Kỹ thuật trồng cây

Chia sẻ: Nguyễn Bắc Kiều Phong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:38

Thêm vào BST

Báo xấu

569
lượt xem 151
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kỹ thuật trồng cây. Việt nam có ba phần tư diện tích đất đai là đồi núi và cao nguyên. Đất sản xuất nông lâm nghiệp ở miền núi và trung du phần lớn là đất dốc, khô hạn, phải có biện pháp canh tác thích hợp để sử dụng đất được bền vững.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kỹ thuật trồng cây

H−íng dÉn canh t¸c trªn ®Êt dèc TËp 3 kü thuËt trång c©y S¸ch xuÊt b¶n theo tháa thuËn cña World Neighbors & Studio Driya Media vµ ®−îc Quaker Service tµi trî Ng−êi dÞch Ng« SÜ Hoµi, §«n ThÕ Phong §µo Xu©n Tr−êng, An V¨n B¶y nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp hµ néi – 1995
Practical Guide To Dryland Farming planting tree crops 2
môc lôc Lêi giíi thiÖu....................................................................................................................... 4 Vµi lêi cña tæ chøc hµng xãm thÕ giíi göi ®Õn b¹n ®äc vµ bµ con n«ng d©n viÖt Nam................................................ 5 ChiÕt cµnh.......................................................................................................................... 24 GhÐp c©y .............................................................................................................................. 29 phô lôc 1.............................................................................................................................. 37 3
Lêi giíi thiÖu ViÖt nam cã ba phÇn t− diÖn tÝch ®Êt ®ai lµ ®åi nói vµ cao nguyªn. §Êt s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp ë miÒn nói vµ trung du phÇn lín lµ ®Êt dèc, kh« h¹n, ph¶i cã biÖn ph¸p canh t¸c thÝch hîp ®Ó sö dông ®Êt ®−îc bÒn v÷ng. Bé s¸ch h−íng dÉn canh t¸c trªn ®Êt dèc gåm 4 tËp : - C¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ ®Êt vµ n−íc - Canh t¸c theo ®−êng ®ång møc víi b¨ng c©y xanh - Kü thuËt trång c©y - Qu¶n lý trang tr¹i S¸ch do World Neighbors (tæ chøc hµng xãm thÕ giíi) Studio Driya Media vµ Yayasan Tananua xuÊt b¶n vµ ph¸t hµnh réng r·i t¹i Indonexia. Néi dung s¸ch thÓ hiÖn chñ yÕu b»ng c¸c tranh vÏ kÌm lêi gi¶i thÝch ng¾n gän, dÔ hiÓu, ®−îc ®«ng ®¶o b¹n ®äc hoan nghªnh. Nh»m phôc vô cho c«ng t¸c khuyÕn n«ng khuyÕn l©m, ®−îc sù ®ång ý cña World Neighbors vµ Studio Driya Media, ®−îc Quaker Service tµi trî. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp cho xuÊt b¶n bé s¸ch trªn b»ng tiÕng ViÖt Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n: - Bµ Karin Eberhardt - §¹i diÖn World Neighbors, ®¹i diÖn cña Studio Driya Media ®· cung cÊp nguyªn b¶n tiÕng Anh, b¶n dÞch tiÕng ViÖt vµ cho phÐp in bé s¸ch nµy t¹i ViÖt nam. - Bµ Lady Borton - §¹i diÖn Quaker Service ®· hç trî vÒ tµi chÝnh trong viÖc in Ên. - PTS. Hoµng Xu©n Tý - Gi¸m ®èc Trung t©m sinh th¸i vµ m«i tr−êng rõng ®· gióp ®ì chØnh lý tµi liÖu cho phï hîp víi ViÖt Nam. Tr©n träng giíi thiÖu víi b¹n ®äc. Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp 4
Vµi lêi cña tæ chøc hµng xãm thÕ giíi göi ®Õn b¹n ®äc vµ bµ con n«ng d©n viÖt Nam Chóng t«i rÊt lÊy lµm vui mõng lµ bé s¸ch " H−íng dÉn canh t¸c trªn ®Êt dèc" ®· ®−îc dÞch, in xong vµ ra m¾t víi b¹n ®äc vµ bµ con n«ng d©n ViÖt Nam Chóng t«i xin bµy tá lßng c¶m ¬n víi Quaker Service ë ViÖt Nam ®· tµi trî cho viÖc xuÊt b¶n, vµ c¶m ¬n Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp ®· tæ chøc thµnh c«ng viÖc biªn tËp, in Ên tËp s¸ch nµy vµ giíi thiÖu víi b¹n ®äc. Bé s¸ch nµy nguyªn ®−îc viÕt trªn c¬ së kinh nghiÖm vµ ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña Indonexia vµ ®· ®−îc Yayasan Tananua, mét tæ chøc do mét sè n«ng d©n ë Indonexia thµnh lËp, ph¸t triÓn vµ ®· thu kÕt qu¶ tèt ®Ñp. Chóng t«i kh«ng cã ý ®Þnh ®−a ra mét mÉu h×nh cô thÓ mµ chØ giíi thiÖu nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ ®· thu ®−îc ë Indonexia ®Ó bµ con tham kh¶o, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ tuú theo h×nh cô thÓ cña ®Þa ph−ong m×nh ®Ó t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp vµ cã hiÖu qu¶. Nh©n d©n ViÖt Nam vèn cÇn cï lao ®éng, biÕt kh¾c phôc khã kh¨n vµ cã tinh thÇn s¸ng t¹o, ch¾c ch¾n bµ con n«ng d©n ta sÏ cã c¸ch gi¶i quyÕt riªng cña m×nh. V× vËy chóng t«i còng sÏ rÊt hoan nghªnh nÕu b¹n ®äc vµ bµ con ta cã nh÷ng gãp ý, ®Ò nghÞ, nhËn xÐt hoÆc ý kiÕn trao ®æi vÒ néi dung tËp s¸ch nµy, vµ xin göi vÒ mét trong hai ®Þa chØ sau: V¨n phßng World Neighbors sè 1B ngâ 202B, §éi CÊn - Hµ néi V¨n phßng Quaker Service kh¸ch s¹n La Thµnh, §éi CÊn - Hµ néi N«ng d©n ViÖt Nam ®· tõng cã c©u tæng kÕt næi tiÕng trong viÖc canh t¸c: " NhÊt n−íc, nh× ph©n, tam cÇn, tø gièng" . Cho phÐp chóng t«i ®−îc thªm hai ý n÷a cho phï hîp víi t×nh h×nh n«ng nghiÖp hiÖn nay: NhÊt n−íc, nh× ph©n Tam cÇn, tø gièng Phßng chèng bÖnh s©u §Êt mµu ph¶i gi÷ Chóc c¸c b¹n thµnh c«ng! Tæ chøc hµng xãm thÕ giíi World Neighbors 5
Trång c©y lµ mét ho¹t ®éng quan träng ®èi víi hÇu hÕt nh÷ng gia ®×nh n«ng d©n ë xø nhiÖt ®íi. V× vËy ®iÌu cã ý nghÜa quan träng lµ ng−êi n«ng d©n ph¶i biÕt kÕt hîp trång c¸c loµi c©y l©u n¨m víi nh÷ng ho¹t ®éng n«ng nghiÖp th«ng th−êng nh− s¶n xuÊt l−¬ng thùc vµ ch¨n nu«i gia sóc. Nh÷ng c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ quan träng nh− cµ phª, ca cao, dõa th−êng trë thµnh nguån thu nhËp quan träng cho c¸c gia ®×nh d©n vµo nh÷ng giai ®o¹n mµ nh÷ng c©y trång kh¸c ch−a cho thu ho¹ch, ch¼ng h¹n nh− vµo cuèi mét mïa kh« kÐo dµi. 6
C©y ¨n qu¶ cung cÊp thªm nguån thøc ¨n ngon vµ bæ sung cho chóng ta. Ai mµ kh«ng thÝch chuèi, æi, xoµi hay b¬? Hoa qu¶ còng cã thÓ ®em b¸n ë chî t¹o nguån thu nhËp thªm. HÇu hÕt c¸c gia ®×nh ë n«ng th«n cÇn cñi ®Ó nÊu ¨n hay s−ëi Êm. Gç cßn cÇn cho x©y dùng nhµ cöa, lµm ®å méc hay lµm hµng rµo v..v... Khi rõng ë nhiÒu vïng b¾t ®Çu bÞ biÕn mÊt, n«ng d©n ph¶i suy nghÜ vÒ trång c©y ®Ó ®¸p øng ®−îc nhu cÇu vÒ cñi vµ x©y dùng. 7
Mét sè loµi c©y cã thÓ cung cÊp nguån thøc ¨n giµu dinh d−ìng cho vËt nu«i. VÝ dô : C¸c loµi keo nh− Calliandra, Leucaena (Keo dËu) Gliricilia sepium (madre de cacao) cã thÓ cung cÊp thøc ¨n liªn tôc cho gia sóc trong trang tr¹i suèt c¶ mïa kh« kÐo dµi khi c¸c nguån thøc ¨n kh¸c trë nªn khan hiÕm. Cuèn s¸ch nhá nµy sÏ giíi thiÖu mét sè kü thuËt c¬ b¶n trong viÖc trång vµ ch¨m sãc c©y. Cuèn s¸ch cã thÓ ®−îc sö dông nh− lµ mét "Tµi liÖu h−íng dÉn lËp kÕ ho¹ch" cho viÖc kÕt hîp trång mét sè loµi c©y víi c¸c ho¹t ®éng n«ng nghiÖp th«ng th−êng t¹i mét trang tr¹i nhá. 8
C¸ch quen thuéc nhÊt vµ ®¬n gi¶n ®Ó ph¸t triÓn c©y lµ trång tõ h¹t. §Ó ®¶m b¶o sinh tr−ëng tèt vµ cã s¶n l−îng cao, viÖc chän h¹t gièng tèt ®Ó trång lµ rÊt quan träng. H¹t gièng ph¶i ®−îc lùa chän tõ nh÷ng c©y mÑ ®· thµnh thôc víi tÊt c¶ nh÷ng chÊt l−îng mµ ta mong muèn. C©y mÑ nµy ph¶i khoÎ m¹nh kh«ng bÞ s©u bÖnh vµ ph¶i cã kh¶ n¨ng cho s¶n l−îng cao vÒ qu¶, gç hay l¸ (phô thuéc vµo môc ®Ých sö dông c©y). 9
Thêi gian tèt nhÊt ®Ó lùa chän h¹t gièng trång rõng lµ khi qu¶ chÝn hoµn toµn, h¹t sÏ n¶y mÇm tèt. Nãi chung, h¹t gièng sÏ mäc thµnh c©y con gièng nh− c©y mÑ, trõ khi c©y mÑ lµ mét c©y lai hay lµ c©y ghÐp. ë mét sè c©y h¹t cÇn xö lý ®Æc biÖt nh−: xö lý kh«, bãc bá vá hay ng©m trong n−íc nãng hoÆc l¹nh ®Ó cã thÓ n¶y mÇm tèt. Mét sè lo¹i h¹t ph¶i ®−îc cÊt gi÷ 1 thêi gian tr−íc khi chóng n¶y mÇm. C¸c kinh nghiÖm nµy cã thÓ hái nh÷ng ng−êi n«ng d©n cã kiÕn thøc, nh÷ng c¸n bé ch−¬ng tr×nh hay nh÷ng nh©n viªn khuyÕn n«ng. 10
Mét sè loµi c©y cã thÓ d−îc trång trät trùc tiÕp tõ "hom" hay cµnh lín. N«ng d©n th−êng sö dông cäc ®Ó trång hµng rµo sèng tõ nh÷ng loµi c©y kh¸c nhau nh− : v«ng, g¹o, c©y cäc rµo, tre v..v... Nh÷ng loµi c©y mäc nhanh trång ®Ó lÊy gç cñi nh− keo dËu, th× th−êng ®−îc trång trùc tiÕp tõ h¹t gièng. ë nh÷ng vïng ®Æc biÖt kh« h¹n, tèt h¬n lµ nªn gieo c©y con trong v−ên −¬m tr−íc. 11
Nh÷ng lo¹i c©y trång kh¸c kh«ng ®ñ khoÎ ®Ó gieo trång trùc tiÕp ngoµi hiÖn tr−êng th× còng nªn gieo trång theo luèng c©y gieo ngoµi v−ên −¬m råi míi ®em ®i trång. Gieo h¹t ë v−ên −¬m cã nhiÒu ®iÓm thuËn lîi. Cã thÓ tiÕt kiÖm ®−îc c¶ thêi gian vµ n−íc t−íi. Cã thÓ ch¨m sãc c©y con trong v−ên −¬m tèt h¬n. H¹t gièng còng cã thÓ ®−îc gieo trong mïa kh« thay cho viÖc ph¶i ®îi ®Õn mïa m−a råi míi gieo. 12
§iÒu quan träng lµ ph¶i quyÕt ®Þnh ®−îc thêi gian tèt nhÊt ®Ó gieo h¹t hay lµm v−ên −¬m. Th−êng nªn gieo h¹t vµo ®Çu mïa kh« ®Ó c©y con cã thÓ mäc cµng nhiÒu cµng tèt khi b¾t ®Çu vô trång c©y. B−íc ®Çu tiªn trong viÖc lËp v−ên −¬m lµ ph¶i t×m hiÖn tr−êng thÝch hîp. N¬i tèt nhÊt lµ n¬i dÔ ®Õn, gÇn nguån n−íc, ®−îc che ch¾n vµ kh«ng bÞ gia sóc ph¸ ho¹i. NÕu cÇn thiÕt th× ph¶i lµm hµng rµo ®Ó b¶o vÖ v−êm −¬m. 13
Tói bÇu ®Ó sö dông ë v−ên −¬m cÇn cã kÝch th−íc 7 -10cm. Lo¹i tói nµy cã thÓ ®−îc lµm b»ng c¸ch cuén nilon thµnh tõng ®o¹n dµi råi d¸n kÝn mét trong hai ®Çu. Sau khi cho ®Êt vµo tói cÇn ph¶i chäc c¸c lç thñng nhá ®Ó n−íc m−a cã thÓ tho¸t ®i ®−îc. §èi víi loµi c©y trång cÇn ®−îc gi÷ trong tói bÇu 6 th¸ng trë lªn, cã thÓ nhËn tói bÇu tõ c¸n bé phô tr¸ch ch−¬ng tr×nh n«ng nghiÖp cña ChÝnh phñ hay tõ kho cña c¸c c¬ quan n«ng nghiÖp. NÕu kh«ng cã tói nhùa cã thÓ dïng th©n c©y chuèi hoÆc tre nøa ®Ó lµm bÇu. MÆc dï c¸c lo¹i tói bÇu nµy kh«ng bÒn nh− tói nhùa, lo¹i bÇu tù lµm nµy cã gi¸ thµnh rÎ vµ dÔ lµm. 14
§Êt dïng t¹i c¸c luèng gieo h¹t hay v−ên −¬m ph¶i mµu mì vµ t¬i xèp, dÔ thÊm n−íc. BÇu ph¶i ®æ ®Çy víi hçn hîp nh÷ng phÇn b»ng nhau (1:1:1) gåm cã ®Êt, ph©n h÷u c¬ vµ c¸t (kh«ng ph¶i c¸t biÓn. §Êt, ph©n h÷u c¬ vµ c¸t ph¶i ®−îc trån ®Òu tr−íc khi cho vµo bÇu). CÇn ®æ hçn hîp ®Êt ®Çy tói bÇu ®Ó phÇn trªn cña tói kh«ng qu¨n xuèng ngän cña c©y con vµ lµm c©y chÕt. Tói bÇu ph¶i ®−îc xÕp cÈn thËn trªn gi¸ xÕp c©y con cña v−ên −¬m th−êng xuyªn t−íi n−íc vµ kh«ng ®Ó cá mäc. Th−êng xuyªn xíi ®Êt ®Ó gi÷ cho ®Êt kh«ng bÞ cøng còng lµ ®iÒu quan träng. 15
§Æt c©y con trªn gi¸ võa dÔ ch¨m sãc võa tr¸nh bÞ gia sóc ph¸ ho¹i. Ngoµi ra, trong tr−êng hîp rÔ ®©m ra ngoµi tói bÇu th× vÉn kh«ng ¨n xuèng ®Êt. Gi¸ cã chiÒu cao ®Õn th¾t l−ng vµ ph¶i ch¾c, ®Ó kh«ng bÞ ®æ khi träng l−îng trªn gi¸ t¨ng sau khi t−íi. Khi c©y ®· ®ñ søc tån t¹i ngoµi hiÖn tr−êng, c¸c c©y con ®¹t tiªu chuÈn ®−îc mang ra khái v−ên −¬m. Th«ng th−êng nªn trång c©y trong mïa m−a ®Ó khái ph¶i t−íi cho c©y míi trång. 16
Ph¶i xem xÐt cÈn thËn n¬i trång c©y tr−íc khi ®−a c©y con ra khái v−ên −¬m. Sù lùa chän sÏ phô thuéc vµo loµi c©y trång, ®Æc tÝnh cña ®Êt vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn m«i tr−êng chung cña vïng trång c©y. 17
MËt ®é c©y trång vµ ®é s©u cña tÇng ®Êt mÆt lµ nh÷ng yÕu tè rÊt quan träng. Nh×n chung c©y ph¸t triÓn tèt khi ®−îc trång trªn ®Êt s©u vµ xèp ®Ó rÔ c©y dÔ ph¸t triÓn vµ dÔ tho¸t n−íc d− thõa. §Ó ®¬n gi¶n ho¸ viÖc ch¨m sãc c©y vµ t¹o bãng m¸t quanh nhµ nªn trång nh÷ng c©y cã gi¸ trÞ gÇn nhµ. 18
§èi víi ®Êt dèc, c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ ®Êt ph¶i ®−îc thùc hiÖn tr−íc khi trång c©y nh»m ng¨n chÆn líp ®Êt mÆt bÞ r−¶ tr«i. §Êt cã ®é dèc lín ph¶i ®−îc phñ xanh toµn bé b»ng c¸c loµi c©y mµ vÒ sau cã thÓ cung cÊp gç cñi. Nh÷ng ®Êt nh− thÕ th−êng nghÌo kiÖt vµ cã thÓ ®−îc c¶i thiÖn nhiÒu nÕu ®−îc trång c©y. 19
CÇn ph¶i ®µo lç 2 tuÇn tr−íc khi Khi ®µo hè cÇn ph¶i ®Ó ý ®Ó ®−a c©y con ra khái v−êm −¬m líp ®Êt mÆt b»ng kh«ng bÞ trén ®Ó trång trªn ®åi hoÆc trong lÉn víi ®Êt kÐm dinh d−ìng v−ên. KÝch th−íc cña hè 50 - ®−îc ®µo lªn tõ ®¸y hè. 100 cm. Líp ®Êt mÆt ®µo lªn cÇn ph¶i ®−îc trén lÉn víi ph©n chuång hoÆc ph©n ñ vµ vïi l¹i vµo hè sau khi trång c©y. Cßn ®Êt tõ ®¸y hè th× nªn lo¹i ra. 20