Khóa luận tốt nghiệp Tài chính ngân hàng: Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:100

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu "Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Hồ Chí Minh" thực hiện được các mục tiêu cụ thể sau đây: Phân tích, đánh giá và làm rõ thực trạng RRTD tại Vietcombank Chi nhánh Hồ Chí Minh từ đó tìm ra các hạn chế và nguyên nhân; đưa ra một số giải pháp nhằm hạn chế RRTD tại Vietcombank Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Tài chính ngân hàng: Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Hồ Chí Minh

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TÔN NỮ KHÁNH NHÂN RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HỒ CHÍ MINH KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CHUYÊN NGÀNH TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 7340201 TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TÔN NỮ KHÁNH NHÂN RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HỒ CHÍ MINH KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CHUYÊN NGÀNH TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 7340201 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC THS. NGUYỄN ĐOÀN CHÂU TRINH TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
i ABSTRACT 1. Reason to choose subject: Currently for the commercial banks, credit operations are basic operations, the main income for the bank. Commercial Bank shares for Foreign Trade of Vietnam (Vietcombank) as well as other commercial banks are facing the challenges of competition and international integration, increasingly demanding more rigorous standards for safety, healthy financial and operating capacity and risk management. Thus the building and improving the system of risk prevention effective in the bank for operations in general and for the credit operations in particular is an urgent requirement and important, to ensure effective economic processes and development activities of a commercial bank. Banking activities always contain risks, particularly frequently are credit risk. In order to have a stable growth, it is necessary to strengthen control over credit quality and help reduce the loan loss provisions, which affect the business performance of the entire bank. Therefore, the proposed measures to limit credit risk is top concern at Vietcombank. Stemming from this situation, the thesis tries to identify and codify the current credit risk type Vietcombank - Ho Chi Minh Brand; analyze and clarify the advantages and activities exist in credit risk management; apply the theoretical basis and experience in international risk management. Since then, the proposed measures will improve and enhance the operational efficiency of credit risk management in particular and business in general at Vietcombank. Vietcombank whether operating under the commercial bank model but the state capital remained dominant proportion. Thus, loans of state enterprises still high proportion. Most state enterprises inefficient business. The expansion of lending structure to limited company joint-stock companies, enterprises, foreign investment potential risk related to business management capacity, business ethics. On the other hand, in the development strategy of Vietcombank HCM upcoming
ii period is to expand retail lending and actively develop a network operations, open more trading rooms. Thereby, we can see the business activities of Vietcombank are developed; however, the credit activities of banks also exist a variety of risks and challenges, the measurement, evaluation and control RRTD at Vietcombank HCM much longer exist, not tight, not timely renewed international standards. Therefore, the study of the current situation so that credit risk given the precautions and limitations RRTD is essential. Comes from the fact that I have chosen the theme:"Credit risk in the Joint Stock Commercial Bank for Foreign Trade of Vietnam - Ho Chi Minh City Branch" to understand the status, causes and offering appropriate solutions to improve operational efficiency and control credit risk to banks. 2. Objectives of the study Research projects should fulfill the following specific objectives: - Analyze, evaluate and clarify the status RRTD at Vietcombank HCM Branch then find out the restrictions and cause. - Launched a number of measures aimed at limiting RRTD City Branch of Vietcombank. Ho Chi Minh. 3. Research object Credit risk at the Joint Stock Commercial Bank for Foreign Trade of Vietnam - Ho Chi Minh City Branch. 4. Research scope - Audience research: RRTD at Vietcombank - Branch in Ho Chi Minh. - Research scope :  Content: credit risk in banks  Spatial: Vietcombank - Branch in Ho Chi Minh  About time: Period 2013 - 2017
iii 5. Research Methods Thesis using the method of qualitative research: authors performed collecting information and data from the financial statements of banks, research journals, then, conducting descriptive statistics, comparison and classification data analysis and evaluation of the advantages and disadvantages that banks are experiencing problems in credit risk management. From the research results, the authors propose measures to limit credit risk in commercial banks Foreign Trade of Vietnam - Ho Chi Minh City branch. 6. Structural thesis Chapter 1: Common issues about credit and credit risk management in commercial banks. Chapter 2: Current status of credit risk and credit risk management Stock Commercial Bank for Foreign Trade of Vietnam-Ho Chi Minh Branch. Chapter 3: A number of measures to limit credit risk in the Joint Stock Commercial Bank for Foreign Trade of Vietnam-Ho Chi Minh Branch. 7. The contents of each chapter: Chapter 1 mainly demonstrates that credit risk and the other bank risks is the inherit objective remain in Banking business and as well indicate that the reason causing the credit risk is consist of both subjective causes from the customers and the bank for the loan, and objective causes from the business environment. The international credit risk management experience shows that in terms of risk management, Governance focuses on management of establishing a good credit risk management environment, enhancing the role of agency or monitoring department of Credit operations. From the theoretical basis and experience in risk management, international credit mentioned above, the second chapter will focus on assessing the situation of credit risk and governance of credit risk, the results and the restriction existed at Vietcombank HCM Branch.
iv Chapter 2 presents the activities of the commercial banking system in Vietnam, credit activities of Vietcombank HCM are risky. The causes of credit risk include objective causes from the business environment, subjective causes from the borrower and subjective reasons from the lending bank. In addition to the efforts and achievements in building and improving credit risk management in Vietcombank, there are still many limitations and shortcomings that need to be overcome, improved, strengthened and advanced to timely meet the credit growth and expansion of the current network of Vietcombank across the country. In the section three, the thesis will set out measures to prevent risks in each phase, each process before lending, while lending and lending after the credit activities at Vietcombank HCM today. Chapter 3 presents the direction of Vietcombank and the group of Credit risk prevention solutions that focus on the development of risk minimization and risk prevention and loss prevention systems in each stage and credit granting process. These include: Credit risk management environment, credit granting process, credit monitoring and measurement process, risk control, role of agency or monitoring department. In addition, recommendations were made by the National Bank to enhance the role and effectiveness of the banking inspectorate, to complete the regulatory environment and to support information systems for banks in loan appraisal. Using the experience of international credit risk management and large commercial banks in Vietnam, the author believes that the solutions outlined in Chapter 3 will contribute to the remediation, minimization and risk prevention of Credit operations in the current period and in the future in Vietcombank HCM. In summary, credit risk management is no longer a new problem for banks if they want to survive and develop in a harsh and risky business environment. Improving credit risk management will help banks to minimize and avoid risks to
v their banks and help them survive and operate effectively in a difficult and volatile business environment nowadays. Credit risk is based on inadequate lending procedures, underperforming appraisal, failing to adequately assess loan risks, resulting in loss of bank assets, and ineffective management of credit risk. This shows that in the economic condition of non-stop development, despite many lessons learned, credit risk management has never been enough. Especially in the current economic situation in Vietnam, the types of business development are more diversified and strong but not completed, production and business activities are still limited, the loan risk is more diversified, complex and is likely to cause great losses. Therefore, the management of credit risk for enterprises in particular and economic sectors in general is very important and urgent for banks to both profit and financial security.
vi LỜI CAM ĐOAN Với tƣ cách là ngƣời thực hiện bài báo cáo tốt nghiệp này, em xin có lời cam đoan nhƣ sau: Em tên là: Tôn Nữ Khánh Nhân Sinh ngày: 09/10/1996 Hiện đang là sinh viên lớp HQ2-GE01 trực thuộc Khoa Tài Chính, trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh. Đề tài khóa luận tốt nghiệp: Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng Mại Cổ Phần Ngoại Thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hồ Chí Minh. Giảng viên hƣớng dẫn: ThS. Nguyễn Đoàn Châu Trinh Khoá luận tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu riêng, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong khoá luận, các số liệu, các nguồn trích dẫn trong luận văn đƣợc chú thích nguồn gốc rõ ràng, minh bạch. Em xin hoàn toàn chịu mọi trách nhiệm cho lời cam đoan của mình. TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng 05 năm 2018 Tác giả TÔN NỮ KHÁNH NHÂN
vii LỜI CẢM ƠN Đầu tiên em xin cảm ơn quý thầy cô Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành Phố Hồ Chí Minh đã dạy bảo tận tình giúp em có kiến thức cơ bản về lĩnh vực tài chính – ngân hàng, nâng cao trình độ hiểu biết vốn còn nhiều hạn chế. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến cô Nguyễn Đoàn Châu Trinh, ngƣời trực tiếp hƣớng dẫn tận tình và giúp em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Em xin chân thành cảm ơn! Tác giả TÔN NỮ KHÁNH NHÂN
viii MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT........................................................................................ xiv DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ......................................................................... xv Phần mở đầu ...................................................................................................................... xv 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................ 1 2. Lƣợc khảo nghiên cứu .............................................................................................. 2 3. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................. 4 4. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................... 4 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................................. 4 6. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................................... 5 7. Bố cục trình bày ........................................................................................................ 5 8. Đóng góp của đề tài .................................................................................................. 5 CHƢƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ....................................................... 6 1.1. TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ................................................................................... 6 1.1.1. Khái niệm ........................................................................................................ 6 1.1.2. Phân loại tín dụng ngân hàng .......................................................................... 7 1.2. RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG ............................................................. 9 1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng................................................................................ 9 1.2.2. Tác động của rủi ro tín dụng đối với ngân hàng ........................................... 10 1.2.3. Phân loại rủi ro tín dụng ............................................................................... 11 1.2.3.1. Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro ............................................................. 11 1.2.3.2. Căn cứ vào tính khách quan, chủ quan của nguyên nhân gây ra rủi ro ............... 12 1.2.4. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ........................................................... 12
ix 1.2.4.1. Nguyên nhân từ ngƣời vay ..................................................................... 13 1.2.4.2. Nguyên nhân từ ngân hàng .................................................................... 13 1.2.4.3. Nguyên nhân từ môi trƣờng kinh doanh ................................................ 15 1.2.5. Những chỉ số đánh giá mức độ rủi ro tín dụng ............................................. 15 1.2.5.1. Tỷ lệ nợ quá hạn ..................................................................................... 15 1.2.5.2. Tỷ lệ nợ xấu ........................................................................................... 16 1.2.5.3. Hệ số thu nợ ........................................................................................... 16 1.3. QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ....................................................................... 16 1.3.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng ................................................................ 16 1.3.3. Nội dung quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng ........................................... 18 1.3.3.1. Nhận dạng rủi ro tín dụng ...................................................................... 18 1.3.3.2. Đo lƣờng rủi ro tín dụng ........................................................................ 19 1.3.3.3. Giám sát rủi ro tín dụng ......................................................................... 20 1.3.3.4. Tài trợ rủi ro tín dụng ............................................................................. 22 1.3.4. Một số biện pháp lƣợng hoá rủi ro tín dụng ................................................. 23 1.4. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ VIỆT NAM TRONG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG........................................................................................................................ 28 1.4.1. Kinh nghiệm quốc tế ..................................................................................... 28 1.4.2. Kinh nghiệm Việt Nam ................................................................................. 29 1.4.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hồ Chí Minh .................................................................... 31 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.................................................................................................. 33 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HỒ CHÍ MINH ................................................................................................................. 34
x 2.1. GIỚI THIỆU VỀ NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HỒ CHÍ MINH .................................................................................................. 34 2.1.1. Giới thiệu về ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam ...................................... 34 2.1.2. Giới thiệu về ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hồ Chí Minh .................................................................................................................................. 35 2.1.2.1. Quá trình hình thành và phát triển ....................................................................... 35 2.1.2.2. Cơ cấu tổ chức...................................................................................................... 36 2.1.2.3. Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2013 – 2017 ........................................ 37 2.2. THỰC TRẠNG VỀ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HỒ CHÍ MINH .................................................................................................. 38 2.2.1. Tình hình chung về hoạt động tín dụng và rủi ro tín dụng ..................................... 38 2.2.1.1. Các sản phẩm tín dụng ......................................................................................... 39 2.2.1.2. Quy trình tín dụng ................................................................................................ 41 2.2.1.3. Tình hình dƣ nợ tín dụng...................................................................................... 44 2.2.1.4. Cơ cấu dƣ nợ tín dụng .......................................................................................... 45 2.2.1.5. Tình hình nợ quá hạn và trích lập dự phòng rủi ro tín dụng ................................ 51 2.2.1.6. Các chỉ tiêu đánh giá mức độ rủi ro tín dụng ....................................................... 52 2.2.2.3. Công tác kiểm soát rủi ro tín dụng ....................................................................... 56 2.2.2.4. Công tác tài trợ tổn thất rủi ro tín dụng ................................................................ 57 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HỒ CHÍ MINH .................................................................................................. 57 2.3.1. Những kết quả đạt đƣợc .......................................................................................... 57 2.3.2. Những hạn chế cần khắc phục ................................................................................ 58
xi 2.3.3. Nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hồ Chí Minh ........................................................................................ 59 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.................................................................................................. 61 CHƢƠNG 3.MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HỒ CHÍ MINH ................................................................................................................................ 62 3.1. ĐỊNH HƢỚNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HỒ CHÍ MINH .................................. 62 3.1.1. Định hƣớng phát triển hoạt động tín dụng của ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hồ Chí Minh .................................................................... 62 3.1.2. Mục tiêu hoạt động tín dụng của ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hồ Chí Minh .................................................................................................... 64 3.2. GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HỒ CHÍ MINH .................................. 66 3.2.1 Nhóm giải pháp xây dựng và hoàn thiện môi trƣờng quản trị rủi ro tín dụng. ........ 66 3.2.1.1. Định kỳ xem xét lại các chiến lƣợc và chính sách rủi ro tín dụng quan trọng của ngân hàng, nâng cao năng lực của HĐQT, Ban điều hành và Cơ cấu tổ chức của ngân hàng. ......................................................................................................................... 66 3.2.1.2. Nâng cao văn hóa kiểm soát rủi ro ....................................................................... 67 3.2.1.3. Hoàn thiện chính sách tín dụng của Vietcombank. .............................................. 67 3.2.1.4. Nâng cao chất lƣợng chuyên nghiệp của cán bộ tín dụng, đào tạo cán bộ về chuyên môn, nghiệp vụ và mức độ am hiểu về các ngành nghề kinh doanh; phát triển các chính sách đãi ngộ nhân sự thích hợp. ............................................................... 68 3.2.2. Nhóm giải pháp về điều hành quy trình cấp tín dụng đúng và chuẩn xác .............. 69 3.2.2.1. Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống đánh giá tín dụng, thiết lập các tiêu chí cấp tín dụng đúng đắn. ......................................................................................... 69
xii 3.2.2.2. Thiết lập và quản lý các hạn mức tín dụng , mở rộng hình thức đồng tài trợ nhằm giảm thiểu rủi ro. ..................................................................................................... 69 3.2.3. Nhóm giải pháp về duy trì quy trình đo lƣờng và giám sát tín dụng hiệu quả ....... 72 3.2.3.1. Tăng cƣờng kiểm soát việc theo dõi sau khi cho vay. ......................................... 72 3.2.3.2. Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm về các khoản vay có vấn đề sau khi cho vay ..................................................................................................................................... 72 3.2.3.3. Nâng cao chất lƣợng hệ thống báo cáo tín dụng và hiệu quả phân tích hoạt động tín dụng..................................................................................................................... 73 3.2.3.4. Quản lý có hiệu quả việc xử lý các khoản nợ xấu và trích lập dự phòng đầy đủ. ...................................................................................................................................... 74 3.2.4. Nhóm giải pháp về đẩy mạnh công tác kiểm soát rủi ro tín dụng .......................... 74 3.2.4.1. Đẩy mạnh và hoàn thiện công tác kiểm soát nội bộ với mục tiêu quan trọng xây dựng đƣợc hệ thống tìm kiếm những xu hƣớng tiềm ẩn tiêu cực, bất ổn và thiếu sót trong hoạt động của ngân hàng để đƣa ra biện pháp chấn chỉnh ................................. 74 3.2.4.2. Đẩy mạnh hoạt động của Ban Quản trị Rủi ro ngân hàng ................................... 75 3.2.5. Nhóm giải pháp về nâng cao chất lƣợng và hiệu quả của bộ phận giám sát tín dụng ................................................................................................................................... 76 3.2.5.1. Nâng cao chất lƣợng, hiệu quả của Bộ máy Kiểm toán nội bộ tại Vietcombank. .................................................................................................................... 76 3.2.5.2. Phối hợp hiệu quả giữa thanh tra NHNN, kiểm toán độc lập, kiểm toán nội bộ và kiểm soát nội bộ Vietcombank. ............................................................................... 77 3.3. ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................................... 78 3.3.1. Đối với Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam .............................................. 78 3.3.2. Đối với Ngân hàng nhà nƣớc Việt Nam ................................................................. 79 3.3.3. Đối với Chính phủ ................................................................................................... 80 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3.................................................................................................. 81
xiii KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 83
xiv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Tên viết tắt Tên đầy đủ 1 DPRR Dự phòng rủi ro 2 HĐQT Hội đồng quản trị 3 NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc 4 NHTM Ngân hàng thƣơng mại 5 RRTD Rủi ro tín dụng 6 TMCP Thƣơng mại cổ phần 7 VCB HCM Vietcombank Chi nhánh Hồ Chí Minh
xv DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ BẢNG Bảng 1.1. Mô hình xếp hạng của Standard & Poor........................................................... 27 Bảng 2.1. Báo cáo kết quả kinh doanh .............................................................................. 37 Bảng 2.2. Tổng dƣ nợ tín dụng giai đoạn 2013 – 2017 .................................................... 44 Bảng 2.3. Cơ cấu dƣ nợ tín dụng theo thời gian tại VCB HCM giai đoạn 2013 – 2017 ................................................................................................................................... 45 Bảng 2.4. Cơ cấu dƣ nợ tín dụng theo đơn vị tiền tệ tại VCB HCM giai đoạn 2013 – 2017 ................................................................................................................................... 46 Bảng 2.5. Cơ cấu dƣ nợ tín dụng theo đối tƣợng khách hàng........................................... 47 Bảng 2.6. Cơ cấu dƣ nợ tín dụng theo ngành kinh tế tại VCB HCM giai đoạn 2013 – 2017 ................................................................................................................................... 48 Bảng 2.7 Phân loại nợ tại VCB HCM giai đoạn 2013-2017............................................. 50 Bảng 2.8. Tỷ lệ nợ quá hạn tại VCB HCM giai đoạn 2013 – 2017 .................................. 52 Bảng 2.9. Tỷ lệ nợ xấu tại VCB HCM giai đoạn 2013 -2107 .......................................... 53 Bảng 2.10. Hệ số thu nợ của VCB HCM giai đoạn 2013 - 2017 ...................................... 53 SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức ................................................................................................. 36 Sơ đồ 2.2. Quy trình tín dụng ............................................................................................ 41 BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Tình hình nợ quá hạn và dự phòng rủi ro giai đoạn 2013- 2017 .................. 51
1 Phần mở đầu 1. Tính cấp thiết của đề tài Hoạt động của ngân hàng có quan hệ mật thiết với khách hàng và nền kinh tế thông qua việc thực hiện các hoạt động kinh doanh, huy động vốn, cho vay, thanh toán và các dịch vụ khác. Trong đó, hoạt động tín dụng là hoạt động cơ bản của ngân hàng, đem lại nguồn thu chính cho các NHTM. Tuy nhiên, vấn đề mà các NHTM luôn phải đối mặt khi thực hiện hoạt động tín dụng là RRTD. RRTD gây ra tổn thất về tài chính, giảm giá trị thị trƣờng của vốn ngân hàng, trong trƣờng hợp nghiêm trọng hơn có thể làm cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng bị thua lỗ, thậm chí là phá sản. Những điều này đã gióng lên hồi chuông báo động về những rủi ro trong hoạt động tín dụng tại các ngân hàng của Việt Nam. Từ khi thành lập đến nay, sau hơn nửa thế kỷ hoạt động trên thị trƣờng, Vietcombank hiện là một trong những NHTM lớn nhất Việt Nam với 101 chi nhánh và 395 phòng giao dịch trên toàn quốc. VCB HCM luôn lấy quyền lợi khách hàng và phát triển bền vững làm phƣơng châm hoạt động, lấy lợi nhuận làm thƣớc đo trong hoạt động kinh doanh. Trong những năm qua, ngân hàng đã có nhiều đóng góp cho sự phát triển lĩnh vực tài chính ngân hàng của Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và nền kinh tế nói chung. Dƣ nợ tăng trƣởng ổn định tuy nhiên chịu tác động chung của nền kinh tế thế giới và của Việt Nam, trong môi trƣờng kinh doanh đầy biến động, RRTD ngày càng trở nên đa dạng hơn về hình thức, phức tạp hơn về mức độ và luôn có khả năng xảy ra, ngân hàng cũng phải thƣờng xuyên đối mặt với tình trạng nợ quá hạn, nợ xấu khó thu hồi. Tỷ lệ nợ xấu năm 2013 là 1,54%; năm 2014 là 1,3%, năm 2015 là 0,92%, năm 2016 là 0,98%. Dù hoạt động theo mô hình ngân hàng TMCP nhƣng vốn nhà nƣớc vẫn chiếm tỷ trọng chi phối. Vì vậy, dƣ nợ cho vay doanh nghiệp nhà nƣớc vẫn chiếm tỷ trọng cao. Phần lớn doanh nghiệp nhà nƣớc làm ăn kém hiệu quả. Việc mở rộng cơ cấu cho vay sang công ty TNHH công ty cổ phần, doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ liên quan đến năng lực quản trị doanh nghiệp, đạo đức doanh nghiệp. Mặt khác, trong
2 chiến lƣợc phát triển của VCB HCM thời gian sắp tới là mở rộng cho vay bán lẻ, tích cực phát triển mạng lƣới hoạt động, mở thêm nhiều phòng giao dịch để mở rộng hoạt động. Qua đó, có thể thấy các hoạt động kinh doanh của Vietcombank rất phát triển, tuy nhiên, hoạt động tín dụng của ngân hàng cũng tồn tại rất nhiều rủi ro và thách thức, công tác đo lƣờng, đánh giá và kiểm soát RRTD tại VCB HCM còn nhiều tồn tại, chƣa chặt chẽ, chƣa đổi mới kịp thời theo tiêu chuẩn quốc tế. Vì vậy, việc nghiên cứu thực trạng RRTD để từ đó đƣa ra các biện pháp phòng ngừa và hạn chế RRTD là hết sức cần thiết. Xuất phát từ những thực tế đó, tôi xin chọn đề tài: “Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hồ Chí Minh” để tìm hiểu thực trạng, nguyên nhân và đƣa ra giải pháp thích hợp để nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng và kiểm soát RRTD cho ngân hàng. 2. Lƣợc khảo nghiên cứu  Nghiên cứu nước ngoài - Nghiên cứu: “Quản trị RRTD tại ngân hàng trung ƣơng Ấn Độ”, tác giả Babasab Patil (2007). Nghiên cứu đã phân tích về các vấn đề liên quan đến RRTD và đánh giá của ngân hàng về RRTD. Đồng thời Babasab Patil cũng so sánh các chính sách tín dụng với các đối thủ cạnh tranh nhằm đƣa ra các chính sách tín dụng hợp lý cho ngân hàng để thực hiện tốt công tác quản lý tín dụng. - Nghiên cứu về: “Biện pháp quản trị RRTD đối với ngân hàng”, tác giả là nhóm các chuyên gia của ngân hàng Băng- la- det năm 2015. Nghiên cứu đã đề cập đến vai trò của ban lãnh đạo cũng nhƣ việc sử dụng hệ thống công nghệ thông tin trong công tác quản trị RRTD.  Nghiên cứu trong nước - Luận án Tiến sĩ “Quản trị tín dụng của các ngân hàng TMCP trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Trần Trung Tƣờng bảo vệ tại Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh. Luận án đã có có cách tiếp cận mới là quản trị
3 RRTD trong yêu cầu tăng trƣởng bền vững, lợi nhuận và gắn phát triển thị phần với kiểm soát tín dụng, hạn chế rủi ro. Luận án đã phân tích những nguyên nhân mang tính chất đặng thù của của các NHTM trên địa bàn TP Hồ Chí Minh để từ đó đề xuất igiar pháp phù hợp với đặc thù của địa bàn. - Luận văn thạc sỹ quản trị kinh doanh “Quản trị RRTD tại Ngân hàng TMCP Bƣu điện Liên Việt”, tác giả Trần Thị Nga bảo vệ tại Trƣờng Đại học kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2014. Luận văn đã chỉ ra nguyên nhân dẫn đến những hạn chế và tồn tại trong công tác quản trị RRTD xuất phát từ phía Ngân hàng là do hệ thống công nghệ chƣa đầy đủ và nguồn lực còn chƣa đủ mạnh để từ đó đề ra những giải pháp nhằm quản lý RRTD có hiệu quả. - Luận án tiến sĩ kinh tế: “ Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam”, tác giả: Nguyễn Mạnh Thắn ( 2014 ). Đề tài đã đƣa ra những vấn đề về lý luận cơ bản rủi ro tín dụng, quản lý rủ ro tín dụng, quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thƣơng mại và phân tích thực trạng quản lí rủi ro tín dụng tại Agribank. Tham khảo kinh nghiệm của các nƣớc trên thế giới từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Đề tài đã đƣa ra 7 nhóm giải pháp nhằm tăng cƣờng quản lý rủi ro tại Agribank. Khoảng trống của nghiên cứu là giới hạn về thời gian chỉ từ 2012 – 2013. Thực trạng và phân tích không có tính cập nhật đến giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay: 2014- 2017 với những diễn biến phức tạp và đa dạng về rủi ro tín dụng đối với Agribank và hệ thống ngân hàng thƣơng mại Việt Nam. - Luận án thạc sĩ kinh tế: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế”, tác giả: Trần Thị Băng Tâm, bảo vệ tại trƣờng Đại học Kinh tế - Thành phố Hồ Chí Minh năm 2007. Nội dung của luận văn nghiên cứu tác động của việc gia nhập Tổ chức Thƣơng Mại thế giới (WTO) đối với hoạt động của các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam nói chung và lĩnh vực tín dụng nói riêng. Ngoài ra, luận văn còn nghiên cứu tầm quan trọng của công tác quản trị rủi ro, nội dung quản trị rủi ro tín dụng theo chuẩn mực và thông lệ ngân hàng thế