Luận án tiến sĩ: Hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay

Chia sẻ: Le Van Hung Hung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:181

Thêm vào BST

Báo xấu

230
lượt xem 101
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta đẩy mạnh công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, cải cách tư pháp và chú trọng xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án tiến sĩ: Hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƢ PHÁP TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI NGUYỄN TUẤN AN HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ VI PHẠM PHÁP LUẬT TRONG THI HÀNH ÁN DÂN SỰ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ HÀ NỘI - 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƢ PHÁP TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI NGUYỄN TUẤN AN HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ VI PHẠM PHÁP LUẬT TRONG THI HÀNH ÁN DÂN SỰ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY Chuyên ngành: Lí luận và lịch sử nhà nƣớc và pháp luật Mã số: 62.38.01.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. HOÀNG THẾ LIÊN HÀ NỘI - 2014
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của cá nhân tôi. Nội dung cũng như các số liệu trình bày trong Luận án hoàn toàn trung thực. Những kết luận khoa học của Luận án chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác./. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Nguyễn Tuấn An
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN STT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 QPPL Quy phạm pháp luật 2 THA Thi hành án 3 THADS Thi hành án dân sự 4 TNPL Trách nhiệm pháp lý 5 VPPL Vi phạm pháp luật 6 XHCN Xã hội chủ nghĩa 7 XLVPPL Xử lý vi phạm pháp luật
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 6 1.1. Nội dung các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 10 1.2. Đánh giá kết quả các công trình nghiên cứu liên quan trực tiếp đến đề 23 tài luận án Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA HOÀN THIỆN PHÁP LUẬ VỀ 26 XỬ LÝ VI PHẠ PHÁP LUẬT TRONG THI HÀNH ÁN DÂN SỰ 2.1. Khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của xử lý vi phạm pháp luật trong thi 26 hành án dân sự 2.2. Khái niệm, đặc điểm, nội dung và hình thức thể hiện của pháp luật về 38 xử lý vi phạm pháp luật trong thi hành án dân ự 2.3. Khái niệm, ý nghĩa và các tiêu chí hoàn thiện pháp luật về xử lý vi 70 phạm pháp luật trong thi hành án dân sự Chƣơng 3: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ HOÀN THIỆN PHÁP 86 LUẬT VỀ XỬ LÝ VI PHẠM PHÁP LUẬT TRONG THI HÀNH ÁN DÂN SỰ 3.1. Thực trạng pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong thi hành án dân 86 sự 3.2. Thực trạng hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong thi 106 hành án dân sự Chƣơng 4: GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ 126 XỬ LÝ VI PHẠM PHÁP LUẬT TRONG THI HÀNH ÁN DÂN Ự 4.1. Các nguyên tắc hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong 126 thi hành án dân sự 4.2. Giải pháp về thực hiện xây dựng, hoàn thiện pháp luật 131 4.3. Giải pháp về nhận thức tư tưởng 150 4.4. Giải pháp về tổ chức thực hi n 156 KẾT LUẬN 162 NHỮNG CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN 165 QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 166 PHỤ LỤC
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã đẩy mạnh công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, cải cách tư pháp và chú trọng xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam. Mục tiêu là tạo được một hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội của đất nước [9]. háp luật về XLV L trong TH DS là một bộ phận quan trọng của pháp luật Việt Nam. Bởi vậy, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam cần chú trọng đến vấn đề xây dựng và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS. Hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS sẽ góp phần vào việc hoàn thiện pháp luật về TH DS nói riêng, pháp luật Việt Nam nói chung. Thực ti n hiện nay cho thấy, pháp luật về XLV L trong TH DS đang có những hạn chế, bất cập nhất định. Nhiều quy định pháp luật chưa đầy đủ, nhiều vướng mắc trong cơ chế thực thi chưa được tháo gỡ kịp thời. Đặc biệt, thực ti n XLV L trong TH DS đang bộc lộ những mâu thuẫn, chồng chéo, không phù hợp với thực ti n và yêu cầu của đời sống xã hội, vì vậy, hiệu quả đạt được chưa cao, tính nghiêm minh của pháp luật còn là vấn đề lớn hiện nay. Nhiều vấn đề phát sinh trong thực ti n XLV L trong TH DS chưa được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung kịp thời. Có thể nói, pháp luật về XLV L trong TH DS ở nước ta chưa hoàn thiện, thiếu đồng bộ, còn mang tính chất tình thế, chắp vá và chưa đáp ứng được yêu cầu của thực ti n. Thực tế đó đặt ra yêu cầu cần phải hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS nhằm tạo ra sự tương thích, phù hợp giữa pháp luật và thực tế XLV L, đảm bảo tính toàn diện, đồng bộ, khoa học, khả thi và nghiêm minh của pháp luật, đảm bảo các quy định của pháp luật được thực hiện hiệu quả trong thực tế, tránh sự tùy tiện trong áp dụng pháp luật và gây oan sai trong thực ti n XLV L. Vấn đề XLV L nói chung và XLV L trong TH DS nói riêng hiện nay có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống xã hội. Việc XLV L không nghiêm, kém hiệu quả sẽ gây dư luận xấu ảnh hưởng trực tiếp đến lòng tin của nhân dân đối với tính nghiêm minh của pháp luật, kỷ cương phép nước bị xem thường. Do vậy, hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS nhằm bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, nâng cao hiệu quả trong thực ti n XLV L là yêu cầu cấp bách đặt ra trong hoạt động tư pháp ở nước ta hiện nay.
2 Bên cạnh đó, hiện nay, công tác TH DS đang ngày càng được chú trọng, đang dần được xã hội hóa. Trong đó, số lượng các vụ việc TH DS cần giải quyết ngày càng tăng, mức độ phức tạp ngày càng cao. hạm vi công tác TH DS lúc đầu chỉ giới hạn ở việc tổ chức thi hành các bản án dân sự, hôn nhân và gia đình, phần dân sự trong bản án hình sự thì đến nay đã mở rộng đối với các loại việc mới như thi hành các bản án, quyết định tuyên bố phá sản doanh nghiệp, lao động, hành chính, các bản án, quyết định của Tòa án và Trọng tài nước ngoài... Cùng với đó, các vụ việc V L trong TH DS xảy ra ngày càng nhiều, đa dạng và phức tạp hơn. Bởi vậy, yêu cầu xây dựng và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS càng ngày càng trở nên cấp thiết. Theo đó, pháp luật cần được hoàn thiện theo hướng bảo đảm tính đồng bộ, đầy đủ, khả thi và dự liệu được các loại V L trong thực ti n hoạt động TH DS, đặc biệt là những loại V L mới có thể xảy ra. háp luật về XLV L trong TH DS hoàn thiện sẽ góp phần xử lý nghiêm cũng như hạn chế các V L trong TH DS. Từ những vấn đề nêu trên, có thể nhận thấy, việc nghiên cứu, tổng kết, đánh giá pháp luật về XLV L trong TH DS cả về lý luận và thực ti n, để từ đó đề ra những quan điểm và giải pháp hoàn thiện là rất cần thiết. Với những lý do đó, tôi chọn đề tài " t u tv v u t tr gt dâ sự ở V t Na ay" làm đề tài luận án tiến sĩ. 2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận án Đối tượng nghiên cứu của luận án là các quan điểm, tư tưởng về XLV L trong THADS, thực trạng pháp luật về XLV L trong lĩnh vực TH DS và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS. hạm vi nghiên cứu của đề tài là tập trung tổng hợp, hệ thống hóa cũng như lý giải r những vấn đề lý luận về XLV L và pháp luật về XLV L trong TH DS; đánh giá mặt ưu điểm, mặt hạn chế của pháp luật và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS; đề xuất các quan điểm, giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS ở Việt Nam hiện nay. 3. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận án Để giải quyết các nhiệm vụ đặt ra, luận án được thực hiện trên cơ sở lý luận khoa học và phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật, các quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; về cải cách tư pháp; về xây dựng và hoàn thiện pháp luật XHCN....
3 Luận án được thực hiện trên cơ sở vận dụng phương pháp duy vật biện chứng của triết học Mác - Lênin kết hợp với việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học khác nhau để đáp ứng yêu cầu làm r những nội dung nghiên cứu. hương pháp phân tích - tổng hợp được sử dụng xuyên suốt để nêu, phân tích, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực ti n trong luận án. hương pháp so sánh, thống kê được sử dụng để cung cấp các số liệu cần thiết, đối chiếu, so sánh, làm r các nội dung liên quan, đặt trong tổng thể hệ thống pháp luật về XLV L trong TH DS cũng như lịch sử phát triển của nó. hương pháp mô tả được sử dụng để nêu, làm sáng tỏ những vấn đề về hình thức thể hiện của pháp luật XLV L trong TH DS. hương pháp lịch sử - cụ thể được sử dụng để phân tích, đánh giá, bình luận thực trạng pháp luật về XLV L trong TH DS. hương pháp khái quát hóa được sử dụng để nêu và phân tích, kết luận về những vấn đề có tính chất chung, bao quát như thành tựu của các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án, những thành tựu đạt được trong quá trình xây dựng, hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS... hương pháp khảo sát thực tế được sử dụng để góp phần tổng kết thực ti n sâu sắc về pháp luật XLV L trong TH DS, quá trình tổ chức thực hiện pháp luật và hiệu quả của nó trong thực ti n. hương pháp kết hợp nghiên cứu lý luận với thực ti n cũng được sử dụng trong tiến trình thực hiện luận án để đưa ra những bình luận, quan điểm, kết luận về những nội dung nghiên cứu... Trên thực tế, hoạt động XLV L trong TH DS ở nước ta khá phức tạp, pháp luật về XLV L trong TH DS khá đa dạng, còn có nhiều nhược điểm, hạn chế nên để thấy r bản chất, khuynh hướng vận động và phát triển của pháp luật cũng như cơ chế thực thi XLV L trong TH DS nói chung cần phải sử dụng kết hợp nhiều phương pháp khác nhau nhằm làm r các khía cạnh khác nhau của vấn đề đặt ra. 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án Thông qua việc nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực ti n của pháp luật về XLV L trong TH DS, luận án đặt mục tiêu là đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS ở Việt Nam. Để đạt được mục đích trên, luận án tập trung giải quyết những nhiệm vụ nghiên cứu sau đây:
4 hân tích, làm sáng tỏ khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa của XLV L trong TH DS; khái niệm, đặc điểm, nội dung và hình thức thể hiện của pháp luật về XLV L trong TH DS; khái niệm, đặc điểm, nội dung, mục tiêu, ý nghĩa của hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS; nêu r các tiêu chí xác định mức độ hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS. Đánh giá khách quan, toàn diện, có hệ thống về thực trạng pháp luật và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS nhằm làm r những ưu điểm, thành tựu và những nhược điểm, hạn chế, nguyên nhân của những ưu điểm, thành tựu và những nhược điểm, hạn chế của pháp luật và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS cũng như cơ chế thực thi. hân tích các nguyên tắc của việc hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS và đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS. 5. Những điểm mới của luận án Luận án là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu toàn diện, có hệ thống về xây dựng và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS ở Việt Nam, có những đóng góp mới về khoa học như sau: Thứ nhất, luận án đã đưa ra được khái niệm, chỉ r đặc điểm, nội dung, ý nghĩa của XLV L trong hoạt động TH DS. Thứ hai, xây dựng được khái niệm, phân tích đặc điểm, nội dung và hình thức thể hiện của pháp luật về XLV L trong TH DS. Thứ ba, xây dựng được khái niệm, xác định được mục tiêu, nội dung, ý nghĩa của hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS; nêu lên được các tiêu chí xác định mức độ hoàn thiện của pháp luật về XLV L trong THADS. Thứ tư, phân tích, làm r thực trạng của pháp luật và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS, đánh giá được ưu điểm, thành tựu cũng như nhược điểm, hạn chế và nguyên nhân của nó. Thứ năm, nêu lên được các nguyên tắc và đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS. 6. Ý nghĩa l luận và thực tiễn của luận án Các kết quả nghiên cứu của luận án góp phần bổ sung vào lý luận về TH cũng như pháp luật về TH DS và pháp luật về XLV L trong TH DS. Luận án là sự nhìn nhận, đánh giá khoa học về những ưu điểm, hạn chế, bất cập của pháp luật về XLV L trong TH DS. Kết quả của luận án cung cấp các luận cứ khoa học và thực ti n có giá trị tham khảo cho quá trình xây dựng và hoàn
5 thiện pháp luật về XLV L trong TH DS, góp phần thúc đẩy cải cách tư pháp cũng như công cuộc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam. Luận án có thể được dùng làm tài liệu tham khảo cho hoạt động nghiên cứu giảng dạy và học tập trong các cơ sở đào tạo luật và nghề tư pháp. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận án gồm 4 chương: Chương 1: Tổng quan về tình hình nghiên cứu đề tài. Chương 2: Cơ sở lý luận của hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong thi hành án dân sự. Chương 3: Thực trạng pháp luật và hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong thi hành án dân sự. Chương 4: Giải pháp góp phần hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong thi hành án dân sự.
6 C ươ g 1 TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI Hoàn thiện pháp luật là một đòi hỏi khách quan trong hoạt động tư pháp của bất cứ nhà nước nào. Ở nước ta, trong xu thế hội nhập quốc tế và thực hiện chủ trương xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, tăng cường quản lý xã hội bằng pháp luật cũng đang đặt ra nhu cầu bức xúc về hoàn thiện pháp luật nói chung và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS nói riêng. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII tại Đại hội VIII đã đưa ra quan điểm chỉ đạo công tác xây dựng pháp luật như sau: Ban hành các đạo luật cần thiết để điều chỉnh các lĩnh vực của đời sống xã hội. Ưu tiên các luật về kinh tế, về các quyền công dân và các luật điều chỉnh các hoạt động văn hóa, thông tin. Coi trọng tổng kết thực ti n Việt Nam, nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật, ban hành các văn bản luật với những quy định cụ thể, d hiểu, d thực hiện. Giảm dần các luật, pháp lệnh chỉ dừng lại ở những nguyên tắc chung, muốn thực hiện được phải có nhiều văn bản hướng dẫn thi hành [1]. Tại Đại hội IX, Đảng ta tiếp tục nhấn mạnh vai trò lập pháp của Quốc hội: "Kiện toàn tổ chức, đổi mới phương thức và nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội, trọng tâm là công tác lập pháp, hoàn thiện hệ thống pháp luật, đổi mới quy trình ban hành và hướng dẫn thi hành luật" [2]. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX tại Đại hội X của Đảng cũng chỉ r : "Hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng tính cụ thể, khả thi của các quy định pháp luật" và "Đổi mới hơn nữa quy trình xây dựng luật, giảm mạnh việc ban hành pháp lệnh" [3]. Báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng lần thứ XI tiếp tục khẳng định chủ trương đẩy mạnh hoàn thiện pháp luật [4]. Bên cạnh đó, các Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, VII, VIII, IX, X và XI của Đảng đã khẳng định nhất quán chủ trương xây dựng, hoàn thiện bộ máy nhà nước cũng như hệ thống pháp luật Việt Nam cùng với quá trình thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đặc biệt, Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 về chiến lược xây dựng và hoàn thiện pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 [10] và Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 [11] của Bộ Chính trị ra đời có ý nghĩa vô cùng quan trọng, là định hướng và cơ sở chính trị quan trọng để xây dựng, hoàn
7 thiện pháp luật, đáp ứng yêu cầu của thực ti n xây dựng Nhà nước pháp quyền, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và đẩy mạnh hội nhập quốc tế. Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị đã đánh giá một cách khái quát về công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật ở nước ta. Theo đó, sau gần hai mươi năm tiến hành sự nghiệp đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng, công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đã có những tiến bộ quan trọng. Tuy nhiên, nhìn chung, hệ thống pháp luật nước ta vẫn chưa đồng bộ, thiếu thống nhất, tính khả thi thấp, chậm đi vào cuộc sống. Trước thực trạng đó, Nghị quyết đã đặt ra mục tiêu: Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, trọng tâm là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; đổi mới căn bản cơ chế xây dựng và thực hiện pháp luật; phát huy vai trò và hiệu lực của pháp luật để góp phần quản lý xã hội, giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế, xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh, thực hiện quyền con người, quyền tự do, dân chủ của công dân, góp phần đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020 [10]. Có thể nói, Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị đã định hướng r cho công cuộc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật nước ta. Những quan điểm chỉ đạo cơ bản của Nghị quyết là cơ sở và nền tảng để xây dựng, hoàn thiện pháp luật Việt Nam nói chung, pháp luật về XLV L trong TH DS nói riêng. Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị đã xác định mục tiêu của cải cách tư pháp là "Xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, từng bước hiện đại, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa..." [11]. Nghị quyết cũng đã đề ra nhiều quan điểm tiến bộ, toàn diện, tổng thể và có tính đột phá cho tiến trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật và cải cách tư pháp. Trong đó, một trong những nhiệm vụ cơ bản được đề ra là cải cách tổ chức và hoạt động các cơ quan TH . Nghị quyết xác định: Chuẩn bị điều kiện về cán bộ, cơ sở vật chất để giao cho Bộ Tư pháp giúp Chính phủ thống nhất quản lý công tác thi hành án. Xác định r trách nhiệm của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn và của cơ quan chuyên môn của Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trong việc thi hành các
8 hình phạt không phải là hình phạt tù để thực hiện nghiêm túc các bản án của tòa án. Từng bước thực hiện việc xã hội hóa và quy định những hình thức, thủ tục để giao cho tổ chức không phải là cơ quan nhà nước thực hiện một số công việc thi hành án [11]. Như vậy, Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị đã xác định là cần đổi mới tổ chức và hoạt động cơ quan TH . Đây cũng chính là cơ sở chính trị quan trọng để hoàn thiện pháp luật về TH DS nói chung, pháp luật về XLVPPL trong THADS nói riêng. Bên cạnh đó, vấn đề xây dựng và hoàn thiện pháp luật Việt Nam được đề cập trong nhiều công trình nghiên cứu khoa học, đáng chú ý là một số công trình, bài viết như sau: Cuốn "Nghiên cứu tư tưởng Hồ chí Minh về nhà nước và pháp luật" 1993 của Viện khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp đã nghiên cứu và phân tích những nội dung cơ bản về tư tưởng Hồ Chí Minh trong vấn đề xây dựng nhà nước và hệ thống pháp luật Việt Nam, trong đó, những kết quả nghiên cứu đã làm sáng tỏ và cho thấy những giá trị có tính chất nền tảng trong tư tưởng Hồ chí Minh về xây dựng và hoàn thiện nhà nước cũng như hệ thống pháp luật nước ta [12]. Cuốn "Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực tiễn" 2003 của tác giả Lê Minh Tâm đã nghiên cứu và làm sáng tỏ những nội dung chủ yếu về xây dựng và hoàn thiện pháp luật Việt Nam. Trong đó, tác giả đã tập trung phân tích những vấn đề lý luận cơ bản về pháp luật như: Bản chất, chức năng, giá trị xã hội, hình thức, hiệu lực của pháp luật và những tiêu chí cơ bản để xác định mức độ hoàn thiện của pháp luật, xây dựng và hệ thống hóa pháp luật. Đồng thời, tác giả cũng đã phân tích quá trình hình thành và phát triển của hệ thống pháp luật Việt Nam từ năm 1945 đến nay. Trên cơ sở đó, tác giả nêu lên những phương hướng và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam [82]. Cuốn "Góp phần bàn về cải cách pháp luật ở Việt Nam hiện nay" (2008) của tác giả Ngô Huy Cương đã đề cập đến vấn đề xây dựng, hoàn thiện pháp luật một cách khái quát, trong đó, tác giả đã phân tích và trình bày có hệ thống những vấn đề cơ bản về cải cách pháp luật trên cơ sở lý luận và từ thực ti n Việt Nam [43]. Cuốn "Xây dựng và hoàn thiện pháp luật nhằm bảo đảm phát triển bền vững ở Việt Nam hiện nay" 2010 do tác giả Nguy n Văn Động chủ biên đã phân tích, làm sáng r nhiều vấn đề quan trọng và cấp thiết đối với việc xây dựng, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững như: Cơ sở khoa học trong
9 các quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về phát triển bền vững và định hướng của việc xây dựng, hoàn thiện pháp luật bảo đảm phát triển bền vững; mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau giữa phát triển bền vững với xây dựng, hoàn thiện pháp luật; cách thức xác định các yếu tố phát triển bền vững trong nội dung pháp luật và lồng ghép chúng vào quá trình xây dựng, ban hành các văn bản Q L; tiêu chuẩn đánh giá mức độ bảo đảm yêu cầu phát triển bền vững trong xây dựng, hoàn thiện pháp luật; hài hòa hóa pháp luật quốc gia với pháp luật quốc tế trong xây dựng, hoàn thiện pháp luật trước yêu cầu phát triển bền vững [54]. Đồng thời, tác giả Nguy n Văn Động cũng công bố hai bài nghiên cứu trên Tạp chí Luật học số 3 năm 2010 (Hoạt động xây dựng pháp luật trước yêu cầu phát triển bền vững của Việt Nam hiện nay) [55] và Tạp chí Luật học số 5 năm 2010 (Cách thức xác định các yếu tố phát triển bền vững của pháp luật và lồng ghép chúng vào quá trình xây dựng pháp luật) [56]. Hai bài viết này đã tập trung phân tích vấn đề xây dựng, hoàn thiện pháp luật trước yêu cầu phát triển bền vững; làm r cách thức xác định các yếu tố phát triển bền vững của pháp luật và vấn đề lồng ghép các yếu tố này vào quá trình xây dựng pháp luật. Cuốn "Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa" 2011 của tác giả Nguy n Minh Đoan đã nghiên cứu và làm sáng tỏ những nội dung chủ yếu về xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam, gắn với điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN. Trong đó, tác giả đã tập trung phân tích những vấn đề lý luận cơ bản về xây dựng pháp luật, xem xét tính hệ thống của pháp luật, làm r những nội dung chủ yếu của hệ thống pháp luật XHCN, phân tích những vấn đề cơ bản về văn bản Q L, đánh giá tác động của văn bản Q L, nêu lên những yêu cầu đối với hoạt động xây dựng pháp luật, đánh giá chất lượng hoạt động xây dựng pháp luật và chất lượng hệ thống pháp luật Việt Nam, đặt ra vấn đề trách nhiệm của người xây dựng pháp luật và vai trò của các nhà khoa học trong hoạt động xây dựng pháp luật, vấn đề phản biện xã hội đối với công tác xây dựng pháp luật, từ đó, nêu lên những nội dung chủ yếu của việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam gắn với điều kiện xây dựng, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN [53]. Giáo trình Lý luận nhà nước và pháp luật của Trường Đại học Luật Hà Nội cũng đã đề cập đến vấn đề xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, nêu lên những yêu cầu và biện pháp cơ bản nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật nước ta, đáp ứng yêu cầu của thực ti n [93].
10 Bên cạnh đó, một số công trình khác như: Cuốn "Hồ Chí Minh toàn tập" tập 5 [73]; Hồ Chí Minh, "Nhà nước - pháp luật" [74]; Cuốn "Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam" của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia [91]; Cuốn "Cải cách hành chính và công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam" của GS.TS Đoàn Trọng Truyến [88].... đều có những nghiên cứu, đánh giá mang tính tổng thể, toàn diện về nhà nước và pháp luật, nêu lên những yêu cầu, phương hướng, biện pháp nhằm xây dựng, hoàn thiện bộ máy nhà nước và hệ thống pháp luật, đặc biệt là trong điều kiện cải cách hành chính và xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN hiện nay. Đây đều là những tài liệu có giá trị tham khảo quan trọng trong việc nghiên cứu các giải pháp nhằm xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà nước và hệ thống pháp luật Việt Nam. Có thể nói, vấn đề xây dựng và hoàn thiện pháp luật Việt Nam nói chung đã được đề cập trong những công trình nghiên cứu khoa học và đã được nhìn nhận một cách tổng thể, toàn diện, khoa học, trên cơ sở lý luận và thực ti n, gắn với điều kiện phát triển kinh tế, xã hội cũng như trước những yêu cầu của thực ti n đang đặt ra ở nước ta. Việc kế thừa và tiếp thu những kết quả nghiên cứu này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng luận án, là cơ sở để phân tích và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, thực trạng cũng như xây dựng những giải pháp góp phần hoàn thiện pháp luật theo mục đích xác định của đề tài. Tuy nhiên, đây là những công trình nghiên cứu khoa học về vấn đề xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam nói chung nên nhìn chung, các vấn đề được đề cập đều trên diện rộng và tổng quát. Trong khi đó, vấn đề hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS mang tính chuyên sâu về một lĩnh vực, cần thiết phải nghiên cứu, tìm hiểu những nội dung cụ thể và sâu hơn. 1.1. NỘI DUNG CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN hù hợp với định hướng nghiên cứu đề tài, việc xem xét, đánh giá kết quả các công trình nghiên cứu liên quan trực tiếp đến đề tài luận án được tiến hành tập trung ở các nội dung sau: XLV L trong TH DS, pháp luật về XLV L trong TH DS và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS. 1.1.1. Xử l vi phạm pháp luật trong thi hành án dân sự Cho đến nay, chưa có công trình khoa học nghiên cứu độc lập nào đề cập riêng biệt đến vấn đề XLV L trong lĩnh vực TH DS. Do đó, hiện nay, chưa có các quan điểm riêng nêu lên khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của XLV L đối với
11 hoạt động TH DS. Trên thực tế đã có một số công trình nghiên cứu, bài viết liên quan nhưng mới chỉ dừng lại ở việc nêu những vấn đề chung về XLV L trong đời sống xã hội chứ chưa đề cập đến hoạt động XLV L trong lĩnh vực TH DS. Chẳng hạn, trong vấn đề XLV L hành chính nói chung, có thể kể đến bài viết "Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính - thực trạng quy định, thực tiễn áp dụng và hướng hoàn thiện" của tác giả Trần Minh Hương đăng trên Tạp chí Luật học số 8 năm 2008, đã nêu lên những vấn đề cơ bản về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trên cơ sở phân tích thực trạng các quy định pháp luật cũng như thực trạng của việc áp dụng pháp luật trong thực ti n, trên cơ sở đó, tác giả đã đưa ra một số quan điểm nhằm hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính nói chung [63]; Bài viết "Hệ thống chế tài xử phạt vi phạm hành chính: những bất cập, hạn chế và phương hướng hoàn thiện" - Tạp chí Luật học số 1 năm 2009 của tác giả Bùi Xuân Đức đã phân tích và làm sáng tỏ một số vấn đề về thực trạng hệ thống xử phạt vi phạm hành chính, làm r những bất cập, hạn chế và nêu lên một số quan điểm nhằm hoàn thiện quy định pháp luật về hệ thống chế tài xử phạt vi phạm hành chính [57]... Trong vấn đề xử lý tội phạm hình sự có thể kể đến cuốn "Một số vấn đề lý luận về tình hình tội phạm ở Việt Nam" (2006) của tác giả hạm Văn Tình, đã phân tích và nêu lên những vấn đề lý luận cơ bản và thực trạng về tình hình tội phạm, góp phần quan trọng trong việc nghiên cứu, tìm hiểu vấn đề tội phạm nói chung [85]... Trong vấn đề xử lý kỷ luật, có thể kể đến bài viết "Một số bất cập của pháp luật về xử lý kỷ luật công chức" - Tạp chí Luật học số 11 năm 2012 của tác giả Cao Vũ Minh và tác giả Nguy n Thị Thiện Trí đã tập trung phân tích và làm sáng rõ những bất cập của pháp luật hiện hành về vấn đề xử lý kỷ luật công chức hiện nay và nêu lên một số giải pháp khắc phục [72]... Có thể nhận thấy, cho đến nay mới chỉ có các công trình nghiên cứu tổng thể về vấn đề XLV L và từng biện pháp XLV L trong đời sống xã hội nói chung. Trong đó, hầu hết các quan điểm hiện nay đều cho rằng XLV L là một vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống xã hội và hoàn thiện pháp luật về XLV L là một vấn đề có tính cấp thiết. Về mặt khái niệm XLV L, các quan điểm đều cho rằng XLV L là hoạt động áp dụng pháp luật của các cơ quan nhà nước và cá nhân có thẩm quyền nhằm xử lý đối với chủ thể thực hiện hành vi V L bằng nhiều biện pháp khác nhau tương ứng với mỗi loại V L, là hoạt động có tính chất cưỡng chế và thể hiện quyền lực nhà nước. Các biện pháp XLV L trong đời sống xã hội được phân loại theo từng V L, bao gồm: XLV L hành chính, xử lý hình sự, XLV L dân sự,
12 xử lý kỷ luật, bồi thường thiệt hại trong thi hành công vụ, XLV L gây thiệt hại về vật chất trong cơ quan, tổ chức. Đây là những quan điểm đúng đắn, phù hợp với quy định pháp luật hiện hành và cần được tiếp thu trong quá trình nghiên cứu vấn đề XLV L trong lĩnh vực TH DS, đặc biệt là trong quá trình xây dựng khái niệm XLVPPL trong TH DS và phân loại các biện pháp XLV L trong TH DS... Tuy nhiên, như đã nói ở trên, hiện nay, chưa có công trình nghiên cứu độc lập nào về vấn đề XLV L trong TH DS, do đó, việc tìm hiểu, nghiên cứu về vấn đề này là rất cần thiết. Đề tài luận án "Hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay" sẽ tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về XLV L trong TH DS, nêu bật khái niệm, đặc điểm của XLV L trong TH DS, đề cập và nêu lên các khái niệm về V L, TNPL trong TH DS, từ đó, nêu và phân tích ý nghĩa của việc XLV L trong TH DS. Những nội dung này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần bổ sung về lý luận đối với vấn đề XLV L trong lĩnh vực TH DS. 1.1.2. Pháp luật về xử l vi phạm pháp luật trong thi hành án dân sự Trên thực tế, các công trình liên quan đến pháp luật về XLV L trong TH DS được nghiên cứu tách biệt ở hai nội dung là pháp luật về TH DS và pháp luật về XLV L nói chung, cụ thể như sau: Các công trình nghiên cứu về pháp luật THADS chủ yếu liên quan đến vấn đề lý luận về TH DS, tổ chức TH DS và thủ tục TH DS : Về vấn đề lý luận TH DS, có thể kể đến một số công trình như: Đề tài khoa học cấp nhà nước độc lập "Luận cứ khoa học và thực tiễn của việc đổi mới tổ chức, hoạt động thi hành án ở Việt Nam trong giai đoạn mới" 2003 do TS Nguy n Đình Lộc làm Chủ nhiệm và GS.TS Hoàng Thế Liên làm hó Chủ nhiệm đã nghiên cứu một cách khá toàn diện, khoa học về từng nội dung liên quan đến tổ chức và hoạt động TH nói chung, thực trạng công tác TH ở nước ta, trên cơ sở đó, nêu lên các quan điểm, yêu cầu và giải pháp nhằm đổi mới tổ chức và hoạt động TH trong thời gian tới [21]. Đề tài KX.04.06 thuộc Chương trình khoa học xã hội cấp nhà nước 2001-2005) "Cải cách các cơ quan tư pháp, hoàn thiện hệ thống các thủ tục tư pháp, nâng cao hiệu quả và hiệu lực xét xử của Tòa án trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân" do Bộ Tư pháp chủ trì đã nghiên cứu TH trong mối quan hệ với hệ thống tư pháp và việc thực hiện quyền tư pháp, trong đó đã đề xuất một số nội dung cải cách tổ chức và hoạt động của cơ quan TH trong điều kiện cải cách tư pháp [22]. Số chuyên đề "Xã hội hóa hoạt
13 động thi hành án dân sự - một số vấn đề lý luận và thực tiễn" (2001) - Thông tin khoa học pháp lý, Viện khoa học pháp lý đã đề cập đến vấn đề xã hội hóa hoạt động TH DS ở nước ta trên cơ sở lý luận và thực ti n, những kinh nghiệm tiếp thu từ thực ti n ở các nước, nêu lên một số quan điểm nhằm xã hội hóa hoạt động TH DS [18]. Cuốn Tổng thuật kết quả nghiên cứu đề tài "Một số vấn đề hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự" 2004 của Trường Đại học Luật Hà Nội đã nêu, tổng hợp kết quả nghiên cứu đề tài "Một số vấn đề hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự", trong đó, các tác giả đã tập trung đánh giá và làm r những vấn đề cơ bản của pháp luật TH DS hiện hành, từ đó nêu lên được những phương hướng, giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện pháp luật TH DS ở nước ta [92]. Đề tài khoa học cấp bộ năm 2005 "Bình luận Pháp lệnh thi hành án dân sự năm 2004" do Viện khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp chủ trì đã phân tích và làm r một số vấn đề về khái niệm, bản chất TH DS, đồng thời, kiến nghị một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về TH DS [23]. Luận án tiến sĩ luật học "Hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay" (2008 của tác giả Nguy n Thanh Thủy, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đã nghiên cứu trực tiếp và toàn diện về vấn đề hoàn thiện pháp luật TH DS, trong đó, tác giả đã phân tích và làm r những vấn đề lý luận về TH DS như: Khái niệm, đặc điểm, nội dung, vai trò của pháp luật TH DS, các tiêu chí hoàn thiện pháp luật TH DS, phân tích lịch sử và thực trạng pháp luật TH DS, từ đó, đưa ra các quan điểm và giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật TH DS, nâng cao hiệu quả hoạt động TH DS [84]. Số chuyên đề về Luật THADS - Tạp chí Nghề luật số 2 năm 2009 đã tập trung phân tích và đánh giá những nội dung cơ bản của Luật TH DS năm 2008, nêu lên những điểm mới, tiến bộ và thành tựu của Luật trên cơ sở so sánh, đối chiếu với các văn bản pháp luật về TH DS trước đây, trong đó tập trung chủ yếu về những vấn đề như: Ra quyết định TH ; thông báo TH ; xác minh điều kiện TH ; tự nguyện và thỏa thuận trong TH ; hoãn, tạm đình chỉ, đình chỉ, trả lại đơn yêu cầu TH ; chuyển giao quyền và nghĩa vụ trong TH ; ủy thác THADS; phí THA; các biện pháp bảo đảm TH ; cưỡng chế TH ; xử lý tài sản, vật chứng trong TH ; áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời; quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm; quyết định phá sản; TH lao động; giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TH [62]. Bài viết "Những điểm mới cơ bản của Luật Thi hành án dân sự" của tác giả Nguy n Văn Nghĩa đăng trên Tạp chí Luật học số 5 năm 2009 đã phân tích và làm sáng tỏ một số điểm mới cơ bản của Luật TH DS năm 2008 so với háp lệnh TH DS năm 2004 cũng như những văn bản liên quan trước đó [79]. Số
14 chuyên đề về TH DS - Tạp chí Dân chủ và pháp luật hàng năm từ năm 2006 đến năm 2012 đã tập trung nghiên cứu các nội dung cơ bản về TH DS, những vấn đề lý luận và thực ti n, những quy định của pháp luật về TH DS, hoạt động áp dụng pháp luật về TH DS trong thực ti n, những tồn tại, vướng mắc trong tổ chức và hoạt động TH DS, đồng thời, đã nêu được những giải pháp cơ bản, trên cơ sở lý luận và thực ti n nhằm đổi mới tổ chức và nâng cao hiệu quả công tác TH DS. Thành tựu nổi bật trong các số chuyên đề này là đã phản ánh được khá đầy đủ và chi tiết những vấn đề cơ bản về TH DS ở từng giai đoạn nhất định, cả thể chế và thực ti n, đồng thời, đã nêu được những đề xuất, kiến nghị nhằm khắc phục khó khăn, vướng mắc trong tổ chức và hoạt động TH DS, góp phần quan trọng vào quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật về TH DS [26-33]. Giáo trình Luật TH DS năm 2009 của Trường Đại học Luật Hà Nội cũng đã trình bày những vấn đề cơ bản về pháp luật TH DS cũng như hệ thống tổ chức, hoạt động và thủ tục TH DS ở nước ta hiện nay [97]. Bên cạnh đó, một số công trình nghiên cứu về pháp luật TH DS ở các nước trên thế giới đã có những đánh giá và rút ra kinh nghiệm quan trọng cho nước ta, trong đó có thể kể đến cuốn "Tài liệu tham khảo về thừa phát lại và thi hành án" dịch từ "L’Hussier de la justice" do Hội đồng thừa phát lại háp ấn hành tháng 2/1994 đã đề cập đến những vấn đề cơ bản về thừa phát lại và TH , trong đó chủ yếu đã nêu và làm sáng r những nội dung cơ bản về tổ chức TH tư nhân và quy chế Chấp hành viên Thừa phát lại . Đó là những kinh nghiệm cần thiết cho việc đổi mới tổ chức và hoạt động TH DS ở nước ta [75].... Đề tài "Thi hành án dân sự - thực trạng và hướng hoàn thiện" 1998 của Dự án VIE/98/01 do Bộ Tư pháp phối hợp với Dự án VIE thực hiện cũng đã có những đánh giá quan trọng về thực trạng và kiến nghị một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy định pháp luật về TH DS ở Việt Nam [16]. Báo cáo đề xuất "Bình luận của STAR Việt Nam về dự thảo Bộ luật thi hành án của Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam" (2005 của tác giả Jame F. Harigan [64] và Báo cáo tại Hội thảo góp ý dự thảo Bộ luật TH "Các yêu cầu của Hiệp định thương mại WTO và khuyến nghị của Dự án STAR - Việt Nam về dự án Bộ luật thi hành án" 2006 của tác giả John Bently [65] đã có những bình luận mang tính khoa học cao về các quy định trong Dự thảo Bộ luật TH , đồng thời, kiến nghị một số giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định pháp luật về TH ở Việt Nam. Bài viết "Vài nét về thi hành án dân sự ở Singapore" của tác giả Nguy n Công Bình đăng trên Tạp chí Luật học số 5 năm 1999 đã tập trung phân tích và
15 đánh giá những nét mang tính đặc trưng của pháp luật về TH DS ở Singapore [8]. Cuốn "Nghiên cứu tổ chức và hoạt động của hệ thống tư pháp một số nước trên thế giới" 2011 của Bộ Tư pháp cũng đã có những phân tích và đánh giá về tổ chức và hoạt động tư pháp của một số nước trên thế giới, trong đó có đề cập đến vấn đề tổ chức và hiệu quả hoạt động của TH ở các nước này. Đây là những nội dung có tính chất tham khảo quan trọng đối với Việt Nam [26]. Cùng với đó, các báo cáo của Bộ Tư pháp nghiên cứu, khảo sát về pháp luật TH DS của một số nước tiên tiến trên thế giới như: Báo cáo của Cục Quản lý TH DS - Bộ Tư pháp về kết quả tọa đàm Luật TH DS của Thụy Điển từ ngày 28-29/10/1997 [14], Báo cáo của Đoàn khảo sát liên ngành - Bộ Tư pháp về kinh nghiệm TH DS tại Cộng hòa Liên bang Đức từ ngày 15/4/1998 đến ngày 25/4/1998 [15], Báo cáo của Vụ háp luật Dân sự, Kinh tế - Bộ Tư pháp về kết quả tọa đàm pháp luật TH DS Nhật Bản từ ngày 2-3/10/2000 và ngày 6-7/10/2000 [17], về kết quả tọa đàm pháp luật TH DS Thụy Điển từ ngày 11-13/12/2002 [19], Báo cáo của Đoàn khảo sát liên ngành Bộ Tư pháp về kết quả khảo sát, tìm hiểu Luật TH tại Hoa kỳ từ ngày 27/9/2005 đến ngày 06/10/2005 [21]... đã có sự nghiên cứu, tìm hiểu, đánh giá sâu về pháp luật TH DS của một số nước như Thụy Điển, Hoa kỳ, Đức, Nhật Bản... từ đó nêu lên những kinh nghiệm quan trọng trong việc xây dựng, hoàn thiện và thực hiện pháp luật về TH DS cho Việt Nam. Năm 2011, được sự hỗ trợ của UND , một nhóm chuyên gia của Bộ Tư pháp do GS.TS Hoàng Thế Liên chỉ đạo đã biên soạn và cho công bố cuốn "Nghiên cứu tổ chức và hoạt động của hệ thống tư pháp của năm quốc gia: Trung Quốc, Inđônêxia, Nhật Bản, Hàn Quốc và Nga". Cuốn sách đã cung cấp đầy đủ các thông tin về TH hình sự và dân sự của năm nước nêu trên, làm r loại TH , tổ chức, mô hình, nhiệm vụ chức năng, quan hệ quy trình, các cơ chế của TH hình sự và dân sự [26]. Qua việc tìm hiểu những công trình nêu trên có thể nhận thấy, trong những năm qua, đã có nhiều công trình, bài viết nghiên cứu những vấn đề lý luận về TH DS, trong đó, chủ yếu tập trung vào những nội dung cơ bản như: Đổi mới tổ chức và hoạt động TH DS; khắc phục những tồn tại, khó khăn, vướng mắc trong TH DS; nâng cao hiệu quả hoạt động TH DS; xã hội hóa hoạt động TH DS; kinh nghiệm về TH DS của một số nước tiên tiến trên thế giới... Nhìn chung, những kết quả nghiên cứu này đã góp phần đáng kể trong quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật về TH DS, thực hiện và áp dụng pháp luật về TH DS, đóng góp quan trọng cho việc nghiên cứu về TH DS, là quá trình tổng kết pháp luật về TH DS.