u n¨i. MÃo c∏ MÃo c∏ lµ loµi duy nh†t trong h‰ MÃo c„ mµng b¨i Î ch©n tr≠Ìc. ChÛng hay b¨i lÈi vµ th›ch bæt c∏. ChÛng hung d˜ vµ t†n c´ng c∂ nh˜ng loµi to lÌn h¨n m◊nh. MÃo ri MÃo ri lµ bµ con g«n vÌi mÃo nhµ. M∆c dÔ nh· bä nh≠ng chÛng chπy kh∏ nhanh. Loµi nµy r†t hi’m g∆p trong thi™n nhi™n. H«u h’t c∏c loµi thÛ h‰ MÃo Î n≠Ìc ta Æ“u c„ nguy c¨ bﬁ tuy÷t chÒng v◊ chÛng lu´n ph∂i ÆËi m∆t vÌi nh˜ng mËi Æe doπ do con ng≠Íi g©y n™n. C„ th” chÛng ta sœ ph∂i ch¯ng ki’n s˘ ra Æi v‹nh vi‘n cÒa loµi hÊ Î Vi÷t Nam trong t≠¨ng lai kh´ng xa n’u kh´ng c„ nh˜ng hoπt ÆÈng b∂o tÂn chÛng t›ch c˘c. Rıng Xanh 7
Tı xa x≠a, loµi hÊ lµ bi”u t≠Óng cÒa s¯c mπnh, cÒa s˘ oai hÔng lu´n khi’n con ng≠Íi ph∂i sÓ h∑i, k›nh n” nh≠ng ngµy nay khi con ng≠Íi ngµy cµng Æ´ng h¨n, h‰ t˘ cho m◊nh quy“n Æﬁnh Æoπt vπn vÀt. Con ng≠Íi r◊nh rÀp vµ s®n lÔng hÊ khi’n chÛng trÎ thµnh mÈt trong nh˜ng loµi thÛ bﬁ Æe d‰a tuy÷t 6 chÒng cao nh†t tr™n th’ giÌi.
ô n≠Ìc ta, hÊ cﬂn lπi r†t ›t trong t˘ nhi™n, c„ th” ch≠a Æ’n 150 con. ChÛng ph©n bË r∂i r∏c Î mÈt sË khu rıng vµ r†t hi’m khi xu†t hi÷n. Ngay c∂ Î nh˜ng n¨i nµy, ng≠Íi ta v…n ng†m ng«m s®n bæn chÛng vµ khai th∏c ki÷t qu÷ nh˜ng con mÂi cÒa hÊ nh≠ mang, nai, lÓn rıng. 9
Th´ng tin HÊ lµ loµi thÛ khoŒ vµ hung d˜. ChÛng kh´ng sÓ b†t k◊ loµi nµo kh∏c trong t˘ nhi™n. Tuy nhi™n, giÍ Æ©y, nh˜ng t›nh to∏n cÒa con ng≠Íi Chπy Æ©u Æang Æœo g‰t s˘ sËng cÒa chÛng. Ng≠Íi ta Æ∑ ngh‹ ra hµng chÙc c∏ch Æ” s®n bæt chÛng. cho tho∏t DÔng sÛng DÔng ÆÃn soi vµ l«n theo d†u v’t Gµi m◊n ho∆c Æ∏nh thuËc ÆÈc vµo th¯c ®n DÔng b…y hË DÔng b…y cπm 10 Rıng Xanh
Th´ng tin HÊ Th˘c t’ cho th†y sË l≠Óng hÊ trong t˘ nhi™n ngµy cµng ›t nh≠ng hÊ v…n th≠Íng xuy™n ÆÊ v“ c∏c thµnh phË lÌn. v“ Thµnh phË Rıng Xanh 11
Th´ng tin Thµnh phË lµ n¨i hÊ bﬁ t≠Ìc Æi quy“n sËng v‹nh vi‘n. ChÛng kh´ng bao giÍ cﬂn c„ c¨ hÈi Æ≠Óc thät ra nh˜ng ti’ng g«m oai phong nh≠ khi Î chËn rıng xanh n˜a bÎi chÛng Æ∑ bﬁ ng≠Íi ta mÊ xŒ Æ” l†y da, x≠¨ng vµ m„ng vuËt. C∏c bÈ phÀn cÒa hÊ bﬁ con ng≠Íi Æem ra mua b∏n vµ sˆ dÙng vÌi nhi“u mÙc Æ›ch kh∏c nhau. Bπn c„ bi’t? ! Tr™n th’ giÌi Æ∑ tıng c„ t∏m ph©n loµi hÊ nh≠ng chÿ trong th’ k˚ tr≠Ìc Æ∑ c„ ba ph©n loµi bﬁ tuy÷t chÒng. T†t c∂ n®m ph©n loµi cﬂn lπi Æ“u trong t◊nh trπng nguy c†p. ! HÊ chÿ c„ Î ch©u É vµ cﬂn nhi“u nh†t Î ƒn ßÈ. ! HÊ A mua (sËng Î vÔng l∑nh thÊ gi˜a Nga, Trung QuËc vµ Bæc Tri“u Ti™n) lµ ph©n loµi hÊ lÌn nh†t vÌi c©n n∆ng tr™n 300 ki-l´-gam. ! MÁi chÛ hÊ tr≠Îng thµnh Æ“u c«n mÈt kho∂ng rıng r†t lÌn Æ” lµm l∑nh thÊ ri™ng. N’u Î Æ„ con mÂi kh´ng phong phÛ, hÊ cµng ph∂i di chuy”n rÈng h¨n vµ xa h¨n Æ” ki’m ®n. Trong mÈt Æ™m, mÈt chÛ hÊ c„ th” di chuy”n tr™n di÷n t›ch tÌi vµi chÙc ki-l´-mät vu´ng. 12 Rıng Xanh
Th´ng tin H«u nh≠ t†t c∂ c∏c bÈ phÀn cÒa hÊ Æ“u bﬁ Æem b∏n vÌi gi∏ r†t cao nh≠ng c„ lœ th¯ mµ ng≠Íi ta quan t©m h¨n c∂ ch›nh lµ bÈ x≠¨ng. Trong vπc d«u s´i D≠Ìi bµn tay lπnh lÔng cÒa con ng≠Íi, x≠¨ng hÊ dÔ "ræn nh≠ Æ∏, c¯ng nh≠ thäp" cÚng bﬁ bi’n thµnh cao. Th¯ cao †y Æ≠Óc b∏n cho nh˜ng ng≠Íi c∂ tin rªng cao hÊ c„ th” ch˜a Æ≠Óc b∏ch b÷nh. Rıng Xanh 13
Th´ng tin ThÛ h‰ MÃo Nh˜ng chuy™n gia s®n mÂi H‰ nhµ MÃo ®n thﬁt n™n ÆËi vÌi chÛng vi÷c s®n mÂi c˘c k˙ quan tr‰ng. S˘ th´ng minh, ranh m∑nh, nhanh nhπy vµ mÈt c¨ th” th›ch nghi hoµn h∂o Æ∑ giÛp chÛng trÎ thµnh nh˜ng kŒ s®n mÂi hi÷u qu∂ mµ kh„ loµi nµo kh∏c trong t˘ nhi™n c„ th” s∏nh Æ≠Óc. M∆c dÔ th≠Íng Æi s®n Æ¨n ÆÈc nh≠ng chÛng c„ th” hπ gÙc Æ≠Óc c∂ nh˜ng con mÂi to lÌn vµ kh·e mπnh g†p Æ´i, g†p ba l«n c¨ th” chÛng. C∏c em h∑y cÔng theo d‚i chÛ B∏o Hoa Mai, mÈt chuy™n gia s®n mÂi nhä! Ph∏t hi÷n con mÂi ß∑ bËn n®m ngµy nay ch≠a c„ g◊ vµo bÙng, Hoa Mai c∂m th†y cÂn cµo nh≠ng n„ v…n nªm y™n. Mµn tËi bao phÒ, Æ∑ Æ’n lÛc thuÀn lÓi Æ” ki’m mÂi. N„ bæt Æ«u di chuy”n. ß´i mæt s∏ng quæc trong Æ™m tËi quan s∏t h«u khæp m‰i ph›a. ß´i tai rÈng vµnh v”nh l™n, nhÛc nh›ch theo c∏c h≠Ìng Æ„n nhÀn t†t c∂ nh˜ng ©m thanh dÔ lµ nh· nh†t. ßÈt nhi™n, n„ dıng lπi. - A, b˜a tËi cÒa ta Æ©y rÂi! R◊nh rÀp Thu bÈ vuËt sæc cÒa m◊nh vµo c∏c kœ ng„n ch©n, n„ nhã nhµng ti’n v“ ph›a con mÂi. BÈ l´ng "hoa mai" cÒa n„ tr´ng nh≠ bÈ qu«n ∏o rªn ri cÒa bÈ ÆÈi Æ∆c c´ng l…n vµo l∏ c©y khi’n cho nh˜ng kŒ c∂nh gi∏c nh†t cÚng kh„ mµ ph∏t hi÷n Æ≠Óc. NhÍ h÷ c¨ x≠¨ng c˘c k˙ linh hoπt cÔng vÌi bÈ ria mäp tinh nhπy nh≠ nh˜ng chi’c c«n ®ng-ten dﬂ Æ≠Íng vµ c∂m nhÀn kho∂ng c∏ch, n„ luÂn l∏ch qua c∏c bÙi c©y vµ nh˜ng khe hãp mÈt c∏ch d‘ dµng. N„ kh´ng ti’n thºng Æ’n con mÂi mµ vﬂng lπi ph›a sau. 14 Rıng Xanh
Th´ng tin £m nh≠ ru kh´ng mÈt ti’ng ÆÈng nhÍ lÌp Æ÷m thﬁt Î d≠Ìi bµn ch©n, n„ r„n rän lπi g«n con mÂi. H‘ c„ b†t k˙ d†u hi÷u nghi ngÍ nµo cÒa con mÂi, ngay lÀp t¯c n„ dıng lπi, hπ th†p th©n m◊nh xuËng nh≠ng mæt v…n d∏n ch∆t vµo mÙc ti™u. Con mÂi Æ∑ nªm g‰n trong t«m ngæm. T†n c´ng Nhanh nh≠ chÌp sau mÈt c∏i quÀt Æu´i mπnh mœ vµ dÂn toµn bÈ s¯c bÀt cÒa m◊nh l™n Æ´i ch©n sau, n„ gi≠¨ng bÈ vuËt sæc gi∏ng xuËng con mÂi mÈt cÛ vÂ b†t ngÍ khi’n con mÂi ng∑ vÀt ra. Hai ch©n tr≠Ìc cÒa Hoa Mai qu∆p ch∆t vµ hµm r®ng khoŒ nh≠ g‰ng k◊m vÌi bËn r®ng nanh to, nh‰n hoæt ngoπm c¯ng vµo cÊ con mÂi. Th’ lµ k’t thÛc g‰n gµng cuÈc Æi s®n! Bπn c„ bi’t? ! C∏c em Æ∑ bao giÍ quan s∏t chÛ mÃo nhµ bæt chuÈt ch≠a? C∏ch chÛ ta bæt chuÈt r†t giËng ki”u s®n mÂi cÒa c∏c loµi mÃo kh∏c trong t˘ nhi™n Æ†y! ! S≠ tˆ lµ loµi duy nh†t trong h‰ nhµ MÃo sËng vµ s®n mÂi theo Æµn ch¯ kh´ng Æ¨n ÆÈc mÈt m◊nh nh≠ nh˜ng ng≠Íi anh em kh∏c cÒa chÛng. ! M∆c dÔ c∏c loµi h‰ MÃo lµ nh˜ng tay s®n mÂi l∑o luy÷n nh≠ng kh´ng ph∂i l«n {xu†t qu©n} nµo cÚng thµnh c´ng. ß’n tµi ngh÷ nh≠ anh chµng hÊ cÚng ph∂i m†t 15 Æ’n 20 l«n {ra tay} mÌi bæt Æ≠Óc mÈt con mÂi. V◊ sao vÀy? BÎi v◊ nh˜ng Æ÷m thﬁt Î ch©n chÛng tuy r†t c„ ›ch cho vi÷c Æi s®n nh≠ng cÚng lπi g©y kh„ tkh®n khi chÛng ph∂i di chuy”n Î nh˜ng n¨i gÂ gh“, lÎm chÎm. Th™m vµo Æ„, chÛng Æ∑ dÂn toµn bÈ s¯c l˘c cho cÛ vÂ Æ«u ti™n n™n khi th†t bπi chÛng kh´ng cﬂn ÆÒ s¯c Æ” r≠Ót ÆuÊi theo con mÂi. Nh≠ng h¨n c∂, Æ„ lµ v◊ nh˜ng con mÂi cÒa chÛng Æ∑ h◊nh thµnh n™n nh˜ng tÀp t›nh th›ch nghi Æ” ÆËi ph„ nh≠ sËng thµnh Æµn, chπy nhanh, chπy dai s¯c hay l»n trËn. Rıng Xanh 15
Th´ng tin Ngh◊n lŒ mÈt chuy÷n v“ h‰ nhµ Vﬁ l∑nh chÛa MÃo Trong h‰ nhµ MÃo chÿ c„ s≠ tˆ sËng thµnh Æµn. MÁi Æµn s≠ tˆ c„ mÈt chÛ s≠ tˆ Æ˘c tr≠Îng thµnh lµm l∑nh chÛa cai qu∂n l∑nh thÊ ri™ng cÒa Æµn m◊nh. C∏i l≠Ïi ti÷n dÙng Ngoµi nh˜ng khi ®n uËng, c∏i l≠Ïi cÒa chÛng cﬂn Æ≠Óc dÔng vµo r†t nhi“u vi÷c kh∏c. ChÛng dÔng l≠Ïi Æ” rˆa m∆t bªng c∏ch li’m ch©n tr≠Ìc thÀt sπch rÂi sau Æ„ chÔi ch©n l™n m∆t. L≠Ïi cÚng lµ chi’c bµn ch∂i lµm v÷ sinh th©n th”, ch∂i m≠Ót l´ng vµ quät c∏i Hπ c∏nh an toµn mÔi Æ∆c D…u c„ nh∂y ho∆c r¨i tı tr™n cao bi÷t cÒa chÛng l™n khæp c¨ th”. xuËng, chÛng v…n b◊nh an v´ s˘. Sao th’ nhÿ? ß„ lµ v◊ trong khi r¨i chÛng Nh◊n trong Æ™m Æ∑ kﬁp xoay m◊nh Æ” ch©n chπm Æ†t C∏c loµi h‰ MÃo c„ Æ´i mæt c„ th” nh◊n tr≠Ìc ti™n. C∏c Æ÷m thﬁt dµy Î ch©n Æ≠Óc r†t tËt trong Æ™m tËi. Nh≠ng n’u giÛp chÛng "hπ c∏nh" mµ kh´ng bﬁ trÍi tËi Æen nh≠ m˘c, hoµn toµn kh´ng g∑y x≠¨ng s≠Ín ho∆c s¯t Æ«u mŒ c„ mÈt chÛt ∏nh s∏ng le l„i nµo th◊ tr∏n chÛt nµo. chÛng cÚng nh≠ chÛng ta, chºng th†y g◊ c∂. Bπn c„ bi’t? Thæng c∂ ´ t´ Loµi b∏o bÍm ch©u Phi lµ loµi ÆÈng vÀt cπn chπy nhanh nh†t. ChÛng c„ th” Æπt Æ’n tËc ÆÈ h¨n 100km/h, nhanh h¨n c∂ mÈt chi’c ´ t´ xﬁn chπy trong Æi“u ki÷n ÆÂng c· savan. 16 Rıng Xanh
Th´ng tin MÃo nhµ - Bπn cÒa chÛng ta MÃo nhµ c„ tı bao giÍ C∏ch Æ©y h¨n 4500 n®m, ng≠Íi Ai CÀp cÊ Æπi Æ≠Óc coi lµ nh˜ng ng≠Íi Æ«u ti™n thu«n ho∏ mÃo rıng thµnh mÃo nhµ. MÃo giÛp con ng≠Íi ti™u di÷t chuÈt vµ c∏c loµi g∆m nh†m kh∏c b∂o v÷ mÔa mµng. ChÛng cÚng kh´ng tha c∏c lﬂai gi∏n b»n thÿu vµ thπch sÔng hay chui vµo th¯c ®n. D«n d«n, chÛng trÎ thµnh bπn cÒa con ng≠Íi vµ c„ m∆t Î khæp n¨i tr™n th’ giÌi. Con vÀt nu´i Æ∏ng y™u MÃo nhµ lµ loµi vÀt c≠ng cÒa nhi“u ng≠Íi B∂n n®ng v◊ chÛng th´ng minh, tinh nghﬁch, sπch sœ vµ r†t Æ∏ng y™u. Ng≠Íi ta cﬂn v› chÛng vÌi hoang d∑ ph∏i n˜ v◊ chÛng th›ch Æ≠Óc vuËt ve, chi“u M∆c dÔ sËng t∏ch bi÷t kh·i t˘ nhi™n, chuÈng vµ Æ´i lÛc cÚng r†t Æ·ng Æ∂nh. mÃo nhµ ngµy nay v…n gi˜ Æ≠Óc nhi“u MÈt sË nhµ t©m l˝ h‰c cho rªng nh˜ng Æ∆c t›nh cÒa h‰ hµng nhµ chÛng. V◊ vÀy, ng≠Íi nu´i mÃo c„ th” sËng l©u vµ hπnh n’u quan s∏t chÛ mÃo nhµ, ta cÚng c„ phÛc h¨n v◊ hµng ngµy h‰ Æ≠Óc nghe th” hi”u mÈt ph«n v“ c∏c loµi kh∏c nh˜ng ti’ng gı gı ©u y’m khi’n t©m hÂn trong h‰ MÃo vµ cuÈc sËng cÒa chÛng trÎ n™n th≠ th∏i vµ d‘ trong t˘ nhi™n nh≠ c∏ch s®n mÂi, ch®m chﬁu. s„c con c∏i hay v÷ sinh th©n th”. C©u chuy÷n Æau th≠¨ng Tuy mÃo Æ∏ng y™u nh≠ vÀy nh≠ng kh´ng ph∂i lÛc nµo mÃo cÚng Æ≠Óc con ng≠Íi y™u m’n. Vµo cuËi thÍi Trung CÊ Î ch©u ¢u, ng≠Íi ta Æ∑ thi™u sËng hµng tr®m ngh◊n chÛ mÃo v◊ tin rªng chÛng lµ phÔ thu˚ - s¯ gi∂ cÒa quÿ d˜ - ho∏ thµnh. HÀu qu∂ lµ chuÈt hoµnh hµnh Î khæp m‰i n¨i vµ b÷nh dﬁch hπch lan trµn kh´ng th” ki”m so∏t Æ≠Óc lµm ch’t mÈt ph«n t≠ d©n sË ch©u ¢u. ß’n lÛc Æ„, ng≠Íi ta mÌi hi”u ra ›ch lÓi cÒa loµi vÀt nµy. "Ai c„ mÃo kŒ Æ„ kh´ng ph∂i sÓ nÁi c´ Æ¨n" Da-ni-en ß“-ph´ (mÈt nhµ v®n, nhµ b∏o nÊi ti’ng cÒa Anh th’ k˚ 17-18) "Th≠Óng Æ’ Æ∑ sinh ra mÃo Æ” cho con ng≠Íi c„ mÈt con hÊ mµ vuËt ve Æ≠Óc" V›ch-to Huy-g´ (nhµ v®n v‹ Æπi ng≠Íi Ph∏p th’ k˚ 19) Rıng Xanh 17
G„c ph„ng vi™n Trﬂ chuy÷n vÌi mÈt thÓ s®n ß≠Óc bi’t Î huy÷n Lπc ThÒy, tÿnh Hoµ B◊nh c„ cÙ ´ng Tr«n Kim Li™u tr≠Ìc Æ©y tıng lµ mÈt thÓ s®n hÊ nay Æ∑ gi∂i ngh÷, BÛt Xanh t´i li“n t¯c tËc lÈi gi˜a c∏i næng hÃ ÆÊ lˆa t◊m Æ’n tÀn nhµ cÙ Æ” ph·ng v†n. Tı ngoµi cÊng, t´i th†y mÈt cÙ ´ng d∏ng vŒ hi“n hÀu Æang ch®m s„c v≠Ín c©y "Chºng nhœ tay thÓ s®n khät ti’ng theo nh˜ng lÍi ÆÂn Æπi mµ lπi lµ ´ng giµ phÛc hÀu nµy sao?" T´i h¨i b†t ngÍ nh≠ng rÂi cÚng mπnh dπn b≠Ìc vµo vµ Æ≠Óc cÙ ti’p Æ„n r†t ch©n t◊nh. Qua c©u chuy÷n, t´i mÌi bi’t tr≠Ìc Æ©y cÙ Æ∑ tıng lµ ÆÈi tr≠Îng ÆÈi chËng hÊ khu v˘c T©y Bæc. CÙ s®n hÊ tı thÍi kh∏ng chi’n chËng Ph∏p vµ Æ∑ Æi khæp c∏c tÿnh mi“n Bæc n≠Ìc ta. T´i dÃ d∆t h·i: - L› do v◊ sao cÙ lπi Æi s®n hÊ, lµm c∏i ngh“ nguy hi”m †y? CÙ Li™u: - HÂi Æ„, n≠Ìc ta cﬂn nhi“u hÊ. Bµ con th◊ nghÃo mµ hÊ lπi hay v“ qu†y nhi‘u. D©n c´ng h·a tuy’n, bÈ ÆÈi Æi chi’n dﬁch Æ´i khi v…n bﬁ hÊ vÂ. Th’ n™n ta mÌi Æ≠Óc cˆ Æi di÷t hÊ b∂o v÷ cho bµ con. - Th’ cÙ Æ∑ tıng s®n bao nhi™u con hÊ π?- t´i h·i ti’p - C∂ th∂y n®m m≠¨i ba con - CÙ Li™u Æ∏p, gi‰ng h¨i tr«m xuËng. T´i rÔng m◊nh khi nghe con sË †y "TrÍi ¨i, bªng mÈt ph«n ba sË l≠Óng hÊ cﬂn lπi ngµy nay tr™n c∂ n≠Ìc!" - Th’ ngµy nay cÙ cﬂn s®n hÊ n˜a kh´ng π?- t´i lπi h·i. - Kh´ng ch∏u π. Khi x≠a, ta tham gia di÷t hÊ chÿ v◊ mÙc Æ›ch b∂o v÷ d©n m◊nh. Ta kh´ng nh˜ng kh´ng s®n hÊ n˜a mµ kh´ng s®n c∂ nh˜ng con vÀt nµo kh∏c tı l©u læm rÂi. GiÍ ta kh´ng cﬂn muËn s∏t sinh n˜a. - CÙ nh◊n t´i mµ n„i. *** T◊m hi”u th™m t´i mÌi bi’t, cÙ c„ t†t c∂ m≠Íi ng≠Íi con nay Æ“u Æ∑ tr≠Îng thµnh vµ kh´ng ai trong sË h‰ theo ngh“ thÓ s®n. Hi÷n nay, cÙ vµ ng≠Íi con trai Ût Æang nhÀn b∂o v÷ vµ ch®m s„c h¨n m≠Íi häc ta rıng quanh nhµ. K’t thÛc c©u chuy÷n, t´i chµo tπm bi÷t cÙ Æ” trÎ v“. LÛc ´ t´ Æi ngang qua V≠Ín quËc gia CÛc Ph≠¨ng, t´i b†t chÓt t≠Îng t≠Óng nh≠ nghe th†y ti’ng g«m oai phong cÒa loµi hÊ v‰ng ra tı s©u thºm khu rıng †y. BÛt Xanh 18 Rıng Xanh
Th´ng tin G „c Ph«n1: C∏c c©u h·i d≠Ìi Æ©y c„ th” c„ chuy™n gia 7. Loµi thÛ nµo chπy nhanh nh†t? nhi“u Æ∏p ∏n. MÍi c∏c chuy™n gia h∑y a. S¨n d≠¨ng b. Ng˘a thˆ tµi hi”u bi’t cÒa m◊nh bªng c∏ch c. B∏o bÍm d. Bﬂ t„t t◊m c∏c c©u tr∂ lÍi ÆÛng nhä. 8. T†t c∂ c∏c loµi thÛ h‰ MÃo Æ“u c„ 1. ô n≠Ìc ta hi÷n nay, hÊ ... th” leo trÃo vµ sËng tr™n c©y? a. Cﬂn r†t nhi“u ßÛng/Sai b. Cﬂn kho∂ng 2.000 con c. Cﬂn kh´ng Æ’n 150 con 9. N≠Ìc ta kh´ng c„ s≠ tˆ sinh sËng d. ß∑ bﬁ tuy÷t chÒng trong t˘ nhi™n? 2. C∏c mËi Æe d‰a lÌn ÆËi vÌi hÊ lµ: ßÛng/Sai a. Nπn s®n bæn vµ bu´n b∏n tr∏i phäp 10. Vi÷t Nam c„ bao nhi™u loµi thÛ h‰ b. C∏c khu rıng bﬁ thu hãp vµ chia cæt MÃo sinh sËng trong t˘ nhi™n? c. Rıng ngÀp m∆n bﬁ ph∏ lµm Æ«m nu´i t´m a. Ba m≠¨i s∏u loµi b. M≠Íi loµi d. C∏c con mÂi cÒa hÊ Æ∑ bﬁ Æ≠a vµo c. T∏m loµi d. N®m loµi qu∏n Æ∆c s∂n. 11. Loµi hÊ Î n≠Ìc ta c„ t™n lµ 3. Tr™n th’ giÌi hi÷n nay cﬂn: a. A mua b. Ba Li a. T∏m ph©n loµi hÊ c. Hoa Nam d. ß´ng D≠¨ng b. S∏u ph©n loµi hÊ c. N®m ph©n loµi hÊ d. Ba ph©n loµi hÊ ô Æﬁa ph≠¨ng em c„ loµi thÛ h‰ MÃo nµo sinh sËng kh´ng? H∑y n™u ›t nh†t 4. Cao hÊ n™n Æ≠Óc sˆ dÙng rÈng r∑i Æ” ba vi÷c mµ em c„ th” lµm Æ” b∂o v÷ ch˜a b÷nh ? c∏c loµi thÛ h‰ MÃo trong t˘ nhi™n? ßÛng/Sai 5. ChÛng ta n™n sˆ dÙng c∏c loπi thuËc tı th∂o d≠Óc Æ” xoa b„p thay cho cao hÊ? ßÛng/Sai 6. ThÛ h‰ MÃo th≠Íng sËng Æ¨n lŒ. Loµi duy nh†t sËng vµ s®n mÂi theo b«y lµ: a. HÊ b. S≠ tˆ c. MÃo rıng d. B∏o g†m Rıng Xanh 19