Khóa luận tốt nghiệp Tài chính ngân hàng: Quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:79

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại; tìm hiểu về thực trạng quản trị rủi ro cho vay và các biện pháp phòng ngừa rủi ro, qua đó, chỉ ra những khó khăn, hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thương; trên cơ sở thực tiễn vừa tìm hiểu, đề ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao khả năng quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Tài chính ngân hàng: Quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ----------------------------------------- PHAN THỊ THỦY TIÊN QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN CÔNG THƢƠNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 7340201 TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ----------------------------------------- PHAN THỊ THỦY TIÊN QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN CÔNG THƢƠNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 7340201 GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN TS. HỒ CÔNG HƢỞNG TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
TÓM TẮT KHÓA LUẬN Hoạt động của Ngân hàng hiện nay khá đa dạng và tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhất là hoạt động trong lĩnh vực cho vay. Vì vậy, để đảm bảo cho rủi ro xảy ra ở mức thấp nhất thì quản trị là điều cần thiết. Việc quản trị tốt không chỉ đem lại lợi ích cho Ngân hàng, giúp Ngân hàng kiếm lợi nhuận tốt hơn, phát triển bền vững mà còn giúp khách hàng có đƣợc sự an tâm, tin tƣởng hơn đối với việc quyết định lựa chọn Ngân hàng nào để thực hiện các giao dịch. Do đó, để giúp cho Ngân hàng Thƣơng Mại Cổ Phần Sài Gòn Công Thƣơng có thể phát triển tốt hơn trong thời gian tới, bằng phƣơng pháp nghiên cứu định tính, dựa trên tình hình hoạt động cho vay của Ngân hàng ở giai đoạn 2015-2017, xem xét các cách Ngân hàng đã áp dụng để quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay, tác giả đã lựa chọn đề tài “Quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng Thƣơng Mại Cổ Phần Sài Gòn Công Thƣơng”. Từ đó, có thể đúc kết đƣợc những cách mà Ngân hàng đã áp dụng hiệu quả ra sao, những ƣu nhƣợc điểm trong các cách quản trị của Ngân hàng đã làm. Từ đây có thể thấy những cách ngân hàng đã làm để quản trị những rủi ro trong hoạt động cho vay, đề xuất đƣợc thêm một số phƣơng pháp khác để Ngân hàng có thể thực hiện đƣợc việc quản trị tốt hơn. Giúp Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng ngày càng phát triển hơn, tạo đƣợc niềm tin vững mạnh với khách hàng.
SUMMARY Interms of conditions of developing of the country, integration is inevitable trend inevitably. Thanks to that trend, Vietnam has made dramatic changes, brought many opportunities for development, especially in the field of economy. As an intermediary financial institution, commercial banks play an important role in bridging the gap between idle capital holders and those who need to use capital in the economy as well as helping the country develop better. Currently, many large and small commercial banks are trying to provide a lot of new and convenient services to meet the increasing demand of customers. However, the Bank's operations are now diversified and potentially risky, especially in the field of lending. Therefore, to ensure the risk is at a minimum, governance is essential. Good governance not only benefits the Bank, helps the Bank to make better profits, develop sustainably, but also provides customers with peace of mind and confidence in choosing the Bank. to make transactions. Although at the Bank, there are many business activities such as payment, issuing card, receiving deposits,... most of the profits that the bank earns largely due to credit activity, namely lending. That is why the Bank should be very careful to avoid major consequences. However, for lending activities, eliminating the risk is impossible. Therefore, the bank can only manage risk to minimize losses and achieve the business targets set. One of the criteria for assessing whether a bank is well-developed, safe and sustainable is based not only on business performance but also on financial capability as well as on risk management systems. Recognizing the importance of the problem, the topic " Risk management in lending activities at Saigon Bank For Industry And Trade " was selected. In the hope of assessing the current state of risk in lending at the bank, it is possible to propose some limited and remedial measures, focusing on the period 2015-2017. In addition, the research “Risk management in lending activities at Saigon Bank For Industry And Trade” also addresses questions:
- Credit growth and bad debt ratio at Saigon Bank For Industry And Trade in the period 2015-2017? - What are the indicators used to measure risk in lending activities at Saigon Bank For Industry And Trade? - What has Saigon Bank For Industry And Trade done to manage the risk in its lending activities in the period 2015-2017? - What are the advantages and disadvantages of risk management? - What are the solutions to minimize risks in lending activities at Saigon Bank For Industry And Trade? The research method used to implement the content is a qualitative research method. By this method, the thesis poses the hypothesis that research on the risk management situation for lending at Saigon Bank For Industry And Trade is based on the inheritance of theories on risk management in lending activities. This research contains three objectives, which is clearly stated in each chapter. The objectives to be achieved in each chapter are as follows: Chapter 1, research objectives will systematize the rationale for risk management in lending activities of commercial banks. Chapter 2, the objective will be to understand the current state of risk management and risk prevention measures, thereby point out the difficulties and limitations in risk management in the Saigon Bank For Industry And Trade. Chapter 3, on the basis of practice and understanding,this part proposes a number of solutions and recommendations to improve risk management in lending activities at SAIGON Bank For Industry And Trade. In each chapter, specific issues to clarify the objectives will be studied and presented briefly the following: Chapter 1, research objectives will systematize the rationale for risk management in lending activities of commercial banks. Specifically, the reader will better understand the definition of commercial banks, how commercial banks do the lending, as well as lending policies and risks in commercial lending, differential types of loans, signs of risk in lending activities, the causes of such risks.Reader
will also have a concept of how to measure the risk in lending based on which criteria, considering the effects can bring when the risk occurs in the bank's lending. In addition, readers are able to have the knowledge about the principles of risk management in lending. Through this, readers will understand the meaning of risk management in lending activities of commercial banks. Chapter 2, the objective of the paper will be to understand the current state of risk management and risk prevention measures, thereby pointing out the difficulties and limitations in risk management in Saigon Bank For Industry And Trade. Specifically, in Chapter 2, readers will have an overview of the history of the formation and development as well as the organizational structure of Saigon Bank For Industry And Trade. Knowing the bank's lending policies, such as borrowers, lending principles, borrowing procedures, etc. In addition, chapter 2 will also show the bank's current lending situation. has been the real risk situation in this Bank during the past three years through a number of indicators. At the same time, the study also identifies the main causes of credit risk at this bank and gives an overview of credit risk management situation at Saigon Bank for Industry and Trade. Chapter 3, on the basis of practice and understanding, proposed a number of solutions and recommendations to improve risk management in lending activities at Saigon Commercial Bank. Specifically, the study looks at credit-based orientation next year to work out some practical solutions such as diversification of loan portfolio, strict management of bad debts and bad debts, improving quality. credit officers, deduction for setting up risk reserve funds, etc., also consider whether the Bank has applied this measure and the remaining constraints to the solutions applied by the Bank. Hence, it has made some recommendations to the Saigon Bank for Industry and Commerce in the hope that the Bank will be able to consider and further improve its risk management capabilities in its lending activities. Thus, the Bank can achieve its orientation in the next year and develop stronger, to create more confidence for customers. In summary, the essay helps to clarify the rationale underlying risk in lending to commercial banks, thus, showing the importance of managing risk in lending
activities, helping banks reduce Risks and increasing quality in lending activities. By assessing the current state of risk management of lending activities, the author finds out the reasons why there are some measures to improve risk management in lending activities at Saigon Bank for Industry and Trade. With the reasons listed, the author hopes to help Saigon Bank for Industry and Trade become more and more developed, able to compete with other banks and gain more trust of customers which helped the bank gain more prominent achievements in the future.
LỜI CAM ĐOAN Khóa luận này là công trình nghiên cứu riêng của tôi, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có nội dung đã đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong khóa luận.
LỜI CÁM ƠN Để có thể hoàn thành luận văn này, tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu cùng thầy cô giáo trƣờng Đại học Ngân hàng Thành Phố Hồ Chí Minh giúp đỡ tận tình trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài. Tác giả cũng xin chân thành đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Hồ Công Hƣởng – Giảng viên đã trực tiếp hƣớng dẫn tác giả trong suốt quá trình thực hiện khóa luận này. Tác giả luôn ghi nhận sự hƣớng dẫn tận tình của Thầy và chúc Thầy đạt đƣợc nhiều thành công hơn trong thời gian tới. Trân trọng, TPHCM, ngày 27 tháng 5 năm 2018 Tác giả luận văn
MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.....................................................................................i DANH MỤC BẢNG BIỂU ...................................................................................... ii DANH MỤC HÌNH ................................................................................................. iii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................4 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ RỦI RO CHO VAY TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ..........................................7 1.1. Tổng quan lý thuyết về rủi ro cho vay ..................................................................7 1.1.1. Hoạt động cho vay của Ngân hàng thƣơng mại ........................................7 1.1.2. Chính sách cho vay của ngân hàng thƣơng mại ........................................7 1.1.3. Rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thƣơng mại ......................8 1.1.4. Phân loại các khoản ...................................................................................8 1.1.4.1. Nợ đủ tiêu chuẩn (nhóm 1)....................................................................8 1.1.4.2. Nợ cần chú ý (nhóm 2) ..........................................................................9 1.1.4.3. Nợ dƣới tiêu chuẩn (nhóm 3) ................................................................9 1.1.4.4. Nợ nghi ngờ (nhóm 4) ...........................................................................9 1.1.5. Dấu hiệu nhận biết rủi ro cho vay............................................................10 1.1.6. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro cho vay .......................................................10 1.1.7. Các chỉ tiêu cơ bản đo lƣờng rủi ro cho vay ............................................12 1.1.7.1. Tỷ lệ nợ xấu .........................................................................................12 1.1.7.2. Tỷ lệ nợ quá hạn ..................................................................................12 1.1.7.3. Tỷ lệ trích lập dự phòng ......................................................................12 1.1.7.4. Tỷ lệ mất vốn.......................................................................................13 1.1.7.5. Hệ số nguy cơ rủi ro tín dụng ..............................................................13 1.1.7.6. Hệ số khả năng bù đắp rủi ro...............................................................13 1.1.8. Tác động của rủi ro cho vay ....................................................................13 1.2. Quản trị rủi ro cho vay trong hoạt động của Ngân hàng thƣơng mại .................15 1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay của NHTM ..............15 1.2.2. Nội dung quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay của NHTM ................15 1.2.3. Nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thƣơng mại...............15
1.2.3.1. Nguyên tắc chung ................................................................................15 1.2.3.2. Quản trị rủi ro tín dụng theo nguyên tắc của Basel II .........................20 1.2.4. Ý nghĩa việc quản trị trong hoạt động cho vay của NHTM ....................21 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ........................................................................................23 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN CÔNG THƢƠNG ...................................24 2.1. Giới thiệu tổng quan về Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng ..................24 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ...........................................................24 2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy ............................................................................29 2.2. Chính sách cho vay của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng ..................30 2.3. Kết quả hoạt động cho vay của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng .......36 2.3.1. Các lĩnh vực hoạt động của Ngân hàng ...................................................36 2.3.1.1. Tổng dƣ nợ qua các năm .....................................................................38 2.3.1.2. Cơ cấu dƣ nợ theo kỳ hạn....................................................................39 2.3.1.3. Cơ cấu dƣ nợ theo loại tiền .................................................................39 2.3.1.4. Cơ cấu dƣ nợ theo loại hình doanh nghiệp..........................................40 2.3.1.5. Cơ cấu dƣ nợ theo ngành kinh tế.........................................................41 2.4. Thực trạng rủi ro cho vay tại Ngân Hàng Sài Gòn Công Thƣơng .....................42 2.5. Nguyên nhân rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng ......48 2.6. Đánh giá thực trạng quản lí rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Sài Gòn Công Thƣơng. .....................................................................................................................50 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ........................................................................................53 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ, GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG SÀI GÒN CÔNG THƢƠNG ...........................54 3.1. Định hƣớng hoạt động tín dụng trong năm 2018 ...............................................54 3.2. Một số giải pháp phòng ngừa và hạn chế ...........................................................54 3.2.1. Thực hiện nghiêm ngặt quy trình cho vay ...............................................54 3.2.2. Đa dạng hóa danh mục cho vay ...............................................................55 3.2.3. Xây dựng mô hình xếp hạng tín dụng .....................................................55 3.2.4. Quản lý chặt chẽ nợ xấu và nợ khó đòi ...................................................56
3.2.5. Nâng cao chất lƣợng cán bộ tín dụng ......................................................57 3.2.6. Trích lập quỹ dự phòng rủi ro ..................................................................58 3.2.7. Cố xử lý và thu hồi các khoản nợ tồn đọng và nợ quá hạn .....................58 3.2.8. Sử dụng biện pháp mua bán nợ kết hợp trong hoạt động tín dụng để phòng ngừa rủi ro ......................................................................................................59 3.2.9. Giám sát và kiểm tra các khoản tín dụng và tài sản đảm bảo ..................59 3.2.10. Kiểm tra chặt chẽ hồ sơ pháp lý ..............................................................60 3.2.11. Thiết lập các hạn mức cho vay ................................................................61 3.3. Một số kiến nghị .................................................................................................61 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ........................................................................................64 KẾT LUẬN ..............................................................................................................65 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................66
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nguyên nghĩa NHTM Ngân Hàng Thƣơng Mại TMCP Thƣơng Mại Cổ Phần TPHCM Thành phố Hồ Chí Minh Saigonbank Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng UB Ủy Ban i
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Dƣ nợ theo loại hình doanh nghiệp ..........................................................40 Bảng 2.2. Dƣ nợ theo ngành kinh tế .........................................................................41 Bảng 2.3. Hiệu quả sử dụng vốn ...............................................................................47 Bảng 3.1. Tỷ lệ trích lập dự phòng........................................................................... 58 ii
DANH MỤC HÌNH Hình 1.1. Quy trình quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay .................................... 15 Hình 2.1. Sơ đồ tổ chức Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng .........................29 Hình 2.2. Quy trình cho vay tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng .............32 Hình 2.3. Hoạt động cho vay của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng ..........38 Hình 2.4. Dƣ nợ theo kỳ hạn .....................................................................................39 Hình 2.5. Cơ cấu các nhóm nợ ..................................................................................42 Hình 2.6. Tình hình nợ quá hạn ................................................................................43 Hình 2.7. Tình hình nợ xấu .......................................................................................44 Hình 2.8. Nợ có khả năng mất vốn ...........................................................................45 Hình 2.9. Tình hình dự phòng rủi ro .........................................................................46 Hình 2.10. Tình hình lợi nhuận từ hoạt động tín dụng .............................................47 iii
PHẦN MỞ ĐẦU Lý do chọn đề tài Trong điều kiện phát triển của đất nƣớc nhƣ hiện nay thì hội nhập là xu thế tất yếu không thể tránh khỏi. Nhờ vào xu thế ấy mà nƣớc Việt Nam đã có những bƣớc chuyển biến mạnh mẽ, mang lại không ít cơ hội cho các ngành nghề phát triển, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế. Với vai trò là một định chế tài chính trung gian, Ngân hàng thƣơng mại đóng vai trò quan trọng trong việc làm “cầu nối” giữa những chủ thể có nguồn vốn nhàn rỗi và những ngƣời có nhu cầu sử dụng vốn trong nền kinh tế, giúp đất nƣớc phát triển tốt hơn. Hiện nay, có rất nhiều Ngân hàng thƣơng mại lớn và nhỏ đều cố gắng cho ra rất nhiều dịch vụ mới lạ và tiện ích nhằm phục vụ nhu cầu ngày càng tăng cao của khách hàng, cũng nhƣ thu hút đƣợc khách hàng tin tƣởng, khẳng định vị thế của bản thân trên thị trƣờng. Dù rằng tại Ngân hàng, không ít có các hoạt động kinh doanh diễn ra nhƣ: thanh toán, phát hành thẻ, nhận tiền gửi, ... nhƣng có thể thấy rằng, hầu hết, lợi nhuận mà Ngân hàng kiếm đƣợc đều phụ thuộc phần lớn vào hoạt động tín dụng, cụ thể là cho vay. Chính vì lẽ đó nên trong lĩnh vực này, Ngân hàng cần hết sức thận trọng để tránh xảy ra những hậu quả lớn. Tuy nhiên, đối với hoạt động cho vay, loại bỏ hoàn toàn rủi ro là điều không thể. Do đó, Ngân hàng chỉ có thể tìm cách quản trị rủi ro nhằm hạn chế tối đa tổn thất mà vẫn đạt đƣợc các chỉ tiêu kinh doanh đề ra. Có thể thấy một trong những tiêu chí đánh giá một Ngân hàng có phát triển tốt, an toàn và bền vững hay không, không chỉ dựa vào hiệu quả kinh doanh mà còn cần dựa vào khả năng tài chính cũng nhƣ hệ thống quản trị rủi ro. Nhận thấy đƣợc tầm quan trọng của vấn đề, đề tài “Quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân Hàng Thƣơng Mại Cổ Phần Sài Gòn Công Thƣơng” đƣợc lựa chọn với hi vọng có thể đánh giá đƣợc thực trạng rủi ro trong cho vay tại Ngân hàng , từ đó có thể đề xuất đƣợc một số biện pháp hạn chế và khắc phục. Mục tiêu đề tài Đề tài đƣợc thực hiện nhằm các mục tiêu: Thứ nhất, hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay của Ngân hàng thƣơng mại. 4
Thứ hai, tìm hiểu về thực trạng quản trị rủi ro cho vay và các biện pháp phòng ngừa rủi ro, qua đó, chỉ ra những khó khăn, hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng. Thứ ba, trên cơ sở thực tiễn vừa tìm hiểu, đề ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao khả năng quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng. Câu hỏi nghiên cứu - Tăng trƣởng tín dụng và tỷ lệ nợ xấu tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng giai đoạn 2015-2017 nhƣ thế nào? - Những chỉ tiêu nào đƣợc sử dụng để đo lƣờng rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng? - Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng đã làm gì để quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay giai đoạn 2015-2017? - Những ƣu điểm và hạn chế trong công tác quản trị rủi ro là gì? - Những giải pháp nào góp phần giảm thiểu rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng? Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu  Đối tƣợng nghiên cứu Quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng.  Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay giới hạn trong phạm vi Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng. Về thời gian: tập trung vào gian đoạn từ năm 2015-2017 Phƣơng pháp nghiên cứu Phƣơng pháp nghiên cứu chủ yếu đƣợc sử dụng để thực hiện nội dung đặt ra là phƣơng pháp nghiên cứu định tính. Bằng phƣơng pháp này, bài luận văn đặt ra giả thuyết nghiên cứu về thực trạng quản trị rủi ro đối với việc cho vay tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng đƣợc hình thành dựa vào việc kế thừa những lý luận về quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay. 5
Đóng góp của đề tài Luận văn giúp làm rõ cơ sở lý luận rủi ro trong hoạt động cho vay đối với Ngân hàng thƣơng mại, từ đó cho thấy tầm quan trọng của việc quản trị rủi ro trong họat động cho vay, giúp ngân hàng giảm thiểu rủi ro và ngày càng nâng cao chất lƣợng trong hoạt động cho vay. Thông qua đánh giá thực trạng quản trị rủi ro đối với hoạt động cho vay trong suốt thời gian qua, tìm ra các nguyên nhân để từ đó kiến nghị một số biện pháp giúp nâng cao hoạt động quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thƣơng trong thời gian tới. 6
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ RỦI RO CHO VAY TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Tổng quan lý thuyết về rủi ro cho vay 1.1.1. Hoạt động cho vay của Ngân hàng thƣơng mại Một trong những tổ chức tài chính quan trọng nhất trong nền kinh tế không thể không nhắc đến chính là Ngân hàng thƣơng mại. Tại Việt Nam, có thể hiểu định nghĩa về Ngân hàng thƣơng mại theo điều 4, Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 nhƣ sau: “Ngân hàng thƣơng mại là loại hình Ngân hàng đƣợc thực hiện tất cả các hoạt động Ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận.” Hoạt động của NHTM khá đa dạng và phức tạp, bao gồm nhiều hoạt động kinh doanh, nhƣng trong đó, sinh lời chủ yếu, giúp ngân hàng duy trì hoạt động chính là chức năng cho vay. Theo Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 điều 4 khoản 16, khái niệm cho vay đƣợc hiểu: “Là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi.” Dựa vào đó, ta có thể hiểu một cách đơn giản về hoạt động cho vay của Ngân hàng sẽ diễn ra nhƣ sau: Một là, phía Ngân hàng sẽ giao cho ngƣời vay một khoản tiền xác định theo thỏa thuận ban đầu. Hai là, ngƣời vay sẽ phải cam kết trả lại số tiền vay ban đầu và khoản tiền lãi tƣơng ứng của số tiền đã vay trong thời gian nhất định theo đúng thỏa thuận ban đầu. 1.1.2. Chính sách cho vay của ngân hàng thƣơng mại Theo khoản 2 điều 4 của thông tƣ 39/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh Ngân hàng nƣớc ngoài đối với khách hàng: “Khách hàng vay vốn tổ chức tín dụng phải đảm bảo sử dụng vốn vay đúng mục 7
đích, hoàn trả nợ gốc và lãi tiền vay đúng thời hạn đã thỏa thuận với tổ chức tín dụng”. Nhƣ vậy, theo đó, Ngân hàng sẽ cho vay với chính sách có thể kiếm đƣợc lợi nhuận, tức phần lãi tiền vay cùng với đó là thu lại gốc theo đúng thời gian đã thỏa thuận nhƣng vẫn giữ đúng mục đích vay vốn của khách hàng. 1.1.3. Rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thƣơng mại Hoạt động cho vay kèm theo rủi ro là một điều tất yếu không thể tránh khỏi. Dựa vào điều 2 khoản 1 của quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN 22/4/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nƣớc quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng trong hoạt động Ngân hàng của tổ chức tín dụng, rủi ro tín dụng đƣợc hiểu nhƣ sau :” Rủi ro tín dụng trong hoạt động Ngân hàng của tổ chức tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động Ngân hàng của tổ chức tín dụng do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết. Dựa theo định nghĩa trên, có thể hiểu trong rủi ro hoạt động cho vay tại Ngân hàng thì Ngân hàng đóng vai trò là ngƣời cho vay (tức chủ nợ) và khách hàng là ngƣời đi vay (con nợ) không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ trả nợ khi đến hạn theo đúng với cam kết. 1.1.4. Phân loại các khoản Dựa vào điều 6 quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN 22/4/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nƣớc quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng, chất lƣợng của các khoản vay có thể chia thành năm loại nhƣ sau: 1.1.4.1. Nợ đủ tiêu chuẩn (nhóm 1) Các khoản nợ trong hạn và đƣợc đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ cả gốc và lãi đúng hạn. Các khoản nợ quá hạn dƣới 10 ngày và đƣợc đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ nợ gốc và lãi đã quá hạn và thu hồi đầy đủ nợ gốc và lãi còn lại đúng thời hạn còn lại. 8