Luận án Tiến sĩ: Tác động của tài chính toàn diện kỹ thuật số và tập trung ngân hàng đến ổn định ngân hàng trong bối cảnh phát triển tài chính

Trong bối cảnh phát triển tài chính toàn cầu và Chương trình nghị sự 2030, ổn định ngân hàng đóng vai trò cốt lõi, là nền tảng cho tăng trưởng bền vững và phát triển toàn diện. Hệ thống ngân hàng không chỉ là trung gian tài chính mà còn là yếu tố then chốt trong việc phân bổ nguồn lực và quản trị rủi ro. Nghiên cứu này tập trung vào tác động phức tạp của tài chính toàn diện kỹ thuật số (TCTD kỹ thuật số) và mức độ tập trung ngân hàng đến sự ổn định của hệ thống ngân hàng. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và xu hướng số hóa, việc hiểu rõ cách các yếu tố này tương tác và ảnh hưởng đến tính ổn định của hệ thống tài chính trở nên cấp thiết, đặc biệt khi các phương thức tiếp cận truyền thống không còn phản ánh đầy đủ thực tiễn. Mục tiêu là làm rõ cơ sở lý luận và cung cấp bằng chứng thực nghiệm về mối quan hệ này.

Các nhà nghiên cứu học thuật, hoạch định chính sách trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, cán bộ quản lý ngân hàng, và sinh viên sau đại học quan tâm đến ổn định tài chính và tài chính toàn diện kỹ thuật số.

Luận án tiến sĩ này đánh giá tác động của tài chính toàn diện kỹ thuật số và tập trung ngân hàng đến ổn định hệ thống ngân hàng trong bối cảnh phát triển tài chính, khảo sát dữ liệu từ 65 quốc gia trong giai đoạn 2011-2022. Sử dụng phương pháp đa chiều bao gồm dự báo dữ liệu thiếu, phân tích thành phần chính để xây dựng biến tổng hợp, phương pháp Bayes để ước lượng mô hình, và FGLS để kiểm tra tính vững của các ước lượng. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng cả tài chính toàn diện kỹ thuật số và tập trung ngân hàng đều có tác động phi tuyến tính hình chữ U thuận lên ổn định ngân hàng. Cụ thể, tài chính toàn diện kỹ thuật số ban đầu có thể làm giảm ổn định nhưng khi vượt qua ngưỡng nhất định sẽ củng cố sự ổn định. Tương tự, tập trung ngân hàng có thể làm giảm ổn định ban đầu nhưng sau một ngưỡng nhất định lại tăng cường sự ổn định. Mỗi khía cạnh của tài chính toàn diện kỹ thuật số (tiền gửi, thẻ, cho vay, thanh toán) có ảnh hưởng khác nhau. Các biến kiểm soát như phát triển tài chính, tăng trưởng kinh tế và chất lượng thể chế có tác động tích cực, trong khi tỷ lệ thất nghiệp, lạm phát và đầu tư trực tiếp nước ngoài có tác động tiêu cực. Nghiên cứu cũng phát hiện rằng phát triển tài chính làm tăng cường tác động tích cực của tài chính toàn diện kỹ thuật số và làm giảm tác động tích cực của tập trung ngân hàng đến ổn định. Luận án góp phần làm rõ các tác động phi tuyến, xác định ngưỡng hiệu quả, và cung cấp các hàm ý chính sách quan trọng cho các quốc gia trong nỗ lực thúc đẩy tài chính toàn diện và tái cấu trúc hệ thống ngân hàng nhằm đạt được sự ổn định.