Kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng - an ninh, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia

KẾT HỢP PHÁT TRIỂN KINH TẾ- XÃ HỘI VỚI TĂNG<br /> CƯỜNG QUỐC PHÒNG - AN NINH,<br /> BẢO VỆ CHỦ QUYỀN BIÊN GIỚI QUỐC GIA<br /> QUỐC TOẢN - MẠNH DŨNG<br /> <br /> Biên giới quốc gia là thiêng liêng, bất khả xâm phạm. Xây dựng, quản lý,<br /> bảo vệ vững chắc biên giới quốc gia có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự<br /> toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền quốc gia, góp phần giữ vững ổn định chính trị,<br /> phát triển toàn diện đất nước. Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ<br /> trương chính sách kết hợp với phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc<br /> phòng - an ninh bảo vệ biên giới quốc gia; đồng thời, luôn xác định xây dựng<br /> biên giới hoà bình, hữu nghị, ổn định lâu dài với các nước láng giềng là quan<br /> điểm xuyên suốt. Để làm sáng tỏ vấn đề trên, Tạp chí Quốc phòng toàn dân (số<br /> 11 và số 12- 2010) sẽ lần lượt đăng chùm bài của đồng tác giả Quốc Toản Mạnh Dũng; trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.<br /> <br /> I<br /> MÔ HÌNH KẾT HỢP PHÁT TRIỂN KINH TẾ- XÃ HỘI VỚI<br /> TĂNG CƯỜNG QUỐC PHÒNG - AN NINH TRÊN CÁC ĐỊA BÀN<br /> CHIẾN LƯỢC BIÊN GIỚI<br /> Biên giới quốc gia là nơi “ phên dậu” thiêng liêng của đất nước, cùng với<br /> đất liền tạo ra môi trưòng sinh tồn và phát triển bền vững của dân tộc Việt Nam.<br /> Biên giới quốc gia của nước Cộng hoà XHCN Việt Nam được xác định bằng<br /> điều ước quốc tế đã ký kết (hoặc gia nhập) và do pháp luật Việt Nam quy định,<br /> bao gồm cả trên đất liền, biển đảo, vùng trời và dưới lòng đất. Nước ta có đường<br /> biên giới đất liền dài 4.516 km, tiếp giáp với 3 nước láng giềng (Trung Quốc,<br /> Lào, Căm-pu-chia); có bờ biển dài khoảng 3.260 km, vùng biển rộng trên 1triệu<br /> km² với hơn 3.000 đảo, quần đảo (trong đó có quần đảo Hoàng Sa và quần đảo<br /> Trường Sa), tiếp giáp với 8 quốc gia trong khu vực Biển Đông1; 44 tỉnh, thành<br /> phố trực thuộc Trung ương với 227 huyện (101 huyện miền núi, 126 huyện ven<br /> biển) gồm 1.028 xã (408 xã miền núi, 620 xã ven biển) có biên giới quốc gia,<br /> khu vực biên giới (KVBG).<br /> 1<br /> <br /> Gồm: Trung Quốc, Căm-pu-chia, Thái Lan, Ma-lai-xi-a, Xin-ga-po, In-đô-nê-xi-a, Brunây,<br /> Phi-lip-pin.<br /> <br /> 1<br /> <br /> Với quan điểm hợp tác xây dựng biên giới hoà bình, hữu nghị, ổn định<br /> lâu dài với các nước láng giềng, Việt Nam đã đàm phán, ký kết song phương<br /> nhiều văn kiện pháp lý về biên giới, như: Nghị định thư về phân giới cắm mốc;<br /> các hiệp định và hiệp ước hoạch định biên giới đất liền, Hiệp định phân định<br /> Vịnh Bắc Bộ giữa Việt Nam – Trung Quốc, các hiệp ước hoạch định biên giới<br /> quốc gia Việt Nam – Lào và Việt Nam – Căm-pu-chia, các hiệp định phân định<br /> biển Việt Nam – In-đô-nê-xi-a, Việt Nam – Ma-lay-xi-a…Qua đó, thể hiện thiện<br /> chí và quyết tâm của Việt Nam sẵn snàg đàm phán giải quyết mọi tranh chấp về<br /> biên giới lãnh thổ, các vùng biển và thềm lục địa với các nước láng giềng trên cơ<br /> sở tôn trọng độc lập,chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, phù hợp với luật pháp và<br /> thực tiễn quốc tế.<br /> Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (Cương<br /> lĩnh 91) chỉ rõ: “Nhiệm vụ của quốc phòng – an ninh (QP-AN) là bảo vệ vững<br /> chắc độc lập, chủ quyền, lãnh thổ toàn vẹn của Tổ quốc, bảo vệ chế độ XHCN,<br /> sự ổn định về chính trị, trật tự và an toàn xã hội, quyền làm chủ của nhân dân,<br /> làm thất bại mọi âm mưu và hành động của các thế lực đế quốc, phản động phá<br /> hoại sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta”2; đồng thời, cũng xác định quan<br /> điểm, phương châm thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc (BVTQ): “Sự ổn định<br /> và phát triển mọi mặt đời sống xã hội là nền tảng của QP-AN. Phát triển kinh tếxã hội (KT –XH) đi đôi với tăng cường tiềm lực QP-AN. Kết hợp chặt chẽ kinh<br /> tế với QP-AN, QP-AN với kinh tế trong các kế hoạch phát triển KT-XH”3. Để<br /> thực hiện thắng lợi nhiệm vụ, quan điểm, phương châm BVTQ trong thời kỳ<br /> mới, việc kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN bảo vệ biên giới<br /> quốc gia, KVBG có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự toàn vẹn lãnh thổ, chủ<br /> quyền của quốc gia, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển toàn diện<br /> đất nước, mở rộng quan hệ đối ngoại. Đây là nhiệm vụ quan trọng thường xuyên<br /> của Đảng, Nhà nước và toàn dân, trước hết là của cấp uỷ, chính quyền, nhân dân<br /> KVBG và các lực lượng vũ trang; trong đó, Quân đội nhân dân là lực lượng<br /> nòng cốt thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới, biển đảo (Bộ đội Biên<br /> phòng là lực lượng nòng cốt, chuyên trách trong hoạt động quản lý, bảo vệ biên<br /> giới quốc gia, giữ gìn an ninh, trật tự , an toàn xã hội KVBG theo quy định của<br /> pháp luật; Quân chủng Hải quân. Cảnh sát biển là lực lượng nòng cốt quản lý,<br /> bảo vệ chủ quyền biển, đảo).<br /> <br /> 2<br /> 3<br /> <br /> ĐCSVN- Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 51 (1991), nxb CTQG, H.2007, tr.142.<br /> ĐCSVN- Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 51 (1991), nxb CTQG, H.2007, tr.143.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Cùng với việc ban hành nhiều nghị quyết chỉ thị, hệ thống văn bản pháp<br /> luật quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ<br /> trương, chính sách phát triển KT-XH, bảo đảm an sinh xã hội, gắn với củng cố,<br /> tăng cường tiềm lực QP-AN trên các địa bàn chiến lược, KVBG. Đặc biệt, từ khi<br /> Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 135/QĐ-TTg, ngày 31-7-1998 về<br /> “Phê duyệt Chương trình phát triển KT-XH các xã đặc biệt khó khăn miền núi,<br /> vùng sâu, vùng xa, biên giới”, đã tạo bước chuyển biến toàn diện cả về KT-XH<br /> và QP-AN trên các địa bàn chiến lược, biên giới đất liền, ven biển. Cũng tại<br /> Quyết định này, Chính phủ giao Bộ Quốc phòng “Xây dựng các vùng kinh tế<br /> mới ở những nơi có điều kiện, đỡ đầu, đón nhận 100.000 hộ dân đến lập nghiệp<br /> ở những vùng đất còn hoang hoá ở biên giới, hải đảo”; đồng thời ban hành<br /> Quyết định số 277/QĐ-TTg và Quyết định số 43/QĐ-TTg về Phê duyệt Đề án<br /> tổng thể quân đội tham gia phát triển KT-XH các xã đặc biệt khó khăn, vùng sâu,<br /> vùng xa gắn với xây dựng các Khu KT-QP là “Phát triển KT – XH các Vùng dự<br /> án, góp phần cải thiện và từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của<br /> nhân dân, kết hợp bảo đảm QP-AN ở địa bàn chiến lược, biên giới, trên cơ sở bố<br /> trí lại dân cư theo quy hoạch của sản xuất và mục tiêu lâu dài của QP-AN, hình<br /> thành các cụm làng, xã biên giới, tạo nên vành đai biên giới trong thế trận quốc<br /> phòng toàn dân BVTQ”. Như vậy, có thể nói, Khu KT-QP là mô hình đặc trưng<br /> về kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN trên các địa bàn chiến<br /> lược, vùng sâu, vùng xa, KVBG.<br /> Với chức năng là đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao<br /> động sản xuất, Quân đội nhân dân được Đảng, Nhà nước tin tưởng giao nhiệm<br /> vụ xây dựng Khu KT- QP trên các địa bàn chiến lược, biên giới. Đây là một<br /> vinh dự to lớn, nhưng cũng là trọng trách nặng nề, khó khăn của cán bộ chiến sĩ<br /> quân đội trong thời kỳ mới. Trên cơ sở Đề án tổng thể của Chính phủ phê duyệt,<br /> Bộ quốc phòng đã chỉ đạo các cơ quan đơn vị phối hợp chặt chẽ với các Bộ,<br /> ngành và các địa phương trong Vùng dự án tiến hành điều tra, khảo sát lập quy<br /> hoạch chi tiết và phân kỳ kế hoạch xây dựng các khu KT-QP; thành lập các<br /> Đoàn KT-QP làm lực lượng nòng cốt xây dựng Khu KT-QP. Dự án Khu KT-QP<br /> mang tính tổng hợp, thuộc nhiều ngành, lĩnh vực; triển khai trên phạm vi rộng,<br /> địa hình phức tạp, chủ yếu là vùng núi, vùng sâu, vùng xa, KVBG; khí hậu khắc<br /> nghiệt; giao thông đi lại khó khăn; kinh tế, văn hoá, xã hội chậm phát triển, mật<br /> độ dân cư thưa, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, đời sống nhân<br /> dân còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ đói nghèo cao nhất cả nước (khoảng 25%, có<br /> nơi lên đến 90% theo tiêu chuẩn nghèo mới của quốc gia); một số khu vực còn<br /> bị nhiễm bom, mìn sót lại sau chiến tranh…; một số địa bàn tình hình an ninh<br /> 3<br /> <br /> diễn biến phức tạp, tiềm ẩn những yếu tố mất ổn định; là trọng điểm chống phá<br /> bằng chiến lược “Diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch với nhiều âm<br /> mưu, thủ đoạn tinh vi, nhất là việc chúng lợi dụng vấn đề “ dân tộc, tôn giáo,<br /> dana chủ, nhân quyền” để xúi giục, kích động đồng bào các dân tộc thiểu số làm<br /> mất ổn định an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội…<br /> Nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng, trách nhiệm trên “mặt trận mới”xây dựng Khu KT-QP, hơn 12 năm qua, các đơn vị quân đội, trực tiếp là các<br /> Đoàn KT-QP đã phát huy tốt vai trò nòng cốt, chủ động khắc phục mọi khó<br /> khăn, gian khổ, phối hợp chặt chẽ với cấp uỷ, chính quyền và nhân dân các địa<br /> phươg triển khai xây dựng khu 22 Khu KT-QP trên các địa bàn chiến lược, tại<br /> những vị trí xung yếu dọc tuyến biên giới đất liền thuộc địa giới của 20 tỉnh, từ<br /> Bình Liêu - Quảng Hà – Móng Cái (Quảng Ninh) đến Dào San –Sì Lờ Lầu (Lai<br /> Châu) ở phía Bắc chạy suốt dãy Trường Sơn ở phía Tây đến Tây Nguyên, Đông<br /> Nam Bộ, Tây Nam Bộ (Tân Hồng -Đồng Tháp). Các Khu KT – QP đã và đang<br /> trở thành những điểm sáng về kinh tế, văn hoá xã hội, dân cư. QP – AN nơi<br /> “phên dậu” của đất nước.<br /> Về KT-XH. Các Khu KT – QP đã xây dựng được hệ thống cơ sở hạ tầng<br /> tương đối đồng bộ; trong đó, mở mới hơn 1.085 km đường giao thông chạy dọc,<br /> ngang trong Vùng dự án, nối liền với Đường tuần tra biên giới; xây dựng 37<br /> bệnh xá kết hợp quân - dân y với diện tích 20.135 m²; 104 lớp học và 29 nhà trẻ<br /> mẫu giáo với diện tích 32.787 m²; 36 công trình cấp điện sinh hoạt; 142 công<br /> trình cấp nước sạch; 22.303 m² trại chăn nuôi; 29,7 ha trại cây giống; 6 trạm<br /> thuỷ điện; 30 ha diện tích nuôi trồng thuỷ sản; hơn 1.000 m² nhà chợ và 133<br /> công trình thuỷ lợi nhỏ; xây dựng 242.183 m² doanh trại cho quân đội;… cùng<br /> với nhiều khối lượng các công trình đang thực hiện chuyển tiếp. Trong phát<br /> triển sản xuất các Khu KT – QP cũng đạt được những kết quả đáng khích lệ.<br /> Các Khu KT – QP trực tiếp tổ chức sản xuất trên địa bàn Tây Nguyên, Đông<br /> Nam Bộ đã tổ chức khai hoang, ươm trồng được hơn 42.000 ha cây công nghiệp,<br /> chủ yếu là cao su, cà phê. điều cao sản, phần lớn đã cho thu hoạch (năm 2009 lợi<br /> nhuận khu vực này đạt trên 160 tỷ đồng) và hơn 13.000 ha cây nguyên liệu giấy<br /> đang phát triển tốt. Các Khu KT – QP không tổ chức sản xuất tập trung mà (từ<br /> Bắc đèo Hải Vân trở ra) đã giúp dân khai hoang, cải tạo đồng ruộng, xây dựng<br /> ruộng lúa nước, xây dựng đồng cỏ phục vụ chăn nuôi gia súc, tổ chức khuyến<br /> nông, khuyến lâm, giúp dân phát triển sản xuất; xây dựng mô hình phát triển<br /> tròng trọt chăn nuôi; tổ chức cơ sở chế biến nông sản và hoạt động dịch vụ cung<br /> ứng cây, con giống, vật tư sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cho nhân dân. Qúa<br /> 4<br /> <br /> trình triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất được các Đoàn KT –<br /> QP gắn chặt với công tác quy hoạch, bố trí lại các điểm, cụm dân cư và ổn định<br /> đời sống đồng bào các dân tộc trên vành đai biên giới; coi đây là một nội dung<br /> vừa cấp thiết, vừa lâu dài. Đến nay, các Khu KT – QP đã hình thành hệ thống<br /> thôn, bản định cư trên vành đai biên giới (có 121 bản định cư mơi); đỡ đầu, đón<br /> nhận trên 85.000 hộ dân của các địa phương và đồng bào các dân tộc di cư tự do<br /> vào lập nghiệp trong các Vùng dự án (trong đó, đỡ đầu, ổn định tại chỗ, giúp dân<br /> xoá đối giảm nghèo, tạo việc làm cho 62.000 hộ dân ổn định cuộc sống và tạo<br /> việc làm thường xuyên; đón nhận, sắp xếp 25.325 hộ dân đến ổn định cuộc<br /> sống). Tại các bản di dân định cư mới đã xây dựng được Nhà văn hoá để bảo tồn<br /> và phát triển văn hoá dân tộc, xây dựng lớp học tại bản cho trẻ em đến tuổi được<br /> đi học tại nơi sinh sống. Trong mỗi Khu KT – QP có từ 1-3 bệnh xá quân – dân<br /> y kết hợp để chăm sóc sức khoẻ cho cộng đồng, thu hút hầu hết đồng bào các<br /> dân tộc đến khám và chữa bệnh, thay vì đi cúng thầy mo như trước đây; ngoài ra,<br /> cán bộ quân y còn xuống tận các thôn, bản khám bệnh và phát thuốc cho dân. Là<br /> lực lượng trực tiếp tổ chức sản xuất, phát triển văn hoá, xã hội tại các thôn, bản,<br /> các đơn vị của Đoàn KT – QP cũng đã thực hiện tốt công tác tuyên truyền vận<br /> động quần chúng chấp hành nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách,<br /> pháp luật của Nhà nước; đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Bộ đội Biên phòng và<br /> các đơn vị đứng chana trên địa bàn tham gia củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở<br /> ngày càng vững mạnh (tổ chức đảng, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể quần<br /> chúng), tạo nền tảng vững chắc cho thực hiện thắng lợi các mục tiêu Vùng dự án.<br /> Trên lĩnh vực QP – AN. Nhờ kết hợp chặt chẽ giữa kinh tế với quốc<br /> phòng, quốc phòng với kinh tế trong thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế,<br /> văn hoá, xã hội, dân cư, đã tạo nền tảng vững chắc cho xây dựng, tăng cường<br /> tiềm lực, thế trận QP – AN bảo vệ biên giới, KVBG. Cùng với đó, các Đoàn KT<br /> – QP đã hoàn thành tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng được cấp trên giao;<br /> thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các lực lượng nắm chắc tình hình địa bàn,<br /> sẵn sàng chiến đấu cao, xử lý có hiệu quả các tình huống về QP – AN xảy ra;<br /> phát huy tốt vai trò của lực lượng nòng cốt trong phòng chống, khắc phục hậu<br /> quả thiên tai, thảm hoạ; tổ chức xây dựng lực lượng tự vệ, dự bị động viên ngày<br /> càng vững mạnh, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, gắn với thế trận an<br /> ninh nhân dân bảo vệ vững chắc biên giới quốc gia, KVBG.<br /> Thực tiễn cho thấy, các Khu KT – QP đã và đang phát huy hiệu quả<br /> toàn diện cả về KT – XH, QP – AN và cả đối ngoại trên các địa bàn chiến<br /> lược biên giới. Quá trình thực hiện các chương trình, dự án đầu tư xây dựng<br /> 5<br /> <br />