Khảo sát phân áp C02 trong máu động mạch ở bệnh nhân mổ nội soi cắt túi mật

KHAÛO SAÙT PHAÂN AÙP CO2 TRONG MAÙU ÑOÄNG MAÏCH<br /> ÔÛ BEÄNH NHAÂN MOÅ NOÄI SOI CAÉT TUÙI MAÄT<br /> Leâ Traàn Thieän Luaân*, Leâ Thò Tuyeát Lan*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Phaãu thuaät noäi soi caét tuùi maät ñöôïc tieán haønh treân 42 beänh nhaân (33 nöõ vaø 9 nam) taïi beänh vieän Ñaïi<br /> hoïc Y Döôïc thaønh phoá Hoà Chí Minh.<br /> Keát quaû cho thaáy do coù thuû thuaät bôm khí CO2 vaøo khoang maøng buïng, phaân aùp CO2 trong maùu ñoäng<br /> maïch (PaCO2) bò gia taêng, (PaCO2) cao nhaát ôû thôøi ñieåm 20 phuùt sau khi xaõ khí CO2 vaø keá laø ôû phuùt 40.<br /> Söï gia taêng PaCO2 naøy daãn ñeán toan hoâ haáp caáp. Caùc yeáu toá döï ñoaùn söï gia taêng PaCO2 laø: tuoåi cao<br /> vaø thoâng khí töï yù toái ña (MVV) < 60% trò soá döï ñoaùn.<br /> Caùc trò soá khaùc cuûa khí maùu vaø hoâ haáp kyù chöa thaáy moái lieân heä coù yù nghóa thoáng keâ.<br /> <br /> SUMMARY<br /> THE PARTIAL PRESSURE OF CARBON DIOXIDE IN ARTERIAL<br /> BLOOD OF THE PATRIENTS UNDERGOING CAPAROSCOPIC CHOLECYSTECTOMY.<br /> Le Tran Thien Luan, Le Thi Tuyet Lan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 16 – 19<br /> <br /> 42 patients (33 females and 9 males) were undergone the laparoscopic cholecystectomy in the<br /> University Hospital at Hochiminh city.<br /> The results have showned that because of the use of CO2 gas, the partial pressure of carbon dioxide in<br /> the arterial blood (PaCO2) of those patients increased. The highest level of PaCO2 have occurred at the 20th<br /> minute after the deflation of CO2 gas, the second – at the 40th minute. The increased PaCO2 have led to<br /> acute respiratoy acidosis. The factor that could predict the increase of PaCO2 are the old age and the<br /> maximal voluntary ventilation less than 60% of predicted. The other parameters of blood gas analysis and<br /> spirometry have shown no relationships with statistical significance.<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Phaãu thuaät noäi soi ngaøy caøng ñöôïc aùp duïng roäng<br /> raõi nhôø caùc öu ñieåm vöôït troäi so vôùi phaãu thuaät hôû.<br /> Moät ñaëc ñieåm cuûa phaãu thuaät noäi soi caét tuùi maät<br /> laø bôm khí CO2 vaøo khoang buïng vôùi aùp löïc khoaûng 10<br /> ñeán 20 mmHg thuû thuaät naøy coù theå gaây ra nhöõng<br /> bieán ñoåi veà tuaàn hoaøn, hoâ haáp… thaäm chí coù theå coù<br /> nhöõng bieán chöùng do taêng CO2 trong maùu.<br /> Theo doõi söï bieán ñoåi phaân aùp CO2 trong maùu<br /> ñoäng maïch tröôùc, trong vaø sau cuoäc moã cuõng nhö<br /> xem xeùt caùc yeáu toá coù aûnh höôûng ñeán khaû naêng taêng<br /> phaân aùp CO2 trong maùu laø nhöõng vaán ñeà quan troïng<br /> ñaõ ñöôïc nhieàu taùc giaû treân theá giôùi khaûo saùt. Taïi Vieät<br /> * Boä moân Sinh Lyù, Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. HCM<br /> <br /> 16<br /> <br /> Nam chuùng toâi chöa ñoïc ñöôïc y vaên naøo nghieân cöùu<br /> veà vaán ñeà naøy.<br /> <br /> ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP<br /> 42 beänh nhaân goàm 33 nöõ vaø 9 nam tuoåi töø<br /> 25 - 83 ñöôïc laøm phaãu thuaät noäi soi caét tuùi maät<br /> taïi beänh vieän Ñaïi hoïc Y Döôïc töø thaùng 1 ñeán<br /> thaùng 12 naêm 2003.<br /> Caùc beänh nhaân ñöôïc phaân tích khí trong maùu<br /> baèng maùy Easy blood gas (Myõ) taïi 4 thôøi ñieåm:<br /> Tröôùc phaãu thuaät (T1), 20 phuùt sau khi bôm<br /> khí CO2 vaøo khoang buïng (T2), 20 phuùt sau khi xaõ<br /> khí (T3) vaø 40 phuùt sau khi xaõ khí. Caùc phöông<br /> phaùp laáy maãu maùu, baõo quaûn, phaân tích vaø ñoïc keát<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> quaû ñöôïc tieán haønh theo ñuùng caùc tieâu chuaån quoác<br /> teá(3). Thaêm doø chöùc naêng hoâ haáp ñöôïc thöïc hieän<br /> tröôùc phaãu thuaät (T1) treân maùy Spiprosift 5000<br /> (Nhaät). Caùc phöông phaùp laøm theo ñuùng tieâu<br /> chuaån quoác teá(4).<br /> <br /> Baûng 3 – Söï thay ñoåi cuûa noàng ñoä bicarbonate trong<br /> huyeát töông theo thôøi gian<br /> Thôøi dieåm<br /> HCO3¯(mmol/L)<br /> <br /> T1<br /> 26,90 ±<br /> 1,70<br /> <br /> P<br /> <br /> KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU<br /> Söï thay ñoåi cuûa phaân aùp CO2 (PaCO2) theo thôøi<br /> gian ñöôïc ghi nhaän trong baûng sau (baûng 1).<br /> Baûng 1 – Söï thay ñoåi cuûa phaân aùp CO2 (PaCO2) theo<br /> thôøi gian<br /> Thôøi dieåm<br /> <br /> T1<br /> <br /> T2<br /> <br /> T3<br /> <br /> T4<br /> <br /> PaCO2<br /> (mmHg)<br /> <br /> 41,23 ±<br /> 2,74<br /> <br /> 43,58 ±<br /> 9,17<br /> <br /> 56,56 ±<br /> 13,18<br /> <br /> 53,98 ±<br /> 15,16<br /> <br /> P()2-1) ><br /> 0,05<br /> <br /> P (3-1) <<br /> 0,05<br /> <br /> P(4-1) <<br /> 0,05<br /> <br /> P<br /> <br /> ÔÛ thôøi ñieåm20 phuùt sau khi bôm khí (T2) phaân aùp<br /> CO2 taêng nhöng khoâng coù yù nghóa thoáng keâ.<br /> ÔÛ thôøi ñieåm 20 phuùt (T3) vaø 40 phuùt (T4) sau khi<br /> xaõ khí PaCO2 taêng coù yù nghóa thoáng keâ so vôùi tröôùc<br /> phaãu thuaät.<br /> <br /> T2<br /> T3<br /> T4<br /> 26,23 ± 27,85 ± 27,40 ±<br /> 2,25<br /> 2,32<br /> 2,33<br /> P()2-1) > P (3-1) < P(4-1) <<br /> 0,05<br /> 0,05<br /> 0,05<br /> <br /> Noàng ñoä HCO3¯ thay ñoåi khoâng nhieàu so vôùi<br /> tröôùc phaãu thuaät vaø khoâng coù yù nghóa thoáng keâ ôû caû 3<br /> thôøi ñieåm<br /> Ñeå ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa nhoùm tuoåi ñoái vôùi trò<br /> soá trung bình cuûa 3 chæ soá PaCO2, pH vaø HCO3¯ trong<br /> thôøi gian phaãu thuaät noäi soi chuùng toâi ñaõ tính toaùn vaø<br /> laäp ra baûng sau (baûng 4)<br /> Baûng 4 – Aûnh höôûng cuûa nhoùm tuoåi ñoái vôùi PaCO2 tb,<br /> pH tb vaø HCO3¯tb.<br /> Nhoùm tuoåi<br /> PaCO2 tb<br /> (mmHg)<br /> PH tb<br /> HCO3¯ tb<br /> (mmol/L)<br /> <br /> 25-47<br /> 47,00 ±<br /> 6,74<br /> <br /> 48-69<br /> 50,06 ±<br /> 7,96<br /> <br /> 70-83<br /> 57,08 ±<br /> 14,83<br /> <br /> P<br /> < 0,05<br /> <br /> 7,35 ±<br /> 0,045<br /> 26,06 ±<br /> 2,14<br /> <br /> 7,352 ±<br /> 0,054<br /> 27,25 ±<br /> 2,76<br /> <br /> 7,317 ±<br /> 0,075<br /> 28,19 ±<br /> 3,96<br /> <br /> > 0,05<br /> < 0,05<br /> <br /> Thôøi ñieåm PaCO2 taêng cao nhaát laø 20 phuùt sau<br /> khi xaû khí<br /> <br /> Tuoåi taùc coù aûnh höôûng ñeán möùc ñoä taêng PaCO2 tb<br /> vaø HCO3¯ tb.<br /> <br /> pH thay ñoåi töông öng vôùi PaCO2 vaø coù nhöõng giaù<br /> trò sau (Baûng 2)<br /> <br /> Nhoùm tuoåi caøng lôùn, söï gia taêng caøng maïnh vaø coù<br /> yù nghóa thoáng keâ. Tuy nhieân khoâng coù söï khaùc bieät veà<br /> pH giöõa 3 nhoùm tuoåi.<br /> <br /> Baûng 2- Söï thay ñoåi cuûa pH theo thôøi gian.<br /> Thôøi dieåm<br /> <br /> T1<br /> <br /> T2<br /> <br /> T3<br /> <br /> T4<br /> <br /> pH<br /> <br /> 7,420 ±<br /> 0,024<br /> <br /> 7,393 ±<br /> 0,061<br /> <br /> 7,309 ±<br /> 0,069<br /> <br /> 7,325 ±<br /> 0,074<br /> <br /> P()2-1) ><br /> 0,05<br /> <br /> P (3-1) <<br /> 0,05<br /> <br /> P(4-1) <<br /> 0,05<br /> <br /> P<br /> <br /> ÔÛ thôøi ñieåm T2, pH bình thöôøng vaø khoâng coù söï<br /> khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ so vôùi T1<br /> Baûng 2 cho thaáy pH giaûm thaáp nhaát ôû thôøi<br /> ñieåm T3, keá ñoù laø T4, söï thay ñoåi naøy coù yù nghóa<br /> thoáng keâ so vôùi T1. pH naèm ôû möùc toan do öù ñoïng<br /> CO2 ôû T3 vaø T4.<br /> Noàng ñoä Bicarbonate huyeát töông (HCO3¯)<br /> cuõng coù nhöõng bieán ñoåi vôùi caùc trò soá cuï theå nhö<br /> sau (baûng 3)<br /> <br /> Ñeå tieân löôïng söï thay ñoåi cuûa khí maùu trong phaãu<br /> thuaät noäi soi caét tuùi maät chuùng toâi xem xeùt aûnh<br /> höôûng cuûa chæ soá khuynh aùp oxy qua maøng pheá nang<br /> mao maïch (AaDPO2), tieàn phaãu ñoái vôùi PaCO2 tb, pH<br /> tb vaø HCO3¯ tb trong phaãu thuaät. Keát quaû khoâng thaáy<br /> coù söï lieân heä coù yù nghóa thoáng keâ.<br /> Ñoái vôùi phaân aùp oxy trong maùu ñoäng maïch tieàn<br /> phaãu, chæ soá naøy chæ coù moái lieân heä coù yù nghóa thoáng<br /> keâ vôùi HCO3¯ maø khoâng coù yù nghóa ñoái vôùi PaCO2 tb<br /> hay pH tb trong phaãu thuaät.<br /> Chuùng toâi cuõng phaân tích caùc chæ soá cuûa hoâ haáp<br /> kyù tieàn phaãu ñeå tìm ra chæ soá coù khaû naêng tieân ñoaùn<br /> söï gia taêng PaCO2 trong phaãu thuaät noäi soi. Keát quaû<br /> cho thaáy chæ coù chæ soá thoâng khí töï yù toái ña (Maximal<br /> Voluntary Ventilation - MVV), neáu döôùi möùc bình<br /> thöôøng (60% cuûa trò soá döï ñoaùn) laø coù yù nghóa döï ñoaùn<br /> <br /> 17<br /> <br /> Keát quaû naøy cuõng phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû treân<br /> <br /> (Baûng 5).<br /> Baûng 5<br /> MVV% döï ñoaùn<br /> PaCO2 tb (mmHg)<br /> PH tb<br /> HCO3¯tb (mmol/L)<br /> <br /> < 60<br /> 54,00 ± 12,56<br /> 7,327 ± 0,065<br /> 27,54 ± 2,18<br /> <br /> ≥<br /> 46,66<br /> 7,369<br /> 26,49<br /> <br /> 60<br /> P<br /> ± 6,95 < 0,05<br /> ± 0,03 < 0,05<br /> ± 1,78 > 0,05<br /> <br /> Ñoái vôùi chæ soá theå tích thôû ra gaéng söùc trong 1<br /> giaây ñaàu (Forced Expiratory Volume during 1st second<br /> – FEV1) thì söï khaùc bieät veà PaCO2 tb ôû caû hai nhoùm coù<br /> FEV1 treân vaø döôùi möùc bình thöôøng (80% trò soá döï<br /> ñoaùn) khoâng coù yù nghóa thoáng keâ.<br /> Nhöng PaCO2 tb coù xu höôùng cao hôn ôû nhoùm<br /> FEV1 baát thöôøng (80% trò soá döï ñoaùn).<br /> Ñoái vôùi dung tích soáng (vital capacity - VC) vaø löu<br /> löôïng thôû ra gaéng söùc ñoaïn giöõa (Forced expiratory<br /> flow during 25/ - 75% forced vital capacity – FEF2575%) , keát quaû cuõng töông töï nhö chæ soá FEV1.<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> 42 beänh nhaân trong nghieân cöùu naøy coù tuoåi bình<br /> quaân laø 57 ± 16. Maëc daàu coù ngöôøi cao tuoåi nhöng<br /> chuùng toâi khoâng coù caùc dieän nguy cô nhö beùo phì,<br /> beänh phoåi taéc ngheõn maõn, daøy dính maøng ruoät, vieâm<br /> tuùi maät caáp… Thôøi gian phaãu thuaät khoâng quaù 45<br /> phuùt, khí maùu ñoäng maïch tieàn phaãu cuûa caû 42 beänh<br /> nhaân ñeàu naèm trong giôùi haïn bình thöôøng.<br /> Hoâ haáp kyù tieàn phaãu khoâng coù hoäi chöùng haïn cheá<br /> hay taéc ngheõn.<br /> Tuy nhieân, coù nhöõng beänh nhaân coù MVV < 60%<br /> trò soá döï ñoaùn.<br /> ÔÛ thôøi ñieåm 20 phuùt sau khi bôm khí söï gia taêng<br /> PaCO2 laø khoâng ñaùng keå coù leõ do söï haáp thu khí PaCO2<br /> chöa coù ñuû thôøi gian.<br /> Caùc taùc giaû khaùc thu thaäp PaCO2 ôû caùc thôøi ñieåm<br /> sau khi bôm khí cheânh leäch nhau töø 5 ñeán 10phuùt<br /> nhöng ñeàu thoáng nhaát vôùi keát quaû cuûa chuùng toâi laø<br /> PaCO2 ôû thôøi ñieåm 5-30 phuùt sau khi bôm khí gia<br /> taêng khoâng ñaùng keå vaø ôû trong giôùi haïn bình thöôøng.<br /> Veà dieãn bieán cuûa phaân aùp PaCO2 tröôùc vaø trong<br /> khi moã, keát quaû cuûa chuùng toâi cho thaáy PaCO2 taêng<br /> cao hôn möùc bình thöôøng (40 ± 5 mmHg) ôû thôøi<br /> ñieåm 20 phuùt vaø 40 phuùt sau khi xaû khí.<br /> <br /> 18<br /> <br /> pH thay ñoåi theo PaCO2 theo moái töông quan cuûa<br /> phöông trình Henderson – Hasselbach.<br /> Do ñoù pH bình thöôøng ôû thôøi ñieåm tieàn phaãu vaø<br /> 20 phuùt sau khi bôm khí. Nhöng khi PaCO2 taêng moät<br /> caùch coù yù nghóa thoáng keâ, ôû hai thôøi ñieåm 20 vaø 40<br /> phuùt sau khi xaû khí thì pH giaûm hôn möùc giôùi haïn<br /> döôùi, nghóa laø coù tình traïng toan hoâ haáp caáp ôû hai thôøi<br /> ñieåm naøy.<br /> Do caùc cuoäc phaãu thuaät noäi soi caét tuùi maät trong<br /> coâng trình naøy dieãn ra döôùi 45 phuùt, toan hoâ haáp caáp<br /> chæ coù theå buø ñaép baèng heä thoáng ñeäm hoùa hoïc hoaëc<br /> taêng thoâng khí pheá nang. Ñaây laø vaán ñeà coù lieân quan<br /> ñeán söï thoâng khí cuûa beänh nhaân, caàn phaûi ñöôïc löu yù.<br /> Keát quaû ño HCO3¯ cho thaáy khoâng coù söï thay ñoåi<br /> coù yù nghóa thoáng keâ trong suoát thôøi gian phaãu thuaät.<br /> Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi thôøi gian caàn thieát ñeå thaän taêng<br /> haáp thu HCO3¯ coù keát quaû laø töø vaøi giôø cho ñeán vaøi<br /> ngaøy. Keát quaû cuûa chuùng toâi phuø hôïp vôùi nghieân cöùu<br /> cuûa Liusy (8/52) vaø Pavlidis A (9/62)<br /> Vì vaäy söï gia taêng thoâng khí cho beänh nhaân ñeå<br /> khaéc phuïc tình traïng toan hoâ haáp caáp laø quan troïng ôû<br /> hai thôøi ñieåm 20 phuùt vaø 40 phuùt sau khi xaû khí<br /> Ñoái vôùi caùc chæ soá tieàn phaãu coù khaû naêng döï ñoùan<br /> vieäc taêng PaCO2 trong phaãu thuaät noäi soi caét tuùi maät<br /> thì tuoåi caøng cao, möùc taêng PaCO2 caøng lôùn.<br /> Ñaây laø moät ñieåm phuø hôïp vôùi sinh lyù hoïc vì tuoåi<br /> caøng cao, taùc duïng kích thích thoâng khí pheá nang cuûa<br /> PaCO2 caøng giaûm keát hôïp vôùi söï suy giaûm chung cuûa<br /> chöùc naêng hoâ haáp.<br /> Trong caùc chæ soá khí maùu tieàn phaãu thì AaDPO2<br /> taêng vaø PaO2 giaûm khoâng phaûi laø caùc yeáu toá döï ñoaùn<br /> ñöôïc söï gia taêng PaCO2 maùu ñoäng maïch trong phaãu<br /> thuaät noäi soi caét tuùi maät.<br /> Ñieàu naøy coù theå giaûi thích nhôø khaû naêng khueách<br /> taùn cuûa CO2 maïnh hôn O2 gaáp 20,4 laàn, neân giaûm söï<br /> trao ñoåi qua maøng pheá nang mao maïch aûnh höôûng<br /> leân O2 maïnh hôn CO2. Chuùng toâi chöa ñoïc ñöôïc taøi<br /> lieäu cuûa caùc taùc giaû khaùc veà vaán ñeà naøy neân khoâng so<br /> saùnh ñöôïc.<br /> Trong caùc chæ soá hoâ haáp kyù chæ coù chæ soá tieàn<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> phaãu thoâng khí töï yù toái ña (MVV) < 60% coù giaù trò<br /> tieân ñoaùn vieäc gia taêng PaCO2 trong phaãu thuaät noäi<br /> soi caét tuùi maät.<br /> Ñaây laø moät chæ soá ñaõ ñöôïc nhieàu taùc giaû coâng<br /> nhaän veà khaû naêng tieân ñoaùn bieán chöùng haäu phaãu, vì<br /> MVV phaûn aùnh ñöôïc moät caùch toaøn dieän khaû naêng<br /> thoâng khí cuûa cô theå voán laø yeáu toá quyeát ñònh PaCO2.<br /> Caùc chæ soá hoâ haáp kyù khaùc nhö dung tích soáng<br /> (VC), theå tích thôû ra gaéng söùc trong giaây ñaàu (FEV1),<br /> löu löôïng thôû ra khoaûng giöõa (FEF25-75) neáu giaûm seõ<br /> laøm PaCO2 gia taêng duø chöa coù yù nghóa thoáng keâ<br /> trong nghieân cöùu naøy.<br /> <br /> cao nhö vieâm tuùi maät caáp, beùo phì, coù beänh lyù hoâ haáp,<br /> tim maïch, phaûi boùc taùch nhieàu trong phaãu thuaät,<br /> nhöõng cuoäc phaãu thuaät keùo daøi hôn 45 phuùt vaø trong<br /> nhöõng phaãu thuaät noäi soi caét tuùi maät gaây teâ ngoaøi<br /> maøng cöùng laø höôùng phaùt trieãn tieáp cuûa ñeà taøi naøy.<br /> Vieäc so saùnh ñoàng thôøi phaân aùp CO2 trong maùu<br /> ñoäng maïch ño tröïc tieáp vôùi trò soá phaân aùp CO2 cuoái<br /> khí löu thoâng (end-tidal pressure of CO2 – PET CO2)<br /> cuõng laø moät vaán ñeà caàn ñöôïc khaûo saùt.<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1<br /> 2<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> Nghieân cöùu cho thaáy phaãu thuaät noäi soi caét tuùi<br /> maät laøm taêng phaân aùp CO2 trong maùu ñoäng maïch,<br /> cao nhaát ôû thôøi ñieåm 20 phuùt sau khi xaû khí CO2 vaø<br /> vaãn coøn cao ôû phuùt 40 sau khi xaû khí. Söï gia taêng naøy<br /> daãn ñeán toan hoâ haáp caáp.<br /> Veà caùc yeáu toá nguy cô thì möùc ñoä gia taêng PaCO2<br /> tæ leä thuaän vôùi tuoåi taùc.<br /> Chæ soá thoâng khí töï yù toái ña – MVV neáu döôùi möùc<br /> bình thöôøng (60% trò soá döï ñoaùn) laø yeáu toá döï ñoaùn<br /> vieäc PaCO2 vaø giaûm pH coù yù nghóa thoáng keâ.<br /> Côõ maãu nhoû, ít ñoái töôïng nguy cô cao, thôøi gian<br /> phaãu thuaät ngaén vaø chæ aùp duïng phöông phaùp gaây meâ<br /> laø nhöõng giôùi haïn cuûa ñeà taøi.<br /> Do ñoù vieäc tieáp tuïc nghieân cöùu veà PaCO2 treân<br /> nhöõng côõ maãu lôùn hôn; treân caùc ñoái töôïng coù nguy cô<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Dzendrowski P. Anaesthesia for laparoscopic surgery.<br /> Chest. 1999; 115: 1468 – 1471<br /> Pelosi P., Foti G, Cereda M, Vicardi P, Gatlinoni L.<br /> Effects of carbon dioxide insufflation for laparoscopic<br /> cholecystectomy<br /> on<br /> the<br /> respiratory<br /> system.<br /> Anaesthesia 1996 Aug; 51(8): 744-749.<br /> Vila C, Sabate A, Biescas J, Alemany O. Influence of<br /> cardiac or respiratory pathology in the gasometric<br /> evolution during laparoscopic cholecystectomy. Rev.<br /> Esp. Anestesiol. Reanim. 1996 Nov; 49 (9): 310-313<br /> Anderson L, Lagerstrand L, Torne A, Sollevi A,<br /> Bordin LA, Odeberd – Wernerman S. Effects of CO2<br /> pneumoperitoneum for laparoscopic cholecystectomy<br /> Acta Anatesthesiol Scan 2002 May: 46 (5): 552-560.<br /> Dhoste K, Lacoste L, Karayan J, Lechue MS, Thomas<br /> D, Fusciardi J Hemodynamic and ventilatory changes<br /> during laparoscopic cholecystectomy in elderly AS A<br /> III. Can J Anaesth 1996 Aug; 43(8): 783 – 788<br /> Wittgen CM, Naunhci KS, Andrus CH, Kamiki DL.<br /> Preoperative pulmonary function evaluation for<br /> laparoscopic cholesystectomy. Arch Surg 1993 Aug;<br /> 128 (8): 880-885<br /> Wurst H, Schulte – Steinberg H, Finsterer V.<br /> Pulmonary<br /> CO2<br /> elemination<br /> in<br /> laparoscopic<br /> cholecystectomy. A Clinical study. Anaesthesiol 42:<br /> 427 - 434<br /> <br /> 19<br /> <br />