T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 4(48) Tập 1/N¨m 2008<br />
<br />
Tæng quan – Th«ng tin – Trao ®æi<br />
<br />
KÕT QU¶ SO S¸NH GIèNG §ËU T¦¥NG GIEO TRåNG TRONG Vô XU¢N<br />
TR£N §ÊT DèC T¹I TØNH B¾C K¹N<br />
TrÇn V¨n §iÒn - Lu©n ThÞ §Ñp (Tr−êng §H N«ng L©m - §H Th¸i Nguyªn)<br />
TrÇn §×nh Long (ViÖn KHKT N«ng nghiÖp ViÖt Nam)<br />
<br />
1. §Æt vÊn ®Ò<br />
§Ëu t−¬ng (Glycine max (L) Merr.) lµ c©y trång ng¾n ngµy ®ãng vai trß quan träng thø 3<br />
sau c©y lóa vµ ng« ®èi víi ng−êi n«ng d©n t¹i tØnh B¾c K¹n. HiÖn nay, ng−êi d©n ë tØnh B¾c K¹n<br />
trång ®Ëu t−¬ng chñ yÕu trong vô hÌ víi diÖn tÝch hµng n¨m biÕn ®éng tõ 2,3 - 2,5 ngh×n ha víi<br />
n¨ng suÊt trung b×nh kho¶ng 12 t¹/ha (Côc Thèng kª tØnh B¾c K¹n 2005, 2006, 2007). TØnh B¾c<br />
K¹n cã quü ®Êt gieo trång ®Ëu t−¬ng trong vô Xu©n kh¸ lín kho¶ng 11 ngh×n ha, trong ®ã cã 4,5<br />
ngh×n ha ®Êt dèc vµ h¬n 6,5 ngh×n ha ®Êt 1 vô kh«ng cÊy ®−îc lóa xu©n (Ma §×nh Qu¸ng, 2005).<br />
Nh−ng hiÖn nay, diÖn tÝch gieo trång ®Ëu t−¬ng trong vô Xu©n hµng n¨m l¹i rÊt nhá chØ chiÕm tõ<br />
5-6% quü ®Êt (600 - 700 ha/n¨m) víi n¨ng suÊt kho¶ng 11t¹/ha (Côc Thèng kª tØnh B¾c K¹n<br />
2007). Cã nhiÒu nguyªn nh©n h¹n chÕ ph¸t triÓn ®Ëu t−¬ng vô Xu©n ë B¾c K¹n, trong ®ã thiÕu<br />
mét bé gièng ®Ëu t−¬ng phï hîp cho vô Xu©n ®−îc x¸c ®Þnh lµ yÕu tè h¹n chÕ chÝnh.<br />
Theo TrÇn §×nh Long vµ NguyÔn ThÞ Chinh (2005) trong vßng 20 n¨m qua cã tíi 25<br />
gièng ®Ëu t−¬ng míi ®−îc c«ng nhËn, c¸c gièng míi nµy ®M vµ ®ang ®−îc ®−a vµo c¸c hÖ thèng<br />
canh t¸c kh¸c nhau ë c¸c vïng sinh th¸i trong c¶ n−íc. Víi mét quü ®Êt dèc bá hãa vô Xu©n kh¸<br />
lín (4,5 ngh×n ha) kh«ng bÞ søc Ðp t¨ng vô, nÕu chän ®−îc gièng ®Ëu t−¬ng phï hîp trªn lo¹i ®Êt<br />
nµy sÏ t¹o ra mét vô s¶n xuÊt quan träng gãp phÇn t¨ng thu nhËp cña ng−êi d©n tØnh B¾c K¹n.<br />
Víi lÝ do trªn, chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu thÝ nghiÖm “So s¸nh mét sè gièng ®Ëu t−¬ng gieo<br />
trång trong vô Xu©n trªn ®Êt dèc t¹i tØnh B¾c K¹n”.<br />
2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu<br />
ThÝ nghiÖm so s¸nh gièng ®−îc triÓn khai liªn tôc trong 3 vô Xu©n n¨m 2003, 2004 vµ<br />
2005 t¹i huyÖn Ba BÓ, n¬i cã diÖn tÝch gieo trång ®Ëu t−¬ng nhiÒu nhÊt ë tØnh B¾c K¹n. N¨m<br />
gièng ®Ëu t−¬ng míi cã tiÒm n¨ng cho n¨ng suÊt cao: DT84, DT96, §T22, §VN5 vµ VX93 ®−îc<br />
chän lµ vËt liÖu nghiªn cøu so s¸nh víi gièng ®Þa ph−¬ng ®ang sö dông phæ biÕn lµm ®èi chøng<br />
lµ Vµng Cao B»ng (VCB). ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ theo khèi ngÉu nhiªn hoµn toµn víi 3 lÇn nh¾c<br />
l¹i víi kÝch th−íc « thÝ nghiÖm lµ 20 m2 (5m x 4m) cho mçi vô. C©y ®Ëu t−¬ng ®−îc ch¨m sãc vµ<br />
theo dâi theo quy tr×nh kh¶o nghiÖm gièng ®Ëu t−¬ng 10TCN 339 - 98 (Bé NN & PTNT, 1998).<br />
Sè liÖu ®−îc xö lÝ thèng kª theo ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch biÕn ®éng kÕt hîp gi÷a c¸c n¨m nghiªn<br />
cøu (Combined Analysis of Variance) trªn phÇn mÒn IRRISTAT 4.0.<br />
3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn<br />
3.1. §Æc ®iÓm sinh tr−ëng ph¸t triÓn vµ møc ®é nhiÔm s©u bÖnh cña c¸c gièng ®Ëu t−¬ng<br />
Mét sè ®Æc ®iÓm sinh tr−ëng ph¸t triÓn vµ møc ®é nhiÔm s©u bÖnh h¹i chÝnh cña c¸c<br />
gièng ®Ëu t−¬ng tham gia thÝ nghiÖm ®−îc tr×nh bµy trong sè liÖu b¶ng 1.<br />
Thêi gian sinh tr−ëng (TGST): TGST cña c¸c gièng tham gia thÝ nghiÖm kh¸c nhau cã ý<br />
nghÜa ë møc P < 0,01. Gièng chÝn sím nhÊt lµ gièng DT84 vµ chÝn muén h¬n lµ DT96. DT84 cã<br />
thÓ coi lµ gièng chÝn sím trong vô Xu©n t¹i B¾c K¹n, cßn c¸c gièng kh¸c ®Òu thuéc nhãm chÝn,<br />
97<br />
<br />
T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 4(48) Tập 1/N¨m 2008<br />
<br />
N«ng nghiÖp, L©m nghiÖp& Thñy s¶n<br />
<br />
trung b×nh cã TGST t−¬ng ®−¬ng gièng ®èi chøng Vµng Cao B»ng. TGST c©y ®Ëu t−¬ng do ®Æc<br />
tÝnh di truyÒn quyÕt ®Þnh, tuy nhiªn, c¸c TGST cña ®Ëu t−¬ng bÞ ¶nh h−ëng bëi nhiÖt ®é (Mayers vµ<br />
c¸c cs. 1991), ®é dµi ngµy (Cregan vµ Hartwig, 1984), vµ chÕ ®é n−íc (Frederick vµ c¸c cs., 1989).<br />
B¶ng 1. §Æc ®iÓm sinh tr−ëng ph¸t triÓn vµ møc ®é nhiÔm s©u bÖnh h¹i chÝnh cña c¸c gièng ®Ëu t−¬ng<br />
gieo trång trong vô xu©n n¨m 2003, 2004 vµ 2005 trªn ®Êt dèc t¹i B¾c K¹n.<br />
Gièng<br />
<br />
TGST<br />
<br />
ChiÒu cao<br />
<br />
(ngµy)<br />
<br />
c©y (cm)<br />
<br />
§T22<br />
DT84<br />
DT96<br />
DVN5<br />
VX93<br />
VCB (§C)<br />
<br />
94,7<br />
87,0<br />
103,3<br />
93,3<br />
101,0<br />
94,0<br />
<br />
36,4<br />
36,5<br />
48,3<br />
36,6<br />
44,2<br />
38,3<br />
<br />
§T22<br />
DT84<br />
DT96<br />
DVN5<br />
VX93<br />
VCB (§C)<br />
<br />
96,0<br />
94,0<br />
106,0<br />
102,0<br />
104,0<br />
104,0<br />
<br />
48,2<br />
41,2<br />
53,3<br />
52,3<br />
50,8<br />
44,6<br />
<br />
§T22<br />
DT84<br />
DT96<br />
DVN5<br />
VX93<br />
VCB (§C)<br />
<br />
97,3<br />
94,3<br />
102,3<br />
99,3<br />
97,7<br />
101,7<br />
<br />
54,4<br />
48,8<br />
63,7<br />
56,3<br />
54,8<br />
51,6<br />
<br />
§T22<br />
DT84<br />
DT96<br />
DVN5<br />
VX93<br />
VCB (§C)<br />
<br />
96,0<br />
91,7<br />
103,9<br />
98,2<br />
100,9<br />
99,9<br />
<br />
46,3<br />
42,2<br />
55,1<br />
48,4<br />
49,9<br />
44,8<br />
<br />
Pgièng<br />
Pn¨m<br />
Pgièng *n¨m<br />
LSD 0,05 gièng<br />
LSD 0,05 n¨m<br />
LSD 0,05 gièng*n¨m<br />
CV (%)<br />
<br />
**<br />
**<br />
**<br />
4,79<br />
0,37<br />
0,67<br />
0,4<br />
<br />
**<br />
**<br />
*<br />
4,56<br />
1,68<br />
1,64<br />
6,0<br />
<br />
TLCKa<br />
<br />
CSDTLa<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
(g/c©y)<br />
(m l¸/m ®Êt)<br />
Vô Xu©n n¨m 2003<br />
18,6<br />
3,37<br />
12,3<br />
2,79<br />
16,8<br />
3,05<br />
17,4<br />
2,99<br />
17,5<br />
3,23<br />
16,6<br />
3,17<br />
Vô Xu©n n¨m 2004<br />
20,0<br />
3,69<br />
15,1<br />
2,89<br />
19,1<br />
4,19<br />
17,9<br />
3,74<br />
18,6<br />
3,31<br />
17,6<br />
3,20<br />
Vô Xu©n n¨m 2005<br />
24,6<br />
3,29<br />
18,9<br />
2,64<br />
22,8<br />
3,40<br />
21,9<br />
3,09<br />
22,9<br />
2,74<br />
21,2<br />
3,00<br />
Trung b×nh 3 vô nghiªn cøu<br />
21,1<br />
3,45<br />
15,4<br />
2,77<br />
19,5<br />
3,54<br />
19,1<br />
3,27<br />
19,7<br />
3,09<br />
18,5<br />
3,12<br />
KÕt qu¶ xö lÝ thèng kª<br />
**<br />
*<br />
**<br />
**<br />
ns<br />
**<br />
2,09<br />
0,428<br />
1,43<br />
0,208<br />
0,341<br />
7,2<br />
6,4<br />
<br />
SLNSa<br />
<br />
S©u ®ôc qu¶<br />
<br />
BÖnh gØ<br />
<br />
(c¸i/c©y)<br />
<br />
(% sè qu¶ bÞ h¹i)<br />
<br />
s¾tb (cÊp)<br />
<br />
21,9<br />
17,9<br />
24,4<br />
25,2<br />
18,6<br />
26,0<br />
<br />
2,7<br />
3,3<br />
2,5<br />
3,8<br />
4,1<br />
1,6<br />
<br />
3,0<br />
3,0<br />
3,7<br />
5,0<br />
5,0<br />
3,0<br />
<br />
22,9<br />
18,8<br />
20,2<br />
21,0<br />
17,0<br />
26,2<br />
<br />
2,1<br />
4,1<br />
3,4<br />
3,9<br />
5,1<br />
1,2<br />
<br />
3,0<br />
4,3<br />
3,0<br />
5,0<br />
5,0<br />
3,0<br />
<br />
33,0<br />
29,6<br />
30,8<br />
29,3<br />
28,2<br />
39,2<br />
<br />
2,1<br />
4,1<br />
4,0<br />
2,9<br />
6,0<br />
1,1<br />
<br />
3,0<br />
5,0<br />
3,7<br />
5,0<br />
5,0<br />
3,0<br />
<br />
25,9<br />
22,1<br />
25,1<br />
25,2<br />
21,3<br />
30,5<br />
<br />
2,6<br />
4,5<br />
4,3<br />
3,7<br />
5,7<br />
1,6<br />
<br />
3,0<br />
4,1<br />
3,4<br />
5,0<br />
5,0<br />
3,0<br />
<br />
**<br />
**<br />
*<br />
3,34<br />
2,63<br />
3,39<br />
8,1<br />
<br />
**<br />
**<br />
ns<br />
0,77<br />
0,35<br />
0,85<br />
13,7<br />
<br />
**<br />
ns<br />
*<br />
0,81<br />
0,38<br />
0,78<br />
12,0<br />
<br />
TGST: thêi gian sinh tr−ëng; TLCK: kh¶ n¨ng tÝch lòy chÊt kh«; CSDTL: chØ sè diÖn tÝch l¸;<br />
SLNS: sè l−îng nèt sÇn; a: ë thêi k× qu¶ ch¾c xanh; b: ®¸nh gi¸ theo cÊp bÖnh tõ 1-9;<br />
*: sai kh¸c cã ý nghÜa ë møc P
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
