Kết quả bước đầu hóa xạ trị đồng thời ung thư cổ tử cung giai đoạn IIB và IIIB tại Bệnh viện Quân y 175

CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU HÓA XẠ TRỊ ĐỒNG THỜI UNG THƯ<br /> CỔ TỬ CUNG GIAI ĐOẠN IIB VÀ IIIB<br /> TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 175<br /> <br /> Phan Thế Nhật1, Đào Tiến Mạnh1, Hồ Ngọc Toàn1, Võ Thị Thuỳ Linh1,<br /> Nguyễn Thị Trúc1, Nguyễn Thị Như Ngọc1, Nguyễn Thị Duyên1,<br /> Bùi Thị Hằng1, Trần Thanh Thảo1, Nguyễn Thị Cẩm Phương1<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu : Nghiên cứu đánh giá tỉ lệ độc tính cấp, tỉ lệ đáp ứng và thất bại điều<br /> trị của ung thư cổ tử cung được hóa xạ trị đồng thời với Cisplatin hàng tuần.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu : Hồi cứu 35 trường hợp ung thư cổ tử<br /> cung giai đoạn IIB và IIIB từ tháng 3/2015 – 10/2018. Bệnh nhân được xạ trị ngoài<br /> vùng chậu 50,4Gy / 28 lần kết hợp với hóa trị Cisplatin 40mg/m2/tuần , sau đó được xạ<br /> trị trong 7Gy x 3 tuần.<br /> Kết quả: Trung vị thời gian theo dõi 12 tháng. Tác dụng phụ có 30 trường hợp<br /> tiêu chảy (85,71%) và 33 trường hợp nôn ói (94,29%) . Tất cả đều là độ 1- 2 . Không<br /> trường hợp nào ghi nhận độc tính huyết học.100% đều đạt đáp ứng sau điều trị, trong<br /> đó có 71, 2% đáp ứng hoàn toàn. Có 8,57% tái phát tại chỗ và 28,57% di căn xa, chủ<br /> yếu là di căn gan và phổi.<br /> Kết luận: Hóa xạ trị đồng thời ung thư cổ tử cung cho tỷ lệ đáp ứng rất khả quan<br /> với tỷ lệ độc tính chấp nhận được.<br /> OUTCOME OF CONCURRENT CHEMORADIOTHERAPY<br /> IN STAGE IIB- IIIB CERVICAL CARCINOMA<br /> <br /> <br /> 1<br /> Bệnh viện Quân y 175<br /> Người phản hồi (Corresponding): Phan Thế Nhật (phan.the.nhat.bsub@gmail.com)<br /> Ngày nhận bài: 12/5/2019, ngày phản biện: 25/5/2019<br /> Ngày bài báo được đăng: 30/6/2019<br /> <br /> <br /> 87<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 18 - 6/2019<br /> <br /> SUMMARY<br /> Objectives: To investigate the rate of acute side-effects, the response rate and the<br /> recurrence rate in cervical cancer patients treated with concurrent chemoradiotherapy.<br /> Methods: Seventy-three patients with stage IIB-IIIB cervical cancer were<br /> retrospectively enrolled between March 2015 and October 2018. External whole pelvic<br /> irradiation was delivered 5 times per week using a total dose 50,4 Gy in 28 fractions,<br /> combining with weekly intravenous cisplatin 40 mg/m2. This was followed by a high-<br /> dose-rate brachytherapy with 3 insertions and fraction dose of 7 Gy.<br /> Results: The median follow-up was 12 months. Diarrhea and vomitting<br /> accounted for 85,71% and 94,29%, respectively. All of them were grade 1-2. No case was<br /> with hematological toxicity. The complete response rate was 71.2 %. Local reccurence<br /> developed in 8,57% of patients and 28,57% appeared distance metatasis.<br /> Conclusion: The chemotherapy with weekly cisplatin led to excellent response<br /> rate with good tolerance.<br /> Keywords: cervical cancer, concurrent chemoradiotherapy<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Tại Bệnh viện Quân y 175, chúng<br /> tôi bắt đầu áp dụng hóa xạ trị đồng thời<br /> Theo ghi nhận ung thư toàn cầu<br /> ung thư cổ tử cung từ năm 2013. Chúng tôi<br /> Globocan 2012, tỉ lệ mắc ung thư cổ tử<br /> thực hiện nghiên cứu này nhằm rút ra kinh<br /> cung xếp hạng thứ 4 Việt Nam với xuất độ<br /> nghiệm trong việc điều trị trên những bệnh<br /> chuẩn tuổi là 10,6 / 100 000 dân và đứng<br /> nhân ung thư cổ tử cung giai đoạn IIB và<br /> thứ 6 về tử suất [2]. Tại thành phố Hồ Chí<br /> IIIB thông qua 3 mục tiêu<br /> Minh, đây là loại ung thư phổ biến thứ 2<br /> trong giai đoạn 2003 – 2004. Trong đó, Xác định tỉ lệ độc tính cấp của hóa<br /> hơn 50% số ca nhập viện ở giai đoạn tiến xạ trị đồng thời<br /> xa tại chỗ [8]. Đánh giá tỉ lệ đáp ứng với hóa xạ<br /> Xạ trị là mô thức điều trị chủ yếu trị<br /> ở giai đoạn này. Hơn nữa hóa xạ đồng thời Xác định tỷ lệ thất bại điều trị<br /> với Cisplatin đã được chứng minh có hiệu thông qua tái phát và di căn.<br /> quả đối với những trường hợp bệnh tiến xa<br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> tại chỗ tại vùng. Cụ thể, theo các nghiên<br /> cứu lớn do GOG, SWOG và RTOG thực NGHIÊN CỨU<br /> hiện, hóa xạ trị đồng thời có hiệu quả vượt 1. Đối tượng:<br /> trội hơn xạ trị đơn thuần [6,11,16].<br /> Nghiên cứu thu nhận những<br /> <br /> 88<br />  CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> trường hợp ung thư cổ tử cung có giải phẫu của NCI (Common Terminology Criteria<br /> bệnh là carcinôm tế bào gai hoặc carcinôm for Adverse Events (CTCAE) version 4.0)<br /> tuyến, giai đoạn IIB hoặc IIIB (theo FIGO Khi hoàn tất điều trị, bệnh nhân<br /> 2009) và được thông qua hội chẩn xạ trị. được tái khám định kì sau 1 tháng, mỗi 3<br /> Nghiên cứu này loại trừ các trường tháng trong vòng 3 năm đầu.<br /> hợp ung thư cổ tử cung tái phát, bệnh nhân Đánh giá đáp ứng điều trị bằng<br /> có tiền căn xạ trị vùng chậu, bệnh nhân khám lâm sàng, chỉ làm xét nghiệm khi<br /> không được xạ trị trong và không hoàn tất cần. Bướu tan hoàn toàn và theo dõi ổn<br /> phác đồ điều trị. định: đáp ứng hoàn toàn (không bấm sinh<br /> 2. Phương pháp nghiên cứu: thiết lại). Bướu tồn tại kéo dài hay tiến<br /> triển thêm từ lúc kết thúc điều trị thì bấm<br /> Nghiên cứu hồi cứu những bệnh<br /> sinh thiết để xác định.<br /> nhân ung thư cổ tử cung nhập viện và điều<br /> trị tại Bệnh viện Quân y 175 Tp. Hồ Chí KẾT QUẢ<br /> Minh từ tháng 3/2015 đến tháng 10/2018.<br /> 1. Đặc điểm nhóm bệnh nhân<br /> Quy trình điều trị : Bệnh nhân nghiên cứu<br /> được khám lâm sàng và xếp giai đoạn<br /> Nghiên cứu thu nhận được 35<br /> theo FIGO 2009. Các xét nghiệm thường<br /> trường hợp thỏa tiêu chuẩn.<br /> quy được thực hiện gồm siêu âm bụng, X<br /> quang ngực thẳng, chức năng thận. Các xét Độ tuổi trung bình của bệnh nhân<br /> nghiệm khác tùy trường hợp gồm soi bàng là 53 tuổi, thấp nhất 33 tuổi, cao nhất 70<br /> quang, trực tràng, CT scan hoặc MRI vùng tuổi<br /> chậu. Bệnh nhân được xạ trị ngoài vùng Về giải phẫu bệnh, 31 trường hợp<br /> chậu tổng liều 45Gy, phân liều 1.8Gy, 5 là carcinôm tế bào gai (88,57%), trường<br /> phân liều mỗi tuần, che chì đường giữa hợp carcinôm tuyến (11,42%). Grad 1,2,3<br /> 5,4 Gy cuối cùng. Xạ trị bằng máy gia tốc. lần lượt có 12 trường hợp (34,29%),<br /> Hóa trị cùng lúc với xạ trị bằng Ciplatin 15 trường hợp (42,86%), 8 trường hợp<br /> đơn chất 40mg/m2 da vào ngày đầu mỗi (22,86%).<br /> tuần.<br /> Có 18 trường hợp có hạch vùng<br /> Sau khi chấm dứt hóa xạ trị, bệnh (51,43%).<br /> nhân được tiếp tục xạ trị trong suất liều<br /> Giai đoạn IIB có 23 trường hợp<br /> cao 7Gy/ lần x 3 lần vào tuần 5,6,7.<br /> (65,71%), giai đoạn IIIB có 12 trường hợp<br /> Độc tính cấp được ghi nhận trong (34,28%).<br /> và sau khi điều trị, đánh giá theo tiêu chuẩn<br /> <br /> 89<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 18 - 6/2019<br /> <br /> Thời gian hóa xạ trị kéo dài trung Kết quả điều trị<br /> bình 52 ngày, thấp nhất 30 ngày và dài Thời gian theo dõi trung bình là 12<br /> nhất 70 ngày. tháng, tính từ lúc chấm dứt điều trị, ngắn<br /> Tác dụng phụ nhất 3 tháng và dài nhất 19 tháng.<br /> Có 30 trường hợp tiêu chảy Tỉ lệ bệnh nhân đáp ứng một phần<br /> (85,71%) và 33 trường hợp nôn ói (94,29%) là 28,9% và đáp ứng hoàn toàn là 71,2 %.<br /> . Tất cả đều ở grad 1-2. Chúng tôi không Không có trường hợp nào bệnh tiến triển<br /> ghi nhận trường hợp nào có độc tính huyết và bệnh ổn định sau hóa xạ trị. Như vậy tỷ<br /> học, độc tính gan và độc tính thận. lệ bệnh nhân có đáp ứng đạt 100%.<br /> Bảng 1: Tỉ lệ đáp ứng theo giai đoạn<br /> Giai đoạn IIB IIIB Tổng<br /> Đáp ứng một phần 4 (11,43%) 6 (17,14%) 10 (28,57%)<br /> Đáp ứng hoàn toàn 19 (54,28%) 6 (17,14%) 25 (71,43%)<br /> Tổng 23 (65,71%) 12 (34,28%) 35 (100%)<br /> <br /> Trong thời gian theo dõi, có 3 trên độ nhạy của mô bướu đối với xạ trị và<br /> trường hợp tái phát tại chỗ (8,57%) và 10 cisplatin. Nhìn chung các nghiên cứu lâm<br /> trường hợp di căn xa (28,57%). Các trường sàng pha III của Nhóm ung thư phụ khoa<br /> hợp di căn xa chỉ bao gồm di căn gan và (GOG) , Nhóm ung thư Tây nam Hoa Kì<br /> di căn phổi. (SWOG) và Nhóm xạ trị ung thư (RTOG)<br /> cho thấy hóa xạ trị đồng thời làm giảm<br /> BÀN LUẬN<br /> 50% nguy cơ tái phát.<br /> Hiện nay, hóa xạ trị đồng thời<br /> được xem là điều trị tiêu chuẩn cho ung<br /> thư cổ tử cung tiến xa tại chỗ tại vùng, dựa<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 90<br />  CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> Bảng 2: Các nghiên cứu về hóa xạ trị đồng thời trong ung thư cổ tử cung<br /> Nghiên cứu Giai đoạn Phác đồ Kết quả<br /> FIGO<br /> GOG 85[16] IIB -IVA - Xạ trị + Cisplatin 50 mg/m2 + 5- Đáp ứng hoàn toàn:<br /> FU 4g/m2/96giờ<br /> 60% vs 48%<br /> -Xạ trị + hydroxyurea 3g/m2 (p=0,033)<br /> GOG 120 IIB -IVA - Xạ trị + Cisplatin 40mg/m2/tuần PFS 4 năm:<br /> [11]<br /> - Xạ trị + Cisplatin + 5-FU + 60% vs 60% vs 45%<br /> hydroxyurea (p