Kết quả điều trị 265 bệnh nhân tắc động mạch mạn tính chi dưới bằng can thiệp nội mạch tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 2 * 2017<br /> <br /> <br /> KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ 265 BỆNH NHÂN TẮC ĐỘNG MẠCH MẠN TÍNH<br /> CHI DƯỚI BẰNG CAN THIỆP NỘI MẠCH TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY<br /> Lâm Văn Nút*, Nguyễn Đình Long Hải*, Lê Đức Tín*, Huỳnh Thanh Sơn*, Lê Kim Cao*,<br /> Trần Quyết Tiến*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả can thiệp nội mạch điều trị tắc động mạch mạn tính chi dưới.<br /> Phương pháp: Hồi cứu mô tả hàng loạt các trường hợp được can thiệp từ 1/2012 đến 12/2015 tại khoa Phẫu<br /> thuật Mạch máu bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> Kết quả: Nghiên cứu có 265 bệnh nhân, được can thiệp 303 chi. Nam chiếm 68,7%, tuổi trung bình 74 ±<br /> 12,43. Đặt giá đỡ nội mạch chiếm 27,2%, nong bóng đơn thuần 32,8%; nong bóng phối hợp đặt giá đỡ nội mạch<br /> 40%. Can thiệp cả hai chi chiếm 14,3%, tầng chậu 35,5%, đùi - khoeo 36,2%, dưới gối 3%, tầng chậu – đùi khoeo<br /> 15,8%. Thời gian nằm viện trung bình là 4,7 ± 2,7 ngày. Thời gian can thiệp trung bình 137  47,4 phút. Biến<br /> chứng tắc mạch chiếm 4,2%, tụ máu 3,8%, suy thận 1,1%, cắt cụt 3%. Kết quả thành công ngay sau can thiệp,<br /> ngắn hạn và trung hạn lần lượt là 93,6%, 94,8%, 95,2%.<br /> Kết luận: Can thiệp nội mạch điều trị tắc động mạch mạn tính hai chi dưới là phương pháp ít xâm lấn, an<br /> toàn, hiệu quả, ít biến chứng, thời gian nằm viện ngắn, bệnh nhân hồi phục nhanh. Kết quả ngắn hạn và trung<br /> hạn đạt tỷ lệ thành công cao.<br /> Từ khóa: tắc động mạch mạn tính chi dưới<br /> ABSTRACT<br /> RESULTS OF 265 PATIENTS THE CHRONIC ARTERIAL OCCLUSION OF THE LOWER EXTREMITY<br /> BY ENDOVASCULAR INTERVENTION THERAPY IN CHORAY HOPITAL<br /> Lam Van Nut, Nguyen Đinh Long Hai, Le Đuc Tin, Huỳnh Thanh Son, Le Kim Cao, Tran Quyet Tien<br /> *Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 21 - No 2 - 2017: 298 - 303<br /> <br /> Objective: Evaluation of endovascular intervention therapy the results in chronic arterial occlusion of the<br /> lower extremity.<br /> Methods: Retrospective descriptive series of cases cured by endovascular intervention between January 2012<br /> and December 2015.<br /> Results: The study has 265 patients with 303 limbs had intervention. We had counted 68.7% male rates,<br /> average ages 74 ± 12.43. Stent is replacement in intravascular accounted for 27.2%, balloon only 38.2%, the both<br /> is 40%. Endovascular intervention conducted in both legs accounted for 14.3%. Endovascular intervention iliac<br /> arteries accounted for 35.5%, both femoro - popliteal arteries is 36.2%, BTK intervention for 3% and iliac – fermo<br /> arteries intervention was 15.8%. The time of hospitalization average was 4.7 ± 2.7 days. The procedure times had<br /> 137  47.4 minutes. Thrombosis artery complications had got into 4.2%, hematoma 3.8%, renal failure 1.1% and<br /> amputation 3% in our research. Endovascular therapy had been technical successful in post- intervention, short-<br /> term and medium-term results of respectively 93.6%, 94.8% and 95.2%.<br /> Conclusions: The intervention endovascular therapy of chronic arterial occlusion of the lower extremity less<br /> <br /> <br /> *Khoa phẫu thuật mạch máu, Bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> Tác giả liên lạc: Lâm Văn Nút ĐT: 0918375624 Email: nutlamvan@yahoo.com<br /> <br /> 298 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> invasive method which is safe, effective, fewer complications, shorter hospital stays and faster recovery of patients.<br /> Results of short-term and medium-term achieve a high success rate.<br /> Key words: the chronic arterial occlusion of the lower extremities.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Thời gian nghiên cứu<br /> Tắc động mạch mạn tính chi dưới là bệnh lý Lấy mẫu từ tháng 01 năm 2012 đến tháng 12<br /> thường gặp, bệnh thường diễn tiến âm thầm và năm 2015, theo dõi đến tháng 02 năm 2016.<br /> không triệu chứng nên khi bệnh nhân đến khám Địa điểm nghiên cứu<br /> và điều trị thường là ở giai đoạn muộn. Do đó Bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> việc điều trị bệnh tắc động mạch chi dưới thật sự<br /> là thách thức đối với phẫu thuật viên mạch máu.<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Theo thống kê, hiện nay ở Châu Âu và Bắc Mỹ Tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> có khoảng 27 triệu người bị mắc bệnh này. Tại Tất cả những trường hợp có bệnh tắc hẹp<br /> Mỹ, theo nghiên cứu của John W. York và động mạch mạn tính chi dưới điều trị bằng<br /> Spence M. Taylor (2010)(11) mỗi năm có hơn 10 phương pháp can thiệp nội mạch tại khoa Phẫu<br /> triệu người mắc bệnh tắc động mạch chi dưới, thuật Mạch máu, bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> trong đó bệnh nhân trên 70 tuổi chiếm tỉ lệ Tiêu chuẩn loại trừ<br /> 14,5%. Mỗi năm có trên 100.000 bệnh nhân cần<br /> Phẫu thuật tái thông động mạch đơn thuần.<br /> phải điều trị tái lưu thông mạch máu, trong đó<br /> cắt cụt chi chiếm tỉ lệ từ 1 đến 7% trong tất cả các Phẫu thuật kết hợp can thiệp nội mạch (hybrid).<br /> trường hợp. Đánh giá kết quả điều trị<br /> Ở Việt Nam, thời gian gần đây bắt đầu áp Đánh giá kết quả can thiệp dựa vào: lâm<br /> dụng kỹ thuật can thiệp nội mạch trong điều trị sàng và cận lâm sàng. Kết quả thành công khi:<br /> tắc động mạch mãn tính chi dưới. Tại bệnh viện Bảng 1: Lâm sàng (phân loại Rutherford)<br /> Chợ Rẫy, năm 2012 khoa Phẫu thuật Mạch máu Biến số Tăng ít nhất 1 độ<br /> <br /> của chúng tôi đã bước đầu điều trị bệnh nhân tắc Siêu âm Đường kính tái hẹp lòng < 70%<br /> ABI Tăng > 0,15<br /> động mạch mãn chi dưới bằng can thiệp nội<br /> - Đánh giá kết quả can thiệp tại 3 thời điểm:<br /> mạch: Nong tạo hình lòng mạch qua da (PTA:<br /> 01 tháng, 12 tháng và 24 tháng.<br /> percutaneous transluminal angioplasty), đặt giá<br /> đỡ nội mạch (Stent) bước đầu cho kết quả khả KẾTQUẢNGHIÊNCỨU<br /> quan. Số lượng bệnh nhân tắc động mạch mãn Mẫu có 73 trường hợp thỏa tiêu chuẩn<br /> tính chi dưới đến điều trị bằng kỹ thuật này chọn bệnh.<br /> ngày càng tăng. Tuy nhiên, hiện nay tại nước ta Tuổi, giới và các yếu tố nguy cơ, bệnh<br /> vẫn còn ít công trình nghiên cứu về hiệu quả kỹ phối hợp<br /> thuật can thiệp nội mạch. Do đó, mục tiêu đề tài Bảng 2: Tuổi, giới và các yếu tố nguy cơ, bệnh phối<br /> nghiên cứu của chúng tôi là: Đánh giá kết quả can hợp<br /> thiệp nội mạch trong điều trị tắc động mạch mạn tính Biến số N (%) Trung bình<br /> chi dưới. Tuổi 265 (100%) 74 ± 12,43 (31 – 95)<br /> Nam 182 (68,7%)<br /> PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU Nữ 83(31,3%)<br /> Thiết kế nghiên cứu Hút thuốc lá 148 (55,8%)<br /> Tăng huyết áp 152 (57,2%)<br /> Nghiên cứu hồi cứu mô tả loạt các Đái tháo đường 59 (22,3%)<br /> trường hợp. RLCH lipid máu 111 (41,9%)<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 299<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 2 * 2017<br /> <br /> Biến số N (%) Trung bình Mối tương quan giữa TASC II với<br /> NMCT 48 (18,1%)<br /> phương pháp can thiệp<br /> Bệnh mạch vành 36 (13,6%)<br /> Tai biến mạch máu não 18 (6,8%) Bảng 6: Mối tương quan giữa TASC II với phương<br /> Hẹp ĐM cảnh 41 (15,5%) pháp can thiệp<br /> Suy thận mạn 16 (6%) Nong bóng Đặt giá đỡ Cả hai<br /> Suy tim 22 (8,3%) A 0 (0%) 0 (0%) 0(0%)<br /> Xơ gan 5 (1,9%) B 5 (1,9%) 4 (1,5%) 22 (8,3%)<br /> TASC II<br /> Phân loại Rutherford và TASC II C 30 (11,3%) 24 (9,1%) 109 (41,1%)<br /> D 52 (19,6%) 44 (16,6%) 85 (32,1%)<br /> Bảng 3: Phân loại theo Rutherford và TASC II Tổng 87 (32,8%) 72 (27,2%) 216 (81,5%)<br /> Giai đoạn Độ N (%) TASC II N (%)<br /> 0 0 0 (0%) A 0 (0%) Chỉ số ABI<br /> 1 (0%) 27 (10,2%) Bảng 7: ABI trước và sau phẫu thuật<br /> B<br /> I 2 10 (3,8%) ABI N X P<br /> 3 51 (19,2%) 125 (47,2%) ABI trước PT 265 0,3 ± 0,22<br /> C P