Ra đời từ buổi bình minh của ngành xe hơi thế giới, General Motors, người khổng lồ công nghiệp Mỹ đã có những năm tháng phát triển hào hùng. Nhưng ngày 1/6 tới, hãng sẽ nộp hồ sơ xin
phá sản.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Lịch sử phát triển và sụp đổ thương hiệu General Motors
- Lịch sử phát triển và sụp đổ thương
hiệu General Motors
Ra đời từ buổi bình minh của ngành xe hơi thế giới, General
Motors, người khổng lồ công nghiệp Mỹ đã có những năm tháng
phát triển hào hùng. Nhưng ngày 1/6 tới, hãng sẽ nộp hồ sơ xin
phá sản.
Những năm 1900
Với kinh nghiệm dày dạn trong việc sản xuất xe ngựa kéo,
- William "Billy" Durant sáng lập ra thương hiệu General Motors
(GM) vào năm 1908 tại thành phố Flint, bang Michigan (Mỹ).
Ngay từ những ngày đầu, Durant muốn tập hợp các nhà sản xuất
xe hơi riêng lẻ về một mối, thay vì cạnh tranh với nhau trên thị
trường. Trong đó, mỗi thành viên sẽ đảm nhiệm những khâu nhất
định.
Với ý tưởng này, Durant tăng quy mô GM lên gấp đôi vào năm
1908 bằng cách mua lại Công ty Oldsmobile. Sau đó, ông tiếp tục
mua Cadillac, Cartercar, Elmore, Ewing và Oakland vào năm
1909, rồi Welch và Rainier vào những năm 1910.
- Những năm 1910
Do quá mải mê đi thu mua các công ty khác, GM gánh khoản nợ
khổng lồ 1 triệu USD. Năm 1910, Durant bị một nhóm các ngân
hàng "truất ngôi". Nhưng không hề nản chí, ông đứng ra đồng
sáng lập thương hiệu Chevrolet và dần mua lại từng cổ phần
trong GM. Đến năm 1916, ông thừa đủ quyền lực để quay lại làm
Chủ tịch General Motors.
Những năm 1920
General Motors bắt đầu kế hoạch bành trướng ra quốc tế, bắt
đầu bằng nhà máy tại Copenhagen (Đan Mạch) năm 1923. Hai
năm sau đó, GM thâu tóm Vauxhall Motors và mua lượng cổ
- phần lớn tại nhà máy ôtô Opel vào 1929. Đến tận ngày nay,
Vauxhall và Opel vẫn là hai con bài "đinh" của GM tại thị trường
châu Âu. Cũng trong thời kỳ này, GM xây dựng nhà máy tại
Argentina, Pháp và Trung Quốc.
Những năm 1930
Yếu tố chính trị bắt đầu dính dáng đến GM vào năm 1936, khi tổ
chức Công đoàn ngành ôtô Mỹ (UAW) kêu gọi công nhân của GM
tại Flint xuống đường biểu tình. Cuộc đình công kéo dài đến tận
tháng 2/1937 mới kết thúc khi GM nhượng bộ và đồng ý gia nhập
UAW.
- Những năm 1940
Trong thời kỳ chiến tranh thế giới, GM chuyển đổi một số dây
chuyền sang sản xuất máy bay, xe tăng và xe tải phục vụ quân
đồng minh. Nhà máy của GM tại Vauxhall (Anh) được dùng để
chế tạo xe tăng cho Thủ tướng Anh Churchill.
Nhà máy tại Detroit được Tổng thống Mỹ lúc đó, Franklin D
Roosevelt, ca ngợi là "kho vũ khí của nền dân chủ". Tuy nhiên,
tình tiết khiến lịch sử lưu tâm là đứa con người Đức của GM,
Opel, lại được trưng dụng để sản xuất thiết bị chiến tranh cho
phía Đức. Do đó, nhiều người tự hỏi GM có còn quyền quyết định
đối với Opel kể từ năm 1939.
- Những năm 1950
Sau một thập kỷ tiến bộ kỹ thuật, GM đã có nhiều bước phát triển
đáng kể. Năm 1953, hãng ra mắt xe thể thao đầu tiên, Chevrolet
Corvette với giá 3.498 USD. Năm tiếp sau đó đánh dấu chiếc xe
hơi thứ 50 triệu của hãng.
Những năm 1960
Đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các nhà sản xuất
nhỏ châu Âu, GM cố gắng đáp trả bằng việc tung mẫu xe
Chevrolet Corvair năm 1960. Tuy nhiên, dư luận lo ngại về độ an
toàn của chiếc xe mới.
- Đặc biệt sau khi luật sư Ralph Nader, được mệnh danh là nhà
đấu tranh cho quyền lợi người tiêu dùng, xuất bản cuốn sách
"Unsafe at Any Speed", Mỹ đã mở một cuộc điều tra quy mô về
chất lượng của chiếc xe. Tình hình căng thẳng đến mức năm
1969, GM phải điều trần trước Quốc hội. Hậu quả là trong năm
đó, số phận của chiếc Chevrolet Corvair đi đến hồi kết.
Những năm 1970
Ngành công nghiệp ôtô bị rối loạn, do ảnh hưởng của cuộc khủng
hoảng năng lượng năm 1973. Giá xăng vùn vụt tăng cao sau khi
Tổ chức Các nước Xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) áp dụng lệnh cấm
- vận dầu thô với Mỹ. Tình hình mới buộc GM và các nhà sản xuất
khác lao vào chế tạo những chiếc xe nhỏ tết kiệm nhiên liệu.
Những năm 1980
Lần đầu tiên kể từ khi thành lập, GM gặp thua lỗ do bị cạnh tranh
gay gắt và lãnh đạo yếu kém. Để xoay chuyển tình thế, GM đã
gửi kỹ sư và nhà quản lý của họ sang Nhật Bản để học hỏi cách
làm kinh doanh mới.
Tuy nhiên, điều tiên quyết GM cần thay đổi là cung cách sản xuất
thì họ không làm được. Giá trị cổ phiếu của GM bắt đầu lao dốc.
CEO lúc đó là Roger B. Smith thất bại trong việc cải tổ bộ máy
- sản xuất. Gần đây, ông này được CNBC xếp vào danh sách 13
CEO Mỹ tệ nhất mọi thời đại.
Những năm 1990
GM suýt rơi xuống vực phá sản vào năm 1991 khi doanh thu sụt
giảm gây thua lỗ tới 4,45 tỷ USD. Trong nỗ lực tuyệt vọng để cứu
GM, Chủ tịch mới Robert Stempel, người thay thế Roger Smith,
quyết định đóng cửa tới 21 nhà máy và sa thải 24.000 nhân công.
Tuy nhiên, phải đến đời Chủ tịch sau đó là Jack Smith, số phận
GM mới được cứu vớt. Thay vì đóng cửa và sa thải, vị Chủ tịch
mới áp dụng một loạt chính sách cắt giảm chi phí, thay đổi bộ
máy lãnh đạo. Tuy nhiên, những quyết định của ông gây ra một
- cuộc biểu tình kéo dài 7 tuần tại nhà máy thành phố Flint.
2000 - 2008
Rick Wagoner trở thành CEO của GM vào năm 2000. Ông quyết
tâm cải tổ GM bằng một loạt hành động cắt giảm mạnh tay. Tuy
nhiên, chúng không ngăn được việc GM bị thua lỗ tới 8,6 tỷ USD
trong năm 2005 và mất danh hiệu nhà sản xuất xe hơi hàng đầu
thế giới vào tay Toyota năm 2007.
Cũng trong năm 2007, thua lỗ của GM lên tới 38,7 tỷ USD. Cơn
sốt giá dầu vào giữa năm 2008, và ngay sau đó là đà suy giảm
kinh tế là hai đòn mạnh liên tiếp giáng xuống GM cũng như các
- nhà sản xuất ôtô khác.
Tính đến tháng 10/2008, GM cùng hai đối thủ Chrysler và Ford
đều bị cuốn vào cuộc chiến khốc liệt để duy trì sự tồn tại. Cổ
phiếu của 3 hãng không ngừng lao dốc trên sàn phố Wall. Các
nhà đầu tư không còn tin vào khả năng phục hồi của ba người
khổng lồ ngành xe hơi Mỹ.
Chính quyền Bush từ chối chi 10 tỷ USD tiền cứu trợ mặc dù GM
đã tuyên bố họ có thể bị phá sản nếu không được chi viện.
Sau khi thắng cử, Tổng thống Barack Obama bắt đầu nỗ lực cứu
- ba nhà sản xuất xe hơi. Tuy nhiên, nguồn viện trợ 17 tỷ USD của
chính quyền đi kèm với một loạt yêu cầu cải tổ khác, mà lúc này
đã trở nên khó khả thi.
2009
2009 là năm chứng kiến doanh số bán ra của GM xuống mức
thấp nhất trong vòng 26 năm. Tại Đức, các lãnh đạo công đoàn
gây áp lực buộc GM châu Âu phải tách ra khỏi công ty mẹ trước
khi nó sụp đổ. Khó khăn ngày càng chồng chất trên vai GM.
Cuối tháng 3, trong nỗ lực cao nhất để cứu vớt GM, Tổng thống
Mỹ Obama đã sa thải Chủ tịch Wagoner, tuy nhiên cũng cảnh báo
- rằng GM và Chrysler vẫn có thể bị phá sản.
Đến tháng 4, một hãng ôtô từ Italy thổ lộ tham vọng thâu tóm hai
đứa con châu Âu của GM là Opel và Vauxhall, đồng thời muốn
mua một lượng cổ phần lớn trong đối thủ của GM là Chrysler.
Đối diện với hạn chót 1/6, GM dành toàn bộ thời gian của tháng 5
để cắt giảm hàng loạt đại lý. Cổ phiếu của GM xuống mức thấp
nhất kể từ thời đại suy thoái những năm 1930.
Tuy nhiên, cố gắng cuối cùng của GM đã thất bại. Vào ngày 27/5,
cổ đông của GM gây áp lực buộc hãng nộp hồ sơ xin bảo hộ phá
- sản bằng cách từ chối chuyển đổi khoản nợ 27 tỷ USD thành cổ
phiếu. Số phận của Opel và Vauxhall cho đến hôm nay vẫn chưa
được quyết định.