KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊA MẠO VÀ TRẦM TÍCH ĐỆ TỨ NHẰM XÁC ĐỊNH ĐỨT GÃY HIỆN ĐẠI TẠI TUYẾN ĐẬP THUỶ ĐIỆN PA VINH

Chia sẻ: Pham Linh Dan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

125
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong khuôn khổ bài báo này, các tác giả trình bày kinh nghiệm nghiên cứu địa chất Đệ tứ và địa mạo nhằm phát hiện các biểu hiện của đứt gãy hiện đại trên địa hình và trong trầm tích Đệ tứ trong một khu vực hẹp của tuyến đập thuỷ điện. Các kết quả nghiên cứu cho thấy: trong phạm vi đập Pa Vinh, không phát hiện được các biểu hiện trên địa hình và trong trầm tích Đệ tứ chuyển động hiện đại của các đứt gãy phương đông - tây cắt qua vai đập ở cả bờ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊA MẠO VÀ TRẦM TÍCH ĐỆ TỨ NHẰM XÁC ĐỊNH ĐỨT GÃY HIỆN ĐẠI TẠI TUYẾN ĐẬP THUỶ ĐIỆN PA VINH

K T QU NGHIÊN C U A M O VÀ TR M TÍCH T NH M XÁC NH T GÃY HI N I T I TUY N P THU I N PA VINH C AN1, NGÔ QUANG TOÀN2 LÊ 1 Vi n a lý, Vi n KH & CN VN, Nghĩa ô, C u Gi y, Hà N i 2 Cc a ch t và Khoáng s n Vi t Nam, 6 Ph m Ngũ Lão, Hà N i Tóm t t: Trong khuôn kh bài báo này, các tác gi trình bày kinh nghi m nghiên c u a ch t t và a m o nh m phát hi n các bi u hi n c a t gãy hi n i trên a hình và trong tr m tích t trong m t khu v c h p c a tuy n p thu i n. Các k t qu nghiên c u cho th y: trong ph m vi p Pa Vinh, không phát hi n ư c các bi u hi n trên a hình và trong tr m tích t chuy n ng hi n i c a các t gãy phương ông - tây c t qua vai p c b b c và b nam. K t lu n v s v ng m t c a t gãy này có th ư c kh ng nh n u như các kh o sát, o c a v t lý, a ch t công trình u không phát hi n. M U Tuy n p thu i n Pa Vinh trên sông à ã ư c nghiên c u r t chi ti t b ng các phương pháp a ch t , a v t lý, c bi t là ã thi công m t kh i lư ng r t l n các công trình khoan và h m, lò. Tuy nhiên, m t v n “nóng” ư c t ra là li u có hay không m t t gãy hi n i ang ho t ng theo hư ng tây- ông c t qua tuy n p này. tr l i câu h i ó, c n thi t ph i s d ng t ng h p nhi u phương pháp nghiên c u như a ch t, ki n t o, a v t lý các lo i, trong ó có phương pháp nghiên c u a m o và tr m tích t mà các tác gi s gi i thi u trong bài này. Vi c nghiên c u th c a vùng tuy n p Pa Vinh c a các tác gi và x lý tài li u trong phòng ã ư c th c hi n trong khuôn kh c a các t kh o sát do C c a ch t và Khoáng s n Vi t Nam t ch c. I. PHƯƠNG PHÁP VÀ N I DUNG NGHIÊN C U
t gãy hi n i ư c các tác gi hi u là các t gãy ho t ng trong Holocen, c bi t trong kho ng 5.000 - 4.000 năm trư c n nay. Cơ s c a phương pháp a m o và tr m tích t nghiên c u t gãy hi n i là d a vào các căn c sau ây: - t gãy hi n i ang ho t ng thư ng l i d u v t trên a hình hi n t i do các quá trình ngo i sinh chưa k p phá hu các d u v t. - t gãy hi n i cũng thư ng l i d u v t trong các tr m tích Pleistocen và Holocen mà nó c t qua. Vi c phân tích b n a hình t l l n (1:5.000 và 1:1.000) là r t quan tr ng. N i dung c a phân tích này là tìm ra nh ng “d thư ng” a hình có th có liên quan v i t gãy hi n i. ó là các vai núi t o các b c a hình th p ven sông; các khúc ngo t t ng t c a su i khi vào sông; tr c di n d c áy su i d ng b c, thung lũng treo và các m t nh (facet) song song v i b sông. C n quan tâm các su i ch y theo phương kinh tuy n phát hi n t gãy phương tây- ông. ng th i cũng xác nh sơ b các a i m phát tri n các tr m tích t có ngu n g c khác nhau (a, ap, ad...). Công tác nghiên c u th c a bao g m vi c ki m tra nh ng “d thư ng” a hình; kh o sát t t c các v t l tr m tích t ; kh o sát các vách á g c, c bi t nơi có hi n tư ng trư t l , l . Các i tư ng nghiên c u c th như sau: - Bên b trái (b b c): d i ven sông t c a su i B n Pênh n c a su i phía ông nam N m Păm (1.000 m). - Bên b ph i (b nam): t B n Bình theo d i ven sông t i bãi n i gi a lòng dư i p. - Khu v c B n Tim: a hình i và lòng su i B n Tim (nơi có kh năng t gãy hi n i c t qua).
Tr ng tâm nghiên c u là các d thư ng a hình su i N m Păm, su i B n Pênh, su i B n Bình, su i B n Tim; các v t l tr m tích bãi b i aluvi ven sông và trong su i và các tích t t khác. II. KHÁI QUÁT V C I M TR M TÍCH T VÀ A M O KHU VC 1. Tr m tích t Các tr m tích t vùng tuy n p Pa Vinh chi m di n tích áng k phân b theo sông à và các su i nhánh v i nhi u ngu n g c khác nhau. a. Các tr m tích tu i Pleistocen gi a-mu n Tr m tích sông-lũ (apQ12-3): là các kho nh có di n tích nh h p (200-500 m2) phân b b c b n phà T Bú ch ng 600 m, n m cao hơn 25-30 m so v i m c nư c sông à hi n t i, ngay trên v phong hoá á g c bazan. V t li u c a tr m tích h n h p này g m cu i, ít cu i t ng (cu i ch y u là th ch anh, á phun trào, á xâm nh p...) l n v i s i, s n, cát, b t sét v i b m t b laterit màu g ch vàng. Chi u dày 1-4 m ( nh 1). nh 1. Tr m tích sông - lũ tu i Pleistocen gi a-mu n b c T Bú 600 m
( nh: Ngô Quang Toàn) Tr m tích sư n - lũ tích (dpQ12-3): phân b khá r ng, g p H a Nòn, B n Tim... v i v t li u ch y u là h t thô, s p x p h n n. vùng H a Nòn, tr m tích g m cu i t ng ( á vôi dăm k t, á phi n, b t k t, th ch anh có kích thư c 0,1 - 0,5 m3), cu i, dăm s n, ít cát b t sét, dày 1 - 4,5 m. Cu i t ng không nh ng n m ph n th p c a tr m tích mà th nh tho ng còn n m ngay trên b m t a hình. vùng B n Tim, v t li u s p x p h n n v i các t ng, cu i á phun trào, á xâm nh p, th ch anh... l n dăm s n, cát b t sét, th m chí có các t ng lăn 0,2-1 m3 n m ngay trên b m t. Chi u dày 0,5 - 6 m. D c theo các su i c t vào tr m tích này thư ng g p tr m tích aluvi c (th m b c I) c a sông à và các su i nhánh ph lên nên các tác gi t m x p vào tu i Pleistocen gi a - mu n. b. Các tr m tích tu i Pleistocen mu n Tr m tích sông-lũ (apQ13): phân b Ít Oong, thung lũng N m Păm, c bi t Hua Ít có di n phân b áng k . V t li u tr m tích phân b h n n, nhưng xu th v n thư ng g p là dư i (n m ngay trên v phong hoá c a á g c) g m cu i, t ng nh l n s i, cát b t sét và phân trên ch y u là cát, b t ít sét. Chi u dày 1–5 m. M t s nơi như Ít Oong, ngay trên m t c a tr m tích th nh tho ng g p các t ng, cu i l n do nư c lũ m i cu n n n m t . B m t này nhi u nơi b laterit hoá nh có màu s c loang l . Tr m tích sông (aQ13): phân b thành d i h p, o n t H a Nòn n dư i c a su i N m Păm. Di n phân b ngang h p (5–15 m) v i v t li u g m 2 ph n: - Ph n dư i g m cu i (5-30 cm), s i, cát, b t, ít sét màu vàng g ch xám. Dày 1,5-3 m; - Ph n trên là cát h t thô, cát l n cu i nh , s i và b t sét màu vàng g ch. Dày 4- 6 m ( nh 2).
nh 2. Cu i, s i, cát... c a tr m tích sông, tu i Pleistocen mu n, N H a Nòn 400 m (b trái sông à) ( nh: Ngô Quang Toàn) Hi n t i, b m t c a tr m tích (th m b c I) b laterit hoá v i các k t vón màu nâu vàng . các m nh th m sót ven sông à, do nư c lũ xói m t ph n h t m n phía trên, nên trong i u ki n ng p nư c nh kỳ gi a mùa khô và mùa mưa mà ngay t p h t thô ph n dư i c a tr m tích cũng b laterit hoá t o nên á ong dày 0,5 m ( nh 3). c. Các tr m tích tu i Holocen Tr m tích sông-lũ (apQ2): phát tri n ch y u theo su i thu c thung lũng N m Păm thu c m t ph n di n tích c a xã Ít Oong và Chi ng Tè. Chi u dày tr m tích thay i t 0,5 n 4 m. V t li u c a tr m tích h n h p này s p x p h n n v i cu i s i, ít t ng n m ph n dư i và cát b t sét màu nâu xám n m ph n trên. Do ch u tác ng c a các
t lũ hàng năm, c bi t là nh ng cơn lũ l n, nên ngay trên b m t c a tr m tích v n g p các t ng, cu i l n. nh 3. B m t tr m tích sông tu i Pleistocen mu n b laterit hoá t o á ong (v t l g n H a Nòn) ( nh: Ngô Quang Toàn) Tr m tích sông (aQ2): phân b d c theo sông à và các su i nhánh, g m các tư ng: + Tư ng lòng sông: T i các l khoan g n tuy n p, chi u dày c a tr m tích tư ng lòng sông thay it 1 n 32,7 m. V t li u tư ng lòng sông s p x p khá h n n. Tuy nhiên, m t vài v trí trong thi t l khoan v n th y s xen k (tuy không rõ ràng) c a thành ph n h t thô v i thành ph n h t nh hơn. T i l khoan LKPV7 (khoan ngay lòng sông à) tr t t t trên xu ng như sau:
- 0 - 3,4 m: T ng, cu i, s i màu xám (cu i là á phun trào, xâm nh p, á phi n, th ch anh..., kích thư c 7–15 cm, mài tròn t t) l n v i 30 - 35% cát h t v a và nh cùng ít b t sét. - 3,4 - 7,5 m: Cát h t thô-v a, màu xám ch a 30-35% cu i, s i (cu i ch y u là á phun trào, xâm nh p..., kích thư c 1–5 cm, mài tròn t t) có l n 10-15% b t sét. - 7,5 - 11,2 m: Cu i s i (cu i á phun trào, xâm nh p, tr m tích..., kích thư c 1- 5 cm), l n các t ng kích thư c 7-15 cm, th m chí n 30 cm, ch a kho ng 30% cát h t v a-thô l n 15-20% b t sét. T i v c sâu c a lòng sông à phía trên p Pa Vinh kho ng 700 m (LKPV1), tr m tích tư ng lòng cũng s p x p h n t p, g m cu i, s i, t ng (cu i là á phun trào, xâm nh p, tr m tích và th ch anh...) khá tròn c nh l n v i cát h t v a - nh và b t sét (20 - 25%); thành ph n cát g m th ch anh, felspat và khoáng v t màu. Chi u dày t 32,7 m. phía dư i p PV, t i LKPV62 ngay bãi cu i gi a lòng sông à, tr m tích tư ng lòng dày 21m, g m: - 0 - 7,5 m: Cu i t ng, (cu i ryolit 50-60%, bazan 25-30%, cát k t, b t k t 10- 15%), mài tròn t t l n v i s i, cát, b t, sét màu nâu vàng nh t. Trong thành ph n h t, t ng chi m 55%, cu i 23%, s i 3%, còn l i là cát, b t sét -15%. - 7,5 – 21 m: T ng, cu i (thành ph n như trên), kích thư c không u, t ng d t 30-40 cm, th m chí n 70-80 cm (chi m 50-60%), hình b u d c, hình tròn, ít hình kim, tròn c nh. Cu i, s i kích thư c 1–8 cm (chi m 25-30%) l n cát h t v a-thô (19%), màu xám en, thành ph n h n t p. Dư i 21 m là á g c, lo i á vôi sét b n t n m nh. Như v y, có th th y trên m t o n c a sông à, v i chi u dài hơn 1 km, tr m tích tư ng lòng có s thay i chi u dày và c h t liên quan n ti u a hình trên tr c di n d c c a sông.
+ Tư ng bãi b i: phân b ven hai bên sông à t B n Bình xu ng dư i c a N m Păm... v i di n tích h p. V t li u tr m tích tư ng bãi b i ch y u là cát th ch anh, h t t thô n nh , mài tròn t v a n kém l n v i b t sét màu xám nâu. Chi u dày 1-4 m. Ngay trong cát tư ng bãi b i ven lòng H a Nòn, các tác gi g p 3 nh p nh tr m tích c a cát hi n i. V t li u b i l ng c a bãi b i còn ti p t c tích t qua các t nư c l n. 2. am o a hình xung quanh vùng tuy n p Pa Vinh c t qua sông à mang nh ng nét c trưng c a a hình mi n núi có h th ng sông l n và các su i nhánh các c p phát tri n. ây là a hình thu c vùng núi th p ang ư c nâng tân ki n t o và có b m t pe imen ven sông cũng như a hình tích t d c theo h th ng thung lũng các c p. Sư n núi thư ng d c và ch u quá trình xâm th c - bóc mòn khá m nh. D c theo sông à và các su i nhánh, trên tr c di n d c, thư ng l i lõm g p các gh nh nh l ág c lòng sông và bãi b i v i các tr m tích r t m i. T ng h p các d ng tài li u, các tác gi sơ b phân chia a hình vùng Pa Vinh ra thành (Hình 1). a. Các b m t n m ngang và hơi nghiêng + Nhóm các b m t tích t g m: - B m t bãi b i ven lòng và gi a lòng hi n i - B m t tích t sông-lũ, tu i Holocen; - B m t th m sông b c I, tu i Pleistocen mu n; - B m t tích t sông-lũ, tu i Pleistocen mu n; - B m t th m sông b c II, tu i Pleistocen gi a-mu n; - B m t tích t các nón phóng v t c tu i Pleistocen gi a-mu n. + Nhóm các b m t san b ng và pe imen g m:
- B m t pe imen 250-300 m; - B m t san b ng 500-600 m; - B m t san b ng 800-900 m. + Nhóm sư n và vách g m: Các sư n xâm th c - bóc mòn; bóc mòn - xâm th c, sư n tr ng l c và sư n karst - xâm th c. Các d ng a hình ư c phân chia theo ngu n g c thành t o g m: ki n t o, bóc mòn, dòng ch y, karst và tr ng l c.... Dư i ây là m t s nét cơ b n v hình thái - ngu n g c a hình vùng Pa Vinh: 1. Núi th p phía b b c t n t i như d ng c a m t “vòm” nâng nh , ư c khúc cong c a sông à t B n Lót t i c a su i N m Păm (t TB- N sang -T) và thung lũng N m Păm ( B-TN) bao b c. nh vòm cao 800-900 m, t o ư ng chia nư c chính (TB- N) c a vùng, chuy n xu ng phía nam qua m t vai núi cao 400-500 m, và t ó th ng xu ng b b c PV. V phía ông, vòm chuy n d n xu ng b m t 350-250 m và d c tho i xu ng thung lũng Mư ng La. Núi th p b phía nam, trái l i, hình thành như m t cánh cung quay v b c, như ôm l y khúc sông cong ông-tây và c vòm phía b c. nh cánh cung cũng có cao 800-900 m t o thành ư ng chia nư c vòng cung,
Phương ông-tây. T ó chuy n xu ng sông à PV qua di tích ít i các b m t có cao 600-650 m và 500 m. V phía ông, chuy n xu ng vùng T Bú, t 700 m xu ng các di tích b m t 400 m. Có th nh n th y: -V cao tuy t i, các núi th p phía b b c và b nam u 800-900 m (c c i 901,8 m b b c và 904,0 m b nam), ch ng t không có s nâng phân d gi a b b c và b nam, t c không có d ch trư t l n trong t làm bi n d ng a hình phân thu t i hai b (tu i b m t có th là Pliocen theo tài li u khu v c). - V kho ng cách n b sông, nh vòm phía b c phân b tương ng so v i cánh cung phía nam và vì v y, v d c chung c a các sư n núi th p c a hai b là tương ương. Như v y, không th hi n rõ c u trúc b t i x ng c a thung lũng o n ông-tây. V phía ông, chuy n xu ng thung lũng Mư ng La và vùng T Bú, sư n núi tho i hơn và n vùng B n Tim, ph bi n là a hình i phân c t v i b m t 250- 350 m. Như v y, khu v c sát phía ông o n sông ông - tây, t c a N m Păm v b n Tim là m t d i a hình th p d ng lòng máng, phương TB - N t Là Nong qua B n Tráng t i Pa Chi n. ây có th là vùng h lún trong t , phương TB- N trùng v i phương các c u trúc a ch t trư c Kainozoi, mà có tác gi trư c ây ã xác nh m t a hào Pi Toong (Phan Văn Quýnh, 2000, Lưu tr Công ty xây d ng i n I) là m t ph n trong khu v c lòng máng này. - Trong Holocen, o n sông ông-tây phát tri n có s khác bi t gi a b b c và b nam, cũng như gi a ph n phía ông và ph n phía tây. Xét theo s phân b hi n t i thì b b c có di tích th m tích t Pleistocen, trong khi b nam v ng m t, b b c có nhi u tích t bãi b i Holocen hơn b nam. Hi n t i, c b b c và b nam u có s xen k gi a o n b xâm th c và o n tích t . Hi n tư ng nêu trên là k t qu ho t ng bình thư ng c a m t con sông mi n núi ang trong giai o n xâm th c sâu là ch y u. S phân d nhi u áng chú ý là s
khác nhau gi a ph n phía ông và phía tây: phía tây sông h p b d c trong khi phía ông lòng sông m r ng và sư n thung lũng tho i, h th p, mà i u này có th liên quan v i các ho t ng karst và s t lún. Như v y, t i o n sông phương ông-tây vùng Pa Vinh, s phân d a hình ch y u là gi a phía ông và phía tây, còn gi a b b c và b nam không áng k . i u ó cho phép nghĩ r ng các t gãy tr nh hư ng t i a hình khu v c ch y u có phương b c-nam (TB- N ho c B-TN) ch không ph i phương ông-tây. 2. Trong khu v c t B n Bình n B n Tim, các b m t tích t phân b không nhi u, ch y u t H a Nòn v phía ông. c bi t, các tích t chi m ưu th là h t thô v i ngu n g c liên quan n dòng ch y t m th i m nh m do lũ. Phương v n chuy n c a v t li u lũ tích là t ông b c v tây nam (H a Nòn, N m Păm, B n Tim). i u này cho th y s phá hu m nh m a hình núi trong t t o thành các d ng a hình xâm th c, tích t x y ra ch y u phía ông b c và ông khu v c: khu phía tây, nơi có tuy n p, tương in nh hơn và ơn gi n hơn v hình thái và ngu n g c a hình. 3. Trong lòng sông à, t c a B n Bình n N m Păm, công tác khoan ã phát hi n m t s h trũng ư c l p y b i tr m tích hi n i (sâu t i 21 m và 32,7 m). Theo tài li u a hình và khoan áy sông, các h trũng này ch có tính c c b , không t o thành m t rãnh sâu gi a lòng phương ông - tây. Vì v y, có kh năng hơn c là s hình thành chúng liên quan v i các quá trình xâm th c, xâm th c - karst t i các i m mà nơi ó á b n t n , d p v m nh; không lo i tr có liên quan n hi n tư ng s t lún theo t gãy phương TB - N ho c g n kinh tuy n. III. K T QU NGHIÊN C U 1. V các d thư ng khúc ngo t c a su i
- C a su i N m Păm liên quan v i các á r n ch c c a kh i á xâm nh p, làm thu h p o n thung lũng c a su i và t o khúc ngo t ( nh 4). Không th y hi n tư ng cà nát ho c d ch trư t trong á g c và sư n tích. nh 4. Khúc ngo t hình thư c th t i c a su i N m Păm liên quan v i kh i á xâm nh p ( nh: ào Văn Th nh) - Su i B n Pênh: t i khúc ngo t g n c a su i không có bi u hi n t gãy tr trong á bazan. - Su i B n Bình: t i khúc ngo t không rõ, có th thu c ranh gi i gi a á tr m tích và á bazan. 2. V m t c t d c các su i phương kinh tuy n ( xác nh t gãy phương ông-tây) M t c t d c thu c các su i N m Păm, su i B n Bình, su i B n Pênh, su i ông p PV (b nam): u không g p d thư ng d ng b c như là các thác, vách) và các hi n tư ng d ch trư t d c hai bên b các su i.
- Duy nh t t i g n cu i B n Bình g p m t d ch trư t nh trong á phi n sét xen b t k t, cát k t, có th liên quan v i h th ng t gãy TB - N ( nh 5). - Vách l t ng cu i t i su i B n Tim cao 6 m, c t vào tích t dpQ12-3, không g p hi n tư ng d ch trư t trên m t chi u dài kho ng 150 m. 3. V các bi u hi n t gãy trong tr m tích t a- i m l tr m tích t g n tuy n p PV thu c b trái sông, g n b n PV g p cu i t ng l n chuy n lên cu i s i, cát b t, a khoáng, phong hoá laterit m nh phân b d c sông trên chi u dài hơn 100 m, bám vào b m t sư n lũ tích H a Nòn b sông xâm th c t o ch m sót. Theo d u hi u phong hoá và cao ã b xâm th c có th x p th m sông cao 10 m vào Pleistocen thư ng (ch c ch n trư c Holocen). Th m ang b xâm th c, phá hu m nh; chính s n ph m phá hu th m (cu i t ng, cu i) ã b ưa ra và t o thành khúc ch y xi t ây cũng như toàn b bãi n i gi a sông mà thành ph n là t ng cu i l n ( nh 6). Không g p hi n tư ng d ch trư t trong th m này. b- Sát phía ông th m nêu trên là m t d i tr m tích bãi b i (dài g n 100 m), cao 3-4 m, c u t o nh p rõ ràng: cát h t v a, h t thô xen các l p b t sét màu nâu tươi. Có ít nh t 3 nh p v i l p b t sét dày 20-40 cm. Phân nh p không theo mùa mà theo chu kỳ (thu văn ho c ki n t o). Hoàn toàn không g p bi n v trong các l p b t sét tu i Holocen này (kho ng m t vài ngàn năm).
nh 5. V t l d ch trư t nh trong á phi n sét, b t cát k t v i ư ng phương g n b c nam t i B n Bình nh 6. Bãi n i gi a sông v i thành ph n là t ng cu i l n (g n c a su i N m Păm) ( nh: Lê c An)
4. V các bi u hi n t gãy trên a hình a- Hi n tư ng sư n núi ven sông à t o d ng “tam giác” có phương khác nhau r t ph bi n, c bi t là b ph i. Do ó, y không ph i là d u hi u t gãy tr , mà là các b m t xâm th c bóc mòn, c u trúc bóc mòn. ây hoàn toàn không có thung lũng treo, là ch tiêu c n thi t xác nh t gãy hi n i. b- C b b c và b nam các vai núi d c tho i v phía lòng sông, không g p gãy khúc “d thư ng” (tr ch m karst). c- D i i phía ông N m Păm (phía tây B n Tim) là các i tho i, d c trung bình (25o), ch quan sát th y m t yên ng a có vách 10 m, c nh sư n ch m á vôi t gãy, nhưng nó có phương TB- N (335o). ( nh cao 346,0 m) là có th thu c Không g p sư n trư t l t i khu v c này. d- V o n sông ông-tây (PV) và khúc sông có bãi b i gi a lòng: Nhìn chung, sông à ch y theo phương TB- N là song song và theo c u trúc a ch t chung c a mi n Tây B c B . o n Pa Vinh phương ông-tây c t ngang c u trúc, ch c liên quan v i i khe n t ông-tây ho c chuy n i thành ph n á g c. i khe n t ông-tây này có nhi u kh năng liên quan n ho t ng trư c Neogen (th hi n các m ch th ch anh phương ông - tây), m c dù sông à th c th hi n nay ch b t u trong t (d c sông không có tr m tích Neogen). Trong Paleogen - Neogen, có l sông à ch y theo m t h th ng khác mà ngày nay là b m t cao nguyên ho c núi th p. T i b n Pa Vinh, lòng sông m r ng (g p 3 l n phía trên), sư n phía b c tho i, phát tri n các nón phóng v t c (dpQ12-3), là m t trũng g n ng thư c (hơi ch ch TB- N) dài 800 x 700 m hình thành trư c Pleistocen gi a-mu n, có l liên quan v i s phá hu d i á vôi phương TB - N v n t n t i liên t c c t qua sông phương TB - N, do các ho t ng n i, ngo i sinh. ây là m t b y tích t v t li u thô (t ng, cu i) c a dòng sông và các sư n ven b sông.
Sang Holocen (kho ng 10.000 năm) có ho t ng nâng nh và tr m tích b xâm th c phá hu m nh m . V t li u phá hu ưa ra t o bãi gi a sông và làm thành khúc ch y xi t t i ây. IV. TH O LU N 1. Các nghiên c u a ch t chi ti t ti n hành vùng Pa Vinh ã nói lên s ph c t p c a c u trúc a ch t và các chuy n ng ki n t o v i dày c các h th ng t gãy có phương khác nhau, trong ó t gãy phương TB - N và B - TN ã ư c làm rõ và ánh giá y . V i các nhi m v ra, các nghiên c u tr m tích t, a m o t p trung làm sáng t các bi u hi n ho t ng hi n ic a t gãy phương ông-tây (n u có) c t ngang qua tuy n p. Các kh o sát su i B n Pênh và su i N m Păm (nơi có các khúc ngo t d thư ng) u không phát hi n các bi u hi n trên a hình t gãy ông-tây trên b b c, thu c v trí vai p. Các kh o sát su i B n Bình và su i sát phía ông tuy n p cũng không phát hi n các bi u hi n trên a hình t gãy hi n i phương ông - tây b nam thu c v trí vai p. Kh o sát vùng t c a N m Păm n B n Tim cũng không g p bi u hi n trên a hình t gãy hi n i phương ông-tây. Tuy nhiên, su i B n Bình g p m t bi u hi n y u c a chuy n ng tr (trư t v n, khô) phương BTB-N N và phía tây B n Tim (kho ng 1 km) có m t bi u hi n gi nh c a t gãy nh phương TB- N. 2. Trong vùng Pa Vinh, tr m tích t phân b h n ch , nh t là các tr m tích aluvi, nên khó có th nghiên c u bi n d ng c a chúng. M t d i tr m tích aluvi tư ng lòng (có c y u t proluvi) ven b b c g n b n Pa Vinh, tu i Pleistocen và d i tr m tích bãi b i Holocen sát b n Pa Vinh (xen k các l p b t sét) u không có bi u hi n b d ch chuy n do các chuy n ng hi n i ho c trong Holocen. i u
này chưa nói ư c nhi u, nhưng có th cho phép nghĩ r ng, khúc sông m r ng và h th p a hình b b c (d thư ng) không th hi n các d ch trư t c a t gãy hi n i. S t o thành vùng “trũng” này có l ch y u ph thu c vào quá trình xâm th c và xâm th c - karst cũng như ho t ng t gãy phương TB - N ho c B- TN và chuy n ng nâng h nh (tương i) trong Holocen. 3. T các d li u trình bày trên, có th th y r ng trong ph m vi p Pa Vinh, không phát hi n ư c các bi u hi n trên a hình và trong tr m tích t chuy n ng hi n i c a các t gãy phương ông - tây c t qua vai p c b b c và b nam. K t lu n v s v ng m t c a t gãy hi n i phương ông-tây c t qua vai p có th ư c kh ng nh n u như các kh o sát, o c a v t lý, a ch t và công trình u không phát hi n. K T LU N Trên ây là k t qu nghiên c u a ch t t và a m o nh m phát hi n các bi u hi n c a t gãy hi n i trên a hình và trong tr m tích t trong m t khu v c h p c a tuy n p thu i n. Các k t qu nghiên c u này c n k t h p v i các tài li u khác v a v t lý, vi n thám, a ch t, công trình khoan, h m lò... có th ưa ra các k t lu n khoa h c y . VĂN LI U 1. ào Văn Th nh, 2000. K t qu gi i oán nh vi n thám khu v c T Bú - Pa Vinh (thu i n Sơn La). Báo cáo H i th o chuyên môn l n I. B Khoa h c và Công ngh , Hà N i. c An, 2000. M t s ý ki n v t gãy ông- tây (Pa Vinh) và t gãy 2. Lê s 6 (T Bú). Báo cáo H i th o chuyên môn l n II. B Khoa h c và Công ngh , Hà N i.