Kinh nghiệm thoát nghèo từ chăn nuôi: Phần 1

Chia sẻ: Lộ Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:141

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn sách được chia làm năm chương, trong đó nội dung chính là giới thiệu những phương pháp kỹ thuật, bí quyết chăn nuôi đạt hiệu quả; đồng thời giới thiệu những kinh nghiệm, những cá nhân điển hình trong chăn nuôi trên phạm vi cả nước. Sách được chia thành 2 phần, mời các bạn cùng tham khảo phần 1 cuốn sách.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh nghiệm thoát nghèo từ chăn nuôi: Phần 1

BÍ QUYẾT LÀM GIÀU TỪ CHĂN NUÔI
HOÄI ÑOÀNG CHÆ ÑAÏO XUAÁT BAÛN Chuû tòch Hoäi ñoàng TS. NGUYEÃN THEÁ KYÛ Phoù Chuû tòch Hoäi ñoàng TS. NGUYEÃN DUY HUØNG Thaønh vieân TS. NGUYEÃN AN TIEÂM TS. KHUAÁT DUY KIM HAÛI NGUYEÃN VUÕ THANH HAÛO
Nguyễn Thiện BÍ QUYẾT LÀM GIÀU TỪ CHĂN NUÔI NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT HÀ NỘI - 2012
Lôøi Nhaø xuaát baûn Thöïc hieän xaây döïng noâng thoân môùi theo höôùng vaên minh, giaøu ñeïp, naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa noâng daân, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta ñaõ ñeà ra nhieàu chính saùch, chöông trình nhaèm naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cuûa daân cö noâng thoân; thöïc hieän coù hieäu quaû beàn vöõng coâng cuoäc xoùa ñoùi, giaûm ngheøo, laøm giaøu hôïp phaùp; coi troïng phaùt trieån noâng nghieäp toaøn dieän theo höôùng haøng hoùa, phaùt trieån kinh teá hoä gia ñình, hình thaønh nhöõng moâ hình kieåu trang traïi toång hôïp, nhö moâ hình VAC, VACR. Quaùn trieät Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù naêm Ban Chaáp haønh Trung öông khoùa IX veà ñaåy nhanh phaùt trieån noâng nghieäp, noâng thoân theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa vaø thöïc hieän Chöông trình muïc tieâu quoác gia xaây döïng noâng thoân môùi theo tinh thaàn Nghò quyeát Trung öông khoùa X veà noâng nghieäp, noâng daân vaø noâng thoân, ngöôøi noâng daân ñaõ caàn cuø, thoâng minh, naêng ñoäng trong caùch nghó, caùch laøm, töøng böôùc chuyeån ñoåi caây troàng, vaät nuoâi phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh, ñieàu kieän cuï theå cuûa mình ñeå toå chöùc saûn xuaát, kinh doanh ñaït hieäu quaû kinh teá cao hôn, giuùp gia ñình mình thoaùt ngheøo, thaäm chí vöôn leân laøm giaøu chính 5
ñaùng ngay taïi queâ höông mình. Cuøng vôùi söï phaùt trieån nhanh ngaønh troàng troït, ngaønh chaên nuoâi gia suùc vaø gia caàm caùc loaïi ñaõ ñöôïc ñaåy maïnh, nhö lai taïo gioáng boø, gioáng lôïn, ngan… trong ñoù chuù yù ñeán vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp khoa hoïc kyõ thuaät vaøo saûn xuaát, phoøng tröø dòch beänh. Ñeå giuùp ngöôøi daân coù theå löïa choïn moät trong nhöõng moâ hình chaên nuoâi phuø hôïp, ñaït hieäu quaû cao, phaùt trieån kinh teá gia ñình, ñöa chaên nuoâi trôû thaønh ngaønh saûn xuaát haøng hoùa, Nhaø xuaát baûn Chính trò quoác gia - Söï thaät phoái hôïp vôùi Nhaø xuaát baûn Noâng nghieäp xuaát baûn cuoán saùch Bí quyeát laøm giaøu töø chaên nuoâi. Cuoán saùch ñöôïc chia laøm naêm chöông, trong ñoù noäi dung chính laø giôùi thieäu nhöõng phöông phaùp kyõ thuaät, bí quyeát chaên nuoâi ñaït hieäu quaû; ñoàng thôøi giôùi thieäu nhöõng kinh nghieäm, nhöõng caù nhaân ñieån hình trong chaên nuoâi treân phaïm vi caû nöôùc. Thoâng qua nhöõng taám göông naøy, chuùng ta coù theå ruùt ra nhöõng baøi hoïc boå ích trong coâng taùc xoùa ñoùi, giaûm ngheøo, qua ñoù nhaân roäng caùc taám göông ñieån hình ñeå “phaùt trieån nhanh ngaønh chaên nuoâi theo phöông thöùc coâng nghieäp, baùn coâng nghieäp vôùi coâng ngheä tieân tieán”, nhö Nghò quyeát Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù XI Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam ñaõ ñeà ra. Xin traân troïng giôùi thieäu cuoán saùch vôùi baïn ñoïc. Thaùng 7 naêm 2011 NHAØ XUAÁT BAÛN CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA - SÖÏ THAÄT 6
LÔØI TAÙC GIAÛ Laøm giaøu coù leõ chaúng ai khoâng muoán. Song, con ñöôøng daãn ñeán laøm giaøu cuõng coù bieát bao nhieâu ngaû. Coù ngöôøi laøm giaøu baèng chính baøn tay kheùo leùo vaø taøi ngheä cuûa mình. Coù ngöôøi laøm giaøu töø trí tueä uyeân thaâm cuûa hoï. Laïi coù ngöôøi laøm giaøu töø caùi nghieäp thöông tröôøng vaø coù ngöôøi töø “nöôùc laõ maø vaõ neân hoà”... Nhöng ôû cuoán saùch nhoû naøy toâi vieát veà “Laøm giaøu töø caùi ngheà chaên nuoâi”. Ñaây quaû laø vieäc khoù, ruûi ro khoâng ít, nhöng Nguyeãn Du ñaõ töøng vieát... “Xöa nay nhaân ñònh thaéng thieân ñaõ nhieàu...”. Vaäy con ngöôøi vaãn laø nhaân toá quyeát ñònh. Tuy nhieân, vôùi caùi ngheà chaên nuoâi coù nhieàu ngöôøi cho raèng ai cuõng coù theå laøm ñöôïc. Chæ vieäc thaùi khoai, baêm beøo, cho lôïn aên; vaõi thoùc, vaõi ngoâ cho gaø nhaët; ñöa coû vaøo chuoàng cho con traâu, con boø, con deâ nhai... Ñôn giaûn theá thoâi, moïi ngöôøi ñeàu laøm ñöôïc. Ñuùng! Nhöng ñaõ goïi laø moät ngheà thì phaûi coù kyõ naêng cuûa noù. Muoán laøm giaøu töø ngheà chaên nuoâi laïi khoâng phaûi laø chuyeän deã. Coù thôøi ngheà chaên nuoâi noåi nhö sang coàn, nhöng coù khi laïi ñi vaøo queân laõng vaø laém ñaän ñaõ coù nhieàu trang traïi, gia ñình chaên nuoâi ñaõ ñöùng treân bôø vöïc thaúm. Coù ngöôøi ñaõ chuoác bao thaát baïi, traêm ñaéng 7
ngaøn cay môùi ruùt ra baøi hoïc ñeå ñôøi vaø hoï ñaõ giaøu thöïc söï töø caùi nghieäp chaên nuoâi cuûa mình. Töø moät chæ vaøng trôû thaønh tyû phuù nhôø ngheà nuoâi vòt, töø baøn tay khoâng maø xaây döïng cô ñoà, chuyeän töôûng nhö thaàn thoaïi, nhöng ñeàu laø chuyeän coù thöïc moät traêm phaàn traêm. Leõ dó nhieân hoï cuõng phaûi ñoå bieát bao moà hoâi, nöôùc maét vaø trí tueä môùi coù ñöôïc thaønh coâng nhö vaäy. Trong böôùc ñöôøng ñôøi cuûa hoï, hoï cuõng phaûi traû giaù, nhöng thaám nhuaàn “nhaát ngheä tinh, nhaát thaân vinh” vaø ñaõ vaän duïng khoâng ít thuû thuaät cuûa caùi ngheà doanh nghieäp, hay noùi khaùc ñi laø hoï khoâng chæ hieåu quy trình coâng ngheä, maø coøn phaûi bieát caû caùi ngheà buoân. Hoï thieân bieán vaïn hoaù ñeå vöøa loøng “thöôïng ñeá”. Hoï quyù chöõ “tín” hôn vaøng. Hoï ñaõ hieåu raèng ôû treân ñôøi coù caùi gì ñöôïc maø khoâng coù maát. Vôùi loøng say meâ ngheà nghieäp, toâi vieát: “Bí quyeát laøm giaøu töø chaên nuoâi”. Baèng söï hieåu bieát vaø voán soáng cuûa mình, qua 35 naêm tröôøng trong caùi ngheà phaân gio baån thæu. Nhöng töø ngheà laøm ra thòt, ra söõa, ra tröùng ñeå cho caùc treû thô, caùc cuï giaø, caùc chaøng trai, coâ gaùi coù cuoäc soáng vui töôi bôûi giaù trò dinh döôõng cuûa saûn phaåm vaät nuoâi thì nieàm vinh haïnh naøy laïi caøng thoâi thuùc toâi vieát saùch. Trong cuoán saùch “Bí quyeát laøm giaøu töø chaên nuoâi”, taùc giaû khoâng coù tham voïng trình baøy heát nhöõng gì maø taùc giaû muoán trình baøy, bôûi leõ coù nhöõng ñieàu muoán noùi, muoán vieát nhöng thaät laø khoù noùi, aâu ñaây ñang laø ñieàu traên trôû cuûa chính mình. “Bí quyeát laøm giaøu töø chaên nuoâi” chæ ñeà caäp ñeán moät soá vaán ñeà maø taùc giaû cho laø coát loõi, seõ giuùp ích cho ñoäc giaû, ñoàng thôøi cuõng yù thöùc ñöôïc raèng thieân veà khía 8
caïnh: “Muoán laøm giaøu töø chaên nuoâi” phaûi baét ñaàu töø “caùi chôï” - nghóa laø phaûi hieåu thöông tröôøng. “Bí quyeát laøm giaøu töø chaên nuoâi” khoâng noùi saâu veà kyõ thuaät vì lónh vöïc naøy coù nhieàu taùc giaû ñaõ vieát, ñaõ noùi. Tuy vaäy, trong chöông “Choïn vaät nuoâi, nuoâi ñeå laøm giaøu”, toâi ñaõ löïa choïn ñeå giôùi thieäu nhöõng vaät nuoâi ñang phuø hôïp vôùi thò hieáu cuûa ngöôøi tieâu duøng hoâm nay vaø cho caû ngaøy mai. Nuoâi nhím, nuoâi lôïn röøng thu tieàn trieäu laø ñieàu khoâng khoù. “Taùc giaû cuoán saùch” chæ coù moät mong muoán goùp phaàn nhoû beû cho caùc baïn - nhöõng ai coù khaùt voïng laøm giaøu vôùi caùi ngheà töø ñaát maø leân - “dó noâng vi baûn” - nhöõng ai ñaõ töøng phaûi soùng gioù vôùi caùi nghieäp chaên nuoâi - ñeå roài “xoaù ñoùi, giaûm ngheøo” vaø khaù, khaù leân, tieán tôùi laøm giaøu. Cuoái cuøng, xin nhaéc baïn ñöøng queân, ñieàu caàn vaø ñuû: Chæ soá thoâng minh cao, tính taùo baïo lôùn, phaùn ñoaùn tröôùc nhöõng ruûi ro ñeå neù traùnh; chôùp thôøi cô ñeå ñieàu tieát ñaàu vaøo vaø caû ñaàu ra thì chaéc chaén baïn seõ giaøu. “Bí quyeát laøm giaøu töø chaên nuoâi” ñöôïc xuaát baûn laàn ñaàu tieân naêm 1999, qua moãi laàn taùi baûn chuùng toâi vaãn tieáp tuïc boå sung nhöõng ngheà chaên nuoâi môùi, nhöõng nhaø trieäu phuù môùi vaø bí quyeát laøm giaøu trong tình hình môùi. Tuy nhieân, nhöõng soá lieäu minh hoïa vaø ñòa danh cuõ mang tính lòch söû vaãn ñöôïc giöõ laïi trong saùch. Mong baïn ñoïc gaàn xa hieåu vaø tieáp tuïc goùp yù chaân tình cho taùc giaû. Taùc giaû 9
10
Chöông I MÔÛ ÑAÀU Ai ai ñeàu hieåu roõ trong noâng nghieäp coù hai ngaønh chuû yeáu, ñoù laø troàng troït vaø chaên nuoâi. Ngaønh chaên nuoâi ñang vöôn tôùi ñeå ñoùng goùp vaøo toång thu nhaäp quoác daân ñeán naêm 2020 khoaûng 40 - 45% trong noâng nghieäp. Muoán nhö vaäy phaûi coù böôùc nhaûy voït. Chaên nuoâi phaûi laø ngaønh saûn xuaát haøng hoaù vaø chæ coù saûn xuaát haøng hoaù thì caùc baïn laøm ngheà chaên nuoâi môùi giaøu coù ñöôïc. Caû nöôùc ta naêm 2009 coù 70,4% daân soá soáng ôû noâng thoân. Theo keát quaû ñieàu tra, naêm 2010, caû nöôùc ta coù 3.055.566 hoä ngheøo1. Ñaõ ngheøo ñoùi thì khoâng theå laøm baát keå moät vieäc gì, coøn chuyeän laøm giaøu, ñoù chæ laø aûo voïng. Chöa heát, naïn du canh, du cö ñang laø moái lo cuûa vieäc phaù huyû moâi tröôøng, bôûi ñi ñeán ñaâu hoï ñeàu trieät haïi caây coái vaø hoang thuù, phaù vôõ heä sinh thaùi ñaát - nöôùc - caây coái vaø maøu xanh. ÔÛ nöôùc ta coù khoaûng 2,4 trieäu ngöôøi ñang haønh ñoäng nhö vaäy. Vì du canh, du cö neân 2,4 trieäu ngöôøi ñang taøn phaù maøu xanh 1. Ban Tuyeân giaùo Trung öông: Thoâng baùo noäi boä, thaùng 7-2011. 11
cuûa ñaát nöôùc, hoï ñang chia caét moái tình: caây yeâu ñaát, caây yeâu nöôùc, caây yeâu muoâng thuù. Chính vì vaäy caây khoâng coøn giöõ ñöôïc ñaát, ñöôïc nöôùc vaø caây cuõng chaúng coøn che chôû cho muoâng thuù ñöôïc nöõa. Chính vì vaäy maø chuùng ta caàn khuyeân nhuû hoï haõy giöõ laáy maøu xanh cuûa ñaát, giöõ laáy muoân loaøi caây coû ñeå chaên nuoâi gia suùc, gia caàm. Coù röøng xanh, hoï môùi keát hôïp ñöôïc Noâng - Laâm - Muïc, heä sinh thaùi beàn vöõng ñeå laøm giaøu. Neáu hoï laøm ñöôïc nhö vaäy, hoï seõ chaám döùt ñoùi, giaûm ñöôïc ngheøo vaø giaøu leân. Ñoù laø ñieàu chaéc chaén, nhaát laø hoï haõy nuoâi con traâu, con boø, con deâ, con cöøu - laø nhöõng vaät nuoâi bieán rôm, coû thaønh söõa, thòt. Nöôùc ta traûi roäng 15 vó tuyeán, do ñoù vuøng sinh thaùi raát phong phuù vaø ña daïng. Naêm 2009 daân soá coù khoaûng 86 trieäu ngöôøi. Trong soá naøy coù treân 70,4% soá daân soáng ôû noâng thoân vaø 54 daân toäc anh em. Taát caû ñeàu ñang soáng ôû 8.800 xaõ, 72.000 thoân aáp vaø buoân laøng. Taát caû hoï ñeàu ñaõ, ñang vaø laâu daøi soáng döïa vaøo ngheà noâng. “Phi noâng baát oån”, chính laø nhôø vaøo soá daân ñang soáng ôû noâng thoân hieän nay. Vaäy hoï seõ laøm gì ñeå soáng? Hoï phaûi troàng troït vaø chaên nuoâi. Chaên nuoâi phaûi laø nguoàn soáng chính cuûa hoï. Neáu hoï chæ “baùn löng cho trôøi, baùn buïng cho ñaát” thì hoï seõ “ngheøo khoù ba ñôøi” laø ñieàu khoâng traùnh khoûi. Vì leõ hình aûnh “baùn löng cho trôøi, baùn buïng cho ñaát” coù nghóa laø hoï chæ caáy luùa hay troàng ngoâ, khoai, saén maø thoâi. Ñaõ vaäy, con ñöôøng laøm giaøu chæ daãn hoï vaø ngoõ cuït. 12
Möôøi caân thoùc chöa baèng moät caân thòt lôïn hôi vaø chæ baèng 1/4kg thòt boø moâng. Chæ coù chaên nuoâi môùi daãn hoï tôùi con ñöôøng giaøu coù maø thoâi. Muïc tieâu töø nay ñeán naêm 2020 vaø xa hôn, chaên nuoâi ngaøy caøng phaùt trieån so vôùi troàng troït. Chuùng ta phaûi phaùt trieån chaên nuoâi toaøn dieän, nhöng chuù yù nhöõng con gia suùc, gia caàm cho saûn phaåm lôùn vaø nhanh phuø hôïp töøng vuøng sinh thaùi ñeå ñaùp öùng yeâu caàu tieâu thuï trong nöôùc vaø xuaát khaåu. Phaùt trieån nhanh gaø, vòt, ngan vaø nhöõng gia suùc ñaëc saûn (lôïn röøng, nhím) ñeå theá kyû XXI chaên nuoâi phaûi laø ngaønh chính. Lôïn, boø thòt, boø söõa, traâu ôû nhöõng vuøng trung du, mieàn nuùi phaûi ñöôïc coi troïng. Nuoâi deâ (thöôøng ñöôïc goïi laø con boø cuûa ngöôøi ngheøo) phaûi thöïc söï ñöôïc coi troïng vì nuoâi noù voán ít, nhöng thòt vaø söõa cuûa noù ñöôïc coi laø ñaëc saûn. Ngoaøi ra, söõa deâ coøn laø nguyeân lieäu myõ phaåm tuyeät haûo cho laøn da cuûa phuï nöõ. Ñaùp öùng nhu caàu noäi ñòa ngaøy caøng taêng, phaùt trieån chaên nuoâi lôïn vaø gia caàm chaát löôïng cao, phaåm chaát toát, phaán ñaáu toång ñaøn lôïn caû nöôùc ñaït khoaûng 33 trieäu con vaøo naêm 2015 vaø gaàn 5 trieäu taán naêm 2020; ñaøn gaø coù khoaûng hôn 252 trieäu con vaøo naêm 2015 vaø 306 trieäu con naêm 2020 vôùi saûn löôïng thòt vaø tröùng ñaït khoaûng 0,8 trieäu taán vaø 9,1 tyû quaû tröùng vaøo naêm 2015, hôn 1,1 trieäu taán vaø gaàn 14 tyû quaû tröùng naêm 2020; ñaøn traâu ñaït gaàn 3 trieäu con, ñaøn boø gaàn 13 trieäu con naêm 2020, trong ñoù boø söõa khoaûng nöûa trieäu 13
con. Phaán ñaáu ñeán naêm 2020 saûn löôïng thòt coù theå ñaùp öùng ñuû nhu caàu trong nöôùc.1 Muoán laøm giaøu töø chaên nuoâi phaûi coù quy moâ vaät nuoâi nhaát ñònh môùi coù hieäu quaû, môùi coù saûn löôïng haøng hoaù lôùn vaø töø ñoù thu lôïi nhuaän lôùn. Theá vaãn chöa ñuû, muoán laøm giaøu töø chaên nuoâi phaûi hieåu ñoái töôïng vaät nuoâi; phaûi hieåu nhöõng gì maø saûn phaåm töø vaät nuoâi laøm ra coù nôi tieâu thuï, coù khaùch haøng öa chuoäng vaø phaûi coù “bí quyeát” ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu vôùi phöông chaâm “voû quyùt daøy coù moùng tay nhoïn”. Muoán laøm giaøu töø chaên nuoâi coøn phaûi chuù troïng ñeán moâi tröôøng sinh thaùi, hay noùi khaùc ñi phaûi baûo veä moâi tröôøng cho con ngöôøi vaø cho gia suùc. Taïi sao vaäy! Bôûi vì baûn thaân chaát thaûi cuûa con ngöôøi, cuûa gia suùc ñeàu laøm oâ nhieãm moâi tröôøng bôûi H2S, SO2... Theo Uyû ban baûo veä moâi tröôøng theá giôùi thì trong 5 naêm qua, löôïng CO2 trong khoâng khí ñaõ taêng leân 22 tyû m3, nhieät ñoä traùi ñaát taêng leân 0,50C, raùc thaûi taêng leân gaáp 3 laàn, 17 trieäu ha röøng bò taøn phaù, 6 trieäu muoâng thuù bò tieät chuûng. Do ñoù muoán chaên nuoâi ñeå laøm giaøu khoâng theå boû qua khaâu baûo veä moâi tröôøng, baûo veä nguoàn soáng ngoaïi caûnh cuûa con ngöôøi vaø vaät nuoâi. Muoán laøm giaøu töø baát cöù moät ngheà gì ñeàu phaûi coù khaùt voïng laøm giaøu, mô öôùc laøm giaøu. Phaûi xoaù caûnh ñoùi ngheøo ñeå ñi leân giaøu coù. Giaøu coù töø chaên nuoâi, baïn phaûi böôn traûi, phaûi laên loän giöõa 1. Xem: Boä noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân: Chieán löôïc phaùt trieån noâng nghieäp noâng thoân giai ñoaïn 2011-2020. 14
doøng ñôøi ñaày raãy nhöõng ruûi ro: dòch beänh, thieáu aên, söï chao ñaûo cuûa thöông tröôøng, trôøi khoâng thuaän, ñòa khoâng lôïi, ngöôøi khoâng hoaø. Böôùc vaøo caùi nghieäp laøm giaøu töø chaên nuoâi, baïn phaûi luoân luoân canh caùnh trong loøng vaø nhôù raèng nhöõng ruûi ro ñeå maø neù traùnh, nhôù “xanh nhaø hôn giaø ñoàng” ñeå thu lôïi nhuaän, ñeå traùnh hoaëc trieät tieâu nhöõng ruûi ro. Khaùt voïng laøm giaøu laø yeáu toá tieân quyeát ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích laøm giaøu, nhaát laø muoán laøm giaøu töø chaên nuoâi phaûi coù khaùt voïng lôùn lao hôn nhieàu ngheà khaùc. 15
Chöông II CHOÏN VAÄT NUOÂI - NUOÂI ÑEÅ LAØM GIAØU Con ngan, con vòt, con gaø, con traâu, con boø, con deâ, con cöøu, con ong, con lôïn, thaäm chí caû con höôu, con nai laø nhöõng con vaät quen thuoäc, gaén boù vaø thaân thöông vôùi ñôøi soáng cuûa baø con noâng daân ngaøy naøy qua ngaøy khaùc, naêm noï qua naêm kia. Nhöng nuoâi con vaät nuoâi naøo ñeå phaát leân, laøm giaøu coøn caàn phaûi caân nhaéc tuyø luùc, tuyø nôi, tuyø thuoäc vaøo thò tröôøng maø toå chöùc chaên nuoâi. Coù vaät nuoâi chæ 30 - 40 ngaøy ñaõ coù saûn phaåm haøng hoaù. Coù vaät nuoâi 60 ngaøy, nhöng coù vaät nuoâi roøng raõ 3 naêm môùi cho saûn phaåm. Do vaäy phaûi choïn vaät nuoâi, nuoâi vaät nuoâi theo phöông chaâm “laáy ngaén nuoâi daøi” - chaên nuoâi keát hôïp vôùi caùc ngaønh ngheà khaùc seõ coù hieäu quaû. CHOÏN LÔÏN NAÙI VAØ LÔÏN NUOÂI THÒT ÑEÅ COÙ NHIEÀU NAÏC Con lôïn ñang laø vaät nuoâi cho ta nhieàu thòt nhaát trong caùc vaät nuoâi. Thòt lôïn chieám hôn 70% trong toång soá caùc saûn phaåm thòt. Tuøy ñieàu kieän kinh teá, xaõ hoäi vaø trình ñoä, thò tröôøng maø caùc 16
gioáng lôïn ñang ñöôïc nuoâi ôû nhieàu vuøng khaùc nhau thì khaùc nhau. Tuy nhieân, lai kinh teá giöõa lôïn ñöïc ngoaïi (lôïn Landrace, lôïn Yorkshire) vôùi lôïn naùi noäi (Moùng Caùi, æ hoaëc lôïn ñòa phöông) hoaëc lôïn naùi F1 (Landrace, Ñaïi baïch lai vôùi lôïn naùi noäi) ñang laø phoå bieán. Nôi coù ñieàu kieän dinh döôõng ñaày ñuû thì nuoâi lôïn ngoaïi thuaàn Landrace hoaëc lôïn Yorkshire hoaëc lai lôïn ngoaïi vôùi lôïn ngoaïi hoaëc lôïn nuoâi thòt coù tyû leä ba phaàn maùu lôïn ngoaïi moät phaàn maùu lôïn noäi. Neáu nuoâi lôïn ngoaïi thuaàn tyû leä naïc ñaït 50 - 60% thì tuyø theo gioáng lôïn Landrace hay Yorshire Duroc hay Hampshire. Khoå môõ raát moûng, ñieàu kieän nuoâi döôõng toát, duøng thöùc aên caân baèng dinh döôõng, moät thaùng moät lôïn nuoâi laáy thòt coù theå cho 12 - 25kg/con tuøy theo giai ñoaïn. Moät naùi cho 15 - 18 lôïn con. Nhö vaäy 1 lôïn naùi saûn xuaát ñöôïc 1500 - 1800kg/naêm. Neáu moät kilogam lôïn hôi baùn giaù töø 13000 ñeán 15000ñ. Sau 4 thaùng tuoåi lôïn ñaït 100kg. Tröø moïi chi phí moät con lôïn coù laõi 500.000ñ. Neáu quy moâ nuoâi lôïn thòt cuûa baïn coù 100 con, baïn chaéc chaén thu ba trieäu laø vieäc khoûi phaûi baøn. Nhö theá baïn ñaõ thöïc hieän caâu phöông ngoân caùc cuï xöa thöôøng noùi: “Moät huõ vaøng choân Khoâng baèng nuoâi trong chuoàng moät lôïn naùi”. Neáu laø lôïn naùi höôùng naïc thì giaù trò bieát nhöôøng naøo! Toâi khuyeân baïn: Neáu baïn coù dö daät thì nuoâi lôïn nhieàu naïc Landrace; neáu baïn chöa doài 17
daøo laém baïn haõy nuoâi lôïn Yorshire Largewhite (Ñaïi Baïch). Coøn baïn ñöông coù khoù khaên thì nuoâi lôïn Moùng Caùi, Lang Hoàng. Vaäy caùch choïn moät lôïn naùi ñeå laøm gioáng nhö theá naøo laø toát? Tröôùc heát lôïn phaøm aên; soá vuù töø 10 - 14 vuù; baàu vuù noåi; thaân hình caân ñoái. Neáu laø lôïn naùi thuaàn ngoaïi (Landrace, Yorkshire...) phaûi tröôøng mình, vai vaø moâng nôû, 4 chaân vöõng, loâng thöa vaø möôït. Toát nhaát, qua moät löùa ñeû ñaàu, caùc baïn choïn ñeå nuoâi laøm naùi thì con naùi naøy phaûi ñaït moät soá chæ tieâu kinh teá kyõ thuaät sau ñaây: - Tuoåi ñoäng duïc löùa ñaàu 7,5 - 8,5 thaùng - Khoái löôïng phoái löùa ñaàu 95 - 100kg/con - Tuoåi phoái gioáng löùa ñaàu 8 - 9 thaùng - Soá con sinh ra trong löùa ñaàu 10 con trôû leân - Soá con coøn soáng ñeán cai söõa 8 - 9 con - Khoái löôïng sô sinh/con 1,3 - 1,6 kg - Khoái löôïng 45 ngaøy tuoåi/ oå 112 - 115 kg - Ñoäng duïc trôû laïi sau cai söõa 5 - 7 ngaøy Ñoái vôùi lôïn ngoaïi thuaàn nuoâi thòt caàn choïn lôïn coù caùc tieâu chuaån sau: - Nhanh nheïn, khoeû maïnh, loâng möôït, hay aên, löng daøi vaø phaúng, ngöïc nôû, vai moâng roäng vaø to - Khoái löôïng 60 ngaøy tuoåi ñaït 15 - 18 kg - Taêng troïng bình quaân moät ngaøy ñeâm 750 - 780 g/con - Khoái löôïng 6 thaùng tuoåi ñaït 90 - 100 kg - Chi phí cho 1kg taêng troïng heát töø 2,6 - 3,2kg thöùc aên - Tyû leä naïc cao so vôùi thòt xeû: 53 - 55% - Tyû leä môõ so vôùi thòt xeû 26% - Ñoä daày môõ löng 2,6cm 18