Lớp thân mềm hai mảnh vỏ: Phần 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:227

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp phần 1, phần 2 của tài liệu "Lớp thân mềm hai mảnh vỏ (Bivalvia) kinh tế biển Việt Nam" tiếp tục trình bày các nội dung chính sau: Phân loại thân mềm hai mảnh vỏ (Bivalvia) chủ yếu ở biển Việt Nam; Khóa phân loại các họ thân mềm hai mảnh vỏ (Bivalvia); Một số học thân mềm hai mảnh vỏ (Bivalvia) kinh tế chủ yếu ở biển Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lớp thân mềm hai mảnh vỏ: Phần 2

39 C huong 3 PHÂN LOAI THÂN MÈM HAI MÁNH VÔ (BIVALVIA) CHÙ YÉU Ö BIEN VIÊT NAM 3.1. K H O A P H A N L O A I C A C H O T H A N M E M H A I M A N U V O (B IV A L V IA ) 1(2). Ban lè co nhièu rang tuong lu nhau xèp hang doc theo duòng bàn lè (taxodont) ................................................................................................................................................................... 3 2( I ). Ban lè it rang, näm sátdinh hoäc không có räng (H ctcrodont, Dysodont, Isodont) ................................................................................................................................................................... 4 3(5). Day chàng thuòng xuycn näm phia trong, neu nhu dây châng ngoài thilà mòt dai liình vòng cung giàn d o n ......................................................................................................................6 4(7). Vo thoái hoà ve pln'a truóc, däc trung cho nhóm có ta chân, không có lò m ó ra, dây châng ngoài.................................................................................................................................... 8 5(3). Dây châng ngoài näm tren mât phäng hoäc trong rânh giùa dinh v ò .........................9 (> IO). Nhìn bè ngoài tir kéo dài den dang m ò......................................N uculanidea (hình 7A) ( 7(4). Vó däc trung là sii canxi hoâ, nèu nhu phàn truóc vò bi thoái hoá thì có lo mó ra hoäc vói bàn lè räng thuc. Song tu do hoäc gän vói già thè bang chât canxi hoâc dèi khi bang ta ch fin 11 A B Hình 6. Mät trong cùa Nucullidae A. Nlùn hìnli tildi trong cùa vó; B. Thè hiên dây châng ngoc'ii 1. Riing heing (taxodont); 2. Day cluing trong 3. Dây cluing ngoài; 4. Vêt co kéo khác illuni
40 Pô Công Thung (chú bién) Hinh 7. A. Nuculanidae; B. Lucinellidae I. Räng bên; 2. Chi có 1 v?l ca kéo 8(12). Dây chäng là m ot dèi hình vòng cung chay doc thco mép lung phia tru ó c ...............13 9(14). Dây chäng hình tarn giâc dan giàn, näm trong mot vitng hörn xuòng...................... ......................................................................................................................... Lim opsidae (hình 8A) 10. Nhìn bè ngoài hình bàu due.........................................................................................................14 11(15). Co thè gän vói vât bâm bâng mòt mành vò.................................................................. 16 12(8). Dây chäng là bò dan giàn hoàc mòt bò hình tam giác phúc näm phía duói dinh........................................................................................................................................................ 17 13(18). Dây chäng hình cung, vò hình tam giâc vói mòt vêt c a kéo rông à gân tâm vò ...................................................................................................................................Pinnidae (hình 9) 14(9). Dây chàng thuòc dang phúc hop hình chéo xiên hoäc hình thäng d ú n g ............... 19 I 5( 10) Ccr thè h ám v ào vgt bám h än g ter chàn hnäc sòng t\r do 20 16(21). Bàn lè khòng có rang, mép cham ata luôn xuât hièn.O streidea (hình 10A) 17(22). Dây chàng là mòt bò tam giác phúc näm trong câc höm Isognom onidac ...............................................................................................................................................(hình 1OB) Hình 8. A. Limopsidae; B. Arcidae /. Dây chäng hinh tam giác dem giàn; 2. Dây chäng dang phúc
Chu’O'ng 3. PHÂN LOAI THÂN MÊM HAI MANH VÒ (BIVALVIA) CHÙ YËU Ù BIÊN VIËT NAM___________________ M B C Hinh 10. A. Ostreidae; B. Isognomonidae; C. Malleidae 1. Dây cluing da tarn guie; 2. Dây cluing là I tam giác dem; J. Cánh; 4. Mép chamata 18(l3).V ò hinh vçm , hình queo hoäc hình hcri bâu duc,mot sô hinh tru khi sông trong lô, da sô cô bàn lê dang D ysodont.............................................................. M ytilidea (hinh 11A) 19(23). Nhin bê ngoài hinh vuông hoäc hinh thang.................................. A rcidea (hinh 11B) 20(24).Vô gän vói vât barn bäng ta chân canxi thò qua lo cüa vô phia duôi. Sông giông iih u nh ôm O streidae.................................................................................... A nom iidea (hinh 13A) 21 ( 16). Bàn le heterodont hoäc räng bäng................................................................................. 25 22( 17). Dây chäng trong 1 tam giác dan giàn hoäc trong hörn hinh tam giác xiên........ 26 23(19). Nhin bê ngoài hinh gân trôn..............................................G lycym erididae (hinh 12A) B Hinh 11. A. Nhôm Mytilldae', B. Nhôm Arcidae I. Dây chäng dang vorig ôm ca mép lung; 2. Ban lê dysodont
42 S o Công Thung (chu bien) Hình 12. A. Glycymerididae; B. Chamidae I. Bàn lé räng khác hình cun g tròn; 2. Dây cluing ngoàì; 3. C a ké o lêch 24(20). Vô phía duói không có là chân ta .................................................................................... 27 25(28). Bàn lê vói ràng heterodont hình vòng cung, dây châng ngoài, hai vêt c a kéo truâc và sau không bang nhau.....................................................Cham idea (hình 12B) 26(29). Vó hình thia hoâc hình câi bay cô hoâc không cô cânh thô ra à phia truôc phân lung..................................................................................................................... M alleidac (hình 10C) 27(30). Vô xoân rât m anh, không trong suôt (trong m à). Bàn lè cô 1 râng nhon dài, dây châng trong............................................................................................... A nom iidca (hình 13A) 28(25). Bàn lè có hai râng bâng, dây châng phia trong, chi cô 1 vêt c a kéo....................... 31 29(26). Vô tù hình trúng dên hình vuông cô hoâc không cô cânh phia lung. Pteriidae (hình 13B) (1) Hình 13. A. Pteriidae; B. Anomioidae. I. D ây châng dang tam gidc dem; 2. Là chân bam canxi; 3. Bàn lê râng crural vuôl dài
Chu’cng 3. PHAN LOAI THAN MEM HAI MANH VO (BIVALVIA) 43 CHU Y E U O B lg N VIET NAM___________________ 30(27). Vo khong xoan m anh, khong co do trong, hinh tir gan tron den bau due co hai canh ngan a hai phfa cua dinh.......................................................................................................32 31(33). Tram tro tren vo sap xep cac vay va gai theo hinh phong x a .................................... ................................................................................................................. Spondylidac (hinh 14A, B) 32(34). Vo thuong hinh gan tron, thuong co 1 to bam hinh chu V, day chang phia trong ............................................................................................................................Pcctinidae (hinh 15A) 33(31). Tram tro tren vo la cac go phong xa hinh tron..................... Plicatulidae (hinh 15B) 34(32). Dae trung la hinh bau due khong co to bam hinh chu V, day chang ngoai nam trong mot tam giac trung sau........................................................................... Lim idea (hinh 16) 35(36). Song due trong than cay................................................................................................... 37 36(35). Khong song due trong than cay...................................................................................... 38 37(39). Vo nho, hinh Iron, phan mem giong nhu con giun co cac tam ban Teredinidae ...............................................................................................................................................(hinh 17A) 38(40). Vo hinh tam giac song due da, trong san ho ho3e trong vo cac loai dong vat khac khong co cac tam p alet...................................................................................................... 41 40(38). Dong vat khong song trong da, san h o ......................................................................... 42 41(43). Day chang phia trong.................................................................... Pholadidae (hinh 17B) 42(44). Vo bien thanh d a n g o n g .......................................................... Clavagellidea (hinh 18A) 43(41). Day chang ngoai.................................................................Gastrochaenidae (hinh 18B) Hinh 14. A. Spondylidae m$t ngo&i; B. Spondylidae m3t trong I. Rung bang (crura); 2. Day chang trong; 3. Co keo dcm
44 So Công Thung (chú biên) Hình 15. A. Pectinidae; B. Plicatulidae Hình 16. Limidea 1. Là chân ta hình V A HInh 17. A. Teredlnidae, D. Plioladidae, 1. Dang hình câu; 2. Tâm palet; 3. Phân phu dçtng tâm Hình 18. A. Gastrochaenidae; B. Clavagellidea 1. Là mà rçng chqy theo hirtmg tnrác-bung; 2. Phân vó nhän; 3. Vó thoái hoá; 4. Ló hóng trong dá
Chu’crng 3. PHÂN LOAI THAN MÊM HAI MÂNH VÔ (BIVALVIA) 45 CHÙ YÊU Ù BIÉN VIET NAM___________________ 44(42). Vo không phài dang ô n g .................................................................................................. 45 45(46). Vo hînh bâu duc, bàn lê cô 3 rang chù à m ành vô trâi và 2 hoàc 3 rang chù à m ành vô phài. Vjnh âo bao sâ u .................................................................V eneridea (hînh 19A) 46(45). Vo cô sô rang chù thay d ô i.............................................................................................. 47 47(48). Moi vô chi cô 2 râng chù, vinh âo bao nông..................... T rapeziidae (hînh 19B) 48(4745). Không cô râng chù, dây chàng trong dang bùu hînh thîa (Chondrophore).... 49 H'rnh 19. A. Veneridae; B. Trapeziidae Hinh 20. Laternulidae /. Vinh ntàng bao sâu; 2. Vinli màng bao nông ]. Dinh; 2. Tru canxi 49(50). Vùng dinh nhô cao, bùu nôi liên vôi 1 tru canxi nhô, vô m ô ra ô phia sau ..........................................................................................................................L aternulidae (hînh 20) 50(49). Dinh thâp, gân n h u bàng vôi m ât vô............................................................................... 51 51(52). Dây châng trong dang bùu hînh thîa...............................................................................53 52(51 ). Dâv châng ngoài nhung thucrng nâm trong hôm sâu................................................. 54 53(55). Dây châng trong hinh bùu loi ra tù vô trâi và phân lôm à vô p h ài............................ ............................................................................................................................. M yoidea (hînh 21 A) 54(56). Vêt âo bao không cô hoàc rât m a .................................................................................... 57 55(53). Dây chàng trong không nhât thiêt phài là dang b ù u ................................................... 58 56(54). Vinh âo bao xuât hiên, cô ràng khi dâ tru àn g thành........... T ellinidae (hînh 21B) 57(59). Vêt c a kéo tru ac hinh kéo d ài...................................................L ucinidae (hinh 22A) 58(60). Vô hinh tru, dinh nâm lêch vê phia sau, mép cùa da bj viên m é p ............................ ......................................................................................................................Solem yoidea (hinh 22B) 59(57). Vêt c a gân bàng nhau nhung rât m ô thâm chi không nhin thây. Hinh dang xen kè g iù a hînh tam giâc và hînh vuông. M ép lung luôn cô dang ông nhô lên: T hyasiridae
46 0 5 Công Thung (chù bién) Hinh 21. A. Myoidae; B. Tellinidae I. Dây cluing trung dan g biru (chondrophore); 2. Vjnh do bao sâu và to
Chu>oTig 3. PHÂN LOAI THÂN MÈM HAI MÁNH VÔ (BIVALVIA) 47 CHÙ YÊU Ù BIÉN VIËT NAM___________________ Hinh 23. A. Lyonsiidae; B.Thyasiridae; Hinh 24. Thraciidae I. Dan g ón g à mép linig Hinh 25. Pandoridae A. M $t trong; B. M $t ngoài; 1. Ràng tàm 70(68). Day chàng ngoài dòi khi nàm trong m òt hòm sàu phia ngoài...............................73 71(74). Ràng chù hinh c h ù V ................................................................... M actridea (hinh 26B) 72(75). Day chàng trong................................................................................................................ 76 73. Vò hinh tru, lo m ò ò cà hai phàn truóc và sau, vinh m àng bao nông, dinh thuòng nàm ó phàn cuòi cùng cùa vò hoàc gàn dò............................................... Solenidae (hinh 27B) 74(71). Ràng chù khòng phài hinh chù V ............................................. Sem elidae (hinh 27A) 75(72). Dày chàng ngoài hoàc m ép v ò ....................................................................................... 78 76(78). Vêt co kéo truóc kéo dài hem nhièu so vói vêt co sau............Lucinidea (hinh 28) Cl) A B Hinh 26. A. Tridacnidae; B. Mactridae I. Vj tri vçl c o kéo chàn ve kéo sau; 2. D ày cliàng trong; 3. Ràng ch ù V
48 Po Cóng Thung (chú bién) Hinh 27. A. Semelidae; B. Solenidae 1. Vjnh áo bao; 2. Dinh Hinh 28. Lucinidae 1. V?t ca kéo tnrác; 2. Rcing che (1) Hinh 29. A. Crassatellidae; B. Galeommatidae I. Rcing chú; 2 Bán lé 77(79). Vó nhó, de v a va kéo dái có ráng chü hinh óng. Áo bao phú kín toan bo c a thé khi con sóng........................................................................................G aleom m atidae (hinh 29B) 78(76). Các vét c a kéo báng nhau hoác khóng r ó .................................................................. 80 79(77). Bán lé rán chác, ráng chü róng va che dói (divergent), bán lé phát trien manh, van dóng tám r ó ................................................................................... Crassatellidae (hinh 29A)
Chu'O'ng 3. PHÁN LOAI THÁN MÉM HAI MÁNH VÓ (BIVALVIA) 49 c h ú y £ u ó b ién v ie t nam___________________ 3 .2 . M O T S O H O T H A N M E M H A I M A N H V O (B IV A L V I A ) K I M I T E C H U Y E U O B IE N V I E T N A M 3.2.1. HO AR C I DAE, L am arck, 1809 HE TH O N G PHAN LO AI LOP B IV A L V IA , LO P PHU P TER IO M O R PIIIA , BO A R CO IDA D a c d ie m ho A r c id a c La cac loai Hai manh vo phan bo rong a bien Viet Nam. Kfch ca cua nhom so bien doi lir 4 mm den 2(X) mm. Chung phan bo chu yeu a vung trung trieu den do sau 5 m nuac. A B Hinh 30. Hinh dáng ngoái ho ARCIDAE A. Hinh dáng ngoái; B. Mát trong nhin rd dáy clumg dimg piltre vá rcing háng Vó so thiróng náng, h inh gán vuóng, hinh thoi hoác hinh thang, khóng can dói. C ác d u ó n g gán phóng xa phát trien m anh. R áng háng (lax o d o n t). H óm dáy c háng róng. D áy cháng thuoc loai phúc hgp, hinh chéo xien. Hai dinh vó thuóng tách rói nhau (hinh 30). H o A rcid ae dirge ch ia thánh 3 ho phu: A nadarinae, A ie in a c, N ucliiiidc. 3 .2 .1 .1 . H o p h u A n a d a r in a e Vó hinh gán trón hoác oval, thiróng phóng to. Gán phóng xa có tú 15 den 45 chiec, thuóng xuyfin ngün cách nhau qua 1 ránh thuóng pháng vá róng. T huóng xuyen khóng có su ha tháp ó phán giüa cúa vó. Víing dáy cháng róng hinh tam giác. Vüng ránh chúa dáy cháng luón tón tai ó dang hinh chú V ngugc. Các khía m ép trong cúa vó thuóng phán ránh vá tuong úng vói các gó phía ngoái cúa vó. Sóng phía sau có the có nhung cúng có thé khóng. Cáu truc cúa ráng thuóc loai ráng tháng. K h oá x á c d in h g ió n g h o p h u A n a d a r in a e 1(2). Vó hinh thoi kéo dái, phóng to ................................................................................ A nudara 2(1). Vó khóng phái hinh thoi............................................................................................................ 3 3(4). Vó hinh vuóng........................................................................................................ Scapharca 4(3). Vó hinh xoán óc xung quanh truc bán lé............................................................. Trisidos
50 Do Còng Thung (chù bién) G ió n g S c a p h a rc a Vò hình vuòng, phòng to, khoàng cách giùa hai dinh róng. G ió n g /W ia ifa ra G r a y , 1847 Dàc dicm : Hình dàng vò bièn dòi thco loài, có thè là hình thoi kéo dài hoàc hình chù nhàt, hình tam giàc. Dàc dièm chung là màt vò phòng lén. M àt ngoài vò có gàn phóng xa róng và phàng. D uóng bàn lè ràng thàng và nhò. Loài chuan: Anadara (Tegillarca)granosa (L inne1 1785), Syst. N at. E d. X, T . 1, P. 694 , K h o á x á c d in h lo à i g ió n g A n a d a r a 1(2). Vò hình thoi kéo dài (hình trài lé )................................ A nadara (A nadara) antiquata 2(1). Vò khòng phài hình thoi..........................................................................................................4 4(5). Vò hình tú giàc.............................................................................................................................6 5(4). Vò hình tam giàc hoàc hình thoi kéo dài............................................................................... 7 6(8). Vò hình gàn chù nhàt vói gàn phóng xa róng gap 2 làn rành giúa c h ú n g .................. ........................................................................................................................A nadara crebricostata 7(9). Trèn m àt vò có nhièu lòng................................................................ A nadara subcrenata 8(6). Vò khòng phài hình chù nhàt.............................................................................................. 10 9(7). Trcn màt vò khòng có lòng................................................................................................ 11 10(12). Vò hình vuòng vói sò gàn phóng xa dao dòng tù 35 - 36 g à n .................................. ...........................................................................................A nadara (Scapharca) binakayanensis 11(13). Gàn phóng xa phàt trièn nhung khòng có càc u nhò trèn m àt gàn.............................. ............................................................................................... Anadara (M abellarca) consociata 12(10). Vò hình vuòng nhung chi có 32 gàn phóng x a .......................................................... 14 13(11). Gàn phóng xa vói nhièu u nhò trèn màt gàn.................................................................. 15 14(16). Khoàng cách giúa càc gó hep và có hình chù U (nhìn theo chièu càt ngang) và chièu ròng cùa chúng bàng 1/3 hoàc 1/2 chièu ròng cùa g à n ................................................... ............................................................................................. A nadara (Scapharca) gubernaculum 15 (17). U trèn m àt gàn hình chù nhàt hoàc hình tròn, phàn thit m àu d ò .............................. ..........................................................................................................A nadara (Tegillarca) granosa 16 (14). Khoàng cách giùa càc g à gàn bàng chièu ròng cùa g à phóng x a ............................ .................................................................................................A nadara (A nadara ) uropigim elena 17(15). U trèn m àt gàn khòng phài hình chù nhàt................................................................... 18 18(19). U trèn m àt gàn hình gach nói sò lugng gàn 19 - 2 1 ..................................................... .........................................................................................................A nadara (Tegillarca) nodifera 19(18). U trèn m àt gàn hình gach nói nhung sò gàn nhièu h a n (tù 24 - 26 g à n ) ................. ................................................................................................................. A nadara (Potiarca) pilula
Chu>cng 3. PHÀN LOAI THAN MÉM HAI MÀNH VÓ (BIVALVIA) 51 CHÙ YÉU Ù BIÉN VIET NAM___________________ 1. L oài A n a d a r a (A n a d a r a ) a n tiq u a ta (L in n e, 1758) (h ìn h 31) S yn o n y m : - A rca antiq u a ta Linne, 1758 -A rc a (A nadara) scapita Lam arck: Lamy, 1904 T ypc: A na d a ra (A nadara) antiquata (Linne, 1758) - Tèn tièng Vict: Sò Ami Hình 31. Anadara (Anadara) antiquata (Theo Trurmg Ty, DVTMHMVBD, I960) M ò tà: - Vó ròng, nàng, hình thoi vuòt tròn doc theo mcp sau dèn m cp bung. Hai vó can dèi và thuóng phòng to. Dinh (Um bo) ròng, phia màt sau cùa phàn lung thucrng det xuòng và dupc phù tir 38 - 40 gàn phòng xa và quan trong han, tao rành thàng dèn mcp bung bòi càc nèp gap dòng tàm. M àt trong vò màu tràng, có vàn phóng xa mòi. Mcp trong bi chia cat bòi càc rành sàu hình chù V. - D uóng bàn lè thàng và nhò. Hàng ràng truòc và ràng sau giòng nhau. - V ùng dày chàng hình tam giàc khòng càn vói dinh là góc tù khoàng 160°. - Vèt co kco truòc và co kéo sau rò. Vèt co Uxtàc hình thoi, vèt c o sau hình qua chuy. - Dài: 90 mm. - Màu vàt nghièn cùu: Phàn vièn Hai duang hoc tai Hai Phòng (nay là Vièn Tài nguycn và Mòi tnróng bièn.
52 Oo Cong Thung (chu bien) I)u lieu .sinh thai: - Thuc an: Sinh vat phu du, song thco tap doan. - Nai song: Bai cat, cat pha bun. Phan bo the gioi: - Viet Nam: T huang gap a vung nuac vcn ba. - The giai: An Do - Thai Binh Duong. - Dia diem thu mau: Cat Ba, Co To, Nghe An, Thanh Hoa. Gia tri: - Lam thuc pham. 2. L oiii A n a d a r a su b c r e n a ta (L isc h k c , 1869) (h in h 32) Synonym: - Area subcrenata Lischke, ibid. II, p. 144 - Area (Anadara) subcrenata Lischke, Lamy, journ, do C onch., IV, pp. 243 - 244 T ype: Anadara subcrenata (Lischkc, 1869), Japan mcr. Conch., I, P. 146 - Ten tieng Viet: So Suren Hinh 32. Anadara subcrenata (Theo Tnrang Ty, DVTMHMVBD, I960)
Chu>ong 3. PHÂN LOAI THÂN MÊM HAI MANH VÔ (BIVALVE) 53 CHÙ YÉÜ Ù BIÉN VIET NAM___________________ Mû ta: - Vo rông, nâng, hình Ihoi kéo dai. Hai vò cân dôi và thuông phông to. - Dinh (U m bo) rông. phia mât sau cùa phân lung thuàng dçt xuông và duçrc phu tir 19 - 20 gân phóng xa, phân phia truàc cà khoàng 5 gân, phân sau 10 gân. Trên câc gân cô nhiêu khía nhô. - V ùng dây châng hinh tam giâc cân. - Vân dông tâm dang rânh và cô 2 rành à phân trung tâm vô và 3- 4 rânh à gân m ép bung cùa vô. - Mât trong vô màu trâng vôi câc vêt m à duài dinh (Umbo). - Mép trong vô bi chia cât bài câc rânh sâu hinh chu V. - D uông bân le thâng nhung phân giùa hçp hon so vói hai phân dâu và cuòi. N hiêu râng, râng giùa nhô, rang hai bên lón han. - Vêt c a truàc hinh thoi, vêt c a sau hinh quà chuÿ. - Dài: 50 - 60 mm. - Mâu vât nghiên ciru: Phân viçn Hài duang hoc tai Hài Phông (nay là Viçn Tài nguyen và Môi tru àn g bièn). D û liêu sinh thùi: - T hùc àn: Sinh vât phù du, sông theo tâp doàn. - Noi sông: Bâi cât, cât pha bùn. Phân bô: - Viçt Nam: T h u àn g gâp a vùng nuàc ven bà. - Thè giói: An Dô - Thâi Binh D uang. - Dja diêm thu mâu: Cât Bà, Cô Tô, Nghè An, Thanh Hoâ. Giù tri: Lùm ihuc phaui. 3 . L oài A n a d a ra (S c a p h a r c a ) c f. b in a k a y a n e n s is (F a u stin o , 19 3 2 ) (h in h 33) Synonym: - A rca bin a ka ya n en sis Faustino, 1933 Type : A na d a ra (Scapharca) cf. binakayanensis (Faustino, 1932) - Tên tiêng Viêt: Sô Bina Mô ta: - Vô c à trung binh, tuang dôi mông, hinh gân vuông và phông lên. Hai vô cân dôi và thuàng phông to. - Mô cùa dinh tu an g dôi cao so vói bân lê cô 1 hôm rât rô à dinh. - Mép tru àc uôn cong vê phia mép bung, mép bung hinh cung rông, m ép sau hai loi. Câc nêp gâp phia sau - bung trung binh. - Vùng dây châng rông nâm duoi dinh (Umbo), chia vùng dây châng thành hai phân truàc và sau bâng nhau. - Da cùa vô m àu nâu sâm.
54 Do Còng Thung (chù bién) Hình 33. Anadara (Scapharca) cf. binakayanensis (Theo Trinfili; Ty, DVTMHMVBD, 1960) - Gàn phóng xa thàp, phàng và nhán. So lugng gán phóng xa 35 - 36.Khoàng cách giùa các gán hep. Càc rành giùa các gán ducrc bao phù bòi càc vàn sinh truóng m ành và dòng dòu. - Bàn le m òng và hep. Phàn giùa cùa hàng ràng nàm ngay duói mó cùa dinh. - Màt trong cùa vò màu tràng và bi chia càt bài càc g à phóng xa. M ép trong cùa vò bj chia càt hình ràng cua rành sàu hình chù V. - Vèt co truóc và c a sau dèu rò và hình thoi. Vèt sau lón h a n so vói vèt truóc. - Chièu dài: 40 - 50 mm. - Mau vàt nghién ciru: Phàn vièn Hài duang hoc tai Hài Phòng (nay là Vièn Tài nguyén và M ài truàng bièn). D ir lic u s in h (h a i: - Thùc àn: Sinh vàt phù du, sòng theo tàp doàn. - Noi sòng: Bài càt, càt pha bùn. P h à n bo: - Vièt Nam: T huóng gap ò vùng nuóc ven bó. - Thè giói: T rung Quòc - N ai sòng: Bài càt, càt pha bùn. - Dia dièm thu mau: Càt Bà, Thanh Hoà, Phù Yèn. G ià tri: - Làm thuc phàm. 4. L oài A n a d a r a (M a b e lla rc a ) c o n so c ia ta S m ith , 1885 (h ìn h 34) Synonym : - A nadara ferru g in e a (Rceve, 1844) T ype: A nadara (M abellarca) consociata Smith, 1885 - Tèn tiéng Vièt: Sò Conxo
Chirong 3. PHÀN LOAI THÀN MÉM HAI MANH VÓ (BIVALVIA) 55 CHÙ YÉU Ù BIÉN VIET NAM A. Màt trong vó B. Màt ngoài vó Hình 34. Anadara (Mabellarca) consociata Smith, 1885 (Theo FU museum. TMMP, Puri 2, 2000) Mò là: - Vo ccr trung bình. hình thoi kéo dai, càn dèi và thuòrng phòng to. - Vìing dày chang hình gàn tani giàc, phàn phia truóc ngàn han nhirng lai ròng han phàn phia sau vói 4 rành hình chù V. Phàn sau càc rành này khòng rò. - Da cùa vó màu nàu, ó dinh, tròng giòng nhu m àng nióng cùa gàn phóng xa và biòn thành dang long doc theo càc rành giura càc gàn. - Mcp truóc lui ra. mcp bung hình vòng tròn, mcp sau vòng cung lèi ó giùa. có 1 nòp gàp a phàn sau - bung. - Gàn phóng xa hep và hình chù nhàt (m àt càt ngang) và dang hat. Khoàng càch giùa càc gàn phóng xa bang chicu ròng cùa gàn và duge bao phu bòi càc vàn sinh truóng. Sò lugng gàn phóng xa 26-29. - Mài trong cùa vó màu tràng và khòng bi chia càt bòi càc gó phóng xa. - Mcp trong cùa vó bi chia càt hình ràng cua hình chù V. - Dai 30 - 40 nini. - Màu vàt nghicn ciru: Dai hoc Nha Trang. 1)0 li cu sin h th ai: - T hùc àn: Sinh vàt phù du, sòng theo tàp doàn. - Noi sòng: Bài càt, càt pha bùn. P h à n bò: - Vict Nam: T hiróng gap ó vùng nuóc ven bò. - Thè giói: T rung Q uòc, An Dò - Thai Bình D uang. - Dia diòni thu màu: Càt Bà, Phù Yèn, N ghè An. G ià tri su’ d u n g : - Làm tliuc phàm.
56 Do Cong Thung (chu bien) 5. L oai A n a d a ra (A n a d a r a ) c re b rico sta ta (R e e v e , 1844) (h in h 35) Synonym: - Area crebricostata Reeve, 1844 Type: A nadara (A nadara) crebricostata (Reeve, 1844) Ten tieng Viet: So Creb Hinh 35. Anadara (Anadara) crebricostata (Theo FU museum. TMMP, Part 2, 2000) Mo ta: - Vo c a trung binh, hinh gan chu nhat. M ep sau gan thanh ducmg thang chay tir phia sau den goc bung. M ep truoc loi ra, nhan va tron cr phia dudi. M ep bung thang. - Da cua vo phat mau nau va phat trien m anh tra thanh cac long dai dang phien tren gan phong xa. - Vung day chang hinh tam giac voi cac ranh day chang, chieu rong nhat nam phia sau cua mo dinh. - Xet ve chieu cao, mo cua dinh thuoc loai trung binh va h5m vao 6 phan trung tam. - Gan phong xa rong gap hai lan ranh giua cac gan va dupe trang tri boi cac chom deu nhau (cr mat vo trai cua con non). 0 con trucmg thanh, gan phong xa rong va bang va cut 6 dinh va co tir 1-3 ranh doc theo chieu doc. Dac biet tren mat phia trucrc cua vo, so luong gan phong xa 35 - 40.
Chu-o-ng 3. PHÁN LOAI THÁN MÉM HAI MANH VÓ (BIVALVIA) 57 __________ CHÚ YÉU Ó BIÉN VIET NAM - Ban le dáy, các ráng báng nhau. - Vct co iruóc vá sau ro, hinh thoi va tuang dói báng nhau - Chicu dai: 50 mm. - Máu vat nghicn cúu: Dai hoc Nha Trang. Dfi licu sin h th ái: - Thúc án: Sinh vát phü du, sóng iheo táp doan. - Ncri sóng: Bai cát, cát pha bün. P h a n bó: - The giói: An Do - Thái Binh D uang. - Viet Nam: T huóng gáp ó vüng nuóc ven bó. - Dia diem thu mau: Cát Ba (Hái Phóng), N ghé An, Binh T huán, Khánh Hoá. Cíiá trj: - Lám ihuc phám. 6. L oai A n a d a r a (T e g illa rc a ) g r a n o s a (L in n e , 1785) (h in h 36) Synonym : - A rca granosa Linne, 1758 - A rca cuneata Reeve, 1844 T ype: A nadara (Tegillarca) g ranosa (Linne, 1785) - Ten tieng Viet: So Huyét M o tií: - Vó c a trung binh, dáy hinh gán tam giác den hinh cáu, hai vó chóng khít nhau va can dói. Mep truóc va m ép bung róng, hinh vóng cung. M ép sau lói ra va dói khi chay doc theo nép gap sau bung. - Mó dang Prosogyre va cao. Bán lé hep, háng ráng phía truóc tháp han so vái háng ráng phía sau. - Vüng dáy cháng hinh tam giác vái chiéu róng nhát nám phía m át duói mó. Dói khi phan phía sau lai có thé dai han phán phía truóc. - Da cúa vó máu xanh nhat den m áu náu nhat. - Các gán phóng xa cao va có hinh gán nhu vuóng (nhin theo m át cát ngang). Các gó phóng xa con bj bao phú bói nhiéu hat khóng dóng déu vá có dang hinh chü nhát hoác bao phú bói các u hinh trón có dó cao, tháp, to, nhó khác nhau. So lugng gán tú 1 6 - 1 8 gán. Khoáng tróng giúa các gan có hinh chú U vá róng han chiéu róng cúa gán dác bict ó gán nép gáp phía sau - bung.
58 P ô Công Thung (chù biên) H'mh 36. Anadara ( Tegillarca) granosa (Théo Triromg Ty, DVTMHMVBD, I960) - Vêt c a truàc và sau rât rô. Vêt truàc hinh thang cô mot mâu nhô quay xuông phia duài. Vêt c a sau tu an g dôi trôn. - Mât trong vô cô vân dông tâm nhung nhân nàm duài phân dinh. M cp và bi khia bài câc rânh hinh chù V không dêu nhau. - Chiêu dài: 30 mm. - Mau val ngliiên cùu; Pliûn vieil lia i duong hoc lai lia i Phông (nay lù Viçn Tai nguyên và Môi truàng biên). D ît lieu sinh thâi: - Thùc ân: Sinh vât phù du, sông theo tâp doàn. - Noi sông: Bài cât, cât pha bùn. Phân bo: - Viêt Nam: T huàng gâp ô vùng nuàc ven bà. - Thê giài: Ân Dô - Thâi Binh Ducrng. - Dja diêm thu mau: Hâi Phông, Quâng Ninh, Thanh Hoâ, Binh Dinh, Binh Thuân, Kiên Giang. Giâ tri: - Làm thuc phâm , xuât khâu. 7. L o à i A n a d a r a (S c a p h a rc a ) g u b e r n a c u lu m (R e v v e , 1844) (h in h 37) Synonym: - A rea c h a lca n th u m (Reeve, 1844)