Luận văn " doanh nghiệp vừa và nhỏ "

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:59

Thêm vào BST

Báo xấu

699
lượt xem 210
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'luận văn " doanh nghiệp vừa và nhỏ "', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn " doanh nghiệp vừa và nhỏ "

"" Luận văn Đề tài :doanh nghiệp vừa và nhỏ
Ch¬ng I Nh÷ng c¬ së lý luËn chung cña doanh nghiÖp võa vµ nhá 1. Kh¸i niÖm cña doanh nghiÖp võa vµ nhá Nhiều chuyên gia kinh tế và pháp luật của Việt Nam cho rằng khái niệm doanh nghiệp vừa và nhỏ và sau đó khái niệm doanh nghiệp nhỏ và cực nhỏ được du nhập từ bên ngoài vào Việt Nam. Vấn đề tiêu chí doanh nghiệp vừa, nhỏ và cực nhỏ là trung tâm của nhiều cuộc tranh luận về sự phát triển của khu vực này trong nhiều năm qua. Định nghĩa về doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp nhỏ và cực nhỏ rõ ràng phải dựa trước tiên vào quy mô doanh nghiệp. Thông thường đó là tiêu chí về số nhân công, vốn đăng kí, doanh thu..., các tiêu chí này thay đổi theo từng quốc gia, từng chương trình phát triển khác nhau. Ở Việt Nam đã giải quyết vấn đề định nghĩa này một phần nào. Công văn số 681 /CP-KTN ban hành ngày 20-6-1998 theo đó doanh nghiệp nhỏ và vừa là doanh nghiệp có số công nhân dưới 200 người và số vốn kinh doanh dưới 5 tỷ đồng (tương đương 378.000 USD - theo tỷ giá giữa VND và USD tại thời điểm ban hành công văn). Tiêu chí này đặt ra nhằm xây dựng một bức tranh chung về các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam phục vụ cho việc hoạch định chính sách. Trên thực tế tiêu chí này không cho phép phân biệt các doanh nghiệp vừa, nhỏ và cực nhỏ. Vì vậy, tiếp theo đó Nghị định số 90/2001/NĐ-CP đưa ra chính thức định nghĩa doanh nghiệp nhỏ và vừa như sau: “Doanh nghiệp nhỏ và vừa là cơ sở sản xuất, kinh doanh độc lập, đã đăng ký kinh doanh theo pháp luật hiện hành, có vốn đăng ký không quá 10 tỷ đồng hoặc số lao động trung bình hàng năm không quá 300 người”. Các doanh nghiệp cực nhỏ được quy định là có từ 1 đến 9 nhân công, doanh nghiệp có từ 10 đến 49 nhân công được coi là doanh nghiệp nhỏ.
2.Tiªu chÝ ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá Trên thế giới, định nghĩa về doanh nghiệp vừa và nhỏ được hiểu và quy định khác nhau tuỳ theo từng nơi. Các tiêu chí để phân loại doanh nghiệp có hai nhóm: tiêu chí định tính và tiêu chí định lượng. Nhóm tiêu chí định tính dựa trên những đặc trưng cơ bản của doanh nghiệp như chuyên môn hoá thấp, số đầu mối quản lý ít, mức độ phức tạp của quản lý thấp... Các tiêu chí này có ưu thế là phản ánh đúng bản chất của vấn đề nhưng thường khó xác định trên thực tế. Do đó chúng thường được dùng làm cơ sở để tham khảo trong, kiểm chứng mà ít được sử dụng để phân loại trong thực tế. Nhóm tiêu chí định lượng có thể dựa vào các tiêu chí như số lao động, giá trị tài sản hay vốn, doanh thu, lợi nhuận. Trong đó: Số lao động: có thể lao động trung bình trong danh sách, lao động thường xuyên, lao động thực tế; Tài sản hay vốn: có thể là tổng giá trị tài sản (hay vốn), tài sản (vốn) cố định, giá trị tài sản còn lại; Doanh thu: có thể là tổng doanh thu/năm, tổng giá trị gia tăng/năm (hiện nay có xu hướng sử dụng chỉ số này). Trong các nước APEC tiêu chí được sử dụng phổ biến nhất là số lao động. Còn một số tiêu chí khác thì tuỳ thuộc vào điều kiện từng nước. Tuy nhiên sự phân loại doanh nghiệp theo quy mô lại thường chỉ mang tính tương đối và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Trình độ phát triển kinh tế của một nước: trình độ phát triển càng cao thì trị số các tiêu chí càng tăng lên. Ví dụ như một doanh nghiệp có 400 lao động ở Việt Nam không được coi là doanh nghiệp vừa và nhỏ nhưng lại được tính là SME ở CHLB Đức. Ở một số nước có trình độ phát triển kinh tế thấp thì các chỉ số về lao động, vốn để phân loại doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ thấp hơn so với các nước phát triển. Tính chất ngành nghề: do đặc điểm của từng ngành, có ngành sử dụng nhiều lao động như dệt, may, có ngành sử dụng ít lao động nhưng nhiều vốn như hoá chất, điện... Do đó cần tính đến tính chất này để có sự so sánh đối chứng trong phân loại các SME giữa các ngành với nhau. Trong thực tế, ở nhiều nước, người ta thường phân chia thành hai đến ba nhóm ngành với
các tiêu chí phân loại khác nhau. Ngoài ra có thể dùng khái niệm hệ số ngành (Ib) để so sánh đối chứng giữa các ngành khác nhau. Vùng lãnh thổ: do trình độ phát triển khác nhau nên số lượng và quy mô doanh nghiệp cũng khác nhau. Do đó cần tính đến cả hệ số vùng (Ia) để đảm bảo tính tương thích trong việc so sánh quy mô doanh nghiệp giữa các vùng khác nhau. Bảng : Tham khảo về tiêu chí doanh nghiệp vừa và nhỏ ở một số nước TÊN NƯỚC TIÊU CHÍ DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ - Sản xuất : dưới 100 LĐ ÚC - Phi sản xuất: dưới 20 LĐ - Doanh nghiệp nhỏ: dưới 100 LĐ MỸ - Doanh nghiệp vừa: 101-499 LĐ - Sản xuất:dưới 300 LĐ hoặc dưới 100 triệu Yên NHẬT - Bán lẻ, dịch vụ: dưới 50 LĐ hoặc dưới 10 triệu Yên CHLB ĐỨC - Dưới 500 LĐ - Công nghiệp, xây dựng: vốn góp dưới 40 triệu NT$, dưới 300 LĐ - Khai khoáng: vốn góp dưới 40 triệu NT$, dưới 500 LĐ ĐÀI LOAN - Thương mại, vận tải và dịch vụ khác: dưới 40 triệu NT$ doanh thu, dưới 50 LĐ (Nguồn : tổng hợp từ dữ liệu sưu tầm được qua các trang web trên mạng) Tính lịch sử: một doanh nghiệp trước đây được coi là lớn, nhưng với quy mô như vậy, hiện tại hoặc tương lai có thể được coi là vừa hoặc nhỏ. Như vậy trong việc xác định quy mô doanh nghiệp cần tính thêm hệ số tăng trưởng quy mô doanh nghiệp trung bình (Id) trong từng giai đoạn. Hệ số này chỉ được sử dụng khi xác định quy mô doanh nghiệp cho các thời kì khác nhau. Mục đích phân loại: khái niệm doanh nghiệp vừa và nhỏ khác nhau tuỳ theo mục đích công việc phân loại. Như vậy có thể xác định được quy mô doanh nghiệp vừa và nhỏ thuộc một ngành hoặc một địa bàn cụ thể theo công thức sau: F(Sba) = Ib* Ia*Sa/ Id Trong đó:
F(Sba): quy mô một doanh nghiệp thuộc một ngành và trên một lãnh thổ cụ thể. Ib,Ia,Id: tương ứng là hệ số vùng, ngành, hệ số tăng trưởng quy mô doanh nghiệp; Sa : quy mô vừa và nhỏ chung trong một nước. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ có vai trò quan trọng trong nền kinh tế một quốc gia, khu vực và toàn cầu. Các ưu thế và nhược điểm của loại hình doanh nghiệp này sẽ được trình bày dưới đây nhằm đem lại một cái nhìn sâu vào bản chất của loại hình này, cho phép ta định ra hướng đi rõ ràng trong việc xác định hướng phát triển cho loại hình này. 3.Ưu thế của doanh nghiệp vừa và nhỏ: Doanh nghiệp vừa và nhỏ có những lợi thế rõ ràng, đó là khả năng thoả mãn nhu cầu có hạn trong những thị trường chuyên môn hoá, khuynh hướng sử dụng nhiều lao động với trình độ lao động kỹ thuật trung bình thấp, đặc biệt là rất linh hoạt, có khả năng nhanh chóng thích nghi với các nhu cầu và thay đổi của thị trường. Doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể bước vào thị trường mới mà không thu hút sự chú ý của các doanh nghiệp lớn (do quy mô doanh nghiệp nhỏ), sẵn sàng phục vụ ở những nơi xa xôi nhất, những khoảng trống vừa và nhỏ trên thị trường mà các doanh nghiệp lớn không đáp ứng vì mối quan tâm của họ đặt ở các thị trường có khối lượng lớn. Doanh nghiệp vừa và nhỏ là loại hình sản xuất có địa điểm sản xuất phân tán, tổ chức bộ máy chỉ đạo gọn nhẹ nên nó có nhiều điểm mạnh: - Dễ dàng khởi sự, bộ máy chỉ đạo gọn nhẹ và năng động, nhạy bén với thay đổi của thị trường. Doanh nghiệp chỉ cần một số vốn hạn chế, mặt bằng không lớn, các điều kiện sản xuất đơn giản là đã có thể bắt đầu hoạt động. Vòng quay sản phẩm nhanh nên có thể sử dụng vốn tự có, hoặc vay bạn bè, người thân dễ dàng. Bộ máy tổ chức gọn nhẹ linh hoạt, dễ quản lý, dễ quyết định. Đồng thời, do tính chất linh hoạt cũng như quy mô nhỏ cảu nó, doanh nghiệp có thể dễ dàng phát hiện thay đổi nhu cầu của thị trường, nhanh chóng chuyển đổi hướng kinh doanh, phát huy tính năng động sáng tạo, tự chủ, nhạy bén
trong lựa chọn thay đổi mặt hàng. Từ đó doanh nghiệp sẽ tạo ra sự sống động trong phát triển kinh tế. - Sẵn sàng đầu tư vào các lĩnh vực mới, lĩnh vực có mức độ rủi ro cao. Đó là bởi vì các doanh nghiệp loại này có mức vốn đầu tư nhỏ, sử dụng ít lao động nên có khả năng mạo hiểm sẵn sàng mạo hiểm. Trong trường hợp thất bại thì cũng không bị thiệt hại nặng nề như các doanh nghiệp lớn, có thể làm lại từ đầu được. Bên cạnh đó các doanh nghiệp vừa và nhỏ có động cơ để đi vào các lĩnh vực mới này: do tính chất nhỏ bé về quy mô nên khó cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn trong sản xuất dây chuyền hàng loạt. Họ phải dựa vào lợi nhuận thu được từ các cuộc kinh doanh mạo hiểm. - Dễ dàng đổi mới trang thiết bị, đổi mới công nghệ, hoạt động hiệu quả với chi phí cố định thấp. Doanh nghiệp có nguồn vốn kinh doanh ít nên đầu tư vào các tài sản cố định cũng ít, do đó dễ tiến hành đổi mới trang thiết bị khi điều kiện cho phép. Đồng thời doanh nghiệp tận dụng được lao động dồi dào để thay thế vốn. Với chiến lược phát triển, đầu tư đúng đắn,sử dụng hợp lý các nguồn lực của mình, các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể đạt được hiệu quả kinh tế - xã hội cao, cũng như có thể sản xuất được hàng hoá có chất lượng tốt và có sức cạnh tranh trên thị trường ngay cả khi điều kiện sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có nhiều hạn chế. - Không có hoặc ít có xung đột giữa người thuê lao động với người lao động. Quy mô doanh nghiệp vừa và nhỏ tất nhiên là không lớn lắm. Số lượng lao động trong một doanh nghiệp không nhiều, sự phân công lao động trong xí nghiệp chưa quá mức rõ rệt. Mối quan hệ giữa người thuê lao động và người lao động khá gắn bó. Nếu xảy ra xung đột, mâu thuẫn thì dễ dàn xếp. 4. Hạn chế của doanh nghiệp vừa và nhỏ Các hạn chế của loại hình doanh nghiệp này đến từ hai nguồn. Các hạn chế khách quan đến từ thực tế bên ngoài, và các hạn chế đến từ chính
các lợi thế của doanh nghiệp vừa và nhỏ. - Hạn chế đầu tiên và lớn nhất của SMEs nằm trong chính đặc điểm của nó, đó là quy mô nhỏ, vốn ít, do đó các doanh nghiệp này thường lâm vào tình trạng thiếu vốn trầm trọng mỗi khi muốn mở rộng thị trường, hay tiến hành đổi mới, nâng cấp trang thiết bị. - Các doanh nghiệp vừa và nhỏ thường phụ thuộc vào doanh nghiệp mà nó cung cấp sản phẩm. - Khó khăn trong nâng cấp trang thiết bị, đầu tư công nghệ mới, đặc biệt là các công nghệ đòi hỏi vốn lớn, từ đó ảnh hưởng đến năng suất lao động, chất lượng sản phẩm và tính cạnh tranh trên thị trường. - Có nhiều hạn chế trong đào tạo công nhân và chủ doanh nghiệp, thiếu bí quyết và trợ giúp kỹ thuật, không có kinh nghiệm trong thiết kế sản phẩm, thiếu đầu tư cho nghiên cứu và phát triển,... nói cách khác là không đủ năng lực sản xuất để đáp ứng các yêu cầu về chất lượng, khó nâng cao được năng suất và hiệu quả kinh doanh. - Thiếu trợ giúp về tài chính và tiếp cận thị trườngcác doanh nghiệp vừa và nhỏ thường tỏ ra bị động trong các quan hệ thị trường. - Do tính chất vừa và nhỏ của nó, SMEs gặp khó khăn trong thiết lập và mở rộng quan hệ hợp tác với các đơn vị kinh tế bên ngoài địa phương doanh nghiệp đó đang hoạt động. - Cũng do tính chất vừa và nhỏ của nó, SMEs gặp khó khăn trong thiết lập chỗ đứng vững chắc trong thị trường 5. Vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ a. Tạo ra nhiều việc làm với chi phí thấp Các cơ sở doanh nghiệp vừa và nhỏ rất thích hợp với các phương pháp tiết kiệm vốn và do đó chúng được công nhận là phương tiện giải quyết thất nghiệp hiệu quả nhất Thứ nhất, do đặc tính phân bố rải rác của chúng. Các doanh nghiệp loại này thường phân tán nên chúng có thể đảm bảo cơ hội việc làm cho nhiều vùng địa lý và nhiều đối tượng lao động, đặc biệt là với các vùng sâu, vùng xa, vùng chưa phát triển kinh tế, với các đối tượng lao động có trình độ
tay nghề thấp. Nhờ vậy chúng vừa giải quyết thất nghiệp vừa góp phần giảm dòng người chuyển về thành phố tìm việc làm. Thứ hai, do tính linh hoạt, uyển chuyển dễ thích ứng với các thay đổi của thị trường của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trong trường hợp có biến động xảy ra, các doanh nghiệp lớn sẽ đối phó khá chậm chạp, không phải vì cấp quản lý bất tài mà bởi vì doanh nghiệp lớn thì khó xoay trở nhanh. Họ sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động, sau đó sẽ phải sa thải bớt lao động để cắt giảm chi phí đến mức có thể tồn tại và phát triển được trong điều kiện cung lớn hơn cầu. Trong khi đó do khả năng linh hoạt, có thể thích ứng nhanh với thay đổi của thị trường, các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn có thể tồn tại được mà không phải sử dụng đến biện pháp cắt giảm lao động. Bảng : Tỷ trọng thu hút lao động và tạo ra giá trị gia tăng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở một số nước Châu Á TÊN NƯỚC THU HÚT LAO ĐỘNG GIÁ TRỊ GIA TĂNG (%) (%) Singapore 35.2 26.6 Malaysia 47.8 36.4 Hàn Quốc 37.2 21.1 Nhật Bản 55.2 38.8 (Albert Bery: Các hoạt động kinh doanh vừa và nhỏ dưới tác động của tự do hoá thương mại và tỷ giá: kinh nghiệm của Canada và Mỹ Latinh, 1996) b. Cung cấp cho xã hội một khối lượng hàng hoá đáng kể về cả chất lượng, số lượng và chủng loại Các công ty, doanh nghiệp vừa và nhỏ thu hút một lượng lớn lao động và tài nguyên của xã hội để sản xuất ra hàng hoá. Để có thêm sức cạnh tranh trực tiếp với các công ty và tập đoàn lớn, hàng hoá của họ nói chung thiên về sự đa dạng về chất lượng và chủng loại, tạo cho người tiêu dùng có nhiều cơ hội được lựa chọn. Bên cạnh đó họ cũng tiến vào nhiều thị trường nhỏ mà các công ty lớn bỏ qua vì doanh thu từ đó quá nhỏ.
c. Gieo mầm cho các tài năng quản trị kinh doanh Một số những người có tài trong quản trị kinh doanh không muốn làm việc trong các công ty lớn mà muốn mở công ty riêng để tiện đường vùng vẫy. Các doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ rất thích hợp đối với họ trong việc thử sức của mình. Bên cạnh đó các công ty tư nhân lớn nói chung đều xuất phát từ các công ty nhỏ đi lên. Tập đoàn Microsoft của tỷ phú Bill Gates cũng do ông ta xây dựng dần lên. Ông ta vào lúc 20 tuổi vẫn còn là một người chưa có nhiều tài sản, bỏ học đại học để mở doanh nghiệp riêng của mình. Chưa đầy 30 năm sau đã trở thành người giàu nhất thế giới, là một điển hình của người làm giàu dựa vào năng lực của mình. Các công ty nhỏ là còn là nơi huấn luyện nguồn nhân lực cho các công ty lớn. Các nhân viên sẽ học được những kỹ năng ban đầu về quản lý rất cần thiết, được công ty lớn đánh giá cao như là: Điều hành kinh doanh Quan hệ với khách hàng Kiểm soát và quản lý nhân viên Quy định xuất nhập khẩu Quản lý thời gian Công nghệ thông tin hiện đại Điều hành văn phòng Các quy định về thuế Hậu cần Hệ thống cung cấp và phân phối Bán hàng và tiếp thị Luật lệ công ty Xúc tiến sản phẩm và dịch vụ Bán hàng Định giá và lợi nhuận Quan hệ với quan chức chính phủ Đây là các kỹ năng cần thiết cho công việc ở các công ty lớn và việc đào tạo chúng cho người lao động cần thời gian. Các doanh nghiệp nhỏ sẽ thực hiện “hộ” khâu này. Nhân viên công ty nhỏ sau một thời gian có được kinh nghiệm rồi sẽ được các công ty lớn thu nhận. d. Tăng nguồn tiết kiệm và đầu tư cho dân địa phương Nhìn chung các doanh nghiệp vừa và nhỏ được mở ra ở địa phương nào đều có công nhân và chủ doanh nghiệp là người ở địa phương đó. Khi các
doanh nghiệp loại đó được mở ra thì người dân lao động ở địa phương có công ăn việc làm, có nguồn thu nhập. Kết cục là quỹ tiền tiết kiệm-đầu tư của địa phương đó được bổ sung. e. Làm cho nền kinh tế năng động và hiệu quả hơn Các công ty lớn và các tập đoàn không có được tính năng động của các đơn vị kinh tế nhỏ hơn chúng vì một nguyên nhân đơn giản là quy mô của chúng quá lớn. Quy luật của vật lý là khối lượng một vật càng lớn thì quán tính của nó càng lớn. Cũng vậy, các đơn vị kinh tế càng to lớn thì càng thiếu tính linh hoạt, thiếu khả năng phản ứng nhanh, nói cách khác là sức ì càng lớn.Một nền kinh tế đặt một tỷ lệ quá lớn nguồn lao động và tài nguyên vào tay các doanh nghiệp quy mô lớn sẽ trở nên chậm chạp, không bắt kịp và phản ứng kịp với các thay đổi trên thị trường. Ngược lại, một nền kinh tế có một tỷ lệ thích hợp các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ trở nên “nhanh nhẹn” hơn, phản ứng kịp thời hơn. Tính hiệu quả của nền kinh tế sẽ được nâng cao. f. Cải thiện mối quan hệ giữa các khu vực kinh tế khác nhau g. Phát huy và tận dụng các nguồn lực địa phương, góp phần tăng trưởng kinh tế Một nền kinh tế bao giờ cũng có “vùng biên giới”, “vùng sâu”, “vùng xa”. Đó là các khu vực địa lý hoặc các thị trường có quy mô nhỏ, kém phát triển, hoặc là xa tuyến giao thông, thiếu tài nguyên... Các công ty lớn thường bỏ qua các khu vực đó vì cho rằng nguồn lợi thu được từ đó không lớn bằng nguồn lợi thu được từ nơi khác với cùng một chi phí bỏ ra, nói cách khác là chi phí cơ hội của vùng đó cao. Nếu một nền kinh tế chỉ có các doanh nghiệp lớn thì điều này sẽ dẫn đến một sự phát triển không đều giữa các vùng, không tận dụng hết tài nguyên và giảm hiệu quả hoạt động của nền kinh tế cũng như gây ra các thiệt hại tiềm tàng cho nền kinh tế. Tuy nhiên đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ thì chi phí cơ hội của các vùng này là chấp nhận được, xứng đáng với nguồn lợi thu lại. Vì vậy họ sẵn sàng hoạt động ở đây nếu có các chính sách ưu đãi thích hợp của chính quyền địa phương. h. Giữ gìn và phát huy các ngành nghề truyền thống, thể hiện bản sắc dân tộc Trong quá trình hiện đại hoá, công nghiệp hoá các ngành nghề truyền
thống đang đứng trước sự cạnh tranh khốc liệt, giữa chế tạo sản phẩm thủ công với sản xuất dây chuyền hàng loạt. Một ví dụ như: thợ đóng giày có thể đóng những đôi giày rất bền dùng được hàng năm không hỏng . Nhưng trong thời hiện đại phải đối mặt với các xí nghiệp sản xuất giày có sản phẩm không bền lắm, đổi mới theo mùa và giá rẻ hơn so với giày thủ công. Một thợ thủ công hay vài người thì không thể đương đầu được với các doanh nghiệp lớn đó. Muốn tồn tại được các thợ thủ công phải hợp nhau lại thành lập doanh nghiệp, sau đó quảng cáo xa rộng để tìm đến các khách hàng tiềm năng của các sản phẩm thủ công. Trong xã hội luôn tồn tại nhu cầu đối với các sản phẩm truyền thống, vấn đề là phải làm cho những khách hàng đó biết đến sản phẩm của mình. Loại hình doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể nói là rất thích hợp cho sản xuất thủ công. Các ngành nghề truyền thống có thể dựa vào đó để sản xuất, kinh doanh, quảng cáo. Bên cạnh đó công nghệ tiên tiến cũng sẽ dần tiếp cận vào các ngành nghề này. Và đó cũng là một điều cần phải xẩy ra trong thời đại công nghiệp. Cụ thể hơn ta hãy hình dung một cảnh như sau: một số thợ đóng giày hợp nhau lại thành một doanh nghiệp. Trong thành phố địa phương của họ chỉ có một số nhỏ khách hàng ưa thích loại giày đóng thủ công và sẵn sàng trả giá (dù là cao) để đi loại giầy này cầu nhỏ. Doanh nghiệp đó đáp ứng được nhu cầu đó. Sau đó doanh nghiệp tiến hành một chiến dịch quảng cáo trên các phương tiện thông tin đại chúng và trên Internet. Sau một thời gian các khách hàng có nhu cầu tương tự ở tại các thành phố khác trong cả nước liên lạc đặt mua. Tiếp sau nữa là các khách hàng nước ngoài ưa thích kiểu dáng giày quảng cáo trên Internet cũng liên lạc đặt mua. Bên cạnh đó các nghệ nhân cũng sử dụng thêm một số công nghệ mới để hỗ trợ thêm cho việc chế tạo giày như là dùng máy tính để tạo hình sản phẩm trước,... Trong quá trình phát triển đó họ tiếp cận và làm quen với các kỹ thuật và công nghệ mới. Tuy khách hàng địa phương của họ không nhiều nhưng khách hàng trên toàn cầu chiếm một lượng đủ để họ tồn tại được trước thách thức của những đôi giày hiện đại giá rẻ rất mốt được sản xuất hàng loạt kia.
6. Pháp luật chi phối doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam Bảng : Hệ thống các nhóm văn bản luật pháp trực tiếp liên quan doanh nghiÖp võa vµ nhá Tên của luật và chính Luật bị thay thế Nội dung chính sách Nghị định số 90/NĐ- Nghị định đưa ra một chính sách đặc biệt CP về chính sách trợ đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, là chính giúp phát triển các sách hỗ trợ bổ sung cho phát triển doanh doanh nghiệp nhỏ và nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam vừa (2001) Luật Doanh nghiệp Luật Công ty và Luật Doanh nghiệp 1999 và Nghị định số (1999) Luật Doanh 02/2000 hướng dẫn việc thực thi Luật nghiệp tư nhân Doanh nghiệp, đưa ra khuôn khổ pháp lý (21-12-1990), hiện đại đầu tiên cho tất cả các doanh Nghị định số nghiệp đăng ký kinh doanh trong nước: 66/HĐBT ngày 2- Luật quy định việc thành lập các công ty 3-1992 cho các qua việc đăng ký kinh doanh tự giác, hơn hộ kinh doanh cá là thông qua phê chuẩn và cấp phép của thể chính phủ. Luật Phá sản Doanh Luật quy định cơ sở để đánh giá các doanh nghiệp (1993) nghiệp bị phá sản, các thủ tục yêu cầu và tuyên bố phá sản doanh nghiệp Luật Thuế giá trị gia Luật Thuế doanh Luật này xác định mức thuế giá trị gia tăng, tăng thu là mức thuế tính trên giá trị hàng hoá và dịch vụ trong quá trình sản xuất, lưu thông và tiêu dùng. Luật Thuế thu nhập Luật Thuế lợi tức Các đối tượng chịu thuế thu nhập của doanh nghiệp (1999) doanh nghiệp được quy định bởi luật này là thu nhập của tổ chức và cá nhân có hoạt động sản xuất và kinh doanh. Tỷ lệ thuế thu nhập của doanh nghiệp theo quy định của Luật là 32 % ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt. Bộ luật Lao động Bộ luật Lao động điều chỉnh các mối quan (1999), Nghị định hệ lao động tại doanh nghiệp. Mức lương 77/2000/NĐ-CP có tối thiểu trong các doanh nghiệp ở Việt hiệu lực từ ngày 1-1- Nam là 210 000 VNĐ 2001 Luật khuyến khích đầu Xác định những ưu đãi đầu tư trong nước tư trong nước (1994) vào các vùng có khó khăn về kinh tế-xã hội và các hoạt động kinh tế chiến lược, bao gồm về đầu tư tạo nhiều việc làm mới. Luật Thương mại Văn bản luật pháp quy định hoạt động (1997) thương mại tại Việt Nam Sắc lệnh về hợp tác Khuôn khổ pháp lý đầu tiên cho hoạt động chuyển giao công nghệ chuyển giao công nghệ, quy định những (1998). Nghị định chi tiết của việc chuyển giao công nghệ. 45/1998/NĐ-CP
Ch¬ng II Thùc tr¹ng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹i viÖt nam I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c DNVVN t¹i ViÖt nam Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c DNVVN ë ViÖt nam diÔn ra tõ kh¸ l©u, tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n víi nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau, m«i trêng kh¸c nhau mµ nh×n chung lµ chÞu sù ¶nh hëng cña hai nhãm nh©n tè chÝnh lµ cuéc trêng kú kh¸ng chiÕn kÐo dµi gÇn mét thÕ kû vµ nh÷ng quan ®iÓm chÝnh trÞ thêi kú hËu chiÕn tranh. Giai ®o¹n tríc n¨m 1945, khi mµ ViÖt nam cßn n»m trong ¸ch thèng trÞ cña thùc d©n Ph¸p th× còng ®· tån t¹i mét sè lîng ®¸ng kÓ c¸c doanh nghiÖp mµ lóc ®ã lµ c¸c c¬ së, c¸c xëng s¶n xuÊt nhá chñ yÕu tËp trung vµo c¸c lÜnh vùc n«ng nghiÖp, c¸c nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng. C¸c mÆt hµng giai ®o¹n nay phÇn lín vÉn ë d¹ng nguyªn s¬ nhng còng ®¸p øng ®îc nhu cÇu cñ nh©n d©n trong hoµn c¶nh rÊt ®Æc biÖt cña thêi kú ®« hé, thËm chÝ nhiÒu hµng cßn ®îc göi ®i triÓn l·m ë mét sè níc ph¬ng T©y thêi bÊy giê. Trong giai ®o¹n tõ cuéc c¸ch m¹ng th¸ng 8/1945 thµnh c«ng vµ c¶ níc bíc vµo giai ®o¹n kh¸ng chiÕn chèng ph¸p. C¸c DNVVN lóc nµy tån t¹i c¶ ë vïng ta vµ vïng ®Þch, ®¸ng chó ý lµ c¸c DNVVN ë vïng c¨n cø ®· ®ãng gãp vai trß ®¸ng kÓ, võa phôc vô nhu cÇu thêi chiÕn cña nh©n d©n, võa ®¸p øng nhu cÇu hËu cÇn cho kh¸ng chiÕn l©u dµi. Sau th¾ng lîi §iÖn Biªn Phñ lõng lÉy, c¶ miÒn b¾c b¾t tay vµo x©y dùng l¹i ®Êt níc trªn con ®êng x©y dùng CNXH. C¸c DNVVN ra ®êi rÊt nhanh vµ nhiÒu trong giai ®o¹n nµy, lóc nµy chÞu sù chi phèi cña ®êng lèi chÝnh trÞ h×nh thøc hîp t¸c x·, tæ hîp t¸c kinh doanh ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, cßn c¸c DNVVN díi h×nh thøc së h÷u t nh©n th× bÞ lo¹i trõ, trong khi ®ã lo¹i h×nh DNVVN t nh©n ë miÒn Nam lóc ®ã l¹i rÊt ph¸t triÓn. Sau khi thèng nhÊt ®Êt níc n¨m 1975 vµ ®Õn tríc ®¹i héi VIII. §iÓm ®¸ng lu ý trong c¸c DNVVN ë giai ®o¹n nµy lµ ë MiÒn nam, kinh tÕ t nh©n lµ h×nh thøc bÞ kú thÞ vµ c¸c DNVVN díi h×nh thøc së h÷u t nh©n buéc ph¶i quèc h÷u ho¸, DNVVN cña t nh©n bÞ c¶i t¹o,
xo¸ bá, kh«ng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. NÕu muèn tån t¹i th× ph¶i tån t¹i díi d¹ng kh¸c nh díi h×nh thøc hé gia ®×nh, tæ hîp t¸c, hîp t¸c x·, c«ng t hîp danh. §¹i héi VI cña §¶ng céng s¶n ViÖt nam n¨m 1986 thùc sù lµ mét bíc ngoÆt, §¹i héi VI ®· ®a ra chñ tr¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, thõa nhËn sù tån t¹i l©u dµi cña c¸c h×nh thøc sö h÷u kh¸c nhau, thay ®æi quan ®iÓm víi kinh tÕ t nh©n, tõ kú thÞ chuyÓn sang coi träng. Chñ tr¬ng nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hµng lo¹t c¬ së s¶n xuÊt t nh©n, c¸ thÓ, hé gia ®×nh kinh doanh ngµnh c«ng nghiÖp, dÞch vô, th¬ng m¹i ra ®êi vµ ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã, tõ n¨m 1986 ®Õn nay, Nhµ níc ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n ph¸p quy, quy ®Þnh chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi hé gia ®×nh, hé c¸ thÓ, doanh nghiÖp t nh©n, hîp t¸c x·, doanh nghiÖp Nhµ níc. §¸ng chó ý lµ NghÞ quyÕt 16 cña Bé chÝnh trÞ §¶ng céng s¶n ViÖt Nam (1988); NghÞ ®Þnh 27, 28, 29 /H§BT (1988) vÒ kinh tÕ c¸ thÓ, kinh tÕ hîp t¸c vµ hé gia ®×nh; NghÞ ®Þnh 66/H§BT vÒ nhãm kinh doanh díi vèn ph¸p ®Þnh, C«ng v¨n sè 681/CP-KTN ngµy 20/6/98 vÒ ®Þnh híng chiÕn lîc vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn DNVVN vµ mét lo¹t c¸c LuËt nh: LuËt c«ng ty, LuËt doanh nghiÖp t nh©n mµ nay hai LuËt nµy ®· ®îc gép l¹i thµnh LuËt doanh nghiÖp (1999), LuËt hîp t¸c x·, LuËt doanh nghiÖp Nhµ níc, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc(1994), LuËt ®Çu t níc ngoµi(1989) ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ m«i trêng thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn. Trong thêi gian qua, nhiÒu c¬ quan khoa häc, c¬ quan qu¶n lý vµ nhiÒu ®Þa ph¬ng nghiªn cøu vÒ DNVVN nh: Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t (MPI), ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ¬ng(CIEM), Phßng th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt nam (VCCI), Héi ®ång liªn minh c¸c hîp t¸c x· ViÖt Nam(VCA), Häc viÖn chÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh; nhiÒu cuéc héi th¶o trong níc vµ quèc tÕ bµn vÒ chÝnh s¸ch hç trî DNVVN ®· ®îc tæ chøc, vµ còng ®· cã nhiÒu tæ chøc quèc tÕ, c¸c dù ¸n hç trî vÒ tµi chÝnh vµ khoa häc cho DNVVN, trong ®ã cã ViÖn Friedrich Ebert (FES) cña CHLB §øc, Ng©n hµng hîp t¸c vµ ph¸t triÓn NhËt b¶n (JBIC), Tæ chøc hîp t¸c kü thuËt §øc (GTZ), Dù ¸n hç trî cña phßng hîp t¸c quèc tÕ NhËt b¶n (JICA),
Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn dù ¸n Mekong vÒ DNVVN (MPDF). Bªn c¹nh ®ã, Còng cã rÊt nhiÒu trung t©m ra ®êi víi môc ®Ých hç trî c¸c DNVVN, ®ã lµ Trung t©m xóc tiÕn DNVVN thuéc Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt nam (SME PC/VCCI) ë sè 9 §µo Duy Anh, Trung t©m hç trî DNVVN thuéc Tæng côc Tiªu chuÈn-§o lêng-ChÊt lîng (SMEDEC) ë sè 8 Hoµng Quèc ViÖt, Trung t©m dÞch vô vµ hç trî DNVVN (BPSC) ë sè 7 NguyÔn Th¸i Häc, C©u l¹c bé DNVVN Hµ néi( HASMEC) ë sè 418 B¹ch Mai… Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh, DNVVN vÉn gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n, víng m¾c, vµ nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc, chÝnh phñ ®· cã NghÞ ®Þnh 90/2001/CP- ND ngµy 23/11/2001 vÒ chÝnh s¸ch trî gióp, ph¸t triÓn DNVVN trong ®ã quy ®Þnh râ kh¸i niÖm, tiªu chÝ x¸c ®Þnh DNVVN ë ViÖt Nam, kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña DNVVN trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc vµ c¸c biÖn ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch hç trî DNVVN ph¸t triÓn. ChÝnh phñ cßn giao cho MPI ®øng lªn lµm ®Çu mèi phèi hîp c¸c Bé, c¸c ngµnh vµ ®Þa ph¬ng tiÕp tôc nghiªn cøu hoµn chØnh dù th¶o ChiÕn lîc vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn DNVVN , ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p thùc hiÖn ®Ó chÝnh phñ xem xÐt vµ phª duyÖt . NghÞ ®Þnh còng quy ®Þnh viÖc thµnh lËp Côc Ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá” trùc thuéc Bé KÕ ho¹ch - §Çu t, ®Ó gióp Bé trëng Bé KÕ ho¹ch - §Çu t thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc vÒ xóc tiÕn ph¸t triÓn DNVVN; thµnh lËp Héi ®ång khuyÕn khÝch ph¸t triÓn DNVVN lµm nhiÖm vô t vÊn cho Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn DNVVN; thµnh lËp Trung t©m hç trî kü thuËt DNVVN” thuéc c¸c c¬ quan, c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi nghÒ nghiÖp, nh»m thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh trî gióp mét c¸ch thiÕt thùc vµ cã hiÖu qu¶; khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c DNVVN tham gia c¸c hiÖp héi doanh nghiÖp ®· cã vµ thµnh lËp c¸c hiÖp héi, c©u l¹c bé doanh nghiÖp, nh»m triÓn khai c¸c ho¹t ®éng kÓ c¶ thu hót c¸c nguån lùc tõ níc ngoµi ®Ó trî gióp mét c¸ch thiÕt thùc, trùc tiÕp cho DNVVN , c¸c dÞch vô vÒ th«ng tin, tiÕp thÞ më réng thÞ tr- êng, ®µo t¹o, c«ng nghÖ... n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNVVN.
Trong thêi kú tõ ®æi míi ®Õn hiÖn nay, sè lîng doanh nghiÖp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã sù biÕn ®éng rÊt lín. Trong khi sè lîng DNVVN trong khu vùc Nhµ níc gi¶m liªn tôc, th× sè lîng DNVVN trong khu vùc t nh©n trong c«ng nghiÖp (doanh nghiÖp vµ c«ng ty) t¨ng nhanh, sè lîng lao ®éng trªn tæng sè, ®ãng gãp cho GDP vµ tû träng trong tæng ®Çu t x· héi còng t¨ng nhanh (Xem b¶ng 5). Quan niÖm vÒ kinh tÕ t nh©n còng cã nhiÒu ®æi míi, kh«ng cßn c¸i nh×n kú thÞ nh trong giai ®o¹n bao cÊp, víi t tëng gi¸o ®iÒu vµ t¶ khuynh, coi kinh tÕ t nh©n lµ mét lo¹i h×nh kinh tÕ tiªu cùc, lµ tµn d cña chÕ ®é cò, lµ bãc lét, ¨n b¸m , §Õn nay, kinh tÕ t nh©n thùc sù ®· ®îc coi lµ “mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam . C¸c DNVVN ë ViÖt nam, mµ ®¹i diÖn tiªu biÓu lµ khu vùc kinh tÕ t nh©n vµ hé c¸ thÓ, ®· tr¶i qua 2 bíc ngoÆt tÝnh tõ giai ®o¹n ®æi míi. Bíc ngoÆt thø nhÊt cã thÓ xem nh cëi trãi cho doanh nghiÖp lµ vµo cuèi thËp niªn 80, ®Çu thËp niªn 90 khi nhµ níc ban hµnh LuËt §Çu t níc ngoµi(1989), LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc(1994), LuËt doanh nghiÖp t nh©n, LuËt c«ng ty(1990), t¹o c¬ së ph¸p lý cho sù ra ®êi cña nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Theo VCCI th× trong giai ®o¹n 1991-1999, mçi n¨m nÒn kinh tÕ ViÖt nam t¨ng thªm 3.388 doanh nghiÖp. Cã thÓ xem xÐt t×nh h×nh tæng hîp cña khu vùc kinh tÕ t nh©n (®¹i diÖn cho c¸c DNVVN) qua mét sè c¸c chØ tiªu chÝnh nh sè lîng c¸c doanh nghiÖp t nh©n, sè lîng vµ tû lÖ lao ®éng so víi x· héi, møc ®ãng gãp vµo tæng s¶n phÈm quèc néi (GPP), ®Çu t ph¸t triÓn møc ®é ®ãng gãp vµo ®Çu t ph¸t triÓn c¶ níc trong vµi n¨m gÇn ®©y theo b¶ng díi ®©y. Trong khi mµ cha cã mét nguån nµo cung cÊp sè liÖu thèng kª chÝnh thøc riªng cho khu vùc DNVVN th× c¸c sè liÖu thèng kª vÒ khu vùc kinh tÕ t nh©n cã thÓ xem nh ®¹i diÖn cho c¸c DNVVN, v× nh nãi tõ phÇn ®Æc ®iÓm c¸c DNVVN t¹i ViÖt nam, khi nãi ®Õn c¸c DNVVN t¹i ViÖt nam lµ chñ yÕu nãi ®Õn c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc ngoµi quèc doanh.
B¶ng : Sè liÖu kinh tÕ vÒ khu vùc kinh tÕ t nh©n (®¹i diÖn cho c¸c DNVVN). Sè liÖu vÒ khu vùc kinh tÕ t nh©n Ðvt 1996 1997 1998 1999 2000 1. Số lượng đơn vị 1.1.Doanh nghiệp của tư nhân DN 20.272 21.032 20.578 22.767 29.519 - Công nghiệp DN 5.832 6.073 5.927 6.049 6.979 - Thương nghiệp dịch vụ DN 12.695 13.010 12.494 14.234 17.506 - Các ngành khác DN 1.745 1.949 2.157 2.484 5.034 1.2. Hộ cá thể hộ 2.016.259 1.949.836 1.981.306 2.054.178 2.137.713 - Công nghiệp hộ 616.855 608.250 583.352 608.314 645.801 - Thương nghiệp dịch vụ hộ 1.102.619 1.022.385 1.058.542 1.088.606 1.109.293 - Các ngành khác hộ 296.785 319.201 339.412 357.258 382.619 2. Lao động - Tổng số người 3.865.163 3.666.825 3.816.942 4.097.455 4.643.844 - Tỷ lệ so với tổng lao động xã % 11,2 10,3 10,3 10,9 12 hội 2.1.Doanh nghiệp của tư nhân DN 354.328 395.705 435.907 539.533 841.787 - Công nghiệp DN 233.078 252.657 273.819 322.496 498.847 - Thương nghiệp dịch vụ DN 60.936 63.050 62.470 96.720 151.433 - Các ngành khác DN 60.314 79.998 99.618 120.317 191.507 2.2 Hộ cá thể DN 3.510.835 3.271.120 3.381.035 3.557.922 3.802.057 - Công nghiệp DN 1.524.708 1.403.205 1.350.152 1.464.013 1.622.381 - Thương nghiệp dịch vụ DN 1.531.638 1.388.701 1.455.351 1.501.636 1.584.391 - Các ngành khác DN 454.489 479.214 575.532 592.273 595.285 3. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) tỉ - Tổng số toàn quốc 272.036 313.623 361.017 399.943 444.140 đồng Trong đó doanh nghiệp của tư tỉ 77.481 87.475 98.625 106.029 119.337 nhân và cá thể đồng Tỷ lệ trong tổng GDP toàn quốc % 28,48 27,89 27,32 26,51 26,87 3.1 Doanh nghiệp tỉ 19.602 21.920 25.304 27.975 31.733
đồng tỉ - Công nghiệp 4.609 5.278 6.367 7.179 8.626 đồng tỉ - Thương nghiệp dịch vụ 7.565 8.564 10.238 11.203 12.397 đồng tỉ - Các ngành khác 7.428 8.078 8.699 9.593 10.710 đồng - Tỷ lệ trong tổng GDP % 7,21 6,44 7,01 6,99 7,14 tỉ 3.2 Cá thể 57.879 65.555 73.321 78.054 87.604 đồng tỉ - Công nghiệp 9.261 10.658 11.804 12.662 15.491 đồng tỉ - Thương nghiệp dịch vụ 17.381 19.728 22.878 24.865 27.393 đồng tỉ - Các ngành khác 31.237 35.169 38.639 40.527 44.720 đồng - Tỷ lệ trong tổng GDP % 21,28 20,90 20,31 19,52 19,72 4. Vốn đầu tư phát triển tỉ - Tổng số toàn xã hội 131.171 147.633 đồng Trong đó: Doanh nghiệp của tư tỉ 31.542 35.894 nhân và cá thể đồng Tỷ lệ trọng tổng số toàn xã hội % 24,05 24,31 tỉ 4.1 Doanh nghiệp của tư nhân 5.628 6.627 đồng % Trong tổng số toàn xã hội % 4.29 4.49 tỉ 4.2. Cá thể 25.914 29.267 đồng Tỷ lệ trong tổng số toàn xã hội % 19,76 19,82 Nguồn: Tổng cục Thống kê
Bíc ngoÆt thø hai b¾t ®Çu kÓ tõ khi LuËt doanh nghiÖp ®îc ban hµnh vµo1/1/2000. Trong vßng mét n¨m kÓ tõ khi LuËt doanh nghiÖp cã hiÖu lùc cã 14.417 doanh nghiÖp míi ®îc thµnh lËp víi tæng vèn ®¨ng ký ®Õn h¬n 24.000 tû (t¬ng ®¬ng víi 1,65 tû USD, trong ®ã 17.000 lµ vèn ®¨ng ký míi vµ 7000 lµ vèn ®¨ng ký bæ sung cña c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng, tøc lµ t¨ng h¬n ba lÇn nÕu xÐt vÒ sè lîng doanh nghiÖp vµ hé kinh doanh, vµ t¨ng h¬n n¨m lÇn nÕu xÐt vÒ sè vèn so víi n¨m 1999. N¨m 2001, cã thªm h¬n 21.000 doanh nghiÖp ®¨ng ký ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp, t¨ng 1,46 lÇn so víi n¨m 2000, tæng sè vèn huy ®éng ®îc cña c¸c doanh nghiÖp ®¹t kho¶ng 35.000, t¨ng gÊp 1,78 lÇn so víi cïng kú n¨m 2000. Cã thÓ thÊy t×nh h×nh n¨m 2001 nh sau: B¶ng : Tæng hîp sè doanh nghiÖp khu vùc kinh tÕ t nh©n dÕn n¨m 2001 §ªn 31/12/2000 §Õn 30/9/2001 Tæng Tæng §ang B¸o §ang B¸o Lo¹i DN 31/12/98 31/12/99 sè sè ho¹t nghØ ho¹t nghØ ®¨ng ®¨ng ®éng KD ®éng KD ký ký Cty TNHH 9.375 13.850 21.031 20.255 776 29.160 28.356 804 Cty cæ phÇn 582 933 1.718 1.668 50 2.986 2.928 58 DNTN 18.751 22.794 28.719 27.277 1.442 33.925 32.459 1.466 Tæng sè 28.708 37.577 51.468 49.200 2.268 66.071 63.743 2.328 Nguån: Bé Tµi chÝnh VÒ c¬ cÊu cña c¸c DNVVN hiÖn nay, xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn lÞch sö kinh tÕ x· héi, DNVVN ë ViÖt Nam cã mÆt ë hÇu hÕt c¸c ngµnh kinh tÕ, trong ®ã phÇn lín tËp trung trong ba lÜnh vùc chÝnh: c¸c DNVVN trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, c¸c DNVVN trong th¬ng m¹i dÞch vô vµ c¸c DNVVN ho¹t ®éng ë khu vùc n«ng th«n. Sau ®©y sÏ nghiªn cøu cô thÓ c¸c doanh nghiÖp trong tõng lÜnh vùc kÓ trªn. 1. DNVVN trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp Tõ sau n¨m 1986, do c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kinh tÕ ngoµi quèc doanh trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp ra ®êi, c¸c DNVVN lóc nµy tån t¹i díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ
phÇn, doanh nghiÖp t nh©n, kinh tÕ hé gia ®×nh, kinh tÕ quèc doanh. Sè lîng DNVVN còng t¨ng dÇn. VÒ c¬ cÊu ph©n bè theo vïng: C¸c DNVVN chñ yÕu tËp trung á MiÒn Nam ViÖt nam (81%), Sè DNVVN tËp trung ë miÒn B¾c chØ chiÕm 12,6% tæng sè c¸c DNVVN trong c«ng nghiÖp. VÒ ngµnh nghÒ kinh doanh: C¸c DNVVN trong c«ng nghiÖp tån t¹i ë 4 nhãm ngµnh chÝnh sau lµ + Nhãm ngµnh thñ c«ng mü nghÖ truyÒn thèng: ngµnh nµy trong thêi gian qua ®· cã nh÷ng thay ®æi m¹nh mÏ, c¸c gi¸ trÞ c«ng nghiÖp vµ v¨n hãa ®· h×nh thµnh, nh÷ng mÆt hµng cña ngµnh nµy ®· trë thµnh mét trong c¸c mÆt hµng cã thÕ m¹nh cña ViÖt nam. Tuy nhiªn do gãc ®é truyÒn thèng vµ v¨n hãa, sù héi nhËp cña nhãm ngµnh nµy h¹n chÕ bëi tÝnh chÊt manh món, quy m« nhá, kh¸c biÖt v¨n hãa, cho nªn thÞ trêng xuÊt khÈu rÊt khã kh¨n ®ßi hái ph¶i t×m ®îc nh÷ng ph©n ®o¹n thÞ tr- êng ng¸ch. + Nhãm ngµnh khai th¸c vµ s¶n xuÊt s¶n phÈm th«: nh kho¸ng s¶n, h¶i s¶n, l©m s¶n. Trong nh÷ng n¨m qua, sù héi nhËp cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung, DNVVN nãi riªng vÉn dùa rÊt lín vµo nhãm ngµnh nµy-®©y lµ thùc tr¹ng cÇn ®îc ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh ®Ó h×nh thµnh chiÕn lîc c¬ cÊu ngµnh b¶o ®¶m hiÖu qu¶ cao cña qu¸ tr×nh héi nhËp. ViÖc tham gia héi nhËp b»ng tµi nguyªn khai th¸c mét mÆt ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi thÊp, mÆt kh¸c cßn lµm cho nguån tµi nguyªn, nhÊt lµ tµi nguyªn kh«ng t¸i t¹o bÞ suy kiÖt, ¶nh hëng nghiªm träng c©n b»ng sinh th¸i. + Nhãm ngµnh chÕ biÕn, l¾p r¸p: mÆc dï mang l¹i ý nghÜa x· héi trong viÖc t¹o ra nhiÒu chç lµm viÖc song gi¸ trÞ thô hëng chñ yÕu míi chØ dõng l¹i ë gi¸ trÞ gia c«ng (ph¶i mua nhiÒu yÕu tè ®Çu vµo tõ bªn ngoµi). Tõ ®ã, t¸c dông tÝch lòy, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ h¹n chÕ. §Æc biÖt sÏ chÞu nhiÒu rñi ro cña c¸c biÕn ®éng tiÒn tÖ cña khu vùc vµ quèc tÕ. + Nhãm ngµnh chÕ t¹o s¶n phÈm kü thuËt cao: (m¸y mãc, ®iÖn tö, hãa chÊt, thiÕt bÞ ®o lêng, ®éng c¬...) cã thÓ coi lµ míi b¾t ®Çu. HiÖn t¹i nhãm ngµnh nµy cßn phô thuéc nhiÒu vµo ®Çu t tµi chÝnh, c«ng nghÖ kü thuËt vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña níc ngoµi. DNVVN thuéc lÜnh vùc c«ng nghiÖp ViÖt Nam cßn thÓ hiÖn sù ®uèi søc ë nhãm ngµnh nµy, bëi