KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG BẢO TỒN QUỸ GEN VI SINH VẬT TRỒNG TRỌT GIAI ĐOẠN 2006-2010

Chia sẻ: Phung Tuyet | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

77
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đồng Nai là vùng có những thuận lợi vào bậc nhất trong cả nước về phát triển nông nghiệp hàng hóa toàn diện với các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao như cây ăn quả (bưởi, nhãn, chôm chôm, sầu riêng, Cam, quýt...), cây lương thực (lúa, bắp), cây công nghiệp (tiêu, điều, cà phê, cao su...)Đầu tư phân bón là bắt buộc trong sản xuất nông nghiệp để đạt năng suất cao và duy trì độ phì nhiêu của đất. Thực tế việc sử dụng phân bón vẫn còn mất cân đối, dẫn đến năng suất...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG BẢO TỒN QUỸ GEN VI SINH VẬT TRỒNG TRỌT GIAI ĐOẠN 2006-2010

K T QU HO T Đ NG B O T N QU GEN VI SINH V T TR NG TR T GIAI ĐO N 2006-2010 Nguy n Thu Hà1 SUMMARY Agriculture culture collection at soils and fertilizers research institute (Period 2006-2010) The establishment of an agriculture culture collection plays an important role to significantly support for biotechnological development. The main activities of agriculture culture collection are preserving, collect, isolate, evaluate, taxonomy, document and research on application ability of microbes. 673 strains from foreign and domestic including bacteria, yeasts and filamentous fungi were collected, isolated and preserved. Slant agar, sterile distilled water, liquid paraffin, freeze-drying, methylcellulose, or liquid nitrogen freezing was used to preserve cultures to maintain the existent capacity and active biology of them. 49 strains have been screened based on biological activity. 88/183 evaluated strains (48,09%) of agriculture culture collection have multi functional biological activity (nitrogen fixing, phosphorous solubilizing, cellulose degradation, plant growth promoting, tolerant to high temperature, anti pathogenic bacteria, fungi and etc). Bergey’s key taxonomy, Kit API 20E, API 20NE, API 50CH, BIOLOG or sequence analysis of 16S rRNA genes was used for microbial taxonomy. Microbes have been researched, evaluated and utilized in agriculture such as micro-biofertilizer or microbial inoculant. 50 strains have been introduced to produce micro-biofertilizer or microbial inoculants. Keyword: Strain, collect, isolate, preserve, evaluate, utilize, biological activity, micro-biofertilizer and microbial inoculant. 1 Vi n Th như ng Nông hoá I. §ÆT VÊN §Ò có hi u qu ngu n gen vi sinh v t ph c v phát tri n b n v ng [2, 3, 4]. Ngu n gen vi sinh v t có vai trò vô cùng quan tr ng trong chi n lư c phát tri n II. VËT LIÖU Vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU công ngh sinh h c. ây là ngu n v t li u kh i u cho các k thu t di truy n, công 1. V t li u nghiên c u ngh vi sinh và công ngh lên men. Ngu n gen vi sinh v t. Công tác lưu gi và b o t n ngu n gen vi sinh v t có m t ý nghĩa l n trong m i 2. Phương pháp nghiên c u: phòng nghiên c u và trong công ngh vi sinh. T năm 1994, Vi n Khoa h c K 1. B o qu n các ch ng vi sinh v t b ng thu t Nông nghi p Vi t Nam trư c ây, nay phương pháp b o qu n th ch nghiêng, trong là Vi n Th như ng Nông hóa ư c giao nư c c t kh trùng, trong cát, parafin, l nh nhi m v b o t n qu gen vi sinh v t tr ng sâu, methylcellulose (MC), ông khô và tr t. Nhi m v c a công tác b o t n qu nitơ l ng, v.v... [1, 4, 5] gen vi sinh v t tr ng tr t là b o qu n, thu 2. Phương pháp l y m u theo TCVN và th p, tuy n ch n, ánh giá, phân lo i, tư TCN; m u t, r ư c thu th p theo i li u hóa, nghiên c u khai thác và s d ng tư ng cây tr ng (rau, u, l c...) và theo vùng sinh thái.
3. Phân l p, tuy n ch n, xác nh m t - Xác nh tên vi sinh v t theo khóa s c i m sinh h c và nh hư ng c a i u phân lo i c a Bergey [6]. ki n nuôi c y n ho t tính sinh h c c a các - Xác nh tên vi sinh v t b ng Kit API ch ng vi sinh v t ư c xác nh theo các 20E, API 20N E, API 50CH ho c máy phương pháp nghiên c u vi sinh v t thông BIOLOG: D a trên ph n ng sinh hóa c a thư ng. ch ng vi sinh v t i v i 20, 50 ho c 95 4. Phương pháp xác nh m t vi sinh ngu n các bon khác nhau. v t theo TCVN 4884:2005 [9]. - Xác nh tên vi sinh v t b ng phương 5. Phương pháp xác nh ho t tính i pháp phân lo i h c phân t d a trên cơ s kháng vi khuNn, n m gây b nh theo 10 TCN gi i trình t o n gen 16s ARN riboxom 714:2006 [11], 10 TCN 867:2006 [12]. c a các ch ng vi khuNn nghiên c u, so 6. Kh năng sinh t ng h p IAA thô sánh v i các trình t có s n trong ngân ư c xác nh theo phương pháp hàng gen qu c t EMBL b ng phương Salkowsky c i ti n. pháp FASTA 33 nh lo i n loài các 7. Kh năng hình thành n t s n ư c ch ng vi sinh v t. xác nh b ng phương pháp tr ng cây trong 3. Phương pháp x lý s li u theo nhà lư i, trên cát vô trùng, thí nghi m ư c chương trình th ng kê IRRISTAT. b trí ng u nhiên, 4 l n nh c. Ch tiêu theo dõi: N t s n t ng s . III. KÕT QU¶ Vµ TH¶O LUËN 8. Kh năng c nh nitơ ư c xác nh 1. B o qu n ngu n gen vi sinh v t theo 10 TCN 299:97 [10]. Qu gen vi sinh v t nông nghi p hi n 9. Kh năng phân gi i xenlulo ư c xác lưu gi 673 ch ng vi sinh v t. Các ch ng vi nh theo TCVN 6168:2002 [8]. sinh v t b o qu n ư c nh kỳ c y chuy n 10. Kh năng phân gi i ph t phát khó tan sau th i gian thích h p (1, 3, 6 hay 12 ư c xác nh theo TCVN 6167:1996 [7]. tháng), tùy thu c vào t ng nhóm ch ng 11. Kh năng chuy n hóa nitrat c a các gi ng. Nhi u phương pháp khác nhau ư c ch ng vi sinh v t ư c xác nh b ng cách s d ng trong b o qu n ngu n gen vi sinh o hàm lư ng N O2- trên máy quang ph k v t (th ch nghiêng, nitơ l ng, l nh sâu (- d a vào ph n ng v i thu c th Griss. 200C), Methylcellulose (MC), v.v... S lư ng, ch ng lo i, ngu n g c và phương 12. Phương pháp phân lo i các ch ng pháp b o qu n ngu n gen vi sinh v t tr ng vi sinh v t: tr t ư c trình bày trong b ng 1. B ng 1. S lư ng, ch ng lo i, ngu n g c và phương pháp b o qu n ngu n gen vi sinh v t tr ng tr t Ngu n S Phương pháp TT Đ i tư ng Ho t tính sinh h c g c lư ng b o qu n 1 Vi khu n: Azospirillum, Vi t Nam 487 C đ nh nitơ, phân gi i lân, Th ch nghiêng, Azotobacter, Bacillus, Nh p n i 101 kích thích sinh trư ng, sinh Th ch bán l ng, Bradyrhizobium (cho đ u polysacharit, c ch vi Methylcellulose, tương, đ u xanh, đ u đen, l c), khu n-n m gây b nh héo O Enterobacter, Pseudomonas, xanh, th i r , phân gi i L nh sâu (-20 C), Burkholderia, Lactobacterium, xenllulo, sinh axit amin, Nitơ l ng,
Flavobacteria, Klebsiella v.v... chuy n hóa nitrat, v.v... Đông khô 2 X khu n: Streptomyces Vi t Nam 54 Phân gi i xenlluloza Th ch nghiêng Nh p n i 1 3 N m men: Candida, Vi t Nam 11 Lên men sinh kh i, sinh Th ch nghiêng Rhodotorula, Nh p n i 1 carotenoit, lên men rư u, Saccharomyces, Pichia c ch vi khu n gây b nh héo xanh 4 N m s i: Aspergilus, Fusarium, Vi t Nam 12 Phân gi i lân, gây b nh Th ch nghiêng Penicilium, Rhizoctonia, Nh p n i 6 th c v t, phân gi i Chetomium, Penicilium xenluloza T ng 673 polysacharit, phân gi i tinh b t, phân gi i 2. Thu th p, phân l p làm giàu ngu n gen xenlulo, phân gi i ph t phát khó tan và c Thu th p, phân l p làm giàu ngu n gen ch n m-vi khuNn gây b nh vùng r cây là m t trong các nhi m v c a b o t n qu tr ng, v.v...). gen vi sinh v t tr ng tr t. Giai o n 2006- Cùng v i s phát tri n c a khoa h c 2010, qu gen vi sinh v t ã ti n hành phân công ngh , nhi u nghiên c u trong th i l p, tuy n ch n ư c 49 ngu n gen vi sinh gian g n ây ã cho th y nhi u vi sinh v t v t t các m u t, m u r , cây l c, u có kh năng a ho t tính. Vì v y, vi c ánh tương, rau, ngô, khoai tây, h tiêu, cà phê, giá tính a ch c năng c a ngu n gen vi sinh v.v... thu th p t Hà N i, B c Giang, Sơn v t ang lưu gi là m t trong các n i dung La, Hưng Yên, Nam nh, Ngh An, Thanh c a qu gen vi sinh v t tr ng tr t. K t qu Hóa, Qu ng Tr , v.v... ánh giá 183 ngu n gen vi sinh v t (thu c Agrobacterium, Athrobacter, Azotobacter, 3. Đánh giá ngu n gen Bacillus, Pseudomonas và x khuNn) có 88 Ph c v cho công tác tư li u hoá, b o ngu n gen a ho t tính (chi m 48,09%); qu n và khai thác s d ng ngu n gen vi c bi t nhi u ch ng trong s ó có trên 3 sinh v t, các ch ng vi sinh v t m i phân l p ho t tính sinh h c. ây là ngu n gen có giá ư c ánh giá c i m vi sinh v t h c ( c tr , n u ư c nghiên c u khai thác s d ng i m hình thái, t bào), ho t tính sinh h c h p lý. K t qu ánh giá ho t tính sinh h c (c nh nitơ c ng sinh, c nh nitơ t do, c a ngu n gen vi sinh v t ư c th hi n kích thích sinh trư ng th c v t, sinh trong b ng 2. B ng 2. K t qu ánh giá ho t tính sinh h c c a ngu n gen vi sinh v t Nhóm S TT Ch tiêu đánh giá K t qu đánh giá vi sinh v t lư ng 1 Agrobacterium 8 - Kh năng sinh ho t - 2/8 ngu n gen Agrobacterium đư c đánh giá (chi m ch t kích thích sinh 25%) có 2 ho t tính sinh h c; Ngu n gen Agrobacterium trư ng th c v t (sinh đư c đánh giá có hàm lư ng IAA hình thành đ t cao IAA) nh t sau 9 ngày nuôi c y (46,08-180,0 g/ml), tr ngu n - Kh năng sinh gen Ag 06 đ t cao nh t sau 3 ngày nuôi c y. polysacharit - 2/8 ngu n gen Agrobacterium đư c đánh giá có kh năng sinh polysacharit (hàm lư ng polysacharit hình thành đ t 18,5 và 49,5 g/l.
Nhóm S TT Ch tiêu đánh giá K t qu đánh giá vi sinh v t lư ng 2 Athrobacter 5 - Kh năng sinh ho t - 1/5 ngu n gen Athrobacter đư c đánh giá (chi m 20%) ch t kích thích sinh có 2 ho t tính sinh h c. Ngu n gen Athrobacter đư c trư ng th c v t (sinh đánh giá có hàm lư ng IAA hình thành đ t cao nh t sau IAA) 7-9 ngày nuôi c y (16,94-134,8 g/ml). - Kh năng sinh - 1/5 ngu n gen Athrobacter đư c đánh giá có kh năng sinh polysacharit polysacharit (hàm lư ng polysacharit hình thành đ t 6,8 g/l). 3 Azotobacter 50 - Kh năng c đ nh - 16/50 ch ng Azotobacter đư c đánh giá (chi m 32%) nitơ có 3 ho t tính sinh h c (c đ nh nitơ, sinh ho t ch t kích - Kh năng sinh ho t thích trư ng sinh th c v t và sinh polysacharit); 24 ch ng ch t kích thích sinh (chi m 48%) có 2 ho t tính sinh h c và 10 ch ng (chi m trư ng th c v t 20%) có 1 ho t tính sinh h c. - Kh năng sinh - 43/50 ch ng Azotobacter đư c đánh giá có kh năng c polysacharit đ nh nitơ. Hàm lư ng etylen hình thành đ t t 4,5 - 4327,6 nmol/ml/ngày; trong đó 24 ch ng có hàm lư ng etylen hình thành đ t >2000 nmol/ml/ngày; - 45/50 ch ng Azotobacter đư c đánh giá có kh năng sinh ch t kích thích sinh trư ng. Hàm lư ng IAA hình thành đ t t 7,61 - 95,16 g/ml; - 18/50 ch ng Azotobacter đư c đánh giá có kh năng sinh polysacharit. Hàm lư ng polysacharit hình thành đ t 28 - 489 g/l. 4 Bacillus 46 - Kh năng sinh ho t - 44/46 ch ng Bacillus (chi m 95,65%) có kh năng sinh ch t kích thích sinh IAA thô; trong đó 9 ch ng (chi m 19,57%) có kh năng trư ng th c v t (sinh sinh IAA thô trên 300 µg/ml. IAA thô) - 34/46 ch ng Bacillus (chi m 73,91%) có kh năng phân - Kh năng phân gi i gi i kitin; trong đó có 14 ch ng Bacillus (chi m 30,44%) kitin có kh năng phân gi i kitin trên 30mm. - Kh năng phân gi i - 3/46 ch ng Bacillus (chi m 6,5%) có kh năng phân gi i xenlluloza, b t gi y ph t phát canxi. - Kh năng phân gi i - 32 ch ng Bacillus (chi m 69,57%) có kh năng phân gi i ph t phát khó tan b t xenlulo và b t gi y; trong đó có 13 ch ng Bacillus (chi m - Kh năng c ch 28,26%) có đư ng kính vòng phân gi i trên 30 mm. n m, vi khu n gây - 24/46 ch ng Bacillus (chi m 52,17%) không ho c c b nh vùng r cây ch VKHX y u, 22 ch ng Bacillus (chi m 47,83%) có kh tr ng năng c ch 1, 2, 3 ho c 4 ngu n VKHX; trong đó có 6 ch ng Bacillus (chi m 13,04%) có kh năng c ch c 4 ngu n vi khu n gây b nh héo xanh. 5 Pseudomonas 40 - Kh năng sinh ho t - 40/40 ch ng Pseudomonas (chi m 100%) có kh năng ch t kích thích sinh sinh ch t kích thích sinh trư ng; tuy nhiên hàm lư ng trư ng IAA hình thành không cao; hàm lư ng IAA hình thành đ t - Kh năng phân gi i t 3,58 - 73,55 g/ml. lân - 8/40 ch ng Pseudomonas (chi m 20%) có kh năng - Kh năng c ch phân gi i ph t phát canxi; đư ng kính vòng phân gi i đ t n m, vi khu n gây 3,0 - 14 mm. Trong đó có 2 ch ng có đư ng kính vòng b nh vùng r phân gi i đ t 14 và 12 mm. - 5/40 ch ng Pseudomonas (chi m 12,5%) có kh năng c ch vi khu n gây b nh héo xanh cây l c (Rastonia solanacearum). 7/40 ch ng Pseudomonas (chi m 17,5%) có kh năng c ch vi khu n gây b nh th i hành (Erunia). - 2/40 ch ng Pseudomonas (chi m 5%) có kh năng c ch n m Fusarium. 7/40 ch ng Pseudomonas (chi m 17,5%) có kh năng c ch n m Aspergillus niger và 4/40 ch ng Pseudomonas (chi m 10%) có kh năng c ch n m Macrophomia.
Nhóm S TT Ch tiêu đánh giá K t qu đánh giá vi sinh v t lư ng 6 X khu n 34 - Kh năng phân gi i - 34/34 ch ng x khu n (chi m 100%) có kh năng phân xenllulo gi i xenlulo v i đư ng kính vòng phân gi i t 1,0-5,2 cm. - Kh năng c ch Trong đó có 16 ch ng x khu n (chi m 47,06%) có n m, vi khu n gây đư ng kính vòng phân gi i xenlulo trên 3,0 cm. b nh vùng r cây - 5/34 ch ng x khu n (chi m 14,71%) có kh năng phân tr ng gi i ph t phát canxi. Tuy nhiên kh năng phân gi i ph t - Kh năng phân gi i phát canxi c a các ch ng x khu n hi n lưu gi không ph t phát khó tan cao, đư ng kính vòng phân gi i đ t 0,5-0,8 cm. - Kh năng ch u nhi t - 9 ch ng x khu n (chi m 26,47%) có kh năng c ch O vi khu n gây b nh héo xanh cây l c. Trong đó có 3 ch ng 60 C. có đư ng kính vòng c ch trên 2,1 cm. - 23/34 ch ng x khu n (chi m 67,65%) có kh năng ch u nhi t (sinh trư ng, phát tri n trong đư c đi u ki n nhi t đ 60OC). T ng s 183 4. Phân lo i ngu n gen chưa chính xác. m b o tính chính xác Ngu n gen vi sinh v t hi n có ư c c a ngu n gen vi sinh v t, án ã ti n phân lo i ch y u d a trên khóa phân lo i hành phân lo i ngu n gen vi sinh v t b ng ( c i m t bào, khuNn l c, c i m sinh các k thu t m i. K t qu phân lo i ngu n hóa và ngu n g c phân l p); k t qu phân gen vi sinh v t ư c trình bày trong b ng 3. lo i do v y ch m c sơ kh i ban u, B ng 3. K t qu phân lo i ngu n gen vi sinh v t S lư ng ch ng vi sinh v t đư c STT Phương pháp phân lo i phân lo i giai đo n 2006-2010 1 Khóa phân lo i (đ c đi m t bào, khu n l c, ngu n g c...) 49 2 Máy đ nh danh vi khu n, n m (BIOLOG) 4 3 16S ARN riboxom 45 Phân lo i vi sinh v t là công vi c c n gian t i án ph i có nhi m v phân lo i nhi u kinh phí và th i gian. có cơ s toàn b ngu n gen vi sinh v t có ti m năng khoa h c cho vi c khai thác s d ng ngu n s d ng. gen vi sinh v t ph c v s n xu t, trong th i ánh giá nh hư ng i v i cây tr ng; t ó 5. Tư li u và thông tin xu t và gi i thi u ngu n gen vi sinh v t Tư li u hóa ngu n gen vi sinh v t là có ti m năng cho s n xu t nông nghi p. m t trong nh ng n i dung quan tr ng c a T các ngu n gen vi sinh v t ư c b o b o t n qu gen vi sinh v t. Cơ s d li u qu n t i qu gen vi sinh v t tr ng tr t, ngu n gen vi sinh v t hi n lưu gi ư c l p án ã k t h p v i các tài, d án nghiên lý l ch theo m u quy nh và ư c lưu gi c u ng d ng các ch ng vi sinh v t có trong máy tính. ho t tính cao cho s n xu t phân bón vi sinh 6. Khai thác s d ng ngu n gen v t c a các ơn v nghiên c u tri n khai trong và ngoài Vi n (xư ng s n xu t th có th khuy n cáo cho các ơn v s nghi m vi sinh v t, s Khoa h c Công d ng ngu n gen, án ã ti n hành nghiên ngh k L k, công ty c ph n Thiên sinh, c u i u ki n sinh trư ng phát tri n và Công ty S n xu t và Thương m i Thiên
Phúc, công ty trách nhi m h u h n H u bón vi sinh v t N itragin, Azogin, phân lân Cơ, Vi n B o v th c v t, v.v...); ng vi sinh, thu c di t chu t MIROCA, phân th i qu gen vi sinh v t tr ng tr t cũng là h u cơ vi sinh v t, phân bón vi sinh v t ngu n cung c p v t li u kh i u cho các ch c năng) ã và ang ư c s d ng r ng nghiên c u c a sinh viên lu n văn th c t p rãi t i nhi u a phương trong c nư c, (trư ng i h c Khoa h c t nhiên, i ư c án Qu gen vi sinh v t tr ng tr t h c Bách Khoa, i h c Nông nghi p Hà cung c p ch ng gi ng g c. S lư ng N i, v.v...). N hi u s n phNm khoa h c ngu n gen vi sinh v t ang khai thác s ư c công nh n là ti n b k thu t (phân d ng ư c trình bày trong b ng 4. B ng 4. S lư ng và m c ích khai thác s d ng ngu n gen vi sinh v t STT M c đích s d ng S lư ng 1 S n xu t phân bón vi sinh v t 15 2 X lý ph th i h u cơ r n làm phân bón sinh h c 7 3 S d ng trong ki m soát b nh, d ch h i cây tr ng 8 4 Ki m đ nh 10 5 Gi ng d y, lu n văn th c t p c a sinh viên t i các trư ng đ i h c (Đ i h c 10 Khoa h c t nhiên, Đ i h c Nông nghi p Hà N i) T ng c ng: 50
IV. KÕT LUËN B o t n qu gen vi sinh v t ã hoàn thành t t các nhi m v t ra; áp ng m c tiêu ánh giá, lưu gi , b o t n, phát tri n, khai thác và s d ng có hi u qu ngu n gen vi sinh v t tr ng tr t ph c v phát tri n nông nghi p b n v ng. C th như sau: 1. Lưu gi , b o qu n thư ng xuyên 673 ngu n gen vi sinh v t m b o s ng sót và ho t tính sinh h c. 2. Thu th p phân l p làm giàu thêm cho gen vi sinh v t tr ng tr t 49 ngu n gen vi sinh v t có kh năng c nh nitơ c ng sinh, c nh nitơ t do, phân gi i xenlulo, phân gi i kitin, kích thích sinh trư ng th c v t, sinh polysacharit, phân gi i tinh b t, c ch vi khuNn - n m gây b nh héo xanh và ch u nhi t. 3. ánh giá và xác nh ư c m c a ho t tính sinh h c c a 183 ngu n gen vi sinh v t ang lưu gi ; trong ó ã phát hi n 48,09% ngu n gen vi sinh v t có a ho t tính sinh h c. i u này có ý nghĩa trong s n xu t nông nghi p. 4. ã ti n hành phân lo i n loài ư c 49 ngu n gen vi sinh v t d a theo khóa phân lo i, BIOLOG và gi i trình t gen 16S ARN riboxom. 5. Công tác tư li u hóa ngu n gen ư c ti p t c hoàn thi n và c p nh t các thông tin theo m u quy nh. 6. Qu gen vi sinh v t tr ng tr t là ngu n v t li u kh i u cho công tác nghiên c u, tri n khai. 50 ngu n gen vi sinh v t ang ư c gi i thi u cho s n xu t phân bón và ch phN vi sinh v t; ph c v phát tri n nông-lâm nghi p b n v ng. m TÀI LI U THAM KH O 1. Nguy n Thu Hà và CTV. 2005. Nghiên c u l a ch n phương pháp b o qu n thích h p cho m t s ch ng vi sinh v t, T p chí Di truy n h c và ng d ng, trang 94-98. 2. Nguyên Ng c Quyên và CTV. 1999. Qu gen vi sinh v t nông nghi p, T p chí ông nghi p và công nghi p th c ph m, 451, trang 29-30. 3. Nguy n Ng c Quyên và CTV. 2002. K t qu ho t ng c a án lưu gi ngu n gen vi sinh v t nông nghi p, K t qu b o t n tài nguyên di truy n nông nghi p, Nhà xu t b n Nông nghi p, trang 182-188. 4. Ph m Văn To n và CTV. 2005. Lưu gi , b o t n ngu n gen vi sinh v t nông nghi p, Báo cáo t i h i th o v công tác thu th p, b o t n và khai thác s d ng ngu n gen vi sinh v t nông nghi p, Hà i 21/12/2005. 5. Khursheed Ahmad Malik. 1991. Maintenance of Microorganisms by simple methods. Maintenance of Microorganisms 2nd Edn ISB 012-410351-0, pp 121-132. 6. Peter H.A.Sneath, Nicholas S.Mair, John G. Holt. 1989. Bergey’s manual of systematic bacteriology. 7. TCVN 6167:1996. Phân bón vi sinh v t phân gi i h p ch t photphat khó tan. 8. TCVN 6168:2002. Ch phNm vi sinh v t phân gi i xenlulo.
9. TCVN 4884:2005. Vi sinh v t trong th c phNm và th c ăn chăn nuôi. Phương pháp nh lư ng vi sinh v t trên ĩa th ch. K thu t m khuNn l c 30oC. 10. 10 TCN 299:97. Phân bón vi sinh v t c nh nitơ - Phương pháp xác nh ho t tính 11. 10 TCN 714:2006. Vi sinh v t - Phương pháp ánh giá ho t tính i kháng vi khuNn gây b nh héo xanh cây tr ng c n Rastonia solanacearum Smith. 12. 10 TCN 867:2006. Vi sinh v t - Phương pháp ánh giá ho t tính i kháng n m gây b nh vùng r cây tr ng c n. Ngư i ph n bi n: TS. H Quang Đ c