Kiểm chứng mô hình gây viêm loét đại tràng bằng Dextran sodium sulfate(DSS) trên chuột nhắt trắng Swiss albino

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> KIỂM CHỨNG MÔ HÌNH GÂY VIÊM LOÉT ĐẠI TRÀNG<br /> BẰNG DEXTRAN SODIUM SULFATE(DSS) TRÊN CHUỘT NHẮT TRẮNG<br /> SWISS ALBINO<br /> Lê Hoàng Minh Quân*, Nguyễn Thị Cẩm Vân*, Lê Văn Đôn*, Phan Thị Mỹ Linh*, Lê Thị Lan Phương*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Viêm loét đại tràng (VLĐT) là một bệnh đa yếu tố phức tạp, gây tổn thương liên tục niêm mạc đại<br /> tràng. Những năm gần đây, bệnh viêm loét đại tràng có xu hướng gia tăng ở các nước Châu Á nói chung và Việt<br /> Nam nói riêng nên việc xây dựng các mô hình dược lý gây bệnh VLĐT phục vụ cho việc nghiên cứu phương<br /> pháp điều trị là vấn đề cấp thiết. Trong số các mô hình gây VLĐT bằng hoá chất trên thực nghiệm thì mô hình<br /> gây bệnh bằng dextran sodium sulfate (DSS) được nghiên cứu nhiều nhất.<br /> Mục tiêu: Kiểm chứng mô hình gây VLĐT bằng DSS trên chuột nhắt trắng Swiss albino.<br /> Phương pháp: Chuột nhắt trắng, phái đực, 7 - 10 tuần tuổi, chủngSwiss albino uống DSS 3% khoảng thời<br /> gian 10 ngày và 15 ngày. Sau đó, đánh giá mức độ bệnh của chuột, tiến hành kiểm chứng mô hình sử dụng thuốc<br /> đối chiếu làsulfasalazine liều 100 mg/kg (p.o.). Chỉ tiêu đánh giá bao gồm các tiêu chuẩn của VLĐT theo bảng<br /> điểm của Monika Schneider (mức độ giảm cân, tính chất phân, máu trong phân, cân nặng trung bình), tỉ lệ chết<br /> và lượng DSS tiêu thụ.<br /> Kết quả: Chuột nhắt sử dụng DSS 3% trong thời gian 10 ngày bị giảm cân nặng, đi phân sệt và có<br /> máu trong phân; sau 5 ngày điều trị bằng sulfasalazine 100 mg/kg, chuột phục hồi cân nặng, cải thiện tình<br /> trạng đi phân sệt và máu trong phân, điểm đánh giá bệnh thấp hơn so với lô không điều trị là 4,3 điểm.<br /> Chuột nhắt sử dụng DSS 3% trong thời gian 15 ngày bị giảm cân nặng, đi phân sệt, có máu trong phân và<br /> có 4/7 chuột chết; sau 5 ngày điều trị bằng sulfasalazine 100 mg/kg, chuột phục hồi cân nặng, cải thiện tình<br /> trạng đi phân sệt và máu trong phân, điểm đánh giá bệnh thấp hơn so với lô không điều trị là 1,33 điểm, tỉ<br /> lệ tử vong giảm xuống còn 1/7.<br /> Kết luận: Nghiên cứu đã kiểm chứng thành công mô hình gây VLĐT bằng DSS trên chuột nhắt trắng. Mô<br /> hình đã được kiểm chứng với thuốc đối chứng là sulfasalazine và có thể áp dụng để đánh giá hiệu quả điều trị<br /> VLĐT của các thuốc mới hoặc nghiên cứu cơ chế điều trị VLĐT của các thuốc.<br /> Từ khoá: Dextran sodium sulfate, DSS, viêm loét đại tràng, sulfsalazine.<br /> ABSTRACT<br /> VERIFYING EXPERIMENTAL MODEL OF DEXTRAN SODIUM SULFATE (DSS)-INDUCED<br /> ULCERATIVE COLITIS IN MICE<br /> Le Hoang Minh Quan, Nguyen Thi Cam Van, Le Van Don, Phan Thi My Linh, Le Thi Lan Phuong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 20 - No 6 - 2016: 19 - 24<br /> <br /> Background and Aimed: Ulcerative Colitis (UC), a complex multifactorial disease, damages the lining of<br /> the colon continuous rectum. In recent years, the number of people suffering from this disease has increased in<br /> Asia and Vietnam, therefore establishment of animal models for screening therapeutic agents is necessary. Among<br /> the chemical-induced colitis models, dextran sulphate sodium (DSS)-induced colitis models are most widely used.<br /> In this study, we investigated the dose and duration administration of dextran sodium sulfate (DSS) for causing<br /> <br /> * Khoa Y học cổ truyền – Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BS. Lê Hoàng Minh Quân ĐT: 01212112077 Email: lhminhquan@gmail.com<br /> <br /> 19<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016<br /> <br /> colitis model in mice.<br /> Method: Swiss albino male mice, 7 - 10 weeks drank 3% DSS solution for10 days and 15 days. Then model<br /> was verified by sulfasalazine 100 mg/kg (p.o.). Parameters for UC evaluation of Monika Schneider include clinical<br /> score (weight loss, stool consistency, blood in stool, average weight), mortality and drinking quantities of DSS.<br /> Results: Mice given 3% DSS solution orally for 10 days had weight loss, tool consistency and blood in stool;<br /> after being treated by sulfasalazine 100 mg/kg for 5 days, mice gained weight, improved stool consistency and<br /> blood in stool, treatment group’s clinical scores were lower than disease group (4.3 point).<br /> Mice given 3% DSS solution orally for 15 days had weight loss, tool consistency, blood in stool and 4/7 of<br /> mice died. After being treated by sulfasalazine 100 mg/kg for 5 days, mice gained weight, improved stool<br /> consistency and blood in stool; treatment group’s clinical scores were lower than disease group (1.33 point),<br /> mortality rate decreased to 1/7.<br /> Conclusion: This research has successfully verified model for dextran sodium sulfate (DSS)-induced colitis<br /> in mice. This model can be applied for screening anti-colitis agents and researching new drugs.<br /> Key words: Dextran sodium sulfate, DSS, ulcerative colitis, sulfasalazine.<br /> MỞ ĐẦU bệnh(4,9). Mô hình sử dụng dextran sodium<br /> sulfate (DSS) với nồng độ từ 2 - 3%, trong 5 đến<br /> Viêm loét đại tràng (VLĐT) là một bệnh đa 10 ngày làm tác nhân gây bệnh là một trong số<br /> yếu tố phức tạp chưa có nguyên nhân rõ ràng(3,7) đó, mô hình này đã được nghiên cứu và sử dụng<br /> gây tổn thương liên tục ở niêm mạc trực tràng và trong việc tìm hiểu bệnh sinh trong VLĐT tại<br /> có thể ảnh hưởng đến toàn bộ đại tràng(3).<br /> một số phòng thí nghiệm trên thế giới(7,9).<br /> VLĐT là một bệnh mạn tính, thuộc bệnh Từ những thực tế trên, chúng tôi tiến hành<br /> viêm ruột (IBD), có đặc điểm kéo dài, hay tái<br /> nghiên cứu này nhằm mục tiêu: Kiểm chứng mô<br /> phát, gây nhiều biến chứng và có tỉ lệ tử vong hình gây VLĐT bằng DSS trên chuột nhắt trắng<br /> cao (3,8). Những năm gần đây, bệnh đang có xu<br /> Swiss albino, từ đó sử dụng mô hình này để đánh<br /> hướng gia tăng ở các nước Châu Á nói chung và<br /> giá tác dụng điều trị viêm loét đại tràng của các<br /> Việt Nam nói riêng(2). Trong nghiên cứu của La<br /> thuốc đông và tây y trong các nghiên cứu kế<br /> Văn Phương (2001), VLĐT chiếm khoảng 1,7%<br /> tiếp.<br /> trong số các bệnh nhân được soi đại tràng(5).<br /> Những bệnh nhân bị VLĐT nếu không điều trị PHƯƠNGTIỆN–PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> triệt để sau nhiều lần tái phát, có nhiều khả năng Phương tiện<br /> tiếp tục phát triển thành ung thư đại tràng(3,7).<br /> Hoá chất<br /> Trong khi đó, điều trị nội khoa hiện nay đang sử<br /> Dextran sodium sulfate (DSS), trọng lượng<br /> dụng chỉ có thể làm thuyên giảm các triệu chứng<br /> phân tử khoảng 40 kDa, được cung cấp bởi công<br /> của VLĐT nên việc nghiên cứu xây dựng mô<br /> ty TdB Consultancy AB, Thuỵ Điển.<br /> hình gây bệnh VLĐT trên thực nghiệm nhằm<br /> Sulfasalazine 500 mg, hãng Pfizer, Mỹ.<br /> phục vụ cho việc nghiên cứu các thuốc điều trị là<br /> một vấn đề cấp thiết(4,3,7,8). Dụng cụ<br /> Trong nhiều thập kỷ qua, có hơn 20 mô hình Lồng chuyển hoá, dụng cụ thí nghiệm, dụng<br /> động vật khác nhau về IBD đã được phát triển(4,7) cụ chăm sóc súc vật thử nghiệm….<br /> trong đó mô hình viêm đại tràng cảm ứng là mô Súc vật thử nghiệm<br /> hình được sử dụng rộng rãi trong các phòng thí Chuột nhắt trắng phái đực, trưởng thành (7 –<br /> nghiệm vì đơn giản, thể hiện gần giống đặc tính 10 tuần tuổi), chủng Swiss albino, nặng 22 – 25 g<br /> hình thái, mô bệnh học và triệu chứng của được cung cấp bởi viện Pasteur, Tp. Hồ Chí<br /> <br /> <br /> 20<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Minh. Chuột được nuôi ở nhiệt độ phòng với ngày thứ 13, những chuột đạt 5 – 10 điểm được<br /> chu kỳ 12 giờ sáng/tối, mỗi lồng một chuột, sử phân thành 2 lô:<br /> dụng thức ăn là cám viên được cung cấp bởi Lô A (Bệnh) cho uống nước cất bằng kim<br /> viện Pasteur, Tp. Hồ Chí Minhvới thành phần đầu tù với thể tích 0,1 ml/10g chuột/ngày, đồng<br /> bột gạo, bột bắp, carbohydrat và vitamin trong thời tiếp tục cho uống tự do DSS 3%.<br /> suốt thử nghiệm.<br /> Lô B (Điều trị) cho uống sulfasalazine liều<br /> Phương pháp nghiên cứu 100 mg/kg bằng kim đầu tù với thể tích 0,1<br /> Dựa vàokết quả của những khảo sát trước, ml/10g chuột/ngày, đồng thời tiếp tục cho uống<br /> chúng tôi tiến hành kiểm chứng mô hình gây tự do DSS 3%.<br /> VLĐTbằng DSS theo hai điều kiện: Mô hình thứ Tiến hành đánh giá kết quả vào ngày 19 (sau<br /> nhất sử dụng DSS 3% trong 10 ngày, mô hình khi cho chuột nghỉ 2 ngày).<br /> thứ hai sử dụng DSS 3% trong 15 ngày. Bảng 1. Bảng điểm của Monika Schneider<br /> Chuột được nuôi ổn định 1 tuần trước khi Tiêu chí Mức độ Điểm<br /> tiến hành thí nghiệm. Chuột được đánh giá mức Không giảm/tăng 0<br /> độ bệnh bằng bảng điểm của Monika Giảm 1-5% 1<br /> Giảm trọng lượng Giảm 6-10% 2<br /> Schneider(10) (bảng 1).<br /> Giảm 11-20% 3<br /> Mô hình gây VLĐT bằng DSS 3% trong 10 Giảm hơn 20% 4<br /> ngày Thành viên 0<br /> Lấy 30 chuột nhắt trắng khoẻ mạnh, trọng Tính chất phân Phân sệt 2<br /> Phân lỏng 4<br /> lượng 24 ± 2g, 7 – 10 tuần tuổi phân ngẫu nhiên<br /> Không có máu 0<br /> thành 2 nhóm: Máu trong phân Hồng cầu/phân (+)* 2<br /> Nhóm chứng (n = 7) uống nước cất tự do. Chảy máu 4<br /> Nhóm bệnh (n = 23) cho uống DSS 3% trong * Phương pháp tìm máu trong phân bằng Aminopyrine<br /> 10 ngày, ngưng 2 ngày rồi đánh giá bằng thang Phương pháp thống kê – xử lý dữ liệu<br /> điểm vào ngày thứ 13, những chuột đạt 5 – 10 Số liệu được trình bày dưới dạng trung bình<br /> điểm được phân thành 2 lô: ± sai số chuẩn (M ± SD). Phân tích số liệu bằng<br /> Lô A (Bệnh) uống nước cất bằng kim đầu tù phép kiểm t-test và Anova một chiều, một yếu tố<br /> liều 0,1 ml/10g chuột/ngày. với phần mềm Minitab 15.0.<br /> Lô B (Điều trị) uống sulfasalazine liều 100 KẾT QUẢ<br /> mg/kg bằng kim đầu tù với thể tích 0,1 ml/10g<br /> chuột/ngày. Mô hình gây VLĐT bằng DSS 3% trong 10<br /> ngày<br /> Tiến hành đánh giá kết quả vào ngày 19 (sau<br /> khi cho chuột nghỉ 2 ngày). Sau khi gây bệnh 10 ngày bằng DSS 3%, thu<br /> được 16 chuột đạt 5 - 10 điểm,chuột được chia<br /> Mô hình gây VLĐT bằng DSS 3% trong 15 ngẫu nhiên thành 2 lô với điểm số trung bình là<br /> ngày 6,5 điểm.<br /> Lấy 30 chuột nhắt trắng khoẻ mạnh, trọng<br /> Lô A (bệnh) sau 5 ngày uống nước cất, điểm<br /> lượng 24 ± 2g, 7 – 10 tuần tuổi, phân ngẫu nhiên<br /> số trung bình ở ngày thứ 19 là 5,4 điểm, giảm so<br /> thành 2 nhóm:<br /> với lúc đầu 1,1 điểm.<br /> Nhóm chứng (n = 8) uống nước cất tự do.<br /> Lô B (điều trị) sau 5 ngày điều trị với<br /> Nhóm bệnh cho uống DSS 3% trong 10 ngày, sulfasalazine liều 100 mg/kg, điểm số trung bình<br /> ngưng 2 ngày rồi đánh giá bằng thang điểm vào ở ngày thứ19 là 1,1 điểm, giảm so với lúc đầu 5,4<br /> <br /> <br /> 21<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016<br /> <br /> điểm và giảm so với lô A (bệnh) có ý nghĩa Lô A (Bệnh) sau 5 ngày uống tự do tiếp tục<br /> thống kê với p = 0,0008 < 0,001. DSS 3% thì điểm số trung bình ngày cuối cùng là<br /> Bảng 2. Điểm số trung bình của các lô 6 điểm, giảm 0,86 điểm so với lúc đầu nhưng tỉ lệ<br /> Tỉ lệ chết là 4/7.<br /> Lô Điểm số ngày 13 Điểm số ngày 19<br /> chết Lô B (Điều trị) sau 5 ngày uống sulfasalazine<br /> Chứng<br /> (Nước cất)<br /> 0 0 0/7 liều 100 mg/kg đồng thời tiếp tục uống tự do<br /> A (Bệnh) 6,5 ± 1,19 5,4 ± 2,33 0/8 DSS 3% thì điểm số trung bình ngày cuối cùng là<br /> ###<br /> B (Điều trị) 6,5 ± 1,19 1,1 ± 1,25 0/8 4,67 điểm, giảm so với lúc đầu 2,19 điểm và giảm<br /> Ghi chú: p###< 0,001 so với nhóm bệnh. so với lô A (Bệnh) 1,33 điểm, tỉ lệ chết là 1/7.<br /> Bảng 3. Cân nặng trung bình của các lô Bảng 4. Điểm số trung bình của các lô<br /> Cân nặng (g) Ngày 1 Ngày 13 Ngày 19 Tỉ lệ<br /> Lô Điểm số ngày 13 Điểm số ngày 19<br /> Chứng (n = 7) 24,5 ± 0,54 32,8 ± 2,79 34,7 ± 2,76 chết<br /> ** * Chứng 0 0 0/8<br /> Lô A (n = 8) 25,0 ± 0,75 25,5 ± 3,75 24,9 ± 5,78<br /> ** *# A (Bệnh) 6,86 ± 1,46 6 ± 1,77 4/7<br /> Lô B (n = 8) 25,2 ± 0,72 27,1 ± 2,07 30,2 ± 2,33<br /> B (Điều trị) 6,86 ± 1,77 4,67 ± 1,03 1/7<br /> Ghi chú: p*< 0,05, **< 0,001 so với nhóm chứng; #< 0,05 so<br /> với lô bệnh. Bảng 5. Cân nặng trung bình của các lô.<br /> Cân nặng của lô chứng từ ngày 1 đến ngày Cân nặng (g) Ngày 1 Ngày 13 Ngày 19<br /> Chứng (n = 8) 23,1 ± 1,77 32,5 ± 2,78 34,8 ± 2,56<br /> 19 tăng dần; cân nặng của lô A (Bệnh) có xu * *<br /> A (n = 7) 26,6 ± 2,04 21,7 ± 5,74 26,2 ± 1,55<br /> hướng duy trì; cân nặng của lô B (Điều trị) tăng B (n = 7) 25,3 ± 1,84<br /> *<br /> 25,8 ± 4,51 25,5 ± 4,2<br /> *<br /> <br /> dần nhưng vẫn chậm hơn lô chứng. Ghi chú: p* < 0,05 so với nhóm chứng.<br /> Ngày thứ 1, cân nặng của ba lô gần như Cân nặng từ ngày 1 đến ngày 19 của lô<br /> nhau khoảng 25g (khác biệt không có ý nghĩa chứng tăng dần; cân nặng của lô A (DSS) có xu<br /> thống kê). hướng giảm rồi tăng; cân nặng của lô B (DSS +<br /> Ngày thứ 13, cân nặng của ba lô có sự khác Sulf) duy trì.<br /> biệt, với cân nặng của lô chứng cao nhất, khác Ngày thứ 1, cân nặng của ba lô gần như<br /> biệt có ý nghĩa thống kê với p = 0,0003 < 0,001. nhau khoảng 25g.<br /> Tuy nhiên, giữa lô A và B khác biệt không có ý<br /> Ngày thứ 13, cân nặng của ba lô có sự khác<br /> nghĩa thống kê với p = 0,32 > 0,05.<br /> biệt với cân nặng của lô chứng cao nhất khác biệt<br /> Ngày thứ 19, cân nặng của ba lô có sự khác có ý nghĩa thống kê với p = 0,001 < 0,05. Trong đó<br /> biệt với cân nặng của lô chứng cao nhất khác biệt lô B cao hơn lô A khác biệt không có ý nghĩa<br /> có ý nghĩa thống kê với p = 0,0005 < 0,001. Trong thống kê với p = 0,16 > 0,05.<br /> đó, cân nặng lô B cao hơn lô A có ý nghĩa thống<br /> Ngày thứ 19, cân nặng của ba lô có sự khác<br /> kê với p = 0,04 < 0,05.<br /> biệt với cân nặng của lô chứng cao nhất khác biệt<br /> Lượng DSS trung bình chuột uống của lô A có ý nghĩa thống kê với p = 0,0002 < 0,05. Trong<br /> (Bệnh) và lô B (Điều trị) từ ngày 1 đến ngày 10 đó, cân nặng lô B và lô A gần bằng nhau.<br /> gần như nhau với p = 0,89 > 0,05.<br /> Lượng DSS trung bình của lô A (Bệnh) và lô<br /> Mô hình gây VLĐT bằng DSS 3% trong 15 B (Điều trị) có khác biệt nhưng không có ý nghĩa<br /> ngày thống kê với p = 0,27 > 0,05.<br /> Sau khi gây bệnh 10 ngày bằng DSS 3%, thu<br /> BÀN LUẬN<br /> được 14 chuột đạt 5 - 10 điểm,chuột được chia<br /> ngẫu nhiên thành 2 lô với điểm số trung bình là DSS 3% gây bệnh trên chuột nhắt trắng trong<br /> 6,86 điểm. thời gian 10 và 15 ngày với các biểu hiện giảm<br /> trọng lượng so với lô chứng (nước cất) có ý<br /> <br /> <br /> 22<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> nghĩa thống kê, thay đổi tính chất phân (phân tuần tuổi chuột, trọng lượng phân tử DSS. Đây là<br /> sệt), có máu trong phân. Tuy nhiên, lô uống DSS những điều kiện rất quan trọng vì cơ chế chính<br /> 3% trong 15 ngày có chuột chết, do đó cần phải của DSS là gây độc biểu mô ruột và mất sự toàn<br /> đánh giá tỉ lệ chết và nên cho thuốc dự phòng (từ vẹn của lớp biểu mô, kết quả làm tăng tính thấm<br /> ngày thứ 10) nếu thực hiện mô hình này. niêm mạc cho phép các phân tử lớn như DSS đi<br /> Sau khi gây bệnh, chúng tôi quyết định chọn qua. Cơ chế của DSS đi qua các tế bào biểu mô<br /> những chuột bị VLĐT có điểm số từ 5 – 10 điểm niêm mạc đến nay vẫn chưa chắc chắn. Tùy<br /> để phân vào lô tiếp theo vì những con chuột có thuộc vào nồng độ, thời gian của DSS mà chuột<br /> điểm số < 5 điểm là những con không bị bệnh có thể bị VLĐT cấp, mạn hoặc thậm chí gây ra<br /> (trọng lượng không giảm hoặc tăng, phân viên, các tổn thương loạn sản. Quá trình bệnh phụ<br /> không có máu trong phân) hoặc có biểu hiện thuộc vào DSS (nồng độ, trọng lượng phân tử,<br /> bệnh nhưng có tín hiệu hồi phục nhanh sau khi thời gian DSS tiếp xúc, nhà sản xuất), di truyền<br /> ngưng DSS vào ngày thứ 10 (tăng cân, phân từ (tuổi, giới tính) và hệ vi sinh (vi khuẩn trong<br /> sệt thành viên). nước và vi khuẩn đường ruột)của động vật<br /> nghiên cứu.<br /> Sau khi kết thúc thử nghiệm, chúng tôi đã<br /> tiến hành phẫu thuật để quan sát đại thể niêm Mô hình gây VLĐT bằng DSS 3% trong 10<br /> mạc đại tràng chuột. Kết quả cho thấy, niêm mạc ngày<br /> đại tràng chuột bệnh sung huyết và xuất huyết, Ưu điểm<br /> còn chuột bình thường không có hiện tượng này.<br /> Gây được bệnh VLĐT trên chuột nhắt trắng<br /> với tỉ lệ khá cao chuột có điểm số từ 5 – 10 điểm<br /> (69,6%) và không có chuột chết trong quá trình<br /> nghiên cứu (tỉ lệ tử vong là 0%).<br /> Nhược điểm<br /> Tỉ lệ chuột VLĐT nặng (>10 điểm) tính đến<br /> ngày thứ 13 thấp (khoảng dưới 5%).<br /> Mô hình gây VLĐT bằng DSS 3% trong 15<br /> ngày<br /> Hình 1. Đại tràng bình thường Ưu điểm<br /> Tỉ lệ chuột bị VLĐT nặng (>10 điểm) nhiều<br /> sau 2 đợt cho uống DSS (tính đến ngày thứ 19).<br /> Nhược điểm<br /> Tỉ lệ chết cao (57,1%), hiện tượng chết bắt<br /> đầu từ ngày thứ 15 trở đi (3 ngày sau khi uống<br /> thuốc đợt 2).<br /> Tác dụng điều trị VLĐT của Sulfasalazine<br /> Sulfasalazine (5-aminosalicylic acid +<br /> Hình 2. Đại tràng gây bệnh bằng DSS sulfapyridin) đã được sử dụng nhiều năm trong<br /> So với một số công trình nghiên cứu khác việc điều trị IBD (gồm viêm loét đại tràng và<br /> trên thế giới như nghiên cứu H.T. Ten và cộng bệnh Crohn’s). Cơ chế tác dụng có thể do tác<br /> sự; F. Lu và cộng sự(7) nghiên cứu này có những dụng kháng khuẩn của sulfapyridin hoặc tác<br /> nét khá tương đồng về đối tượng nghiên cứu, dụng chống viêm tại chỗ của acid 5 -<br /> <br /> <br /> <br /> 23<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016<br /> <br /> aminosalicylic khi những chất này đến đại tràng, KẾT LUẬN<br /> bao gồm cả sự ức chế con đường chuyển hoá của<br /> Nghiên cứu đã kiểm chứng thành công mô<br /> axit arachidonic (cyclooxygenase, lipoxygenase)<br /> hình viêm loét đại tràng trên chuột nhắt trắng<br /> và yếu tố kích hoạt con đường tiểu cầu. Ngoài ra,<br /> với những điều kiện thí nghiệm như sau: Đối<br /> aminosalicylates còn ức chế sản sinh gốc oxy hoá<br /> tượng nghiên cứu: Chuột nhắt trắng, chuột đực,<br /> tự do, ức chế tế bào lympho, bạch cầu đơn nhân,<br /> chủng Swiss albino, 7 – 10 tuần tuổi; hoá chất:<br /> các globulin miễn dịch của tương bào, ức chế sản<br /> Dextran sodium sulfate (DSS) có trọng lượng<br /> xuất IL-1 và yếu tố nhân kB(1,6).<br /> phân tử 35 - 55 kDa; nồng độ 3%; thời gian gây<br /> Mô hình gây VLĐT bằng DSS 3% trong 10 bệnh: 10 ngày hoặc 15 ngày; phương pháp:<br /> ngày,sau đó chia lô kiểm chứng với Chuột được nuôi riêng mỗi lồng và uống DSS tự<br /> Sulfasalazine, kết quả cho thấy sulfasalazine có do trong thời gian quy định; chỉ tiêu đánh<br /> tác dụng điều trị VLĐT thể hiện qua việc cải giá(theo bảng điểmMonika Schneider): Giảm<br /> thiện điểm số bệnh (giảm trọng lượng, tính chất trọng lượng, tính chất phân, máu trong phân.<br /> phân, máu trong phân) của lô điều trị so với lô<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> bệnh và có ý nghĩa thống kê.<br /> 1. Axelsson LG and Ahlstedt S (1993). Actions of sulphasalazine<br /> Mô hình gây VLĐT bằng DSS 3% trong 15 and analogues in animal models of experimental colitis.<br /> ngày, sau khi gây bệnh trong 10 ngày bằng Inflammopharmacology, 2, pp. 219-232.<br /> 2. Fock KM, Gibson P, Ogata H, Leong R. (2014). “Introduction<br /> DSS 3%, chia 2 lô tiếp tục cho uống DSS 3% to inflammatory bowel disease management- From an Asia<br /> trong đó có một lô kiểm chứng với Pacific standpoint”. Guideline framework of inflammatory bowel<br /> sulfasalazine, kết quả cho thấysulfasalazine disease for Asia-Pacific region.Report from the Asia-Pacific<br /> Working Party on Inflammatory bowel disease.<br /> vẫn có tác dụng điều trị bệnh, ngoài ra còn cải 3. Hanauer SB (2006). Inflammatory bowel disease:<br /> thiện được tỉ lệ chết (lô uống DSS tiếp tục tỉ lệ Epidemiology, pathogenesis and therapeutic opportunities.<br /> Inflammatory Bowel Disease, 12, pp. 3-9.<br /> chết là 4/7, trong khi lô vừa uống DSS vừa<br /> 4. Jurjusa RA, Khoury NN, Reimund MJ (2004). Animal models<br /> uống sulfasalazine tỉ lệ chết là 1/7). of inflammatory bowel disease. Journal of Pharmacological and<br /> Toxicological Methods, 50, pp. 81-92.<br /> Khi phân tích lượng DSS trung bình mà<br /> 5. La Văn Phương, Bồ Kim Phương (2001). Nhận xét qua 170 ca<br /> chuột uống giữa các lô trong quá trình gây bệnh nội soi đại tràng tại BVĐK Cần Thơ từ 3/2000 – 12/2000”. Tạp<br /> (ngày 1 – ngày 10) đối với cả hai mô hình thì các chí Nội khoa, 3, tr. 26-30.<br /> 6. Nielsen OH, Munck LK (2007). Drug Insight: aminosalicylates<br /> lô đều nhận được lượng DSS như nhau. Riêng for the treatment of IBD. Nature Reviews Gastroenterology and<br /> với mô hình thứ hai, sau khi phân lô rồi cho Hepatology, 4(3), pp. 160-170.<br /> uống DSS tiếp tục từ ngày 13 đến ngày 18 thì 7. Perse M and Cerar A (2012). Dextran Sodium Sulphate Colitis<br /> Mouse Model: Traps and Tricks. Journal of Biomedicine and<br /> lượng DSS giữa hai lô uống có khác biệt nhưng Biotechnology, 2012, pp. 1 - 13.<br /> không có ý nghĩa thống kê. Điều này cho thấy, 8. Phạm Thị Thu Hồ (2004). Bệnh học nội khoa (dành cho đối tượng<br /> sau đại học). Nhà xuất bản Y học, tr. 34-38.<br /> sulfasalazine không làm ảnh hưởng đến lượng<br /> 9. Puneet KR, Kavinder S, Nirmal S, and Amteshwar SJ (2014). A<br /> DSS mà chuột uống và mặc dù cho uống DSS tự Review on Chemical-Induced Inflammatory Bowel Disease<br /> do nhưng các lô vẫn nhận được cùng một lượng Models in Rodents. Korean J Physiol Pharmacol, 18, pp. 279-288.<br /> 10. Schneider M (2013). Dextran Sodium Sulfate-Induced Murine<br /> DSS. Inflammatory Colitis Model. Methods in Molecular Biology,<br /> Cơ chế tác động của sulfasalazine phù hợp 1031, pp. 189-195.<br /> <br /> với cơ chế bệnh sinh của VLĐT. Mặc khác, kết<br /> quả nghiên cứu cho thấy sulfasalazine có tác Ngày nhận bài báo: 30/07/2016<br /> dụng điều trị VLĐT trên chuột nhắt trắng gây<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 31/08/2016<br /> bệnh bằng DSS. Như vậy, DSS gây VLĐT trên<br /> chuột nhắt trắng phù hợp với cơ chế bệnh sinh. Ngày bài báo được đăng: 25/11/2016<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 24<br />