Khuyến nghị tăng cường vai trò của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo tỉnh An Giang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp thống kê để phân tích dữ liệu tổng thể thu thập từ các nguồn đã công bố để tập trung vào việc phân tích vị thế của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo tại tỉnh An Giang. Tác giả cũng đề xuất những khuyến nghị để tăng vai trò của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khuyến nghị tăng cường vai trò của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo tỉnh An Giang

Vietnam J. Agri. Sci. 2023, Vol. 21, No. 5: 617-626 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2023, 21(5): 617-626 www.vnua.edu.vn KHUYẾN NGHỊ TĂNG CƯỜNG VAI TRÒ CỦA HỢP TÁC XÃ TRONG CHUỖI CUNG ỨNG LÚA GẠO TỈNH AN GIANG Nguyễn Văn Thành Đại học Văn Hiến Tác giả liên hệ: nguyenthanh.uef.edu.vn@gmail.com Ngày nhận bài: 28.10.2022 Ngày chấp nhận đăng: 18.04.2023 TÓM TẮT Nghiên cứu này sử dụng phương pháp thống kê để phân tích dữ liệu tổng thể thu thập từ các nguồn đã công bố để tập trung vào việc phân tích vị thế của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo tại tỉnh An Giang. Tác giả cũng đề xuất những khuyến nghị để tăng vai trò của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo. Kết quả nghiên cứu cho thấy, hiện nay, hợp tác xã chưa có vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng vật tư đầu vào và đầu ra của ngành lúa gạo tại tỉnh An Giang. Tuy nhiên, các thành viên trong hợp tác xã đạt được lợi nhuận kinh tế cao hơn và được hỗ trợ nhiều hơn so với các hộ nông dân chưa tham gia vào Hợp tác xã. Dựa trên kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuất những khuyến nghị nhằm tăng cường vai trò của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo. Điều này bao gồm việc tăng cường hỗ trợ cho hợp tác xã trong việc phát triển sản xuất và kinh doanh, xây dựng mối quan hệ hợp tác giữa hợp tác xã và các đối tác trong chuỗi cung ứng, đẩy mạnh việc tuyên truyền và giáo dục về lợi ích của hợp tác xã đối với hộ nông dân. Từ khóa: An Giang, hợp tác xã, nông dân trồng lúa, chuỗi cung ứng lúa gạo. Recommendations to Strengthen the Role of Cooperatives in the Rice Supply Chain in An Giang Province ABSTRACT This study used statistical methods to analyze overall data collected from published sources to focus on analyzing the position of cooperatives in the rice supply chain in An Giang province. The author also proposed recommendations to increase the role of cooperatives in the rice supply chain. Research results show that at present, cooperatives do not play an important role in the supply chain of inputs and outputs of the rice industry in An Giang province. However, members in cooperatives achieve higher economic returns and receive more support than farmers who have not yet joined the cooperative. Based on the research results, the author proposes recommendations to strengthen the role of cooperatives in the rice supply chain. These include increasing support for cooperatives in production and business development, building cooperative relationships between cooperatives and supply chain partners as well as promoting publicity, communication and education on the benefits of cooperatives for farming households. Keywords: An Giang, cooperatives, rice farmers, rice supply chain. trong chuỗi cung Āng cûa ngành lúa gäo An 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Giang, đâm bâo nguồn cung vêt tþ và giống lúa Tổ chĀc hĉp tác xã (HTX) có thể giúp khíc chçt lþĉng cho các nông hộ, đồng thąi giúp tëng phýc một số khiếm khuyết và nâng cao hiệu giá trð sân phèm và mć rộng thð trþąng tiêu quâ trong chuỗi cung Āng cüng nhþ thúc đèy thý. Ngoài ra, HTX cüng cò thể đòng vai trñ phát triển kinh tế đða phþĄng. Đðc biệt, têp quan trọng trong việc nâng cao chçt lþĉng sân trung vào phát triển các dðch vý đa däng sô phèm và xây dăng thþĄng hiệu cho ngành lúa giúp HTX trć thành một đối tác chiến lþĉc gäo An Giang. Việc têp trung vào quân lý chçt 617
Khuyến nghị tăng cường vai trò của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo tỉnh An Giang lþĉng, thúc đèy công nghệ sân xuçt mĆi, câi Nam, HTX nông nghiệp cüng chính thĀc đþĉc thiện quy trình sân xuçt và đâm bâo các tiêu hình thành và phát triển tÿ đæu nhĂng nëm chuèn an toàn vệ sinh sô giúp nâng cao giá trð 1958 đến nay. Vai trò và chĀc nëng cûa HTX và sân phèm và täo niềm tin cho các đối tác kinh Tổ hĉp tác (THT) đã đþĉc lðch sā chĀng minh. doanh trong và ngoài nþĆc. Cuối cùng, HTX còn có thể giúp nâng cao thu nhêp cho các nông 2.1.2. Định nghĩa chuỗi cung ứng lúa gäo hộ và thành viên trong HTX thông qua các Theo Min & Zhou (2002), hệ thống tích hĉp hoät động đào täo, hþĆng dén kỹ thuêt canh chuỗi cung Āng là să kết nối cûa nhiều hoät tác, giĆi thiệu các mô hình sân xuçt mĆi và hỗ động, quá trình kinh doanh cò liên quan đến trĉ tiếp cên thð trþąng tiêu thý. Tÿ đò, HTX sô nhau để täo ra sân phèm cuối cùng nhþ hoät trć thành một ngþąi đồng hành đáng tin cêy, động mua sím nguyên vêt liệu; hoät động thêm mang läi lĉi ích cho câ cộng đồng đða phþĄng và giá trð gia tëng bìng quá trình chuyển đổi ngành lúa gäo An Giang. nguyên vêt liệu thành sân phèm cuối cùng; hoät Nghiên cĀu này đþĉc thăc hiện nhìm đánh động thêm giá trð gia tëng về thąi gian và không giá vai trò cûa HTX trong chuỗi cung Āng lúa gian qua lþu trĂ, vên chuyển; hoät động tổ chĀc gäo täi tînh An Giang. Thông qua kết quâ trao đổi thông tin giĂa các thành viên trong nghiên cĀu, một số khuyến nghð sô đþĉc đề xuçt chuỗi cung Āng. để nâng cao vai trò cûa HTX trong chuỗi cung VĆi quan điểm trên, chuỗi cung Āng lúa gäo Āng lúa gäo, đðc biệt là trong bối cânh kinh tế An Giang đþĉc xem nhþ một hệ thống vĆi các thð trþąng đang cänh tranh ngày càng gay gít. thăc thể bao gồm ngþąi nông dân, nhà máy xay Việc tëng cþąng vai trò cûa HTX trong chuỗi xát, nhà máy lau bòng và các công ty lþĄng thăc cung Āng lúa gäo sô giúp nång cao nëng suçt và cùng tham gia trăc tiếp vào bốn hoät động chính chçt lþĉng sân phèm, câi thiện quân lý và tổ đò là sân xuçt, vên chuyển, chế biến và tiêu thý. chĀc sân xuçt, tëng cþąng quâng bá thþĄng GiĂa các thăc thể trong chuỗi cung Āng luôn tồn hiệu cûa đða phþĄng, đồng thąi giúp nông dân có täi các mối quan hệ và tþĄng tác lén nhau để đþĉc thu nhêp cao hĄn. cùng thăc thi mýc đích chung là nång cao lĉi nhuên cûa toàn. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.2. Dữ liệu nghiên cứu 2.1. Cơ sở lý luận DĂ liệu đþĉc thu thêp täi các HTX nông 2.1.1 Định nghĩa hợp tác xã nghiệp trên đða bàn tînh An Giang. Qua khâo Theo Luêt Hĉp tác xã (2012): HTX là tổ sát thăc tế, tác giâ chọn 04 gồm huyện Tân chĀc kinh tế têp thể, đồng sć hĂu, cò tþ cách Châu, huyện Châu Thành, huyện Thoäi SĄn, pháp nhân, do ít nhçt 07 thành viên vĆi 06 huyện Phú Tân, tînh An Giang vĆi 08 hĉp tác xã nguyên tíc sau: tă nguyện thành lêp và hĉp tác đăĉc mänh nhçt và có tỷ lệ ngþąi dân tham gia tþĄng trĉ lén nhau trong hoät động sân xuçt, nhiều nhçt tînh (Liên minh Hĉp tác xã tînh An kinh doanh, täo việc làm nhìm đáp Āng nhu cæu Giang, 2022). Bên cänh đò méu đþĉc chọn theo chung cûa thành viên, trên cĄ sć tă chû, tă chðu các tiêu chí khác nhþ: chọn 50% các HTX đang trách nhiệm, bình đîng và dân chû trong quân có hĉp đồng bao tiêu sân phæm lúa gäo vĆi DN lý HTX. (dù dþĆi hình thĀc trung gian hþćng hoa hồng), Vai trò: HTX nông nghiệp đã đòng vai trñ 30% HTX chî làm dðch vý đæu vào nhþ Dðch vý quan trọng trong phát triển nông thôn thông thûy lĉi (bĄm nþĆc, rút nþĆc), dðch vý gieo xä,… qua việc phát triển các hoät động nông nghiệp ć (hiện nay chþa cò HTX nào cung cçp tài chính các nþĆc (Træn Thanh Düng & cs ., 2022). HTX cho xã viên), 20% HTX bao tiêu thý lúa cho góp phæn täo ra việc làm, phát triển thð trþąng, ngþąi nông dân (ND) có thể là trung gian cho câi thiện thu nhêp khu văc nông thôn. Ở Việt đĄn vð thu mua hoðc qua thþĄng lái… 618
Nguyễn Văn Thành Giai đoạn một: Khâo sát các HTX có thành nông hộ, cách thĀc mua vêt tþ, cách thĀc bán viên sân xuçt lúa là chû yếu đã đþĉc thành lêp lúa sân xuçt đþĉc. Bên cänh đò, chi phí, lĉi trên ba nëm täi đða bàn huyện Tân Châu tînh nhuên, giá bán lúa cûa nông hộ cüng đþĉc tác An Giang (26 HTX, có 2.954 thành viên), huyện giâ thu thêp. Cuộc điều tra đþĉc tác giâ tiến Thoäi SĄn tînh An Giang (07 HTX), huyện Châu hành tÿ tháng 2 đến tháng 8/2022. Thành (07 HTX), huyện Phú Tân (09 HTX) (Liên minh HTX tînh An Giang, 2022). 2.2. Phân tích số liệu Giai đoạn hai: Tiếp theo, tác giâ chọn ra 08 PhþĄng pháp thống kê mô tâ đþĉc sā dýng HTX, trong đò huyện mỗi huyện chọn 02 HTX để cung cçp thông tin cĄ bân liên quan đến têp làm đäi diện cho 49 HTX tham gia khâo sát méu, bao gồm giá trð trung bình và độ lệch (HTX tốt, khá). Mỗi HTX chọn ra tÿ 15 đến 20 chuèn cûa các biến liên quan. Phân tích bâng xã viên theo danh sách HTX cung cçp để điều chòo đþĉc sā dýng để làm nổi bêt mối quan hệ tra nông hộ. Bên cänh đò, nông dån không là giĂa các biến, trong khi kiểm đðnh să khác biệt thành viên HTX cüng đþĉc chọn theo danh sách trung bình giĂa hai tổng thể đþĉc sā dýng để đþĉc cung cçp cûa trþćng çp, cán bộ nông xem xòt tác động cûa việc tham gia HTX đến kết nghiệp các xã. Tổng số hộ nông dån đã khâo sát quâ sân xuçt và tiêu thý lúa gäo cûa nông dân là 233 hộ, trong đò cò 116 nông dån là xã viên tînh An Giang. HTX và 117 nông dån không tham gia HTX nhþ bâng 1. CĈ méu khâo sát đþĉc thăc hiện theo 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN công thĀc cûa Cocharn (1977): 3.1. Đặc điểm của hợp tác xã khâo sát Z2 n= Dăa theo kết quâ đánh giá cûa Liên minh 4e2 HTX tînh An Giang, (2021) (đánh giá phån loäi Trong đò: n: Số lþĉng cĈ méu tối thiểu; HTX theo thông tþ 01/2020/TT - BKHĐT) thì Z: giá trð tra bâng phân phối Z, khoâng tin cêy phæn lĆn HTX đþĉc tác giâ khâo sát có trung là 95% (1,96); Sai số cho phép (± 5%). bình là 50 xã viên/HTX. Trong đò, cò nhĂng Nhþ vêy, nếu tính theo công thĀc trên cć HTX siêu nhó cò dþĆi 10 xã viên, diện tích sân méu tối thiểu cûa nhòm là 96, nhþ vêy méu xuçt phæn lĆn chþa tĆi 120ha. VĆi 22% HTX khâo sát ć mỗi nhòm đã đät yêu cæu cûa công hoät động có lãi và chia lĉi nhuên cho xã viên, thĀc sā dýng. đa số là HTX dðch vý: rút nuĆc chống ngêp, làm Thành viên HTX tham gia khâo sát phâi đçt giúp nông dân xuống giống. VĆi 40% HTX đät yêu cæu là tham gia HTX ít nhçt 03 nëm trć đþĉc khâo sát là không mang läi lĉi nhuên và lên, đối vĆi hộ không là xã viên thì phâi cùng nĄi không chia lĉi tuçt cho xã viên do không có hoät cþ trú vĆi xã viên để đâm bâo tính tþĄng đồng động sân xuçt và kinh doanh nào diễn ra. VĆi về điều kiện tă nhiên và kinh tế xã hội giĂa hai 38% HTX đþĉc khâo sát là lỗ và cæn hỗ trĉ. nhóm. Tác giâ chî thăc hiện khâo sát đối vĆi Kết quâ bâng 1 cho thçy HTX trong chuỗi nhþng hộ nông dân nào sïn lñng trao đổi thông cung Āng lúa gäo täi tînh An Giang đang hoät tin, kèm theo să hiện diện cûa đäi diện HTX động chû yếu vĆi quy mô nhó và chþa chuyên såu phý trách đða bàn cûa nông dån đò. Thăc tế, nếu vào sân xuçt lúa gäo. Phæn lĆn HTX không mang nông dån đi víng hoðc không muốn trâ ląi thì läi lĉi nhuên và chî hoät động trong lïnh văc dðch cuộc khâo sát không thể thăc hiện, tuy nhiên, vý nhþ rút nþĆc chống ngêp, làm đçt giúp nông tác giâ nhên đþĉc să ûng hộ nhiệt tình tÿ nông dân xuống giống. Điều này cho thçy cæn có biện dân và cán bộ HTX täi nĄi khâo sát. pháp hỗ trĉ để nâng cao vai trò cûa HTX trong Tác giâ sā dýng phþĄng pháp điều tra bìng chuỗi cung Āng lúa gäo täi đða phþĄng, giúp cho bâng câu hói để thu thêp thông tin nông dân các HTX có thể hoät động hiệu quâ hĄn và mang liên quan đến nhân khèu trong hộ, diện tích läi lĉi nhuên nhiều hĄn cho nông dân. 619
Khuyến nghị tăng cường vai trò của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo tỉnh An Giang Bâng 1. Thông tin cơ bân về HTX khâo sát năm 2022 (n = 25) Chỉ tiêu Trung bình Lớn nhất Nhỏ nhất Độ lệch chuẩn Tuổi/năm HTX hoạt động 4,88 11 1 2,86 Số thành viên ban đầu (Người/HTX) 22 72 7 13 Số thành viên lúc khảo sát (Người/HTX) 50 366 8 72 Vốn đăng ký (triệu đồng/HTX) 300 1.200 20 297,82 Vốn góp của xã viên (triệu đồng/HTX) 365,4 2.000 22 480,64 Diện tích đất xã viên (ha/HTX) 98,78 500 10 126,48 Lợi nhuận chưa chia (triệu đồng/HTX) 116,09 660 0 155,22 3.2. Đặc điểm của nông hộ khâo sát sau. Thăc tế là không phâi læn nào bón phân cüng đi kñm vĆi việc sā dýng thuốc BVTV và Theo đðnh nghïa cûa Ellis (1993) về nông ngþĉc läi. Do đò, việc gộp chúng thành một biến hộ, nông hộ nhó chû yếu sống bìng nông nghiệp, chung cüng cò thể gây nhæm lén và khò khën họ sā dýng lao động là thành viên gia đình, trong việc phân tích và xā lý dĂ liệu. Tuy nhiên, canh tác trên mânh đçt cûa mình, bên cänh đò trong trþąng hĉp này, ngþąi mua và ngþąi bán họ tham gia không hoàn toàn vào thð trþąng đæu hai sân phèm này là nhþ nhau nên việc kết hĉp vào và thð trþąng đæu ra. Đåy läi là tác nhân hai biến này thành một biến chung có thể giúp tham gia vào chuỗi vĆi vð thế thçp nhçt và bð đĄn giân hóa việc quân lý thông tin và tính toán, động nhçt. Điều đò đþĉc thể hiện ć điều tra cûa đðc biệt là khi chúng đþĉc sā dýng đồng thąi để Oxfam hĉp tác vĆi Viện Chính sách và Chiến tëng cþąng hiệu quâ trong sân xuçt lúa. lþĉc phát triển nông nghiệp nông thôn Bên cänh đò: Việc gom nĄi mua phån bòn và (IPSARD) täi tînh An Giang (2018). Trong số thuốc bâo vệ thăc vêt (BVTV) thành một biến có các tác nhân tham gia chuỗi cung Āng lúa gäo thể mang läi một số lĉi ích, bao gồm: xuçt: nông dån, thþĄng lái, Doanh nghiệp xuçt khèu, tác nhân nông dân có mĀc lĉi nhuên thçp Tiết kiệm thąi gian và công sĀc: Việc gom nhçt nhþng chi phí bó ra là cao nhçt. hai biến này läi thành một biến chung giúp giâm bĆt số lþĉng biến cæn quân lý và tính toán, Điều này có thể đþĉc giâi thích bći việc giúp tiết kiệm thąi gian và công sĀc. nông hộ nhó thþąng chî sân xuçt và bán sân phèm cûa họ täi đða phþĄng, thþąng không có Dễ dàng quân lý thông tin: Việc kết hĉp hai đû quy mô để tham gia vào thð trþąng xuçt biến thành một biến chung giúp täo ra một bộ khèu lĆn hĄn. Tuy nhiên, nông hộ nhó vén có thông tin đæy đû về các sân phèm đþĉc sā dýng thể tên dýng cĄ hội và lĉi thế cûa họ để tham để bâo vệ và tëng cþąng hiệu suçt cây trồng. gia vào chuỗi cung Āng một cách hiệu quâ hĄn, Tëng tính liên kết: Sā dýng phân bón và ví dý nhþ thông qua các HTX hoðc liên kết vĆi thuốc BVTV đồng thąi có thể giúp tëng cþąng các đĄn vð xuçt khèu để tëng giá trð sân phèm hiệu quâ trong sân xuçt nông nghiệp. 3.2.1. Chi phí, thu nhập và lợi nhuận của Dăa trên thông tin trên, giá thành trung bình cho 1kg lúa gäo có thể tính nhþ sau: Giá nông hộ thành = chi phí đæu vào + chi phí lao động + chi a. Chi phí và lợi nhuận nông dân tham gia vào phí cho công lao động nhà + chi phí tëng thêm. hợp tác xã VĆi tỷ lệ phån chia chi phí nhþ đã cung cçp, ta Lĉi nhuên cûa nông dân là tổng thu nhêp cò: Giá thành = 5.464 đồng/kg = 0,491 × 5.464 + bán lúa sau khi trÿ các khoân chi phí bó ra trồng 0,241 × 5.464 + 0,009 × 5.464 + 0,259 × 5.464 = lúa bao gồm giá mua vêt tþ, máy mòc, thuê lao 2.683 đồng/kg + 1.317 đồng/kg + 49 đồng/kg + động gieo xä bao gồm lao động nhà và lãi phâi 1.415 đồng/kg = 5.464 đồng/kg. Do đò, giá thành cho khi mua thuốc bâo vệ thăc vêt, phân bón trâ trung bình cho 1kg lúa gäo là 5.464 đồng/kg. 620
Nguyễn Văn Thành Bâng 2. Giá thành trung bình sân xuất lúa tại huyện Phú Tân, Châu Phú, Thoại Sơn, Châu Thành (2022) Chi phí theo 1ha Chi phí theo 1 kg lúa Tỷ trọng Chi tiêu Hạng mục (10.000m2) (đồng/ha) (đồng/kg) (%) Máy móc/thiết bị Bơm nước (xăng, dầu) 989.000 154 5,3 Thuê máy cày, xới 1.574.400 243 8,5 Thuê máy cắt 2.020.800 314 10,9 Đầu vào Giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật 9.128.600 1.416 49,1 Lao động thuê Sạ 379.400 59 2,0 Làm cỏ, dặm 707.856 107 3,8 Rải phân 967.800 150 5,2 Phun thuốc 1.441.200 223 7,7 Khử lẫn 994.800 155 5,4 Lao động nhà 166.000 26 0,9 Lãi mua vật tư trả sau 228.000 36 1,2 b. So sánh lợi nhuận giữa nông dân tham gia hợp dân tối đa hòa lĉi nhuên cûa mình. Khi trć tác xã và nông dân không tham gia hợp tác xã thành xã viên cûa HTX, nông dån đþĉc hỗ trĉ trong việc tiếp cên thð trþąng và có thể bán sân Điểm khác biệt giĂa kênh 1 và kênh 2 đò là: phèm vĆi giá cao hĄn. Cùng vĆi đò, HTX cüng Trong kênh 1, nông dân thu về lĉi nhuên đâm bâo cho nông dân một mĀc giá ổn đðnh và thuæn cao nhçt, nhþng cüng phâi chðu nhiều rûi đþa lúa đến đþĉc các điểm tiêu thý khác nhau. ro và áp lăc tÿ các tác nhån khác nhþ thþĄng Tuy nhiên, ć kênh này, NMXX cûa công ty lái. Các tác nhån khác nhþ công ty lþĄng thăc và đäi lý bán ló cüng thu đþĉc lĉi nhuên nhþng lþĄng thăc phâi chðu chi phí tëng thêm khá cao không cao bìng nông dân trong kênh này. (mçt 409 đồng/kg) để vên chuyển lúa tÿ các xã đến kho chĀa cûa công ty, đồng thąi, công ty Trong khi đò, ć kênh 2, nông dân trăc tiếp lþĄng thăc cüng phâi đæu tþ khá nhiều vào việc tham gia vào HTX để bán lúa cho công ty xuçt vên hành NMXX và các hoät động kinh doanh khèu, đâm bâo giá bán ổn đðnh và không bð läm phát giĂa các mùa vý. Công ty xuçt khèu sô thu khác để đät đþĉc lĉi nhuên nhþ hiện nay. Vì đþĉc lĉi nhuên tÿ việc xuçt khèu lúa gäo ra thð vêy, tî lệ lĉi nhuên cûa công ty lþĄng thăc chî trþąng quốc tế vĆi giá cao hĄn giá bán trong chiếm 19,7% tổng GTGT toàn kênh, thçp hĄn nþĆc, trong khi đò nông dån sô đþĉc hþćng lĉi tÿ nhiều so vĆi tî lệ lĉi nhuên cûa nông dân việc đþĉc mua lúa vĆi giá tốt hĄn so vĆi bán qua (51,4%) và HTX (13,7%). các tác nhân khác. Tuy nhiên, trong kênh 2, 3.2.2. Phân tích kết quâ khâo sát nông dân sô phâi đòng phí tham gia HTX và một số chi phí khác nhþ phí vên chuyển, phí Nhà máy xay xát: NMXX cûa công ty lþĄng kiểm đðnh chçt lþĉng lúa,… Nếu nông dân thăc cò chi phí tëng thêm khi vên chuyển lúa tÿ không thăc hiện đúng các yêu cæu về chçt lþĉng HTX đến NMXX và các chi phí khác nhþ chi phí lúa, họ cüng cò thể bð tÿ chối bán cho công ty nhân công, khçu hao sô đþĉc häch toán täi trý xuçt khèu. sć chính cûa công ty. Tuy nhiên, NMXX cüng là Kênh 2 nông dân tham gia vào HTX: Nông nĄi sân xuçt và chế biến lúa thành các sân dân  hĉp tác xã  NMXX  Công ty lþĄng phèm có giá trð cao hĄn, đòng gòp vào lĉi nhuên thăc  Đäi lý. cûa công ty. Kênh tiêu thý này cho thçy lĉi ích cûa việc Công ty lþĄng thăc: Đåy là kênh cuối cùng tham gia vào HTX và cách mà HTX giúp nông trong chuỗi phân phối, công ty sô mua lúa tÿ 621
Khuyến nghị tăng cường vai trò của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo tỉnh An Giang NMXX và bán cho đäi lý vĆi giá trung bình nguồn lăc, kỹ thuêt, đæu tþ và công nghệ mĆi, 15.500 đồng/kg. Sau khi trÿ đi các khoân chi cùng vĆi các chþĄng trình þu đãi và hỗ trĉ tÿ phí, công ty thu đþĉc lĉi nhuên 1.105 đồng/kg Chính phû và các tổ chĀc nông nghiệp khác. (tþĄng Āng 19,7% tổng GTGT toàn kênh). Công NhĂng đòng gòp trên giúp HTX giĂ vai trò quan ty cüng đòng vai trñ quan trọng trong việc xác trọng trong chuỗi cung Āng lúa gäo xuçt khèu đðnh nhu cæu và giá câ cûa thð trþąng, tÿ đò đþa täi An Giang. ra các quyết đðnh về sân xuçt, phân phối và tiếp Vì vêy, HTX rçt quan trọng trong việc täo thð sân phèm. lêp một chuỗi cung Āng lúa gäo ổn đðnh, có chçt lþĉng cao và đáp Āng đþĉc yêu cæu cûa thð 3.3. Vai trò của hợp tác xã trong chuỗi trþąng xuçt khèu täi An Giang. cung ứng lúa gạo xuất khẩu Hĉp tác xã đòng vai trñ quan trọng trong 3.3.2. Cung ứng vật tư nông nghiệp cho chuỗi cung Āng lúa gäo xuçt khèu täi An Giang. nông dân täi An Giang Theo kênh phân phối đþĉc mô tâ ć trên, HTX là Tÿ kết quâ khâo sát cûa tác giâ cho thçy, sô cò các vai trñ nhþ sau: việc cung Āng vêt tþ nông nghiệp nhþ phån bón, thuốc bâo vệ thăc vêt,… cho nông dån là xã 3.3.1. Liên kết giữa nông dân và công ty viên và nông dân không là xã viên thì HTX lương thực thăc hiện theo cách khác nhau. Vì thế, HTX sô Theo kênh phân phối đþĉc mô tâ ć trên, giúp nông dân tiết kiệm chi phí bìng cách tối HTX là bþĆc liên kết giĂa nông dân và công ty þu hòa quy trình sân xuçt, chia só tài nguyên lþĄng thăc, giúp nông dân tiếp cên vĆi thð và cung cçp các dðch vý chung. Nhą vào việc trþąng tiêu thý lĆn hĄn và cò giá bán tốt hĄn. kết nối các nông dân trong cùng khu văc, HTX HTX còn có vai trò quan trọng trong việc têp có thể đàm phán mua sím vêt tþ nông nghiệp hĉp và chuyển giao kỹ thuêt sân xuçt cho nông vĆi giá tốt hĄn. Ngoài ra, HTX cüng cung cçp dån để nâng cao chçt lþĉng và nëng suçt lúa các dðch vý nhþ vên chuyển, bâo vệ thăc vêt, gäo, đồng thąi hỗ trĉ cho nông dân trong việc cung cçp thông tin thð trþąng và hỗ trĉ kỹ vên chuyển, bâo quân và xā lý sân phèm trþĆc thuêt, giúp nông dân có thể tiết kiệm đþĉc chi khi đþa vào kênh tiêu thý. HTX đäi diện nông phí và tối đa hòa lĉi nhuên. dån để đàm phán và thþĄng lþĉng giá câ, điều Vçn đề về giống lúa và vêt tþ đæu vào đang kiện hĉp đồng và các điều khoân kinh doanh ânh hþćng đến nëng suçt và chçt lþĉng sân khác giĂa nông dån và công ty lþĄng thăc. phèm cûa nông dân, làm giâm lĉi nhuên cûa họ Ngoài ra, HTX còn giám sát và kiểm soát chçt và gåy khò khën trong việc xuçt khèu. Điều lþĉng sân phèm để đâm bâo sân phèm đät tiêu này cho thçy HTX cæn đþa ra giâi pháp nhìm chuèn và đáp Āng đþĉc yêu cæu cûa thð trþąng cung cçp giống lúa chçt lþĉng và vêt tþ đæu xuçt khèu. Cuối cùng, HTX còn giúp nông dân vào giá câ hĉp lý để nông dân có thể sân xuçt tiết kiệm chi phí trong quá trình sân xuçt và và tiêu thý sân phèm cûa mình một cách tiêu thý, thông qua việc têp hĉp và chia só các hiệu quâ. Bâng 3. Lợi nhuận nông dân không tham gia vào HTX nhận được trong một vụ mùa Khoản mục Nông dân Thương lái Công ty Đại lý bán lẻ Tổng Giá bán 6.272 6.317 15.500 18.100 Chi phí trung gian 3.398 6.273 6.317 15.500 Chi phí tăng thêm 1.079 0 7.960 1.750 Lợi nhuận thu về 1.795 45 1.223 850 3.913 % Lợi nhuận 45,9 1,1 31,3 21,7 100 622
Nguyễn Văn Thành Bâng 4. Lợi nhuận nông dân tham gia vào HTX nhận được trong một vụ mùa Khoản mục Nông dân Thương lái NMXX Công ty Đại lý bán lẻ Tổng Giá bán 7.168 8.266 8.675 15.500 18.100 Chi phí trung gian 3.213 7.168 8.266 8.675 15.500 Chi phí tăng thêm 1.076 329 409 5.720 1.750 Lợi nhuận thu về 2.879 769 1.105 850 5.603 2.879 % Lợi nhuận 51,4 13,7 19,7 15,2 100 Bâng 5. Nơi cung cấp vật tư nông nghiệp cho nông dân trồng lúa không tham gia HTX tại các huyện: Phú Tân, Châu Phú, Thoại Sơn, Châu Thành (tháng 7/2022) Nơi cung cấp phân bón và thuốc BVTV Nhóm hộ Của nhà Cửa hàng VTNN Công ty Qua HTX Tổng Hộ không Tần suất 3 103 0 11 117 tham gia HTX Tỉ lệ trong nhóm hộ không tham 2,6 88 0 9,4 100 gia HTX (%)* Tỉ lệ phân theo nơi cung cấp 100 62,5 0 19,3 50,2 phân bón và thuốc BVTV (%)** Tỉ lệ theo tổng mẫu (%)*** 1,3 44,2 0 4,7 50,2 Hộ tham Tần suất 0 62 8 46 116 gia HTX Tỉ lệ trong nhóm hộ không tham 0 53,4 4,9 39,7 100 gia HTX (%)* Tỉ lệ phân theo nơi cung cấp 0 37,6 100 80,7 49,8 phân bón và thuốc BVTV (%)** Tỉ lệ theo tổng mẫu (%)*** 0 26,6 3,4 19,7 49,8 Tổng mẫu Tần suất 3 165 8 57 233 Tỉ lệ trong nhóm hộ không tham 1,3 70,8 3,4 24,5 100 gia HTX (%)* Tỉ lệ phân theo nơi cung cấp 100 100 100 100 phân bón và thuốc BVTV (%)** Tỉ lệ theo tổng mẫu (%)*** 1,3 170,8 3,4 24,5 100 Chú ý: Giá trị Pearson Chi-square: 0,0001; *: Tính theo chiều ngang bảng; **: Tính theo chiều dọc bảng; ***: Tính theo tổng số mẫu quan sát. Bâng 6. Nguồn cung cấp vật tư nông nghiệp của xã viên và không phâi xã viên (%) Nông dân là xã viên Nông dân chưa tham gia HTX Nguồn cung cấp Giống, phân bón Thuốc BVTV Giống, phân bón Thuốc BVTV Đại lý, địa phương 0,00 18,89 46,27 82,38 Công ty cung ứng vật tư 14,43 46,67 51,51 17,62 Công ty hợp đồng bao tiêu đầu ra 85,56 34,44 2,22 0,00 Nông dân tham gia HTX: đa số nông dân BVTV. Việc này giúp nông dân tiết kiệm chi phí tham gia HTX đều đþĉc công ty hĉp đồng bao và đâm bâo chçt lþĉng sân phèm, tÿ đò tëng lĉi tiêu sân phèm cung Āng giống, hoá phèm xā lý nhuên và giâm rûi ro trong sân xuçt. Ngoài ra, giống (Nông dån thþąng dùng các hóa chçt xā lý việc sā dýng giống xác nhên tÿ các công ty sân giống trþĆc khi gieo xä), phân bón và thuốc xuçt lúa giống uy tín cüng giúp đâm bâo chçt 623
Khuyến nghị tăng cường vai trò của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo tỉnh An Giang lþĉng sân phèm và đáp Āng đþĉc yêu cæu khít quyết thông qua tëng cþąng liên kết vĆi các đĄn khe cûa các thð trþąng khó tính. vð kinh doanh lúa gäo để cò đæu ra ổn đðnh cho TþĄng tă nhþ giống lúa, phân bón và thuốc nông dân. Việc täo ra các kênh tiếp thð và bán BVTV đþĉc công ty hĉp đồng bao tiêu cung cçp hàng hiệu quâ cüng là một giâi pháp để giúp hoðc xã viên cûa HTX mua trăc tiếp täi các công HTX tëng cþąng vai trò cûa mình trong chuỗi ty sân xuçt phân, thuốc BVTV đþĉc xác nhên cung Āng sân phèm nông nghiệp. nên chçt lþĉng đâm bâo và giá vêt tþ thçp, VĆi nhĂng câi tiến và nâng cao chçt lþĉng chuỗi cung Āng đþĉc nâng cçp. này, HTX sô có thể làm tốt hĄn vai trñ cûa mình Điều này cho thçy liên kết vĆi các đĄn vð trong việc quân lý và vên hành chuỗi cung Āng cung Āng vêt tþ nông nghiệp là một giâi pháp sân phèm nông nghiệp, giúp tëng thu nhêp cho täm thąi để giúp cho HTX có thể tiếp cên vĆi nông dån và đþa sân phèm nông nghiệp Việt vêt tþ nông nghiệp đáp Āng nhu cæu sân xuçt. Nam vào thð trþąng quốc tế. Tuy nhiên, trong tþĄng lai, nếu HTX muốn Bâng 7 cho kết quâ là các hộ tham gia HTX phát triển và nâng cao nëng lăc tă chû cûa có chi phí sân xuçt thçp hĄn, giá bán, nëng suçt mình, việc hình thành một nguồn cung vêt tþ và lĉi nhuên cao hĄn so vĆi các hộ không tham nông nghiệp riêng cûa HTX sô là một lĉi thế gia. Cý thể, hộ tham gia HTX có tổng chi phí lĆn giúp cho HTX có thể tă quân lý và kiểm sân xuçt là 19.408.903 đồng/ha/vý, hộ không soát đþĉc chçt lþĉng và giá câ vêt tþ nông tham gia có tổng chi phí là 20.285.000 nghiệp, tëng tính cänh tranh và sĀc mänh đồng/ha/vý. Să khác biệt cò ý nghïa thống kê vĆi trong quá trình thþĄng thâo vĆi các đối tác giá trð P = 0,010. Giá bán lúa cûa hộ tham gia kinh doanh. HTX cüng cao hĄn, 6.510 đồng/kg so vĆi 6.363 3.3.3. Hợp tác xã là đơn vị hỗ trợ tiêu thụ đồng/kg cûa hộ không tham gia. Să khác biệt sân phẩm cho các thành viên không cò ý nghïa thống kê, nhþng giá trð P gæn vĆi ngþĈng ć mĀc 0,052. Tÿ nhĂng thông tin trên, có thể thçy rìng HTX hiện nay chþa đòng vai trñ quan trọng Hộ tham gia HTX cò nëng suçt lúa cao hĄn trong chuỗi cung Āng täi khâu tiêu thý lúa gäo bình quân 8.202 tä/ha so vĆi hộ không tham gia täi tînh An Giang. ThþĄng lái vén chiếm tỷ là 8.044 tä/ha. Să khác biệt cò ý nghïa thống kê trọng lĆn trong việc tiêu thý lúa gäo cûa nông vĆi giá trð P = 0,012. dån, và HTX chþa cò đû nëng lăc để thu mua và Cuối cùng, hộ tham gia HTX có lĉi nhuên bao tiêu sân phèm cûa các thành viên. Điều này cao hĄn bình quån 33.975.252 đồng/ha/vý so vĆi cüng phân ánh să thiếu hiểu biết và kinh hộ không tham gia là 30.874.887 đồng/ha/vý. Să nghiệm cûa HTX trong quân lý và vên hành các khác biệt cò ý nghïa thống kê vĆi giá trð hoät động liên quan đến chuỗi cung Āng sân P = 0,001. Nhìn chung, kết quâ cho thçy rìng phèm nông nghiệp. việc tham gia hĉp tác xã cò liên quan đến chi Tuy nhiên, việc HTX không cò nëng lăc thu phí sân xuçt thçp hĄn, nëng suçt cao hĄn và lĉi mua và bao tiêu sân phèm có thể đþĉc giâi nhuên cao hĄn cho các hộ nông dân. Bâng 7. Hiệu quâ của nông dân tham gia và không tham gia vào HTX trồng lúa tại các huyện: Phú Tân, Châu Phú, Thoại Sơn, Châu Thành (2022) Hộ tham gia HTX Hộ không tham gia HTX Các biến Giá trị P (n = 116) (n = 117) Tổng chi phí sản xuất (đồng/ha/vụ) 19.408.903 20.285.000 0,010 Giá bán lúa (đồng/kg) 6.510 6.363 0,052 Năng suất (kg/ha) 8.202 8.044 0,012 0,012 Lợi nhuận (đồng/ha/vụ) 33.975.252 30.874887 0,001 624
Nguyễn Văn Thành tra và chĀng nhên về chçt lþĉng sân phèm, 3.3.4. Cung cấp lúa gäo cho các tác nhân xuçt xĀ hàng hóa. tiếp theo trong chuỗi cung ứng Nhiều nông dân vén cñn khò khën trong 3.4. Khuyến nghị tăng vai trò của hợp tác việc tìm nguồn đæu ra do chçt lþĉng sân xuçt xã trong phát triển chuỗi cung ứng lúa gạo không đät yêu cæu cûa doanh nghiệp, do đò hệ tại tỉnh An Giang thống thþĄng lái đã gòp phæn giâi quyết vçn đề đæu ra cho ngành lúa, nhçt là vào giai đoän cao Tÿ việc phân tích vai trò cûa HTX tham gia điểm cûa thu hoäch giúp ngën đþĉc tình träng Ā sân xuçt lúa täi các huyện Phú Tân, Châu Phú, đọng lúa hàng hóa trong nông dân. Tuy nhiên, Thoäi SĄn, Chåu Thành tînh An Giang và phân tình träng này tiềm èn nhiều rûi ro về giá vì tích số liệu thu thêp đþĉc làm cĄ sć gĉi ý một số nông dân không quyết đðnh đþĉc giá bán cûa khuyến nghð tëng vai trñ HTX trong phát triển nông sân do mình sân xuçt, thu nhêp cûa nông chuỗi cung Āng lúa gäo täi tînh An Giang, cý thể nhþ sau: dân không cao, có thể lỗ do thþąng xuyên gðp cânh đþĉc mùa mçt giá. Đối vĆi doanh nghiệp - Tëng cþąng đæu tþ vào HTX để nâng cao chế biến cüng không thể chû động và đðc biệt khâ nëng quân lý sân xuçt, kỹ thuêt canh tác, không quân lý đþĉc chçt lþĉng cûa nguồn chế biến, đþa ra thð trþąng, quân lý tài chính, tþ nguyên liệu đæu vào. vçn chuyển đổi kỹ thuêt sân xuçt, đào täo nhân lăc chuyên môn. Tÿ thăc tế trên mô hình chuỗi cung Āng sân xuçt và tiêu thý lúa gäo cûa tînh An Giang - Đèy mänh kết nối giĂa HTX vĆi các đối trong thąi gian tĆi cæn liên kết sân xuçt theo tác trong chuỗi cung Āng lúa gäo, bao gồm cĄ quy mô lĆn, HTX làm trung tâm kết nối vĆi quan nghiên cĀu, nhà sân xuçt phân bón và doanh nghiệp. Thông qua hoät động tìm hiểu thð thuốc trÿ såu, đĄn vð cung cçp giống, doanh trþąng, doanh nghiệp sô gāi yêu cæu sân phèm nghiệp chế biến lúa gäo, cĄ quan kiểm đðnh chçt trþĆc cho HTX để đðnh hþĆng sân xuçt nhìm lþĉng sân phèm, đối tác xuçt khèu. đâm bâo đþĉc quan hệ cung - cæu hài hña, ngþąi - Hỗ trĉ HTX đþa ra kế hoäch sân xuçt dài trồng lúa sô cho ra nhĂng sân phèm theo nhu hän và quân lý tài chính hiệu quâ để đâm bâo cæu cûa thð trþąng tÿ đò nông dån mĆi tránh quy mô sân xuçt ổn đðnh và tiết kiệm chi phí. đþĉc tình träng “đþĉc mùa mçt giá’’, qua đò gia - Tëng cþąng quân lý chçt lþĉng sân phèm tëng thu nhêp. và hþĆng dén HTX đëng ký chĀng nhên chçt lþĉng sân phèm và xuçt xĀ hàng hóa. 3.3.5. Là một tổ chức hỗ trợ cho nông dân - Thúc đèy việc tëng cþąng truyền thông và gia tăng thu nhập quâng bá thþĄng hiệu sân phèm lúa gäo An Thông qua việc liên kết vĆi HTX, nông dân Giang để tëng giá trð thþĄng mäi cûa sân phèm. có thể trồng cùng một loäi giống và đþĉc hþĆng - Täo điều kiện cho các HTX tëng cþąng dén bći cán bộ kỹ thuêt cûa chính HTX, tÿ đò cò nëng lăc xuçt khèu và tham gia triển lãm, hội thể áp dýng các giâi pháp mĆi và tëng hiệu quâ chĉ thþĄng mäi để mć rộng thð trþąng tiêu thý. sân xuçt. Ngoài ra, HTX cüng đòng vai trñ quan trọng 4. KẾT LUẬN trong việc kiểm tra và chĀng nhên chçt lþĉng sân phèm, đðc biệt là khi nông dân sân xuçt vĆi Các hộ nông dân thiếu vốn, chþa đþĉc đào quy mô nhó và có diện tích canh tác hän chế. täo nghề và không thể thăc hiện đồng thąi ba Thông qua việc hþĆng dén, giám sát và đþa ra chĀc nëng cûa đĄn vð kinh tế trong cĄ chế thð quy hoäch sân xuçt ổn đðnh, HTX có thể đâm trþąng. Thành lêp các HTX kiểu mĆi, theo Luêt bâo chçt lþĉng sân phèm và đáp Āng yêu cæu HTX nëm 2012 và các HTX kiểu mĆi do nông cûa các tổ chĀc kiểm tra và chĀng nhên. Do đò, dân sáng täo đã ra đąi trþĆc nëm 2012 là giâi HTX là đối tác đáng tin cêy cûa các tổ chĀc kiểm pháp cĄ bân để tëng cþąng liên kết giĂa các hộ 625
Khuyến nghị tăng cường vai trò của hợp tác xã trong chuỗi cung ứng lúa gạo tỉnh An Giang nông dân, täo ra sĀc mänh đoàn kết, câi thiện Min & Zhou (2002), Supply chain modeling: past, present and future. Computers & Industrial hiệu quâ sân xuçt và tiêu thý sân phèm. Engineering. Manfredi De Fazio (2016). Agriculture and TÀI LIỆU THAM KHẢO sustainability of the welfare: the role of the short supply chain. Agriculture and Agricultural Science. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2022). Thông tư số 8: 461-466. doi: 10.1016/j.aaspro.2016.02.044. 01/2020/TT-BKHĐT về hướng dẫn phân loại và đánh giá Hợp tác xã. Truy cập từ https://thuvien Nadia El-Hage Scialabba & Maria Mu¨ller-Lindenlauf. phapluat.vn/van-ban/ Doanh-nghiep/Thong-tu-01- (2009). Organic agriculture and climate change. 2020 -TT-BKHDT-huong -dan-phan-loai-va- Agriculture and Food Systems. danhgia-hop-tac-xa-434897.aspx ngày 02/08/2022. doi:10.1017/S1742170510000116 Bộ NN&PTNT (2017). Thông tư số Nguyen Thị Binh & Bui Thi Ly (2021). Sustainable 09/2017/TTBNNPTNT về hướng dẫn phân loại và Rice Supply Chain Management in the Mekong đánh giá hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông Delta of Vietnam: The Role of Regional Rice nghiệp. Truy cập từ https://thuvienphapluat.vn/ Logistics Centre. CIGOS, Emerging Technologies vanban/Doanh-nghiep/Thong-tu-09-2017-TTBNN and Applications for Green Infrastructure. PTNT-huong-dan-phan-loai-danh-gia-hoptac-xa- pp. 1713-1721. nong-nghiep-333817.aspx ngày 02/6/2022. Peng-Sheng You a & Yi-Chih Hsieh (2017). A Ching-Chiao Yang Po-Lin Lai, Li Ying & Yin-Yu Hsu computational approach for crop production of (2018). Supply Chain Key Success Factors for organic vegetables. International Rice Research Organic Agricultural Products: Case Study in Institute. DOI:10.1016/j.compag.2016.11.003. Taiwan. International Journal of Supply Chain Quốc hội (2012). Luật số: 23/2012/QH13 - Luật Hợp Management. pp. 2-10. tác xã. Truy cập từ https://luatvietnam.vn/doanh- Chandni Khandelwal (2021). Agriculture Supply Chain nghiep/luat-hop-tac-xa-2012-75400-d1.html ngày Management: A Review (2010-2020). 22/12/2022. DOI:10.1016/ jmatpr.2021.06.193. Trần Thanh Dũng, Lê Thanh Sơn và Phạm Văn Trọng Dương Ngọc Thành, Nguyễn Công Toàn & Hà Thị Thu Tính, (2022). Vai trò của liên kết sản xuất trong Hà (2018). Đánh giá yếu tố ảnh hưởng đến hiệu nông nghiệp ở Đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí quả hoạt động HTX nông nghiệp tại tỉnh An Khoa học Đại học cần Thơ, 58(SDMD), 56-64. Giang. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần https://doi.org/10.22144/ctu.jvn.2022.192. Thơ. 54(4): 212-219. UBND tỉnh An Giang (2022). Kế hoạch số 152/KH- Đào Thế Anh & Thái Văn Tình (2014). Chuỗi giá trị UBND ngày 23/3/2022 của UBND tỉnh An Giang lúa gạo Đồng bằng sông Cửu Long: chính sách “Thực hiện Nghị quyết số 46/NQ-HĐND ngày nông nghiệp và thương mại thiếu hiệu quả. Tạp chí 08/12/2021 của Hội đồng nhân dân tỉnh An Giang Nghiên cứu Kinh tế. 447(8): 24-36. về phát triển KTTT, HTX tỉnh An Giang giai đoạn Ganeshkumar C., Pachayappan M. & Madanmohan G. 2021-2025”. (2017). Agri-food Supply Chain Management: Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (2022). Kinh Literature Review. Intelligent Information nghiệm phát triển hợp tác xã ở một số quốc gia Management. DOI: 10.4236/iim.2017.92004. trên thế giới và các giá trị tham khảo cho Việt Kohls Richard Louis & Joseph N. Uhl (1990). Nam. Hội thảo”Một số vấn đề lý luận - Thực tiễn Marketing of agricultural products. 7th ed. về phát triển nông nghiệp ở Việt Nam trong bối Macmillan Publishing Company, USA. cảnh mới Truy cập từ https://lmhtx.phutho. Liên Minh HTX tỉnh An Giang (2021). Tổng kết tình gov.vn/Chuyen-muc-tin/Chi-tiet-tin/t/kinh-nghiem- hình kinh tế tập thể, hợp tác xã và hoạt động của phat-trien-hop-tac-xa-o-mot-so-quoc-gia-tren-the- Ban chấp hành Liên minh HTX tỉnh An Giang năm gioi-va-cac-gia-tri-tham-khao-cho-viet-nam/title/ 2021. Báo cáo số 06/BC-LMHTX, ngày 37140/ctitle/540288?AspxAutoDetectCookieSupp 04/08/2022. ort=1 ngày 10/08/2022. 626