intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Lựa chọn phương pháp dạy học là yếu tố quyết định khả năng lĩnh hội kiến thức của sinh viên trường Đại học Xây dựng miền Trung

Chia sẻ: ViJakarta2711 ViJakarta2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

53
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để nâng cao chất lượng phương pháp giáo dục thì Phương pháp dạy học của giảng viên đóng vai trò quyết định khả năng tiếp thu kiến thức của sinh viên. Bài viết so sánh các phương pháp dạy học để thấy rõ vai trò quan trọng về cách thức truyền đạt kiến thức từ giảng viên.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Lựa chọn phương pháp dạy học là yếu tố quyết định khả năng lĩnh hội kiến thức của sinh viên trường Đại học Xây dựng miền Trung

  1. Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 1-2014 11 LỰA CHỌN PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC LÀ YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH KHẢ NĂNG LĨNH HỘI KIẾN THỨC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG MIỀN TRUNG CVC. Lê Duy Quang Trưởng Phòng Tổ chức Hành chính, Trường Đại học Xây dựng Miền Trung Tóm tắt: Nâng cao chất lượng giáo dục là nhiệm vụ luôn được Đảng bộ và Ban Giám hiệu nhà trường quan tâm. Để nâng cao chất lượng phương pháp giáo dục thì Phương pháp dạy học của giảng viên đóng vai trò quyết định khả năng tiếp thu kiến thức của sinh viên. Từ đó, sinh viên mới vận dụng kiến thức đã tiếp thu để nâng cao kỹ năng thích ứng trong thực tế. Trong bài viết này, chúng tôi so sánh các phương pháp dạy học để thấy rõ vai trò quan trọng về cách thức truyền đạt kiến thức từ giảng viên. Từ khóa: Phương pháp, tự học, định hướng. 1. Khái quát chung về phương pháp phối của mục đích và nội dung phương Phương pháp: Cách thức, con pháp, là một tổ chức hoạt động có tổ đường làm việc để đạt được mục đích. chức hợp lý, biết sáng tạo ra phương Các quy luật chi phối phương pháp: về pháp mới bằng cách chuyển hóa và mặt khách quan và chủ quan của phối hợp tối ưu những phương pháp phương pháp phương pháp chịu sự chi dạy học đã có. Biện pháp: là một bộ phận của tổ chức của thầy. Phương pháp dạy hay phương pháp, là cách giải quyết một vấn phương pháp học đều là những hình thức đề cụ thể. tổ chức của thầy giáo. Thủ thuật: là một thành phần của Để đạt được mục đích dạy học nào phương pháp cơ bản, nhân cách giảng đó giảng viên không chỉ tổ chức dạy chỉ viên, trình độ (sư phạm, chuyên môn), trong trường học và có thể tổ chức cho cách sử dụng phương pháp, phương tiện, sinh viên tham quan…Như vậy, phương cách giải quyết tình huống tại lớp học. pháp dạy còn có nghĩa rộng hơn là 2. Phương pháp dạy học những phương pháp dạy trong lớp học Phương pháp dạy học là những mà còn là những hình thức tổ chức địa cách thức, là con đường, là phương điểm giờ học của thầy. Để đạt được hướng hành động để giải quyết vấn đề mục đích dạy học một giờ học giảng nhận thức của sinh viên nhằm đạt mục viên cũng cần phải xem xét là giờ học đích dạy học. Hoạt động dạy học luôn có ấy theo các bước nào và việc lĩnh hội tri tính chất 2 mặt đó là hoạt động dạy và thức của sinh viên theo những con hoạt động học. Hoạt động dạy được tiến đường logic nào. Như vậy, phương hành theo những phương pháp học có sự pháp dạy học là các bước thực hiện của
  2. Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 1-2014 12 thầy và trò trong giờ dạy và con đường Có một số cách thức dạy học như lĩnh hội tri thức. sau: Người dạy là trung tâm theo quan Có nhiều hình thức tổ chức lớp học điểm cổ truyền; Người dạy và người học là: Hình thức tổ chức giờ học (địa điểm đều là trung tâm: thầy chỉ đạo trò, trò học); Hình thức tổ chức dạy (Phương pháp chủ động một cách tự giác, tích cực, tự dạy); Hình thức tổ chức học (Phương pháp lực nhằm giúp trò đạt được mục đích học); Các bước thực hiện của thầy và trò dạy học; Người học là trung tâm, dạy trong giờ dạy; Cách trình bày theo con học theo lối mới, bằng phương pháp tích đường logic của sự lĩnh hội tri thức. cực hóa người học. Phương pháp dạy học cổ truyền Phương pháp dạy học tích cực - Chuyển tải nhận thức từ người - Giúp người học tìm hiểu nhận thức dạy, người học thuộc bài, ghi nhớ, của người khác, đồng thời nảy nở Mục tái hiện. sáng kiến cá nhân. tiêu - Tuân theo mệnh lệnh, do sức ép - Thay đổi trong thái độ và hành vi của người dạy. của học viên, xuất phát từ giác ngộ về thực tế, tự nguyện. Vị thế - Người dạy là trung tâm. - Người học là trung tâm. - Những nguyên tắc, khái niệm, - Dạy các mà trò cần và xã hội đòi công thức, mô hình, một gương hỏi. sáng. - Một vấn đề cần giải quyết, một nhu - Bài học quay sẵn phát ra hoặc cầu cụ thể, kích thích sự muốn học. Nội thông báo tái hiện, lời thầy và sách Một trường hợp cụ thể thành công dung khó thay đổi. hoặc thất bại, thích hợp với học viên. - Bài học chính là ý kiến học viên được tổng hợp và nâng lên thành lý luận. - Thầy độc thoại, phát vấn (đối - Đối thoại (thầy - trò/ trò - trò/ xã thoại), diễn trình, trò quan sát, ghi hội - trò/ trò - xã hội/ trò - thầy/ thảo chép. luận/ trò chơi/ tham quan). - Giáo viên hay học sinh nêu vấn đề Phương hoặc nêu nhiều câu hỏi và tạo điều pháp kiện cho học viên giúp nhau tìm ra giải đáp. Học viên thực hành theo mẫu và tự nghĩ ra cách làm khác hay hơn. - Học thuộc lòng, hướng theo và - Học cách học, cách giải quyết vấn làm theo thao tác mẫu của người đề. Người học chủ động, được hành Người thầy, của sách. động theo cách riêng của mình với học - Thụ động tiếp thu, thiếu cơ hội để tinh thần sáng tạo. được nêu ý tưởng, cách làm khác.
  3. Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 1-2014 13 Phương pháp dạy học cổ truyền Phương pháp dạy học tích cực - Học và dạy phân biệt rạch ròi, dù- Học và dạy phân biệt rạch ròi, thầy có ban bệ của học viên chỉ để giải vừa dạy và học kinh nghiệm của học quyết các vấn đề hành chánh. viên. - Thầy thiếu thông tin phản hồi từ - Thầy có nhiều thông tin phản hồi học viên. của học viên. Người - Người dạy chủ động truyền đạt. - Thầy cố tình thụ động để phát huy dạy tính chủ động của học viên, thầy không vội phê phán khen chê học viên. - Học viên vừa học, vừa phụ thầy hướng dẫn, góp ý cho nhau và chủ động tổ chức học tập. Đánh - Thầy độc quyền đánh giá cho - Tự đánh giá, tự sửa sai, điều chỉnh, giá điểm cố định. làm cơ sở để thầy cho điểm cơ động. Tóm lại Phương pháp dạy học đối chiếu. Theo kiểu của nội dung dạy tích cực (hiện đại): giảng viên tổ chức học: thông báo, làm mẫu, nêu vấn đề. các hoạt động nhận thức và thực tiễn, (4) Căn cứ vào phương tiện dạy sinh viên là người tìm kiếm tri thức để học: Các phương pháp dạy học dùng lời đạt được mục đích dạy học. nói; Các phương pháp dạy học dùng trực 3. Phân loại các phương pháp dạy học quan; Các phương pháp dạy học tự lực Theo giáo sư Nguyễn Ngọc Quang của sinh viên. (Lý luận dạy đại học), thì Hệ thống các (5) Căn cứ theo mức độ tính trung phương pháp dạy học cơ bản gồm các tâm của thầy và trò. yêu cầu như sau: Theo Klingberg nhà lý luận dạy (1) Căn cứ vào mục đích nhiệm vụ học người Đức đã đưa ra mô hình phân của giờ học: Các phương pháp nghiên loại phương pháp dạy học. Phương pháp cứu tài liệu mới; Các phương pháp củng dạy học được chia thành 2 nhóm: xét về cố tài liệu mới; Các phương pháp vận phương diện mặt ngoài và phương diện dụng kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo; Các mặt trong. phương pháp hệ thống hóa, khái quát Nhóm phương pháp xét theo hóa; Các phương pháp kiểm tra, đánh phương diện mặt ngoài là phương pháp giá kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo. có thể dễ nhận thấy xảy ra trong quá (2) Căn cứ vào hoạt động của thầy trình dạy học bằng cách quan sát hình và trò: Đàm thoại, thuyết trình, thảo thức tổ ch ức giao tiếp giữa thầy – trò – luận, thí nghiệm, thực hành, nghiên cứu. nội dung, ví dụ như nhóm phương pháp: (3) Căn cứ vào con đường nhận + Hình thức tổ chức giờ học (địa thức của sinh viên: Theo logic phát triển điểm học: học theo lớp bài, tham quan, nội dung: qui nạp, diễn dịch, so sánh, học trong quá trình lao động,…)
  4. Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 1-2014 14 + Tổ chức dạy (thuyết trình, đàm mục đích dạy học. Mỗi khâu của quá thoại, diễn trình làm mẫu,…) trình dạy học có một chức năng nhất + Tổ chức học (học toàn lớp, học định cho sự truyền đạt và sự lĩnh hội nội theo nhóm, tự học,…) dung. Các chức năng của các khâu trong Nhóm phương pháp xét theo quá trình dạy học có tính hỗ trợ tương phương diện mặt trong là các phương tác liên kết với nhau thành hình xoáy pháp định hướng người học trực tiếp đến trôn ốc trong quá trình dạy học. với mục đích và nội dung dạy học. Các + Phương pháp logic: Là các phương pháp này nói rõ các cấu trúc các bước được tiến hành theo thứ tự của con bước chiến lược của một giờ dạy học đường logic lĩnh hội tri thức của con trên lớp. Nó gồm 3 loại sau: người như theo con đường quy nạp, diễn + Các khâu của quá trình dạy học: dịch, phân tích hay tổng hợp, kế thừa. Là các bước hoạt động theo thứ tự thời + Algorit: được thực hiện bằng gian để từ từ dẫn dắt sinh viên đạt đến những chương trình dạy học. Theo phân loại về hệ thống phương Một số phương pháp dạy học pháp dạy học phức hợp bao gồm: Dạy theo định hướng mới: học chương trình hóa; dạy học bằng máy (1) Phương pháp tìm tòi, khảo sát tính điện tử; dạy học nêu vấn đề; dạy mang ý nghĩa tự nghiên cứu. học bằng tình huống mô phỏng hành vi, Gồm các phương pháp dạy học: trò chơi; dạy học bằng Module; dạy học đọc sách, tham quan, thảo luận, nêu vấn bằng grap hóa; dạy học bằng Algorit đề, tìm tòi khảo sát một vấn đề. (Theo tài liệu của TS. Quang Dương - (2) Phương pháp tập sự, đóng vai Viện Nghiên cứu giáo dục và đào tạo mang ý nghĩa cụ thể: Gồm các phương phía Nam). pháp dạy học: đọc sách, biểu đạt, thực hành.
  5. Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 1-2014 15 (3) Phương pháp xác định giá trị Tình huống thật đa dạng, bản tính của mang ý nghĩa tự kiểm tra: Tự định học sinh cũng thật khác nhau. Trong điều hướng kết quả theo song đề nhận thức kiện vô cùng phức tạp của những tình (đồng biến, nghịch biến, trung dung). huống sư phạm và của học sinh, làm sao 4. Lựa chọn phương pháp giảng dạy chúng ta có thể chấp nhận được những một bài học và xu hướng giảng dạy đơn thuốc vạn năng nào đó”. hiện nay 4.2. Lựa chọn xu hướng giảng dạy 4.1. Lựa chọn phương pháp giảng dạy hiện nay một bài học 4.2.1. Đổi mới, hoàn thiện phương Muốn thành công trong khâu pháp dạy học truyền đạt nội dung giảng dạy, người (1) Hình thành tích cực, sáng tạo, giảng viên phải biết lựa chọn và sử dụng vận dụng tri thức và nhân cách thích có hiệu quả các phương pháp và hình ứng năng động với thực tiễn luôn luôn thức dạy học để làm tăng sự ham thích, đổi mới. tích cực hóa người học, sự tham dự của (2) Phương pháp dạy (lấy sinh sinh viên và sự giảng dạy có hiệu quả viên làm trung tâm) phục vụ cho phương của giáo viên trong lớp. Các phương pháp tự học (tự nghiên cứu, tự thể hiện, pháp dạy học rất đa dạng về số lượng và tự kiểm tra). (3) Tận dụng mọi khả năng của mục đích sử dụng, muốn lựa chọn các phương tiện kỹ thuật dạy học đã có phương pháp dạy học người học phải và hiện đại: vật liệu dạy học, dụng cụ biết giá trị của từng phương pháp, nội dạy học, máy ghi âm, máy ghi hình, máy dung sử dụng nó, nó hoạt động như thế chiếu phản quang, máy chiếu phim, máy nào, khi nào dùng thì cho kết quả cao. vi tính. Vận dụng phương pháp dạy học truyền (4) Theo hướng đa dạng hoá các thống có cải tiến và phương pháp dạy cấp học, bậc học. học theo lối mới nhằm tích cực hóa (5) Theo hướng cá nhân hoá việc người học và các hoàn cảnh, tình huống dạy học theo nhịp độ riêng. học tập khác nhau. (6) Theo hướng tăng cường trang Mỗi phương pháp dạy học dù tốt thiết bị, giáo trình và tài liệu tham khảo. nhất vẫn có những mặt mạnh, mặt yếu (7) Theo hướng cải tiến, hoàn khi thực hiện nên phối hợp hai hoặc thiện kiểm tra. nhiều phương pháp vì không có một (8) Theo hướng hoàn thiện và linh phương pháp nào là vạn năng hoặc một hoạt các hình thức tổ chức dạy học. phương pháp dạy học độc quyền. (9) Cải tiến chương trình môn Ở thế kỷ 19, nhà giáo dục học Nga học và nội dung dạy học theo hướng vĩ đại Ushinky nhận xét: “Không cần nói ứng dụng (lý thuyết < thực hành/ kiến với giáo viên: “Hãy làm như thế này, như thức < kỹ năng/ quan điểm kinh điển < thế kia”. Cần nói với họ: các bạn hãy biện pháp ứng dụng/ mô tả < phân nghiên cứu những quy luật đó và những tích/ đơn điệu < đối chiếu/ khẳng định điều kiện cụ thể của tình huống sư phạm. < giả định).
  6. Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 1-2014 16 4.2.2. Cơ sở lựa chọn phương pháp (6) Dựa vào thời gian môn học, bài dạy học học: Dạy lý thuyết; dạy thực hành (1) Dựa vào các loại mục đích (7) Bố trí không gian lớp học: Diện - Mục đích học tập kiến thức kỹ tích lớp hiện tại và tương lai; Bố trí chỗ năng, kỹ xảo, tư tưởng,… ngồi sinh viên, sinh viên dễ quan sát, dễ - Mục đích lý luận dạy học, giới thảo luận, giảng viên dễ quản lý, tổ chức thiệu, trình bày, áp dụng, củng cố, kiểm dạy; Số sinh viên cho môn học. tra đánh giá. (8) Dựa vào sự lựa chọn phương (2) Dựa vào nội dung dạy học: bài tiện dạy học: kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, lý thuyết, thực hành, luyện tập, dàn bài tư tưởng hành vi. cách dạy từng đề mục. (9) Lượng định kết quả học tập, cải (3) Dựa vào trình độ học viên đã tiến phương pháp kiểm tra đánh giá, dạy có và khả năng phát triển của người thế nào kiểm tra thế đó, kiểm tra cách học. Trình độ, kinh nghiệm, sở thích, nào phải dạy cách đó. năng lực, nhận thức, xử lý thông tin, (10) Phân tích kết quả kiểm tra của yếu tố năng động xã hội, sức khoẻ, sinh viên để cải tiến mục tiêu dạy học, phái, môi trường học tập, đối tượng nội dung, phương pháp, phương tiện và (học sinh, sinh viên, học viên lớn tuổi, cách tổ chức dạy học. khuyết tật,…). 5. Kết luận (4) Tổ chức nhóm dạy học giúp Để đáp ứng ngày càng cao sự phát học viên thể hiện khả năng cá nhân và triển không ngừng của nền kinh tế xã phát triển khả năng giao tiếp tương tác hội đã đặt lên vai người sinh viên tốt với người khác: đề nghị, phản đối, công nghiệp những yêu cầu rất cao về mặt nhận, đánh giá (giảng viên –sinh viên/ kiến thức, kỹ năng, chuyên môn, sinh viên – giảng viên/ sinh viên – sinh nghiệp vụ lẫn kiến thức tâm lý xã hội viên/ sinh viên – xã hội/ xã hội – sinh thì vai trò của người thầy có ý nghĩa viên/ sinh viên– phụ huynh). quan trọng trong quá trình hoạch định (5) Chiến thuật giảng dạy của nội dung chương trình giảng dạy cho giảng viên: dựa vào tiêu chuẩn hiệu sinh viên ở các bậc học. Thiết kế giảng năng (tính kinh tế, tiết kiệm) – tiêu dạy là một trong các vấn đề quan trọng chuẩn hiệu quả (kết quả đạt được) và trong việc đổi mới và nâng cao chất tham gia của học viên. lượng dạy và học.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2