Kiểu nhân vật người hùng trong truyện ngắn của Jack London

nguyÔn träng ®øc<br /> <br />  nghiªn cøu quèc tÕ <br /> <br /> <br /> KIÓU NH¢N VËT NG¦êI HïNG<br /> TRONG TRUYÖN NG¾N CñA JACK LONDON<br /> nguyÔn träng ®øc *<br /> <br /> Tãm t¾t: Bµi viÕt luËn bµn, lÝ gi¶i vÒ kiÓu nh©n vËt “ng­êi hïng” trong truyÖn ng¾n cña nhµ v¨n<br /> Mü Jack London. B»ng viÖc chØ ra nh÷ng ®Æc ®iÓm mang tÝnh ®Æc tr­ng cña kiÓu nh©n vËt “ng­êi<br /> hïng” nh­ mét m«tip khu«n mÉu trong truyÒn thèng, t¸c gi¶ ®· chØ ra c¸c d¹ng “ng­êi hïng” trong<br /> truyÖn ng¾n cña J.London. Th«ng qua ®ã, t¸c gi¶ ®· chØ ra nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt vµ ý nghÜa<br /> t­ t­ëng cña kiÓu nh©n vËt “ng­êi hïng” trong truyÖn ng¾n J.London.<br /> Tõ khãa: Jack London; ng­êi hïng; quan niÖm nghÖ thuËt vÒ con ng­êi; nh©n vËt tr¸ng sÜ; lÝ<br /> t­ëng hãa; dòng c¶m; khao kh¸t tù do; phiªu l­u; t×nh yªu; sù hi sinh.<br /> Ngµy nhËn bµi: 28/3/2013; Ngµy duyÖt ®¨ng bµi: 15/8/2013<br /> <br /> <br /> Jack London (1876 - 1916) lµ mét trong mét thÕ giíi mµ ranh giíi gi÷a ph¶i tr¸i,<br /> nh÷ng “bËc thÇy truyÖn ng¾n” cña nÒn thËt gi¶ kh«ng cßn minh b¹ch n÷a. B­íc<br /> v¨n häc hiÖn ®¹i Mü. ThÕ giíi nghÖ thuËt sang thêi hiÖn ®¹i, ng­êi hïng trong t¸c<br /> trong truyÖn ng¾n cña «ng hÕt søc ®a phÈm cña A.Camus lµ kÎ xa l¹ lu«n ¸m<br /> d¹ng vµ ®éc ®¸o. Trong ®ã, nh©n vËt lµ ¶nh bëi nh÷ng ®iÒu phi lÝ (Mersault trong<br /> mét trong nh÷ng ph­¬ng diÖn thÓ hiÖn râ KÎ xa l¹).(*)<br /> nhÊt tµi n¨ng, c¸ tÝnh s¸ng t¹o vµ quan Trong v¨n häc Mü, nh©n vËt ng­êi<br /> niÖm nghÖ thuËt vÒ con ng­êi cña nhµ hïng còng xuÊt hiÖn kh¸ nhiÒu trong t¸c<br /> v¨n. Trong thÕ giíi nh©n vËt cña J.London, phÈm cña c¸c nhµ v¨n nh­ S.Lewis, O.Henry,<br /> næi bËt h¬n c¶ lµ kiÓu nh©n vËt ng­êi W.Faulkner, E.Hemingway... Trong ®ã,<br /> hïng (heroic) - nh÷ng nh©n vËt gi÷ vai trß ng­êi hïng cña S.Lewis kh«ng ph¶i lµ<br /> trung t©m trong truyÖn ng¾n cña «ng. hiÖp sÜ gan d¹, dòng c¶m, mµ lµ nh÷ng<br /> 1. Ng­êi hïng trong lÞch sö v¨n häc ng­êi giái giang trong viÖc kinh doanh, lµ<br /> Nh©n vËt ng­êi hïng vèn ®· rÊt quen nh÷ng “ngän th¸p cña t«n gi¸o kinh<br /> thuéc trong v¨n ch­¬ng §«ng T©y kim cæ, doanh” (vÝ dô trong tiÓu thuyÕt Babbitt).<br /> nh­ng ë mçi thêi ®¹i, mçi nhµ v¨n, kiÓu Ng­êi hïng trong truyÖn ng¾n cña O.Henry<br /> nh©n vËt nµy l¹i cã nh÷ng ®iÓm ®Æc tr­ng còng ch¼ng cã vai trß g× to lín víi céng<br /> lo¹i biÖt. Chóng ta tõng biÕt ®Õn Achille ®ång, mµ chØ lµ nh÷ng “con ng­êi hai<br /> vµ Ulysse trong hai thiªn sö thi næi tiÕng mÆt”, nh÷ng “kÎ lõa ®¶o l­¬ng thiÖn” xuÊt<br /> cña Homere; ®ã lµ nh÷ng nh©n vËt cã ®Çy hiÖn trong m«tip anh hïng cøu mü nh©n<br /> ®ñ c¸c phÈm chÊt theo nguyªn nghÜa cña (vÝ dô truyÖn ChiÕc l¸ cuèi cïng, Buång<br /> hai tõ “anh hïng”. §Çu thÕ kû XVI, chµng tÇng th­îng,...) Ng­êi hïng trong t¸c<br /> hiÖp sÜ Don Quijote xuÊt hiÖn trong tiÓu phÈm cña W.Faulkner lµ nh÷ng con ng­êi<br /> thuyÕt cña nhµ v¨n Cervantes ®· b¾t ®Çu néi t©m, g¾n víi mu«n nçi khæ ®au trong<br /> b­íc ra khái quan niÖm truyÒn thèng vÒ<br /> ng­êi anh hïng ®Ó ph¶n ¸nh hiÖn thùc vÒ (*)<br /> ThS, NCS Khoa V¨n häc, Häc viÖn Khoa häc x· héi.<br /> <br /> <br /> Sè 4-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 59<br /> kiÓu nh©n vËt ng­êi hïng...<br /> <br /> cuéc ®Êu tranh víi nghÞch c¶nh (vÝ dô ®Ñp, cã c«ng tr¹ng ®Æc biÖt lín lao cho<br /> B«ng hång cho Emily,...) RÊt nhiÒu nh©n céng ®ång. Trong c¸c t¸c phÈm sö thi d©n<br /> vËt trung t©m trong t¸c phÈm cña gian, nh©n vËt chÝnh “lµ nh÷ng anh hïng -<br /> E.Hemingway thuéc kiÓu ng­êi hïng tr¸ng sÜ tiªu biÓu cho søc m¹nh thÓ chÊt<br /> kh«ng cã chiÕn c«ng kú vÜ, còng ch¼ng vµ tinh thÇn, cho ý chÝ vµ trÝ th«ng minh,<br /> ph¶i lµ ng­êi tiªn phong trong cuéc ®Êu lßng dòng c¶m cña céng ®ång ®­îc miªu<br /> tranh v× lîi Ých chung cña céng ®ång, mµ t¶ kh¸ tØ mØ, ®Çy ®ñ tõ c¸ch ¨n mÆc, trang<br /> lµ nh÷ng con ng­êi b×nh th­êng mang bÞ, ®i ®øng ®Õn nh÷ng trËn giao chiÕn víi<br /> trong m×nh nçi ®au mÊt m¸t vµ nçi ¸m kÎ thï, nh÷ng chiÕn c«ng lÉy lõng vµ ®«i<br /> ¶nh triÒn miªn vÒ sù ph¸ huû; hä lu«n khi c¶ nh÷ng nÐt trong sinh ho¹t ®êi<br /> hµnh ®éng kh«ng mÖt mái ®Ó t×m ch©n lÝ th­êng cña hä n÷a, ®iÒu ®¸ng chó ý lµ tÊt<br /> cuéc ®êi (vÝ dô c¸c nh©n vËt Macomber c¶ nh÷ng c¸i nµy ®Òu ®­îc miªu t¶ trong<br /> trong H¹nh phóc ng¾n ngñi cña Macomber, vÎ ®Ñp k× diÖu kh¸c th­êng”(1).<br /> Harry trong TuyÕt trªn ®Ønh Kalimanjaro, TiÕp nèi truyÒn thèng, ng­êi hïng cña<br /> viªn trung óy trong LÞch sö tù nhiªn cña J.London còng cã nh÷ng phÈm chÊt c¬ b¶n<br /> c¸i chÕt, Manuel trong Ng­êi kh«ng b¹i nh­: m¹nh mÏ, dòng c¶m, gan d¹, giµu ý<br /> cuéc, «ng l·o Sanchiago trong tiÓu thuyÕt chÝ nghÞ lùc vµ niÒm tin vµo chÝnh m×nh.<br /> ¤ng giµ vµ biÓn c¶...). Nh­ vËy, ng­êi Mét sè nh©n vËt cã thªm t×nh th­¬ng yªu,<br /> hïng lµ h×nh t­îng nh©n vËt xuÊt hiÖn lßng nh©n ¸i vµ sù hy sinh cao th­îng.<br /> kh¸ phæ biÕn trong v¨n häc tõ cæ chÝ kim. Tuy nhiªn, ng­êi hïng cña J.London<br /> ë mçi t¸c gi¶, kiÓu nh©n vËt nµy g¾n víi kh«ng hoµn toµn ®­îc hiÓu víi ý nghÜa<br /> nh÷ng ®Æc ®iÓm mang tÝnh lo¹i biÖt. “anh hïng” nh­ quan niÖm truyÒn thèng.<br /> Nh­ng tÊt c¶ ®Òu lµ sù thÓ hiÖn quan J.London kh«ng ®­a ®Õn cho ng­êi ®äc<br /> niÖm cña c¸c nhµ v¨n vÒ con ng­êi ë tõng mÉu ng­êi hïng ®· “hoµn chØnh” theo bót<br /> x· héi vµ thêi ®¹i lÞch sö kh¸c nhau. ph¸p lÝ t­ëng hãa, mµ t¸i hiÖn lªn nh÷ng<br /> 2. Ng­êi hïng trong truyÖn ng¾n con ng­êi thËt trong ®êi sèng, lu«n vËn<br /> cña Jack London ®éng vµ ph¸t triÓn qua sù t¸c ®éng cña tù<br /> 2.1. §Æc ®iÓm ng­êi hïng nhiªn vµ x· héi. D­íi ngßi bót cña «ng,<br /> Ng­êi hïng lµ h×nh t­îng trung t©m nh©n vËt ng­êi hïng héi tô ®Çy ®ñ nh÷ng<br /> trong truyÖn ng¾n (vµ nhiÒu tiÓu thuyÕt) nÐt chÝnh diÖn còng nh­ ph¶n diÖn, c¶<br /> cña J.London, nh­ng «ng kh«ng lÆp l¹i, nh÷ng nÐt hµi h­íc còng nh­ cao c¶ vµ<br /> kh«ng hoµ tan m×nh vµo bÊt cø nhµ v¨n nghiªm tóc, c¶ sù nhá bÐ còng nh­ to lín.<br /> nµo. Ng­êi hïng trong truyÖn cña «ng võa Ch¼ng h¹n, nh©n vËt Mackenzie trong<br /> quen võa l¹, võa ph¶ng phÊt bãng d¸ng truyÖn Con trai cña chã Sãi (The Son of<br /> cña c¸c nh©n vËt tr¸ng sÜ trong sö thi d©n the Wolf) lµ ng­êi tõng ®i ®Çu trong c«ng<br /> gian, võa cã mµu s¾c huyÒn tho¹i, l¹i võa cuéc khai ph¸ nh÷ng vïng ®Êt míi, anh ta<br /> lµ nh÷ng con ng­êi ®­îc “ch­ng cÊt” tõ ®­îc xem lµ ng­êi hïng cña thÕ giíi v¨n<br /> hiÖn thùc ®êi sèng x· héi Mü ®­¬ng thêi. minh. Nh­ng khi buéc ph¶i ®èi ®Çu víi<br /> Trong quan niÖm truyÒn thèng, ng­êi nh÷ng chµng trai trong bé téc Sticks ®Ó<br /> anh hïng lu«n g¾n víi lÝ t­ëng cao c¶ cña<br /> céng ®ång, cã phÈm chÊt m¹nh mÏ, dòng (1)<br /> Lª B¸ H¸n, TrÇn §×nh Sö, NguyÔn Kh¾c Phi (®ång CB),<br /> c¶m, tµi giái h¬n ng­êi, cã t©m hån cao Tõ ®iÓn thuËt ng÷ v¨n häc, Nxb. §¹i häc Quèc gia, H, 1997.<br /> <br /> <br /> 60 Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 4-2013<br />  nguyÔn träng ®øc<br /> <br /> giµnh mét c« g¸i thæ d©n lµm vî, th× “mét c¸i que hµn, n¬i nh÷ng ng­êi b¹n cña anh<br /> v¹n n¨m v¨n minh ®· biÕn khái con ng­êi ta ®ang ®îi. Ng­êi ®µn «ng trong truyÖn<br /> Mackenzie nh­ mét c¸i vá bªn ngoµi, anh Khe nói toµn vµng (All Gold Canyon) lÎ loi<br /> ta ®· trë thµnh mét ng­êi nguyªn thuû gi÷a kh«ng gian rõng rËm bao la còng chØ<br /> sèng trong hang ®éng quyÕt chiÕn ®Ó v× muèn cã thËt nhiÒu vµng. VÞ thñ lÜnh<br /> giµnh giËt con m¸i cña m×nh”(2). Nh©n vËt Lone trong truyÖn C¨n bÖnh cña ng­êi<br /> Tom King lµ ng­êi hïng trong truyÖn thñ lÜnh cuèi cïng (The Sickness of Lone<br /> MiÕng bÝt tÕt (A Piece of Steak). “Ngoµi vâ Chief) mét m×nh ®i chinh ph¹t c¶ mét bé<br /> ®µi, anh lµ mét ng­êi ®i ®øng, cö chØ chËm l¹c l¸ng giÒng còng chØ v× mÖnh lÖnh cña<br /> r·i, b¶n tÝnh dÔ d·i. Nh÷ng ngµy trÎ ng­êi cha...<br /> trung, khi mµ ®ång tiÒn trong tay dåi dµo. Ng­êi hïng cña J.London còng lµ n¬i<br /> Tom King rÊt hµo phãng. Anh ch¼ng hÒ héi tô tinh hoa nhiÒu nguån t­ t­ëng vµ<br /> thï h»n ai”. ThÕ nh­ng “trªn vâ ®µi, anh häc thuyÕt lín cña thêi ®¹i. Chóng ta cã<br /> ®Êm thËt ®au, ®Êm cho thµnh th­¬ng tËt, thÓ thÊy ë kiÓu nh©n vËt ng­êi hïng trong<br /> ®Êm ®Ó huû diÖt ®èi thñ”. “C¸ch kiÕm ¨n truyÖn cña J.London nh÷ng biÓu hiÖn t­<br /> cña anh thËt nh­ trong thêi cæ, rÊt nguyªn t­ëng v« s¶n cña K.Marx, thuyÕt tiÕn hãa<br /> thuû, rÊt m· th­îng, nh­ thó vËt, ®ã lµ cña C.Darwin, quan niÖm vÒ sù thÝch nghi<br /> c¸ch ®¸nh nhau ®Ó giµnh miÕng thÞt”(3). cña mu«n loµi ®­îc ¸p dông vµo x· héi cña<br /> Nh©n vËt Subienkow trong truyÖn ng¾n H.Spencer, vµ ®Æc biÖt lµ quan niÖm “siªu<br /> MÊt mÆt (Lost Face) còng lµ ng­êi dòng nh©n” cña triÕt gia F.Nietzsche. §iÒu ®¸ng<br /> c¶m, gan d¹ ®Õn phi th­êng, nh­ng chÝnh l­u ý lµ J.London ®· tiÕp biÕn c¸c häc<br /> anh còng ®· tõng lµ mét tªn c­íp biÓn, vµ thuyÕt khoa häc ®Ó lµm nªn sù ®éc ®¸o cña<br /> bµn tay anh ®· giÕt chÕt ng­êi du kh¸ch riªng m×nh; truyÖn cña «ng v× thÕ kh«ng<br /> ®Ó lÊy giÊy th«ng hµnh. VËy lµ, trong hoµn ph¶i lµ b¶n coppy nguyªn d¹ng cña c¸c häc<br /> c¶nh khèn cïng, ®Ó tån t¹i th× con ng­êi thuyÕt Êy. Sù chi phèi cña bèn nhµ lËp<br /> ph¶i hµnh ®éng, thËm chÝ dÉm ®¹p lªn c¶ thuyÕt nãi trªn ®· ®Èy kiÓu nh©n vËt ng­êi<br /> ®¹o lÝ vµ lÏ ph¶i. VÒ ph­¬ng diÖn nµy hïng cña J.London v­ît ra khái quan niÖm<br /> J.London ®· chÞu ¶nh h­ëng cña Chñ truyÒn thèng vÒ ng­êi anh hïng ®Ó thÓ<br /> nghÜa tù nhiªn mét c¸ch kh¸ ®Ëm nÐt. hiÖn c¸i nh×n ®éc ®¸o cña nhµ v¨n vÒ con<br /> Trong truyÖn ng¾n cña J.London, nh©n ng­êi vµ x· héi Mü ë thêi ®¹i nhµ v¨n.(2)<br /> vËt ng­êi hïng kh«ng ®¹i diÖn cho søc 2.2. C¸c d¹ng ng­êi hïng<br /> m¹nh, trÝ tuÖ vµ ®¹o ®øc cña céng ®ång, Nh©n vËt ng­êi hïng trong truyÖn<br /> mµ lµ nh÷ng c¸ nh©n mang vãc d¸ng x· ng¾n cña J.London xuÊt hiÖn ë nhiÒu<br /> héi, th­êng xuÊt hiÖn trong t­ thÕ ®¬n d¹ng thøc kh¸c nhau. Trong ®ã, phæ biÕn<br /> ®éc. Hµnh ®éng cña ng­êi hïng xÐt cho nhÊt lµ d¹ng ng­êi hïng trong cuéc chiÕn<br /> cïng cã phÇn v× sù tiÕn bé cña céng ®ång, sinh tån. J.London kh«ng miªu t¶ ng­êi<br /> nh­ng tr­íc hÕt vµ chñ yÕu lµ v× môc ®Ých hïng trong bèi c¶nh “thiªn thêi, ®Þa lîi,<br /> tho¸t khái nghÞch c¶nh ®êi th­êng cña c¸ nh©n hßa”, mµ «ng th­êng ®Æt c¸c nh©n<br /> nh©n m×nh. Ch¼ng h¹n, nh©n vËt ng­êi vËt chÝnh vµo nh÷ng bèi c¶nh ®Çy thö<br /> ®µn «ng trong Nhãm löa (To Build a Fire)<br /> (2)<br /> Jack London truyÖn ng¾n chän läc (TrÇn §øc Thµnh<br /> mét m×nh ®Êu tranh chèng l¹i m«i tr­êng tuyÓn chän), Nxb. V¨n häc, H, 2002, tr. 223.<br /> b¨ng tuyÕt ®Ó tiÕn vÒ vïng ®Êt cña nh÷ng (3)<br /> Jack London truyÖn ng¾n chän läc, S®d, tr.7.<br /> <br /> <br /> Sè 4-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 61<br /> kiÓu nh©n vËt ng­êi hïng...<br /> <br /> th¸ch cam go: hoÆc ph¶i ®èi ®Çu víi m«i trong mèi xung ®ét gay g¾t víi m«i tr­êng<br /> tr­êng thiªn nhiªn hoang d· ®Çy mÇm x· héi, nµng Lucy trong Ng­êi sinh ban<br /> mèng cña sù chÕt, hoÆc trong bèi c¶nh bÞ ®ªm (The Night-Born) ®· liªn tôc ®Êu<br /> x· héi ¸p bøc bãc lét vµ ®Ì nÐn mét c¸ch tranh chèng l¹i sù rµng buéc cña gia ®×nh,<br /> tµn nhÉn. Tån t¹i trong nh÷ng bèi c¶nh chèng l¹i sù tµn nhÉn cña ng­êi chång ¸c<br /> ®ã, ranh giíi gi÷a tù do vµ mÊt tù do, gi÷a ®éc ®Ó giµnh cuéc sèng tù do cho b¶n th©n.<br /> sù sèng vµ c¸i chÕt ®èi víi con ng­êi trë Kh«ng chÞu næi sù trãi buéc trong c¨n nhµ<br /> nªn rÊt mong manh. Trong nh÷ng bèi bÐ nhá cña gia ®×nh, Lucy ®· lÊy chång víi<br /> c¶nh ®Çy tÝnh bi kÞch nh­ vËy, c¸c nh©n hy väng ®­îc tù do. Nh­ng ng­êi chång<br /> vËt sÏ ph¶i hµnh ®éng kiªn quyÕt ®Ó b¶o cña nµng còng chØ xem nµng nh­ mét<br /> vÖ quyÒn lîi còng nh­ tÝnh m¹ng cña ng­êi gióp viÖc kh«ng c«ng. Sau mét thêi<br /> m×nh. J.London ®· tËp trung miªu t¶ rÊt gian chÞu ®ùng sù tµn nhÉn cña ng­êi<br /> tØ mØ vÒ cuéc ®Êu tranh cña con ng­êi chång, nµng ®· tù gi¶i tho¸t b¶n th©n<br /> chèng l¹i c¸c thÕ lùc thï ®Þch, vµ qua cuéc b»ng c¸ch tõ bá ng­êi chång kia ®Ó ra ®i.<br /> ®Êu tranh quyÕt liÖt v× môc ®Ých sinh tån Qua nh÷ng hµnh ®éng Êy Lucy ®· béc lé<br /> ®ã mµ c¸c nh©n vËt béc lé râ nh÷ng phÈm râ phÈm chÊt cña ng­êi phô n÷ dòng c¶m,<br /> chÊt cña nh÷ng ng­êi hïng: dòng c¶m, gan d¹, kh¸t khao tù do. §ã còng lµ nh÷ng<br /> gan d¹, m¹nh mÏ, kiªn quyÕt, giµu ý chÝ phÈm chÊt ®iÒu kiÖn cña mét ng­êi hïng.<br /> nghÞ lùc vµ t×nh yªu cuéc sèng. Ch¼ng h¹n Bªn c¹nh d¹ng ng­êi hïng trong cuéc<br /> nh­ trong truyÖn ng¾n T×nh yªu cuéc sèng chiÕn sinh tån, truyÖn ng¾n cña J.London<br /> (Love of Life), nh©n vËt ng­êi ®µn «ng ®· cßn cã sù xuÊt hiÖn d¹ng ng­êi hïng trong<br /> ph¶i v­ît qua liªn tiÕp nh÷ng c¶nh ngé, nh÷ng cuéc phiªu l­u. Nh÷ng nh©n vËt ë<br /> nh­ng ng­êi ®µn «ng nµy kh«ng bao giê d¹ng nµy th­êng ®­îc ®Æt trong m«i<br /> chÊp nhËn ®Çu hµng c¶nh ngé. HÕt lÇn tr­êng thiªn nhiªn ®Çy thö th¸ch. Hä<br /> nµy ®Õn lÇn kh¸c, anh ta ®uæi b¾t chim hµnh ®éng kh«ng v× lîi Ých céng ®ång,<br /> mu«ng trªn c¹n, c¸ d­íi khe nói, hoÆc còng kh«ng ph¶i v× môc ®Ých tån sinh, mµ<br /> ph¶i gång m×nh ®Ó chiÕn ®Êu chèng l¹i sù chØ ®Ó tháa kh¸t väng kh¸m ph¸ vµ chinh<br /> ®e däa cña thó d÷. §Æt nh©n vËt vµo cuéc phôc thÕ giíi tù nhiªn ®Çy bÝ Èn. Cuéc<br /> chiÕn sinh tån d÷ déi, J.London ®· khiÕn sèng ®èi víi hä lµ mét cuéc ch¬i, vµ hä ®Æt<br /> cho nh©n vËt tù béc lé hÕt phÈm chÊt cña c­îc toµn bé c¬ ®å cña m×nh vµo cuéc ch¬i<br /> mét con ng­êi m¹nh mÏ, b¶n lÜnh, giµu ý phiªu l­u ®ã. Ch¼ng h¹n, trong truyÖn<br /> chÝ nghÞ lùc vµ t×nh yªu cuéc sèng. ë ng¾n Dòng khÝ cña ng­êi Hµ Lan (Dutch<br /> truyÖn ng¾n Koolau hñi (Koolau the Leper), Courage), hai ng­êi ®µn «ng tªn lµ Gus<br /> nh©n vËt chÝnh Koolau bÞ ®Æt vµo t×nh Lafee vµ Hazard Van Dorn ®· rêi bá m¶nh<br /> huèng xung ®ét víi bän ng­êi da tr¾ng - ®Êt California ®Ó m¶i mª víi cuéc phiªu<br /> nh÷ng kÎ x©m l¨ng ®· gieo r¾c bÖnh dÞch l­u chinh phôc ®Ønh Half Dome ë ®é cao<br /> cho anh vµ c¶ bé téc cña anh. Khi tÊt c¶ n¨m ngµn mÐt (feet) trªn thung lòng<br /> thæ d©n trong bé téc ®· ®Çu hµng kÎ thï Yosemite. Nh÷ng ng­êi thÝch phiªu l­u<br /> th× Koolau lµ ng­êi duy nhÊt ®øng lªn lu«n nh×n ®Ønh Half Dome víi ¸nh m¾t<br /> chiÕn ®Êu. Riªng ®iÒu nµy còng ®ñ ®Ó cho khao kh¸t, vµ ®· cã kh«ng Ýt ng­êi ph¶i bá<br /> thÊy phÈm chÊt gan d¹, dòng c¶m vµ lßng m¹ng khi chinh phôc ®Ønh cao nµy. Nh­ng<br /> kh¸t khao tù do cña Koolau. Còng bÞ ®Æt bÊt chÊp mäi sù nguy hiÓm, hai g· ®µn<br /> <br /> 62 Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 4-2013<br />  nguyÔn träng ®øc<br /> <br /> «ng mang trong m×nh dòng khÝ cña ng­êi truyÖn cña J.London nh÷ng nh©n vËt bÞ<br /> Hµ Lan ®· cïng nhau chinh phôc ®­îc ®Æt vµo mèi t×nh tay ba (Lee Barton vµ Ida<br /> ®Ønh cao nµy tr­íc sù ng¹c nhiªn cña ®oµn Barton trong Sãng lín Kanaka, Grace<br /> kh¸ch du lÞch. Nh©n vËt ng­êi hïng trong Bentham trong §Æc quyÒn Linh môc), mét<br /> nh÷ng cuéc phiªu l­u cßn ®­îc J.London ng­êi da ®en tèt bông bÞ b·o tè vïi dËp<br /> kh¾c häa trong mét sè truyÖn ng¾n kh¸c trªn biÓn c¶ mªnh m«ng (Otoo trong<br /> nh­ Solomon quÇn ®¶o khñng khiÕp (The Ng­êi ngo¹i ®¹o)... Dï trong hoµn c¶nh<br /> Terrible Solomons), Mét cuéc phiªu l­u nµo hä vÉn gi÷ trän phÈm chÊt tèt ®Ñp cña<br /> trªn biÓn (An Adventure in the Upper Sea), m×nh. Ngoµi nh÷ng phÈm chÊt c¬ b¶n cña<br /> Trong nh÷ng c¸nh rõng miÒn B¾c (In the mét ng­êi hïng nh­ dòng c¶m, gan d¹,<br /> Forests of the North)... §ã lµ nh÷ng con giµu ý chÝ nghÞ lùc vµ b¶n lÜnh th× d¹ng<br /> ng­êi cã t©m hån l·ng m¹n, ­a phiªu l­u nh©n vËt nµy cßn cã nh÷ng phÈm chÊt cao<br /> m¹o hiÓm, dòng c¶m, gan d¹ vµ giµu b¶n ®Ñp kh¸c. §ã lµ lßng vÞ tha, nh©n ¸i, t×nh<br /> lÜnh. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm Êy, ng­êi hïng yªu ch©n chÝnh, vµ sù hy sinh cao<br /> trong nh÷ng cuéc phiªu l­u lµ h×nh ¶nh th­îng... §iÓm ®éc ®¸o cña J.London lµ ë<br /> biÓu tr­ng cho ng­êi Mü trong c«ng cuéc chç «ng th­êng ®Æt d¹ng nh©n vËt nµy vµo<br /> chinh phôc thÕ giíi tù nhiªn ®Çy bÝ Èn, vµ nh÷ng c¶nh ngé, nh÷ng t×nh huèng mang<br /> còng qua d¹ng nh©n vËt nµy chóng ta sÏ tÝnh ®êi t­, ®êi th­êng. ¤ng ®Ó cho nh©n<br /> hiÓu thªm vÒ con ng­êi cña chÝnh nhµ v¨n. vËt tù ®Êu tranh t©m lÝ, tù nhËn thøc vµ<br /> Cuèi cïng lµ d¹ng ng­êi hïng mang sø ®­a ra nh÷ng c¸ch gi¶i quyÕt t×nh huèng<br /> mÖnh truyÒn t¶i triÕt lÝ vµ gi¶i m· ý nghÜa ®Çy tÝnh nh©n v¨n. Messner trong Mét<br /> cuéc ®êi. Trong truyÖn ng¾n cña J.London, tr¹m nghØ (A Day's Lodging) ®æ hÕt sè<br /> d¹ng nh©n vËt nµy xuÊt hiÖn kh¸ nhiÒu, vµng xuèng hè s©u tr­íc lóc tõ gi· ng­êi<br /> vµ ®©y còng lµ d¹ng nh©n vËt thÓ hiÖn râ vî béi b¹c vµ g· t×nh nh©n, El Soo trong<br /> nhÊt nh÷ng suy t­ tr¨n trë cña nhµ v¨n Sù ranh ma cña l·o Porportuk (The Wit of<br /> vÒ cuéc ®êi vµ triÕt lÝ nh©n sinh. Ng­êi Porportuk) còng ®æ hÕt vµng xuèng s«ng<br /> hïng mang sø mÖnh gi¶i m· ý nghÜa cuéc sau khi ®­a m×nh ra b¸n ®Êu gi¸ ®Ó tr¶ nî<br /> ®êi còng ®­îc J.London ®Æt vµo nh÷ng cho cha. Hµnh ®éng cña nh÷ng con ng­êi<br /> hoµn c¶nh, nh÷ng t×nh huèng hÕt søc gay Êy ®· thÓ hiÖn triÕt lÝ s©u s¾c cña nhµ v¨n:<br /> cÊn. Chóng ta b¾t gÆp trong truyÖn ng¾n vµng cã thÓ mua mäi thø, ngo¹i trõ t×nh<br /> cña J.London mét anh chµng gi¶ng viªn yªu vµ phÈm gi¸ con ng­êi. Trong truyÖn<br /> ®¹i häc bÞ vî phô t×nh (Messner trong Mét §o¹n kÕt cña c©u chuyÖn cæ tÝch (The End<br /> tr¹m nghØ), mét vÞ b¸c sÜ bÞ vî bá r¬i ®Ó ®i of the Story), b¸c sÜ Linday s½n sµng gióp<br /> theo ng­êi ®µn «ng kh¸c (Linday trong ng­êi vî phô b¹c cøu sèng t×nh ®Þch. C¸ch<br /> §o¹n kÕt cña c©u chuyÖn cæ tÝch), mét thñ øng xö ®Çy vÞ tha vµ cao th­îng cña<br /> lÜnh cña ng­êi da ®á bÞ ng­êi ta c­íp vî Linday ®· thÓ hiÖn quan niÖm cña<br /> (Naass trong Odyssey cña ph­¬ng B¾c), J.London vÒ lÏ sèng: nÒn t¶ng cña cuéc<br /> mét c« g¸i bÞ Ðp lµm vî ®Ó g¹t nî cho cha sèng tèt ®Ñp lµ t×nh yªu vµ sù hy sinh.<br /> (El Soo trong Sù ranh ma cña l·o Naass - anh chµng da ®á trong truyÖn<br /> Porportuk), mét ng­êi ®µn «ng ®èi diÖn víi Odyssey cña ph­¬ng B¾c (An Odyssey of<br /> c¸i chÕt mµ kh«ng cßn lèi tho¸t (Subienkow theNorth) ®· tr¶i qua mu«n vµn ®au khæ<br /> trong MÊt mÆt). Chóng ta còng thÊy trong ®Ó tr¶ thï kÎ ®· c­íp vî cña m×nh. Khi tr¶<br /> <br /> Sè 4-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 63<br /> kiÓu nh©n vËt ng­êi hïng...<br /> <br /> xong mèi thï ®èi víi kÎ t×nh ®Þch th× nµng ng­êi hïng. Nãi c¸ch kh¸c lµ J.London ®·<br /> Unga vî anh còng mét mùc kh¸ng cù vµ anh hïng hãa con ng­êi ®Ó biÕn nh÷ng con<br /> nhÊt quyÕt kh«ng theo anh trë vÒ. Anh ta ng­êi gi÷ vai trß nh©n vËt trung t©m trong<br /> hµnh ®éng v× thï hËn nªn anh ta bÞ tr¶ truyÖn cña «ng thµnh nh÷ng ng­êi hïng.<br /> gi¸ b»ng thï hËn. §ã lµ triÕt lÝ cña NghÖ thuËt anh hïng hãa con ng­êi<br /> J.London vÒ lÏ sèng. Grace Bentham trong trong truyÖn ng¾n cña J.London tr­íc hÕt<br /> §Æc quyÒn linh môc (The Priestly Prerogative) thÓ hiÖn qua c¸ch giíi thiÖu vÒ xuÊt xø<br /> ®· kh«ng nghe theo lêi khuyªn cña vÞ cha nh©n vËt theo lèi sö thi. NÕu nh­ trong sö<br /> ®¹o, s½n sµng tõ bá ng­êi chång l­êi biÕng thi anh hïng, c¸c nh©n vËt trung t©m<br /> vµ v« tr¸ch nhiÖm ®Ó ®Õn víi mét ng­êi lu«n tù hµo vÒ céi nguån cao quý cña<br /> ®µn «ng kh¸c theo tiÕng gäi cña t×nh yªu. m×nh, th× trong truyÖn ng¾n cña m×nh<br /> Hµnh ®éng Êy thÓ hiÖn quan niÖm cña J.London còng rÊt quan t©m ®Õn ph­¬ng<br /> nhµ v¨n: cuéc ®êi chØ ®Ñp khi ta sèng diÖn nµy. ¤ng kh«ng chØ kh¾c häa nh©n<br /> trong t×nh yªu ®Ých thùc. Anh chµng da vËt ë tr¹ng huèng hiÖn t¹i, mµ «ng lu«n<br /> ®en Otoo trong Ng­êi ngo¹i ®¹o (The quan t©m ®Õn xuÊt xø cña nh©n vËt.<br /> Heathen) ®· cøu sèng vµ c¶m hãa ng­êi Ch¼ng h¹n nh­ trong truyÖn Odyssey cña<br /> b¹n da tr¾ng gi÷a m«i tr­êng b·o tè. ph­¬ng B¾c: “T«i lµ Naass, mét tï tr­ëng<br /> J.London ®· qua nh©n vËt nµy ®Ó chuyÓn vµ còng lµ con trai cña mét vÞ tï tr­ëng<br /> ®Õn ng­êi ®äc mét th«ng ®iÖp r»ng: t×nh (...). Chßm xãm chóng t«i ë trªn ®¶o<br /> yªu th­¬ng vµ lßng nh©n ¸i cã søc m¹nh Akatan (...). T«i mang trong m×nh dßng<br /> c¶m hãa con ng­êi. m¸u l¹ lïng, hïng m¹nh cña ng­êi da<br /> Nh÷ng vÝ dô trªn ®©y ®· cho thÊy tr¾ng tõ ngoµi biÓn tíi”(4). Trong truyÖn<br /> trong truyÖn ng¾n cña J.London xuÊt Héi nh÷ng ng­êi giµ (The League of the<br /> hiÖn kh¸ phæ biÕn d¹ng ng­êi hïng mang Old Men) nhµ v¨n ®Ó cho nh©n vËt chÝnh<br /> sø mÖnh truyÒn t¶i triÕt lÝ vµ gi¶i m· ý tù giíi thiÖu: “T«i lµ Imbel, ë bé l¹c C¸<br /> nghÜa cuéc ®êi. D¹ng nh©n vËt nµy ®­îc Tr¾ng (...). Bè t«i lµ Otxaboc, mét hiÖp sÜ<br /> gäi lµ “ng­êi hïng” kh«ng chØ v× hä m¹nh dòng c¶m, (...). Nh÷ng tËp qu¸n cña cha<br /> mÏ, gan d¹, dòng c¶m, mµ chñ yÕu lµ v× «ng lµ tËp qu¸n cña chóng t«i”, “Cha «ng<br /> hä cã nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña con chóng t«i vµ cha «ng cña cha «ng chóng<br /> ng­êi v¨n minh. Hµnh ®éng tÝch cùc cña t«i ®· chiÕn ®Êu víi bé l¹c Penli vµ v¹ch ra<br /> hä v­ît ra khái tÇm ®o¸n ®Þnh cña ng­êi biªn giíi cña n­íc t«i”(5). Trong truyÖn Sù<br /> ®äc. Nh÷ng phÈm chÊt vµ hµnh ®éng cao ranh ma cña l·o Porportuk (The Wit of<br /> ®Ñp cña hä ®· gióp cho ng­êi ®äc cã thªm Porportuk), ng­êi kÓ chuyÖn ®· giíi thiÖu<br /> nh÷ng kinh nghiÖm sèng, nh÷ng c¸ch víi ng­êi ®äc vÒ nh©n vËt chÝnh, nµng El<br /> øng xö giµu tÝnh nh©n v¨n, vµ cã sù nhËn Soo: “El Soo nhanh nhÑn, khÐo lÐo vµ mÉn<br /> thøc s©u s¾c h¬n vÒ ý nghÜa cña cuéc ®êi tiÖp, nh­ng tr­íc nhÊt c« lµ löa, ngän löa<br /> con ng­êi. sèng ®éng cña cuéc sèng, mét c¸ tÝnh chãi<br /> 2.3. NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt<br /> ng­êi hïng (4)<br /> The Yukon Writings of Jack London, Tally Hall<br /> Tr­íc hÕt, ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng hÇu Press, Ann Arbor, 1996, p. 382.<br /> (5)<br /> TiÕng gäi n¬i hoang d· (TËp truyÖn ng¾n, M¹nh<br /> hÕt nh©n vËt trung t©m trong truyÖn ng¾n Ch­¬ng, NguyÔn C«ng ¸i, Vò TuÊn Ph­¬ng dÞch),<br /> cña Jack London ®Òu thuéc kiÓu nh©n vËt Nxb. V¨n häc, H, 2002, tr. 255 - 256.<br /> <br /> <br /> 64 Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 4-2013<br />  nguyÔn träng ®øc<br /> <br /> s¸ng pha lÉn nghÞ lùc víi sù dÞu dµng vµ ®· næi bËt mäi nÐt cña mét con m·nh thó<br /> tÝnh t¸o b¹o. Cha c« lµ mét vÞ thñ lÜnh vµ chiÕn ®Êu. Râ rµng ®ã lµ mét khu«n mÆt<br /> dßng m¸u cña «ng ch¶y trong huyÕt qu¶n cµu c¹u, mµ bÊt kú mét nÐt nµo còng cã<br /> cña c«”(6). thÓ lµm cho ng­êi ta ph¶i chó ý”(7). Trong<br /> Nh÷ng lêi giíi thiÖu vÒ xuÊt xø nh©n truyÖn ng¾n Con trai cña Sãi nhµ v¨n<br /> vËt trong truyÖn ng¾n cña J.London cã lóc kh«ng miªu t¶ chi tiÕt vÒ ngo¹i h×nh cña<br /> ®­îc ph¸t ng«n qua ng«n ng÷ cña ng­êi nh©n vËt chÝnh Mackenzi, nh­ng chØ cÇn<br /> kÓ chuyÖn, còng cã lóc do chÝnh nh©n vËt vµi lêi kh¸i qu¸t th× ngo¹i diÖn cña<br /> tù giíi thiÖu víi mét giäng ®iÖu hïng Mackenzi vÉn næi bËt nh­ mét con m·nh<br /> tr¸ng mang ©m h­ëng ngîi ca, tù hµo. thó: “Nh×n Biriuc Mackenzi, ta lËp tøc dÔ<br /> §©y lµ mét trong nh÷ng ®iÓm gÆp gì gi÷a nhËn ra ®©y lµ ng­êi ®i ®Çu trong c«ng<br /> nh©n vËt trong truyÖn cña J.London víi cuéc khai th¸c ®Êt míi. Khu«n mÆt Biriuc<br /> c¸c nh©n vËt trung t©m trong c¸c thiªn sö Mackenzi cßn ®Ëm dÊu Ên cña hai m­¬i<br /> thi næi tiÕng. C¸ch giíi thiÖu nh­ vËy tù l¨m n¨m vËt lén víi c¸c thÕ lùc hung b¹o<br /> nã ®· phÇn nµo lµm to¸t lªn chÊt ng­êi cña thiªn nhiªn”(8).<br /> hïng trong nh©n vËt cña «ng. Nh­ng s©u Ngo¹i diÖn cña nh©n vËt cã lóc ®­îc<br /> xa h¬n, «ng muèn cho ng­êi ®äc thÊy miªu t¶ qua lêi cña ng­êi kÓ chuyÖn hµm<br /> r»ng, trong quan niÖm cña «ng, phÈm chÊt Èn, nh­ng trong nhiÒu truyÖn ng¾n,<br /> “ng­êi hïng” kh«ng ph¶i ®­îc n¶y sinh do J.London ®· quan s¸t nh©n vËt theo ®iÓm<br /> thêi thÕ, mµ ®ã lµ b¶n chÊt tiÒm Èn trong nh×n “kÝnh v¹n hoa” cña c¸c nh©n vËt<br /> con ng­êi, ®­îc tiÕp nèi tõ truyÒn thèng kh¸c trong truyÖn. Ch¼ng h¹n nh­ khi<br /> cña cha «ng. Trong ®êi th­êng, nh÷ng «ng miªu t¶ Steve - nh©n vËt trung t©m<br /> phÈm chÊt Êy bÞ che khuÊt bëi cuéc m­u trong truyÖn ng¾n Alo ha oe (Aloha Oe):<br /> sinh, nh­ng khi hoµn c¶nh th«i thóc th× “mét ng­êi ®µn «ng thùc thô, mét nhµ thÓ<br /> nh÷ng phÈm chÊt Êy sÏ trçi dËy, trë thµnh thao, mét vÞ thÇn mµu ®ång hun cña biÓn<br /> søc m¹nh cho con ng­êi trong cuéc chiÕn c¶, mét tay b¬i cõ kh«i”. Trong m¾t cña<br /> chèng l¹i c¸c thÕ lùc thï ®Þch. ng­êi thiÕu n÷ Dorothy Sambrooke,<br /> Cïng víi c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt theo “Steve thËt lµ ®Ñp trai... H×nh ¶nh cña anh<br /> lèi sö thi, J.London còng rÊt quan t©m ®· in s©u trong t©m trÝ c«, vµ víi mét sù<br /> ®Õn viÖc miªu t¶ ngo¹i diÖn cña nh©n vËt. thÝch thó v« ý thøc, c« h×nh dung thÊy mét<br /> TÊt c¶ c¸c nh©n vËt trung t©m trong c¬ thÓ uyÓn chuyÓn tuyÖt ®Ñp, ®«i vai<br /> truyÖn cña «ng ®Òu cã chung ®Æc ®iÓm kháe, ®«i tay ®Çy tin cËy cã thÓ nhÑ nhµng<br /> ngo¹i diÖn c­êng tr¸ng. Ngo¹i diÖn Êy<br /> bÕ c« lªn yªn ngùa”(9). Chóng ta cã thÓ t×m<br /> khiÕn cho nh÷ng ng­êi xung quanh ph¶i<br /> thÊy trong truyÖn cña J.London v« sè<br /> ng­ìng mé hoÆc khiÕp sî. Ch¼ng h¹n nh­<br /> nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ ngo¹i diÖn cña c¸c<br /> ngo¹i diÖn cña Tom King trong truyÖn<br /> nh©n vËt trung t©m. TÊt c¶ ®Òu mang vÎ<br /> MiÕng bÝt tÕt: “ChÝnh bé mÆt cña Tom<br /> King míi qu¶ng c¸o râ nghÒ nghiÖp cña<br /> (6)<br /> Jack London truyÖn ng¾n chän läc, S®d, tr. 205.<br /> anh, kh«ng lÇm vµo ®©u ®­îc. §ã lµ bé (7)<br /> TiÕng gäi n¬i hoang d·, S®d, tr.6.<br /> mÆt cña mét vâ sÜ nhµ nghÒ ®iÓn h×nh, bé (8)<br /> Jack London t¸c phÈm chän läc, Nxb. V¨n ho¸ -<br /> Th«ng tin, H, 2001, tr.198.<br /> mÆt cña ng­êi ®· tõng l¨n lén nh÷ng n¨m (9)<br /> TuyÓn tËp truyÖn ng¾n J. London (Ph¹m S«ng Hång<br /> dµi trªn c¸i vâ ®µi h×nh vu«ng, vµ v× vËy tuyÓn chän), Nxb. Héi Nhµ v¨n, H, 1997, tr. 276 - 284.<br /> <br /> <br /> Sè 4-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 65<br /> kiÓu nh©n vËt ng­êi hïng...<br /> <br /> ®Ñp kháe kho¾n, r¾n ch¾c, c­êng tr¸ng. cña con thuyÒn tuÇn tra ®· ®Ò nghÞ rót<br /> §«i lóc nhµ v¨n ®· lÝ t­ëng hãa ®Ó biÕn vÎ lui, th× chÝnh Charley ®· mét mùc chØ huy<br /> ®Ñp Êy trë thµnh biÓu t­îng cña nghÖ ®ång ®éi tiÕn lªn. MÆc dï “®¹n vÉn næ cho<br /> thuËt t¹o h×nh. §ã chØ cã thÓ lµ vÎ ®Ñp cña ®Õn khi con thuyÒn chØ cßn l¹i mét ®iÓm<br /> nh÷ng con ng­êi cã néi lùc m¹nh mÏ bªn ®en, nh­ng Charley vÉn nhe r¨ng c­êi vµ<br /> trong. Cã thÓ nãi, miªu t¶ ngo¹i diÖn lµ b×nh tÜnh”. Anh liªn tôc nãi: “Chóng ta<br /> mét trong nh÷ng thñ ph¸p nghÖ thuËt ®Ó kh«ng thÓ dõng l¹i”. “T«i kh«ng bao giê<br /> J.London anh hïng hãa con ng­êi trong nghÜ ®Õn nã, chóng ta kh«ng thÓ dõng l¹i”.<br /> truyÖn ng¾n cña m×nh. Ngay c¶ khi ng­êi chñ thuyÒn ®· tuyÖt<br /> Mét trong nh÷ng thñ ph¸p x©y dùng väng th× Charley vÉn b×nh tÜnh nãi:<br /> nh©n vËt næi bËt cña J.London lµ miªu t¶ “Chóng ta kh«ng bao giê gÆp nguy hiÓm”,<br /> hµnh ®éng vµ c¸ch øng xö m¹nh mÏ cña “tÊt c¶ chóng ta ph¶i lµm, bÊt kÓ khi nµo,<br /> con ng­êi. ¤ng th­êng ®Æt nh©n vËt vµo chóng ta sÏ ®i m·i”(11). Hµnh ®éng t¸o b¹o<br /> nh÷ng hoµn c¶nh o¸i o¨m, bi kÞch, ®Ó råi cña Charley cuèi cïng ®· gióp cho ®éi<br /> sau ®ã c¸c nh©n vËt ph¶i tù hµnh ®éng, tù tuÇn tra chiÕn th¾ng. TruyÖn kÕt thóc<br /> béc lé phÈm chÊt cña m×nh. Ch¼ng h¹n, trong c¶nh c¸c phãng viªn cña b¸o doanh<br /> trong truyÖn ng¾n MÊt mÆt, con ®­êng nghiÖp chôp ¶nh con thuyÒn chiÕn th¾ng<br /> cña Subienkow ®· tËn cïng, hai tay bÞ trãi vµ ng­êi ®éi tr­ëng Charley dòng c¶m.<br /> chÆt sau l­ng, chê ®îi ®Õn l­ît bÞ tra tÊn Sù ph©n tÝch trªn ®©y cho thÊy c¸c<br /> hµnh h×nh, vµ kh«ng cßn hy väng g× tho¸t nh©n vËt trung t©m trong truyÖn ng¾n<br /> th©n ®­îc. Hoµn c¶nh Êy khiÕn cho nhiÒu cña J.London lu«n bÞ ®Æt vµo nh÷ng hoµn<br /> ng­êi ph¶i khiÕp sî, van xin, nh­ng c¶nh hÕt søc Ðo le, bi ®¸t. Trong hoµn<br /> Subienkow th× kh«ng nh­ thÕ. “Chµng c¶nh Êy hä ph¶i hµnh ®éng ®Ó tù gi¶i<br /> kh«ng sî chÕt. Chµng ®· dïng ®«i tay tù tho¸t m×nh. Víi thñ ph¸p nµy J.London ®·<br /> b¶o vÖ ®êi m×nh trªn con ®­êng gian nan ®Èy nh©n vËt xuèng tËn ®¸y s©u cña bi<br /> suèt tõ Warsaw ®Õn Nulato trong mét thêi kÞch, råi sau ®ã kÐo hä trë vÒ b»ng viÖc<br /> gian dµi dÆc nªn c¸i chÕt kh«ng lµm chµng miªu t¶ hµnh ®éng phi th­êng cña hä. §ã<br /> rïng m×nh ®­îc”(10). Subienkow chØ rïng chÝnh lµ thñ ph¸p ®ßn bÈy - mét trong<br /> m×nh v× kinh tëm khi nh×n nh÷ng ng­êi nh÷ng ph­¬ng thøc nghÖ thuËt ®éc ®¸o<br /> ®ang rªn rØ khãc than cÇu xin tha m¹ng. mµ J.London ®· sö dông ®Ó anh hïng hãa<br /> Chµng b×nh tÜnh ®ãn nhËn c¸i chÕt trong kiÓu nh©n vËt con ng­êi. Cã thÓ h×nh<br /> t­ thÕ cña mét ng­êi hïng. Nh©n vËt dung c¸i quy thøc anh hïng hãa con ng­êi<br /> Charley - ®éi tr­ëng ®éi tuÇn tra c¸ trong trong truyÖn cña J.London nh­ sau: mét<br /> truyÖn Hµnh ®éng t¸o b¹o cña Charley con ng­êi b×nh th­êng -> bÞ ®Æt vµo mét<br /> (Charley's Coup) cïng víi c¸c ®ång ®éi ®· hoµn c¶nh bi ®¸t -> hµnh ®éng, dòng c¶m,<br /> r¬i vµo mét hoµn c¶nh hÕt søc nguy hiÓm m¹nh mÏ, kiªn quyÕt -> trë thµnh ng­êi<br /> ®Õn tÝnh m¹ng. Hä ®uæi b¾t ®¸m ng­ d©n hïng phi th­êng.<br /> Hy L¹p ®¸nh b¾t c¸ tr¸i phÐp, vµ bÞ chèng<br /> l¹i mét c¸ch d÷ déi. TÊt c¶ ng­ d©n ®Òu cã (10)<br /> Jack London, Lost Face, 1910, http://www.jacklondons.net/<br /> sóng, vµ hä tÊn c«ng hµng lo¹t. Khi tÊt c¶ writings.<br /> (11)<br /> Jack London, Tales of the Fish Patrol, 1905,<br /> thñy thñ ®· t×m chç Èn nÊp, vµ ng­êi chñ http://www.jacklondons.net/writings.<br /> <br /> <br /> 66 Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 4-2013<br />  nguyÔn träng ®øc<br /> <br /> 2.4. ý nghÜa t­ t­ëng cña nh©n vËt MÆt kh¸c, víi kiÓu nh©n vËt ng­êi<br /> ng­êi hïng hïng, J.London d­êng nh­ muèn thu hÑp<br /> XÐt vÒ vai trß, ý nghÜa, ng­êi hïng lµ sù quan s¸t cña m×nh vµo mét phÇn cô thÓ<br /> kiÓu nh©n vËt trung t©m trong hÇu hÕt cña hiÖn thùc ®êi sèng x· héi, dån nÐn<br /> truyÖn ng¾n cña J.London. KiÓu nh©n vËt nh·n lùc vµo ®ã víi môc ®Ých t¹o ra nh÷ng<br /> nµy tr­íc hÕt lµ hiÖn th©n cho cuéc ®êi vµ h×nh t­îng nghÖ thuËt g©y ®­îc Ên t­îng<br /> con ng­êi t¸c gi¶, mét con ng­êi ®· ph¶i m¹nh vÒ c¸i hiÖn thùc mµ con ng­êi trong<br /> nÕm ®ñ mäi ®¾ng cay còng nh­ vinh kû nguyªn hiÖn ®¹i ®ang ph¶i ®èi diÖn./.<br /> quang cña chÕ ®é x· héi. Ng­êi hïng<br /> mang trong m×nh c¶ nh÷ng phÈm chÊt tèt TµI LIÖU THAM KH¶O<br /> ®Ñp còng nh­ thÊp hÌn, v¨n minh vµ man 1. NguyÔn Kim Anh (2003), Lßng kh¸t<br /> rî còng lµ sù biÓu tr­ng cho giÊc m¬ vµ bi khao sèng vµ cuéc ®Êu tranh sinh tån<br /> kÞch cña n­íc Mü ë thêi ®¹i nhµ v¨n. trong t¸c phÈm T×nh yªu cuéc sèng cña<br /> Nh©n vËt ng­êi hïng d­íi ngßi bót cña Jack London, T¹p chÝ Ch©u Mü ngµy nay,<br /> J.London cßn cã ý nghÜa t­îng tr­ng cho sè 8, tr. 60 - 63.<br /> phÈm chÊt vµ tÝnh c¸ch cña ng­êi Mü trong 2. Lª Huy B¾c (2009), §Æc tr­ng truyÖn<br /> cuéc ®Êu tranh sinh tån: dòng c¶m, gan d¹, ng¾n Anh Mü, Nxb. §¹i häc S­ ph¹m, Hµ Néi.<br /> thùc dông, ­a phiªu l­u m¹o hiÓm, hµnh 3. Lª §×nh Cóc (2007), LÞch sö V¨n häc<br /> ®éng m¹nh mÏ, ý chÝ nghÞ lùc phi th­êng Mü, Nxb. Gi¸o dôc, Hµ Néi.<br /> vµ t×nh yªu cuéc sèng m·nh liÖt. 4. Lª B¸ H¸n, TrÇn §×nh Sö, NguyÔn<br /> B»ng viÖc ®Ò cao nh÷ng c¸ nh©n ng­êi Kh¾c (§ång chñ biªn) (1997), Tõ ®iÓn<br /> hïng, J.London mong muèn h­íng dÉn thuËt ng÷ v¨n häc, Nxb. §¹i häc Quèc gia,<br /> hµnh ®éng cña con ng­êi tho¸t khái thùc Hµ Néi.<br /> tÕ cuéc sèng khèc liÖt vµ chuyÓn ®Õn ng­êi 5. TuyÓn tËp truyÖn ng¾n J. London<br /> ®äc nhiÒu th«ng ®iÖp vÒ lÏ sèng. Trong (1997), (Ph¹m S«ng Hång tuyÓn chän),<br /> hiÖn thùc x· héi ®Çy rÉy nh÷ng mèi hiÓm Nxb. Héi Nhµ v¨n, Hµ Néi.<br /> häa, nÕu con ng­êi tån t¹i trong thÕ c« ®éc 6. Jack London truyÖn ng¾n chän läc<br /> th× còng cã nghÜa lµ con ng­êi ®· tù khai (2002), (TrÇn §øc Thµnh tuyÓn chän),<br /> tö cho chÝnh m×nh. Nh÷ng c¸ nh©n ng­êi Nxb. V¨n häc, Hµ Néi.<br /> hïng trong truyÖn ng¾n cña J.London cã ý 7. TiÕng gäi n¬i hoang d· (2002),<br /> nghÜa th«i thóc sù trçi dËy cña ý thøc con (M¹nh Ch­¬ng, NguyÔn C«ng ¸i, Vò TuÊn<br /> ng­êi ®Ó ph¸ vì bøc mµn ®en tèi ®ang bao Ph­¬ng dÞch), Nxb. V¨n häc, Hµ Néi<br /> phñ x· héi hiÖn t¹i. 8. The Yukon Writings of Jack London<br /> Ng­êi hïng theo quan niÖm cña (1996), Tally Hall Press, Ann Arbor.<br /> J.London mÆc dï cßn cã nh÷ng ®iÓm m©u 9. Jack London (1905), Tales of the Fish<br /> thuÉn, nh­ng v­ît lªn trªn nh÷ng ®iÓm Patrol, http://www.jacklondons.net/writings.<br /> h¹n chÕ, kiÓu nh©n vËt nµy ®· thÓ hiÖn 10. Jack London (1910), Lost Face,<br /> nh÷ng kh¸t väng ch¸y báng cña nhµ v¨n: http://www.jacklondons.net/writings.<br /> kh¸t väng xãa bá lèi sèng thùc dông vµ 11. Earle Labor (1965), Great Short<br /> thiÕu v¾ng t×nh ng­êi, kh¸t väng ®­a ®Õn Works of Jack London, Harper and Row,<br /> cho loµi ng­êi mét x· héi v¨n minh h¬n. Publishers, New York.<br /> <br /> Sè 4-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 67<br />