TRCtfNG 961 HOC VO TRtfONG TOfiN
KHOA KHOA HOC CO BAN
KHOA LUAN TOT NGHIEP
CHUYEN NGANH VAN HOC
THIEN NHIEN TRONG TAP TRUYEN NGAN
GIO LE VA 9 CAU CHUYEN KHAC CUA
NGUYEN NGOC TlT
Sinh vien thirc hien:
Giang vien hirdng dan:
NGUYEN LAM DIEN
NGUYEN TRAN LE HANG
^TW§|W
Hau Giang, thdng 06 nam 2012
LOfI CAM ON
De hoan thanh xong de tai nay, toi kinh gui lai cam an den:
- Ban Giam hieu truang Dai hoc Vo Truang Toan da tao dieu kien thuan lai cho
toi trong suot qua trinh hoc tap va thuc hien de tai.
- Cac thay co da giang day toi trong suot khoa hoc.
- Dae biet, toi xin kinh gai lai cam an den thay Nguyen Lam Dien, nguai da tan
- Ngoai ra, toi cung gai lai cam an den gia dinh va cac ban cung lap, da dong
vien giiip do va tao dieu kien tot nhat de toi hoan thanh khoa luan.
Tran trong cam an.
Sinh vien thirc hien
tinh huang dan de toi hoan thanh khoa luan.
(Ky va ghi ro ho ten)
LOI CAM DOAN
Toi xin cam doan rang de tai nay la do chinh toi thuc hien, cac so lieu thu thap
va ket qua phan tich trong de tai la trung thuc, de tai khong trung vai bat cu de tai
nghien cuu khoa hoc nao.
Sinh vien thuc hien
(Ky va ghi ro ho ten)
PHIEU DANH GIA LUAN VAN TOT NGHIEP
(Giang vien hir&ng dan)
1. GlANG VIEN HU"6NG DAN:
2. SINH VIEN THl/C HIEN:
MSSV: ....?Xl.?J?.$¥.JiLi
KHOA:
NHAN XET CUA GIANG VIEN HlTOfNG DAN
3. TEN DE TAl:
1.1. Chuyen can:
1.2. Thai do:
1.3. Khac:
2. Danh gia luan van:
2.1. Dat van de (theo 5 buac):
2.2. Noi dung chinh:
1. Danh gia chung qua trinh lam luan van tot nghiep:
2.3. Chu thich, thu muc:
2.4.1. Dung lugng (trang):
2.4. Hinh thuc trinh bay: ....
2.4.3. In an:
2.4.4. Trinh bay:
2.4.5. Chinh ta, ngu phap:
2.4.2. Khuon kh6:
Danh gia:
Xep loai:
3. Danh gia, xep loai:
thdng
nam 20
., ngay Giang vien huang dan (Ki va ghi ro ho ten)
TOM TAT NOI DUNG LUAN VAN
MOfDAu
1. Ly do chon de tai
Nguyen Ngpc Tu la nha van tre xuat hien tren van dan han muai nam tra lai
day. Truyen khong chi dac sac ve noi dung ma con ve ve dep thien nhien. Doc nhirng
trang van mieu ta buc tranh thien nhien trong tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen
khdc, toi nhan thay chi da phac hoa nen hinh anh thien nhien cua nhung dong song,
canh dong bao la bat ngat ... qua do gop phan boi dap them tinh cam cua con nguai
2. Muc dich nghien cuu
Nghien cuu de tai nay, chung toi se di sau vao nhung canh sac thien nhien noi
bat trong tap truyen, de thay dugc net doc dao, dac sac trong viec mieu ta canh thien
nhien trong tung trang viet cua chi.
3. L|ch sir van de
Trong khi thuc hien de tai nay, toi nhan thay co nhung bai viet rieng le ve tac
pham cua Nguyen Ngoc Tu nhu bai viet cua Nguyen Trong Binh, Tran Phong Di£u,
Tran Huu Dung, Thuy Khue, Nguyen Huu Quy, Kiet T^n, Huynh Cong Tin, ....
4. Pham vi nghien ci'ru
Toi chi khao sat tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc.
5. Pinion" phap nghien cuu
De thuc hien de tai nay, toi su dung phoi hop 3 phuang phap: he thong, so sanh
va phan tich.
vai que huang Nam Bo.
* Dong gop cua luan van
- He thong lai nhung canh thien nhien trong tap truyen ngan Gio le va 9 cdu
chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu nham nghien cuu, khang dinh lai nhung net doc
dao, dac sac trong viec mieu ta canh thien nhien cua tac gia.
- Doi chieu vai canh sac thien nhien trong truyen ngan cua Nguyen Ngoc Tu
vai truyen ngan cua mot so nha van cung thai de co cai nhin tron ven han ve nghe
thuat ta canh thien nhien cua Nguyen Ngoc Tu.
- Dan chung cu the, tieu bieu va di sau vao phan tich cac dan chung do de lam
noi bat nhung cai mai la, rieng biet cua nha van khi mieu ta canh thien nhien.
TAP TRUYEN NGAN GIO LE VA 9 CAU CHUYEN KHAC
•
•
•
CHlTonVG 1: NHLTNG NET CHINH VE NHA VAN NGUYEN NGOC TlT VA
Giai thieu ve tieu su va qua trinh sang tac cua Nguyen Ngoc Tu
1.1. Nhirng net chinh ve nha van Nguyen Ngoc Tir
1.2. Tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc
Day la mot noi am anh khon nguoi cua Nguyen Ngoc Tu trong cai nhin ve hien
thuc cuoc song, chi da nhin thay va da rat dung cam phai bay len trang viet cua minh
1.2.1. Nhirng net dac sac ve noi dung
de nguai doc hieu, thong cam va se chia vai ho.
Vai tai nang von co, nhung truyen chi dung len deu mang mot net nghe thuat
rat doc dao, the hien phong each rat rieng: tu tinh huong truyen, each xay dung nhan
vat, each ket thuc truyen, thai gian va khong gian trong truyen...
CHlTONG 2: NHLTNG CANH SAC THIEN NHIEN NOI BAT TRONG
TAP TRUYEN NGAN GIO LE VA 9 CAU CHUYEN KHAC
•
•
•
2.1. Canh sac thien nhien hai mua mua nang
Canh thien nhien mua mua dugc Nguyen Ngoc Tu mieu ta nhu mot bay s&m
chap "Khi trai tra gio Nam, mua mua keo theo mot bay sdm chap dp tar [26; tr.86].
Nguyen Ngoc Tu mieu ta that tai tinh mot canh tugng mua mua keo dai va doi khi con
rat du doi. Con mua nang thi han han keo dai, nhung nguai nong dan bi that mua, ho
khong biet lam gi ngoai tien ban nhung con chuot "Bai suot mot mua nang do, hai tia
1.2.2. Nhirng net dac sac ve nghe thuat
con toi chi song nha vao tien bdn chuot dong nen toi khong lam sao cai thien duac
hinh anh cua minh " [26; tr.86].
Canh song nuac dugc tac gia mieu ta con nguyen ve ban so nen rat heo hut,
hoang vang "Doc trien song, co kit day, tir tren ba tho xuong nuac nhu ddt dang guc
2.2. Canh thien nhien song nirdc, may trai va nui non
ddu goi toe, nhttng cdy bdn de xa khoi me song... tdt cd nhung thu do lam cho ve mat
Tho Sau buon thiu" [26; tr.84]. Canh may trai nui non cung dugc tac gia khac hoa
dam net, tac gia mieu ta Nui la, do la "Mot ngon nui gia nua, cu ky, da voi la tung
mang moi khi den mua mica lu, de lai nhung vdch nui trang nhu xuang" [26; tr.70].
Khong chi co nui ma con co may, buoi chieu co nhieu may den, bau trai u am va co
the mua bat cu luc nao "Do la mot buoi chieu nhieu mdy den, nang len loi roi tung
2.3. Canh canh dong va vird'n tirac
Trong Sau tren dinh Puvan, han han qua lau lam cho co cay chet het, dan de
cua Cui chet vo so tren canh dong "Diu doc duac su cam ghet nhung ke vl bong sau
chiim tren nhitng bui cdy dai" [26; tr.71].
ma da cdu mong can nang that dai, khong cdn biet nai nay nhitng bay de chet cong
queo tren dong co chdy" [26; tr.53]. Con canh vuan thi dugc Nguyen Ngoc Tu mieu
ta rat chi tiet, cay trai tot tuai " Yuan cu co vai cdy vu sua, mil u rung trai day mat ddt,
mdy bui tre bui true vut len trai 1 chum xanh ngdt... " [26; tr.84], khi ve hiu hat, cu ky
cua ngoi nha dugc nhieu nguai khach ghe vao xem, thi "Tia toi tat vao ho mot bo mat
lanh tanh, te te bo ra vuan, cdy gay dam du tren tay nhu chuc phang vao ai do " [26;
tr.85]. Vuan chinh la nai de cho con nguai cam thay thanh than, khong sg ai lam
phien. Khi nguai dan a day bo Tho Sau di, thi nhan vat "toi" cung mudn ra di ma
khong the nao di dugc "VI sau vuan co lai mon men bo len mo ma toi, ong ba toi ..."
[26; tr. 85].
Tom lai, tat ca deu la nhung canh sac thien nhien dac trung cua vung Nam Bo
va no cung da tra thanh bieu tugng trong tac pham cua Nguyen Ngoc Tu.
CHlTONG 3: NGHE THUAT THE HIEN THIEN NHIEN TRONG
TAP TRUYEN NGAN GIO LE VA 9 CAU CHUYEN KHAC
3.1. Nghe thuat ta canh
Tac gia mieu ta canh tu* xa den gan vai vai net phac hoa "Doc triin song, co
kit day, tu tren ba tho xudng nuac nhu ddt dang guc ddu goi toe, nhitng cdy bdn de xa
khoi me song, nhitng cdy sop ru ruai xoa toe chum ri ndu... "[26; tr.84]. Nguyen
Ngoc Tu da xay dung hinh anh thien nhien khi vua vao vung dat Tho Sau cho din khi
vao den nai trung tarn ciia Tho Sau. Khong chi vay, chi con mieu ta canh tu* cao
xudng thap, nhu trong Nui la, nhan vat trong phim co doi mat sang "No nguac len
trai, nai nhitng dam mdy bat ddu sd xudng, biu xiu nhu mot co gai sap khdc " [26;
tr.71]. Tac gia that tai tinh khi mieu ta mot dam may tren trai ma tuong tugng ra mot
co gai sap khoc. Tir nhung chi tiet dan gian nhu the lam cho tac pham them phan dac
sac han.
Trong Nui la, thai gian buoi chieu trong noi dung bo phim dugc mieu ta that lang man
Ngoai ra, chi cung thanh cong trong viec mieu ta canh ban ngay va ban dem.
"Do la mot buoi chiiu nhiiu mdy den, nang len loi roi tung chum trin nhung bui cdy
dai. Moi thu duac nguy tao bang cai ve ngoaiyin a" [26; tr.71]. Do la mot khoang
khong gian dep, nen tho... nhung tat ca deu la nhung canh nguy tao chi co trong phim
thoi. Con ban dem la thai khac yen tinh, trong bong dem con nguai co the lang nghe
moi am thanh du la nho nhat "dim nam nghe nhitng sai nuac ngdm chay re rat trong
long ddt, tiing duoi than Ian rung tu vdch xudng, tieng con chuot ngua rang can ni
non vao goc cdy, tiing la kho lay lat rai ddu trin mot chiic la kho khdc... " [26;
tieng nuac chay, tieng duoi than Ian rung, tieng la kho rai... tat ca nhung am thanh do
deu rat hoang da, deu la nhung am thanh sau tham trong bong dem ma khong phai ai
tr. 147]. Nhan vat "em" trong Gio le nam lang nghe nhung am thanh that dac biet:
3.2. Nghe thuat sir dung tir ngu* de ta canh
Tac gia dung nhung tu chi mau sac de ta canh: mau xanh ngdt cua bui tre, true,
mau vang ua cua cai nang, mau do cua vdm bong 6 moi, mau vang cua cong co, mau
tim cua chdm sao...
Nguyen Ngoc Tu con dung thanh ngu de ta canh: nang nhw thieu nhu rang de
cung co the lang nghe va cam nhan dugc.
ve, toi tarn, tham can co de dien ta mot noi buon khong de gi phai nhoa trong tarn tri
cua nguai dan Tho Sau...
KET LUAN
mieu ta cai nang gat cua mua han han, rimg thieng nw&c doc de dien ta mot nai vang
khong chi la khung canh gan gui trong cuoc song dai thuang ma da di vao cac tac
Co the noi thien nhien luon la hinh anh than thuoc, gan bo vai moi chung ta, no
pham van hoc. Nguyen Ngoc Tu da mugn thien nhien lam nen cho truyen va cung
cua chi that tinh te khi dung len hinh anh thien nhien. Thien nhien mai la hinh anh
khong the thieu trong tac pham. Chinh vi sir tinh te nhu vay, da lam nen thanh cong
cua Nguyen Ngoc Tu ngay horn nay.
bien thien nhien thanh mot nhan vat, mang tarn sir, noi long cua con nguai. Ngoi but
MUC LUC
MODAU
1
1. Li do chgn de tai
1
2. Muc dich nghien cuu
1
3. Lich su van de
2
4. Pham vi nghien cuu 4
CHlTONG 1: NHLTNG NET CHINH VE NHA VAN NGUYEN NGOC TU VA
TAP TRUYEN NGAN GIO LE VA 9 CAU CHUYEN KHAC
6
5. Phuang phap nghien cuu 4
1.1.1 Tieu su
6
1.1.2. Qua trinh sang tac
8
1.2 Tap truyen ngan Gio leva 9 cdu chuyen khdc
9
1.2.1 Nhirng net dac sac ve noi dung
9
1.2.2 Nhirng net dac sac ve nghe thuat
17
CHlTONG 2: NHLTNG CANH SAC THIEN NHIEN NOI BAT TRONG
TAP TRUYEN NGAN GIO LE VA 9 CAU CHUYEN KHAC
24
2.1. Canh sac thien nhien hai mua mua nang
24
2.1.1. Canh thien nhien mua mua
24
2.1.2. Canh thien nhien mua nang
27
2.2. Canh song nirdc va may, troi, nui non
30
2.2.1. Canh song nuac
30
1.1 Nhirng net chinh ve nha van Nguyen Ngoc Tu* 6
2.3. Canh canh dong va vird*n tiro*c
37
2.3.1. Canh canh dong
37
2.3.2. Canh vuan tuac
39
«-**-*-(cid:127)
-'
-
—-^
'— !— ^_ ^ i ^
2.2.2. Canh may, trai, nui non 33
(cid:127)
CHlTONG 3: NGHE THUAT THE HIEN THIEN NHIEN TRONG
TAP TRUYEN NGAN GIO LE VA 9 CAU CHUYENKHAC
41
3.1. Nghe thuat ta canh
41
3.1.1. Ta canh tir xa den gan
41
3.1.2. Ta canh tir cao xuong thap...
43
3.1.3. Ta canh ban ngay
45
3.1.4. Ta canh ban dem
49
3.2. Nghe thuat sir dung tir ngii* de ta canh 53
3.2.1. Dung nhirng tir chi mau sac 53
3.2.2. Dung thanh ngu ta canh 56
KETLUAN 59
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio le va 9 can chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
modAu
1. Ly do chon de tai
Tu. Day la mot nha van tre dang dugc chu y trong nhung nam gan day, vai co
nhieu tap truyen ngan hay. Chi xuat hien va dugc chu y tren van dan tir nam 2000,
sau khi dat giai nhat *'Van hoc tuoi 20 Ian thu hai" cua Nha xuat ban Tre, Hoi Nha
van thanh pho Ho Chi Minh va bao Tuoi tre. Tir do den nay tac gia da cho ra dai
nhieu tac pham va gay dugc tieng vang vai ban doc.
Doc truyen cua chi, nguai doc nhu dugc hoa than vao nhan vat de dugc trai
minh qua nhung vung song nuac, qua nhirng con kenh rach chang chit... tat ca
duang nhu rat quen thuoc vai nguai dan Nam Bo. Bai, chi dugc sinh ra va Ion len
Co le nhirng ai yeu van chuong cung da tung nghe den ten Nguyen Nggc
tai Ca Mau nen trang viet cua chi tham dam net rieng cua con nguai Nam Bo.
Thien nhien trong truyen khong chi la mot buc tranh muon mau muon ve,
bieu dat tinh cam, gan lien vai tarn trang vui buon, lo toan trong cuoc song doi
thuang. Truyen cua chi that dan gian, ta cam giac than quen, am ap, chi da tai hien
ma thien nhien con dugc tac gia gai gam vao trong tac pham nhu mot phuong tien
len mot vung que Nam Bo that chan thuc va sinh dong, tir nhirng con song den
canh dong, tir nhung vung que cho den thanh thi Nam Bo. Thien nhien dugc hien
Due, Da Ngan...
len vai ve rat rieng, so vai each viet cua cac nha van khac nhu: San Nam, Anh
Han nua, ban than nguai thuc hien luan van nay la nguai Nam Bo, nen de
dang tiep can tac pham cua Nguyen Ngoc Tu. Chinh vi vay ma toi da chon de tai
Thiin nhiin trong tap truyen ngan Gio li va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyin Ngoc
nuac qua nhirng canh thien nhien quen thuoc.
2. Muc dich nghien ciru
Tu. Nghien cuu de tai nay, cung la mot each de toi bay to tinh yeu que huang dat
Nghien cuu de tai Thiin nhiin trong tap truyen ngan Gio le va 9 cdu
chuyen khdc cua Nguyin Ngoc Tu, chung toi se di sau vao nhung canh sac thien
nhien noi bat trong tap truyen, de thay dugc net doc dao, dac sac trong viec mieu
GVHD: Nguyen Lam Dien
1
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
ta canh thien nhien trong tung trang viet ciia chi.
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio le va Vcdu chuyen kli}. •cua Nguyen Ngoc Tu
Qua viec nghien cuu nay, se giup cho nguai doc hieu dugc tac pham mot
each tron ven nhat ve nhung gi tac gia muon gai gam trong truyen. Do cung gop
phan lam nen thanh cong cua Nguyen Ngoc Tu.
3. Lien su* van de
nhirng con kenh rach chang chit ... thuan chat Nam Bo, doc nhirng trang viet mieu
Truyen ngan cua Nguyen Ngoc Tu mang dam chat miet vuan, song nuac,
que, miet vuan Nam Bo, vi vay nguai viet da tim hieu van de Thiin nhiin trong
ta canh thien nhien, nguai doc nhu dugc dam minh trong nhirng khung canh lang
tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu. Trong khi thuc
Nguyen Ngoc Tu.
hien de tai nay, chung toi nhan thay co nhirng bai viet rieng le ve tac pham cua
cho rang "Moi truyen viit cua Nguyin Ngoc Tu la mot bira an van chuang thinh
Trong bai viet Nguyin Ngoc Tu dac sdn cua miin Nam, Tran Huu Dung
soan, don bay chu dao, gdm toan dac sdn miet vuan, vai nhitng vat lieu hdo hang,
tuai song"... "Do la miin Nam cua tinh le, cua rudng vuan, nhat la cua song, cua
mua... " [7; tr.l]
Trong Truyen ngan Nguyin Ngoc Tu tir gdc nhin van hda, Nguyen Trong
Binh viet "Bao trum cac sang tac cua Nguyin Ngoc Tu la hien thuc cuoc song con
nguai trin mdnh ddt Nam bo vai canh dong liia minh mong, nhitng con song udn
luan hay nhitng ba kinh, con muang va vo so nhung dam, dia, rach, xeo...; nhirng
cha noi vai ghe xudng, song nuac tdp nap...; nhitng cdu ho, dieu hdt lin xudng
theo tung con nuac Ian, rong; hay nhung bai vong cd budn duac cat lin tir nhitng
dodn ca mua cai hrang dang len loi muu sinh tan trong nhirng cha qui ngheo...
Sang tac cua Nguyin Ngoc Tu bao gia cung duac triin khai trin cai nin cua "buc
tranh " sinh hoat van hda a lang qui Nam bo doc dao ay " [5; tr. 1]
Trong bai viet Nhin nghiing Nguyin Ngoc Tu, Le Thieu Nhan khang dinh
"Khi Nguyin Ngoc Tu mai xuat hien, nhiiu nguai dodn gia dodn non cd viit hit
mdy cdu chuyen loanh quanh vung nude se trang toy. Khong nga, cdng ngay cd
cdng ma rong biin do sang tac cua bdn than, cdng viit cdng chung to mot tai
nang thiin bam [19; tr.l]
GVHD: Nguyen Lam Dien
2
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truyen n^Cin Gio le ^d 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
Bai viet Nguyen Ngoc Tu trong mat toi, Nguyen Huu Quy cam nhan "Ve
Cd Mau, toi thay duac phan nao cai chat Nam Bo dong lai trong tung trang viit
cua Tu. Ddt trai. Song nude. Cdy cdi. Con nguai. Thao thuc, dau ddu, tran tra,
tham thi, hdn nhiin...Dung Id trai cho Ca Mau, cho Nam Bo mot Nguyin Ngoc
Trong bai viet Khong gian song nuac trong truyen ngan Nguyin Ngoc Tu
cua Thuy Khue: "Nguyin Ngoc Tu noi tiing vi nhirng truyen ngan khd hay viit
Tu" [20; tr.l]
theo loi truyin thong. Chi thuang ki lai nhung noi dau u hoai, tram lang, su nhan
nai chiu dung cam phan trong tarn hdn nguai ddn qui miin Nam, ma dai song gan
bd vai con kinh, con rach " [10; tr.l]
Trong Thi hiiu tham mi trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu cua Tran
Phong Dieu: "Nguyin Ngoc Tu la nha vdn cua vung ddt Nam Bo, tuoi tha cua chi
da gan liin vai nhitng dong song udn khuc, rung duac bat ngan, dong liia minh
mong... Odo cd nhung mdnh dai ndng ddn lam lit, tdn tdo sdm han ma vdn khong
thodt duac cudc dai ngheo khd... " [6; tr.l]
Huynh Cong Tin nhan xet "Ai da tung song a ndng thdn ciing thay thich
buc tranh dong qui ay " [23; tr.2]
Trong bai viet Vi Ca Mau tham Nguyin Ngoc Tu cua Tran Huu Dung "Va
gap Tu khong phai vi to mo vi mot tac gia ma toi da doc nhieu va yiu thich,
nhung di hinh tugng hod khung canh sdn sinh nhung tac pham cd sue rung cam
tuyit vai cua mot nha van ma toi da goi la "dac sdn miin Nam" ... "Din Cd Mau,
toi mdi thay han su gan bd cua Nguyin Ngoc Tu vai con nguai, vai dai song, vai
ddt nude quanh cd ". [8; tr. 1]
Bai viet Nguyin Ngoc Tu nha van tre Nam Bo cua Huynh Cong Tin: "Bdi
canh trong cac truyin ngan phan Ian la vung ddt U Minh. Do la mdnh ddt cudi
trai qui huang, ma nhiiu nguai chi nghe noi tai, chai ciing khong cd Idn duac dat
chdn din, dung noi chi din viec di hit vung ddt Mui" ... "Dac biet, vung ddt va
con nguai Nam Bo trong cac sang tac cua chi deu dung lai bang chinh chat lieu
cua no la ngdn tirva vanphong nhiiu chat Nam Bd cua chi" [24; tr.297]
Bai viet "Song nuac Hdu Giang va Nguyin Ngoc Tu", Kiet Tan viet "Cdn
GVHD: Nguyen Lam Dien
3
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
mot thu khong thi thiiu duac trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu. Do la song
Thien nhien trong tdp truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc lu
nude: nude bdn phia, nude tir be! Qua cho nao ciing dung nude, ngd cho nao
cung thay song. Nude la nin song la dong cho ngoi but cua Nguyin Ngoc Tu triin
miin tudn chay, cudn theo nhirng chit nghia day dp tinh nguai nhuphu sa Ian can.
Sinh de a Hdu Giang, gan bd vai cudc dai Ca Mau nhu Tu thi ciing khong thi nao
khdc duac. Dirt song la dirt hai thd, can nuac la can mau huyit, la mat hit cdi le
song cdn" [21; tr.l]
Trong bai viet Khonggian ... cua Nguyin Ngoc Tu, Nguyen Ngoc cho rang
"Nguyin Ngoc Tu nao cd muon ndi vi mot Ca Mau, mot miin ddt. Chang qua cd
gui vao cdi khung cdnh dy, trin ddt dai dy, ma cd quen cd thuoc han bdt cir nai
nao trin thi gian nay, mot kiip nguai, nhitng kiip nguai, hanhphiic nhoc nhan va
dau khd muon dai cua con nguai, cdi chat thiin than va quy sir tron Idn bdt tri,
khonggi khong bao gia chita ndi trong con nguai" [17; tr.l]
Trong Thiin nhiin trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu cua Nguyen Tran
Thao Nguyen (luan van tot nghiep) tac gia co de cap den van de thien nhien trong
mot so tap truyen ngan tieu bieu, nen cung khong di sau vao mot tap truyen ngan
nao ca.
truyen ngan Nguyen Ngoc Tu mot each bao quat, kha day du. Vi tac gia khao sat
Do cung la hanh trang de toi co the nghien cuu va thuc hien de tai Thiin
nhiin trong tap truyin ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc nham nghien cuu van de
mot each sau han, chi tiet han ve phuong dien thien nhien trong mot tap truyen
ngan cua Nguyen Ngoc Tu, giup cho nguai dgc thay dugc hinh tugng thien nhien
trong sang tac cua chj.
4. Pham vi nghien cuu
Hau nhu la cac sang tac cua Nguyen Ngoc Tu deu rat dac sac, nhat
la
nhung canh sac thien nhien mieu ta trong tung truyen ngan, vi thai gian han hep
nen chung toi chi khao sat tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc. Tren ca
Due, Da Ngan... de co cai nhin so sanh vai nha van Nguyen Ngoc Tu.
5. Phirang phap nghien ciru
sa do, toi se tim hieu mot vai tac pham khac cua cac nha van nhu: San Nam, Anh
GVHD: Nguyen Lam Dien
4
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Doi vai de tai nay, toi se su dung nhirng phuong phap sau:
Thien nhien trong lap iruyen ngan Gidlc va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
Vai phuang phap he thong, chung toi se he thdng lai nhirng canh thien
nhien trong tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
nham nghien cuu, khang dinh lai nhirng net doc dao, dac s&c trong viec mieu ta
canh thien nhien cua tac gia.
Vai phuang phap so sanh, chung toi se doi chieu vai canh sac thien nhien
trong truyen ngan cua Nguyen Ngoc Tu vai truyen ngan ciia mot s6 nha van cung
thai de co cai nhin tron ven han ve nghe thuat ta canh thien nhien cua Nguyen
Nggc Tu.
Cuoi cung, toi con su dung thao tac phan tich, khi dua ra nhung dan chung
cu the, tieu bieu va di sau vao phan tich cac dan chung do de lam ndi bat nhirng
GVHD: Nguyen Lam Dien
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
cai moi la, rieng biet cua nha van khi mieu ta canh thien nhien.
Thicnnhien irongtdp truyen ngan Gio le vd 9 cdi, chuyen ktuk cua \ guyen \goc Tu
CHlTONG 1
NHITNG NET CHINH VE NHA VAN NGUYEN NGOC TU*
VA TAP TRUYEN NGAN GIO LE VA 9 CAU CHUYEN KHAC
•
•
•
1.1 Nhirng net chinh ve nha van Nguyen Ngoc Tir
1.1.1 Tieu su*
Nguyen Ngoc Tu sinh nam 1976; que quan huyen Dam Doi, tinh Ca Mau.
Ca Mau la vung dat mang dam ban sac van hoa mien Tay. Noi day, phong canh
thien nhien tuoi dep, gan lien vai dong song, kenh rach, rung duac xanh bat
ngan.... da dugc chi dua vao trong truyen nhu mot phuang tien bieu dat tinh cam
cua Tu danh cho dat nuac minh.
Au tha cua Ngoc Tu khong dugc may man nhu bao tre khac, nhung buoi
tha dieu, bat buom la hiem doi vai chi. Cuoc dai cua chi gap nhieu Ian dan, lao
dao, bai chi xuat than tir mot gia dinh lao dong binh thuang khong lay gi la kha
gia, "Ngay luc nha chat vat thi dng ngoai bi tai biin Hit giuang, thi la ma kiu:
"Tu ai! Thdi con nghi hoc a nha lo hai rau, chdm sdc dng ngoai nghe!". Tu chi
nan ni mot Idn; "Ma cho con hoc thim mot tudn nira thdi". Nhung buoi hoc cudi
ciing cir ngan ddn va rdi cudc dai hoc sinh cua Tu kit thuc. Chin nam din lap thi
cung da du, Tu tu an iii va bu dap cho minh bang nhitng trang nhat ky... Thay con
cd khiiu van chuang, cha Tu dong viin: "Nghigi viit nay, viit diiu gi con da trai
qua" [28; tr.l], Nguyen Nggc Tu la con lit trong gia dinh, cha ciia Nggc Tu la ong
vao da thit Tu.
Tran Huu Dung nhan xet "Do la mot nguai phu nit rat tre, dung di, binh
Nguyen Thai Thuan, cung hay lam tha, viet bao. Co le vi the ma no da tham sau
thuang, nhung kiin cuang va bdn linh. Tu song gan ba ma, anh chi. Tir the hi
ndi, ngoai, cd gia dinh cua Tu diu la bd doi trong chiin tranh chdng My. Chi va
anh cua Tu sinh ra trong chiin khu trudc hod binh, cdn Tu thi sinh ra a Bac Liiu
(nam 1976, nhung khong ai nha ngay nao, chi nha dim dy trai khong trang, toi
mit) rdi vi song a Ca Mau tir hoi bdn tuoi" [8; tr. 1]
GVHD: Nguyen Lam Dien
6
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truven ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
Luc nho, Nguyen Ngoc Tu hoc kha gioi, va dieu do da lam cho ba me tir
hao, chi da tu noi ve ban than minh "Em hay nghi minh hai xdu nhung cd duyin
ngdm. Cd diiu hai cue mich va khong biit xuxu, hai that thuang, sdm nang chiiu
mua. Khi em sinh con trai, thay no dm nhdng, xdu dm, em lai nghi thuang md, hoi
nho em xdu te, xdu dau xdu dan, ut mdt ma chdc md cung budn... Gidng nhu
minh. Nhung khong sao, hoi nho, it nhat md cung tu hao vi em hoc khdgioi, a xdm
tram trd khen hoai. Ldn lin cung lai lam duac nhiiu chuyen...gioi nita, chdc la em
Chi
la nguai khong coi
trong hinh thuc be ngoai, chi
luon khiem ton,
Nguyen Thi Du Khanh nhan xet "Nguyin Ngoc Tu vdn nho thi, ngdy tha va trong
da bii dap duac rdi, cho md, cho ba" [11; tr.2].
trio thi. Nhung bin ngoai Tuxinh han, duyin han. Tu ndi: Em khong an anh " [9;
tr.l]. Chi
la mot nguai tai nang va day ban linn, nha van Da Ngan nhan xet
"Trong cd ve di nhin han cac buc anh ma bao chi in. Va mat mui thi u u minh
minh, kiiu "hdm qua em di tinh vi, huang dong gio ndi khong bay di chut nao", su
chdn chat ciia mot bdn linh quyit giit cho duac cdi doc dao cua minh, do la bdn
link cua tai nang" [16; tr.l].
Pgl HOC VO TRt/ONG TOfiN
--H
Nguyen Ngoc Tu song gian dj binh tfclj^b^n^a^lfcrje nho, gan bo vai
nguai chong thg bac ten Quang Ha t^aaiMaL-chnng tha box: cnang-bao gia doc
truyen va viit" va chi co hai dua con trai. Tu luon ban ron cham soc cho gia dinh
minh, nhung Tu van cam thay minh con rat nhieu thai gian de viet "Tu cd tinh
thodi mdi, ngoi ddu ciing viit duac "... "Tuviit rat nhanh va rat khde [14; tr.3]
Truac kia, chi song va lam viec tai Ca Mau, la Hoi vien Hoi Nha van Viet
Nam, dong thai la bien tap vien tap chi Ban Dao Ca Mau. Bay gia, chi dang lam
viec tai Thanh pho Ho Chi Minh. Chj khong song trong thai chien tranh nhung
nhirng trang viet ciia chi luon phang phat nhirng vet thuang do chien tranh de lai,
nhan vat trong tac pham ciia chi deu hien lanh, chan chat. Nguyen Ngoc Tu diing
la mot nha van cua dan toe trong thai duang dai. Vi le do, Tran Huu Dung trong
nhirng noi dau khong bao gia xoa nhoa dugc trong moi nhan vat. Hau het nhirng
Ngoc Tu ve dan toe trong qua khu va hien tai: "Do la cdi nhin that truang thanh
bai "Vi Ca Mau tham Nguyin Ngoc Tu", da khang dinh cai nhin cua Nguyen
nhung ciia mdt nguai rat tre, do la cdi nhin cua ke da song qua mau lira, chung
GVHD: Nguyen Lam Dien
7
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
^--^-JllnillX uJt' !ru](}n ngan (rid le va 9cau chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
kiin lam dau thuang, nhung vai con mat vd tu cua mot con nguai sinh ra da hit
chiin tranh " [8; tr.2], Chi song a Ca Mau - manh dat cuoi trai que huang, nai do
co dong ruong bao la, nhirng con kenh rach, nhirng dong song cho nang phu sa...
Thien nhien tuoi dep va hien lanh biet bao va tat ca nhirng dieu do, lam nen thanh
cong cua Nguyen Ngoc Tu.
Nguyen Nggc Tu chi moi xuat hien trong thai gian gan day, so lugng tac
pham ciing chua sanh bang vai cac nha van co ten tuoi, song cac tac pham cua chi
van co mot vi trf dang ke trong nen van hgc nuac nha.
Nam 1995, Nguyen Ngoc Tu bat dau viet van. Truyen ngan dau tay cua chi
dugc cha gai dang den tap chi "Van nghe Ban dao Ca Mau". Lien sau do, chi dugc
nhan vao lam van thu va dugc hgc de tra thanh phong vien tai Bao Van Nghe Ban
dao Ca Mau.
Nam 1997, bai viet dau tien ciia co ve nong dan bi mat dat dai va nha ciia
do bao a Khanh Hda da nhan dugc giai ba giai thuang bao chi a tinh Ca Mau.
Nguyen Nggc Tu viet kha nhieu truyen ngan, tap but va ki. Chi co nhirng
tac pham sau:
1.1.2. Qua trinh sang tac:
- Ngon den khong tat (tap truyen- NXB Tre- 2000)
- Ong ngoai (tap truyen thieu nhi-NXh Tre -2000)
- Biin nguai minh mong (tap truyen -NXB Kim Dong -2003)
- Nude chay mdy trdi (tap truyen va ky -NXB Van Nghe TP.HCM-2004)
- Giao thira (tap truyen -NXB Tre - 2003)
- Tap van Nguyin Ngoc Tu (NXB Tre-2005)
- Truyin ngan Nguyin Ngoc Tu (tap truyen-NXB Van Hoa Sai Gon-2005)
nien-2005)
- Song chdm thdi @ (viet chung vai Le Thieu Nhan), (tan van-NXB Thanh
- Ngay mai cua nhung ngdy mai (tap van-NXB Phu nu- 2007)
- Yiu nguai ngdng nui (tan van -NXB tre-2009)
GVHD: Nguyen Lam DiSn
8
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
- Cdnh dong bdt tdn (tap truyen ngan-NXB Tre -2005)
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio le vd 9 c.'-r cim\,
(cid:127) khu, cue guyen Ngoc Tu
- Gio le vd 9 cdu chuyen khdc (tap truyen -NXB Tre - 2010)
- Khoi trai long lay (tap truyen ngan-NXB Thai Dai - 2010).
- Biin cua moi nguai (tap but- NXB Van hoa Sai Gon - 2011)
- Gay nguai thi lanh (tan van- NXB tre - 2011)
* Giai thuang:
- Giai nhat cuoc thi "Van hoc tu6i 20 Ian thu II" cua Nha xuat ban Tre, Hoi
Nha van Thanh pho Ho Chi Minh, bao Tuoi Tre t6 chuc nam 2000 vai tap truyen
- Giai thuang Van hgc ciia Hoi Nha van Viet Nam nam 2001 vai tap truyen
ngan Ngon den khong tat. Tap sach nay da dugc chon in lai trong "Tu sach Vang"
cua NXB Kim Dong nam 2003.
- Giai B, Uy ban toan quoc Lien hiep cac Hoi Van hoc - nghe thuat Viet
Ngon den khong tat.
- La "Mot trong mudi guang mat tre tiiu biiu nam 2003 " do Trung uang
Nam (tap truyen Giao thira), nam 2003.
- Giai ba, bao van nghe vai truyen ngan Dau gi nhu the, nam 2003 - 2004.
- Giai thuang cua Hoi Nha van Viet Nam nam 2006 cho tac pham "Cdnh
Doan trao tang.
dong bdt tdn "
- Giai thuang Van hoc ASEAN 2008 vai tac pham Cdnh dong bdt tan.
Dat dugc nhung thanh tuu nhu ngay horn nay, co le chi da co gang khong
ngung, chi luon tim toi va hoc hoi rat nhieu. Co the noi mot nha van tre ma dat
dugc nhung thanh tuu nhu vay thi rat dang khen nggi. Chi xiing dang la hinh
tugng "Tiiu biiu cho thi hi Viet Nam mai, sinh ra sau thong nhdt, trong thanh
binh nhirng luon quy trong nhirng su hy sinh vd hanh dien chap nhan ki thira
nhirng nguai mang lai thong nhdt vd thanh binh dy " [8; tr.2].
1.2 Tap truyen ngan Gio le vd 9 cdu chuyen khdc
GVHD: Nguyen Lam Dien
9
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
1.2.1 Nhirng net dac sac ve noi dung
Thien nh
.go-: Tu
Tap truyen ngan Gio le vd 9 cdu chuyen khdc gdm co 10 truyen: Vit chim
trai, Chudn chudn dap nude, Tinh tham, Sau trin dinh Puvan. Au tha tuai dep,
Hau het cac tac pham trong tap truyen cua Nguyen Ngoc Tu thuang tap
Nui la, Tho Sau, Cua ngay da mdt, Mot chuyen hen ho va cuoi cung la Gio le.
tranh de lai, cau chuyen tinh yeu khong hanh phiic, noi dau cua co be bi quen het
tieng noi ciia loai nguai, nhirng dua be bi cha me bo rai...Tat ca nhirng van de do
deu xay ra trong hien thuc cuoc song, nen nguai doc co the de dang tiep can tac
pham cua chi.
trung khai thac nhung de tai rat dai thuang, nhirng noi dau dan vat do cuoc chien
quan chiic nha nuac, co vong tay me hien yeu thuang, che cha, nhung roi cau
chuyen dep nhu co tich do da tan bien sau khi co dua nghich vai chii cho, vi cau
noi cua cha, me co da treo co tu van. Co gai sau khi chung kien cai chet cua nguai
Trong truyen ngan Gio le, co gai co mot gia dinh am ciing, kha gia. Cha la
co be da khong the chap nhan nhung lai noi doi cua nguai dai. Mot thai gian song
vai cap vg chong gia co cai ten ong Tam Nhan Dao, co tuang rang cuoc dai minh
roi se dugc hanh phiic, co nguai thuang yeu va che cha cho co. Nhung khong, ong
chi gia va cuu mang co de roi cuop di sir trong trang cua co, tu do co da khong tin
me, co bat buoc phai cam lang de giau di mot sir that ghe gam. Ke tir khi ay co le
tuang bat cii ai va bat cii dieu gi, moi khi nghe nhirng lai noi doi thi co lai non, va
co quen mat nhieu tieng noi, each noi ciia loai nguai, ngon ngu ma co danh de
nguai cha va ong Tam Nhan Dao, qua sir cam nhan ciia co gai khong ten do la
giao tiep vai the giai xung quanh la tieng con chim, con cho, con meo. Nhan vat
nhirng nguai Ian song gia doi va tan nhan. Ben ngoai to ve la cao thugng la nhan
hau nhung ben trong lai che day nhung hanh vi lira gat vo dao due doi vai con
muon noi tieng nguai do. Phan anh nhirng dieu xau xa ngang trai cua con nguai
trong truyen ngan, chi da the hien ro thai do va tinh cam ciia minh doi vai xa hoi
horn nay. Do la thong diep ma tac gia muon gai gam vai tat ca moi nguai.
Ngoai Gid le ra thi tap truyen con 9 cau chuyen khac, moi truyen lai la mot
goc canh ciia cuoc song, mot cuoc song chat crura nhirng dau dan tot cung trong
GVHD: Nguyen Lam Dien
10
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
nguai. Dieu nay da lam cho co gai khong tin tuang con nguai va cung khong
Thierrnhien trong tap truyen ngan Go le vd 9 coMcin^ -n khdc cua Nguyen'Ngoc Tu
no, la sir co doc hiu hat ciia cuoc dai, nghe co vi u dang nghen nghen dang len
Truyen ciia Nguyen Ngoc Tu viet ve noi buon, nhung trong thai gian gan
day thi co giong buon han "Niu luc gan day truyin ciia Nguyin Ngoc Tucd buon
trong moi so phan buon ay.
han, dy khong phai la mat cd da nhat di mau hong, nhung vi tam nhin cua no xa
han vd trong qudng khong gian md rong do, cd thdy thim nhitng chuyen dai dang
da" [7; tr.3]. Do la nhung noi buon sau khi cuoc chien ket thuc, nguai cha trong
truyen Vit chim trai luon song trong noi lo au, vi co the la ong da giet em trai
minh khi dang doi mat vai tran chien mot mat mot con.
Dugc sinh ra trong thai binh, dat nuac khong con chien tranh nhung doi vai
Nguyen Nggc Tu, ljch su vai nhung cuoc chien tranh chong giac ngoai xam luon
la noi am anh trong long cua con nguai hau the. Vit chim trai la mot trong nhirng
truyen ngan cua chi viet ve thai chien tranh. La the he sau 1975 khong gidng nhu
Nguyen Quang Sang the he cua chien tranh gianh doc lap, nhung Nguyen Ngoc
Tu viet ve chien tranh bang ca sir tran trong qua khu sau sac.
Truyen ngan Vit chim trai mot Ian nira khoi ggi noi dau trong qua khu*,
khoi day noi dau trong long. Dau xot nhat la truang hgp cua anh em chii Ut Han
trong truyen. Trong cuoc chien, noi mac cam chay long bai mot qua khu xa xoi
nao do ma ong va em trai minh a hai dau chien tuyen, nguai anh buoc phai "luc
loi tung cdi ngdeh ky ire, nin tha, dau nhdi, hai hung khi phdt hien ra mot khd
nang, mot xdc xuat du rat nho nhoi, rang dua em trai cd thi da tung doi mat vai
minh giita luc cudc chiin sap tan".. [26; tr.10]. Ho song trong tam trang bat on,
khong tin tuang tham chi con co y ham hai Ian nhau nira. Vai Nguyen Ngoc Tu,
khi viet ve de tai nay, mot dieu dang tran trgng la chi cho nguai doc thay dugc
long tu hao cua ljch su, keu ggi mgi nguai khong dugc quen ljch su cua dan tgc, vi
trong do co sir hy sinh, mat mat cua hang van con nguai de ta co dugc mot cuoc
Con trong Chudn chudn dap nude, sau mot cau trg giiip sai cho con gai
song hanh phiic nhu ngay horn nay.
trong mot gameshow truyen hinh, cuoc dai ong da thay doi. Sue manh cua sir dan
vat that ghe gam, no an mon tam hon con nguai ta "Cha da di qua ba bdy hai mdt
GVHD: Nguyen Lam Dien
11
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
binh minh, luon thuc day vai ndi tuyit vong minh con nha. "[26; tr.25]. Ban cua
7 •>/
gan Gio le va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
nguai cha khuyeri rang "Quart trong la nguai ta trong mat minh nhu thi nao. Tao
thdy mdy cu met moi vi chuyen minh nhu thi nao trong mat nguai ta " [26; tr.22].
Ong luon dau kho va dan vat minh "tai sao khong quin chuyen gi khdc md quin
chuyen chudn chudn dap nude" [26; tr.24].
Chang the dau dan han khi nghi rang hinh anh dep de cua minh da bj sup
do trong mat vg con va nhung nguai tin yeu minh, the nhung nguai cha nha van
va khong loi thoat.
nay da tu dat chan minh vao vet nut ciia chinh nhirng dan vat minh ve nen. Roi bai
Vai Chudn chudn dap nude, Nguyen Ngoc Tu de niem kieu hanh sup do
trong tam hon cua nguai cha cung chinh nhu buoc chan xuong vuc sau cua nguai
dung tren dinh nui cao, sau khi nguai ta tuang nhu da cham dugc vao mong muon
trong Sau trin dinh Puvan "Nhitng dda hoa sau dep din ndi dang danh doi cd
chiem nguang nhirng bong Sau no tren dinh Puvan da thoi thuc VTnh, mot chang
cudc dai nguai di duac trong thdy chung du chi mot Idn" [26; tr.41], Uac vong
trai dam me kham pha len duong, du biet rang co the minh khong con co co hoi
quay ve nira, se vinh vien nam lai ben ve dep bat tu* ay "vai nguai biit duac diiu
do, ho da thdy bong sau nd nhung ho khong song sot di tra vi " [26; tr.42] nhung
anh van nhat quyet muon di va ket qua la "Vinh treo minh lung la trin cdnh sau
muon xuong bai "chang cd gi cha dai anh, a do" [26; tr.56]. Cai chet cua VTnh
khang khiu, tra trui [26; tr.56]. VTnh co dan nen khi tai dinh nui roi, anh khong
chi mot buoc chan nira se la vuc tham.
Cung la nhan vat VTnh, nhung trong Nui la thi VTnh hien ra hoan toan khac.
cung chinh la noi hoang mang ciia nguai dai, phai chang khi len den dinh cao roi,
Dang hoan tat hgc ky hai, thi VTnh ru nhan vat toi lam phim tot nghiep. Do la mot
tuang tuang ve bo phim ciia minh, va vai chinh ciia bo phim nay se la mot thang
be. "nd cd thi lin chin, mudi, cd thi it tuoi han nira" [26; tr.71]. Lien tiep nhirng
trang viet la nhirng canh tuang tugng cua anh ta ve bo phim sap lam. Trong bo
phim co nhirng canh ve thang be thay canh nui la va khong cuu dugc ong noi
minh. Thang nho dau dan xot xa va lai nha den nhirng ki uc xua "Mdt thang be
bo phim ve "mot buoi chiiu md nui la din cut ngon". [26; tr.70]. Anh ta dang
bdt dong, qudnh dac nhitng tuyit vong. Nd thdy lai cdnh minh cung dng ndi Ian
GVHD: Nguyen Lam Dien
12
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tdp truyen ngan Gid Icj- i '(cid:127)) cc; chuyer khdc cua '.guycn Ngoc lie
tan di bat cao cao... " [26; tr.80J va cuoi ciing thang be dugc thoat nan nhung
"riing thang be khong cd kit thuc" [26; tr.83] vi tan sau tam hon se khong con
Vdi Nguyen Ngoc Tu, trong thai hien dai, nguai ta chay theo dong tien mot
each met moi, nhieu nguai phai tra gia dat vi sue manh ciia dong tien. Ciing chinh
vi sir cam do do ma nhieu co gai bj cuon hut mot each nghiet nga. Do la truang
hap cua Dju trong Sau trin dinh Puvan, vi muon thay doi chinh cuoc song ngheo
kho cua minh, co di lao dong a Dai Loan va co hua khi nao co tien se quay ve
cung chong tiep tuc cuoc song gia dinh hanh phiic "Muai tam tuoi cd lay chong,
cuu vang dugc nhung gi da xay ra truac mat no.
chin thang sau ly di, bira ra tda hai dira cdn nam tay cuai ngon ngoen suot doc
dudng, bd con nhan: chua thdy cap nao bd nhau vui ve nhu tui bdy. Ho khong biit
hai dira da ngoeo tay hira vdi nhau rdi, day la ly di gia do thdi, chi di lam thu tuc
cho Diu di lao dong a Dai Loan, thuang nhau rdi cd ly di mot chuc Idn ciing se
ndi lai tinh xua, de et. Luc Diu vi se cuai thim Idn nira, khong chung con rinh
rang han Idn ddu" [26; tr.42-tr.43]. Tra ve nuac vai tinh trang khong tiSn ma con
co con, day la sir that qua phu phang doi vai chong ciia Dju. Nhung anh lai khong
che ma con chap nhan lam cha dira be va yeu thuang no nhu con ruot. De bu lai
tam chan tinh ciia chong, Dju tiep tuc ra di de kiem tien ve cho chong, cho me, cho
con. Lan nay, Dju con van than vai mot viec lam con toi tam han truac "Va Diu
tra thanh gai bao, tu xem do Id mot nghi song duac, cd cuai cat cdu cua miing vd
tui ban nghi hay tha than, "dong dai dua day" [26; tr.44]. Noi day dut tran tra
cua Nguyen Ngoc Tu, cung dong thai la noi day dut tran tra ciia moi chiing ve
Noi bat nhat trong sir am anh cua Nguyen Ngoc Tu doi vai dai song con
nguai Nam Bo la cai doi, cai ngheo. Chj de cap den nhirng vung que ngheo kho,
chinh nhirng net hoang da, dan sa cua vung dat ngheo nay da nay len mot y nghT
la lung. Do la lam du ljch.
than phan phu nu ngheo trong xa hoi hien dai.
Tho Sau la ten mot dja danh ma chi qua each goi ten ta ciing co the cam
nhan khong gian nai day no tham sau nhu the nao. Day la mot vung dat ngheo xa
ngheo xac. Mot vung que ngheo tra thanh diem du ljch thu hut khach. Ve hiu hat,
GVHD: Nguyen Lam Dien
13
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
L ^
cu ky cua nhirng ngoi nha xieu veo xoc xech lai cuon hut anh mat khach, sir doi
Thiennhien trong tap truyen nganGidJe vd 9 cdu chuyen khdc cua Nguyci Ngoc Tu
ngheo lam lu cua nguai dan nai day lai dugc dem ra trien lam... Tuang khach chan
vung que ngheo nay, nhung ai nga cang ngay lai cang dong. "Bai Tho Sau qua
quyin rii, nguai ta mu mi di bai cdi ngheo, gian di den mire nguyin thiiy" [26;
tr.86]. Nhirng nguai song a day lai earn thay minh khong dugc ton trgng, hg ngheo
ma nguai ta lai thich "Vui. Nhung ma Nhuc... "[26; tr.88]. Dgc tac phim, ban dgc
cam thay buon cuai, khach ngac nhien bai sir ngheo kho cua Th6 Sau lam cho mgi
nguai thich thu, nguai dan a Th6 SaTi muon song kham kha hon mot chut cung
khong dugc vi "Khach se buc lam, that vong lam niu giita Tho Sau diu hiu lai cd
ti vi mau" [26; tr.91]. Tuy vay, nhung nguai dan Tho Sau khong the bo nai minh
sinh ra va Ion len dugc " Vi sau vuan, cd lai dang mon men bd lin mo md toi, dng
bdtoi..." [26;tr.91].
Khong chi co the, truyen ciia chj con de cap den nhirng nguai giau co ma
thieu di mot tinh yeu trgn ven, tinh yeu thuang giua con nguai vai nhau khong
bang tien ma mua dugc.
Tinh tham la chuyen ke ve mot co tai xe da chiing kien nhirng cuoc san tim
nguai yeu lien tuc cua ong chu "cudc chinh phuc dai nhdt cua anh ciing chi bdy
thang, vdi mot cd gai day tiing Anh cao ngao" [26; tr.35]. Nhung roi ong chu lai
that vgng vi nhirng co gai ma anh quen chi yeu tien chii khong yeu bang con tim.
Co met moi va duang nhu trong tan day long co da yeu ong chu m&t r6i. Co chan
chuang den cue do va cuoi cung co phai viet dan xin nghi viec, nhung ngay khi
vua mai cuang quyet gat lai ong chu nan ni co a lai trong dien thoai thi "...tdt
dien thoai rdi, cd sa chi mdt cdu ndi ciia anh nira thdi, cd se chay tai, vd la dan
qudng vao sot rdc. " [26; tr.40]
Truyen Ciia ngay da mdt noi ve co gai thich nhan vat xung toi. Triet ly
"Tuoi tac chi la con so trong tinh yiu" da khong the giiip ong va co gai tim dugc
nhau. Co gai di theo nhan vat toi lam cong trinh suu tam, khao cuu dan ca han mot
nam, co gai thich toi "vi thdy gidng dng Ba " [26; tr.93]. Nhan vat toi khong thS
nao chap nhan tinh cam cua co gai vi "khi dy toi da sau muai chin tuoi. Em mai
hai muai hai. Toi khong bao gia muon nha diiu do, nhung ddi kinh lao...tdt cd
nhitng gi thuoc vi toi deu nhdc nha, toi da qua gia " [26; tr.94]. Bai khong ai khac,
chinh ong biet ro nhat co the minh nhu mot bo xuong dang kho di tung ngay. Sau
GVHD: Nguyen Lam Dien
14
SVTH: Nguyen Train Le Hang
Thien nhien /-ong k,; iruyen ngan Gio le va 9can chir.^nkhdc cua Nguyen Sgoc Tu
khi hoan tat cong trinh nghien ciiu a Th6 Sau. nhan vat toi va co gai da chia tay
nhau "Em day lai, quit nude mat suot chang dudng ddi, khong hi nhin toi. Cdi
cam giac mdt em bdt ddu an Ian trin tieng tha thit. Chuyen xe cap ben vao mot
buoi chiiu tdn lui, nhung chung toi mai mai khong tra ve duac cdi nai minh ra di.
Ddi vdn khong budn, nhung nguai ta cir lam cho nd buon" [26; tr.l02]. Co bua
tiec nao ma khong tan, khong chap nhan cung phai chap nhan. Ho chi con mot
each la nhin thang vao sir that, la sir chia each, chia xa, va co thi se khong bao gia
dugc gap lai. Va cuoi cung nhan vat toi con lo cho nguai do "mai qua, mai kia khi
trut hai tha cuoi cung, toi chang phai nang lo cho em, luc do ngdi canh toi vdi
guang mat udt" [26; tr.l04]
Cung la mot cau chuyen ve tinh yeu nhung tilt uiu hoan toan khac. Mot
chuyen hen ho la cau chuyen tinh khong mu6n nguai khac biet. Hinh anh nguai
dan ba bat hanh trong cuoc song gia dinh din vai nguai dan ong yeu thuang giua
mua mua bao. Trong luc nguai ta phai "bai xuong rdm ra dua nhau di mua mi goi,
ho ndi bao tai rdi" [26; tr.105]. Vay ma chj khong dl y, a ben nguai tinh de mac
xuong troi theo bao. Chj len tiing "Trai ai! Anh! Ai Idy xuong minh roi. Mat het
rdi"[26; tr.l 10]. Chj khong biet rang dang mua mua bao, ai ra day lay xudng. Tinh
cam chan that manh liet da vugt khoi nhung khdc nghiet cua ll thoi va sir hung
bao cua thien nhien. Ho den vai nhau trong lo au dju nggt, hiln dang cho nhau
mot tinh yeu manh liet. Cai hinh anh nguai dan ba chai vai co doc, giua dam nuac
menh mong, song con len gian du da ggi len trong tam thuc nguai dgc dau xot
khon nguoi ve than phan nguai phu nu nai miin dat Th6 Sau heo lanh. Noi dung
truyen tuang chung dan gian ma dugc Nguyin Ngoc Tu mieu ta mot each that chi
tiet, that gian dj nhung khong kern phan hap dan qua lai kl ciia chii Coc be nho.
Lam cho cot truyen cang tra nen hay hon, hap dan hon.
Trong truyen ngan cua Nguyen Nggc Tu, ta thay tac gia co mot cai nhin
thien cam, bang ca tam long thuang xot, chia se vai nguai ngheo. Mieu ta tan
cung noi khon kho, noi bi kjch de len tieng vai xa hoi rang lam sao cho cuoc s6ng
nay tot han, dieu do la noi tran tra Ian lao trong long moi chiing ta. Tuy nhien,
trong so nhirng nguai cung kho be tac do, la nhung dua tre m6 coi cha hoac me,
hay nhirng dira tre khong dugc song gan ba me, la dang thuang han ca.
GVHD: Nguyen Lam Dien
15
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio le vu ) cdu chuyen khac cua Nguyen Ngoc Tu
Ciii trong Sau trin dinh Puvan la mot dua tre toi nghiep, song vai nguai me
ngheo, chua tung thay mat cha. Nguyen Ngoc Tu chi mieu ta vai chi tilt, cung du
de nguai dgc hinh dung dugc so phan cugc dai em: "Thang Ciii lu lu hien ra, mot
link hdn muai lam tuoi trong ca thi dira be lin chin, a tran, gay nhom, lem ludc,
hai xuang vai ben ngdt, nho lin cao, moi ni ra, bong nhirng cdi vdy nho"[26;
tr.46]. Cui chap nhan dan duong cho VTnh va Dju len dinh nui vai s6 tiln la ba
muai ngan dong, lam cho nguai doc khong khoi chanh long. Chj co mot trai tim
vo cung nhan dao doi vai con nguai ma dac biet la nhirng dua tre mo coi. Tir tam
long nhan ai nay, ta thay dugc chieu sau cua tinh nhan van trong tac pham. Do la
tinh thuang, la long thuang, va nhirng uac ma tot dep cho con nguai a cuoc song
mai sau.
Truyen ngan Au tha tuai dep, tac gia ke ve nhirng hien tugng ly than, ly dj
trong cuoc song. Hau qua Ian lao cua nhirng sir viec nay tan nat gia dinh, tre con
hoac thieu tinh thuang cua cha hoac thieu tinh thuang ciia me, nhirng dua tre thieu
tinh thuang chain soc, day do. Nguai cha cung chi vi long ich ky ciia ban than
minh nen da lay vg khac. Soi khong the nao tha thu cho cha, Soi xu6ng tau va di
ve mot noi khong ai biet "Soi quay lai nhin vi phia tau va ddi mat nd xuyin qua
khodng sdn rong, lam vat nang xanh xao. Hay cd cue mdy bay ngang ddu md em
khong thdy ? Rdi Soi quay di, nhda vao dong nguai... " [26; tr.66]. Soi da noi vai
cha minh: Cha di lac thi con mai lac [26; tr.65] Va den liic cuoi cung, cau be da
chon each di lac. Dua tre cam thay qua co don, cha me cau deu cham lo cho gia
dinh mai, ma nai do khong co mot nguai con nhu cau. Va cuoc dai ay, cung nhu
Cui, co gai cam... khong bao gio co dugc sir am em, hanh phiic nhu bao dua tre
Nhung roi ta se tir hoi, tai sao lai la tre con ma khong la nguai Ian. Co phai
tai chinh nguai Ian da lam cho nhirng dua tre nay phai gia di, phai suy nghT that
nhieu phien muon sam han, buon han. Nguyen Nggc Tu da dung ve phia nhirng
dua tre, de nghT va cam thong ve cuoc doi cua chinh nhan vat minh tao nen. Trong
tap truyen nay van hien huu nhirng con nguai dang men do nhung a nhieu loi re
khac cua cuoc dai, nhirng em be vai noi buon khong ten.
GVHD: Nguyen Lam Dien
16
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
binh thuang khac?
Thien nhien ^ong tap truyin ngan Gio te vd 9 cau chuven khdc cua Nguyen Ngoc Tu
Ve noi dung, qua cac van de neu tren, chiing toi nhan thay rang day la mot
noi am anh khon ngudi ciia Nguyen Ngoc Tu trong cai nhin vl hien thuc cuoc
song, chj da nhin thay va da rat dung cam phai bay len trang viit ciia minh dk
nguai doc hieu, thong cam va se chia vai hg.
1.2.2. Nhirng net dac sac ve nghe thuat
Mot tac pham bao gia ciing vay, luon xet ve hai mat noi dung va hinh thuc.
Noi dung va hinh thuc luon di doi vai nhau va khong thi tach rai nhau.
Viec tao ra tinh huong nhu the nao cho doc dao la mot ylu t6 rat quan trgng
gop phan khang djnh tai nang va phong each rieng ciia mot nha van, Nguyen Nggc
Tu da tao ra mot tinh huong het sue binh thuang, tinh hudng mot sir co, mot biln
co bat ngd xay den vai nhan vat chinh trong truyen. Do la tinh tilt: "Suot hai
ngdy li tang ciia nguai dan bd tuyit vong viphdthien minh bi ung thuda day, nhu
cha em budn bd ki, em ngoi dua vdch cho dat quan tai cua me, lang thinh dot gidy
vang ma" [26; tr.l32]. Chi tiet dang chii y ciia tinh tiet nay la lai giai thich cua
nguai cha ve cai chet cua me co be. R6 rang la em chiing kien canh me that co tu
tu vi mot cau noi xiic pham cua cha, vay ma cha lai lira ddi nhu thi ? Tir sir lira ddi
ma
nay, em nhu chai vai, nhu hut hang, khong
dac biet la nguai Ian.
VIEN
o "inh huong ve van.A
Trong truyen ngan Vit chim trai, tac gia tao xinh hump ve van..dfLchien
tranh va hau qua cua cuoc chien tranh, noi xot xa cua nhan vat VTnh vi cu nghT bac
da ban chet cha minh, khong chi co VTnh ma do con la noi dau cua ca gia
dinh.Van de dat ra qua tinh huong nay la cai nhin cua gioi tre horn nay ve chiin
tranh, tir do y thuc dugc nhiem vu trong cuoc song thuc tai, ciing nhu a tuang lai
Trong Tho Sau, la tinh huong ve mot xii ngheo, chinh quyen dja phuang
muon nguai dan phat trien du ljch bang each lay chinh cai ngheo va sir hoang so
cua con ngudi va vung dat nai day de "tiep thi" nham thu hut du khach. Day cung
la ly do ngudi dan Thd Sau cam thay rat budn vi bj xiic pham (tieu bieu la ngudi
dan dng - ba cua nhan vat xung "tdi")
GVHD: Nguyen Lam Dien
17
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
dang cho dgi phia truac.
Thicti nhien trong lap truyen ngan Gid le vd 9 cdu chuven khdc cua Nguyen \goc Tu
Truyen ngan ciia Nguyen Nggc Tu xay dung tinh hudng tam ly la mdt loai
tinh hudng dac thu, rat ndi bat trong hau het truyen ngan cua chj. Dat nhan vat
trong nhirng tinh hudng tam ly, nha van da khai thac trgn ven tinh each ciing nhu
so phan cua nhan vat.
Gid le la tap truyen ngan dugc xay dung tren mdt loai tinh hudng kha dac
biet do la sir gap go cua ba nhan vat tren mdt chiec xe tai di chd thue. Do la mdt ga
lai xe ddc than chdi bd tinh thuang yeu cua gia dinh va anh khong muon xay dung
gia dinh. Cdn ten la xe tre tuoi ten Du theo xe de tim ba ndi, chi vi mdt loi ndi cua
anh ma Ndi phai bd ra di, va cuoi cung la nhan vat "em" mdt cd gai khong ten tudi
va khi di thi cd cd rat nhieu ten: Lac, Lam, cam... cd ra di vi bi kjch gia dinh,
trudc cai chet cua ngudi me, cd cd dan va khong muon sdng vdi ngudi cha vd
luong tam. Ba nhan vat gap go va di chung xe, hg deu cd mdt dilm chung la cd
dan, lac long giua dong ddi. Tir tinh hudng nay, Nguyen Nggc Tu da tao ra nhiiu
suy nghT cho ngudi dgc ve so phan con ngudi. Ga lai xe, Du* va "em" la ba manh
ddi hiu hat trong xa hoi, hg gap nhau de quan tam, sudi am cho nhau.
Nguyen Nggc Tu cdn thanh cdng trong viec khac hga ngoai hinh nhan vat.
Chi can vai net cham pha, cung dii du bao dugc so phan va tinh each cua nhan vat.
Tre tha bao gid cung hdn nhien, vd tu, trong sang, nhung trong truyen ngan cua
Nguyen Nggc Tu, nhung dira tre trd nen bat hanh, do cudc sdng ngheo khd, khdn
khd, do sir do vd gia dinh...
Truyen ngan Sau trin dinh Puvan, thang Cui hien len vdi mdt chan dung
dugc tac gia khac hga vai chi tiet ve ngoai hinh nhung du sue am anh Idn ve than
phan tre em bat hanh, sdng thieu tinh thuang ciia cha "Thang Cui lu lu hien ra,
mot linh hdn muai lam tudi trong ca thi dira be lin chin, a tran, gay nhom, lem
ludc, hai xuang vai ben ngdt, nhd lin cao, moi ni ra, bong nhirng cdi vdy nhd "
[26; tr.46]. Trong cudc sdng hinh anh cui ggi len cho ta biet dugc sir tam thuang,
nhd nhoi. Huy can cd cau tha "Cui mot cdnh khd lac mdy dong". Cudc ddi cua
thang Cui khong lac may dong, nhung vdi hoan canh thuc tai, md cdi cha, d vdi
ngudi me ngheo, de sinh tdn, nd chap nhan lam bat cu viec gi, chang han nhu viec
dan dudng cho VTnh va Dju len dinh niii vdi so tien rat nhd nhoi, nhung ddi vdi
GVHD: Nguyen Lam Dien
18
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thienjjhien trong ico (ruyen_^gdn Gio le vd 9 c.
chuyen khdc cua Ag; vin Aypc Tu
Cai do la ca sir sdng. Bang each khac hga nay, tac gia da cho ngudi dgc hinh dung
Chi tiet ngoai hinh cua nhan vat Sdi trong Au tha tuai dep dugc tac gia
khac hga cung day sue am anh: "Cdi dang gay go vdi chdm tdc nhudm vang" [26;
tr. 66]. Chi cd mdt chi tiet nhung ciing de ngudi dgc cam nhan vl sd phan va tinh
each cua Sdi. Chan nan, bat can, khdng hy vgng, khdng tin tudng bdt ki dilu gi d
ngudi Idn nira.
Ben canh each dat ten cu the cho nhan vat, Nguyen Nggc Tu cdn cd mdt sd
each dat ten khac nua, du khdng true tiep nhung qua cam nhan ma dac biet la dat
nd vao ngu canh cua cot truyen thi ciing gian tiep the hien so phan va tinh each
cua nhan vat. Do la each dat ten cho nhan vat dng Tam Nhan Dao, trong truyen
ngan Gid le, neu khdng dgc ky ta se tudng rang nhan vat nay la ngudi tot, nhung
thuc chat do chi la ve be ngoai, cdn ban chat that sir cua dng la ngudi nham hilm
xau xa. Ong da ciiu vdt mdt cd be lac loai ve sdng trong mdt can chdi gan nha dng
vdi ly do de cd be trong ndm khu vudn nhung do cdn la muc dich xku xa ma dng
da toan tinh. Va cd gai da bj dng lam nhuc, hinh tugng tdt dep ve dng da sup do
hoan toan trong long em. Day la each ggi ten day cham biem da kich cua Nguyen
Nggc Tu vdi nhirng hang ngudi sdng gia ddi, sdng khdng diing vdi ban ch&t that
cua minh.
Ngoai ra cdn cd nhirng trudng hap khdng ten, nghTa la tac gia da khdng dat
mdt cai ten nao cho nhan vat: Ngudi phu nu va ngudi thanh nien trong Mot chuyen
rd ve than phan ngheo khd, khdn khd cua nhan vat Cui.
hen ho, cd khi tac gia ggi la em la anh, cd khi ggi la ngudi phu nu la chj. Nhan vat
cd gai trong Gid le dugc ggi bang nhieu cai ten, nhung khdng phai la ten that cua
cd be: Lac, Cam, Cung, Lam, A, My Ai va Em ...
Cd the ndi, tap truyen ngan Gid le vd 9 cdu chuyen ciia Nguyen Nggc Tu
tuy ve de tai khdng mdi, nhung each xay dung nhan vat thong qua nhirng bien
phap nghe thuat, chj da tao cho minh mdt net rieng. Dac biet trong the gidi nhan
vat da dang cua Nguyen Ngoc Tu cdn cd sir xuat hien cua nhung con vat gdp phan
lam cho biic tranh canh vat con ngudi trong truyen ngan cua chj them sdng ddng.
Do la con Cdc trong Mdt chuyen hen ho, con chd ten Cd trong Gid Le, do la nhirng
GVHD: Nguyen Lam Dien
19
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
•JlMiiiL--±2-.--Ji^ tdp truyen ngan Gioje va y can , 'uyenkhde cuu Nguyen Ngoc lu
con vat tri ky cua ngudi, biet ndi tieng ngudi, chia se nhirng ndi cd dan vdi con
ngudi. Dieu do gdp phan lam cho trang viet cua chj them hay han, ddc dao han.
Moi mdt hanh ddng cua nhan vat trong truyen ngan cua Nguyen Nggc Tu
deu cd sue am anh Idn ddi vdi ngudi dgc. Hanh ddng va suy nghT ciia mdt ngudi
dan ba trong Mot chuyen hen ho, se dat ra mdt van de ma ngudi doc can phai suy
nghT. Sau khi ciing ngudi yeu dm ap nai ma da hd hen, du rang ngudi phu nu nay
da cd chdng, chj chat nhan ra hai chiec xudng da bj troi mat, chj khdng the ve nha
ngay luc nay, chiec xudng la phuang tien de dua chj ve nhung bay gid da bien
mat. Trong phut yeu long, chj da lao minh xudng ddng sdng trong dem tdi "Chi
nhdy do xudng nude, nhanh nhu mot cdi nhdy mat, nhanh han cd khodnh khac"
[26; tr.l 15]. Hanh ddng nay cho ta thay tam trang cua nhan vat rdi bdi, khdng ldi
thoat, nhan vat da chgn tinh thuang ddi vdi con, trach nhiem ddi vdi chdng. Chj da
chgn cai chet de giai thoat cho minh. Hanh ddng do cho thay khat vgng hanh phiic
manh liet cua ngudi phu nu thai nay. Hg dam sdng that vdi nhirng tinh cam cua
rieng minh.
Hay hanh ddng cua nhan vat VTnh trong Sau trin dinh Puvan, vi muon
dugc xem sau trd bong ma VTnh da Ian ldi dudng xa de len dinh nui, anh muon tan
mat xem sau trd bong mdt Ian rdi chet anh ciing chap nhan vi "Cd gai giang hd
kia sdng vi con, vi moi tinh ngac ngoai, bi xe Ha, thang be tin Cui that hoc kia cdn
cd me, anh thi khdng vi ai, khdng vi cdi gi hit. " [26; tr.55]. Khi len dinh nui rdi,
anh nghT rang khdng cdn cai gi dep han bong sau dang nd va anh cung khdng
Trong truyen ngan ciia Nguyen Nggc Tu thi khdng cd phan ket thuc. NghTa
muon xudng nui vi "chang cd gi cha dai anh a do " [26; tr.56]
each ket thuc "md", bdi theo chj, ldi ket thuc do se hay hon vi de cho ngudi dgc
suy nghT, cung dua ra ket luan cho than phan va cudc ddi cua nhan vat. Chj cd vd
sd each ket thuc tac pham nham the hien tinh trang cuoi cung ciia nhirng xung dot
dugc mieu ta trong tac pham. Tac pham Chi pheo cua Nam Cao ket thuc khi Chi
Pheo dam chet Ba Kien va tu ket lieu ddi minh. d cuoi truyen la hinh anh mdt Chi
Pheo con sap chao ddi, mau thuan trong tac pham se tiep dien.
GVHD: Nguyen Lam Dien
20
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
la truyen ket thuc nhung nhan vat trong truyen thi khdng cd ket thuc. Chj chgn
Thien nhien trong lap tru, :n ngan Gio le vt
) c-
chuven khdc citn Ngv\
• e
Trong Vet chim trai, Nguyen Ngoc Tu da chgn each ket thuc cho nhan vat
cho dgi vdi dau ba cham. Khdng biet den bao gid, ca gia dinh se quen di tieng
khdc ban trua ciia ba ndi. Nguyen Nggc Tu da de cho ngudi dgc chd dgi mdt dieu
gi do, tuy truyen da ket thuc nhung ca gia dinh VTnh den bao gid mdi dugc hanh
phiic. Chinh hien thuc cudc sdng, giiip cho chj cd cai nhin toan ven han. Ta cd the
nhan xet rang, cudc ddi khdng chi toan mau hong, chd dgi se cd mau khac nira.
Ma cu the la mau gi? Deu do thi khdng ai biet. Hay sdng diing vdi ban chat, con
ngudi that ciia minh. Qua nhan vat ngudi cha da ggi len cho ngudi doc nhieu suy
nghT, khi quyet djnh mdt dieu gi do nen suy nghT than trong, neu khdng se hdi han
ca ddi ngudi.
Cdn trong Sdu trin dinh Puvan, ket thuc truyen, VTnh chap nhan chet tren
dinh nui cdn Dju thi khdng tin vao nhung cay sau giet ngudi, Dju di xudng nui va
cd the chj da di tim con. Cui thi khdng dugc tac gia nhac den d cuoi cau chuyen,
cd the dira tre da ve nha cung me minh. Tac gia muon gui gam trong truyen ve
nhan vat VTnh, sdng can phai cd muc tieu va muc dich cu the rd rang, tuang lai
dang chd dgi phia trudc. Dung vi nhirng ve dep trudc mat ma quen di tuang lai,
quen di cudc sdng thuc tai, khdng phai cd tien la cd tat ca, ma nhirng thu* khac, ta
can phai di tim mdi cd. Hay md rdng long de ddn nhan tinh thuang yeu cua mgi
ngudi. Vi nd la mdt thu tinh cam vd gia, khdng dung tien ma mua dugc. Cai chit
cua VTnh cung chinh la ndi hoang mang cua ngudi ddi, phai chang khi len den
dinh cao rdi, chi mdt buoc chan nira se la vuc tham.
Trong tap truyen ngan cua chj, ta bat gap gigng dieu dan da mdc mac trong
nhirng trang van ta canh thien nhien, ta canh cudc sdng sinh hoat ciia ngudi dan
Nam Bd. Gigng dieu dan da, mdc mac nay xuat hien vdi tan sd cao trong truyen
ngan ciia chj, ddi khi lang dgng d nhung cau van ke hda trdn vdi ta "Nhirng chieu
r
r
phai, nhin ra sdng thdy luc binh troi la pha mdy cdi bong luc binh qud thi, cung
phai nhu chiiu. Ngd ra sau nhd thdy mdt cdi vat ddng triing sdu, ngoi lin mat
nude nhirng bong liia thua that, xanh xao. Vuan cu cd vdi cdy vu sita, mil u rung
trai day mat ddt, mdy bui tre bui true viit lin trai 1 chum xanh ngat... " [26; tr.84].
Cau van tham dugm ndi budn, no la khiic nhac long thien nhien Nam Bd dan da,
tu nhien nhung cung day ve quyen rvi viit len tir nhirng trang van ndng nan tinh
GVHD: Nguyen Lam Dien
21
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
7 :n nhien tr uig tdp truyen ngan G'' k> m 9 cdu chuyen Khdc cua Nguy in Ngoc Tu
ngudi. Ngoai ra, ngon ngu trong van chuong cua chi luon chan that, gian dj, dam
da huong vj mien Nam, nd khdng lam cho gia trj biiu dat bj giam siit di ma trai lai
Ngoai ra, Nguyen Nggc Tu cdn thanh cdng trong viec mieu ta thai gian,
khdng gian. Khdng gian trong truyen thudng dien ra tai nhirng viing que, nhirng
lang, xa, nd gan lien vdi cudc sdng lang bat tren nhirng ddng sdng, canh ddng,
menh mong. Trong Cua ngdy da mdt, nhan vat da cd mdt chuyen du khao vung
ddng bang, va hg da dung lai d Thd Sau. Day la vung que cd nhung con kenh, rach
chang chjt. Trong Vit chim trai, Au tha tuai dep... Khdng gian dugc gidi han
trong pham vi nhd han, dd la gia dinh.
Dac biet, khdng gian trong sang tac cua Nguyen Nggc Tu khdng chi cd
nhirng nai cd dja diem, ten ggi cu the vdi hinh anh, canh sac thien nhien cu thi.
Nhung cung cd khi chj de cho ngudi dgc cd sir lien tudng, mdi ngudi doc cd
nhirng hinh dung khac nhau. Dd la khdng gian tam hdn, moi nhan vat diu cd mdt
khdng gian tam tudng rieng vdi nhirng hoat ddng tam ly, suy nghT rieng tu....
Trong khdng gian do, ho the hien cam xiic vui budn, hanh phiic - dau khd... Nhin
chung, khdng gian cua mdi nhan vat luon tdn tai ndi budn, sir cd dan ve tinh yeu,
nd cdn lam tang them tinh bieu cam.
Cdn ndi ve thai gian, thai gian trong sang tac cua Nguyen Nggc Tu khdng
theo mdt khudn mau nao, thai gian thudng la hien tai - qua khu. Nhu trong truyen
ngan Chudn chudn dap nude, thai gian trong truyen la thai gian cua hien tai, hien
tai dien ra luc ngudi cha dang trg giiip cho con trong cudc thi
truyen hinh
gameshow. Hanh ddng cu the tiep dien la ndi dau khd cua ngudi cha khi trg giiip
sai cho con gai. Thai gian quay ngugc ve qua khu khi ngudi cha nhd den ngay
xua, ca gia dinh deu xem dng la mdt than tugng de ngudng md "Cha nhd cd Idn
than phan, cudc sdng.
minh dot con cui lay to ong vd ve trin cdy khi, nhd con da nhin cha nhu mdt anh
hung, Cha nhd cd Idn dam mua sua lai cdi mdng xdi, me da ninh not, "nhd vdn
md lam duac mdy chuyen nay khdngphai di kiim a nghen " [26; tr.27].
nhau. Truyen khdng cd thai gian va khdng gian rd rang. Dgc truyen Gid li, ngudi
dgc gidng nhu di vao me cung, vi chj da trdn Ian nhirng canh hien tai va qua khii,
GVHD: Nguyen Lam Dien
22
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Truyen ngan Gid li, mdi gian la qua khii - hien tai - tuang lai dan xen Ian
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc ciia Nguyen Ngoc Tu
trdn Ian vdi nhirng giac ma thuc tai. Truyen khdng cd dau cd dudi, nen nd khdng
de dgc. Ban dgc phai dgc nhieu Ian mdi hieu het toan bd cau chuyen.
Vdi tai nang vdn cd, nhirng truyen chj dung len deu mang mdt net nghe
thuat rat ddc dao, the hien phong each rat rieng: tir tinh hudng truyen, each xay
dung nhan vat, each ket thuc truyen, thai gian va khdng gian trong truyen...
cd rat nhieu yeu td khac biet so vdi cac nha van cung thai. Chinh dieu nay da lam
nen thanh cdng Nguyin Nggc Tu.
GVHD: Nguyen Lam Dien
23
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Van ciia Nguyen Nggc Tu rat phong phu, da dang ve ndi dung va hinh thuc,
Thie 'nhien trong tdp truyen ngan Gu le va 9 cdu chuyen h& cy< ,. NguyOn Ngoc lu
CHUONG 2
NHITNG CANH SAC THIEN NHIEN NOI BAT TRONG
TAP TRUYEN NGAN GIO LE VA 9 CAU CHUYEN KHAC
2.1. Canh sac thien nhien hai miia mua nang
Thien nhien khdng chi dugc mieu ta qua hinh anh canh dong, ddng sdng...
ma nd cdn dugc mieu ta qua canh sac cua hai mua mua nang. 6 miin B&C thi cd
bdn mua: xuan, ha, thu, ddng, cdn Nam Bd chi cd hai mua: mua mua va mua nang.
Nang nhieu ma mua ciing nhieu. Thien nhien cd luc "mua thuan gid hda ", cd luc
lai "mua ndng that thudng" va ddi khi rat khac nghiet. Qua nhirng trang viit cua
Nguyen Nggc Tu, thien nhien lai hien len rat gan gui vdi ngudi dan Nam Bd.
2.1.1. Canh thien nhien mua mua
Nguyen Nggc Tu da mieu ta mdt canh mua lam ngap dudng phd, ngudi cha
trong Vit chim trai sau khi rdi khoi truang quay, thi gap canh "Trin dudng ve nhd
gap luc triiu cudng, cha phdi chay vong qua ngd khdc di trdnh con dudng bi
ngap nude, nhung a vong xuyin cha lai queophdi, nin lac di xa " [26; tr. 19]. Ong
nhd cd Ian sua lai mang xdi cho vg minh, va dugc vg khen, "Cha nhd cd Ian dam
mua sua lai cdi mdng xdi, me da ninh not, "nha van md lam duac mdy chuyen nay
khdng phdi di kiim a nghen" [26; tr.27]. Ong cam thay minh la niem tir hao cho
gia dinh, du cd dam mua bao lau di nira thi ciing khdng sao.
Trong Tinh tham, mua mua trd nen rat dai dang, thai gian troi qua rat nhanh,
mua mua di rdi mua mua se trd lai, con mua lam cho mai che phai dot nat, nen
phai sua sang lai "Mua mua di, rdi mua trd lai, cdi mdi che trudc Doc Mdy duac
lap lai, quan sua sang ddi chut" [26; tr.37]. Hg lang le nhin nhau ma khdng biet
mua chung nao mdi tanh, can mua dau mua dai dang. "Nude a ddu md dng trai
cu mua hoai" [26; tr.37].
Cdn trong Sdu trin dinh Puvan, mua d day rat hiem hoi, thang Cui cam
thay rat vui vi cd mua, Cui nhin trdi va doan rang "Tre lam Id toi nay xdm tui cd
mua" [26; tr.49]. Khi biet la trdi dang mua, thang Cui khdng tin dugc vao mat
minh, va viec dau tien ma nd se lam la ve nha bao tin cho me "Mua bdt ddu nang
hat, thang Cui quay tron dudi Idn mua, nd muon xudng nui di cho md nd hay,
GVHD: Nguyen Lam Dien
24
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien troig tap truyen ngan Gid le vd 9 cdu chuyen khdc c uj Nguyen Ngoc Tu
mua rdi, mua thiit rdi" [26; tr.52]. Cui la mdt nguci con rat cd hieu, Cui mong ve
sdm de dugc phu giiip gia dinh "Thdi, tui vi, di md tui dam minh hung nude mua
idiba". [26;tr.53]
trd bong da thdi thuc anh, va VTnh da dgi dugc ngay do " Vinh cdn mong gi han,
Niem vui dd khdng chi den vdi Cui ma cdn cd VTnh, niem dam me xem sau
can mua ddu tiin sau han bdn tram ngdy nang nhu thiiu nhu rang, vd sdu trd
nhitng bong hoa ddu tiin"[26; tr.50]. Ngoai con ngudi ra, con vat cung mong
dugc tam mua nhung khdng dgi dugc va da chet "Cui sudng nhu sap ngdt di, nd
ldi cdi ddu lau con di tin Chuang ra ndi nhu khdc, tam mua ne mdy, tao da biiu
mdy rang chd, thi nao ciing duac tam mua, mdy khdng nghe, mdy chit" [26;
tr.52].
Hay trong Nui la, mua lam cho ngudi dan khdn ddn, cay cdi nghieng nga,
canh mua dugc tac gia mieu ta rat du ddi, "Ngoai trai, mua nhu giu, nhu trut, nhu
do " [26; tr.69]. Trudc can mua, y nhu cd mdt diem bao "Nhieu hinh anh cham rai
dong lai trong khodnh khdc trudc mua. Mdt con ga trong tuyit vong tim mdi trin
sdn, md nd ddi vao dd, nghe ti ran. Con chd nam gan do, sua nhirng tiing rdi.
Thang be hai ngan ra mot chut, nd thong hiiu tieng ndi ciia loai vdt - ban be nd,
nin nga nga chuyen gi do khung khiip lam, con nhdng mdi nhdy nhdt hoang
mang, da duai trong long" [26; tr.71-tr.72].
Can mua do, VTnh va ngudi ban se dua vao bd phim, can mua that Idn, that
to "Chung ta chi cdn ngoi trong ngoi nhd trin nui dy cha dai mdt can mua Idn
nhu bira nay, nhu trut, nhu giu, sdm sap nhu vay. Vd thang be cua chung ta bi can
mua ruat chay vao nha, nhu thi, khdng cd can mua do, thang be se mai tha than
ngoai sdn" [26; tr.73]. Tac gia mieu ta ve canh mua d tat ca moi nai "mua dang
rin ri trin mdi nhd... mua xia xdi miit trin xdc bong bang lang, tai nhat... Ddu
mua xoi chung nhu nhoi cd dd... mua vd nude mdt lam tam nhin mu mit.N [26;
tr.74-tr.80]. Mua lam cho con ngudi ta phai khdn ddn lao dao, mua lam cho thang
be phai dau ddn khi ndi nd cdn d trong nui, khdng biet ndi cd thoat dugc khdng
hay da bj vui lap tren nui. Thang be gao len keu ndi, nd dau ddn nhu vua bj mat
thu gi dd "ho diin cudng chay trin con dudng mon ngoan ngoeo da xuat hien
GVHD: Nguyen Lam Dien
25
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien 'hien trong tap truyen ngan Gid /•' va- 9 au chuyen khac cua Ngin en N:/')c Tu
nhung vit nut khd sdu. Mua bong rap. Thang be kiu ndi ai rat hong, cd nd dau
nhu tuam mau tuoi" [26; tr.80].
Mot chuyen hen hd la cau chuyen ke ve mdt con cdc nhin thay mdt can chdi
cd hai ngudi dang hen hd vdi nhau, trdi mua ma hg khdng de y, cii nam day va
khdng cd y djnh ve nha trii mua "Mua rdi. Khdngphdi la thir mua nhdo, udt, dam
nude, diu ddng md Cdc tung quen thuoc, cd cam giac mua hai rat, tra nhu mot
tiing cuai khan" [26; tr. 105]. Can mua khdng binh thudng, khdng gidng nhu
Ngudi dan da sdm nhan biet dugc dieu nay va da di mua do du phdng bao. Con
mua cd the lam cho Dam Sau nga bat cii luc nao, vi do chi la nhirng can chdi muc
nat, cu kT "Trong man mua due ngdu ngdu, nhitng cdi chdi Id nam rdi rdc, thua
nhirng can mua dau mua khac, ma do la dau hieu cua trdi dat ve mdt can bao Idn.
that, da ddn". [26; tr. 105]. Ngay thudng, Dam Sau da it ngudi, nay khi nghe tin
bao, thi "dam nude hoan toan hoang vu" [26; tr. 106], khdng mdt ai lui tdi. Mua
rat du ddi va nd bao hieu cho can bao da den "Nhu luc nay, mua cung bi gid gidt,
xe bira ra, tai td, tat udt cd bap chan chi, ddn cdi lanh chay budt sdng lung" [26;
tr.l 10].
tieng "Xe di qua mot cdnh rung cao su dang thay la thi mua nhd. Mat ngd qua
Hay trong Gid le, mua lam cho cd gai khdng ndi dugc bong thdt len thanh
cua kinh nhde nude, cd gai thdt nhiin ndi "Biet nude khdc chung nao rdi? " [26;
tr. 135]. Mua rai rat nhanh "Mua nhanh chdng phu lin chiic xe tdi mdt cdi bat
trang xda. Va khi cd gai bat dau ndi thi cd ndi rat lau mdi dugc mdt cau "hoi chut
nay "hie gdn sdng mua Idn qud" [26; tr.l57]. Anh thay rat vui vi dugc che chd
cho cd gai, da lau rdi anh khdng cd cam giac nay, gid nd tran day hanh phiic.
xiu nita la sdng mua trdi lam" [26; tr.l57]. Du phai day cd gai phai ndi nhu the
Mua rat mdng va dai "Em nghi anh ta dang ndi nham, anh ta khdng ndi vi
minh, nin than nhiin lay mat buoc nhirng sai mua mdng vd dai ngoai kia " [26;
tr. 121]. Khi budn va cd them can mua thi long cang budn han "Cd nguai anh ta
ngdm nude mua, rirau vd ndi budn, tdt cd da udt dam tdi xuang. Chung pha lodng
mau, vd trdi tim met mdi kia phdi day dua tirng ddng trong vdt. Em quay tui lin
vai, em sa cdi each chay trdi tudt,
tran lay cua nhitng ddng mau lodng [26;
tr.l 26].
GVHD: Nguyen Lam Dien
26
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
(cid:127) ^ (cid:127)
(cid:127)nH
(cid:127) (cid:127)
Thien nhien trong tap truyen ngon Gid le va 9 can chuve? khdc en,; Nguyin Ngoc Tu
Mua trong Tho Sdu dugc tac gia mieu ta nhu mdt bay sam chop "Khi trdi
trd gid Nam, mua mua keo theo mot bdy sdm chap dp tdi" [26; tr.86]. Ngudi dan d
day rat sg mua mang khdng thu hoach dugc, hg se khdng cd cam dk an, nhung
mua cung tao dieu kien cho khach du ljch vui ve vi dugc ldi xin "Nhitng bita mua
nhiiu, khach mirng hum, khodi chi si sup ldi ra dudng. Ho xdeh dip ldi trdt vudt
trin con dudng op ep bun sinh, nguai nay nhd nguai kia chup cho kiiu hinh ngoi
ngdp. Nguai nao nguai nay hdn hd hit biit [26; tr.86]. Nguyen Nggc Tu mieu ta
that tai tinh mdt canh tugng mua mua keo dai va ddi khi cdn nit du ddi.
Canh thien nhien mua mua dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta that phong phu,
da dang, mdi canh vat trong mua gan lien vdi tam trang nhan vat, nd mang mau
sac khac nhau, phu hgp vdi tung nhan vat trong mdi cau chuyen.
2.1.2. Canh thien nhien mua nang
Thien nhien khdng nhirng dugc tac gia mieu ta qua nhung canh sdc mua
mua that dai dang, cd rat nhieu hinh anh khac nhau ve mua trong tac pham thi mua
Trong Vit chim trai, cai nang dugc tac gia mieu ta mdt each rat nhe nhang,
cai nang that de chju va em a, trdn Ian vdi nhung can gid "Ndng trin cao lat
nang ciing dugc tac gia mieu ta mdt each cu the va chi tiet.
nhdeh, xuyin qua tan cdyxudng din sdn thi te han, chi la nhitng chum bong nang
md ma. Ldu lau, vdi ngon gid md cdi leo heo chay lit phit qua, nhitng cdi Id me
lung thitng rai xudng, dam long chd lai la da bay nguac lin, di lai nin sdn vdi
bong nang thua, tdi ngat" [26; tr.5-tr.6].
Cdn trong Chudn chudn dap nude, ngudi cha luon sdng trong tam trang dan
vat ghe gdm vi tui chudn chudn, den khi mua nang da di qua lau ma dng cung cdn
cam thay rat bat an, dng cii* mai suy nghT "Cha a vdi dam chudn chudn cao cao
ong mat suot cd can nang tat, nghi mdng lung, tui chudn da chai vdi minh suot
mot tudi tha sao khdng de cho minh thdy, hay Id minh da tirng thdt nhirng cudc
sdng thanh thi khiin minh quin di, tai sao khdng quin chuyen gi khdc md quin
Hay trong Tho Sdu vi mua nang han han nhung ngudi ndng dan bj that
mua, hg khdng biet lam gi ngoai tien ban nhirng con chudt "Bdi suot mdt mua
chuyen chudn chudn dap nude" [26; tr.24].
nang do, hai tia con tdi chi sdng nha vao tiin bdn chudt ddng nin tdi khdng lam
GVHD: Nguyen Lam Dien
27
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien frong tap fruygh ngan Gio le va 9 can chuyen khdc cua Nguyc i Ngoc Tu
sao cdi tmin duac hinh dnh cua minh" [26; tr.86]. Nang lam cho con ngudi cam
thay bo va, lac long "chua biit di ddu, vi ddu nhung rai bd chd nay trudc da"
[26; tr.87]. "Cdi nang" cung lam cho ngudi dan d Thd Sau cang tang them sir buc
tuc, thu ghet trong long "Khi nang trd lai u Thd Sdu trong mau vang ua hoang
hodi, su thu ghet ngudi la trong long tia tdi cdng chat chua " [26; tr.88].
Cdn trong Sdu trin dinh Puvan, "Nang" da lam cho ngudi dan tren dinh niii
Puvan phai khd sd, khdng cd nude de udng, ddi sdng sinh hoat khd khan vi "Sau
chi trd bong dudi can mua ddu tiin sau muai ba thang han liin tiip, khdng mot
giot nude nao rat lin dinh nui xa xdm" [26; tr.41]. Nang that du ddi va khac
nghiet, con vat chet vd sd thi sau mdi trd bong "...cdy sdu sdng bang xuang di,
xuang trdu bd, nam nao nhd tdi chit nhiiu sdu mdi trd bong" [26; tr.42], va khi
chuong trinh du bao thai tiet ndi rang sap cd mua tren dinh Puvan trong vdng mdt
tuan nira, VTnh xem chuong trinh do xong ngay lap tuc " Vinh vung day, bat ddu
cudc hanh trinh " [26; tr.45] vi day la ca hoi tdt de anh thuc hien dugc udc mo cua
minh, la dugc xem sau trd bong.
Khi len tdi nui thi anh can mdt ngudi dan dudng, ngudi do la Cui, thang be
thudng chan de tren nui va Cui xem de nhu ngudi ban than cua minh, chai vdi nd,
ndi chuyen vdi nd lam cho Cui quen di cai nang han gay gat "Hoi trudc tui chan
cd bdy muai mdy con. Han qud nin tui nd chit hit rdi. Bdy gia chi cdn con Danh
nay thdi" [26; tr.46]. Cui la mdt thang be bj han han lam cho "hai mat rdo hodnh,
dudng nhu nude mat ciing bi cdi nang dai ddng rut can, bay hai di" [26; tr.47].
Han han lam cho cd cay chet het, ngudn nude can kiet, khdng mdt sinh vat
nao sdng ndi, ngudi dan cd khi phai dgn nha di nai khac de sdng. "han hdn qud
lau, cd cdy chay la hit, ngudn nude ciing kiet, nin chi cd mdt con di, nhung con
di do cung chui vao hoc dd tron nang, nd kiet sue lam rdi" [26; tr.46]. Thang Cui
biet la sap han han, va nd ciing cd nhirng du djnh cua rieng minh "De danh han di
vd sudi lay nude udng" [26; tr.51]. Cay sau dudng nhu ciing khdng chju dugc cai
nang "trudc mat anh Id nhung cdy sdu vdi nhitng vdm la da heo hat, chuc rung
khoi cdnh" [26; tr.52]. Dd la nhung hinh anh mieu ta cai nang du ddi cua mdt
vung dat xa xdi, hoang vu, Nguyen Nggc Tu da that kheo leo khi xay dung nen
GVHD: Nguyen Lam Dien
28
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
hinh anh "cai nang" du ddi sau nhieu ngay khdng cd mua tren dinh nui Puvan.
Thiennr. -'njrong tap truyen ngan Gid le a 9 cdu chuven khdc cua Nguyin Ngoc Tu
Vdi Gid le, nhan vat trong truyen khdng biit minh djnh di dau, lam gi, din
ndi ma quen di mau cua nang, ho khdng cdn nhd gi nira "Ho khdng cdn nhd mau
cua nang, hay phia cua mat trai rai" [26; tr.l 19]. Mua di qua rdi nang se tdi,
xuyen qua nhung rau cu "nang sau mua heo chiiu xiin trin rau cu heo, vd nhung
mdnh thit cung heo tdi ti dudi tiing vo ve no say cua lu rudi" [26; tr. 117].
Tac gia mieu ta Du rat chi tiet qua nhung cai nang lam da den quiit "Chu cii
tang kem mot phu xe tdc ddiphu mat, den qudt vi ndng vd vi ngai tam, gid trudc
tudi, tin Du" [26; tr.l26]. Mdt cau chuyen dudng nhu khdng cd ket thuc xoay
quanh cd gai "Cdu chuyen trong treo vd vui nhon khdng bao gia cham dirt, bdt
chap mua, ndng, bdt chap gid li gid bdy" [26; tr.139]. Sau khi cd gai cam bj dng
Tam Nhan Dao lam nhuc, cd da xda tan di nhirng gi dng lam cho cd. Va cd nhd lai
nhirng ki niem ve dng Tam, xa than de ciiu cd "tam vdi dng xe do minh de bd tay
em hdm bi dao cat, cdi gdc thirc an man sdn dng di danh cho em trong tu chin,
giong ngdm Vdn Tiin sdng khodi vang tir trong nhd nhung sdm mai, ddng dng
ngoi nhan nai goi tdc cho va nhitng ngdy ndng dm... " [26; tr. 143- tr.l44]. Bay
gid nhirng ki niem do khdng cdn nira, ma nd chi lam cho cd cang ghe torn con
ngudi dng han.
Trong Cua ngdy da mdt, nang hien len vdi ve rat la, nhan vat nhu bj say
nang, "Vd can nang khd khdc triim phu lin tdi" [26; tr.97], cdn trong Mdt chuyen
hen hd, nang bay gid chi cdn mdt chum nang heo vay ma hai ngudi van nam do,
va khdng cd y djnh ve nha "Nhung ddi ngudi vdn nam kia, tinh ba, la nga ngu. Ho
ra day luc xi chiiu, khi trai vdn cdn mdt chum ndng heo" [26; tr.l06]. Sdi trong
Au tha tuoi dep thi xudng ga va khdng biet se di dau "Hoi lau, Sdi quay lai nhin
vi phia tau, vd ddi mat nd xuyin qua khodng sdn ga rong, lam vat nang xanh xao.
Hay cd cue mdy bay ngang ddu md em khdng thdy? Rdi Sdi quay di, nhda vao
Qua viec mieu ta canh thien nhien mua nang, tac gia da khac hga len mdt
hinh anh mua nang that du ddi, phu hop vdi tinh each va tam trang cua tung nhan
vat trong mdi cau chuyen.
GVHD: Nguyen Lam Dien
29
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
ddng nguai" [26; tr.66].
^nnhien ,
g tap truyen ngan Gio le vu 9 cdu chuyen khdc cua Nguyin Ngoc Tu
2.2. Canh thien nhien song nirdc, may troi va nui non
Khdng chi cd canh mua, nang ma tac gia cdn mieu ta den nhirng canh vat
thien nhien do trdi dat tao nen, do la canh sdng nude, may, trdi, nui non... dit ca
chi bang vai net cham pha, ma thien nhien lai hien len vdi ve dep vdn cd cua nd.
Cudc sdng sinh hoat cua ngudi dan d ddng bang sdng Cuu Long luon gan
lien vdi ddng sdng, ben nude. Sdng nhu mdt ngudi ban gan gui vdi con ngudi,
nhung trong ki lie cua mdi ngudi, sdng hien len vdi ve dep rieng. Nha van Nguyin
Nggc Tu da dua hinh anh sdng nude vao trong tac pham cua minh kha phong phii,
da dang. Mdt "ddng sdng" hien hda khdng cdn nhieu hoang so, dang sg trong
nhirng ngay dau khai pha nhu trong truyen ngan cua San Nam "Mudi kiu nhu sao
2.2.1. Canh song nirdc
thdi, d*ia ldi tua bdnh canh" va cd nhieu cdn thu du "Dudi sdng sdu ldi, trin rung
cop dua" [13; tr.l70].
Ngugc lai, hinh anh "sdng" trong truyen ngan cua Nguyen Ngoc Tu hien
len hien hda han, khdng cdn thu du, sir hoang da cua phan nao giam siit, mdi cau
truyen la mdt ddng sdng khac nhau, sdng ggi len nhung ki niem em dem, ddng
sdng ciing cd the mang den cho con ngudi ta mdt ndi dau khd quen, trong truyen
ngan Vit chim trai ta bat gap hinh anh "Nhung rdi bd ndi cdt tiing khdc sau mdt
giac ngii ddi, ma, long nguai la thu di thuang tdn, ddng sdng ciing cd thi cat nat,
sau do thi anh mat, tiing ndi, nude mat... " [26; tr.10], ddng sdng la nai chiing
kien nhirng niem vui Ian ndi dau cua con ngudi. Hinh anh con sdng dugc lap di lap
lai nhieu Ian trong truyen cua chj, va trd thanh mdt trong nhirng dac diem ndi bat
"La hdu due ciia mot truyin thong van ndi xudng lin tir miet sdng nude, Nguyin
Ngoc Tu da ki vd ki rdt hay vi nhirng mdu ddi ciia ngudi ddn miet vuan, vi cudc
sdng bam vdi chiic ghe, con nude cua nhitng con ngudi hiin lanh cam phan,
nhirng tinh cam chan that, ndi liin ddt nude vdi con ngudi" [10; tr.3].
Sdng nude giiip con ngudi cd phuang tien di lai, nd la cau ndi giua con ngudi
vdi the gidi hoang so nhu Thd Sau "Chiing tdi thui mdt chiic ghe nhd, len ldi vao
nhirng con kinh, rach chdng chit ciia Thd Sdu" [26; tr.92]. Con ngudi noi day luon
manh me, tir nhd anh da sdm y thiic dugc cudc sdng ca cue cua minh "Sdng cung
GVHD: Nguyen Lam Dien
30
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
sdng chung vdi ddng sdng. Tieu bieu la Sang, anh it hgc nhung rat gidi dang va
Thien nhien irong tap truyCn ngd- njo U> va 9 c.;
_
; < -
me di bdn hang bong tir nam muai hai tudi, cdu ta rdnh re dudng ngang ldi tat,
thuoc long con nude Idn rang" [26; tr.92] va khdng vi the ma anh chan nan Thd
Sau, ngugc lai, anh rat yeu mien dat nai day va khdng the nao rdi bd nd dugc. Vi
sdng d day tu nhd nen anh rat ranh dudng di ldi ve. Anh luon theo ddi tung con
nude va do la phan khdng the thieu trong cudc sdng ciia anh "bat ddu tiry nghi bd
Thd Sdu, chiic ghe vd nhirng ddng sdng, cdu ta budc vao cudc theo dudi biin
biit" [26; tr. 103].
Chi vi hinh anh cua cd gai ma anh cd y djnh rdi bd Thd Sau de di tim cd gai.
ngu cua con ngudi, am thanh cii d d nhu sam vang, Sang khdng tai nao ma ngu
Ddng sdng cd ddi luc lam cho ngudi ta cam thay de chju va ddi luc nd pha di giac
dugc vi nhung am thanh do rat khd nghe "Dudi bin, Sdng chdc la khdng ngu
duac, tiing day xich mid ghe cir lao xao suot" [26; tr.103]. Cdn ddi vdi nhan vat
"tdi" thi ngu rat la ngon vi anh da bdt di ganh nang nao do"Tiing day xich buoc
ghe xiing xeng dudi bin lam tdi chui vao miing vd ngu say, thanh thdn. Tdi tin
rang chua bao gid minh lai ngu mot gidc sdu, din mire cdm gidc nhu minh dang
chim tir tirva chit" [26; tr. 102- tr.103]. Thai gian d Thd Sau trdi qua rat nhanh ddi
vdi Sang, anh sdng d vung sdng nude, anh rat manh dan va tir tin. Anh da thich
nhan vat "em" va bay td mdt each rat true tiep "Thich em khdng gidu giim, cd bita
Sdng tdo tan hdn lin mat em rdi nhdy do xudng nude "[26; tr. 101].
"tdi" khdng cam thay chan ma ngugc lai cdn rat phan khdi "Chiic ghe dua chung
Ghe dua nhan vat di tir khiic sdng nay qua khiic sdng khac, nhung nhan vat
tdi di tir khiic hdt nay din khiic hdt khdc, vi sdng rach chang chit, chung tdi khdng
thi quay lai thi xa trong ngdy. Dim chiing tdi a lai nhd bd con, ngu trin nhitng
chiic vac cau go ghi, cot ket hay bd vdn da bi mot due nham nhd.
[26; tr.l00].
Nhan vat xung "tdi" tu soi minh xudng guang va ngam nghT ve cudc ddi cua chinh
minh. Minh da qua gia, khdng cdn nhu trudc nira, thai gian trdi rat nhanh va nhan
vat cam thay tiec nudi "Cdy viit tudn muc nhu dang khdc. Di kim long lai, tdi bd
chung qua mdt bin, soi minh xudng sdng, di thdy tdc minh, guang mat ngay khiic
trin mat sdng, mdygid rdi, may gid rdi, mdygid rdi" [26; tr.l02].
Nhan vat "tdi" dang lam cdng trinh nghien ciiu dan ca va cd mdt niem dam
me nao do vdi con sdng, vdi con ngudi nai day "Ngdy lai, chiing tdi di doc nhung
GVHD: Nguyen Lam Dien
31
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
.
jien nhien trong tap tr :en ngan (r >U \ -';
cua Ngu\ en Ng<>c Tu
triin song mdi miit nhirng hang dua nude, nhung lum chum gong, nhirng bui
rang, d rd...[26; tr.lOOJ. Chinh iinung bui dua nude, d rd... lam cho nhan vat cam
thay yeu men nai day, va khi ve que nha, dng ta se sdng thanh than cho den cudi
ddi.
Trong Sdu trin dinh Puvan, sdng lam cho VTnh phai dau ddn vi mat di ngudi
yeu, mdi tinh dau cua anh nhu the la het, anh dau ddn den tdt ciing ma may ai hilu
dugc cam giac cua anh, khi nhin vao nhung bong hoa sau da trd bong, anh lai nhd
den Lam, nhd vd cung "VTnh gdn nhu quy xudng khi nhirng bong hoa bat ddu tim
tham, nhu mdu mdi cua Lam, mdi tinh ddu cua anh khi nguai ta vdt xdc cd a nga
ba sdng" [26; tr.56].
Hay trong Thd Sdu, tinh chat thien nhien cua nd cdn nguyen ve ban so nen rat
heo hut, hoang vang "Doc triin sdng, cd kit day, tir trin ba thd xudng nude nhu
ddt dang guc ddu goi tdc, nhitng cdy bdn de xa khoi me sdng, nhirng cdy sop ru
ruai xda tdc chum ri ndu, nhitng thdn cau li dam thang lin trai, vai tiing ga nhoi
lin xa xa ... tdt cd nhirng thu do lam cho ve mat Thd Sdu budn thiu" [26; tr.84].
Sdng trd nen hien hda va ddi khi rat tha ngay "Luc vao ndch mot con sdng gay go
chay cat qua ddng, Thd Sdu nhu mot dira tri tuyit vong niu tim vu me". [26;
tr.84]. Nguyen Nggc Tu mieu ta rat hay ve canh sdng, Thd Sdu nhd sdng ma trd
Nggc Tu lam cho con sdng tuy cd ve am u xa vang nhung lai rat dang yeu. Con
sdng nhu dang can sir che chd, sir dum bgc cua con ngudi. Tac gia mieu ta that
thanh mdt diia tre nhung la mdt dua tre rat lac loai. Cach nhan hda ciia Nguyen
ddc dao ve canh sdng, cd gan gui, cd yeu thuang thien nhien Nam Bd ma dac biet
nhu vay. Nhd the ma truyen them phan ddc dao va hap dan.
la hinh anh con sdng cho nen Nguyen Ngoc Tu mdi mieu ta canh sdng dang yeu
Tom lai, he thong hinh anh thien nhien cua vung dat Nam Bd: ddng sdng,
kenh rach, cai ao, vam, rach.. "vdi nhitng dac trung riing da trd thanh biiu tuang
trong tdc pham ciia Nguyin Ngoc Tu. Nd khdng chi la mdt bd phan cua tdc pham
ma nd cdn gop phan lam cho trang viet ciia chi tham dam chat Nam Bd " [21; tr.5].
GVHD: Nguyen Lam Dien
32
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thiennhien i;_ng tap truyen ngan GioJe_vaJ_cdu chuyen khac cua Nguyen Ngoc Tu
Truyen ngan Nguyen Nggc Tu, hinh anh thien nhien dugc mieu ta khdng
chi la canh hai mua mua nang, ddng sdng, canh dong ma thien nhien cdn la hinh
2.2.2 Canh may, troi, nui non
Trong "Cua ngdy da mdt", trdi va dat khdng cd ranh gidi rd rang "Giua
anh canh sac may, trdi, nui non.
trai vd ddt long long, bong dung tdi cuai xda, ndi dua may cdu y nhi. Cdi cam
gidc chi cd em vd tdi vd cdy cd dai trin ddng lam tdi thdy di chiu. Tham chi tdi
chu ddng nam tay em, vd ban tay nhd nhan do thodng lanh di vi bdt ngd. Em gid
vd ngd bang qua mdy lin trdi, lang lang vui" [26; tr.97].
Ga la xe khdng each nao ngu dugc vi nhd den nhung nggn nui, nd lam cho
ga bdn chon "Ga nhd nhitng con dudng nhu ke chi bin bd vuc, chay ngodn ngoeo
trin nhitng triin nui dd vdi. Ddi tay nguai ldi xe nhu mua. Ga nhd tiing cdi xe cu
ndc lin theo tirng ddc dd, hang mai ra thanh mdt vdng sdng budn hiu mdng ddn
lin dinh nui. Rdi chung rai tung chum tirng chum nang triu xudng day vuc sdu
nhoi" [26; tr.l.57- tr.l58]. Ga nhd lai luc trudc ga rat thich bam cdi xe, nhu ggi
nhung tieng ggi chai vai, ga khdng biet la minh ggi ai va ciing khdng biet la minh
ggi de lam gi, tieng keu do nhu d lung chung trdi "Chitreo tiing kiu vai vai a la
lung tang trai. O day mot tiing ddng nhd ciing duac hoi dap, hdt mdt vien dd rai
xudng, tiing dd Ian ciing tinh tang rdt lau. Nhiiu khi dirng bin me vuc, ga cdt
tiing kiu: "Quyin ai!" vd dd nui vong lai "ai...ai... " ran ngap" [26; tr. 158]. Khi
chiec Landu bj hu, ga phai sua xe neu khdng se khdng qua dugc bien gidi "Chiic
Landu da bi ra ra a mdt tiim sua xe, ga muon nd duac sua sang trudc khi lin biin
gidi, vdi nhirng con dudng nui quanh co " [26; tr. 157].
Cdn Du thi lam phu xe, anh ta te cdng vi lanh va thay met mdi ra rdi, Du
"Khdng biit bao lau thi mdi ra khoi suang mil, ra khoi con dudng rdi bdi nay.
Bin kia nui cd mat trdi, cd lira ha dm lai ngudi, cd quan cam vdi nhitng thuc an
quen. Qua khoi di suang nay, cd ai dang dai Du?" [26; tr. 161] va ket qua la
"Khdng ai cd. Bin kia nui, vdi Du cdn mit mil han, dng a mdt ndi tuyit vong,
khdng mot bong nguai" [26; tr. 161]. Anh khdng biet sdng vi ai, sdng de lam gi,
bay nam trudc, anh lam cho ndi bd nha di biet xii*. Anh khdng ngd la chinh nhung
GVHD: Nguyen Lam Dien
33
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
con dudng ma anh di qua, cd ndi anh d dd "Khdng nga bd ndi Du lai a trin con
Thien nhien trong (dp truyen ngan Gin le vd 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
dudng md phdi trin muai Idn, chiic Landu chd hangxudi nguac qua do. Mot con
dudng chay giua bd biin vd nhirng ngon nui dd vdi, nhiiu chua trin nui vd nhiiu
suang khdi trong chua" [26; tr.l44]. Du di qua day da nhiiu Ian, nhung anh
khdng biet ndi minh cd the d day. Anh di qua day "chi vi thdy nd dep, md buon... "
[26; tr. 144]. Va khi Du ve nha, anh doan la ca ngay se mua vi cd nhiiu may "Ve
nhd. Du da rdi khdi chiic Landu trong mdt sdng nhiiu mdy a chan trai, cd vi cd
ngdy se mua" [26; tr.l48].
Trong Vit chim trai, sau bao bien cd cua cudc ddi, ngudi cha khdng the nao
quen nhung ldi ndi ciia ba ndi, trdi dat dudng nhu diing yen, khdng cdn mdt tiing
ddng "Trdi ddt lang phat. Mot mui tin nao do xe gid dam thang vao tim cha [26;
tr.7]. Ong chdi vdi va khdng biet nguyen nhan do dau, va dng cung gia dinh khdc
than "Trdi ai, sao md khdc vay? Ua, ndi ai, ndi bi lam sao? Md ai, md dau chd
nao? Bd ndi lac ddu, vdn khdc, nude mat vua lau xong nude mat lai tram trua. Dd
hodi bd khdng nin, cd nhd bdt luc ngd nhau, ngd vuc, ai trong chiing ta da lam bd
ndi khdc? " [26; tr.6]. Cuoi ciing thi ba ndi ciing nin, va nam lay tay ngudi cha va
ndi "Bdy bdn Ut Han cua md chit rdi, con ai" [26; tr.7]. Cdn thang VTnh thi
thudng hay dua gidn nhung ciing ggi d nhan vat "tdi" nhieu suy nghT "Giong nhu
thang Vinh vdn thudng chi tay lin trdi, "Chim kia!" nhung bdu trdi tanh vang, vd
tdi biit thang Vinh ndi gat minh, nhung vdn nghi, niu that la cd con chim nao do
bay qua, thi sao? " [26; tr.9].
Vdi ngudi cha trong Chudn chudn dap nude, khi dng hdi ngudi ban la chudn
chudn dap nude la nd de phai khdng thi "dng ban gat ddu cdi rup, khdng mdy
may suy nghi nhu do Id chuyen dirang nhiin mat trai moc a dang Dong" [26;
tr.21]. Dd la chuyen hien nhien nhung ngudi cha khdng biet, dng nghT rang "Ong
ban nay lam tha, ddn lam tha ngu nga trin trdi vdi mdy gid, vay ma dng biit
chuyen sinh de ciia chudn chudn" [26; tr.21]. Cai y nghT do lam cho dng budn
ghe gdm.
Niem mong muon dugc xem bong sau trd bong luon luon chap chon trong
tam tudng cua VTnh, anh chd dgi da rat lau "Vinh cha ca hdi do da muai lam nam,
vd trong muai lam nam do anh da di gdn nhu khdp cdc chdu luc, khdm pha nhung
GVHD: Nguyen Lam Dien
34
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
ngon nui, ddng sdng, nhitng vung ddt duac xem la dep nhdt" [26; tr.45]. Khdng ai
Thien nhien tro> g tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
mudn len dinh nui do, vi sg se khdng xudng dugc "Chang ai, ki cd tre con muon
lin dinh nui u budn do, ngudi ta ddn quin lang trin Puvan cdn cd nhitng cdy sdu"
[26; tr.49].
Cui la ngudi dan dudng cho VTnh, cau be len nui mdt each rat dl dang
"Thang cui luon miing ki li, nd bd lin trudc, trong nhu con thdn Idn nam vdt trin
nhirng tang dd dung..." [26; tr.49]. Cui khdng biet mat ba va Cui nhin VTnh xem
cd gidng minh khdng "Cdu ndi lam Vinh khung lai mdt thodng vd Diu nhd con din
ra rdi. Dinh Puvan nhu lun mai vao nhitng dam mdy den " [26; tr.50]. Len tdi dinh
nui thi mau trdi da thay ddi, khdng cdn trong xanh nua"7>07 tdi rdt nhanh, nhu thi
tdi, chua nhan dugc tien cdng, danh chd dgi.
Va khi sau da trd bong thi VTnh "Nhung nhitng gi anh cd, anh hudng thu
sau cdi chap mat mdu trdi lai thdm han" [26; tr.52], Ciii mudn ve nha ma trdi da
nita ddi qua da tam thudng nhat nheo trudc nhitng bong sdu dang chuyin sang
phdt tim, trong vat, hat sdng lin vung trai tdi tam mua gid " [26; tr.55]. Anh nghT
ve nhirng ngay qua deu la vd nghTa, anh khdng nghT ra cai gi cd the dep han bong
sau nCra. Viing trdi dang trong xanh bong mdt chdc bj nhung bong sau lam nen
mdt "vung trai tdi tam mua gid". Va anh khdng biet minh cdn chinh phuc cai gi
nira "Vinh quy trudc vdm bong sdu, rdi bai vi y nghi do" [26; tr.55]. Dju cdn cd
con, Cui cdn cd me, cdn anh thi sao, chang vi ai, chang vi cai gi het, anh quyet
djnh d lai dinh nui "Trin dinh nui khdng cd thim dinh nui, vd Vinh khdng mudn
xudng nui, chang cd gi cha dai anh, a do " [26; tr.56], Dju thi khdng tin nhung cay
sau do giet ngudi, va cd quyet djnh mdt minh xudng nui, "Dinh nui ma suang xao
xac gid, nhu dang day diit lai lai nguyin. Chi nguai phu nit kia Id khdng tin
nhitng cdy sdu giit ngudi. Cd xudng nui, mdt minh " [26; tr.56].
Vdi Nui la, tac gia mieu ta, do la "Mot ngon nui gid nua, cii ky, dd vdi la
tirng mdng mdi khi din mua mua lit, de lai nhitng vdch nui trang nhu xuang" [26;
tr.70]. Khdng chi cd nui ma cdn cd may, buoi chieu cd nhieu may den, bau trdi u
am va cd the mua bat cii luc nao "Dd la mdt buoi chiiu nhieu mdy den, ndng len
VTnh cung ngudi ban dang ban ve bd phim, mdt bd phim hg xem la hoang
ldi roi tirng chum trin nhirng bui cdy dai" [26; tr.71].
GVHD: Nguyen Lam Dien
35
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
dudng ve nggn nui "Tdi thdy minh rdo hodnh, khdng han do cdu chuyin cd ve
Thien nhien trongtdp truyen ngan Gid le va 9 cau chuyenkhdc (cid:127) a Nguyin \goc Tu
hoang duang vi ngon nui xa xdm nao do, md vi Vinh md tdi tiing sdng chung can
nhd tro khdng phdi Vinh ciia dim nay" [26; tr.73]. Nhung nhat djnh bd phim do
se dugc lam, va cdn rat hay nira dang khac. Tac gia mieu ta nggn nui, sir chuyin
ddng cua da mdt each rat tai tinh "Nu cuai dy diing lai khi dd vdn gam. Su nut
todt ra lam nui dau dan, gidn du diin cudng. Nhitng bd nguc lung liing, ba mdi
hoang ddng, net may chdi chudt trd nin thira thai. Su hoang loan chi biit trdo ra
anh mat. Dd vdn chuyin minh ". [26; tr.75]
Nui lam cho con ngudi phai hdt hoang, vay ma ngudi dan d day lai ndi
"khdng sao ddu, nui nay la hodi, md tui tui vdn sdng phdy phdy" [26; tr.75]. Hg
rat lac quan nhung sir viec Ian nay lai trd nen nghiem trgng. Nui Id thiet roi. "Day
la cudc chia tay ciia moi ngdy, nguai dan dng mdt minh chay xe mdy xudng nui,
chi ta cung di bd xudng nui mot minh, nhu vd tinh. Chi khdc la bdy gia, dd dang
rai" [26; tr.77]. Thang be biet nui Id va di keu ndi cua minh chay thoat "Thdng be
buan vao mua, chay miing vi phia triin nui phia Tay, nai ciing cd nhitng cdy
bang lang gid dang dao lac diin cudng"[26; tr.77]. Cau be rat thuang ndi va lo
lang cho ndi, nhung khi "luc dd dang tut xudng tirng mdng bac ddu, con nguai cd
qud nhiiu chuyin di lam, ho khdng thi ndi, chi cd hanh dong vd hanh ddng. Chay
tron va chay tron " [26; tr.80].
Khi nui Id thi cd dugc may ngudi chay thoat, va cau be biet rang dng ndi
cua minh ciing bj ket d tren nui, dua be xdt xa, dau ddn, nui cang chuyin ddng
manh han "Vdch nui loang vun viit. Nhitng cdnh cdy gay rai sdt rat. Bdnh xe nang
ni trudn qua nhitng vit nut. Cudc chay tron van bai bai trong tiing rin ciia nui.
Dd dang truat trin dd, dd vinh biit dd trong thu dm thanh thdng thiit" [26; tr.81],
nd nhd lai nhung canh trudc kia dugc cung dng ndi di bat cao cao, da trd nen hiln
han, khdng cd gian du nhu luc nay "Dd dudi chan ho xdp, mim nhu mdy" [26;
tr.80]. Ki uc cua thang be luc nay chi la mdt khiic phim tray xudc "Thang be cdng
xa dinh nui, ky ire ciia nd vi dng ndi cdng nhi nhung, loang Id nhu khiic phim trdy
xudc" [26; tr.81].
Canh may trdi, nui non dugc Nguyen Nggc Tu khac hga dam net, chi can
vai net cham pha, thien nhien hien len vdi ve dep hung vT, ddi luc tTnh lang nhung
GVHD: Nguyen Lam Dien
36
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
cd khi ciing rat dien cudng.
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio !/ va 9 can chuyen khac cua Nguyin Ngoc Tu
2.3. Canh canh dong va vu*6*n tirgc
Hinh anh "canh ddng" la mdt trong nhirng biiu tugng tieu biiu cua thien
nhien va do ciing la mdi trudng dac trung cua vung dat Nam Bd.
Khi dgc tac pham cua nha van San Nam thi ta thay dugc hinh anh cua mdt
vung dat hoang da ciia buoi dau chua dugc khai pha, nd luon bi kn va thu thach
con ngudi di khai pha, nhung den vdi Nguyen Nggc Tu thi "cdnh dong" khdng
cdn la vung dat xa la gi vdi con ngudi nua ma nd trd thanh mdt nai quen thudc
gan bd vdi ddi sdng con ngudi.
Vdi nha van Anh Due ta bat gap nhirng hinh anh nhung vung ddt mdi dugc
khai pha, thien nhien day nhirng tiem an, thien nhien day khdi va dan bom, nai do
dien ra nhung cudc dau tranh quyet liet giua nhan dan Viet Nam va Dl quoc My
2.3.1. Canh canh dong
"Sau do muai phut chay bang ddng, tdi nghe hinh nhu cd tiing mdy bay Khu true
tir xa vong tdi. Ddng thai cdnh ddng trudc mat, khdi cuon cuon bde lin... Trung
ddi di ddu va toan tu binh trong do cd hai tin My da Idn vao trong khdi. Chiing tdi
ciing nhanh chdng vuat tdi trudc, biin minh vao lap khdi ngay mot day dac... Mot
chdc sau, nude mat nude miiigidn giua cd ra. Tdt cd chay trong khdi, tiin vao ven
vuan. Mdy bay dich da din, long Ion trin dam khdi. Chung khdng biit ban vao
ddu, vi khdi che phu khap cdnh ddng. Sau do tdi nghe hang trang dai liin va bom
nd. Mat ddt rung lin" [18; tr.89]. Cd the ndi, hinh anh canh ddng trong sang tac
cua Anh Due la hinh anh cua chien tranh, dau thuang va mat mat.
nd khdng gay cho ngudi dgc cam giac dau thuang va mat mat. Nd hien len vdi ve
dep vdn cd cua nd, trong truyen ngan Cua ngdy da mdt, do la hinh anh cua canh
ddng tan ra mang ve dep cua thien nhien huyen dju "Vdi Idn ldi tat qua nhitng
Cdn ddi vdi Nguyen Nggc Tu, hinh anh canh ddng la hinh anh ciia hien thuc,
cdnh ddng tan ra di din cdi xdm nhd vat veo giua ddng khai, nai cd bd gid nao do
dang cdt giu trong ky ire mot cdu hd, dieu ly md chung tdi chua biit, tdi da tudng
cdi ngdy hdm do khdng bao gia mdt" [26; tr.96-tr.97]. nhan vat "tdi" khdng bao
gid quen cam giac dd, mdt cam giac chi cd tdi va em "cdi cdm gidc chi cd em va
tdi vd cdy cd dai trin ddng lam tdi thdy di chiu " [26; tr.97].
GVHD: Nguyen Lam Dien
37
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien frofig, lap truyen ngan Gio le va
lu chic,en Khdc ci
\ Sg-.>c Tu
Hay trong Sdu tren dinh Puvan, han han qua lau lam cho cd cay chet het, dan
de ciia Cui chet vd sd tren canh ddng "Diu doc duac su cam ghet nhitng ki vi
bong sdu md da cdu mong can nang that ddi, khdng cdn biit nai nay nhitng bdy di
chit cong queo trin ddng cd chay " [26; tr.53].
Rdi ciing cd nhung vung dat, nhirng "cdnh ddng" d viing que hien nay dang
dan dugc phat trien thanh nhung khu du ljch danh cho khach du ljch thudng xuyen
lui tdi. Thd Sdu la mdt vung dat "ngd ra sau nha thdy mot vat ddng trung sdu,
ngoi lin mat nude nhirng bong liia thua thdt, xanh xao" [26; tr.84]. Tir khi Thd
Sdu dugc lam du ljch thi "chi khdch phuang xa mdi ngdy ngdt trudc bd mat sdu
khdng cdn cam giac de nhan biet budn nira, vi mudn lam cho vung dat trd nen ndi
tieng va nhieu ngudi biet den, nhung con ngudi noi day phai sdng trong ngheo khd
mudn ciia qui tdi" [26; tr.84 -tr.85], cdn nhung ngudi dan noi day thi chan nan va
" Vdi nhd dinh md quan pha nhung rdt cudc, di giu net hoang sa cho xdm, ho chi
duac bdn bdnh dira, bdnh khpt, com gao... " [26; tr.87], luon lam cho khach
"khiin ngudi ta mu mi bdi cdi ngheo, gidn di din mire nguyin thiiy" [26; tr.86].
Thien nhien nai day rat nen tha va lang man "Nhiiu ngudi khdch md td, ho nhu
rai torn vao mot viing budn, va chim trong thu bun mdt ruai vd tham ngot mui
Vi mudn giu net hoang so cua vung dat Thd Sdu ma nhung ngudi dan phai
ddng bai" [26; tr.86].
chuyen di mdt nai khac sinh sdng de cd mdt cudc sdng tdt han. Tu mdt vung dat
ngheo nan ma trd thanh mdt nai danh cho khach du ljch, ngudi dan nai day van
thay khdng vui nhung khdng the bd noi "chon rau cat rdn" vi "tdi ciii mat nhin ddi
tap lam quen vdi du ljch, nhung ciing cd nhung ngudi cam thay chan nan va
ban chan dang ngap trong bun, khdng, tdi khdng bd Thd Sdu duac, vi tia tdi khdng
ddi nao chiu rdi di. Vi sau vuan, cd lai dang mon men bd lin md md tdi, dng bd
tdi... ". [26; tr.91]. Dd la tinh cam thieng lieng cua con ngudi vdi thien nhien ma
khit khdng the tach rdi.
tieu bieu la nhung vung dat, nhung "cdnh ddng", mdt sir gan bd het siic khang
Hay trong Gid le, canh ddng bd hoang, khdng cd sir cham sdc cua con ngudi
"Hai day nhd bin dudng chay chua ngiit tam mdt thi nin bat vi qudng ddng bd
hoang" [26; tr. 117]
GVHD: Nguyen Lam Dien
38
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien i-ong: jj
jyw Gid'ie-w) 9cdu , -my.... jdu __ i ; \gnyin Agoc Tu
Hinh anh canh ddng trong sang tac ciia Nguyen Nggc Tu luon gan liln vdi
cudc sdng con ngudi. Nd mang ve dep dac trung ciia viing dong bang Nam Bd.
Tuy nhien, van phang phat dau do nhirng ndi budn vd tan ciia con ngudi qua mdi
cau chuyen, lam ndi bat len buc tranh thien nhien dep ma sau dam tinh ngudi.
2.3.2. Canh viron tirac
Trong Sdu trin dinh Puvan, Dju da tung cd mdt cudc song hanh phiic em am,
nhung vi mudn sdng mdt cudc sdng sung sudng han, Dju da di xuk khau d Dai
Loan "Muai tam tudi cd lay chdng, chin thdng sdu ly di, bita ra tda hai dira cdn
nam tay nhau cuai ngon ngoen suot doc dudng, bd con can nhdn, chua thdy cap
nao bd nhau vui ve nhu tui bdy" [26; tr.42]. Hg dau biit rang, hai vg chdng chi
chai trd gia ly dj, de Dju di xuat kMu lao ddng d Dai Loan, nhung khi "Luc Diu
ve, cd lang le cdt cdi chdi nhd a gdc vuan nha md rudt, be xoai sdng nhai rau rau
md nude mat ran rua, cd cd con, vdi mot dng chii Ddi Loan vd lai vd ba chii con
vd lai han, khi day cd tay trang ra dudng" [26; tr.43]. Chi vi mdt sai lam ma Dju
da danh ddi cudc ddi minh de rdi cd mang thai vdi mdt dng chu vd lai. Cd chi biit
can rang chju dung va sdng d nha ma rudt, noi do cd vudn, va cd cd thi nudi sdng
minh bang viec be xoai de sinh sdng qua ngay.
Trong Vit chim trai, vudn la nai de cho ngudi cha giai tda tam trang "Cha
ngoi trong khodng vudn duam nang chiiu, nai cha vdn thuang vi khi met mdi hay
cang thang, tuyit vong, nhin chudn chudn ddu trin dam chd trong ao, cao cao
bung trin nhitng bui cd dng, mdy con ong ve van bong ddu bap".,[26; tr.26-tr.24].
Ong luon thay long bat an vi khdng biet vu chudn chudn dap nude, dng than trach
"Bdy gia thi cha nhin dam dam nam md ciia bd ndi, cha rau ri, phdi md khdng
chit sdm thi chdc minh da biit vu chudn chudn dap nude rdi. Thanh ngir duac liru
Cdn vudn d trong Ciia ngdy da mdt, khung canh ben ngoai that dep, that
lang man, do la mdt khu vudn sau tham tham, nai do cd nhung xdm lang heo hut,
cung vdi nhung nggn gid xao xac "Thi tir da liii xa sau lung, chung tdi di sdu vao
truyin trin mdi nhung bd gid qui ma " [26; tr.24].
nhitng xdm lang heo hut. Cdi tui chua nhitng cuon bang cassette ngdy cdng day,
giua dim em md lai tiing ga trua, hay ai do di lin "an cam... " trong mot khu
vudn thdm tham. Bd lau xao xac gid. Nude chay vao hong dia. Con chim nao do
GVHD: Nguyen Lam Dien
39
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truyen gan G'd le vd '(cid:127) cdu chuyi -i khac cua \g:'\-:n '(cid:127),..
>c Tu
kiu anh di" [26; tr.96]. Ta cam nhan dudng nhu canh budn, vi dang sau ve dep
luon la ndi dau, ndi cd dan cua nhan vat "ldi".
Cd gai mudn theo nhan vat tdi lam cdng trinh suu tam, khao cuu dan ca,
nhung khdng vi nguyen nhan nao khac ma chi la cd gai thich nhan vat "tdi". Cd ay
nhd tirng chi tiet cua thay minh "hdm do tay thay tham mui cd cu. Em biit cd nay,
vuan dng Ba nhiiu lam" [26; tr.93]. Cdn ga la xe trong Gid li, cau ta lam la xe
chi mdi muai ba tudi. Cau ta di rat nhieu nai, "di theo kiiu con vdt trong vudn
chudi mua mua, chi cdn mot diim tua, con vdt bung minh den mdt nai vd tir nai
do, nd lai vuan ra di tiep. Chi khdc la vat cdn mdu di sdng, ga chi can duac di"
[26; tr.l40]. Ga chi can dugc di va khdng biet la di ve dau.
Hay trong Thd Sdu, canh vudn dugc tac gia mieu ta rat chi tilt, cay trai tot
tuoi "Vudn cii cd vdi cdy vu sira, mil u rung trdi day mat ddt, mdy bui tre bui trite
viit len trai I chiim xanh ngdt ..." [26; tr.84], khi ve hiu hdt, cii ky cua ngoi nha
dugc nhieu ngudi khach ghe vao xem, thi "Tia tdi tat vao ho mot bd mat lanh
tanh, te te bd ra vuan, cdy gay dam du trin tay nhu chuc phang vao ai do" [26;
tr.85]. Vudn chinh la noi de cho con ngudi cam tMy thanh than, khdng sg ai lam
phien. Khi ngudi dan d day bd Thd Sau di, thi nhan vat "tdi" cung muon ra di ma
khdng the nao di dugc "Vi sau vuan cd lai mon men bd lin md md tdi, dng bd
tdi... " [26; tr.85].
Tom lai, nhung canh sac thien nhien dugc Nguyen Nggc Tu van dung vao
trong tac pham cua minh het siic phong phu da dang: tu canh thien nhien hai mua
mua nang, canh sdng nude, rudng ddng rdi den canh may, trdi, nui non ... dit ca
deu la nhirng canh sac thien nhien dac trung cua vung Nam Bd va nd ciing da trd
thanh bieu tugng trong tac pham cua Nguyen Nggc Tu.
GVHD: Nguyen Lam Dien 40 SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khac cua .
CHlTONG 3
NGHE THUAT THE HIEN THIEN NHIEN
TAP TRUYEN NGAN GIO LE VA 9 CAU CHUYEN KHAC
•
•
•
3.1. Nghe thuat ta canh
3.1.1. Ta canh tu* xa den gan
Nhirng canh sac thien nhien ma chj mieu ta mudn hinh mudn ve, lam ndi
len biic tranh thien nhien that da dang va phong phu, cung mdt canh dugc tac gia
quan sat va mieu ta tir xa den gan. Ddi vdi Nguyen Nggc Tu du d bdt cu tam nhin
nao, chi ciing xay dung rat thanh cdng ma tieu bieu la each ta canh tu xa din gan.
Trong Thd Sdu, tac gia dung nhung tu ngir mieu ta thien nhien tir xa den
gan vdi vai net phac hga "Doc triin sdng, cd kit day, tir trin ba thd xudng nude
nhu ddt dang guc ddu goi tdc, nhitng cdy bdn de xa khdi me sdng, nhitng cdy sop
ru ruai xda tdc chirm ri ndu, nhung than cau le dam thang lin trai, vai tiing ga
nhoi lin xa xa ... "[26; tr.84]. Nguyen Nggc Tu da xay dung hinh anh thien nhien
khi vua vao vung dat Thd Sdu cho den khi vao den nai trung tam cua Thd Sdu tac
gia lai dan dat ngudi dgc vao nhung canh don so, dan da va mdt net nao do dugm
budn cua Thd Sdu "Nhung chiiu phai, nhin ra sdng thdy luc binh trdi, la pha mdy
cdi bong luc binh qud thi, cung phai nhu chiiu. Ngd ra sau nhd thdy mdt cdi vat
ddng trung sdu, ngoi lin mat nude nhung bong liia thua thdt, xanh xao" [26;
tr.84]. Hinh anh thi binh thudng nhung do each mieu ta cua tac gia, each dan cai
cac hinh anh, tao nen mdt buc tranh thdn que tuoi tan, de thuang nhung thoang
dugm budn.
canh nhung trien da vdi "Thap thoang canh nhirng triin dd dung dirng bin con
Hay trong Nui la, tac gia mieu ta vai chinh ciia bd phim la mdt thang be
dudng mon, cd thang be dang bat cao cao" [26; tr.71]. Mua se lam cho thang be
phai kiem chd nao do trii mua, cd the la nha cua nd hoac d chd nao khac "Va
thang be cua chung ta bi can mua ruat chay vao nhd, nhu thi, khdng cd can mua
phim nhu chinh anh dang d trong do "Bong Vinh ddi giong, cudng nhiit, da diit,
do, thang be se mai tha thdn ngoai sdn " [26; tr.73]. VTnh dang tudng tugng ve bd
GVHD: Nguyen Lam Dien
41
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
nhu the cdu ta dang dirng trudc nd, vd thdy vdi cdy bang lang che rap khodng sdn.
en nhien trong tap truyen ngan Gid le vd 9 cdu cniiyen khdc cua Nguyin Ngoc Tu
Trdi ai, mdu bong bang lang tim, dng khdng tuang tuang duac ddu, nhudm cd trdi
chiiu. Trin sdn, cd vdi chiic ban nude cho khdch chai nui vdng lai... " [26; tr.70-
tr.71].
Khi chuan bi lam bd phim tdt nghiep, VTnh cung ngudi ban dang ban vl bd
phim do mdt each rat chu dao, hg chii trgng din tung chi tilt nhd, do la ddi mdt
ciia thang be khi cd mua "Mdy quay cua chung ta hudng theo anh nhin hai toi cua
thdng be se thdy day hanh lang ddi chay doc theo nhirng cdi buong rdt chat va toi
danh cho khdch "[26; tr.74]. Thang be cd ddi luc lai ngd ra ngoai mua dudng nhu
cau dang lo lang dieu gi do "Thang be lai non nd ngd ra ngoai trai, non nd nhin
mua xia xdi miit trin xac bong bang lang, tdi nhat. Ddu mua xoi chung nhunhoi
Vdi Mot chuyin hen hd, tac gia mieu ta con cdc dang theo ddi nhdt cu nhdt
ddng ngudi phu nu "Cdc ngd theo anh nhin cua chi dang mdng lung ngoai trai, cd
cd dd... " [26; tr.74]
Ddm Sdu la mot khodng mua ma va tdi. Xa xa, dang sau ba la, nhd chi a do, chit
nhd khdng bao gdm ngudi chdng cuai ha ha ha, nhd-chi la dira con dang dm min
goi chui xudng dudi bd vdn mot an Id chd nhu cdi rd, nam cheo queo" [26;
tr.l 15]. Can bao da den that gan, chi rat lo lang nhin ra ngoai trdi va nhd vl ngoi
nha cu cua minh. Cdc da tung hen hd, nen Cdc ciing hilu dugc tam trang cua chi "
Ngoi trong cdi hoc nhd tdi, nhin ra, Cdc thdy ngdm ngui, cho chi. Cdc biit chi,
biit cd chdng chi, mot ngudi hay say, hay dungphdt day giita luc nhau, hdi mdy
thang ban, i, di vdi tao khdng ?" [26; tr.l07]. Mdt ngudi chdng nhu vay, chj rat
that vgng. Vi the, chi da chgn each cd ngudi tinh ben ngoai de giai tda tam trang
cd dan cua minh.
Vi tinh yeu vdi con, vi trach nhiem vdi chdng, chi da nhay ao xudng nude
de trd ve ben gia dinh be nhd cua minh, Cdc theo ddi chi tiing chi ti!t"G3c vdi ngd
theo, man mua che khudt tam nhin, thdy cdi ddu chi rudn cao, nhdp nhd nhu con
riia dang bai, dam thi xa, rong, sdng dang cdn lin, gidn dit. Khdng biit chi cd du
sire di cham tay vao bd ddt?" [26; tr.l 15]. Lieu chi cd vuot qua can bao hay
khdng? Hay bat lire, de rdi chet trong sir thanh than.
Trong Au tha tuai dep, ngudi cha mang nhieu tam trang khi ddi dien vdi
Sdi, dng khdng biet lam gi de bu dap dugc cho con, dng chat nhin ra cua vdi tam
GVHD: Nguyen Lam Dien
42
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truyen ngan Gid le vd 9 cdu chmcr_
cua N^
Ngoc Tu
trang that buon"Ong day nhin ra cira sd, qua tam luai chan, la man dim mil mit"
[26, tr.59]. Phai chang day la dung y ciia tac gia, khi mieu ta nhan vat ngudi cha
trong mdt man dem mu mit, rdi bdi va khdng ldi thoat. Trong dem, dng khdng biit
phai lam sao de cho Sdi dugc hanh phiic, dng cii mai suy tu.
Qua ldi ke ciia nhan vat "em", cd be luon theo ddi tung hanh ddng cua hai
cha con qua tam ludi chan "Qua tam luai chan, em nhin thdy ngudi cha chen day
thdng nhd Sdi vd tam trudc. Ba phut sau nd di ra vdi cdi ddu rd nude long tong,
cdm cdi tui di nguai cha budc vdo " [26; tr.65]. Tuy tinh cam cha con da rang mit,
nhung trong sau tham tam hdn, tinh cam cha con van la mdt thu* tinh cam thieng
Canh sac thien nhien dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta that phong phu, da
dang vdi nhieu tam nhin khac nhau, luc trong nha, luc ngoai san, canh ddng cho
tdi ddng sdng... nhung cho du d tam nhin nao thi Nguyen Nggc Tu ciing deu xay
dung rat thanh cdng.
lieng.
Khdng chi ta canh tu xa den gan ma tac gia cdn ta canh tir cao xudng thdp.
Khdng gian tren cao that da dang vdi nhung canh vat khac nhau.
Trong Vit chim trdi, md dau tac pham tac gia da mieu ta hang loat cac hinh
anh tir cao xudng thap "Nang trin cao lat nhdeh, xuyin qua tdn cdy xudng din sdn
3.1.2. Ta canh tu* cao xuong thap
thi te han, chi Id nhirng chum bong nang md md. Lau lau, vdi ngon gid md cdi leo
heo chay lit phit qua, nhung cdi la me litng thitng rai xudng, dam long chd lai la
da bay ngugc lin, di lai nin sdn vdi bong nang thua, tdi ngdt" [26; tr.5]. Nhan vat
"tdi" dang chai cung VTnh, luc nao VTnh ciing nghich va pha phach"Thdng Vinh
vat veo trin nhanh me trudc sdn nhd, cdm trdi xoai sdng nhai vira nhai rau rau,
vua thd vd xudng ddu tdi, nude miing chim nhep " [26; tr.5]
Nhan vat "tdi" mudn chai cung VTnh va mong rang VTnh se quen di ndi dau
kia, ndi dau cua mdt buoi trua thang mudi ma ba ndi khdc "Hai dira tri tron ngii,
ra sdn, tdi treo lin cdy thd nhirng khiic cdnh khd xudng ddu Vinh vdi hy vong Vinh
se qudng trd, se sap bdy, cudn vdo trd chai ciia tdi. Se nem vdo nhau rdt nhitng nu
cuai" [26; XxAl}.
GVHD: Nguyen Lam Dien
43
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong td}) truyin ngan Gio le vcJJ cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
Trong Nui Id, nhan vat trong phim cd ddi mat sang "Nd ngudc lin trdi, nai
nhirng dam mdy bdt ddu sd xudng, biu xiu nhu mot cd gai ^ap khdc, anh mdt ndi
rang thdng be rdt bdn chon" [26; tr.71]. Anh mat ngay tho ciia mdt dira tre that
hdn nhien trong sang nhung tam trang ciia diia tre nay thi rat bdn chdn nen nd nhin
nhirng dam may biu xiu nhu mdt cd gai sap khdc. Tac gia that tai tinh khi mieu ta
mdt dam may tren trdi ma tudng tugng ra mdt cd gai sap khdc. Tu nhirng chi tilt
dan gian nhu the lam cho tac pham them phan dac sac hon.
Tac gia mieu ta canh mua tren mai nha cho du cd Idn manh nhu the nao
chang nira, thang be trong bd phim ciing khdng quan tam vi tam trang cua nd rdt
bat an. Cdn d dudi mat dat la nha cua thang be, nhung thang be khdng biit phai
nha minh khdng, hay chi la nhung con dudng hoac d mdt noi xa xam nao do "Chi
cdn can budng khep chat, ngang qua do, theo thdi quen, thang be bit tai lai, mac
ddu mua dang rin ri trin mdi nhd, hanh ddng dy Id khdng cdn thiit. Ddi mat
thang be rdt bdt an, dudng nhu day khdng phdi nhd ciia nd. Nha cua nd la khodng
sdn kia, la nhitng con dudng day hoa cd dai kia " [26; tr.74].
Vdi Thd Sdu, tac gia cd nhung trang viet day cam xiic ve sir khd khan mgi
thu* ciia mdt vung que ngheo, chi mieu ta mdt bua cam dan da ciia ngudi dan Thd
Sdu that phong phu vdi cay khe sai trai cd the rdt xudng bat cii liic nao "Nhd tdi
xiiu veo da lau. Nhdnh khi de trin ndc nhd cd bita rung xudng mam cam ciia
chung tdi mdy trdi chin rue" [26; tr.85]. Doan van mieu ta nay la tam long, tinh
cam, la sir se chia ciia tac gia ddi vdi nhung con ngudi ngheo nai day. Thd Sdu la
the, nhung lai cd nhung ngudi khach thich cudc sdng nai day va khi ve, hg cdn
gidi thieu cho ban be, ngudi than ve ve ngheo nan, hiu hat cua Thd Sdu de hg cd
Trong Mot chuyin hen hd, Nguyen Nggc Tu mieu ta canh thien nhien tren
cao that da dang"G/o ciing la lam, chiing rdo rdo dudi nhau trin cao, tren ngon
dip dugc chiing kien. Ngudi den cang ngay cang ddng nhung xdm van budn hiu.
cdy, mdi nhd. Gdn mat ddt la mot khodng khdng lang phdt, cd cdi Id bim bim deo
nggn cay, mai nha... Khdng gian tren cao that da dang, cdn d dudi dat
la mdt
trin vdch chdi cung khdng them ve vay" [26; tr. 105]. Gid di chuyen khap nai tren
chuan bi mi gdi de qua can bao Idn nay.
GVHD: Nguyen Lam Dien
44
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
khoang khdng gian hoan toan tTnh lang, bao hieu mdt can bao sap den, mgi ngudi
Th]b\ mien ircmg _/> truyen ngan Gio u va 9 cah chuyeri k .ic cua Nguyin Ngoc Tu
Thien nhien tren cao cung da dang, dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta mdt
each dam net, tu nhung dam may, giot mua cho din canh dilu, anh trang...tdt ca
dieu do tao nen sir hai hda giua canh vat va ngudi. Canh sdc thien nhien tren cao
gdp phan lam cho canh vat them phan sinh ddng hon.
3.1.3. Ta canh ban ngay
Canh sac ban ngay dugc Nguyin Nggc Tu mieu ta rdt phong phu va da
dang, cd nhung ngay mua dam suot dem va ciing cd nhung ngay ndng gdt gao, tac
gia su* dung nhirng thai diem khac nhau trong ngay dk mieu ta trong tac phdm.
Vdi Tinh thdm, cd gai trd thanh ngudi lai xe cho dng chu, cd luon rude dng
chii diing gid mac du dang cdn budn ngii "Nhung sdng sau, du hai mi mdt giir rit
lay nhau, cd cung din ddn anh dung gia, nhu mot cdy kim ddng hd khd dau rot ret
vdn mdn cdn chay diu. Cd se dua anh dao mdt vdng cd phi, cdng ty, qudn trua, tir
xi chiiu trd di la sdn tennis vd nhung cudc hen hd tinh tu trin rimg, dudi biin "
[26; tr.33]. Va khi hen gap ngudi yeu thi dng chu keu cd gai dua din cho hen,
nhung cd lai xe khdng the nao ngu dugc, vi cd cung yeu tham dng chu rdi, cd
khdng biet buoi gap mat nay cd phai la Ian cuoi cung hay khdng "Chiiu lai, cd
dua anh tdi chd hen. Hai trinh trong vd cang thang, anh hdi, "tdi mac cdi do nay
trong on khdng? ", cd cd nhech cuai, gdt ddu. Anh vdo rdi, cd vdng xe vao bdi
ddu, tu kiu minh, "thdi, ngu". Nhung cdi den go chd anh ngoi cir hat xudng mat
lam cd khdng chap mat duac" [26; tr.35]. Ciing la ban ngay ma cd gai da nghT
viec va se khdng gap iai dng chu nua " Vd do la ngdy cuoi cung cd di cung anh.
Hdm sau, dira em gdi cd chuyen den cdng ty la dan xin nghi viec. Anh chung
hung, cir hdi tai sao " [26; tr.38].
Trong Vit chim trdi la mdt buoi trua thang mudi khd quen ddi vdi gia dinh
VTnh. Khi ba ndi ciia VTnh tir nhien khdc, vi cho rang chinh bac la ngudi da gilt
chet cha cua VTnh. VTnh la mdt dua tre cdn nhd nhung VTnh khdng the nao quen
dugc buoi trua thang mudi do, mdt buoi trua khd quen "Hai dira tdi im im, nhu bi
vay bua, bi ddng bang bdi cdi thinh lang ban trua cua con dudng thua vang
ngudi"[26; tr.5]. Nhirng buoi trua do lam cho nhan vat "tdi" nhd hoai, va nghT
rang, neu nhu khdng cd tieng khdc ciia ba ndi thi se khdng cd chuyen gi xay ra
"Lite do, tdi da di qua mudi bdn cdi thdng muai, di qua khdng biit bao nhiiu buoi
GVHD: Nguyen Lam Dien
45
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trorg tap truyen ngan Gid le va 9 cdu chuyen khdc ciia Nguyen Ngoc Tu
trua lat lat, phai phai nhu vay. Nhirng buoi trua khdng lam dam con nit budn ngu,
nhung ciing khdng lam tui nd hirng ch! chay nhdy chai dua. Nhitng buoi trua lir
du, luai nhac. Vd niu bd ndi khdng khdc, buoi trua no da trdi tudt khoi dai tdi,
khdng mot vit tich, khdng lam tdi dau khi ddi khi gap lai can nang nao, da cu. "
[26; tr.6]. Nhan vat cii mai suy nghT, cd the day khdng phai la sir that, ma chi la
mdt giac ma ma thdi "Hay tiing khdc trua thdng mudi chi la mot can mi sdng
bang qua? [26; tr.9]. Va khi mdt buoi trua thang mudi do dm da qua, nhan vat
"tdi" nhd lai chuyen trudc kia nai cha va chii Ut Han a mdt tran chiin xa xdi nao
dd "Cho din mot buoi trua thdng Mudi da dan, tdi ngd nga, hay cdi cuai do Id
danh cho chiing tdi, nhung nude mat khdc cho cudc chiin xa xdi kia, nai cha tdi
va chu Ut Han, cha thang Vinh buocphdi dirng a hai ba chiin tuyin? " [26; tr.8].
Khdng phai chi cd VTnh nhd hoai buoi trua ay, ma cdn cd ma nhan vat
"tdi", ba rat hieu tam trang ciia ba ndi va ciing biet la chuyen gi da xay ra, viec
kiem tien de trang trai cho cudc sdng khien ba phai khd sd nhieu rdi, chi sau mdt
ngay thdi ma thai dd cua ba ndi lai ddi khac "Chiiu vi, md nggc nhiin thdy bd ndi
khdng chiu ngoi chung mam, bd bung chin cam day lung lai, triu trqo nudt tirng
miing rai, chi chiu an nhung gi Vinh gap cho. Nguai gid gidn han ciing ngoe
ngudy nhu tri con. Md hiiu la da xay ra chuyin gi nhung md khdng hdi, viec kiim
miing an cho cd nhd khiin md ra rai" [26; tr.7]. Nhung buoi trua do cii* dai dang
va khdng bao gid dut "Nhirng buoi trua thdng muai ma, lat lai quay vi trin khu
pho nhd tdi. Md khdng cd ca hdi nao di nhin hoa nang nhat rung trin sdn, a khu
cha thua nguai, ndng la may mat, md it hu xip lai mdy cdy thuoc go dio nheo "
[26; tr.l7].
Ngudi dau ddn nhat la bac VTnh, dng luon bi sir dan vat dau xe trong tam
hdn vi sg rang chinh minh cd the la ngudi giet chet em trai - Ut Hon, du rang xac
suat do rat nhd nhoi, dng luon tu trach minh va dng nghT rang "Ddi khi ta phdi trd
gid Idn du chi mang mot ldi lam nhd. Trong dng luon cd du cdm chia Ha, niu
khdng vi buoi trua lat nhdeh lat nhiiu kia thi mdt ngdy nao do, trong mdt va cham
nao do ciia tdi vdi cudc dai, cha ciing lim chit vi tu trach minh. [26; tr.l6].
Nguyen Nggc Tu mieu ta mdt buoi trua rat binh thudng, nhung ddi vdi
GVHD: Nguyen Lam Dien
46
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
nhan vat trong truyen thi do la mdt buoi trua dang nhd. Va buoi trua thang mudi
Thien nhien trong tap iruy^nngdn (Jo le vd 9 cdu chuyen khac ciia Nguyen Ngoc Tie
ay cii dai dang xuyen suot tac pham tao nen an tugng sau sac trong long ngudi
dgc.
Cung la ban ngay nhung Nguyen Nggc Tu xay dung nhung thai khdc khac
nhau trong ngay, d tac pham Sdu trin dinh Puvan, VTnh mudn len dinh nui xem
sau trd bong, va udc nguyen cua anh da trd thanh hien thuc sau mdt buoi chieu
"Nhung din cuoi chiiu cd ba ngudi mdi ciing dirng vdi nhau, nai dinh nui. Vinh a
sdn do, khdng cd ve gi chd cd. Trudc mat anh la nhitng cdy sdu vdi nhitng vdm la
Cdn trong Chudn chudn dap nude, thi do la "mot ngdy thdng chin gid
da heo hat, chuc rung khdi cdnh " [26; tr.52].
gidnh ngon dit ddi. Nam chua di md chudng da tdi thdi cheo heo ". [26; tr. 19]. Sau
khi tra ldi trg giiip sai cho con gai, cudc ddi dng hoan toan thay ddi. Ong da thay
khd quen ddi vdi dng "Nhung cha hoan toan cdm lang, chiiu nay. Cha nin thinh
minh mat hinh tugng trong con mat ciia ngudi than, do la mdt buoi chieu budn va
ngd chu dang trung trinh bin vdch, rdi liii thiii ddn xe qua cdy cdu tre cot ket.
Thim nguyt chdng, "do, sdng mat chua, nhau nhet tdi mire anh Hai gidn bd vi rdi
kia". Cha ngoai lai, tu hdi, sau khi biit vu chudn chudn dap nude, khdng biit cd
em ddu ciia minh cd cdn goi diin nira khdng?". [26; tr.25]. Ong tir hdi neu nhu
biet vu chudn chudn do, ngudi than cd tha thu* cho dng, cdn xem dng la niem tu
ta mdt buoi chieu that tinh te xoay quanh ndi dau khd cua ngudi cha.
hao cua gia dinh, hay la se nhin dng bang con mat khinh bi, cudi cat. Tac gia mieu
Id sau mdt buoi chieu. Vi the, thai gian buoi chieu trong ndi dung bd phim dugc
Trong Nui la, tac gia ndi den ndi dung mdt bd phim co canh nui va nui dd bi
mieu ta that lang man "Dd Id mot buoi chiiu nhiiu mdy den, nang len ldi roi tirng
chum trin nhung bui cdy dai. Moi thu duac nguy tao bang cdi ve ngoai yin a "
[26;
tr.71]. Dd la mdt khoang khdng gian dep, nen tho... nhung tat ca deu la
Vdi Mdt chuyen hen hd, can bao da den that gan nhung hg lai khdng quan tam
nhung canh nguy tao chi cd trong phim thdi.
"Nhirng ddi ngudi vdn nam kia, tinh ba, la nga ngu. Ho ra day lite xi chiiu, khi
trai vdn cdn mot chum nang heo. Nhu thi ho tinh ca di ngang qua can chdi hoang
nay, tinh ca thdy nguai quen, vd ghe lai" [26; tr.l06]. Buoi xe chieu la khoang
GVHD: Nguyen Lam Dien
47
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
thai gian de mgi ngudi nghT ngoi, an cam doan tu vdi gia dinh. Nhung vdi hai
(cid:127)
Thi >nhien n-ong
_,
..- va 9 cd.-
-.- cua Nguyen Ngoc Tu
ngudi nay thi khdng phai vay, hg ra chdi la cd muc dich rieng, khdng phai tinh cd
ra day va ghe lai.
Thd Sdu la mdt vung dat ngheo nan va buon te, nhirng ngudi dan nai day
khdng cdn cam giac buon nira, nhung khach du ljch thi van ham hd cai ve ngheo
nan ciia Thd Sdu, dilu dd lam cho nhan vat tia thay ddi tinh tinh "Tia tdi trd tinh
lam lu ngay tir khi Thd Sdu ddn luat khdch ddu tiin. Ho sdm soi cdi noi meo md
chay den vd chup hinh chung tdi an cam chiiu bin a kho quet man chat. [26;
tr.85]. Chieu lai, gia dinh an cam, mdt bua cam dan da binh thudng, nhung nhirng
ngudi khach du ljch nay lai td md va chup hinh dl lam ki niem vl vung ddt Thd
Sdu.
Trong Au tha tuai dep, thang nhd Sdi cd dan song thilu tinh thuang cua cha
va me, va canh doan tu cua ngudi khac lam nd phai ganh ty "Nd dirng lai trudc
mot gia dinh dang an cam khdng biit sdng hay trua ben hang hiin ciia nhd ga.
Mot dira tre nam gdi lin diii ngudi me, ddu dua tre khdc lai goi lin bung dira kia.
Ho se hdt vdi bai khi chuyin tau ngugc vi phia me em ghe laiga nay luc xi chiiu"
[26; tr.65]. Tac gia mieu ta that tinh tl budi an khdng biit sang hay trua, vao luc
xe chieu thi Sdi nghe tieng hat cua hg, Sdi nhd din me, nhd vd cung.
Cha cua Sdi trong mdt bua sang ng, dng dy da ndi vdi Sdi la thdy nd di lac
"Giua bita sdng, nguai cha ndi, "tai chiim bao thdy con di lac nin mdi quynh ".
Thang nhd Sdi ngody mdy sai mi qudn vdng quanh chiic dua, nd gdt gu, "Cha di
lac thi con mdi lac ". Em ngoi xip bang, ngd mdy cdi xody ngua trin ddu thdng
nhd Sdi, vd nghi, thang nhd nay da di lac lau roi" [26; tr.65]. Sdi ndi vdi cha la
"cha de lac thi con mdi lac" Va din luc cudi cung, cau be da chgn each di lac.
Dua tre cam thay qua cd dan, cha me cau diu cham lo cho gia dinh mdi, ma nai
dd khdng cd mdt ngudi con nhu cau. Nguyen Nggc Tu da diing vl phia nhung dua
tre, de nghT va cam thdng ve cudc ddi cua chinh nhan vat minh tao nen.
Vdi Ciia ngdy da mdt, ban ngay da chiing kien canh chia tay cua nhan vat
"Chuyin xe cap bin vdo mot budi chiiu tdn lui, nhung chiing tdi mai mai khdng
tra vi duac cdi nai minh ra di. Ddi vdn khdng budn, nhung nguai ta cir lam cho
nd budn" [26; tr.103]. Nhan vat "tdi" trd vl nai que nha nhung trong long thi se
chang bao gid trd ve cai nai xa xua, nai do cd cd gai chd dgi dng. 0 tren ddi thi
GVHD: Nguyen Lam Dien
48
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhiui 'rang tap truyen ngan Gio le va 9 cau chuyen khac cua Nguyen Ngoc Tu
khdng cd gi phai budn, nhung nhan vat thi luc nao cung cam thay budn, vi tir day
Trong Gid le, cd gai khi nghe tieng rao che vao mdi budi trua thi cd lai
bong mudn ndi tieng ngudi, cd rat mudn ndi nhung khdng the thdt len thanh tieng
ve sau se khdng cdn gap cd gai nua.
dugc, neu cd ndi dugc, cd se an ui anh Tim Ndi, dng Budn se khdng budn nua vi
cd chi thich dng cudi "Nhitng gi em da mdt, chi tiing ndi em cdn nghi tdi, ddi khi.
Ban trua, nghe tiing rao che ai hai ai hai, hay tieng goi nhau vdi vai, em bong
them ndi-gidng-ngudi. Di khi anh Tim Ndi sup khdc bin md ndi, em se vd vi, bao
"anh cir khdc, tdi ngoi canh day, tdi cha". Em cung mudn ndi vdi dng Budn, em
thich dng cuai, nhitng luc do mdu chdy trong dng that su gidng nhu nguai sdng
[26; tr.l53]. Cd gai cam da nhin thay dam chay va da cuu dugc nhirng ngudi di
ciing xe la Du va ga "Sdng hdm sau, ti vi ndi rang cha My Dire chdy rum, chi cdn
cdi khung bi tdng dm khdi, hang ti ddng hda thanh tro bui, ho dang tim nguyin
nhan" [26; tr. 131]. Hg dau biet rang, cd gai cam khdng phai cam tu nhd ma la gi
mdt nguyen nhan nao do nen cd mdi cam. Khi cd gai chiing kien canh chay rui ca
di cung xe vdi cd. Tu do, Du biet cd khdng bj cam nen da day cho cd ndi, cd gai
khdng ndi dugc thi Du lai nat, khi cd gai cam ndi "hdi chut xiu nua Id sdng mua
chg My Due thi cd bong phat len thanh tieng "Lira" va da cuu dugc nhung ngudi
trdi lam " [26; tr. 157] thi Du lai bao cd gai phai ndi la "Biit chung nao mdi chiu
an ndi tir ti hd trai. Phdi ndi vay ne, "luc gdn sdng mua Idn qud " [26; tr. 157]. Du
Du bd di xa, gid cam giac ay lai trao len trong long Du.
cam thay minh rat hanh phiic khi dugc cham sdc che chd cho cd gai tu khi ba ndi
Khdng gian ban ngay dugc Nguyen Nggc Tu khac hga that da dang va phong
canh vat, tam trang nhan vat phu hgp vdi ndi dung cua mdi tac pham. Tat ca
phu, chj mieu ta d cac thai diem khac nhau cua ban ngay. Song song dd la nhung
3.1.4. Ta canh ban dem
Ban dem la thai khac de con ngudi nghT ngoi sau mdt ngay lam viec met mdi,
nhirng dieu do gdp phan lam cho tac pham hoan thien han.
cam khac nhau cua nhan vat. Va do ciing lam nen thanh cdng trong viec mieu ta
canh sac thien nhien ban dem ciia Nguyen Nggc Tu.
GVHD: Nguyen Lam Dien
49
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
vat va, Nguyen Nggc Tu mieu ta canh ban dem vdi nhieu cung bac sac thai tinh
Thien nhien trong tap truyin ngan Gid le va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tir
Vdi Chudn chudn dap nude, ngudi cha cam thay tuyet vgng vdi md kien thuc
dinh. Trong bong tdi, dng ngoi suy tu " Trdi tdi mit, md chudn chudn vdn bay rap
ciia minh, dng luon day dut va budn ba khdng mudn ddi mat vdi con gai va gia
long. Hay vi chudn chudn nhiiu qud nin khiin trdi tdi mit? Cha ciing khdng biit
nira. [26; tr.29]. Phai chang do la khdng gian bong tdi that sir hay vi trong long
ngudi cha van dm hoai mdt suy nghT ve "chudn chudn" nen dng cam thay tdi tam?
biet. Trong bua an tdi dng an ciing khdng ngon "Bita cam tdi do cha an mot each
Tac gia da lam nen mdt canh sac budi tdi vdi nhung con chudn chudn that dac
guang gao. Gap cho nhd con cdi dui ga hdp rau ram, me ndi me phdi di mdy cdi
cha mdi mua duac ga thd vudn, cha mdi nhan ra trin mam cd thitga " [26; tr.20].
Trong mam cd thiic an gi dng cung khdng them quan tam vi dieu do ddi vdi dng
khdng cdn quan trgng nira. Ong luon tu trach minh tai sao chuyen gi ciing khdng
quen ma lai quen vu chudn chudn dap nude.
Dju trong Sdu trin dinh Puvan, trudc kia cd di xuat khau lao ddng va bj gat
phai mang bau, khi ve ngudi chdng cu cua cd khdng che ma anh cdn rat thuang
Dju, va den mdt dem ng, anh tdi tham con Dju "Tdi sau, anh ta lo mo tdi tham,
luc ddu chi dirng ddng xa ngd day diit, mot hdi mdi lai gdn, ndi nhu hut hai:
"Chdc Id thang nhd nay biit keu ba bang tieng Viet - ngd thdy Diu sap phan ung,
anh ta ndi luon - tui thuang nd nhu con tui, thiit md... " [26; tr.43]. Anh mudn ndi
lai tinh xua vdi Dju, nhung Dju khdng chap nhan.
Tdi la thai gian yen tinh de nghT ngoi, nhung ddi vdi ngudi dan d day, thi
hg trong chd can mua bat ke ngay hay dem. Cui nhin len trdi va doan rang "Tdi
nay trdi chdc mem mua - thang Cui hdn ha - Con Danh chdc khodi lam, thi ndo
nhanh, nd sg rang me nd se trong ngdng nhung vi chua lay dugc tien cdng nen nd
phai dgi "Thang Ciii lo tdi qud khdng vi nha kip, nd dirng long ngdng nhu bi nude
nd ciing chay ra sdn tam mot bita da ddi" [26; tr.50]. Ddi vdi Ciii thi trdi tdi rat
ndng do dit, md hai vi khdch khdng cd vi gi mudn quay xudng nui, nghia Id nd
cung chua cham tay tdi mdn tiin cdng. Danh cha dai" [26; tr.52].
van bj mgt "Dim chung tdi a lai nhd bd con, ngii trin nhirng chiic vac cau go ghi,
Hay trong Cua ngdy da mdt, nhan vat dugc ngu lai d nha ngudi dan tren bd
GVHD: Nguyen Lam Diin
50
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
cot ket hay bd vdn da bi mot due nham nhd" [26; tr.l00]. Diing vao thai khac nua
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuycc khdc cua Nguyen Ngoc Tu
dem, nhan vat "tdi" ngu say khi trai qua mdt ngay lam viec met mdi "Nira dim.
Tiing ddy xich buoc ghe xiing xeng dudi bin lam tdi chui vao miing vd ngu say,
thanh than. Tdi tin rang chua bao gid minh lai ngu mot gidc sdu, din muc cdm
gidc nhu minh dang chim tir tir vdo chit"[26; tr.l02]. Cd Ian nhan vat "tdi" lo cho
cd gai, khdng sao ngu dugc "Em vdn cuai vd nhich ra mep giuang, suot dim
khdng cham vao tdi. Tdi thi khdng sao chap mat, phap phdng sa em mi ngu, Ian
ddp xudng ddt"[26; tr.95]. Sang thich cd gai va cdn hen hd vdi cd "tdi nay tui lay
chang day la mdt budi tdi lang man nen tha ddi vdi Sang, nhung ddi vdi nhan vat
tdi thi budi tdi do that khinh khung, khi dng nghe lai dieu ly tinh tang "Cd con
ghe chd do lai dang xa udng nude chai, cung gdn day thdi" [26; tr.l02]. Cd phai
chim nhan bd dan. Qua day nhd bdu bd cdng khdc thuang" [26; tr.l02] va dng sg
Trong Au tha tuai dep, khi gia dinh khdng hanh phiic, ca hai deu tim cho
rang cd gai se bd dng ma di.
lai cua con tre. Sdi sdng vdi cha, cd khi d vdi me. Khi dem Sdi ve vdi me Sdi, cha
Sdi cam thay day la mdt dem rat dai, dai vd t&n'Nguai cha ru thang nhd Sdi
minh mdt niem hanh phiic mdi ben gia dinh rieng cua minh, khdng nghT den tuang
xudng ga. Sdi im lang, nhu da ngu say rdi. Cha xudng mot minh, dng phdi mua
thim vdi gdi thuoc la nua, trong mdt dim qud ddi ciia nam nay". [26; tr.63]
ggi la Lac, tre con ggi la cam, cdn ngudi Idn thi ggi "Em Cung, di dau anh chd?",
va trong mdt budi tdi ng, cd gai lai cd mdt cai ten mdi, do la Lam "Tdi hdm kia,
Vdi Gid le, nhan vat cd gai cam cd nhieu ten nhu d Mai Lam thi ngudi ta
trong mdt nhd cha xe buyt bin dudng, tin em Id Lam. Nguai thdng thdt Lam ai la
mot thanh niin mem nhir vi say. Cd tiing kiu ciing xiiu veo, ra rai. Trong cdi
chudi lap bap trin mdi la ndi nhd" [26; tr. 121]. Budi tdi dd, cd gai bj chj chu nha
xi nhuc vi di tren xe cung nhieu ngudi dan dng, trong do cd nhan tinh cua chj "Cd
gdi nga ngdc md mat ra thdy trai vdn tdi mit mil, cd xudng xe vdo nhd rira mat.
Chi chii nhd ngoi chdi tdc, ndi vong ra:- An ngii ddm di vdi tui ldi xe tdi dudng
ddi, thu con gdi ti han gii rach... " [26; tr. 151].
mgi am thanh du la nhd nhat "dim nam nghe nhirng sai nude ngdm chdy re rdt
Ban dem la thai khac yen tTnh, trong bong dem con ngudi cd the lang nghe
GVHD: Nguyen Lam Dien
51
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
trong long ddt, tiing dudi than Idn rung tir vdch xudng, tiing con chudt ngira rang
Thic >nhien trong tap truyen ngan Gio le vd 9 cai> ./ntyen khac ciia Nguyen Ngoc Tu
[26; tr. 147]. Nhan vat "em" trong Gid le nam lang nghe nhirng am thanh that dac
can ni non vao gdc cdy, tiing Id khd lay lat rai ddu trin mat chiic Id khd khdc... "
biet: tieng nude chay, tieng dudi than Ian rung, tieng con chudt ngiia rang, tieng la
tham trong bong dem ma khdng phai ai cung cd the lang nghe va cam nhan dugc.
Tac gia that tinh te khi mieu ta nhan vat "em" cung vdi sir cam nhan sau sac
khd rai... tat ca nhung am thanh do deu rat hoang da, deu la nhirng am thanh sau
Cd gai nghe thay Du ndi nhung gi khdng that thi cd lai ndn "Cd gdi a lai
nhung am thanh hoang da ve dem.
cabin, bat ddu tir hdm ndn trong mot qudn an, khi Du bd Id nam mot cdnh tay chi
chit seo ghe vd dam dudi bao mot cd phuc vu la dim qua anh da chiem bao thdy
em, vd chap chan cd dim, udt dam cd dim, "Anh thdy nhd em khung khiip... " [26;
tr. 122]. Cd khdng chju dugc nhung ldi ndi ddc cua Du, ma cu the la nhirng ldi ndi
dudng nhu nd trdn Ian vdi nhau va cd cam nhan nd gidng nhau, nd tra trdc, khd
ddi cua ngudi ddi. Cd gai cam khdng phan biet dugc am thanh cua mgi sir vat,
khan "O cdi chdi trong ray gid Mai Lam thi khdng cd cua, chi la mdt cdi mdnh
may bang bao ximdng, cung vd sot soat suot dim, khdngphan biit duac dm thanh
do do con Co, gid hay cua con nguai. Nd tra khdc nhu nhau " [26; tr. 160].
Cdn ga la xe thi khdng can gia dinh nen chang bao gid thay ga cd mdt gia
dinh nao het, ga chi can cd nhirng ngudi dan ba vao nhung luc ga cd dan nhat "Ga
khdng cdn gia dinh nin khong bao gid xdy dung mdt gia dinh. Ddi luc tam chung
ciing khdng them nhin vao ca thi nhau. Ga cd cudc sdng riing, gidc ma riing vd
nguai dan bd ciia minh vdo nhitng tdi" [26; tr.l24]. Vao nhirng budi tdi, ga can cd
vay la qua du.
cudc sdng rieng va ga thich sdng mdt cudc sdng tu do va phdng tiing, ddi vdi ga
nhd ky la va dem that dai ddi vdi anh "Du nhd cd, nhd mdt each ky la, Idn da
Ndi nhd ddi khi lam Du khdng ngu dugc, anh nhd den cd gai cam, mdt ndi
xanh tdi, nhirng can ndn vd cd, nhung cdu ndi tire cuai Idn rudt, nira ngdy ngii
nira ngay ma mdng... Ndi nhd lam dim that ddi" [26; tr.l54]. Du di theo xe de tim
va yeu ngudi con gai ay. Chinh cd ay da tao cho anh niem tin de vuat qua sir sdng
nay. Cho den mdt budi tdi ng, anh bat gap mdt ngudi dan dng rdi khdi phdng cd
GVHD: Nguyen Lam Dien
52
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
ba ndi, va khi ba ndi mat thi anh tudng nhu minh da mat tat ca, mdt hdm anh gap
Thien nhien trong tap truyc
igt i Gio ie va 9 cau chuyen khac cua Nguyen Ngoc Tu
gai "Vd nhitng tdi sau tieng cua khep md cot ket tiep ndi, Du chong su mdt mdt
nghen u lin dinh ddu " [26; tr.162]. Day khdng phai la su bong bdt cua cd gai mdt
dem ma nhieu dem nhu the, anh khdng the nao chju ndi, anh thay uat han, dau
khd, anh mudn lao xe vao de giet ngudi dan dng do nhu la mdt tai nan bat gid,
cd ngudi va mdt nai chang cd sir sdng. "Vd em thdy minh thuc su trdi, bong binh
nhung cd be cam lai rang sue niu chiec xe trdi nghieng ve phia minh, phia khdng
va mdng mi trong mot khdng gian tdi ddn, tdi ddn va rdi, bong tdi bat ddu vd tan "
[26; tr.163]. Cd gai tir ket thuc cudc ddi minh de khdng cdn ai phai khd them nua,
nhung "Trong den thdm, em nghe Tim Ndi ndi, that ra anh bdy gia da la mot con
ma dm ire, "con nhd nay... tdi chi dinh gian thdi md... " [26; tr.163]. Cd gai tu hdi
tai sao ngudi ta cd the dem chuyen giet nhau ra de lam trd dua, de rdi em va dng
deu trd thanh mdt con ma, mdt con ma am lie, trong dem tham, sir sdng tat dan, tat
Khdng gian ban dem dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta dam net, mdi canh sac
ban dem deu mang mau sac khac nhau, phu hop vdi tam trang cua nhan vat trong
mdi cau chuyen.
3.2. Nghe thuat su* dung tu* ngii* de ta canh
3.2.1. Dung nhirng tir chi mau sac
dan va cd khdng cdn phai budn nua.
Phan Idn trong cac tac pham dugc cac tac gia thudng chii trgng den viec md
ddng, sir hap dan cho tac pham. Nguyen Nggc Tu ciing vay, chj da mo ta mdt buc
tranh thien nhien vdi nhieu mau sac.
Trong Thd Sdu canh sac thien nhien dugc mieu ta that da dang vdi nhieu
ta nhung canh sac thien nhien that nhieu mau sac de cd the lam tang them su sinh
mau sac "Vuan cii cd vdi cdy vu sira, mil u rung trdi day mat ddt, mdy bui tre bui
nhung bui tre, bui true cd mau "xanh ngat" that dep, d day chi nhung cay tre, cay
true vut len trdi mot chdm xanh ngat" [26; tr.84]. Mau sac that dan gian, binh dj,
ngat hudng thang len tan trdi, day ciing la mdt canh sac dac trung cho vung dat
true cd cung mdt mau xanh va nhieu bui ket hop vdi nhau tao thanh mdt mau xanh
Thd Sdu. Khi nhin tu xa se thay nhung bong liia heo queo, khdng dugc tdt
tuoi "Ngd ra sau nhd thdy mdt cdi vat ddng triing sdu, ngoi lin mat nude nhirng
bong liia thua thdt, xanh xao "[26; tr.84]. 6 vung dat nay, cd nhung khi mua dam
GVHD: Nguyen Lam Dien
53
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhie-
>vn : idp truyen ngan Gid le vd 9 cdu ck:
- (cid:127)> khde'i-'c,.
\gii
Tu
rat lau ngay mdi cd anh nang xuat hien trd lai va khi cd nang thi nang cd mdt mau
sac that dac biet "Khi ndng trd lai u Thd Sdu trong mdu vang ua hoang hodi, sir
thu ghet trong long tia tdi chat chua" [26; tr.88]. Tir khi Thd Sdu trd thanh khu du
mat di sir yen tTnh, nhung cho du ngay mua hay nang, thi khach du ljch van thich
ljch thi nhung ngudi dan nai day rat khd chju, hg khdng thich vung dat cua hg bj
trong long nhan vat tia cang sau dam hon.
Sdi trong Au tha tuai dep sdng thieu tinh thuang cua cha va me, khi hai
ngudi da di them bude nua, cdn Sdi mdt minh cd don va lanh leo "Em sa khi md
thii vdi phong canh noi day, cho nen khi nang trd lai Thd Sdu thi long cam ghet
mat thirc day da nhin thdy me em, mac cdi do me mua trong luc vang em, ra md
cua. Vdo nhd, em thdy mot ddi gidy dan dng xa la. Vd cdi den ngu mdu do ciia em
me da thay bang thu anh sdng xanh tdi" [26; tr.62]. Sdi sg rang mgi thu* se thay
bang thu anh sang mau xanh tai nhat. Khi ngudi cha ru Sdi xudng ga nhung Sdi
gia vd nhu da ngu say, khi Sdi nhin qua khe cua thi thay "Nhirng cdi den neong
ddi, khdng cdn nhu trudc kia nua, anh den ngu mau do ma bay gid me da thay
xanh xao dang soi nhirng hang qudn ngdi ngu, nhitng dua tre bdn dao thodt khdi
can mdng du lanh lanh rao mai rdi khi tau Ian bdnh, chung lai tiip tuc la da vua
dirng tua vao tuang ngii ngdy ngd [26; tr.63]. Khi Sdi quyet djnh di that xa, khdng
mudn sdng gan cha hoac me "Hdi lau, Sdi quay lai nhin vi phia tau, vd ddi mat nd
khdng cdn mau vang nua ma trd thanh mau xanh, mdt mau xanh tai nhgt, dugc tac
xuyin qua khodng sdn ga rong, lam vat ndng xanh xao " [26; tr.66]. Nang d day
Vdi Cua ngdy da mdt, tac gia gidi thieu mdt loai cay cua mien sdng nude
gia nhin tir xa nen nhirng tia nang cd phan chuyen ddi mau sac.
Nam Bd, dd la cay d mdi "Tdi mudn ngdi mai a cdi dudi vdm bong 6 moi dd " [26;
sung sd khi ta dugc ngam cai mau do rue rd mdt gdc trdi que mdi mua bong nd rd.
Va dieu dd lam cho nhan vat tdi khdng mudn di ma mudn ngdi mai d do. Khi
nhung cau hat bj thieu hoi "Em di tim anh nude mat nhd ua cong co vdng. Anh
tr.98]. Khi cay d mdi chin thi nd se cd mau do, bong d mdi rat dep, dep den muc
khdng tin di trd lai mdy nio dang em qua " [26; tr.l00]. Cgng cd d day khdng cdn
vat tdi, khdng cdn dugc nhu trudc nua.
GVHD: Nguyen Lam Dien
54
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
la mau xanh cua sir sdng nira ma nd la mau vang ua, gidng nhu tam trang cua nhan
Thien nhien irong tap truyen ngan Gid ic vd 9 cau chuyen khac cuu .\guyen Ngoc Tu
Hay trong Gid le, canh sac thien nhien dugc mieu ta that da dang vdi nhung
mau sac that phong phii: "Nhitng chbm sao tim thap trin cdy da bi gid liia rung
day ddt. Tir luu lac, bdy sao bat ddu nhudm mdu lam lu, td tai" [26; tr.l27]. Cay
mau sac cd sir chuyen ddi mdt each nhanh chdng. Nhan vat cd be cam dugc tac gia
bang lang da lam cho chdm sao, gid dugc chuyen sang mau tim. Nhin tu xa thi
mieu ta vdi mdt mau xanh ran "Cd vdi cdu hdi binh thudng ma nguai ta hay dung
di minh hoa cho trd do thuat, thi du nhu nhd em a ddu, sao lai di lang thang bui
ddi nhu vay? Bd khdng cdn ngudi thdn nao? Em binh gi md nguai em xanh ran
xe nhieu cai bi an va bat thudng "Cirnhin cd gdi xanh met sau tran ndn md khdng
vay? Em mudn di ddu? Ai cha em a do? Em tin gi? " [26; tr. 120]. Cd gai mang len
nen long duac cir phdi bude miing, "nhin con nhd ma qudi qud... " [26; tr. 124].
chut nua khdng "Nin du nam trong can phdng dm sue, cdu ta vdn tran troc vdi
Nhung ga lai rat quan tam den cd gai, khdng biet cd gai cd bj gid lam xanh them
cdi kiiu gid dim nay, "con nhd cdm do sao khdng chiu vd nhd... ". Sdng sau gap
lai, khdng biit cd gdi cd bi gio lam xanh di chut nua " [26; tr. 126].
Trong Nui la, nhan vat tdi va VTnh dang ban ve bd phim sap lam "Tdi
nhodi nguai ngdi day, tdi tudng Vinh dang cdm tap kich bdn trong tay, vd doc
mau trang, vang, ma day la mau do 1dm, tac gia mieu ta anh sang that dep, lung
linh cua nhung tia sang do. Trong bd phim se cd canh vdi nhieu bdng bang lang
trong cdi anh sdng do lorn ciia bdng den hot vit" [26; tr.73]. Anh sang khdng phai
"Thang be thdy dng nd tua vdo gay bude tirng bude liiu xiiu vi phia ngdi nhd
mdi, nai mat trai moc mdi sdm mai. O do ciing cd nhiiu bang lang, bong ciing tim
rdi long rdi da" [26; tr.81]. Bdng mau tim cung gidng nhu tam trang ciia con
ngudi rdi bdi khdng ldi thoat. VTnh bat dau ke ve bd phim vdi gigng cudng nhiet,
da diet nhu chinh cau ta dang d trong phim "Trai ai, mdu bdng bang lang tim,
dng khdng tudng tuang duac ddu, nhudm cd trai chiiu" [26; tr.71]. Mau tim cua
bdng bang lang dugc VTnh dua vao bd phim mdt each rat ddc dao, mau bdng bang
lang rat dep, ca bau trdi nhu nhudm mdt mau tim ngat. VTnh ke vdi gigng say me
va VTnh ndi rang dem nao VTnh ciing thay bdng bang lang "Nhung nhdnh bang
lang bi qudng qudt lam bdng bang lang bay td tai" [26; tr.72], khdng chi cd bdng,
GVHD: Nguyen Lam Dien
55
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
ma tac gia cdn vi nd nhu nhung can gid "Nhung con chit nao cd the chuyin tdi ndi
Thien nhien trong tap truyen ngan Gid le va 9 cdu chuyen hide ciia NguvJn Ngoc Tu
cdi cdnh hoa rai bdi bdi nhu nhung can gid tim " [26; tr.72]. Mau tim khdng chi
cd d bdng bang lang ma nd cdn dugc tac gia mieu ta nhu nhung can gid.
Nhung cung cd mdt mau tim khac nua, mau tim cua nhung bdng sau
"Nhung nhirng gi anh cd, anh hudng thu nua ddi qua da tam thudng nhat nheo
trudc nhung bdng sdu dang chuyin sang ph&t tim, trong vat, hat sdng lin viing
trai tdi tam mua gid " [26; tr.55]. Bdng sau da trd bdng, niem ao udc ciia VTnh da
dugc thuc hien.
thien nhien va cung gdp phan mieu ta tam trang cua nhan vat.
3.2.2. Dung thanh ngir ta canh
Thanh ngu cdn dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta qua nhung canh sac thien
nhien mien sdng nude. Qua nhung thanh ngu do cang giiip cho ta hieSi them ve dk
nude minh.
De dien ta cai nang, cai han han du ddi ngoai viec mieu ta tren nhung cau
van thi Nguyen Nggc Tu cdn van dung thanh ngu vao de lam tang them tinh sinh
ddng, ham xiic cho cau van, thanh ngu dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta cai nang
gat cua mua han han that sau sac "- Tdi nay trdi chdc mim mua - thdng Cui hdn
Viec sii dung mau sac de mieu ta canh sac thien nhien lam ndi bat canh sac
hd - Con Danh chdc khodi lam, thi nao nd ciing chay ra sdn tam mdt bita da dai.
Vinh cdn mong gi han, can mua ddu tiin sau han bdn tram ngdy ndng nhu thieu
nhw rang, vd sdu trd nhitng bdng hoa ddu tiin " [26; tr.50]. Gia trj cua thanh ngu
"nang nhw thieu nhw rang" mang gia trj khai quat cao the hien cai ndng du ddi
sau nhieu ngay khdng cd lay mdt giot mua, con ngudi dang khao khat, dgi chd
nhung giot mua ay roi xudng nai ma hg dang sdng.
Hay trong Gid li "Anh ndi nd da tirng a ddu, trong Mai Lam hd? Trdi, hdi
di thanh niin xungphong tdi cd a do, rung thieng nude doc lam. Tdi nghiip chdu
nd... " [26; tr.125]. Thanh ngu ritng thieng nw&c ddc, dien ta mdt noi vang ve, u
am, tdi tam... cd ca nhung con thu du va nude sinh hoat ciing la mdt van de khd
khan cho nhung ngudi sdng nai day.
Nguyen Nggc Tu cdn van dung thanh ngu vao de ndi den kinh nghiem sdng
cua con ngudi: "Bdy gia thi cha nhin dam dam nam md ciia bd ndi, cha rau ri,
phdi md khdng chit sdm thi chdc minh da biit vu chudn chudn dap nw&c rdi.
GVHD: Nguyen Lam Dien
56
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
, hien nhien trong lap truyen ngan Gid le vd 9 cdu chuyin khac cua Ngwcn .'\/oc Tir
Thanh ngu duac luu truyin trin mdi nhirng ba gid qui md " [26; tr.24]. Hay "Dac
biet la chudn chudn vd nhitng gi cd liin quan tdi chudn chudn, thi du nhu "chudn
chudn bay thap thi mwa. Bay cao thi nang bay vita thi ram " (dam ban cua cha
luc nhau suang suang ba md thi nhai vay "chudn chudn bay thap thi cao. Bay cao
thi thap bay vira thi thdi") [26; tr.28]. Thanh ngu "Chudn chudn dap nude" cho
thay dugc kinh nghiem cua ngudi xua, khi chudn chudn dap nude la liic nd de
triing va thanh ngu "Chudn chudn bay thap thi mua, bay cao thi nang bay vira thi
ram" ciing la do kinh nghiem con ngudi due ket ma nen, khi nhin con chudn
Hay trong Thd Sdu, thanh ngu dugc van dung vao trong cudc sdng cua con
ngudi "Khi tdi ra dai Thd Sdu da budn tham can co de. Din ndi nhitng nguai a
chudn bay con ngudi cd the du doan dugc thai tiet se nhu the nao?
day khdng cdn cdm gidc di nhan biit budn nita. Chi khdch phuang xa mdi ngdy
ngat trudc bd mat sdu mudn ciia qui tdi" [26; tr.84]. Thanh ngu "thdm can cd di "
dien ta mdt ndi budn khdng de gi phai nhda trong tam tri cua ngudi dan Thd Sdu,
Vdi Cua ngdy da mdt, tac gia cdn mugn thanh ngu de dien ta sir ranh rgt ciia
con ngudi trong viec chinh phuc thien nhien "Sdng, cdu ldi ghe Id mot ngudi it
an sau vao va khdng lay chuyen dugc nua.
hoc, hoang da vd manh me. Sdng ciing me di bdn hang bdng tir nam mudi hai tudi,
cdu ta ranh re dudng ngang ldi tat, thuoc long con nw&c l&n rong" [26; tr.92].
"Con nw&c l&n rong" dugc lay tu cau thanh ngu "Nude Idn chdy vd, nude rong
chdy ra". Dung de mieu ta canh thien nhien d Ddng bang sdng Cuu Long, cd
nghTa la ngudi ta chi biet dua vao thien nhien chd khdng biet chinh phuc thien
Hay trong Chudn chudn dap nude, ngudi cha luon sdng trong tam trang dan
vat vi tui chudn chudn "Cd qud nhiiu chuyin nhan tinh the thai ma cha khdng
nhien, tdi dau hay tdi do.
quin, cd nhiiu thang cha xd la cd khia dam sau lung cha, ddng le nin quin di
cuai tron nu, di ddi nhe nhom md cha khdng quin, thi sao lai quin vu nay? " [26;
gid, each nhin sir viec, sir ddi theo thanh ngir nay pha chut cam xiic, nhan sinh
tr.24]. Thanh ngu Nhan tinh the thdi la cum tu chi hien trang cua xa hdi luc bay
GVHD: Nguyen Lam Dien
57
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
quan cua ngudi cha ddi vdi mgi ngudi. Nd cdn the hien cam nghT, cam xiic cua
Thiennhien trong tap truyen ngur Gid le a 9 cdu chuyen khdc ciia Nguyin Ngoc Tu
ngudi cha trudc mdt dien bien sir viec nao do trong cudc sdng. ngudi cha khdng
quen chuyen gi khac ma lai quen chuyen chudn chuon dap nude.
Nguyen Nggc Tu van dung thanh ngu vao trong tac pham cua minh lam cho
ndi dung tac pham de hieu han ma nd cdn the hien dugc ban sac van hda dan tdc.
Qua do, se giiip cho ldi van trong truyen them sinh ddng, giau hanh anh, lam
phong phii them ngdn ngu cua tac gia va ddc gia. Nd gdp phan lam nen phong
each rieng cho tac gia.
Cd le sau khi dgc xong truyen ngan ciia Nguyen Nggc Tu, it nhiSu thi cac
ddc gia se biet din nhirng net dac trung ciia vung que Nam Bd, tu nhung canh sac
thien nhien den canh sinh hoat cua ngudi dan Nam Bd.
That vay, Nguyen Nggc Tu da van dung cac bien phap nghe thuat vao trong
tac pham ciia minh rat thanh cdng. Chj ludn van dung diing each, diing nai, diing
cho. Chj ludn can nhac trong viec su dung cac bien phap nghe thuat khac nhau
trong tung hoan canh mdt each rat sang tao, chj da lam chu dugc trang viet ciia
minh. Tat ca nhung dieu ay lam nen thanh cdng ciia Nguyen Nggc Tu.
GVHD: Nguyen Lam Dien
58
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truyen ngdn Gio le vd 9 cdu chuyen khdc ciia Nguyen Ngoc Tu
KET LUAN
Nguyen Nggc Tu trudc het la nha van cua vung dat Tay Nam Bd. Tuy chi
viet ve vung dat Mui vdi nhung dac trung ciia nd nhung nhung hinh anh thien
nhien trong van ciia chj da trd thanh dac trung cho vung dat nay. Cd the ndi chj la
nha van cua ddng sdng, canh ddng, miet vudn. Thien nhien nhu hda quyen, gan
chat vdi ddi sdng cua con ngudi. Nd nudi dudng con ngudi va cung vdi con ngudi
vuat qua bao khd khan thu thach trong cudc sdng ddi thudng. Nd gdp phan dua
ten tudi cua nha van vao hang ngii nhung nha van tieu bieu trong nhung nam gan
day.
Dgc nhung trang van mieu ta buc tranh thien nhien trong tap truyen ngan
Gid li vd 9 cdu chuyin khdc, chiing tdi nhan thay chj da phac hga nen hinh anh
thien nhien cua nhung ddng sdng, canh ddng bao la bat ngat... Con sdng rat gan
gui, va qua truyen ngan, ta thay con sdng d mgi noi, y nghTa cua nd khdng phai la
hinh anh bat ngan ciia vd sd sinh vat vdi day du nhung mau sac ma con sdng cdn
gan chat vdi ddi sdng cua con ngudi, nhieu khi ca mdt ddi ngudi gan bd mat thiet
vdi sdng. Cdn canh ddng cua Nguyen Nggc Tu la mdt bieu tugng van hgc. Vi vay,
nd khdng cdn la canh ddng cua mdt dja phuang cu the nhu cua dat Mui, cua Nam
Bd ma trd thanh canh ddng cua cudc sdng. Thien nhien ddi luc rat tTnh lang, yen
binh va ddi khi ciing rat khac nghiet. Qua hinh anh thien nhien, gdp phan bdi dap
them tinh cam cua con ngudi vdi que huong Nam Bd, ddi vdi nai minh sinh ra va
Idn len. Chac han, neu ai la ngudi Nam Bd, va khi dgc qua truyen cua chj, se cd
mdt cam xiic nao dd ve nai ay, mdt nai tran day tinh thuang yeu va hanh phiic.
Nhin chung, he thdng hinh anh thien nhien cua vung dat Nam Bd: ddng
sdng, canh ddng, canh sac may, trdi, niii non, canh vudn Urge... vdi dac trung rat
rieng da trd thanh bieu tugng trong tac pham cua Nguyen Nggc Tu. Nd khdng chi
la mdt bd phan cua tac pham ma cdn gdp phan lam cho trang viet ciia chj tham
dam chat Nam Bd.
Chj biet ket hgp mdt each kheo leo cac bien phap nghe thuat ta canh: tu xa
den gan, tir cao xudng thap, ta canh ban ngay, ta canh ban dem... Ben canh do, chj
GVHD: Nguyen Lam Dien
59
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
cdn van dung vao cac bien phap su dung tu ngu: dung nhung tu chi mau sac, diing
Thien nhien trong
gdn Gi
en khac cuu '
j )c lu
thanh ngu de ta canh... Cd the ndi thien nhien ludn la hinh anh than thude, gan bd
vdi mdi chiing ta, nd khdng chi la khung canh gan gui trong cudc sdng ddi thudng
ma da di vao cac tac pham van hgc. Nguyen Nggc Tu da mugn thien nhien lam
nen cho truyen va ciing bien thien nhien thanh mdt nhan vat, mang tam sir, ndi
long cua con ngudi. Ngdi biit ciia chj that tinh te khi dung len hinh anh thien
nhien. Thien nhien mai la hinh anh khdng the thieu trong tac pham. Chinh vi sir
tinh te nhu vay, da lam nen thanh cdng cua Nguyen Nggc Tu ngay hdm nay.
GVHD: Nguyen Lam Dien
60
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
TAI LIEU THAM KHAO
2. Nguyen Trgng Binh, Dac trung ngdn ngir truyen ngan Nguyin Ngoc Tu,
www.viet- studies.info/NNTu/.
3. Nguyen Trgng Binh, Giong dieu chu yiu trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu,
www.viet- studies.info/NNTu/.
4. Nguyen Trgng Binh, Nhirng dang tinh hudng thuang gap trong truyin ngan
1. Tam An, Nguyin Ngoc Tu ciia nhitng can "gid le ", http://tuanvietnam.vietnamnet.vn
Nguyin Ngoc Tu, www.viet-studies.info/NNTu/
www.viet- studies.info/NNTu/.
6. Tran Phdng Dieu, Thi hiiu thdm mi trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu, bao Van
nghe Quan ddi, 06-2006
7. Tran Huu Dung, Nguyin Ngoc Tu "Dac sdn miin Nam ", bao "Diin dan", 02-
2004.
8. Tran Huu Diing, Vi Cd Mau thdm Nguyin Ngoc Tu, bao "Diin ddn" sd 154, 08-
2005.
5. Nguyen Trgng Binh, Truyin ngan Nguyin Ngoc Tu tir gdc nhin van hda,
giai phdng, 16-10-2010.
10. Thuy Khue, Khdng gian sdng nude trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu, phe
binh van hgc, 07-02-2010.
11. Huynh Kim, Nguyin Ngoc Tu - Chuyin mdi nghe qua, bao doanh nhan Sai
Gdn, Xuan Binh Tuat 2006.
9. Nguyen Thj Du Khanh, Gap nhd van Nguyin Ngoc Tu a Cd Mau, bao Sai Gdn
13. San Nam, Huang rung Cd Mau, NXB Tre Tp.HCM, 1993
14. Hoang Thien Nga, Doc Nguyen Ngoc Tu qua cdnh ddng bdt tdn, Van nghe sd
39, 24-09-2005
15. Da Ngan, May md cd Nguyin Ngoc Tu, bao Tudi Tre, 16-04-2006
16. Da Ngan, Nguyin Ngoc Tu- Diim dam md thdu dao, bao Tudi Tre, 22-04-2004.
12. Tran Thj Nggc Lang, Sdng nude trong tiing miin Nam, bao Sai Gdn tiep thj.
2008.
18. Vii Nguyen, Anh Due trong tdc pham nhd truang, NXB Van hgc, 2007
17. Nguyen Nggc, Khdng gian... ciia Nguyin Ngoc Tu, bao Sai Gdn tiep thj, 01-02-
19. Le Thieu Nhan, Nhin nghiing Nguyen Ngoc Tu, www.lethieunhon.com.vn, 30-
12-2007.
20. Nguyen Huu Quy, Nguyen Ngoc Tu trong mdt tdi, bao Van nghe Quan ddi, 16-
09-2008.
21. Kiet Tan, Sdng nude Hdu Giang vd Nguyin Ngoc Tu, 10-2007
22. Cao Huy Thuan, Ve cdy, ve chim, bao "Diin dan vd van hda Phdt gido ", 05-
2006.
23. Huynh Cdng Tin, Cdm nhan bdn sac Nam Bd, NXB Van Hda Thdng Tin, 2006.
24. Huynh Cdng Tin, Nguyin Ngoc Tu nha van treNam Bo, http://evan.vnexpress.net
15-04-2006.
25. Tien Van Trieu, Thiin nhiin va con nguai trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu,
13-11-2010.
26. Nguyen Nggc Tu, Gid li va 9 cdu chuyin khdc, tap truyen, NXB Tre Tp.HCM,
2008
27. Nguyen Nggc Tu, Le Thieu Nhan, Sdng cham thai @, tdn van, NXB Phu nu.
28. Quang Vinh, Nguyin Ngoc Tu - Nhd vdn cua xdm rau bio, bao Tudi Tre, 09-
03-2004.
.go-: Tu
Tap truyen ngan Gio le vd 9 cdu chuyen khdc gdm co 10 truyen: Vit chim
trai, Chudn chudn dap nude, Tinh tham, Sau trin dinh Puvan. Au tha tuai dep,
Hau het cac tac pham trong tap truyen cua Nguyen Ngoc Tu thuang tap
Nui la, Tho Sau, Cua ngay da mdt, Mot chuyen hen ho va cuoi cung la Gio le.
tranh de lai, cau chuyen tinh yeu khong hanh phiic, noi dau cua co be bi quen het
tieng noi ciia loai nguai, nhirng dua be bi cha me bo rai...Tat ca nhirng van de do
deu xay ra trong hien thuc cuoc song, nen nguai doc co the de dang tiep can tac
pham cua chi.
trung khai thac nhung de tai rat dai thuang, nhirng noi dau dan vat do cuoc chien
quan chiic nha nuac, co vong tay me hien yeu thuang, che cha, nhung roi cau
chuyen dep nhu co tich do da tan bien sau khi co dua nghich vai chii cho, vi cau
noi cua cha, me co da treo co tu van. Co gai sau khi chung kien cai chet cua nguai
Trong truyen ngan Gio le, co gai co mot gia dinh am ciing, kha gia. Cha la
co be da khong the chap nhan nhung lai noi doi cua nguai dai. Mot thai gian song
vai cap vg chong gia co cai ten ong Tam Nhan Dao, co tuang rang cuoc dai minh
roi se dugc hanh phiic, co nguai thuang yeu va che cha cho co. Nhung khong, ong
chi gia va cuu mang co de roi cuop di sir trong trang cua co, tu do co da khong tin
me, co bat buoc phai cam lang de giau di mot sir that ghe gam. Ke tir khi ay co le
tuang bat cii ai va bat cii dieu gi, moi khi nghe nhirng lai noi doi thi co lai non, va
co quen mat nhieu tieng noi, each noi ciia loai nguai, ngon ngu ma co danh de
nguai cha va ong Tam Nhan Dao, qua sir cam nhan ciia co gai khong ten do la
giao tiep vai the giai xung quanh la tieng con chim, con cho, con meo. Nhan vat
nhirng nguai Ian song gia doi va tan nhan. Ben ngoai to ve la cao thugng la nhan
hau nhung ben trong lai che day nhung hanh vi lira gat vo dao due doi vai con
muon noi tieng nguai do. Phan anh nhirng dieu xau xa ngang trai cua con nguai
trong truyen ngan, chi da the hien ro thai do va tinh cam ciia minh doi vai xa hoi
horn nay. Do la thong diep ma tac gia muon gai gam vai tat ca moi nguai.
Ngoai Gid le ra thi tap truyen con 9 cau chuyen khac, moi truyen lai la mot
goc canh ciia cuoc song, mot cuoc song chat crura nhirng dau dan tot cung trong
GVHD: Nguyen Lam Dien
10
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
nguai. Dieu nay da lam cho co gai khong tin tuang con nguai va cung khong
Thierrnhien trong tap truyen ngan Go le vd 9 coMcin^ -n khdc cua Nguyen'Ngoc Tu
no, la sir co doc hiu hat ciia cuoc dai, nghe co vi u dang nghen nghen dang len
Truyen ciia Nguyen Ngoc Tu viet ve noi buon, nhung trong thai gian gan
day thi co giong buon han "Niu luc gan day truyin ciia Nguyin Ngoc Tucd buon
trong moi so phan buon ay.
han, dy khong phai la mat cd da nhat di mau hong, nhung vi tam nhin cua no xa
han vd trong qudng khong gian md rong do, cd thdy thim nhitng chuyen dai dang
da" [7; tr.3]. Do la nhung noi buon sau khi cuoc chien ket thuc, nguai cha trong
truyen Vit chim trai luon song trong noi lo au, vi co the la ong da giet em trai
minh khi dang doi mat vai tran chien mot mat mot con.
Dugc sinh ra trong thai binh, dat nuac khong con chien tranh nhung doi vai
Nguyen Nggc Tu, ljch su vai nhung cuoc chien tranh chong giac ngoai xam luon
la noi am anh trong long cua con nguai hau the. Vit chim trai la mot trong nhirng
truyen ngan cua chi viet ve thai chien tranh. La the he sau 1975 khong gidng nhu
Nguyen Quang Sang the he cua chien tranh gianh doc lap, nhung Nguyen Ngoc
Tu viet ve chien tranh bang ca sir tran trong qua khu sau sac.
Truyen ngan Vit chim trai mot Ian nira khoi ggi noi dau trong qua khu*,
khoi day noi dau trong long. Dau xot nhat la truang hgp cua anh em chii Ut Han
trong truyen. Trong cuoc chien, noi mac cam chay long bai mot qua khu xa xoi
nao do ma ong va em trai minh a hai dau chien tuyen, nguai anh buoc phai "luc
loi tung cdi ngdeh ky ire, nin tha, dau nhdi, hai hung khi phdt hien ra mot khd
nang, mot xdc xuat du rat nho nhoi, rang dua em trai cd thi da tung doi mat vai
minh giita luc cudc chiin sap tan".. [26; tr.10]. Ho song trong tam trang bat on,
khong tin tuang tham chi con co y ham hai Ian nhau nira. Vai Nguyen Ngoc Tu,
khi viet ve de tai nay, mot dieu dang tran trgng la chi cho nguai doc thay dugc
long tu hao cua ljch su, keu ggi mgi nguai khong dugc quen ljch su cua dan tgc, vi
trong do co sir hy sinh, mat mat cua hang van con nguai de ta co dugc mot cuoc
Con trong Chudn chudn dap nude, sau mot cau trg giiip sai cho con gai
song hanh phiic nhu ngay horn nay.
trong mot gameshow truyen hinh, cuoc dai ong da thay doi. Sue manh cua sir dan
vat that ghe gam, no an mon tam hon con nguai ta "Cha da di qua ba bdy hai mdt
GVHD: Nguyen Lam Dien
11
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
binh minh, luon thuc day vai ndi tuyit vong minh con nha. "[26; tr.25]. Ban cua
7 •>/
gan Gio le va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
nguai cha khuyeri rang "Quart trong la nguai ta trong mat minh nhu thi nao. Tao
thdy mdy cu met moi vi chuyen minh nhu thi nao trong mat nguai ta " [26; tr.22].
Ong luon dau kho va dan vat minh "tai sao khong quin chuyen gi khdc md quin
chuyen chudn chudn dap nude" [26; tr.24].
Chang the dau dan han khi nghi rang hinh anh dep de cua minh da bj sup
do trong mat vg con va nhung nguai tin yeu minh, the nhung nguai cha nha van
va khong loi thoat.
nay da tu dat chan minh vao vet nut ciia chinh nhirng dan vat minh ve nen. Roi bai
Vai Chudn chudn dap nude, Nguyen Ngoc Tu de niem kieu hanh sup do
trong tam hon cua nguai cha cung chinh nhu buoc chan xuong vuc sau cua nguai
dung tren dinh nui cao, sau khi nguai ta tuang nhu da cham dugc vao mong muon
trong Sau trin dinh Puvan "Nhitng dda hoa sau dep din ndi dang danh doi cd
chiem nguang nhirng bong Sau no tren dinh Puvan da thoi thuc VTnh, mot chang
cudc dai nguai di duac trong thdy chung du chi mot Idn" [26; tr.41], Uac vong
trai dam me kham pha len duong, du biet rang co the minh khong con co co hoi
quay ve nira, se vinh vien nam lai ben ve dep bat tu* ay "vai nguai biit duac diiu
do, ho da thdy bong sau nd nhung ho khong song sot di tra vi " [26; tr.42] nhung
anh van nhat quyet muon di va ket qua la "Vinh treo minh lung la trin cdnh sau
muon xuong bai "chang cd gi cha dai anh, a do" [26; tr.56]. Cai chet cua VTnh
khang khiu, tra trui [26; tr.56]. VTnh co dan nen khi tai dinh nui roi, anh khong
chi mot buoc chan nira se la vuc tham.
Cung la nhan vat VTnh, nhung trong Nui la thi VTnh hien ra hoan toan khac.
cung chinh la noi hoang mang ciia nguai dai, phai chang khi len den dinh cao roi,
Dang hoan tat hgc ky hai, thi VTnh ru nhan vat toi lam phim tot nghiep. Do la mot
tuang tuang ve bo phim ciia minh, va vai chinh ciia bo phim nay se la mot thang
be. "nd cd thi lin chin, mudi, cd thi it tuoi han nira" [26; tr.71]. Lien tiep nhirng
trang viet la nhirng canh tuang tugng cua anh ta ve bo phim sap lam. Trong bo
phim co nhirng canh ve thang be thay canh nui la va khong cuu dugc ong noi
minh. Thang nho dau dan xot xa va lai nha den nhirng ki uc xua "Mdt thang be
bo phim ve "mot buoi chiiu md nui la din cut ngon". [26; tr.70]. Anh ta dang
bdt dong, qudnh dac nhitng tuyit vong. Nd thdy lai cdnh minh cung dng ndi Ian
GVHD: Nguyen Lam Dien
12
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tdp truyen ngan Gid Icj- i '(cid:127)) cc; chuyer khdc cua '.guycn Ngoc lie
tan di bat cao cao... " [26; tr.80J va cuoi ciing thang be dugc thoat nan nhung
"riing thang be khong cd kit thuc" [26; tr.83] vi tan sau tam hon se khong con
Vdi Nguyen Ngoc Tu, trong thai hien dai, nguai ta chay theo dong tien mot
each met moi, nhieu nguai phai tra gia dat vi sue manh ciia dong tien. Ciing chinh
vi sir cam do do ma nhieu co gai bj cuon hut mot each nghiet nga. Do la truang
hap cua Dju trong Sau trin dinh Puvan, vi muon thay doi chinh cuoc song ngheo
kho cua minh, co di lao dong a Dai Loan va co hua khi nao co tien se quay ve
cung chong tiep tuc cuoc song gia dinh hanh phiic "Muai tam tuoi cd lay chong,
cuu vang dugc nhung gi da xay ra truac mat no.
chin thang sau ly di, bira ra tda hai dira cdn nam tay cuai ngon ngoen suot doc
dudng, bd con nhan: chua thdy cap nao bd nhau vui ve nhu tui bdy. Ho khong biit
hai dira da ngoeo tay hira vdi nhau rdi, day la ly di gia do thdi, chi di lam thu tuc
cho Diu di lao dong a Dai Loan, thuang nhau rdi cd ly di mot chuc Idn ciing se
ndi lai tinh xua, de et. Luc Diu vi se cuai thim Idn nira, khong chung con rinh
rang han Idn ddu" [26; tr.42-tr.43]. Tra ve nuac vai tinh trang khong tiSn ma con
co con, day la sir that qua phu phang doi vai chong ciia Dju. Nhung anh lai khong
che ma con chap nhan lam cha dira be va yeu thuang no nhu con ruot. De bu lai
tam chan tinh ciia chong, Dju tiep tuc ra di de kiem tien ve cho chong, cho me, cho
con. Lan nay, Dju con van than vai mot viec lam con toi tam han truac "Va Diu
tra thanh gai bao, tu xem do Id mot nghi song duac, cd cuai cat cdu cua miing vd
tui ban nghi hay tha than, "dong dai dua day" [26; tr.44]. Noi day dut tran tra
cua Nguyen Ngoc Tu, cung dong thai la noi day dut tran tra ciia moi chiing ve
Noi bat nhat trong sir am anh cua Nguyen Ngoc Tu doi vai dai song con
nguai Nam Bo la cai doi, cai ngheo. Chj de cap den nhirng vung que ngheo kho,
chinh nhirng net hoang da, dan sa cua vung dat ngheo nay da nay len mot y nghT
la lung. Do la lam du ljch.
than phan phu nu ngheo trong xa hoi hien dai.
Tho Sau la ten mot dja danh ma chi qua each goi ten ta ciing co the cam
nhan khong gian nai day no tham sau nhu the nao. Day la mot vung dat ngheo xa
ngheo xac. Mot vung que ngheo tra thanh diem du ljch thu hut khach. Ve hiu hat,
GVHD: Nguyen Lam Dien
13
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
L ^
cu ky cua nhirng ngoi nha xieu veo xoc xech lai cuon hut anh mat khach, sir doi
Thiennhien trong tap truyen nganGidJe vd 9 cdu chuyen khdc cua Nguyci Ngoc Tu
ngheo lam lu cua nguai dan nai day lai dugc dem ra trien lam... Tuang khach chan
vung que ngheo nay, nhung ai nga cang ngay lai cang dong. "Bai Tho Sau qua
quyin rii, nguai ta mu mi di bai cdi ngheo, gian di den mire nguyin thiiy" [26;
tr.86]. Nhirng nguai song a day lai earn thay minh khong dugc ton trgng, hg ngheo
ma nguai ta lai thich "Vui. Nhung ma Nhuc... "[26; tr.88]. Dgc tac phim, ban dgc
cam thay buon cuai, khach ngac nhien bai sir ngheo kho cua Th6 Sau lam cho mgi
nguai thich thu, nguai dan a Th6 SaTi muon song kham kha hon mot chut cung
khong dugc vi "Khach se buc lam, that vong lam niu giita Tho Sau diu hiu lai cd
ti vi mau" [26; tr.91]. Tuy vay, nhung nguai dan Tho Sau khong the bo nai minh
sinh ra va Ion len dugc " Vi sau vuan, cd lai dang mon men bd lin mo md toi, dng
bdtoi..." [26;tr.91].
Khong chi co the, truyen ciia chj con de cap den nhirng nguai giau co ma
thieu di mot tinh yeu trgn ven, tinh yeu thuang giua con nguai vai nhau khong
bang tien ma mua dugc.
Tinh tham la chuyen ke ve mot co tai xe da chiing kien nhirng cuoc san tim
nguai yeu lien tuc cua ong chu "cudc chinh phuc dai nhdt cua anh ciing chi bdy
thang, vdi mot cd gai day tiing Anh cao ngao" [26; tr.35]. Nhung roi ong chu lai
that vgng vi nhirng co gai ma anh quen chi yeu tien chii khong yeu bang con tim.
Co met moi va duang nhu trong tan day long co da yeu ong chu m&t r6i. Co chan
chuang den cue do va cuoi cung co phai viet dan xin nghi viec, nhung ngay khi
vua mai cuang quyet gat lai ong chu nan ni co a lai trong dien thoai thi "...tdt
dien thoai rdi, cd sa chi mdt cdu ndi ciia anh nira thdi, cd se chay tai, vd la dan
qudng vao sot rdc. " [26; tr.40]
Truyen Ciia ngay da mdt noi ve co gai thich nhan vat xung toi. Triet ly
"Tuoi tac chi la con so trong tinh yiu" da khong the giiip ong va co gai tim dugc
nhau. Co gai di theo nhan vat toi lam cong trinh suu tam, khao cuu dan ca han mot
nam, co gai thich toi "vi thdy gidng dng Ba " [26; tr.93]. Nhan vat toi khong thS
nao chap nhan tinh cam cua co gai vi "khi dy toi da sau muai chin tuoi. Em mai
hai muai hai. Toi khong bao gia muon nha diiu do, nhung ddi kinh lao...tdt cd
nhitng gi thuoc vi toi deu nhdc nha, toi da qua gia " [26; tr.94]. Bai khong ai khac,
chinh ong biet ro nhat co the minh nhu mot bo xuong dang kho di tung ngay. Sau
GVHD: Nguyen Lam Dien
14
SVTH: Nguyen Train Le Hang
Thien nhien /-ong k,; iruyen ngan Gio le va 9can chir.^nkhdc cua Nguyen Sgoc Tu
khi hoan tat cong trinh nghien ciiu a Th6 Sau. nhan vat toi va co gai da chia tay
nhau "Em day lai, quit nude mat suot chang dudng ddi, khong hi nhin toi. Cdi
cam giac mdt em bdt ddu an Ian trin tieng tha thit. Chuyen xe cap ben vao mot
buoi chiiu tdn lui, nhung chung toi mai mai khong tra ve duac cdi nai minh ra di.
Ddi vdn khong budn, nhung nguai ta cir lam cho nd buon" [26; tr.l02]. Co bua
tiec nao ma khong tan, khong chap nhan cung phai chap nhan. Ho chi con mot
each la nhin thang vao sir that, la sir chia each, chia xa, va co thi se khong bao gia
dugc gap lai. Va cuoi cung nhan vat toi con lo cho nguai do "mai qua, mai kia khi
trut hai tha cuoi cung, toi chang phai nang lo cho em, luc do ngdi canh toi vdi
guang mat udt" [26; tr.l04]
Cung la mot cau chuyen ve tinh yeu nhung tilt uiu hoan toan khac. Mot chuyen hen ho la cau chuyen tinh khong mu6n nguai khac biet. Hinh anh nguai dan ba bat hanh trong cuoc song gia dinh din vai nguai dan ong yeu thuang giua
mua mua bao. Trong luc nguai ta phai "bai xuong rdm ra dua nhau di mua mi goi,
ho ndi bao tai rdi" [26; tr.105]. Vay ma chj khong dl y, a ben nguai tinh de mac xuong troi theo bao. Chj len tiing "Trai ai! Anh! Ai Idy xuong minh roi. Mat het
rdi"[26; tr.l 10]. Chj khong biet rang dang mua mua bao, ai ra day lay xudng. Tinh cam chan that manh liet da vugt khoi nhung khdc nghiet cua ll thoi va sir hung bao cua thien nhien. Ho den vai nhau trong lo au dju nggt, hiln dang cho nhau
mot tinh yeu manh liet. Cai hinh anh nguai dan ba chai vai co doc, giua dam nuac
menh mong, song con len gian du da ggi len trong tam thuc nguai dgc dau xot khon nguoi ve than phan nguai phu nu nai miin dat Th6 Sau heo lanh. Noi dung
truyen tuang chung dan gian ma dugc Nguyin Ngoc Tu mieu ta mot each that chi
tiet, that gian dj nhung khong kern phan hap dan qua lai kl ciia chii Coc be nho.
Lam cho cot truyen cang tra nen hay hon, hap dan hon.
Trong truyen ngan cua Nguyen Nggc Tu, ta thay tac gia co mot cai nhin
thien cam, bang ca tam long thuang xot, chia se vai nguai ngheo. Mieu ta tan
cung noi khon kho, noi bi kjch de len tieng vai xa hoi rang lam sao cho cuoc s6ng
nay tot han, dieu do la noi tran tra Ian lao trong long moi chiing ta. Tuy nhien,
trong so nhirng nguai cung kho be tac do, la nhung dua tre m6 coi cha hoac me,
hay nhirng dira tre khong dugc song gan ba me, la dang thuang han ca.
GVHD: Nguyen Lam Dien
15
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio le vu ) cdu chuyen khac cua Nguyen Ngoc Tu
Ciii trong Sau trin dinh Puvan la mot dua tre toi nghiep, song vai nguai me
ngheo, chua tung thay mat cha. Nguyen Ngoc Tu chi mieu ta vai chi tilt, cung du
de nguai dgc hinh dung dugc so phan cugc dai em: "Thang Ciii lu lu hien ra, mot
link hdn muai lam tuoi trong ca thi dira be lin chin, a tran, gay nhom, lem ludc,
hai xuang vai ben ngdt, nho lin cao, moi ni ra, bong nhirng cdi vdy nho"[26;
tr.46]. Cui chap nhan dan duong cho VTnh va Dju len dinh nui vai s6 tiln la ba
muai ngan dong, lam cho nguai doc khong khoi chanh long. Chj co mot trai tim
vo cung nhan dao doi vai con nguai ma dac biet la nhirng dua tre mo coi. Tir tam
long nhan ai nay, ta thay dugc chieu sau cua tinh nhan van trong tac pham. Do la
tinh thuang, la long thuang, va nhirng uac ma tot dep cho con nguai a cuoc song
mai sau.
Truyen ngan Au tha tuai dep, tac gia ke ve nhirng hien tugng ly than, ly dj
trong cuoc song. Hau qua Ian lao cua nhirng sir viec nay tan nat gia dinh, tre con
hoac thieu tinh thuang cua cha hoac thieu tinh thuang ciia me, nhirng dua tre thieu
tinh thuang chain soc, day do. Nguai cha cung chi vi long ich ky ciia ban than
minh nen da lay vg khac. Soi khong the nao tha thu cho cha, Soi xu6ng tau va di
ve mot noi khong ai biet "Soi quay lai nhin vi phia tau va ddi mat nd xuyin qua
khodng sdn rong, lam vat nang xanh xao. Hay cd cue mdy bay ngang ddu md em
khong thdy ? Rdi Soi quay di, nhda vao dong nguai... " [26; tr.66]. Soi da noi vai
cha minh: Cha di lac thi con mai lac [26; tr.65] Va den liic cuoi cung, cau be da
chon each di lac. Dua tre cam thay qua co don, cha me cau deu cham lo cho gia
dinh mai, ma nai do khong co mot nguai con nhu cau. Va cuoc dai ay, cung nhu
Cui, co gai cam... khong bao gio co dugc sir am em, hanh phiic nhu bao dua tre
Nhung roi ta se tir hoi, tai sao lai la tre con ma khong la nguai Ian. Co phai
tai chinh nguai Ian da lam cho nhirng dua tre nay phai gia di, phai suy nghT that
nhieu phien muon sam han, buon han. Nguyen Nggc Tu da dung ve phia nhirng
dua tre, de nghT va cam thong ve cuoc doi cua chinh nhan vat minh tao nen. Trong
tap truyen nay van hien huu nhirng con nguai dang men do nhung a nhieu loi re
khac cua cuoc dai, nhirng em be vai noi buon khong ten.
GVHD: Nguyen Lam Dien
16
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
binh thuang khac?
Thien nhien ^ong tap truyin ngan Gio te vd 9 cau chuven khdc cua Nguyen Ngoc Tu
Ve noi dung, qua cac van de neu tren, chiing toi nhan thay rang day la mot
noi am anh khon ngudi ciia Nguyen Ngoc Tu trong cai nhin vl hien thuc cuoc
song, chj da nhin thay va da rat dung cam phai bay len trang viit ciia minh dk
nguai doc hieu, thong cam va se chia vai hg.
1.2.2. Nhirng net dac sac ve nghe thuat
Mot tac pham bao gia ciing vay, luon xet ve hai mat noi dung va hinh thuc.
Noi dung va hinh thuc luon di doi vai nhau va khong thi tach rai nhau.
Viec tao ra tinh huong nhu the nao cho doc dao la mot ylu t6 rat quan trgng
gop phan khang djnh tai nang va phong each rieng ciia mot nha van, Nguyen Nggc
Tu da tao ra mot tinh huong het sue binh thuang, tinh hudng mot sir co, mot biln
co bat ngd xay den vai nhan vat chinh trong truyen. Do la tinh tilt: "Suot hai
ngdy li tang ciia nguai dan bd tuyit vong viphdthien minh bi ung thuda day, nhu
cha em budn bd ki, em ngoi dua vdch cho dat quan tai cua me, lang thinh dot gidy
vang ma" [26; tr.l32]. Chi tiet dang chii y ciia tinh tiet nay la lai giai thich cua
nguai cha ve cai chet cua me co be. R6 rang la em chiing kien canh me that co tu
tu vi mot cau noi xiic pham cua cha, vay ma cha lai lira ddi nhu thi ? Tir sir lira ddi ma nay, em nhu chai vai, nhu hut hang, khong dac biet la nguai Ian.
VIEN
o "inh huong ve van.A
Trong truyen ngan Vit chim trai, tac gia tao xinh hump ve van..dfLchien
tranh va hau qua cua cuoc chien tranh, noi xot xa cua nhan vat VTnh vi cu nghT bac
da ban chet cha minh, khong chi co VTnh ma do con la noi dau cua ca gia
dinh.Van de dat ra qua tinh huong nay la cai nhin cua gioi tre horn nay ve chiin
tranh, tir do y thuc dugc nhiem vu trong cuoc song thuc tai, ciing nhu a tuang lai
Trong Tho Sau, la tinh huong ve mot xii ngheo, chinh quyen dja phuang
muon nguai dan phat trien du ljch bang each lay chinh cai ngheo va sir hoang so
cua con ngudi va vung dat nai day de "tiep thi" nham thu hut du khach. Day cung
la ly do ngudi dan Thd Sau cam thay rat budn vi bj xiic pham (tieu bieu la ngudi
dan dng - ba cua nhan vat xung "tdi")
GVHD: Nguyen Lam Dien
17
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
dang cho dgi phia truac.
Thicti nhien trong lap truyen ngan Gid le vd 9 cdu chuven khdc cua Nguyen \goc Tu
Truyen ngan ciia Nguyen Nggc Tu xay dung tinh hudng tam ly la mdt loai
tinh hudng dac thu, rat ndi bat trong hau het truyen ngan cua chj. Dat nhan vat
trong nhirng tinh hudng tam ly, nha van da khai thac trgn ven tinh each ciing nhu
so phan cua nhan vat.
Gid le la tap truyen ngan dugc xay dung tren mdt loai tinh hudng kha dac
biet do la sir gap go cua ba nhan vat tren mdt chiec xe tai di chd thue. Do la mdt ga
lai xe ddc than chdi bd tinh thuang yeu cua gia dinh va anh khong muon xay dung
gia dinh. Cdn ten la xe tre tuoi ten Du theo xe de tim ba ndi, chi vi mdt loi ndi cua
anh ma Ndi phai bd ra di, va cuoi cung la nhan vat "em" mdt cd gai khong ten tudi
va khi di thi cd cd rat nhieu ten: Lac, Lam, cam... cd ra di vi bi kjch gia dinh,
trudc cai chet cua ngudi me, cd cd dan va khong muon sdng vdi ngudi cha vd
luong tam. Ba nhan vat gap go va di chung xe, hg deu cd mdt dilm chung la cd
dan, lac long giua dong ddi. Tir tinh hudng nay, Nguyen Nggc Tu da tao ra nhiiu
suy nghT cho ngudi dgc ve so phan con ngudi. Ga lai xe, Du* va "em" la ba manh
ddi hiu hat trong xa hoi, hg gap nhau de quan tam, sudi am cho nhau.
Nguyen Nggc Tu cdn thanh cdng trong viec khac hga ngoai hinh nhan vat.
Chi can vai net cham pha, cung dii du bao dugc so phan va tinh each cua nhan vat.
Tre tha bao gid cung hdn nhien, vd tu, trong sang, nhung trong truyen ngan cua
Nguyen Nggc Tu, nhung dira tre trd nen bat hanh, do cudc sdng ngheo khd, khdn
khd, do sir do vd gia dinh...
Truyen ngan Sau trin dinh Puvan, thang Cui hien len vdi mdt chan dung
dugc tac gia khac hga vai chi tiet ve ngoai hinh nhung du sue am anh Idn ve than
phan tre em bat hanh, sdng thieu tinh thuang ciia cha "Thang Cui lu lu hien ra,
mot linh hdn muai lam tudi trong ca thi dira be lin chin, a tran, gay nhom, lem
ludc, hai xuang vai ben ngdt, nhd lin cao, moi ni ra, bong nhirng cdi vdy nhd "
[26; tr.46]. Trong cudc sdng hinh anh cui ggi len cho ta biet dugc sir tam thuang,
nhd nhoi. Huy can cd cau tha "Cui mot cdnh khd lac mdy dong". Cudc ddi cua
thang Cui khong lac may dong, nhung vdi hoan canh thuc tai, md cdi cha, d vdi
ngudi me ngheo, de sinh tdn, nd chap nhan lam bat cu viec gi, chang han nhu viec
dan dudng cho VTnh va Dju len dinh niii vdi so tien rat nhd nhoi, nhung ddi vdi
GVHD: Nguyen Lam Dien
18
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thienjjhien trong ico (ruyen_^gdn Gio le vd 9 c.
chuyen khdc cua Ag; vin Aypc Tu
Cai do la ca sir sdng. Bang each khac hga nay, tac gia da cho ngudi dgc hinh dung
Chi tiet ngoai hinh cua nhan vat Sdi trong Au tha tuai dep dugc tac gia
khac hga cung day sue am anh: "Cdi dang gay go vdi chdm tdc nhudm vang" [26;
tr. 66]. Chi cd mdt chi tiet nhung ciing de ngudi dgc cam nhan vl sd phan va tinh
each cua Sdi. Chan nan, bat can, khdng hy vgng, khdng tin tudng bdt ki dilu gi d
ngudi Idn nira.
Ben canh each dat ten cu the cho nhan vat, Nguyen Nggc Tu cdn cd mdt sd
each dat ten khac nua, du khdng true tiep nhung qua cam nhan ma dac biet la dat
nd vao ngu canh cua cot truyen thi ciing gian tiep the hien so phan va tinh each
cua nhan vat. Do la each dat ten cho nhan vat dng Tam Nhan Dao, trong truyen
ngan Gid le, neu khdng dgc ky ta se tudng rang nhan vat nay la ngudi tot, nhung
thuc chat do chi la ve be ngoai, cdn ban chat that sir cua dng la ngudi nham hilm
xau xa. Ong da ciiu vdt mdt cd be lac loai ve sdng trong mdt can chdi gan nha dng
vdi ly do de cd be trong ndm khu vudn nhung do cdn la muc dich xku xa ma dng
da toan tinh. Va cd gai da bj dng lam nhuc, hinh tugng tdt dep ve dng da sup do
hoan toan trong long em. Day la each ggi ten day cham biem da kich cua Nguyen
Nggc Tu vdi nhirng hang ngudi sdng gia ddi, sdng khdng diing vdi ban ch&t that
cua minh.
Ngoai ra cdn cd nhirng trudng hap khdng ten, nghTa la tac gia da khdng dat
mdt cai ten nao cho nhan vat: Ngudi phu nu va ngudi thanh nien trong Mot chuyen
rd ve than phan ngheo khd, khdn khd cua nhan vat Cui.
hen ho, cd khi tac gia ggi la em la anh, cd khi ggi la ngudi phu nu la chj. Nhan vat
cd gai trong Gid le dugc ggi bang nhieu cai ten, nhung khdng phai la ten that cua
cd be: Lac, Cam, Cung, Lam, A, My Ai va Em ...
Cd the ndi, tap truyen ngan Gid le vd 9 cdu chuyen ciia Nguyen Nggc Tu
tuy ve de tai khdng mdi, nhung each xay dung nhan vat thong qua nhirng bien
phap nghe thuat, chj da tao cho minh mdt net rieng. Dac biet trong the gidi nhan
vat da dang cua Nguyen Ngoc Tu cdn cd sir xuat hien cua nhung con vat gdp phan
lam cho biic tranh canh vat con ngudi trong truyen ngan cua chj them sdng ddng.
Do la con Cdc trong Mdt chuyen hen ho, con chd ten Cd trong Gid Le, do la nhirng
GVHD: Nguyen Lam Dien
19
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
•JlMiiiL--±2-.--Ji^ tdp truyen ngan Gioje va y can , 'uyenkhde cuu Nguyen Ngoc lu
con vat tri ky cua ngudi, biet ndi tieng ngudi, chia se nhirng ndi cd dan vdi con
ngudi. Dieu do gdp phan lam cho trang viet cua chj them hay han, ddc dao han.
Moi mdt hanh ddng cua nhan vat trong truyen ngan cua Nguyen Nggc Tu
deu cd sue am anh Idn ddi vdi ngudi dgc. Hanh ddng va suy nghT ciia mdt ngudi
dan ba trong Mot chuyen hen ho, se dat ra mdt van de ma ngudi doc can phai suy
nghT. Sau khi ciing ngudi yeu dm ap nai ma da hd hen, du rang ngudi phu nu nay
da cd chdng, chj chat nhan ra hai chiec xudng da bj troi mat, chj khdng the ve nha
ngay luc nay, chiec xudng la phuang tien de dua chj ve nhung bay gid da bien
mat. Trong phut yeu long, chj da lao minh xudng ddng sdng trong dem tdi "Chi
nhdy do xudng nude, nhanh nhu mot cdi nhdy mat, nhanh han cd khodnh khac"
[26; tr.l 15]. Hanh ddng nay cho ta thay tam trang cua nhan vat rdi bdi, khdng ldi
thoat, nhan vat da chgn tinh thuang ddi vdi con, trach nhiem ddi vdi chdng. Chj da
chgn cai chet de giai thoat cho minh. Hanh ddng do cho thay khat vgng hanh phiic
manh liet cua ngudi phu nu thai nay. Hg dam sdng that vdi nhirng tinh cam cua
rieng minh.
Hay hanh ddng cua nhan vat VTnh trong Sau trin dinh Puvan, vi muon
dugc xem sau trd bong ma VTnh da Ian ldi dudng xa de len dinh nui, anh muon tan
mat xem sau trd bong mdt Ian rdi chet anh ciing chap nhan vi "Cd gai giang hd
kia sdng vi con, vi moi tinh ngac ngoai, bi xe Ha, thang be tin Cui that hoc kia cdn
cd me, anh thi khdng vi ai, khdng vi cdi gi hit. " [26; tr.55]. Khi len dinh nui rdi,
anh nghT rang khdng cdn cai gi dep han bong sau dang nd va anh cung khdng
Trong truyen ngan ciia Nguyen Nggc Tu thi khdng cd phan ket thuc. NghTa
muon xudng nui vi "chang cd gi cha dai anh a do " [26; tr.56]
each ket thuc "md", bdi theo chj, ldi ket thuc do se hay hon vi de cho ngudi dgc
suy nghT, cung dua ra ket luan cho than phan va cudc ddi cua nhan vat. Chj cd vd
sd each ket thuc tac pham nham the hien tinh trang cuoi cung ciia nhirng xung dot
dugc mieu ta trong tac pham. Tac pham Chi pheo cua Nam Cao ket thuc khi Chi
Pheo dam chet Ba Kien va tu ket lieu ddi minh. d cuoi truyen la hinh anh mdt Chi
Pheo con sap chao ddi, mau thuan trong tac pham se tiep dien.
GVHD: Nguyen Lam Dien
20
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
la truyen ket thuc nhung nhan vat trong truyen thi khdng cd ket thuc. Chj chgn
Thien nhien trong lap tru, :n ngan Gio le vt
) c-
chuven khdc citn Ngv\
• e
Trong Vet chim trai, Nguyen Ngoc Tu da chgn each ket thuc cho nhan vat
cho dgi vdi dau ba cham. Khdng biet den bao gid, ca gia dinh se quen di tieng
khdc ban trua ciia ba ndi. Nguyen Nggc Tu da de cho ngudi dgc chd dgi mdt dieu
gi do, tuy truyen da ket thuc nhung ca gia dinh VTnh den bao gid mdi dugc hanh
phiic. Chinh hien thuc cudc sdng, giiip cho chj cd cai nhin toan ven han. Ta cd the
nhan xet rang, cudc ddi khdng chi toan mau hong, chd dgi se cd mau khac nira.
Ma cu the la mau gi? Deu do thi khdng ai biet. Hay sdng diing vdi ban chat, con
ngudi that ciia minh. Qua nhan vat ngudi cha da ggi len cho ngudi doc nhieu suy
nghT, khi quyet djnh mdt dieu gi do nen suy nghT than trong, neu khdng se hdi han
ca ddi ngudi.
Cdn trong Sdu trin dinh Puvan, ket thuc truyen, VTnh chap nhan chet tren
dinh nui cdn Dju thi khdng tin vao nhung cay sau giet ngudi, Dju di xudng nui va
cd the chj da di tim con. Cui thi khdng dugc tac gia nhac den d cuoi cau chuyen,
cd the dira tre da ve nha cung me minh. Tac gia muon gui gam trong truyen ve
nhan vat VTnh, sdng can phai cd muc tieu va muc dich cu the rd rang, tuang lai
dang chd dgi phia trudc. Dung vi nhirng ve dep trudc mat ma quen di tuang lai,
quen di cudc sdng thuc tai, khdng phai cd tien la cd tat ca, ma nhirng thu* khac, ta
can phai di tim mdi cd. Hay md rdng long de ddn nhan tinh thuang yeu cua mgi
ngudi. Vi nd la mdt thu tinh cam vd gia, khdng dung tien ma mua dugc. Cai chit
cua VTnh cung chinh la ndi hoang mang cua ngudi ddi, phai chang khi len den
dinh cao rdi, chi mdt buoc chan nira se la vuc tham.
Trong tap truyen ngan cua chj, ta bat gap gigng dieu dan da mdc mac trong
nhirng trang van ta canh thien nhien, ta canh cudc sdng sinh hoat ciia ngudi dan
Nam Bd. Gigng dieu dan da, mdc mac nay xuat hien vdi tan sd cao trong truyen
ngan ciia chj, ddi khi lang dgng d nhung cau van ke hda trdn vdi ta "Nhirng chieu
r
r
phai, nhin ra sdng thdy luc binh troi la pha mdy cdi bong luc binh qud thi, cung
phai nhu chiiu. Ngd ra sau nhd thdy mdt cdi vat ddng triing sdu, ngoi lin mat
nude nhirng bong liia thua that, xanh xao. Vuan cu cd vdi cdy vu sita, mil u rung
trai day mat ddt, mdy bui tre bui true viit lin trai 1 chum xanh ngat... " [26; tr.84].
Cau van tham dugm ndi budn, no la khiic nhac long thien nhien Nam Bd dan da,
tu nhien nhung cung day ve quyen rvi viit len tir nhirng trang van ndng nan tinh
GVHD: Nguyen Lam Dien
21
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
7 :n nhien tr uig tdp truyen ngan G'' k> m 9 cdu chuyen Khdc cua Nguy in Ngoc Tu
ngudi. Ngoai ra, ngon ngu trong van chuong cua chi luon chan that, gian dj, dam
da huong vj mien Nam, nd khdng lam cho gia trj biiu dat bj giam siit di ma trai lai
Ngoai ra, Nguyen Nggc Tu cdn thanh cdng trong viec mieu ta thai gian,
khdng gian. Khdng gian trong truyen thudng dien ra tai nhirng viing que, nhirng
lang, xa, nd gan lien vdi cudc sdng lang bat tren nhirng ddng sdng, canh ddng,
menh mong. Trong Cua ngdy da mdt, nhan vat da cd mdt chuyen du khao vung
ddng bang, va hg da dung lai d Thd Sau. Day la vung que cd nhung con kenh, rach
chang chjt. Trong Vit chim trai, Au tha tuai dep... Khdng gian dugc gidi han
trong pham vi nhd han, dd la gia dinh.
Dac biet, khdng gian trong sang tac cua Nguyen Nggc Tu khdng chi cd
nhirng nai cd dja diem, ten ggi cu the vdi hinh anh, canh sac thien nhien cu thi.
Nhung cung cd khi chj de cho ngudi dgc cd sir lien tudng, mdi ngudi doc cd
nhirng hinh dung khac nhau. Dd la khdng gian tam hdn, moi nhan vat diu cd mdt
khdng gian tam tudng rieng vdi nhirng hoat ddng tam ly, suy nghT rieng tu....
Trong khdng gian do, ho the hien cam xiic vui budn, hanh phiic - dau khd... Nhin
chung, khdng gian cua mdi nhan vat luon tdn tai ndi budn, sir cd dan ve tinh yeu,
nd cdn lam tang them tinh bieu cam.
Cdn ndi ve thai gian, thai gian trong sang tac cua Nguyen Nggc Tu khdng
theo mdt khudn mau nao, thai gian thudng la hien tai - qua khu. Nhu trong truyen
ngan Chudn chudn dap nude, thai gian trong truyen la thai gian cua hien tai, hien
tai dien ra luc ngudi cha dang trg giiip cho con trong cudc thi
truyen hinh
gameshow. Hanh ddng cu the tiep dien la ndi dau khd cua ngudi cha khi trg giiip
sai cho con gai. Thai gian quay ngugc ve qua khu khi ngudi cha nhd den ngay
xua, ca gia dinh deu xem dng la mdt than tugng de ngudng md "Cha nhd cd Idn
than phan, cudc sdng.
minh dot con cui lay to ong vd ve trin cdy khi, nhd con da nhin cha nhu mdt anh
hung, Cha nhd cd Idn dam mua sua lai cdi mdng xdi, me da ninh not, "nhd vdn
md lam duac mdy chuyen nay khdngphai di kiim a nghen " [26; tr.27].
nhau. Truyen khdng cd thai gian va khdng gian rd rang. Dgc truyen Gid li, ngudi
dgc gidng nhu di vao me cung, vi chj da trdn Ian nhirng canh hien tai va qua khii,
GVHD: Nguyen Lam Dien
22
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Truyen ngan Gid li, mdi gian la qua khii - hien tai - tuang lai dan xen Ian
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc ciia Nguyen Ngoc Tu
trdn Ian vdi nhirng giac ma thuc tai. Truyen khdng cd dau cd dudi, nen nd khdng
de dgc. Ban dgc phai dgc nhieu Ian mdi hieu het toan bd cau chuyen.
Vdi tai nang vdn cd, nhirng truyen chj dung len deu mang mdt net nghe
thuat rat ddc dao, the hien phong each rat rieng: tir tinh hudng truyen, each xay
dung nhan vat, each ket thuc truyen, thai gian va khdng gian trong truyen...
cd rat nhieu yeu td khac biet so vdi cac nha van cung thai. Chinh dieu nay da lam
nen thanh cdng Nguyin Nggc Tu.
GVHD: Nguyen Lam Dien
23
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Van ciia Nguyen Nggc Tu rat phong phu, da dang ve ndi dung va hinh thuc,
Thie 'nhien trong tdp truyen ngan Gu le va 9 cdu chuyen h& cy< ,. NguyOn Ngoc lu
CHUONG 2
NHITNG CANH SAC THIEN NHIEN NOI BAT TRONG
TAP TRUYEN NGAN GIO LE VA 9 CAU CHUYEN KHAC
2.1. Canh sac thien nhien hai miia mua nang
Thien nhien khdng chi dugc mieu ta qua hinh anh canh dong, ddng sdng...
ma nd cdn dugc mieu ta qua canh sac cua hai mua mua nang. 6 miin B&C thi cd
bdn mua: xuan, ha, thu, ddng, cdn Nam Bd chi cd hai mua: mua mua va mua nang.
Nang nhieu ma mua ciing nhieu. Thien nhien cd luc "mua thuan gid hda ", cd luc
lai "mua ndng that thudng" va ddi khi rat khac nghiet. Qua nhirng trang viit cua
Nguyen Nggc Tu, thien nhien lai hien len rat gan gui vdi ngudi dan Nam Bd.
2.1.1. Canh thien nhien mua mua
Nguyen Nggc Tu da mieu ta mdt canh mua lam ngap dudng phd, ngudi cha
trong Vit chim trai sau khi rdi khoi truang quay, thi gap canh "Trin dudng ve nhd
gap luc triiu cudng, cha phdi chay vong qua ngd khdc di trdnh con dudng bi
ngap nude, nhung a vong xuyin cha lai queophdi, nin lac di xa " [26; tr. 19]. Ong
nhd cd Ian sua lai mang xdi cho vg minh, va dugc vg khen, "Cha nhd cd Ian dam
mua sua lai cdi mdng xdi, me da ninh not, "nha van md lam duac mdy chuyen nay
khdng phdi di kiim a nghen" [26; tr.27]. Ong cam thay minh la niem tir hao cho
gia dinh, du cd dam mua bao lau di nira thi ciing khdng sao.
Trong Tinh tham, mua mua trd nen rat dai dang, thai gian troi qua rat nhanh,
mua mua di rdi mua mua se trd lai, con mua lam cho mai che phai dot nat, nen
phai sua sang lai "Mua mua di, rdi mua trd lai, cdi mdi che trudc Doc Mdy duac
lap lai, quan sua sang ddi chut" [26; tr.37]. Hg lang le nhin nhau ma khdng biet
mua chung nao mdi tanh, can mua dau mua dai dang. "Nude a ddu md dng trai
cu mua hoai" [26; tr.37].
Cdn trong Sdu trin dinh Puvan, mua d day rat hiem hoi, thang Cui cam
thay rat vui vi cd mua, Cui nhin trdi va doan rang "Tre lam Id toi nay xdm tui cd
mua" [26; tr.49]. Khi biet la trdi dang mua, thang Cui khdng tin dugc vao mat
minh, va viec dau tien ma nd se lam la ve nha bao tin cho me "Mua bdt ddu nang
hat, thang Cui quay tron dudi Idn mua, nd muon xudng nui di cho md nd hay,
GVHD: Nguyen Lam Dien
24
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien troig tap truyen ngan Gid le vd 9 cdu chuyen khdc c uj Nguyen Ngoc Tu
mua rdi, mua thiit rdi" [26; tr.52]. Cui la mdt nguci con rat cd hieu, Cui mong ve
sdm de dugc phu giiip gia dinh "Thdi, tui vi, di md tui dam minh hung nude mua
idiba". [26;tr.53]
trd bong da thdi thuc anh, va VTnh da dgi dugc ngay do " Vinh cdn mong gi han,
Niem vui dd khdng chi den vdi Cui ma cdn cd VTnh, niem dam me xem sau
can mua ddu tiin sau han bdn tram ngdy nang nhu thiiu nhu rang, vd sdu trd
nhitng bong hoa ddu tiin"[26; tr.50]. Ngoai con ngudi ra, con vat cung mong
dugc tam mua nhung khdng dgi dugc va da chet "Cui sudng nhu sap ngdt di, nd
ldi cdi ddu lau con di tin Chuang ra ndi nhu khdc, tam mua ne mdy, tao da biiu
mdy rang chd, thi nao ciing duac tam mua, mdy khdng nghe, mdy chit" [26;
tr.52].
Hay trong Nui la, mua lam cho ngudi dan khdn ddn, cay cdi nghieng nga,
canh mua dugc tac gia mieu ta rat du ddi, "Ngoai trai, mua nhu giu, nhu trut, nhu
do " [26; tr.69]. Trudc can mua, y nhu cd mdt diem bao "Nhieu hinh anh cham rai
dong lai trong khodnh khdc trudc mua. Mdt con ga trong tuyit vong tim mdi trin
sdn, md nd ddi vao dd, nghe ti ran. Con chd nam gan do, sua nhirng tiing rdi.
Thang be hai ngan ra mot chut, nd thong hiiu tieng ndi ciia loai vdt - ban be nd,
nin nga nga chuyen gi do khung khiip lam, con nhdng mdi nhdy nhdt hoang
mang, da duai trong long" [26; tr.71-tr.72].
Can mua do, VTnh va ngudi ban se dua vao bd phim, can mua that Idn, that
to "Chung ta chi cdn ngoi trong ngoi nhd trin nui dy cha dai mdt can mua Idn
nhu bira nay, nhu trut, nhu giu, sdm sap nhu vay. Vd thang be cua chung ta bi can
mua ruat chay vao nha, nhu thi, khdng cd can mua do, thang be se mai tha than
ngoai sdn" [26; tr.73]. Tac gia mieu ta ve canh mua d tat ca moi nai "mua dang
rin ri trin mdi nhd... mua xia xdi miit trin xdc bong bang lang, tai nhat... Ddu
mua xoi chung nhu nhoi cd dd... mua vd nude mdt lam tam nhin mu mit.N [26;
tr.74-tr.80]. Mua lam cho con ngudi ta phai khdn ddn lao dao, mua lam cho thang
be phai dau ddn khi ndi nd cdn d trong nui, khdng biet ndi cd thoat dugc khdng
hay da bj vui lap tren nui. Thang be gao len keu ndi, nd dau ddn nhu vua bj mat
thu gi dd "ho diin cudng chay trin con dudng mon ngoan ngoeo da xuat hien
GVHD: Nguyen Lam Dien
25
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien 'hien trong tap truyen ngan Gid /•' va- 9 au chuyen khac cua Ngin en N:/')c Tu
nhung vit nut khd sdu. Mua bong rap. Thang be kiu ndi ai rat hong, cd nd dau
nhu tuam mau tuoi" [26; tr.80].
Mot chuyen hen hd la cau chuyen ke ve mdt con cdc nhin thay mdt can chdi
cd hai ngudi dang hen hd vdi nhau, trdi mua ma hg khdng de y, cii nam day va
khdng cd y djnh ve nha trii mua "Mua rdi. Khdngphdi la thir mua nhdo, udt, dam
nude, diu ddng md Cdc tung quen thuoc, cd cam giac mua hai rat, tra nhu mot
tiing cuai khan" [26; tr. 105]. Can mua khdng binh thudng, khdng gidng nhu
Ngudi dan da sdm nhan biet dugc dieu nay va da di mua do du phdng bao. Con
mua cd the lam cho Dam Sau nga bat cii luc nao, vi do chi la nhirng can chdi muc
nat, cu kT "Trong man mua due ngdu ngdu, nhitng cdi chdi Id nam rdi rdc, thua
nhirng can mua dau mua khac, ma do la dau hieu cua trdi dat ve mdt can bao Idn.
that, da ddn". [26; tr. 105]. Ngay thudng, Dam Sau da it ngudi, nay khi nghe tin
bao, thi "dam nude hoan toan hoang vu" [26; tr. 106], khdng mdt ai lui tdi. Mua
rat du ddi va nd bao hieu cho can bao da den "Nhu luc nay, mua cung bi gid gidt,
xe bira ra, tai td, tat udt cd bap chan chi, ddn cdi lanh chay budt sdng lung" [26;
tr.l 10].
tieng "Xe di qua mot cdnh rung cao su dang thay la thi mua nhd. Mat ngd qua
Hay trong Gid le, mua lam cho cd gai khdng ndi dugc bong thdt len thanh
cua kinh nhde nude, cd gai thdt nhiin ndi "Biet nude khdc chung nao rdi? " [26;
tr. 135]. Mua rai rat nhanh "Mua nhanh chdng phu lin chiic xe tdi mdt cdi bat
trang xda. Va khi cd gai bat dau ndi thi cd ndi rat lau mdi dugc mdt cau "hoi chut
nay "hie gdn sdng mua Idn qud" [26; tr.l57]. Anh thay rat vui vi dugc che chd
cho cd gai, da lau rdi anh khdng cd cam giac nay, gid nd tran day hanh phiic.
xiu nita la sdng mua trdi lam" [26; tr.l57]. Du phai day cd gai phai ndi nhu the
Mua rat mdng va dai "Em nghi anh ta dang ndi nham, anh ta khdng ndi vi
minh, nin than nhiin lay mat buoc nhirng sai mua mdng vd dai ngoai kia " [26;
tr. 121]. Khi budn va cd them can mua thi long cang budn han "Cd nguai anh ta
ngdm nude mua, rirau vd ndi budn, tdt cd da udt dam tdi xuang. Chung pha lodng
mau, vd trdi tim met mdi kia phdi day dua tirng ddng trong vdt. Em quay tui lin
vai, em sa cdi each chay trdi tudt,
tran lay cua nhitng ddng mau lodng [26;
tr.l 26].
GVHD: Nguyen Lam Dien
26
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
(cid:127) ^ (cid:127)
(cid:127)nH
(cid:127) (cid:127)
Thien nhien trong tap truyen ngon Gid le va 9 can chuve? khdc en,; Nguyin Ngoc Tu
Mua trong Tho Sdu dugc tac gia mieu ta nhu mdt bay sam chop "Khi trdi trd gid Nam, mua mua keo theo mot bdy sdm chap dp tdi" [26; tr.86]. Ngudi dan d
day rat sg mua mang khdng thu hoach dugc, hg se khdng cd cam dk an, nhung
mua cung tao dieu kien cho khach du ljch vui ve vi dugc ldi xin "Nhitng bita mua
nhiiu, khach mirng hum, khodi chi si sup ldi ra dudng. Ho xdeh dip ldi trdt vudt
trin con dudng op ep bun sinh, nguai nay nhd nguai kia chup cho kiiu hinh ngoi
ngdp. Nguai nao nguai nay hdn hd hit biit [26; tr.86]. Nguyen Nggc Tu mieu ta
that tai tinh mdt canh tugng mua mua keo dai va ddi khi cdn nit du ddi.
Canh thien nhien mua mua dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta that phong phu,
da dang, mdi canh vat trong mua gan lien vdi tam trang nhan vat, nd mang mau
sac khac nhau, phu hgp vdi tung nhan vat trong mdi cau chuyen.
2.1.2. Canh thien nhien mua nang
Thien nhien khdng nhirng dugc tac gia mieu ta qua nhung canh sdc mua
mua that dai dang, cd rat nhieu hinh anh khac nhau ve mua trong tac pham thi mua
Trong Vit chim trai, cai nang dugc tac gia mieu ta mdt each rat nhe nhang,
cai nang that de chju va em a, trdn Ian vdi nhung can gid "Ndng trin cao lat
nang ciing dugc tac gia mieu ta mdt each cu the va chi tiet.
nhdeh, xuyin qua tan cdyxudng din sdn thi te han, chi la nhitng chum bong nang
md ma. Ldu lau, vdi ngon gid md cdi leo heo chay lit phit qua, nhitng cdi Id me
lung thitng rai xudng, dam long chd lai la da bay nguac lin, di lai nin sdn vdi
bong nang thua, tdi ngat" [26; tr.5-tr.6].
Cdn trong Chudn chudn dap nude, ngudi cha luon sdng trong tam trang dan
vat ghe gdm vi tui chudn chudn, den khi mua nang da di qua lau ma dng cung cdn
cam thay rat bat an, dng cii* mai suy nghT "Cha a vdi dam chudn chudn cao cao
ong mat suot cd can nang tat, nghi mdng lung, tui chudn da chai vdi minh suot
mot tudi tha sao khdng de cho minh thdy, hay Id minh da tirng thdt nhirng cudc
sdng thanh thi khiin minh quin di, tai sao khdng quin chuyen gi khdc md quin
Hay trong Tho Sdu vi mua nang han han nhung ngudi ndng dan bj that
mua, hg khdng biet lam gi ngoai tien ban nhirng con chudt "Bdi suot mdt mua
chuyen chudn chudn dap nude" [26; tr.24].
nang do, hai tia con tdi chi sdng nha vao tiin bdn chudt ddng nin tdi khdng lam
GVHD: Nguyen Lam Dien
27
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien frong tap fruygh ngan Gio le va 9 can chuyen khdc cua Nguyc i Ngoc Tu
sao cdi tmin duac hinh dnh cua minh" [26; tr.86]. Nang lam cho con ngudi cam
thay bo va, lac long "chua biit di ddu, vi ddu nhung rai bd chd nay trudc da"
[26; tr.87]. "Cdi nang" cung lam cho ngudi dan d Thd Sau cang tang them sir buc
tuc, thu ghet trong long "Khi nang trd lai u Thd Sdu trong mau vang ua hoang
hodi, su thu ghet ngudi la trong long tia tdi cdng chat chua " [26; tr.88].
Cdn trong Sdu trin dinh Puvan, "Nang" da lam cho ngudi dan tren dinh niii
Puvan phai khd sd, khdng cd nude de udng, ddi sdng sinh hoat khd khan vi "Sau
chi trd bong dudi can mua ddu tiin sau muai ba thang han liin tiip, khdng mot
giot nude nao rat lin dinh nui xa xdm" [26; tr.41]. Nang that du ddi va khac
nghiet, con vat chet vd sd thi sau mdi trd bong "...cdy sdu sdng bang xuang di,
xuang trdu bd, nam nao nhd tdi chit nhiiu sdu mdi trd bong" [26; tr.42], va khi
chuong trinh du bao thai tiet ndi rang sap cd mua tren dinh Puvan trong vdng mdt
tuan nira, VTnh xem chuong trinh do xong ngay lap tuc " Vinh vung day, bat ddu
cudc hanh trinh " [26; tr.45] vi day la ca hoi tdt de anh thuc hien dugc udc mo cua
minh, la dugc xem sau trd bong.
Khi len tdi nui thi anh can mdt ngudi dan dudng, ngudi do la Cui, thang be
thudng chan de tren nui va Cui xem de nhu ngudi ban than cua minh, chai vdi nd,
ndi chuyen vdi nd lam cho Cui quen di cai nang han gay gat "Hoi trudc tui chan
cd bdy muai mdy con. Han qud nin tui nd chit hit rdi. Bdy gia chi cdn con Danh
nay thdi" [26; tr.46]. Cui la mdt thang be bj han han lam cho "hai mat rdo hodnh,
dudng nhu nude mat ciing bi cdi nang dai ddng rut can, bay hai di" [26; tr.47].
Han han lam cho cd cay chet het, ngudn nude can kiet, khdng mdt sinh vat
nao sdng ndi, ngudi dan cd khi phai dgn nha di nai khac de sdng. "han hdn qud
lau, cd cdy chay la hit, ngudn nude ciing kiet, nin chi cd mdt con di, nhung con
di do cung chui vao hoc dd tron nang, nd kiet sue lam rdi" [26; tr.46]. Thang Cui
biet la sap han han, va nd ciing cd nhirng du djnh cua rieng minh "De danh han di
vd sudi lay nude udng" [26; tr.51]. Cay sau dudng nhu ciing khdng chju dugc cai
nang "trudc mat anh Id nhung cdy sdu vdi nhitng vdm la da heo hat, chuc rung
khoi cdnh" [26; tr.52]. Dd la nhung hinh anh mieu ta cai nang du ddi cua mdt
vung dat xa xdi, hoang vu, Nguyen Nggc Tu da that kheo leo khi xay dung nen
GVHD: Nguyen Lam Dien
28
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
hinh anh "cai nang" du ddi sau nhieu ngay khdng cd mua tren dinh nui Puvan.
Thiennr. -'njrong tap truyen ngan Gid le a 9 cdu chuven khdc cua Nguyin Ngoc Tu
Vdi Gid le, nhan vat trong truyen khdng biit minh djnh di dau, lam gi, din
ndi ma quen di mau cua nang, ho khdng cdn nhd gi nira "Ho khdng cdn nhd mau
cua nang, hay phia cua mat trai rai" [26; tr.l 19]. Mua di qua rdi nang se tdi,
xuyen qua nhung rau cu "nang sau mua heo chiiu xiin trin rau cu heo, vd nhung
mdnh thit cung heo tdi ti dudi tiing vo ve no say cua lu rudi" [26; tr. 117].
Tac gia mieu ta Du rat chi tiet qua nhung cai nang lam da den quiit "Chu cii
tang kem mot phu xe tdc ddiphu mat, den qudt vi ndng vd vi ngai tam, gid trudc
tudi, tin Du" [26; tr.l26]. Mdt cau chuyen dudng nhu khdng cd ket thuc xoay
quanh cd gai "Cdu chuyen trong treo vd vui nhon khdng bao gia cham dirt, bdt
chap mua, ndng, bdt chap gid li gid bdy" [26; tr.139]. Sau khi cd gai cam bj dng
Tam Nhan Dao lam nhuc, cd da xda tan di nhirng gi dng lam cho cd. Va cd nhd lai
nhirng ki niem ve dng Tam, xa than de ciiu cd "tam vdi dng xe do minh de bd tay
em hdm bi dao cat, cdi gdc thirc an man sdn dng di danh cho em trong tu chin,
giong ngdm Vdn Tiin sdng khodi vang tir trong nhd nhung sdm mai, ddng dng
ngoi nhan nai goi tdc cho va nhitng ngdy ndng dm... " [26; tr. 143- tr.l44]. Bay
gid nhirng ki niem do khdng cdn nira, ma nd chi lam cho cd cang ghe torn con
ngudi dng han.
Trong Cua ngdy da mdt, nang hien len vdi ve rat la, nhan vat nhu bj say
nang, "Vd can nang khd khdc triim phu lin tdi" [26; tr.97], cdn trong Mdt chuyen
hen hd, nang bay gid chi cdn mdt chum nang heo vay ma hai ngudi van nam do,
va khdng cd y djnh ve nha "Nhung ddi ngudi vdn nam kia, tinh ba, la nga ngu. Ho
ra day luc xi chiiu, khi trai vdn cdn mdt chum ndng heo" [26; tr.l06]. Sdi trong
Au tha tuoi dep thi xudng ga va khdng biet se di dau "Hoi lau, Sdi quay lai nhin
vi phia tau, vd ddi mat nd xuyin qua khodng sdn ga rong, lam vat nang xanh xao.
Hay cd cue mdy bay ngang ddu md em khdng thdy? Rdi Sdi quay di, nhda vao
Qua viec mieu ta canh thien nhien mua nang, tac gia da khac hga len mdt
hinh anh mua nang that du ddi, phu hop vdi tinh each va tam trang cua tung nhan
vat trong mdi cau chuyen.
GVHD: Nguyen Lam Dien
29
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
ddng nguai" [26; tr.66].
^nnhien ,
g tap truyen ngan Gio le vu 9 cdu chuyen khdc cua Nguyin Ngoc Tu
2.2. Canh thien nhien song nirdc, may troi va nui non
Khdng chi cd canh mua, nang ma tac gia cdn mieu ta den nhirng canh vat
thien nhien do trdi dat tao nen, do la canh sdng nude, may, trdi, nui non... dit ca
chi bang vai net cham pha, ma thien nhien lai hien len vdi ve dep vdn cd cua nd.
Cudc sdng sinh hoat cua ngudi dan d ddng bang sdng Cuu Long luon gan
lien vdi ddng sdng, ben nude. Sdng nhu mdt ngudi ban gan gui vdi con ngudi,
nhung trong ki lie cua mdi ngudi, sdng hien len vdi ve dep rieng. Nha van Nguyin
Nggc Tu da dua hinh anh sdng nude vao trong tac pham cua minh kha phong phii,
da dang. Mdt "ddng sdng" hien hda khdng cdn nhieu hoang so, dang sg trong
nhirng ngay dau khai pha nhu trong truyen ngan cua San Nam "Mudi kiu nhu sao
2.2.1. Canh song nirdc
thdi, d*ia ldi tua bdnh canh" va cd nhieu cdn thu du "Dudi sdng sdu ldi, trin rung
cop dua" [13; tr.l70].
Ngugc lai, hinh anh "sdng" trong truyen ngan cua Nguyen Ngoc Tu hien
len hien hda han, khdng cdn thu du, sir hoang da cua phan nao giam siit, mdi cau
truyen la mdt ddng sdng khac nhau, sdng ggi len nhung ki niem em dem, ddng
sdng ciing cd the mang den cho con ngudi ta mdt ndi dau khd quen, trong truyen
ngan Vit chim trai ta bat gap hinh anh "Nhung rdi bd ndi cdt tiing khdc sau mdt
giac ngii ddi, ma, long nguai la thu di thuang tdn, ddng sdng ciing cd thi cat nat,
sau do thi anh mat, tiing ndi, nude mat... " [26; tr.10], ddng sdng la nai chiing
kien nhirng niem vui Ian ndi dau cua con ngudi. Hinh anh con sdng dugc lap di lap
lai nhieu Ian trong truyen cua chj, va trd thanh mdt trong nhirng dac diem ndi bat
"La hdu due ciia mot truyin thong van ndi xudng lin tir miet sdng nude, Nguyin
Ngoc Tu da ki vd ki rdt hay vi nhirng mdu ddi ciia ngudi ddn miet vuan, vi cudc
sdng bam vdi chiic ghe, con nude cua nhitng con ngudi hiin lanh cam phan,
nhirng tinh cam chan that, ndi liin ddt nude vdi con ngudi" [10; tr.3].
Sdng nude giiip con ngudi cd phuang tien di lai, nd la cau ndi giua con ngudi
vdi the gidi hoang so nhu Thd Sau "Chiing tdi thui mdt chiic ghe nhd, len ldi vao
nhirng con kinh, rach chdng chit ciia Thd Sdu" [26; tr.92]. Con ngudi noi day luon
manh me, tir nhd anh da sdm y thiic dugc cudc sdng ca cue cua minh "Sdng cung
GVHD: Nguyen Lam Dien
30
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
sdng chung vdi ddng sdng. Tieu bieu la Sang, anh it hgc nhung rat gidi dang va
Thien nhien irong tap truyCn ngd- njo U> va 9 c.;
_
; < -
me di bdn hang bong tir nam muai hai tudi, cdu ta rdnh re dudng ngang ldi tat,
thuoc long con nude Idn rang" [26; tr.92] va khdng vi the ma anh chan nan Thd
Sau, ngugc lai, anh rat yeu mien dat nai day va khdng the nao rdi bd nd dugc. Vi
sdng d day tu nhd nen anh rat ranh dudng di ldi ve. Anh luon theo ddi tung con
nude va do la phan khdng the thieu trong cudc sdng ciia anh "bat ddu tiry nghi bd
Thd Sdu, chiic ghe vd nhirng ddng sdng, cdu ta budc vao cudc theo dudi biin
biit" [26; tr. 103].
Chi vi hinh anh cua cd gai ma anh cd y djnh rdi bd Thd Sau de di tim cd gai.
ngu cua con ngudi, am thanh cii d d nhu sam vang, Sang khdng tai nao ma ngu
Ddng sdng cd ddi luc lam cho ngudi ta cam thay de chju va ddi luc nd pha di giac
dugc vi nhung am thanh do rat khd nghe "Dudi bin, Sdng chdc la khdng ngu
duac, tiing day xich mid ghe cir lao xao suot" [26; tr.103]. Cdn ddi vdi nhan vat
"tdi" thi ngu rat la ngon vi anh da bdt di ganh nang nao do"Tiing day xich buoc
ghe xiing xeng dudi bin lam tdi chui vao miing vd ngu say, thanh thdn. Tdi tin
rang chua bao gid minh lai ngu mot gidc sdu, din mire cdm gidc nhu minh dang
chim tir tirva chit" [26; tr. 102- tr.103]. Thai gian d Thd Sau trdi qua rat nhanh ddi
vdi Sang, anh sdng d vung sdng nude, anh rat manh dan va tir tin. Anh da thich
nhan vat "em" va bay td mdt each rat true tiep "Thich em khdng gidu giim, cd bita
Sdng tdo tan hdn lin mat em rdi nhdy do xudng nude "[26; tr. 101].
"tdi" khdng cam thay chan ma ngugc lai cdn rat phan khdi "Chiic ghe dua chung
Ghe dua nhan vat di tir khiic sdng nay qua khiic sdng khac, nhung nhan vat
tdi di tir khiic hdt nay din khiic hdt khdc, vi sdng rach chang chit, chung tdi khdng
thi quay lai thi xa trong ngdy. Dim chiing tdi a lai nhd bd con, ngu trin nhitng
chiic vac cau go ghi, cot ket hay bd vdn da bi mot due nham nhd.
[26; tr.l00].
Nhan vat xung "tdi" tu soi minh xudng guang va ngam nghT ve cudc ddi cua chinh
minh. Minh da qua gia, khdng cdn nhu trudc nira, thai gian trdi rat nhanh va nhan
vat cam thay tiec nudi "Cdy viit tudn muc nhu dang khdc. Di kim long lai, tdi bd
chung qua mdt bin, soi minh xudng sdng, di thdy tdc minh, guang mat ngay khiic
trin mat sdng, mdygid rdi, may gid rdi, mdygid rdi" [26; tr.l02].
Nhan vat "tdi" dang lam cdng trinh nghien ciiu dan ca va cd mdt niem dam
me nao do vdi con sdng, vdi con ngudi nai day "Ngdy lai, chiing tdi di doc nhung
GVHD: Nguyen Lam Dien
31
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
.
jien nhien trong tap tr :en ngan (r >U \ -';
cua Ngu\ en Ng<>c Tu
triin song mdi miit nhirng hang dua nude, nhung lum chum gong, nhirng bui
rang, d rd...[26; tr.lOOJ. Chinh iinung bui dua nude, d rd... lam cho nhan vat cam
thay yeu men nai day, va khi ve que nha, dng ta se sdng thanh than cho den cudi
ddi.
Trong Sdu trin dinh Puvan, sdng lam cho VTnh phai dau ddn vi mat di ngudi
yeu, mdi tinh dau cua anh nhu the la het, anh dau ddn den tdt ciing ma may ai hilu
dugc cam giac cua anh, khi nhin vao nhung bong hoa sau da trd bong, anh lai nhd
den Lam, nhd vd cung "VTnh gdn nhu quy xudng khi nhirng bong hoa bat ddu tim
tham, nhu mdu mdi cua Lam, mdi tinh ddu cua anh khi nguai ta vdt xdc cd a nga
ba sdng" [26; tr.56].
Hay trong Thd Sdu, tinh chat thien nhien cua nd cdn nguyen ve ban so nen rat
heo hut, hoang vang "Doc triin sdng, cd kit day, tir trin ba thd xudng nude nhu
ddt dang guc ddu goi tdc, nhitng cdy bdn de xa khoi me sdng, nhirng cdy sop ru
ruai xda tdc chum ri ndu, nhitng thdn cau li dam thang lin trai, vai tiing ga nhoi
lin xa xa ... tdt cd nhirng thu do lam cho ve mat Thd Sdu budn thiu" [26; tr.84].
Sdng trd nen hien hda va ddi khi rat tha ngay "Luc vao ndch mot con sdng gay go
chay cat qua ddng, Thd Sdu nhu mot dira tri tuyit vong niu tim vu me". [26;
tr.84]. Nguyen Nggc Tu mieu ta rat hay ve canh sdng, Thd Sdu nhd sdng ma trd
Nggc Tu lam cho con sdng tuy cd ve am u xa vang nhung lai rat dang yeu. Con
sdng nhu dang can sir che chd, sir dum bgc cua con ngudi. Tac gia mieu ta that
thanh mdt diia tre nhung la mdt dua tre rat lac loai. Cach nhan hda ciia Nguyen
ddc dao ve canh sdng, cd gan gui, cd yeu thuang thien nhien Nam Bd ma dac biet
nhu vay. Nhd the ma truyen them phan ddc dao va hap dan.
la hinh anh con sdng cho nen Nguyen Ngoc Tu mdi mieu ta canh sdng dang yeu
Tom lai, he thong hinh anh thien nhien cua vung dat Nam Bd: ddng sdng,
kenh rach, cai ao, vam, rach.. "vdi nhitng dac trung riing da trd thanh biiu tuang
trong tdc pham ciia Nguyin Ngoc Tu. Nd khdng chi la mdt bd phan cua tdc pham
ma nd cdn gop phan lam cho trang viet ciia chi tham dam chat Nam Bd " [21; tr.5].
GVHD: Nguyen Lam Dien
32
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thiennhien i;_ng tap truyen ngan GioJe_vaJ_cdu chuyen khac cua Nguyen Ngoc Tu
Truyen ngan Nguyen Nggc Tu, hinh anh thien nhien dugc mieu ta khdng
chi la canh hai mua mua nang, ddng sdng, canh dong ma thien nhien cdn la hinh
2.2.2 Canh may, troi, nui non
Trong "Cua ngdy da mdt", trdi va dat khdng cd ranh gidi rd rang "Giua
anh canh sac may, trdi, nui non.
trai vd ddt long long, bong dung tdi cuai xda, ndi dua may cdu y nhi. Cdi cam
gidc chi cd em vd tdi vd cdy cd dai trin ddng lam tdi thdy di chiu. Tham chi tdi
chu ddng nam tay em, vd ban tay nhd nhan do thodng lanh di vi bdt ngd. Em gid
vd ngd bang qua mdy lin trdi, lang lang vui" [26; tr.97].
Ga la xe khdng each nao ngu dugc vi nhd den nhung nggn nui, nd lam cho
ga bdn chon "Ga nhd nhitng con dudng nhu ke chi bin bd vuc, chay ngodn ngoeo
trin nhitng triin nui dd vdi. Ddi tay nguai ldi xe nhu mua. Ga nhd tiing cdi xe cu
ndc lin theo tirng ddc dd, hang mai ra thanh mdt vdng sdng budn hiu mdng ddn
lin dinh nui. Rdi chung rai tung chum tirng chum nang triu xudng day vuc sdu
nhoi" [26; tr.l.57- tr.l58]. Ga nhd lai luc trudc ga rat thich bam cdi xe, nhu ggi
nhung tieng ggi chai vai, ga khdng biet la minh ggi ai va ciing khdng biet la minh
ggi de lam gi, tieng keu do nhu d lung chung trdi "Chitreo tiing kiu vai vai a la
lung tang trai. O day mot tiing ddng nhd ciing duac hoi dap, hdt mdt vien dd rai
xudng, tiing dd Ian ciing tinh tang rdt lau. Nhiiu khi dirng bin me vuc, ga cdt
tiing kiu: "Quyin ai!" vd dd nui vong lai "ai...ai... " ran ngap" [26; tr. 158]. Khi
chiec Landu bj hu, ga phai sua xe neu khdng se khdng qua dugc bien gidi "Chiic
Landu da bi ra ra a mdt tiim sua xe, ga muon nd duac sua sang trudc khi lin biin
gidi, vdi nhirng con dudng nui quanh co " [26; tr. 157].
Cdn Du thi lam phu xe, anh ta te cdng vi lanh va thay met mdi ra rdi, Du
"Khdng biit bao lau thi mdi ra khoi suang mil, ra khoi con dudng rdi bdi nay.
Bin kia nui cd mat trdi, cd lira ha dm lai ngudi, cd quan cam vdi nhitng thuc an
quen. Qua khoi di suang nay, cd ai dang dai Du?" [26; tr. 161] va ket qua la
"Khdng ai cd. Bin kia nui, vdi Du cdn mit mil han, dng a mdt ndi tuyit vong,
khdng mot bong nguai" [26; tr. 161]. Anh khdng biet sdng vi ai, sdng de lam gi,
bay nam trudc, anh lam cho ndi bd nha di biet xii*. Anh khdng ngd la chinh nhung
GVHD: Nguyen Lam Dien
33
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
con dudng ma anh di qua, cd ndi anh d dd "Khdng nga bd ndi Du lai a trin con
Thien nhien trong (dp truyen ngan Gin le vd 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
dudng md phdi trin muai Idn, chiic Landu chd hangxudi nguac qua do. Mot con
dudng chay giua bd biin vd nhirng ngon nui dd vdi, nhiiu chua trin nui vd nhiiu
suang khdi trong chua" [26; tr.l44]. Du di qua day da nhiiu Ian, nhung anh
khdng biet ndi minh cd the d day. Anh di qua day "chi vi thdy nd dep, md buon... "
[26; tr. 144]. Va khi Du ve nha, anh doan la ca ngay se mua vi cd nhiiu may "Ve
nhd. Du da rdi khdi chiic Landu trong mdt sdng nhiiu mdy a chan trai, cd vi cd
ngdy se mua" [26; tr.l48].
Trong Vit chim trai, sau bao bien cd cua cudc ddi, ngudi cha khdng the nao
quen nhung ldi ndi ciia ba ndi, trdi dat dudng nhu diing yen, khdng cdn mdt tiing
ddng "Trdi ddt lang phat. Mot mui tin nao do xe gid dam thang vao tim cha [26;
tr.7]. Ong chdi vdi va khdng biet nguyen nhan do dau, va dng cung gia dinh khdc
than "Trdi ai, sao md khdc vay? Ua, ndi ai, ndi bi lam sao? Md ai, md dau chd
nao? Bd ndi lac ddu, vdn khdc, nude mat vua lau xong nude mat lai tram trua. Dd
hodi bd khdng nin, cd nhd bdt luc ngd nhau, ngd vuc, ai trong chiing ta da lam bd
ndi khdc? " [26; tr.6]. Cuoi ciing thi ba ndi ciing nin, va nam lay tay ngudi cha va
ndi "Bdy bdn Ut Han cua md chit rdi, con ai" [26; tr.7]. Cdn thang VTnh thi
thudng hay dua gidn nhung ciing ggi d nhan vat "tdi" nhieu suy nghT "Giong nhu
thang Vinh vdn thudng chi tay lin trdi, "Chim kia!" nhung bdu trdi tanh vang, vd
tdi biit thang Vinh ndi gat minh, nhung vdn nghi, niu that la cd con chim nao do
bay qua, thi sao? " [26; tr.9].
Vdi ngudi cha trong Chudn chudn dap nude, khi dng hdi ngudi ban la chudn
chudn dap nude la nd de phai khdng thi "dng ban gat ddu cdi rup, khdng mdy
may suy nghi nhu do Id chuyen dirang nhiin mat trai moc a dang Dong" [26;
tr.21]. Dd la chuyen hien nhien nhung ngudi cha khdng biet, dng nghT rang "Ong
ban nay lam tha, ddn lam tha ngu nga trin trdi vdi mdy gid, vay ma dng biit
chuyen sinh de ciia chudn chudn" [26; tr.21]. Cai y nghT do lam cho dng budn
ghe gdm.
Niem mong muon dugc xem bong sau trd bong luon luon chap chon trong
tam tudng cua VTnh, anh chd dgi da rat lau "Vinh cha ca hdi do da muai lam nam,
vd trong muai lam nam do anh da di gdn nhu khdp cdc chdu luc, khdm pha nhung
GVHD: Nguyen Lam Dien
34
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
ngon nui, ddng sdng, nhitng vung ddt duac xem la dep nhdt" [26; tr.45]. Khdng ai
Thien nhien tro> g tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
mudn len dinh nui do, vi sg se khdng xudng dugc "Chang ai, ki cd tre con muon
lin dinh nui u budn do, ngudi ta ddn quin lang trin Puvan cdn cd nhitng cdy sdu"
[26; tr.49].
Cui la ngudi dan dudng cho VTnh, cau be len nui mdt each rat dl dang
"Thang cui luon miing ki li, nd bd lin trudc, trong nhu con thdn Idn nam vdt trin
nhirng tang dd dung..." [26; tr.49]. Cui khdng biet mat ba va Cui nhin VTnh xem
cd gidng minh khdng "Cdu ndi lam Vinh khung lai mdt thodng vd Diu nhd con din
ra rdi. Dinh Puvan nhu lun mai vao nhitng dam mdy den " [26; tr.50]. Len tdi dinh
nui thi mau trdi da thay ddi, khdng cdn trong xanh nua"7>07 tdi rdt nhanh, nhu thi
tdi, chua nhan dugc tien cdng, danh chd dgi.
Va khi sau da trd bong thi VTnh "Nhung nhitng gi anh cd, anh hudng thu
sau cdi chap mat mdu trdi lai thdm han" [26; tr.52], Ciii mudn ve nha ma trdi da
nita ddi qua da tam thudng nhat nheo trudc nhitng bong sdu dang chuyin sang
phdt tim, trong vat, hat sdng lin vung trai tdi tam mua gid " [26; tr.55]. Anh nghT
ve nhirng ngay qua deu la vd nghTa, anh khdng nghT ra cai gi cd the dep han bong
sau nCra. Viing trdi dang trong xanh bong mdt chdc bj nhung bong sau lam nen
mdt "vung trai tdi tam mua gid". Va anh khdng biet minh cdn chinh phuc cai gi
nira "Vinh quy trudc vdm bong sdu, rdi bai vi y nghi do" [26; tr.55]. Dju cdn cd
con, Cui cdn cd me, cdn anh thi sao, chang vi ai, chang vi cai gi het, anh quyet
djnh d lai dinh nui "Trin dinh nui khdng cd thim dinh nui, vd Vinh khdng mudn
xudng nui, chang cd gi cha dai anh, a do " [26; tr.56], Dju thi khdng tin nhung cay
sau do giet ngudi, va cd quyet djnh mdt minh xudng nui, "Dinh nui ma suang xao
xac gid, nhu dang day diit lai lai nguyin. Chi nguai phu nit kia Id khdng tin
nhitng cdy sdu giit ngudi. Cd xudng nui, mdt minh " [26; tr.56].
Vdi Nui la, tac gia mieu ta, do la "Mot ngon nui gid nua, cii ky, dd vdi la
tirng mdng mdi khi din mua mua lit, de lai nhitng vdch nui trang nhu xuang" [26;
tr.70]. Khdng chi cd nui ma cdn cd may, buoi chieu cd nhieu may den, bau trdi u
am va cd the mua bat cii luc nao "Dd la mdt buoi chiiu nhieu mdy den, ndng len
VTnh cung ngudi ban dang ban ve bd phim, mdt bd phim hg xem la hoang
ldi roi tirng chum trin nhirng bui cdy dai" [26; tr.71].
GVHD: Nguyen Lam Dien
35
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
dudng ve nggn nui "Tdi thdy minh rdo hodnh, khdng han do cdu chuyin cd ve
Thien nhien trongtdp truyen ngan Gid le va 9 cau chuyenkhdc (cid:127) a Nguyin \goc Tu
hoang duang vi ngon nui xa xdm nao do, md vi Vinh md tdi tiing sdng chung can
nhd tro khdng phdi Vinh ciia dim nay" [26; tr.73]. Nhung nhat djnh bd phim do
se dugc lam, va cdn rat hay nira dang khac. Tac gia mieu ta nggn nui, sir chuyin ddng cua da mdt each rat tai tinh "Nu cuai dy diing lai khi dd vdn gam. Su nut
todt ra lam nui dau dan, gidn du diin cudng. Nhitng bd nguc lung liing, ba mdi
hoang ddng, net may chdi chudt trd nin thira thai. Su hoang loan chi biit trdo ra
anh mat. Dd vdn chuyin minh ". [26; tr.75]
Nui lam cho con ngudi phai hdt hoang, vay ma ngudi dan d day lai ndi
"khdng sao ddu, nui nay la hodi, md tui tui vdn sdng phdy phdy" [26; tr.75]. Hg
rat lac quan nhung sir viec Ian nay lai trd nen nghiem trgng. Nui Id thiet roi. "Day
la cudc chia tay ciia moi ngdy, nguai dan dng mdt minh chay xe mdy xudng nui,
chi ta cung di bd xudng nui mot minh, nhu vd tinh. Chi khdc la bdy gia, dd dang
rai" [26; tr.77]. Thang be biet nui Id va di keu ndi cua minh chay thoat "Thdng be
buan vao mua, chay miing vi phia triin nui phia Tay, nai ciing cd nhitng cdy
bang lang gid dang dao lac diin cudng"[26; tr.77]. Cau be rat thuang ndi va lo
lang cho ndi, nhung khi "luc dd dang tut xudng tirng mdng bac ddu, con nguai cd
qud nhiiu chuyin di lam, ho khdng thi ndi, chi cd hanh dong vd hanh ddng. Chay
tron va chay tron " [26; tr.80].
Khi nui Id thi cd dugc may ngudi chay thoat, va cau be biet rang dng ndi
cua minh ciing bj ket d tren nui, dua be xdt xa, dau ddn, nui cang chuyin ddng
manh han "Vdch nui loang vun viit. Nhitng cdnh cdy gay rai sdt rat. Bdnh xe nang
ni trudn qua nhitng vit nut. Cudc chay tron van bai bai trong tiing rin ciia nui.
Dd dang truat trin dd, dd vinh biit dd trong thu dm thanh thdng thiit" [26; tr.81],
nd nhd lai nhung canh trudc kia dugc cung dng ndi di bat cao cao, da trd nen hiln
han, khdng cd gian du nhu luc nay "Dd dudi chan ho xdp, mim nhu mdy" [26;
tr.80]. Ki uc cua thang be luc nay chi la mdt khiic phim tray xudc "Thang be cdng
xa dinh nui, ky ire ciia nd vi dng ndi cdng nhi nhung, loang Id nhu khiic phim trdy
xudc" [26; tr.81].
Canh may trdi, nui non dugc Nguyen Nggc Tu khac hga dam net, chi can
vai net cham pha, thien nhien hien len vdi ve dep hung vT, ddi luc tTnh lang nhung
GVHD: Nguyen Lam Dien
36
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
cd khi ciing rat dien cudng.
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio !/ va 9 can chuyen khac cua Nguyin Ngoc Tu
2.3. Canh canh dong va vu*6*n tirgc
Hinh anh "canh ddng" la mdt trong nhirng biiu tugng tieu biiu cua thien
nhien va do ciing la mdi trudng dac trung cua vung dat Nam Bd.
Khi dgc tac pham cua nha van San Nam thi ta thay dugc hinh anh cua mdt
vung dat hoang da ciia buoi dau chua dugc khai pha, nd luon bi kn va thu thach
con ngudi di khai pha, nhung den vdi Nguyen Nggc Tu thi "cdnh dong" khdng
cdn la vung dat xa la gi vdi con ngudi nua ma nd trd thanh mdt nai quen thudc
gan bd vdi ddi sdng con ngudi.
Vdi nha van Anh Due ta bat gap nhirng hinh anh nhung vung ddt mdi dugc
khai pha, thien nhien day nhirng tiem an, thien nhien day khdi va dan bom, nai do
dien ra nhung cudc dau tranh quyet liet giua nhan dan Viet Nam va Dl quoc My
2.3.1. Canh canh dong
"Sau do muai phut chay bang ddng, tdi nghe hinh nhu cd tiing mdy bay Khu true
tir xa vong tdi. Ddng thai cdnh ddng trudc mat, khdi cuon cuon bde lin... Trung
ddi di ddu va toan tu binh trong do cd hai tin My da Idn vao trong khdi. Chiing tdi
ciing nhanh chdng vuat tdi trudc, biin minh vao lap khdi ngay mot day dac... Mot
chdc sau, nude mat nude miiigidn giua cd ra. Tdt cd chay trong khdi, tiin vao ven
vuan. Mdy bay dich da din, long Ion trin dam khdi. Chung khdng biit ban vao
ddu, vi khdi che phu khap cdnh ddng. Sau do tdi nghe hang trang dai liin va bom
nd. Mat ddt rung lin" [18; tr.89]. Cd the ndi, hinh anh canh ddng trong sang tac
cua Anh Due la hinh anh cua chien tranh, dau thuang va mat mat.
nd khdng gay cho ngudi dgc cam giac dau thuang va mat mat. Nd hien len vdi ve
dep vdn cd cua nd, trong truyen ngan Cua ngdy da mdt, do la hinh anh cua canh
ddng tan ra mang ve dep cua thien nhien huyen dju "Vdi Idn ldi tat qua nhitng
Cdn ddi vdi Nguyen Nggc Tu, hinh anh canh ddng la hinh anh ciia hien thuc,
cdnh ddng tan ra di din cdi xdm nhd vat veo giua ddng khai, nai cd bd gid nao do
dang cdt giu trong ky ire mot cdu hd, dieu ly md chung tdi chua biit, tdi da tudng
cdi ngdy hdm do khdng bao gia mdt" [26; tr.96-tr.97]. nhan vat "tdi" khdng bao
gid quen cam giac dd, mdt cam giac chi cd tdi va em "cdi cdm gidc chi cd em va
tdi vd cdy cd dai trin ddng lam tdi thdy di chiu " [26; tr.97].
GVHD: Nguyen Lam Dien
37
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien frofig, lap truyen ngan Gio le va
lu chic,en Khdc ci
\ Sg-.>c Tu
Hay trong Sdu tren dinh Puvan, han han qua lau lam cho cd cay chet het, dan
de ciia Cui chet vd sd tren canh ddng "Diu doc duac su cam ghet nhitng ki vi
bong sdu md da cdu mong can nang that ddi, khdng cdn biit nai nay nhitng bdy di
chit cong queo trin ddng cd chay " [26; tr.53].
Rdi ciing cd nhung vung dat, nhirng "cdnh ddng" d viing que hien nay dang
dan dugc phat trien thanh nhung khu du ljch danh cho khach du ljch thudng xuyen
lui tdi. Thd Sdu la mdt vung dat "ngd ra sau nha thdy mot vat ddng trung sdu,
ngoi lin mat nude nhirng bong liia thua thdt, xanh xao" [26; tr.84]. Tir khi Thd
Sdu dugc lam du ljch thi "chi khdch phuang xa mdi ngdy ngdt trudc bd mat sdu
khdng cdn cam giac de nhan biet budn nira, vi mudn lam cho vung dat trd nen ndi
tieng va nhieu ngudi biet den, nhung con ngudi noi day phai sdng trong ngheo khd
mudn ciia qui tdi" [26; tr.84 -tr.85], cdn nhung ngudi dan noi day thi chan nan va
" Vdi nhd dinh md quan pha nhung rdt cudc, di giu net hoang sa cho xdm, ho chi
duac bdn bdnh dira, bdnh khpt, com gao... " [26; tr.87], luon lam cho khach
"khiin ngudi ta mu mi bdi cdi ngheo, gidn di din mire nguyin thiiy" [26; tr.86].
Thien nhien nai day rat nen tha va lang man "Nhiiu ngudi khdch md td, ho nhu
rai torn vao mot viing budn, va chim trong thu bun mdt ruai vd tham ngot mui
Vi mudn giu net hoang so cua vung dat Thd Sdu ma nhung ngudi dan phai
ddng bai" [26; tr.86].
chuyen di mdt nai khac sinh sdng de cd mdt cudc sdng tdt han. Tu mdt vung dat
ngheo nan ma trd thanh mdt nai danh cho khach du ljch, ngudi dan nai day van
thay khdng vui nhung khdng the bd noi "chon rau cat rdn" vi "tdi ciii mat nhin ddi
tap lam quen vdi du ljch, nhung ciing cd nhung ngudi cam thay chan nan va
ban chan dang ngap trong bun, khdng, tdi khdng bd Thd Sdu duac, vi tia tdi khdng
ddi nao chiu rdi di. Vi sau vuan, cd lai dang mon men bd lin md md tdi, dng bd
tdi... ". [26; tr.91]. Dd la tinh cam thieng lieng cua con ngudi vdi thien nhien ma
khit khdng the tach rdi.
tieu bieu la nhung vung dat, nhung "cdnh ddng", mdt sir gan bd het siic khang
Hay trong Gid le, canh ddng bd hoang, khdng cd sir cham sdc cua con ngudi
"Hai day nhd bin dudng chay chua ngiit tam mdt thi nin bat vi qudng ddng bd
hoang" [26; tr. 117]
GVHD: Nguyen Lam Dien
38
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien i-ong: jj
jyw Gid'ie-w) 9cdu , -my.... jdu __ i ; \gnyin Agoc Tu
Hinh anh canh ddng trong sang tac ciia Nguyen Nggc Tu luon gan liln vdi
cudc sdng con ngudi. Nd mang ve dep dac trung ciia viing dong bang Nam Bd.
Tuy nhien, van phang phat dau do nhirng ndi budn vd tan ciia con ngudi qua mdi
cau chuyen, lam ndi bat len buc tranh thien nhien dep ma sau dam tinh ngudi.
2.3.2. Canh viron tirac
Trong Sdu trin dinh Puvan, Dju da tung cd mdt cudc song hanh phiic em am,
nhung vi mudn sdng mdt cudc sdng sung sudng han, Dju da di xuk khau d Dai
Loan "Muai tam tudi cd lay chdng, chin thdng sdu ly di, bita ra tda hai dira cdn
nam tay nhau cuai ngon ngoen suot doc dudng, bd con can nhdn, chua thdy cap
nao bd nhau vui ve nhu tui bdy" [26; tr.42]. Hg dau biit rang, hai vg chdng chi
chai trd gia ly dj, de Dju di xuat kMu lao ddng d Dai Loan, nhung khi "Luc Diu
ve, cd lang le cdt cdi chdi nhd a gdc vuan nha md rudt, be xoai sdng nhai rau rau
md nude mat ran rua, cd cd con, vdi mot dng chii Ddi Loan vd lai vd ba chii con
vd lai han, khi day cd tay trang ra dudng" [26; tr.43]. Chi vi mdt sai lam ma Dju
da danh ddi cudc ddi minh de rdi cd mang thai vdi mdt dng chu vd lai. Cd chi biit
can rang chju dung va sdng d nha ma rudt, noi do cd vudn, va cd cd thi nudi sdng
minh bang viec be xoai de sinh sdng qua ngay.
Trong Vit chim trai, vudn la nai de cho ngudi cha giai tda tam trang "Cha
ngoi trong khodng vudn duam nang chiiu, nai cha vdn thuang vi khi met mdi hay
cang thang, tuyit vong, nhin chudn chudn ddu trin dam chd trong ao, cao cao
bung trin nhitng bui cd dng, mdy con ong ve van bong ddu bap".,[26; tr.26-tr.24].
Ong luon thay long bat an vi khdng biet vu chudn chudn dap nude, dng than trach
"Bdy gia thi cha nhin dam dam nam md ciia bd ndi, cha rau ri, phdi md khdng
chit sdm thi chdc minh da biit vu chudn chudn dap nude rdi. Thanh ngir duac liru
Cdn vudn d trong Ciia ngdy da mdt, khung canh ben ngoai that dep, that
lang man, do la mdt khu vudn sau tham tham, nai do cd nhung xdm lang heo hut,
cung vdi nhung nggn gid xao xac "Thi tir da liii xa sau lung, chung tdi di sdu vao
truyin trin mdi nhung bd gid qui ma " [26; tr.24].
nhitng xdm lang heo hut. Cdi tui chua nhitng cuon bang cassette ngdy cdng day,
giua dim em md lai tiing ga trua, hay ai do di lin "an cam... " trong mot khu
vudn thdm tham. Bd lau xao xac gid. Nude chay vao hong dia. Con chim nao do
GVHD: Nguyen Lam Dien
39
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truyen gan G'd le vd '(cid:127) cdu chuyi -i khac cua \g:'\-:n '(cid:127),..
>c Tu
kiu anh di" [26; tr.96]. Ta cam nhan dudng nhu canh budn, vi dang sau ve dep
luon la ndi dau, ndi cd dan cua nhan vat "ldi".
Cd gai mudn theo nhan vat tdi lam cdng trinh suu tam, khao cuu dan ca,
nhung khdng vi nguyen nhan nao khac ma chi la cd gai thich nhan vat "tdi". Cd ay
nhd tirng chi tiet cua thay minh "hdm do tay thay tham mui cd cu. Em biit cd nay,
vuan dng Ba nhiiu lam" [26; tr.93]. Cdn ga la xe trong Gid li, cau ta lam la xe
chi mdi muai ba tudi. Cau ta di rat nhieu nai, "di theo kiiu con vdt trong vudn
chudi mua mua, chi cdn mot diim tua, con vdt bung minh den mdt nai vd tir nai
do, nd lai vuan ra di tiep. Chi khdc la vat cdn mdu di sdng, ga chi can duac di"
[26; tr.l40]. Ga chi can dugc di va khdng biet la di ve dau.
Hay trong Thd Sdu, canh vudn dugc tac gia mieu ta rat chi tilt, cay trai tot
tuoi "Vudn cii cd vdi cdy vu sira, mil u rung trdi day mat ddt, mdy bui tre bui trite
viit len trai I chiim xanh ngdt ..." [26; tr.84], khi ve hiu hdt, cii ky cua ngoi nha
dugc nhieu ngudi khach ghe vao xem, thi "Tia tdi tat vao ho mot bd mat lanh
tanh, te te bd ra vuan, cdy gay dam du trin tay nhu chuc phang vao ai do" [26;
tr.85]. Vudn chinh la noi de cho con ngudi cam tMy thanh than, khdng sg ai lam
phien. Khi ngudi dan d day bd Thd Sau di, thi nhan vat "tdi" cung muon ra di ma
khdng the nao di dugc "Vi sau vuan cd lai mon men bd lin md md tdi, dng bd
tdi... " [26; tr.85].
Tom lai, nhung canh sac thien nhien dugc Nguyen Nggc Tu van dung vao
trong tac pham cua minh het siic phong phu da dang: tu canh thien nhien hai mua
mua nang, canh sdng nude, rudng ddng rdi den canh may, trdi, nui non ... dit ca
deu la nhirng canh sac thien nhien dac trung cua vung Nam Bd va nd ciing da trd
thanh bieu tugng trong tac pham cua Nguyen Nggc Tu.
GVHD: Nguyen Lam Dien 40 SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuyen khac cua .
CHlTONG 3
NGHE THUAT THE HIEN THIEN NHIEN
TAP TRUYEN NGAN GIO LE VA 9 CAU CHUYEN KHAC
•
•
•
3.1. Nghe thuat ta canh
3.1.1. Ta canh tu* xa den gan
Nhirng canh sac thien nhien ma chj mieu ta mudn hinh mudn ve, lam ndi
len biic tranh thien nhien that da dang va phong phu, cung mdt canh dugc tac gia
quan sat va mieu ta tir xa den gan. Ddi vdi Nguyen Nggc Tu du d bdt cu tam nhin
nao, chi ciing xay dung rat thanh cdng ma tieu bieu la each ta canh tu xa din gan.
Trong Thd Sdu, tac gia dung nhung tu ngir mieu ta thien nhien tir xa den
gan vdi vai net phac hga "Doc triin sdng, cd kit day, tir trin ba thd xudng nude
nhu ddt dang guc ddu goi tdc, nhitng cdy bdn de xa khdi me sdng, nhitng cdy sop
ru ruai xda tdc chirm ri ndu, nhung than cau le dam thang lin trai, vai tiing ga
nhoi lin xa xa ... "[26; tr.84]. Nguyen Nggc Tu da xay dung hinh anh thien nhien
khi vua vao vung dat Thd Sdu cho den khi vao den nai trung tam cua Thd Sdu tac
gia lai dan dat ngudi dgc vao nhung canh don so, dan da va mdt net nao do dugm
budn cua Thd Sdu "Nhung chiiu phai, nhin ra sdng thdy luc binh trdi, la pha mdy
cdi bong luc binh qud thi, cung phai nhu chiiu. Ngd ra sau nhd thdy mdt cdi vat
ddng trung sdu, ngoi lin mat nude nhung bong liia thua thdt, xanh xao" [26;
tr.84]. Hinh anh thi binh thudng nhung do each mieu ta cua tac gia, each dan cai
cac hinh anh, tao nen mdt buc tranh thdn que tuoi tan, de thuang nhung thoang
dugm budn.
canh nhung trien da vdi "Thap thoang canh nhirng triin dd dung dirng bin con
Hay trong Nui la, tac gia mieu ta vai chinh ciia bd phim la mdt thang be
dudng mon, cd thang be dang bat cao cao" [26; tr.71]. Mua se lam cho thang be
phai kiem chd nao do trii mua, cd the la nha cua nd hoac d chd nao khac "Va
thang be cua chung ta bi can mua ruat chay vao nhd, nhu thi, khdng cd can mua
phim nhu chinh anh dang d trong do "Bong Vinh ddi giong, cudng nhiit, da diit,
do, thang be se mai tha thdn ngoai sdn " [26; tr.73]. VTnh dang tudng tugng ve bd
GVHD: Nguyen Lam Dien
41
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
nhu the cdu ta dang dirng trudc nd, vd thdy vdi cdy bang lang che rap khodng sdn.
en nhien trong tap truyen ngan Gid le vd 9 cdu cniiyen khdc cua Nguyin Ngoc Tu
Trdi ai, mdu bong bang lang tim, dng khdng tuang tuang duac ddu, nhudm cd trdi
chiiu. Trin sdn, cd vdi chiic ban nude cho khdch chai nui vdng lai... " [26; tr.70-
tr.71].
Khi chuan bi lam bd phim tdt nghiep, VTnh cung ngudi ban dang ban vl bd
phim do mdt each rat chu dao, hg chii trgng din tung chi tilt nhd, do la ddi mdt
ciia thang be khi cd mua "Mdy quay cua chung ta hudng theo anh nhin hai toi cua
thdng be se thdy day hanh lang ddi chay doc theo nhirng cdi buong rdt chat va toi
danh cho khdch "[26; tr.74]. Thang be cd ddi luc lai ngd ra ngoai mua dudng nhu
cau dang lo lang dieu gi do "Thang be lai non nd ngd ra ngoai trai, non nd nhin
mua xia xdi miit trin xac bong bang lang, tdi nhat. Ddu mua xoi chung nhunhoi
Vdi Mot chuyin hen hd, tac gia mieu ta con cdc dang theo ddi nhdt cu nhdt
ddng ngudi phu nu "Cdc ngd theo anh nhin cua chi dang mdng lung ngoai trai, cd
cd dd... " [26; tr.74]
Ddm Sdu la mot khodng mua ma va tdi. Xa xa, dang sau ba la, nhd chi a do, chit
nhd khdng bao gdm ngudi chdng cuai ha ha ha, nhd-chi la dira con dang dm min
goi chui xudng dudi bd vdn mot an Id chd nhu cdi rd, nam cheo queo" [26;
tr.l 15]. Can bao da den that gan, chi rat lo lang nhin ra ngoai trdi va nhd vl ngoi
nha cu cua minh. Cdc da tung hen hd, nen Cdc ciing hilu dugc tam trang cua chi "
Ngoi trong cdi hoc nhd tdi, nhin ra, Cdc thdy ngdm ngui, cho chi. Cdc biit chi,
biit cd chdng chi, mot ngudi hay say, hay dungphdt day giita luc nhau, hdi mdy
thang ban, i, di vdi tao khdng ?" [26; tr.l07]. Mdt ngudi chdng nhu vay, chj rat
that vgng. Vi the, chi da chgn each cd ngudi tinh ben ngoai de giai tda tam trang
cd dan cua minh.
Vi tinh yeu vdi con, vi trach nhiem vdi chdng, chi da nhay ao xudng nude
de trd ve ben gia dinh be nhd cua minh, Cdc theo ddi chi tiing chi ti!t"G3c vdi ngd
theo, man mua che khudt tam nhin, thdy cdi ddu chi rudn cao, nhdp nhd nhu con
riia dang bai, dam thi xa, rong, sdng dang cdn lin, gidn dit. Khdng biit chi cd du
sire di cham tay vao bd ddt?" [26; tr.l 15]. Lieu chi cd vuot qua can bao hay
khdng? Hay bat lire, de rdi chet trong sir thanh than.
Trong Au tha tuai dep, ngudi cha mang nhieu tam trang khi ddi dien vdi
Sdi, dng khdng biet lam gi de bu dap dugc cho con, dng chat nhin ra cua vdi tam
GVHD: Nguyen Lam Dien
42
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truyen ngan Gid le vd 9 cdu chmcr_
cua N^
Ngoc Tu
trang that buon"Ong day nhin ra cira sd, qua tam luai chan, la man dim mil mit"
[26, tr.59]. Phai chang day la dung y ciia tac gia, khi mieu ta nhan vat ngudi cha
trong mdt man dem mu mit, rdi bdi va khdng ldi thoat. Trong dem, dng khdng biit
phai lam sao de cho Sdi dugc hanh phiic, dng cii mai suy tu.
Qua ldi ke ciia nhan vat "em", cd be luon theo ddi tung hanh ddng cua hai
cha con qua tam ludi chan "Qua tam luai chan, em nhin thdy ngudi cha chen day
thdng nhd Sdi vd tam trudc. Ba phut sau nd di ra vdi cdi ddu rd nude long tong,
cdm cdi tui di nguai cha budc vdo " [26; tr.65]. Tuy tinh cam cha con da rang mit,
nhung trong sau tham tam hdn, tinh cam cha con van la mdt thu* tinh cam thieng
Canh sac thien nhien dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta that phong phu, da
dang vdi nhieu tam nhin khac nhau, luc trong nha, luc ngoai san, canh ddng cho
tdi ddng sdng... nhung cho du d tam nhin nao thi Nguyen Nggc Tu ciing deu xay
dung rat thanh cdng.
lieng.
Khdng chi ta canh tu xa den gan ma tac gia cdn ta canh tir cao xudng thdp.
Khdng gian tren cao that da dang vdi nhung canh vat khac nhau.
Trong Vit chim trdi, md dau tac pham tac gia da mieu ta hang loat cac hinh
anh tir cao xudng thap "Nang trin cao lat nhdeh, xuyin qua tdn cdy xudng din sdn
3.1.2. Ta canh tu* cao xuong thap
thi te han, chi Id nhirng chum bong nang md md. Lau lau, vdi ngon gid md cdi leo
heo chay lit phit qua, nhung cdi la me litng thitng rai xudng, dam long chd lai la
da bay ngugc lin, di lai nin sdn vdi bong nang thua, tdi ngdt" [26; tr.5]. Nhan vat
"tdi" dang chai cung VTnh, luc nao VTnh ciing nghich va pha phach"Thdng Vinh
vat veo trin nhanh me trudc sdn nhd, cdm trdi xoai sdng nhai vira nhai rau rau,
vua thd vd xudng ddu tdi, nude miing chim nhep " [26; tr.5]
Nhan vat "tdi" mudn chai cung VTnh va mong rang VTnh se quen di ndi dau
kia, ndi dau cua mdt buoi trua thang mudi ma ba ndi khdc "Hai dira tri tron ngii,
ra sdn, tdi treo lin cdy thd nhirng khiic cdnh khd xudng ddu Vinh vdi hy vong Vinh
se qudng trd, se sap bdy, cudn vdo trd chai ciia tdi. Se nem vdo nhau rdt nhitng nu
cuai" [26; XxAl}.
GVHD: Nguyen Lam Dien
43
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong td}) truyin ngan Gio le vcJJ cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tu
Trong Nui Id, nhan vat trong phim cd ddi mat sang "Nd ngudc lin trdi, nai
nhirng dam mdy bdt ddu sd xudng, biu xiu nhu mot cd gai ^ap khdc, anh mdt ndi
rang thdng be rdt bdn chon" [26; tr.71]. Anh mat ngay tho ciia mdt dira tre that
hdn nhien trong sang nhung tam trang ciia diia tre nay thi rat bdn chdn nen nd nhin
nhirng dam may biu xiu nhu mdt cd gai sap khdc. Tac gia that tai tinh khi mieu ta
mdt dam may tren trdi ma tudng tugng ra mdt cd gai sap khdc. Tu nhirng chi tilt
dan gian nhu the lam cho tac pham them phan dac sac hon.
Tac gia mieu ta canh mua tren mai nha cho du cd Idn manh nhu the nao
chang nira, thang be trong bd phim ciing khdng quan tam vi tam trang cua nd rdt
bat an. Cdn d dudi mat dat la nha cua thang be, nhung thang be khdng biit phai
nha minh khdng, hay chi la nhung con dudng hoac d mdt noi xa xam nao do "Chi
cdn can budng khep chat, ngang qua do, theo thdi quen, thang be bit tai lai, mac
ddu mua dang rin ri trin mdi nhd, hanh ddng dy Id khdng cdn thiit. Ddi mat
thang be rdt bdt an, dudng nhu day khdng phdi nhd ciia nd. Nha cua nd la khodng
sdn kia, la nhitng con dudng day hoa cd dai kia " [26; tr.74].
Vdi Thd Sdu, tac gia cd nhung trang viet day cam xiic ve sir khd khan mgi
thu* ciia mdt vung que ngheo, chi mieu ta mdt bua cam dan da ciia ngudi dan Thd
Sdu that phong phu vdi cay khe sai trai cd the rdt xudng bat cii liic nao "Nhd tdi
xiiu veo da lau. Nhdnh khi de trin ndc nhd cd bita rung xudng mam cam ciia
chung tdi mdy trdi chin rue" [26; tr.85]. Doan van mieu ta nay la tam long, tinh
cam, la sir se chia ciia tac gia ddi vdi nhung con ngudi ngheo nai day. Thd Sdu la
the, nhung lai cd nhung ngudi khach thich cudc sdng nai day va khi ve, hg cdn
gidi thieu cho ban be, ngudi than ve ve ngheo nan, hiu hat cua Thd Sdu de hg cd
Trong Mot chuyin hen hd, Nguyen Nggc Tu mieu ta canh thien nhien tren
cao that da dang"G/o ciing la lam, chiing rdo rdo dudi nhau trin cao, tren ngon
dip dugc chiing kien. Ngudi den cang ngay cang ddng nhung xdm van budn hiu.
cdy, mdi nhd. Gdn mat ddt la mot khodng khdng lang phdt, cd cdi Id bim bim deo
nggn cay, mai nha... Khdng gian tren cao that da dang, cdn d dudi dat
la mdt
trin vdch chdi cung khdng them ve vay" [26; tr. 105]. Gid di chuyen khap nai tren
chuan bi mi gdi de qua can bao Idn nay.
GVHD: Nguyen Lam Dien
44
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
khoang khdng gian hoan toan tTnh lang, bao hieu mdt can bao sap den, mgi ngudi
Th]b\ mien ircmg _/> truyen ngan Gio u va 9 cah chuyeri k .ic cua Nguyin Ngoc Tu
Thien nhien tren cao cung da dang, dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta mdt
each dam net, tu nhung dam may, giot mua cho din canh dilu, anh trang...tdt ca
dieu do tao nen sir hai hda giua canh vat va ngudi. Canh sdc thien nhien tren cao
gdp phan lam cho canh vat them phan sinh ddng hon.
3.1.3. Ta canh ban ngay
Canh sac ban ngay dugc Nguyin Nggc Tu mieu ta rdt phong phu va da
dang, cd nhung ngay mua dam suot dem va ciing cd nhung ngay ndng gdt gao, tac
gia su* dung nhirng thai diem khac nhau trong ngay dk mieu ta trong tac phdm.
Vdi Tinh thdm, cd gai trd thanh ngudi lai xe cho dng chu, cd luon rude dng
chii diing gid mac du dang cdn budn ngii "Nhung sdng sau, du hai mi mdt giir rit
lay nhau, cd cung din ddn anh dung gia, nhu mot cdy kim ddng hd khd dau rot ret
vdn mdn cdn chay diu. Cd se dua anh dao mdt vdng cd phi, cdng ty, qudn trua, tir
xi chiiu trd di la sdn tennis vd nhung cudc hen hd tinh tu trin rimg, dudi biin "
[26; tr.33]. Va khi hen gap ngudi yeu thi dng chu keu cd gai dua din cho hen,
nhung cd lai xe khdng the nao ngu dugc, vi cd cung yeu tham dng chu rdi, cd
khdng biet buoi gap mat nay cd phai la Ian cuoi cung hay khdng "Chiiu lai, cd
dua anh tdi chd hen. Hai trinh trong vd cang thang, anh hdi, "tdi mac cdi do nay
trong on khdng? ", cd cd nhech cuai, gdt ddu. Anh vdo rdi, cd vdng xe vao bdi
ddu, tu kiu minh, "thdi, ngu". Nhung cdi den go chd anh ngoi cir hat xudng mat
lam cd khdng chap mat duac" [26; tr.35]. Ciing la ban ngay ma cd gai da nghT
viec va se khdng gap iai dng chu nua " Vd do la ngdy cuoi cung cd di cung anh.
Hdm sau, dira em gdi cd chuyen den cdng ty la dan xin nghi viec. Anh chung
hung, cir hdi tai sao " [26; tr.38].
Trong Vit chim trdi la mdt buoi trua thang mudi khd quen ddi vdi gia dinh
VTnh. Khi ba ndi ciia VTnh tir nhien khdc, vi cho rang chinh bac la ngudi da gilt
chet cha cua VTnh. VTnh la mdt dua tre cdn nhd nhung VTnh khdng the nao quen
dugc buoi trua thang mudi do, mdt buoi trua khd quen "Hai dira tdi im im, nhu bi
vay bua, bi ddng bang bdi cdi thinh lang ban trua cua con dudng thua vang
ngudi"[26; tr.5]. Nhirng buoi trua do lam cho nhan vat "tdi" nhd hoai, va nghT
rang, neu nhu khdng cd tieng khdc ciia ba ndi thi se khdng cd chuyen gi xay ra
"Lite do, tdi da di qua mudi bdn cdi thdng muai, di qua khdng biit bao nhiiu buoi
GVHD: Nguyen Lam Dien
45
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trorg tap truyen ngan Gid le va 9 cdu chuyen khdc ciia Nguyen Ngoc Tu
trua lat lat, phai phai nhu vay. Nhirng buoi trua khdng lam dam con nit budn ngu,
nhung ciing khdng lam tui nd hirng ch! chay nhdy chai dua. Nhitng buoi trua lir
du, luai nhac. Vd niu bd ndi khdng khdc, buoi trua no da trdi tudt khoi dai tdi,
khdng mot vit tich, khdng lam tdi dau khi ddi khi gap lai can nang nao, da cu. "
[26; tr.6]. Nhan vat cii mai suy nghT, cd the day khdng phai la sir that, ma chi la
mdt giac ma ma thdi "Hay tiing khdc trua thdng mudi chi la mot can mi sdng
bang qua? [26; tr.9]. Va khi mdt buoi trua thang mudi do dm da qua, nhan vat
"tdi" nhd lai chuyen trudc kia nai cha va chii Ut Han a mdt tran chiin xa xdi nao
dd "Cho din mot buoi trua thdng Mudi da dan, tdi ngd nga, hay cdi cuai do Id
danh cho chiing tdi, nhung nude mat khdc cho cudc chiin xa xdi kia, nai cha tdi
va chu Ut Han, cha thang Vinh buocphdi dirng a hai ba chiin tuyin? " [26; tr.8].
Khdng phai chi cd VTnh nhd hoai buoi trua ay, ma cdn cd ma nhan vat
"tdi", ba rat hieu tam trang ciia ba ndi va ciing biet la chuyen gi da xay ra, viec
kiem tien de trang trai cho cudc sdng khien ba phai khd sd nhieu rdi, chi sau mdt
ngay thdi ma thai dd cua ba ndi lai ddi khac "Chiiu vi, md nggc nhiin thdy bd ndi
khdng chiu ngoi chung mam, bd bung chin cam day lung lai, triu trqo nudt tirng
miing rai, chi chiu an nhung gi Vinh gap cho. Nguai gid gidn han ciing ngoe
ngudy nhu tri con. Md hiiu la da xay ra chuyin gi nhung md khdng hdi, viec kiim
miing an cho cd nhd khiin md ra rai" [26; tr.7]. Nhung buoi trua do cii* dai dang
va khdng bao gid dut "Nhirng buoi trua thdng muai ma, lat lai quay vi trin khu
pho nhd tdi. Md khdng cd ca hdi nao di nhin hoa nang nhat rung trin sdn, a khu
cha thua nguai, ndng la may mat, md it hu xip lai mdy cdy thuoc go dio nheo "
[26; tr.l7].
Ngudi dau ddn nhat la bac VTnh, dng luon bi sir dan vat dau xe trong tam
hdn vi sg rang chinh minh cd the la ngudi giet chet em trai - Ut Hon, du rang xac
suat do rat nhd nhoi, dng luon tu trach minh va dng nghT rang "Ddi khi ta phdi trd
gid Idn du chi mang mot ldi lam nhd. Trong dng luon cd du cdm chia Ha, niu
khdng vi buoi trua lat nhdeh lat nhiiu kia thi mdt ngdy nao do, trong mdt va cham
nao do ciia tdi vdi cudc dai, cha ciing lim chit vi tu trach minh. [26; tr.l6].
Nguyen Nggc Tu mieu ta mdt buoi trua rat binh thudng, nhung ddi vdi
GVHD: Nguyen Lam Dien
46
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
nhan vat trong truyen thi do la mdt buoi trua dang nhd. Va buoi trua thang mudi
Thien nhien trong tap iruy^nngdn (Jo le vd 9 cdu chuyen khac ciia Nguyen Ngoc Tie
ay cii dai dang xuyen suot tac pham tao nen an tugng sau sac trong long ngudi
dgc.
Cung la ban ngay nhung Nguyen Nggc Tu xay dung nhung thai khdc khac
nhau trong ngay, d tac pham Sdu trin dinh Puvan, VTnh mudn len dinh nui xem
sau trd bong, va udc nguyen cua anh da trd thanh hien thuc sau mdt buoi chieu
"Nhung din cuoi chiiu cd ba ngudi mdi ciing dirng vdi nhau, nai dinh nui. Vinh a
sdn do, khdng cd ve gi chd cd. Trudc mat anh la nhitng cdy sdu vdi nhitng vdm la
Cdn trong Chudn chudn dap nude, thi do la "mot ngdy thdng chin gid
da heo hat, chuc rung khdi cdnh " [26; tr.52].
gidnh ngon dit ddi. Nam chua di md chudng da tdi thdi cheo heo ". [26; tr. 19]. Sau
khi tra ldi trg giiip sai cho con gai, cudc ddi dng hoan toan thay ddi. Ong da thay
khd quen ddi vdi dng "Nhung cha hoan toan cdm lang, chiiu nay. Cha nin thinh
minh mat hinh tugng trong con mat ciia ngudi than, do la mdt buoi chieu budn va
ngd chu dang trung trinh bin vdch, rdi liii thiii ddn xe qua cdy cdu tre cot ket.
Thim nguyt chdng, "do, sdng mat chua, nhau nhet tdi mire anh Hai gidn bd vi rdi
kia". Cha ngoai lai, tu hdi, sau khi biit vu chudn chudn dap nude, khdng biit cd
em ddu ciia minh cd cdn goi diin nira khdng?". [26; tr.25]. Ong tir hdi neu nhu
biet vu chudn chudn do, ngudi than cd tha thu* cho dng, cdn xem dng la niem tu
ta mdt buoi chieu that tinh te xoay quanh ndi dau khd cua ngudi cha.
hao cua gia dinh, hay la se nhin dng bang con mat khinh bi, cudi cat. Tac gia mieu
Id sau mdt buoi chieu. Vi the, thai gian buoi chieu trong ndi dung bd phim dugc
Trong Nui la, tac gia ndi den ndi dung mdt bd phim co canh nui va nui dd bi
mieu ta that lang man "Dd Id mot buoi chiiu nhiiu mdy den, nang len ldi roi tirng
chum trin nhung bui cdy dai. Moi thu duac nguy tao bang cdi ve ngoai yin a "
[26;
tr.71]. Dd la mdt khoang khdng gian dep, nen tho... nhung tat ca deu la
Vdi Mdt chuyen hen hd, can bao da den that gan nhung hg lai khdng quan tam
nhung canh nguy tao chi cd trong phim thdi.
"Nhirng ddi ngudi vdn nam kia, tinh ba, la nga ngu. Ho ra day lite xi chiiu, khi
trai vdn cdn mot chum nang heo. Nhu thi ho tinh ca di ngang qua can chdi hoang
nay, tinh ca thdy nguai quen, vd ghe lai" [26; tr.l06]. Buoi xe chieu la khoang
GVHD: Nguyen Lam Dien
47
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
thai gian de mgi ngudi nghT ngoi, an cam doan tu vdi gia dinh. Nhung vdi hai
(cid:127)
Thi >nhien n-ong
_,
..- va 9 cd.-
-.- cua Nguyen Ngoc Tu
ngudi nay thi khdng phai vay, hg ra chdi la cd muc dich rieng, khdng phai tinh cd
ra day va ghe lai.
Thd Sdu la mdt vung dat ngheo nan va buon te, nhirng ngudi dan nai day khdng cdn cam giac buon nira, nhung khach du ljch thi van ham hd cai ve ngheo nan ciia Thd Sdu, dilu dd lam cho nhan vat tia thay ddi tinh tinh "Tia tdi trd tinh
lam lu ngay tir khi Thd Sdu ddn luat khdch ddu tiin. Ho sdm soi cdi noi meo md chay den vd chup hinh chung tdi an cam chiiu bin a kho quet man chat. [26;
tr.85]. Chieu lai, gia dinh an cam, mdt bua cam dan da binh thudng, nhung nhirng ngudi khach du ljch nay lai td md va chup hinh dl lam ki niem vl vung ddt Thd
Sdu.
Trong Au tha tuai dep, thang nhd Sdi cd dan song thilu tinh thuang cua cha
va me, va canh doan tu cua ngudi khac lam nd phai ganh ty "Nd dirng lai trudc
mot gia dinh dang an cam khdng biit sdng hay trua ben hang hiin ciia nhd ga. Mot dira tre nam gdi lin diii ngudi me, ddu dua tre khdc lai goi lin bung dira kia.
Ho se hdt vdi bai khi chuyin tau ngugc vi phia me em ghe laiga nay luc xi chiiu" [26; tr.65]. Tac gia mieu ta that tinh tl budi an khdng biit sang hay trua, vao luc xe chieu thi Sdi nghe tieng hat cua hg, Sdi nhd din me, nhd vd cung.
Cha cua Sdi trong mdt bua sang ng, dng dy da ndi vdi Sdi la thdy nd di lac "Giua bita sdng, nguai cha ndi, "tai chiim bao thdy con di lac nin mdi quynh ". Thang nhd Sdi ngody mdy sai mi qudn vdng quanh chiic dua, nd gdt gu, "Cha di
lac thi con mdi lac ". Em ngoi xip bang, ngd mdy cdi xody ngua trin ddu thdng
nhd Sdi, vd nghi, thang nhd nay da di lac lau roi" [26; tr.65]. Sdi ndi vdi cha la
"cha de lac thi con mdi lac" Va din luc cudi cung, cau be da chgn each di lac.
Dua tre cam thay qua cd dan, cha me cau diu cham lo cho gia dinh mdi, ma nai
dd khdng cd mdt ngudi con nhu cau. Nguyen Nggc Tu da diing vl phia nhung dua
tre, de nghT va cam thdng ve cudc ddi cua chinh nhan vat minh tao nen.
Vdi Ciia ngdy da mdt, ban ngay da chiing kien canh chia tay cua nhan vat
"Chuyin xe cap bin vdo mot budi chiiu tdn lui, nhung chiing tdi mai mai khdng
tra vi duac cdi nai minh ra di. Ddi vdn khdng budn, nhung nguai ta cir lam cho nd budn" [26; tr.103]. Nhan vat "tdi" trd vl nai que nha nhung trong long thi se
chang bao gid trd ve cai nai xa xua, nai do cd cd gai chd dgi dng. 0 tren ddi thi
GVHD: Nguyen Lam Dien
48
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhiui 'rang tap truyen ngan Gio le va 9 cau chuyen khac cua Nguyen Ngoc Tu
khdng cd gi phai budn, nhung nhan vat thi luc nao cung cam thay budn, vi tir day
Trong Gid le, cd gai khi nghe tieng rao che vao mdi budi trua thi cd lai
bong mudn ndi tieng ngudi, cd rat mudn ndi nhung khdng the thdt len thanh tieng
ve sau se khdng cdn gap cd gai nua.
dugc, neu cd ndi dugc, cd se an ui anh Tim Ndi, dng Budn se khdng budn nua vi
cd chi thich dng cudi "Nhitng gi em da mdt, chi tiing ndi em cdn nghi tdi, ddi khi.
Ban trua, nghe tiing rao che ai hai ai hai, hay tieng goi nhau vdi vai, em bong
them ndi-gidng-ngudi. Di khi anh Tim Ndi sup khdc bin md ndi, em se vd vi, bao
"anh cir khdc, tdi ngoi canh day, tdi cha". Em cung mudn ndi vdi dng Budn, em
thich dng cuai, nhitng luc do mdu chdy trong dng that su gidng nhu nguai sdng
[26; tr.l53]. Cd gai cam da nhin thay dam chay va da cuu dugc nhirng ngudi di
ciing xe la Du va ga "Sdng hdm sau, ti vi ndi rang cha My Dire chdy rum, chi cdn
cdi khung bi tdng dm khdi, hang ti ddng hda thanh tro bui, ho dang tim nguyin
nhan" [26; tr. 131]. Hg dau biet rang, cd gai cam khdng phai cam tu nhd ma la gi
mdt nguyen nhan nao do nen cd mdi cam. Khi cd gai chiing kien canh chay rui ca
di cung xe vdi cd. Tu do, Du biet cd khdng bj cam nen da day cho cd ndi, cd gai
khdng ndi dugc thi Du lai nat, khi cd gai cam ndi "hdi chut xiu nua Id sdng mua
chg My Due thi cd bong phat len thanh tieng "Lira" va da cuu dugc nhung ngudi
trdi lam " [26; tr. 157] thi Du lai bao cd gai phai ndi la "Biit chung nao mdi chiu
an ndi tir ti hd trai. Phdi ndi vay ne, "luc gdn sdng mua Idn qud " [26; tr. 157]. Du
Du bd di xa, gid cam giac ay lai trao len trong long Du.
cam thay minh rat hanh phiic khi dugc cham sdc che chd cho cd gai tu khi ba ndi
Khdng gian ban ngay dugc Nguyen Nggc Tu khac hga that da dang va phong
canh vat, tam trang nhan vat phu hgp vdi ndi dung cua mdi tac pham. Tat ca
phu, chj mieu ta d cac thai diem khac nhau cua ban ngay. Song song dd la nhung
3.1.4. Ta canh ban dem
Ban dem la thai khac de con ngudi nghT ngoi sau mdt ngay lam viec met mdi,
nhirng dieu do gdp phan lam cho tac pham hoan thien han.
cam khac nhau cua nhan vat. Va do ciing lam nen thanh cdng trong viec mieu ta
canh sac thien nhien ban dem ciia Nguyen Nggc Tu.
GVHD: Nguyen Lam Dien
49
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
vat va, Nguyen Nggc Tu mieu ta canh ban dem vdi nhieu cung bac sac thai tinh
Thien nhien trong tap truyin ngan Gid le va 9 cdu chuyen khdc cua Nguyen Ngoc Tir
Vdi Chudn chudn dap nude, ngudi cha cam thay tuyet vgng vdi md kien thuc
dinh. Trong bong tdi, dng ngoi suy tu " Trdi tdi mit, md chudn chudn vdn bay rap
ciia minh, dng luon day dut va budn ba khdng mudn ddi mat vdi con gai va gia
long. Hay vi chudn chudn nhiiu qud nin khiin trdi tdi mit? Cha ciing khdng biit
nira. [26; tr.29]. Phai chang do la khdng gian bong tdi that sir hay vi trong long
ngudi cha van dm hoai mdt suy nghT ve "chudn chudn" nen dng cam thay tdi tam?
biet. Trong bua an tdi dng an ciing khdng ngon "Bita cam tdi do cha an mot each
Tac gia da lam nen mdt canh sac budi tdi vdi nhung con chudn chudn that dac
guang gao. Gap cho nhd con cdi dui ga hdp rau ram, me ndi me phdi di mdy cdi
cha mdi mua duac ga thd vudn, cha mdi nhan ra trin mam cd thitga " [26; tr.20].
Trong mam cd thiic an gi dng cung khdng them quan tam vi dieu do ddi vdi dng
khdng cdn quan trgng nira. Ong luon tu trach minh tai sao chuyen gi ciing khdng
quen ma lai quen vu chudn chudn dap nude.
Dju trong Sdu trin dinh Puvan, trudc kia cd di xuat khau lao ddng va bj gat
phai mang bau, khi ve ngudi chdng cu cua cd khdng che ma anh cdn rat thuang
Dju, va den mdt dem ng, anh tdi tham con Dju "Tdi sau, anh ta lo mo tdi tham,
luc ddu chi dirng ddng xa ngd day diit, mot hdi mdi lai gdn, ndi nhu hut hai:
"Chdc Id thang nhd nay biit keu ba bang tieng Viet - ngd thdy Diu sap phan ung,
anh ta ndi luon - tui thuang nd nhu con tui, thiit md... " [26; tr.43]. Anh mudn ndi
lai tinh xua vdi Dju, nhung Dju khdng chap nhan.
Tdi la thai gian yen tinh de nghT ngoi, nhung ddi vdi ngudi dan d day, thi
hg trong chd can mua bat ke ngay hay dem. Cui nhin len trdi va doan rang "Tdi
nay trdi chdc mem mua - thang Cui hdn ha - Con Danh chdc khodi lam, thi ndo
nhanh, nd sg rang me nd se trong ngdng nhung vi chua lay dugc tien cdng nen nd
phai dgi "Thang Ciii lo tdi qud khdng vi nha kip, nd dirng long ngdng nhu bi nude
nd ciing chay ra sdn tam mot bita da ddi" [26; tr.50]. Ddi vdi Ciii thi trdi tdi rat
ndng do dit, md hai vi khdch khdng cd vi gi mudn quay xudng nui, nghia Id nd
cung chua cham tay tdi mdn tiin cdng. Danh cha dai" [26; tr.52].
van bj mgt "Dim chung tdi a lai nhd bd con, ngii trin nhirng chiic vac cau go ghi,
Hay trong Cua ngdy da mdt, nhan vat dugc ngu lai d nha ngudi dan tren bd
GVHD: Nguyen Lam Diin
50
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
cot ket hay bd vdn da bi mot due nham nhd" [26; tr.l00]. Diing vao thai khac nua
Thien nhien trong tap truyen ngan Gio le va 9 cdu chuycc khdc cua Nguyen Ngoc Tu
dem, nhan vat "tdi" ngu say khi trai qua mdt ngay lam viec met mdi "Nira dim.
Tiing ddy xich buoc ghe xiing xeng dudi bin lam tdi chui vao miing vd ngu say,
thanh than. Tdi tin rang chua bao gid minh lai ngu mot gidc sdu, din muc cdm
gidc nhu minh dang chim tir tir vdo chit"[26; tr.l02]. Cd Ian nhan vat "tdi" lo cho
cd gai, khdng sao ngu dugc "Em vdn cuai vd nhich ra mep giuang, suot dim
khdng cham vao tdi. Tdi thi khdng sao chap mat, phap phdng sa em mi ngu, Ian
ddp xudng ddt"[26; tr.95]. Sang thich cd gai va cdn hen hd vdi cd "tdi nay tui lay
chang day la mdt budi tdi lang man nen tha ddi vdi Sang, nhung ddi vdi nhan vat
tdi thi budi tdi do that khinh khung, khi dng nghe lai dieu ly tinh tang "Cd con
ghe chd do lai dang xa udng nude chai, cung gdn day thdi" [26; tr.l02]. Cd phai
chim nhan bd dan. Qua day nhd bdu bd cdng khdc thuang" [26; tr.l02] va dng sg
Trong Au tha tuai dep, khi gia dinh khdng hanh phiic, ca hai deu tim cho
rang cd gai se bd dng ma di.
lai cua con tre. Sdi sdng vdi cha, cd khi d vdi me. Khi dem Sdi ve vdi me Sdi, cha
Sdi cam thay day la mdt dem rat dai, dai vd t&n'Nguai cha ru thang nhd Sdi
minh mdt niem hanh phiic mdi ben gia dinh rieng cua minh, khdng nghT den tuang
xudng ga. Sdi im lang, nhu da ngu say rdi. Cha xudng mot minh, dng phdi mua
thim vdi gdi thuoc la nua, trong mdt dim qud ddi ciia nam nay". [26; tr.63]
ggi la Lac, tre con ggi la cam, cdn ngudi Idn thi ggi "Em Cung, di dau anh chd?",
va trong mdt budi tdi ng, cd gai lai cd mdt cai ten mdi, do la Lam "Tdi hdm kia,
Vdi Gid le, nhan vat cd gai cam cd nhieu ten nhu d Mai Lam thi ngudi ta
trong mdt nhd cha xe buyt bin dudng, tin em Id Lam. Nguai thdng thdt Lam ai la
mot thanh niin mem nhir vi say. Cd tiing kiu ciing xiiu veo, ra rai. Trong cdi
chudi lap bap trin mdi la ndi nhd" [26; tr. 121]. Budi tdi dd, cd gai bj chj chu nha
xi nhuc vi di tren xe cung nhieu ngudi dan dng, trong do cd nhan tinh cua chj "Cd
gdi nga ngdc md mat ra thdy trai vdn tdi mit mil, cd xudng xe vdo nhd rira mat.
Chi chii nhd ngoi chdi tdc, ndi vong ra:- An ngii ddm di vdi tui ldi xe tdi dudng
ddi, thu con gdi ti han gii rach... " [26; tr. 151].
mgi am thanh du la nhd nhat "dim nam nghe nhirng sai nude ngdm chdy re rdt
Ban dem la thai khac yen tTnh, trong bong dem con ngudi cd the lang nghe
GVHD: Nguyen Lam Dien
51
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
trong long ddt, tiing dudi than Idn rung tir vdch xudng, tiing con chudt ngira rang
Thic >nhien trong tap truyen ngan Gio le vd 9 cai> ./ntyen khac ciia Nguyen Ngoc Tu
[26; tr. 147]. Nhan vat "em" trong Gid le nam lang nghe nhirng am thanh that dac
can ni non vao gdc cdy, tiing Id khd lay lat rai ddu trin mat chiic Id khd khdc... "
biet: tieng nude chay, tieng dudi than Ian rung, tieng con chudt ngiia rang, tieng la
tham trong bong dem ma khdng phai ai cung cd the lang nghe va cam nhan dugc.
Tac gia that tinh te khi mieu ta nhan vat "em" cung vdi sir cam nhan sau sac
khd rai... tat ca nhung am thanh do deu rat hoang da, deu la nhirng am thanh sau
Cd gai nghe thay Du ndi nhung gi khdng that thi cd lai ndn "Cd gdi a lai
nhung am thanh hoang da ve dem.
cabin, bat ddu tir hdm ndn trong mot qudn an, khi Du bd Id nam mot cdnh tay chi
chit seo ghe vd dam dudi bao mot cd phuc vu la dim qua anh da chiem bao thdy
em, vd chap chan cd dim, udt dam cd dim, "Anh thdy nhd em khung khiip... " [26;
tr. 122]. Cd khdng chju dugc nhung ldi ndi ddc cua Du, ma cu the la nhirng ldi ndi
dudng nhu nd trdn Ian vdi nhau va cd cam nhan nd gidng nhau, nd tra trdc, khd
ddi cua ngudi ddi. Cd gai cam khdng phan biet dugc am thanh cua mgi sir vat,
khan "O cdi chdi trong ray gid Mai Lam thi khdng cd cua, chi la mdt cdi mdnh
may bang bao ximdng, cung vd sot soat suot dim, khdngphan biit duac dm thanh
do do con Co, gid hay cua con nguai. Nd tra khdc nhu nhau " [26; tr. 160].
Cdn ga la xe thi khdng can gia dinh nen chang bao gid thay ga cd mdt gia
dinh nao het, ga chi can cd nhirng ngudi dan ba vao nhung luc ga cd dan nhat "Ga
khdng cdn gia dinh nin khong bao gid xdy dung mdt gia dinh. Ddi luc tam chung
ciing khdng them nhin vao ca thi nhau. Ga cd cudc sdng riing, gidc ma riing vd
nguai dan bd ciia minh vdo nhitng tdi" [26; tr.l24]. Vao nhirng budi tdi, ga can cd
vay la qua du.
cudc sdng rieng va ga thich sdng mdt cudc sdng tu do va phdng tiing, ddi vdi ga
nhd ky la va dem that dai ddi vdi anh "Du nhd cd, nhd mdt each ky la, Idn da
Ndi nhd ddi khi lam Du khdng ngu dugc, anh nhd den cd gai cam, mdt ndi
xanh tdi, nhirng can ndn vd cd, nhung cdu ndi tire cuai Idn rudt, nira ngdy ngii
nira ngay ma mdng... Ndi nhd lam dim that ddi" [26; tr.l54]. Du di theo xe de tim
va yeu ngudi con gai ay. Chinh cd ay da tao cho anh niem tin de vuat qua sir sdng
nay. Cho den mdt budi tdi ng, anh bat gap mdt ngudi dan dng rdi khdi phdng cd
GVHD: Nguyen Lam Dien
52
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
ba ndi, va khi ba ndi mat thi anh tudng nhu minh da mat tat ca, mdt hdm anh gap
Thien nhien trong tap truyc
igt i Gio ie va 9 cau chuyen khac cua Nguyen Ngoc Tu
gai "Vd nhitng tdi sau tieng cua khep md cot ket tiep ndi, Du chong su mdt mdt
nghen u lin dinh ddu " [26; tr.162]. Day khdng phai la su bong bdt cua cd gai mdt
dem ma nhieu dem nhu the, anh khdng the nao chju ndi, anh thay uat han, dau
khd, anh mudn lao xe vao de giet ngudi dan dng do nhu la mdt tai nan bat gid,
cd ngudi va mdt nai chang cd sir sdng. "Vd em thdy minh thuc su trdi, bong binh
nhung cd be cam lai rang sue niu chiec xe trdi nghieng ve phia minh, phia khdng
va mdng mi trong mot khdng gian tdi ddn, tdi ddn va rdi, bong tdi bat ddu vd tan "
[26; tr.163]. Cd gai tir ket thuc cudc ddi minh de khdng cdn ai phai khd them nua,
nhung "Trong den thdm, em nghe Tim Ndi ndi, that ra anh bdy gia da la mot con
ma dm ire, "con nhd nay... tdi chi dinh gian thdi md... " [26; tr.163]. Cd gai tu hdi
tai sao ngudi ta cd the dem chuyen giet nhau ra de lam trd dua, de rdi em va dng
deu trd thanh mdt con ma, mdt con ma am lie, trong dem tham, sir sdng tat dan, tat
Khdng gian ban dem dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta dam net, mdi canh sac
ban dem deu mang mau sac khac nhau, phu hop vdi tam trang cua nhan vat trong
mdi cau chuyen.
3.2. Nghe thuat su* dung tu* ngii* de ta canh
3.2.1. Dung nhirng tir chi mau sac
dan va cd khdng cdn phai budn nua.
Phan Idn trong cac tac pham dugc cac tac gia thudng chii trgng den viec md
ddng, sir hap dan cho tac pham. Nguyen Nggc Tu ciing vay, chj da mo ta mdt buc
tranh thien nhien vdi nhieu mau sac.
Trong Thd Sdu canh sac thien nhien dugc mieu ta that da dang vdi nhieu
ta nhung canh sac thien nhien that nhieu mau sac de cd the lam tang them su sinh
mau sac "Vuan cii cd vdi cdy vu sira, mil u rung trdi day mat ddt, mdy bui tre bui
nhung bui tre, bui true cd mau "xanh ngat" that dep, d day chi nhung cay tre, cay
true vut len trdi mot chdm xanh ngat" [26; tr.84]. Mau sac that dan gian, binh dj,
ngat hudng thang len tan trdi, day ciing la mdt canh sac dac trung cho vung dat
true cd cung mdt mau xanh va nhieu bui ket hop vdi nhau tao thanh mdt mau xanh
Thd Sdu. Khi nhin tu xa se thay nhung bong liia heo queo, khdng dugc tdt
tuoi "Ngd ra sau nhd thdy mdt cdi vat ddng triing sdu, ngoi lin mat nude nhirng
bong liia thua thdt, xanh xao "[26; tr.84]. 6 vung dat nay, cd nhung khi mua dam
GVHD: Nguyen Lam Dien
53
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhie-
>vn : idp truyen ngan Gid le vd 9 cdu ck:
- (cid:127)> khde'i-'c,.
\gii
Tu
rat lau ngay mdi cd anh nang xuat hien trd lai va khi cd nang thi nang cd mdt mau
sac that dac biet "Khi ndng trd lai u Thd Sdu trong mdu vang ua hoang hodi, sir
thu ghet trong long tia tdi chat chua" [26; tr.88]. Tir khi Thd Sdu trd thanh khu du
mat di sir yen tTnh, nhung cho du ngay mua hay nang, thi khach du ljch van thich
ljch thi nhung ngudi dan nai day rat khd chju, hg khdng thich vung dat cua hg bj
trong long nhan vat tia cang sau dam hon.
Sdi trong Au tha tuai dep sdng thieu tinh thuang cua cha va me, khi hai
ngudi da di them bude nua, cdn Sdi mdt minh cd don va lanh leo "Em sa khi md
thii vdi phong canh noi day, cho nen khi nang trd lai Thd Sdu thi long cam ghet
mat thirc day da nhin thdy me em, mac cdi do me mua trong luc vang em, ra md
cua. Vdo nhd, em thdy mot ddi gidy dan dng xa la. Vd cdi den ngu mdu do ciia em
me da thay bang thu anh sdng xanh tdi" [26; tr.62]. Sdi sg rang mgi thu* se thay
bang thu anh sang mau xanh tai nhat. Khi ngudi cha ru Sdi xudng ga nhung Sdi
gia vd nhu da ngu say, khi Sdi nhin qua khe cua thi thay "Nhirng cdi den neong
ddi, khdng cdn nhu trudc kia nua, anh den ngu mau do ma bay gid me da thay
xanh xao dang soi nhirng hang qudn ngdi ngu, nhitng dua tre bdn dao thodt khdi
can mdng du lanh lanh rao mai rdi khi tau Ian bdnh, chung lai tiip tuc la da vua
dirng tua vao tuang ngii ngdy ngd [26; tr.63]. Khi Sdi quyet djnh di that xa, khdng
mudn sdng gan cha hoac me "Hdi lau, Sdi quay lai nhin vi phia tau, vd ddi mat nd
khdng cdn mau vang nua ma trd thanh mau xanh, mdt mau xanh tai nhgt, dugc tac
xuyin qua khodng sdn ga rong, lam vat ndng xanh xao " [26; tr.66]. Nang d day
Vdi Cua ngdy da mdt, tac gia gidi thieu mdt loai cay cua mien sdng nude
gia nhin tir xa nen nhirng tia nang cd phan chuyen ddi mau sac.
Nam Bd, dd la cay d mdi "Tdi mudn ngdi mai a cdi dudi vdm bong 6 moi dd " [26;
sung sd khi ta dugc ngam cai mau do rue rd mdt gdc trdi que mdi mua bong nd rd.
Va dieu dd lam cho nhan vat tdi khdng mudn di ma mudn ngdi mai d do. Khi
nhung cau hat bj thieu hoi "Em di tim anh nude mat nhd ua cong co vdng. Anh
tr.98]. Khi cay d mdi chin thi nd se cd mau do, bong d mdi rat dep, dep den muc
khdng tin di trd lai mdy nio dang em qua " [26; tr.l00]. Cgng cd d day khdng cdn
vat tdi, khdng cdn dugc nhu trudc nua.
GVHD: Nguyen Lam Dien
54
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
la mau xanh cua sir sdng nira ma nd la mau vang ua, gidng nhu tam trang cua nhan
Thien nhien irong tap truyen ngan Gid ic vd 9 cau chuyen khac cuu .\guyen Ngoc Tu
Hay trong Gid le, canh sac thien nhien dugc mieu ta that da dang vdi nhung
mau sac that phong phii: "Nhitng chbm sao tim thap trin cdy da bi gid liia rung
day ddt. Tir luu lac, bdy sao bat ddu nhudm mdu lam lu, td tai" [26; tr.l27]. Cay
mau sac cd sir chuyen ddi mdt each nhanh chdng. Nhan vat cd be cam dugc tac gia
bang lang da lam cho chdm sao, gid dugc chuyen sang mau tim. Nhin tu xa thi
mieu ta vdi mdt mau xanh ran "Cd vdi cdu hdi binh thudng ma nguai ta hay dung
di minh hoa cho trd do thuat, thi du nhu nhd em a ddu, sao lai di lang thang bui
ddi nhu vay? Bd khdng cdn ngudi thdn nao? Em binh gi md nguai em xanh ran
xe nhieu cai bi an va bat thudng "Cirnhin cd gdi xanh met sau tran ndn md khdng
vay? Em mudn di ddu? Ai cha em a do? Em tin gi? " [26; tr. 120]. Cd gai mang len
nen long duac cir phdi bude miing, "nhin con nhd ma qudi qud... " [26; tr. 124].
chut nua khdng "Nin du nam trong can phdng dm sue, cdu ta vdn tran troc vdi
Nhung ga lai rat quan tam den cd gai, khdng biet cd gai cd bj gid lam xanh them
cdi kiiu gid dim nay, "con nhd cdm do sao khdng chiu vd nhd... ". Sdng sau gap
lai, khdng biit cd gdi cd bi gio lam xanh di chut nua " [26; tr. 126].
Trong Nui la, nhan vat tdi va VTnh dang ban ve bd phim sap lam "Tdi
nhodi nguai ngdi day, tdi tudng Vinh dang cdm tap kich bdn trong tay, vd doc
mau trang, vang, ma day la mau do 1dm, tac gia mieu ta anh sang that dep, lung
linh cua nhung tia sang do. Trong bd phim se cd canh vdi nhieu bdng bang lang
trong cdi anh sdng do lorn ciia bdng den hot vit" [26; tr.73]. Anh sang khdng phai
"Thang be thdy dng nd tua vdo gay bude tirng bude liiu xiiu vi phia ngdi nhd
mdi, nai mat trai moc mdi sdm mai. O do ciing cd nhiiu bang lang, bong ciing tim
rdi long rdi da" [26; tr.81]. Bdng mau tim cung gidng nhu tam trang ciia con
ngudi rdi bdi khdng ldi thoat. VTnh bat dau ke ve bd phim vdi gigng cudng nhiet,
da diet nhu chinh cau ta dang d trong phim "Trai ai, mdu bdng bang lang tim,
dng khdng tudng tuang duac ddu, nhudm cd trai chiiu" [26; tr.71]. Mau tim cua
bdng bang lang dugc VTnh dua vao bd phim mdt each rat ddc dao, mau bdng bang
lang rat dep, ca bau trdi nhu nhudm mdt mau tim ngat. VTnh ke vdi gigng say me
va VTnh ndi rang dem nao VTnh ciing thay bdng bang lang "Nhung nhdnh bang
lang bi qudng qudt lam bdng bang lang bay td tai" [26; tr.72], khdng chi cd bdng,
GVHD: Nguyen Lam Dien
55
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
ma tac gia cdn vi nd nhu nhung can gid "Nhung con chit nao cd the chuyin tdi ndi
Thien nhien trong tap truyen ngan Gid le va 9 cdu chuyen hide ciia NguvJn Ngoc Tu
cdi cdnh hoa rai bdi bdi nhu nhung can gid tim " [26; tr.72]. Mau tim khdng chi
cd d bdng bang lang ma nd cdn dugc tac gia mieu ta nhu nhung can gid.
Nhung cung cd mdt mau tim khac nua, mau tim cua nhung bdng sau
"Nhung nhirng gi anh cd, anh hudng thu nua ddi qua da tam thudng nhat nheo
trudc nhung bdng sdu dang chuyin sang ph&t tim, trong vat, hat sdng lin viing
trai tdi tam mua gid " [26; tr.55]. Bdng sau da trd bdng, niem ao udc ciia VTnh da
dugc thuc hien.
thien nhien va cung gdp phan mieu ta tam trang cua nhan vat.
3.2.2. Dung thanh ngir ta canh
Thanh ngu cdn dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta qua nhung canh sac thien
nhien mien sdng nude. Qua nhung thanh ngu do cang giiip cho ta hieSi them ve dk
nude minh.
De dien ta cai nang, cai han han du ddi ngoai viec mieu ta tren nhung cau
van thi Nguyen Nggc Tu cdn van dung thanh ngu vao de lam tang them tinh sinh
ddng, ham xiic cho cau van, thanh ngu dugc Nguyen Nggc Tu mieu ta cai nang
gat cua mua han han that sau sac "- Tdi nay trdi chdc mim mua - thdng Cui hdn
Viec sii dung mau sac de mieu ta canh sac thien nhien lam ndi bat canh sac
hd - Con Danh chdc khodi lam, thi nao nd ciing chay ra sdn tam mdt bita da dai.
Vinh cdn mong gi han, can mua ddu tiin sau han bdn tram ngdy ndng nhu thieu
nhw rang, vd sdu trd nhitng bdng hoa ddu tiin " [26; tr.50]. Gia trj cua thanh ngu
"nang nhw thieu nhw rang" mang gia trj khai quat cao the hien cai ndng du ddi
sau nhieu ngay khdng cd lay mdt giot mua, con ngudi dang khao khat, dgi chd
nhung giot mua ay roi xudng nai ma hg dang sdng.
Hay trong Gid li "Anh ndi nd da tirng a ddu, trong Mai Lam hd? Trdi, hdi
di thanh niin xungphong tdi cd a do, rung thieng nude doc lam. Tdi nghiip chdu
nd... " [26; tr.125]. Thanh ngu ritng thieng nw&c ddc, dien ta mdt noi vang ve, u
am, tdi tam... cd ca nhung con thu du va nude sinh hoat ciing la mdt van de khd
khan cho nhung ngudi sdng nai day.
Nguyen Nggc Tu cdn van dung thanh ngu vao de ndi den kinh nghiem sdng
cua con ngudi: "Bdy gia thi cha nhin dam dam nam md ciia bd ndi, cha rau ri,
phdi md khdng chit sdm thi chdc minh da biit vu chudn chudn dap nw&c rdi.
GVHD: Nguyen Lam Dien
56
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
, hien nhien trong lap truyen ngan Gid le vd 9 cdu chuyin khac cua Ngwcn .'\/oc Tir
Thanh ngu duac luu truyin trin mdi nhirng ba gid qui md " [26; tr.24]. Hay "Dac
biet la chudn chudn vd nhitng gi cd liin quan tdi chudn chudn, thi du nhu "chudn
chudn bay thap thi mwa. Bay cao thi nang bay vita thi ram " (dam ban cua cha
luc nhau suang suang ba md thi nhai vay "chudn chudn bay thap thi cao. Bay cao
thi thap bay vira thi thdi") [26; tr.28]. Thanh ngu "Chudn chudn dap nude" cho
thay dugc kinh nghiem cua ngudi xua, khi chudn chudn dap nude la liic nd de
triing va thanh ngu "Chudn chudn bay thap thi mua, bay cao thi nang bay vira thi
ram" ciing la do kinh nghiem con ngudi due ket ma nen, khi nhin con chudn
Hay trong Thd Sdu, thanh ngu dugc van dung vao trong cudc sdng cua con
ngudi "Khi tdi ra dai Thd Sdu da budn tham can co de. Din ndi nhitng nguai a
chudn bay con ngudi cd the du doan dugc thai tiet se nhu the nao?
day khdng cdn cdm gidc di nhan biit budn nita. Chi khdch phuang xa mdi ngdy
ngat trudc bd mat sdu mudn ciia qui tdi" [26; tr.84]. Thanh ngu "thdm can cd di "
dien ta mdt ndi budn khdng de gi phai nhda trong tam tri cua ngudi dan Thd Sdu,
Vdi Cua ngdy da mdt, tac gia cdn mugn thanh ngu de dien ta sir ranh rgt ciia
con ngudi trong viec chinh phuc thien nhien "Sdng, cdu ldi ghe Id mot ngudi it
an sau vao va khdng lay chuyen dugc nua.
hoc, hoang da vd manh me. Sdng ciing me di bdn hang bdng tir nam mudi hai tudi,
cdu ta ranh re dudng ngang ldi tat, thuoc long con nw&c l&n rong" [26; tr.92].
"Con nw&c l&n rong" dugc lay tu cau thanh ngu "Nude Idn chdy vd, nude rong
chdy ra". Dung de mieu ta canh thien nhien d Ddng bang sdng Cuu Long, cd
nghTa la ngudi ta chi biet dua vao thien nhien chd khdng biet chinh phuc thien
Hay trong Chudn chudn dap nude, ngudi cha luon sdng trong tam trang dan
vat vi tui chudn chudn "Cd qud nhiiu chuyin nhan tinh the thai ma cha khdng
nhien, tdi dau hay tdi do.
quin, cd nhiiu thang cha xd la cd khia dam sau lung cha, ddng le nin quin di
cuai tron nu, di ddi nhe nhom md cha khdng quin, thi sao lai quin vu nay? " [26;
gid, each nhin sir viec, sir ddi theo thanh ngir nay pha chut cam xiic, nhan sinh
tr.24]. Thanh ngu Nhan tinh the thdi la cum tu chi hien trang cua xa hdi luc bay
GVHD: Nguyen Lam Dien
57
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
quan cua ngudi cha ddi vdi mgi ngudi. Nd cdn the hien cam nghT, cam xiic cua
Thiennhien trong tap truyen ngur Gid le a 9 cdu chuyen khdc ciia Nguyin Ngoc Tu
ngudi cha trudc mdt dien bien sir viec nao do trong cudc sdng. ngudi cha khdng
quen chuyen gi khac ma lai quen chuyen chudn chuon dap nude.
Nguyen Nggc Tu van dung thanh ngu vao trong tac pham cua minh lam cho
ndi dung tac pham de hieu han ma nd cdn the hien dugc ban sac van hda dan tdc.
Qua do, se giiip cho ldi van trong truyen them sinh ddng, giau hanh anh, lam
phong phii them ngdn ngu cua tac gia va ddc gia. Nd gdp phan lam nen phong
each rieng cho tac gia.
Cd le sau khi dgc xong truyen ngan ciia Nguyen Nggc Tu, it nhiSu thi cac ddc gia se biet din nhirng net dac trung ciia vung que Nam Bd, tu nhung canh sac thien nhien den canh sinh hoat cua ngudi dan Nam Bd.
That vay, Nguyen Nggc Tu da van dung cac bien phap nghe thuat vao trong
tac pham ciia minh rat thanh cdng. Chj ludn van dung diing each, diing nai, diing
cho. Chj ludn can nhac trong viec su dung cac bien phap nghe thuat khac nhau
trong tung hoan canh mdt each rat sang tao, chj da lam chu dugc trang viet ciia
minh. Tat ca nhung dieu ay lam nen thanh cdng ciia Nguyen Nggc Tu.
GVHD: Nguyen Lam Dien
58
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
Thien nhien trong tap truyen ngdn Gio le vd 9 cdu chuyen khdc ciia Nguyen Ngoc Tu
KET LUAN
Nguyen Nggc Tu trudc het la nha van cua vung dat Tay Nam Bd. Tuy chi
viet ve vung dat Mui vdi nhung dac trung ciia nd nhung nhung hinh anh thien
nhien trong van ciia chj da trd thanh dac trung cho vung dat nay. Cd the ndi chj la
nha van cua ddng sdng, canh ddng, miet vudn. Thien nhien nhu hda quyen, gan
chat vdi ddi sdng cua con ngudi. Nd nudi dudng con ngudi va cung vdi con ngudi
vuat qua bao khd khan thu thach trong cudc sdng ddi thudng. Nd gdp phan dua
ten tudi cua nha van vao hang ngii nhung nha van tieu bieu trong nhung nam gan
day.
Dgc nhung trang van mieu ta buc tranh thien nhien trong tap truyen ngan
Gid li vd 9 cdu chuyin khdc, chiing tdi nhan thay chj da phac hga nen hinh anh
thien nhien cua nhung ddng sdng, canh ddng bao la bat ngat... Con sdng rat gan
gui, va qua truyen ngan, ta thay con sdng d mgi noi, y nghTa cua nd khdng phai la
hinh anh bat ngan ciia vd sd sinh vat vdi day du nhung mau sac ma con sdng cdn
gan chat vdi ddi sdng cua con ngudi, nhieu khi ca mdt ddi ngudi gan bd mat thiet
vdi sdng. Cdn canh ddng cua Nguyen Nggc Tu la mdt bieu tugng van hgc. Vi vay,
nd khdng cdn la canh ddng cua mdt dja phuang cu the nhu cua dat Mui, cua Nam
Bd ma trd thanh canh ddng cua cudc sdng. Thien nhien ddi luc rat tTnh lang, yen
binh va ddi khi ciing rat khac nghiet. Qua hinh anh thien nhien, gdp phan bdi dap
them tinh cam cua con ngudi vdi que huong Nam Bd, ddi vdi nai minh sinh ra va
Idn len. Chac han, neu ai la ngudi Nam Bd, va khi dgc qua truyen cua chj, se cd
mdt cam xiic nao dd ve nai ay, mdt nai tran day tinh thuang yeu va hanh phiic.
Nhin chung, he thdng hinh anh thien nhien cua vung dat Nam Bd: ddng
sdng, canh ddng, canh sac may, trdi, niii non, canh vudn Urge... vdi dac trung rat
rieng da trd thanh bieu tugng trong tac pham cua Nguyen Nggc Tu. Nd khdng chi
la mdt bd phan cua tac pham ma cdn gdp phan lam cho trang viet ciia chj tham
dam chat Nam Bd.
Chj biet ket hgp mdt each kheo leo cac bien phap nghe thuat ta canh: tu xa
den gan, tir cao xudng thap, ta canh ban ngay, ta canh ban dem... Ben canh do, chj
GVHD: Nguyen Lam Dien
59
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
cdn van dung vao cac bien phap su dung tu ngu: dung nhung tu chi mau sac, diing
Thien nhien trong
gdn Gi
en khac cuu '
j )c lu
thanh ngu de ta canh... Cd the ndi thien nhien ludn la hinh anh than thude, gan bd
vdi mdi chiing ta, nd khdng chi la khung canh gan gui trong cudc sdng ddi thudng
ma da di vao cac tac pham van hgc. Nguyen Nggc Tu da mugn thien nhien lam
nen cho truyen va ciing bien thien nhien thanh mdt nhan vat, mang tam sir, ndi
long cua con ngudi. Ngdi biit ciia chj that tinh te khi dung len hinh anh thien
nhien. Thien nhien mai la hinh anh khdng the thieu trong tac pham. Chinh vi sir
tinh te nhu vay, da lam nen thanh cdng cua Nguyen Nggc Tu ngay hdm nay.
GVHD: Nguyen Lam Dien
60
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
TAI LIEU THAM KHAO
2. Nguyen Trgng Binh, Dac trung ngdn ngir truyen ngan Nguyin Ngoc Tu,
www.viet- studies.info/NNTu/.
3. Nguyen Trgng Binh, Giong dieu chu yiu trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu,
www.viet- studies.info/NNTu/.
4. Nguyen Trgng Binh, Nhirng dang tinh hudng thuang gap trong truyin ngan
1. Tam An, Nguyin Ngoc Tu ciia nhitng can "gid le ", http://tuanvietnam.vietnamnet.vn
Nguyin Ngoc Tu, www.viet-studies.info/NNTu/
www.viet- studies.info/NNTu/.
6. Tran Phdng Dieu, Thi hiiu thdm mi trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu, bao Van
nghe Quan ddi, 06-2006
7. Tran Huu Dung, Nguyin Ngoc Tu "Dac sdn miin Nam ", bao "Diin dan", 02-
2004.
8. Tran Huu Diing, Vi Cd Mau thdm Nguyin Ngoc Tu, bao "Diin ddn" sd 154, 08-
2005.
5. Nguyen Trgng Binh, Truyin ngan Nguyin Ngoc Tu tir gdc nhin van hda,
giai phdng, 16-10-2010.
10. Thuy Khue, Khdng gian sdng nude trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu, phe
binh van hgc, 07-02-2010.
11. Huynh Kim, Nguyin Ngoc Tu - Chuyin mdi nghe qua, bao doanh nhan Sai
Gdn, Xuan Binh Tuat 2006.
9. Nguyen Thj Du Khanh, Gap nhd van Nguyin Ngoc Tu a Cd Mau, bao Sai Gdn
13. San Nam, Huang rung Cd Mau, NXB Tre Tp.HCM, 1993
14. Hoang Thien Nga, Doc Nguyen Ngoc Tu qua cdnh ddng bdt tdn, Van nghe sd
39, 24-09-2005
15. Da Ngan, May md cd Nguyin Ngoc Tu, bao Tudi Tre, 16-04-2006
16. Da Ngan, Nguyin Ngoc Tu- Diim dam md thdu dao, bao Tudi Tre, 22-04-2004.
12. Tran Thj Nggc Lang, Sdng nude trong tiing miin Nam, bao Sai Gdn tiep thj.
2008.
18. Vii Nguyen, Anh Due trong tdc pham nhd truang, NXB Van hgc, 2007
17. Nguyen Nggc, Khdng gian... ciia Nguyin Ngoc Tu, bao Sai Gdn tiep thj, 01-02-
19. Le Thieu Nhan, Nhin nghiing Nguyen Ngoc Tu, www.lethieunhon.com.vn, 30-
12-2007.
20. Nguyen Huu Quy, Nguyen Ngoc Tu trong mdt tdi, bao Van nghe Quan ddi, 16-
09-2008.
21. Kiet Tan, Sdng nude Hdu Giang vd Nguyin Ngoc Tu, 10-2007
22. Cao Huy Thuan, Ve cdy, ve chim, bao "Diin dan vd van hda Phdt gido ", 05-
2006.
23. Huynh Cdng Tin, Cdm nhan bdn sac Nam Bd, NXB Van Hda Thdng Tin, 2006.
24. Huynh Cdng Tin, Nguyin Ngoc Tu nha van treNam Bo, http://evan.vnexpress.net
15-04-2006.
25. Tien Van Trieu, Thiin nhiin va con nguai trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu,
13-11-2010.
26. Nguyen Nggc Tu, Gid li va 9 cdu chuyin khdc, tap truyen, NXB Tre Tp.HCM,
2008
27. Nguyen Nggc Tu, Le Thieu Nhan, Sdng cham thai @, tdn van, NXB Phu nu.
28. Quang Vinh, Nguyin Ngoc Tu - Nhd vdn cua xdm rau bio, bao Tudi Tre, 09-
03-2004.
gdn Gi
en khac cuu '
j )c lu
thanh ngu de ta canh... Cd the ndi thien nhien ludn la hinh anh than thude, gan bd
vdi mdi chiing ta, nd khdng chi la khung canh gan gui trong cudc sdng ddi thudng
ma da di vao cac tac pham van hgc. Nguyen Nggc Tu da mugn thien nhien lam
nen cho truyen va ciing bien thien nhien thanh mdt nhan vat, mang tam sir, ndi
long cua con ngudi. Ngdi biit ciia chj that tinh te khi dung len hinh anh thien
nhien. Thien nhien mai la hinh anh khdng the thieu trong tac pham. Chinh vi sir
tinh te nhu vay, da lam nen thanh cdng cua Nguyen Nggc Tu ngay hdm nay.
GVHD: Nguyen Lam Dien
60
SVTH: Nguyen Tran Le Hang
TAI LIEU THAM KHAO
2. Nguyen Trgng Binh, Dac trung ngdn ngir truyen ngan Nguyin Ngoc Tu,
www.viet- studies.info/NNTu/.
3. Nguyen Trgng Binh, Giong dieu chu yiu trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu,
www.viet- studies.info/NNTu/.
4. Nguyen Trgng Binh, Nhirng dang tinh hudng thuang gap trong truyin ngan
1. Tam An, Nguyin Ngoc Tu ciia nhitng can "gid le ", http://tuanvietnam.vietnamnet.vn
Nguyin Ngoc Tu, www.viet-studies.info/NNTu/
www.viet- studies.info/NNTu/.
6. Tran Phdng Dieu, Thi hiiu thdm mi trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu, bao Van
nghe Quan ddi, 06-2006
7. Tran Huu Dung, Nguyin Ngoc Tu "Dac sdn miin Nam ", bao "Diin dan", 02-
2004.
8. Tran Huu Diing, Vi Cd Mau thdm Nguyin Ngoc Tu, bao "Diin ddn" sd 154, 08-
2005.
5. Nguyen Trgng Binh, Truyin ngan Nguyin Ngoc Tu tir gdc nhin van hda,
giai phdng, 16-10-2010.
10. Thuy Khue, Khdng gian sdng nude trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu, phe
binh van hgc, 07-02-2010.
11. Huynh Kim, Nguyin Ngoc Tu - Chuyin mdi nghe qua, bao doanh nhan Sai
Gdn, Xuan Binh Tuat 2006.
9. Nguyen Thj Du Khanh, Gap nhd van Nguyin Ngoc Tu a Cd Mau, bao Sai Gdn
13. San Nam, Huang rung Cd Mau, NXB Tre Tp.HCM, 1993
14. Hoang Thien Nga, Doc Nguyen Ngoc Tu qua cdnh ddng bdt tdn, Van nghe sd
39, 24-09-2005
15. Da Ngan, May md cd Nguyin Ngoc Tu, bao Tudi Tre, 16-04-2006
16. Da Ngan, Nguyin Ngoc Tu- Diim dam md thdu dao, bao Tudi Tre, 22-04-2004.
12. Tran Thj Nggc Lang, Sdng nude trong tiing miin Nam, bao Sai Gdn tiep thj.
2008.
18. Vii Nguyen, Anh Due trong tdc pham nhd truang, NXB Van hgc, 2007
17. Nguyen Nggc, Khdng gian... ciia Nguyin Ngoc Tu, bao Sai Gdn tiep thj, 01-02-
19. Le Thieu Nhan, Nhin nghiing Nguyen Ngoc Tu, www.lethieunhon.com.vn, 30-
12-2007.
20. Nguyen Huu Quy, Nguyen Ngoc Tu trong mdt tdi, bao Van nghe Quan ddi, 16-
09-2008.
21. Kiet Tan, Sdng nude Hdu Giang vd Nguyin Ngoc Tu, 10-2007
22. Cao Huy Thuan, Ve cdy, ve chim, bao "Diin dan vd van hda Phdt gido ", 05-
2006.
23. Huynh Cdng Tin, Cdm nhan bdn sac Nam Bd, NXB Van Hda Thdng Tin, 2006.
24. Huynh Cdng Tin, Nguyin Ngoc Tu nha van treNam Bo, http://evan.vnexpress.net
15-04-2006.
25. Tien Van Trieu, Thiin nhiin va con nguai trong truyin ngan Nguyin Ngoc Tu,
13-11-2010.
26. Nguyen Nggc Tu, Gid li va 9 cdu chuyin khdc, tap truyen, NXB Tre Tp.HCM,
2008
27. Nguyen Nggc Tu, Le Thieu Nhan, Sdng cham thai @, tdn van, NXB Phu nu.
28. Quang Vinh, Nguyin Ngoc Tu - Nhd vdn cua xdm rau bio, bao Tudi Tre, 09-
03-2004.
