i
MỤC LỤC
MỤC LỤC ....................................................................................................... i
DANH MỤC BẢNG ..................................................................................... iv
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài ..................................................................... 1
1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước và quốc tế .................... 3
1.3. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................... 7
1.3.1. Mục tiêu chung ................................................................................... 7
1.3.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................... 7
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................... 8
1.4.1. Đối tượng nghiên cứu......................................................................... 8
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 8
1.5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 8
1.5.1 Phương pháp tiếp cận ......................................................................... 8
1.5.2. Khung phân tích ................................................................................. 9
1.5.3. Phương pháp thu thập thông tin ....................................................... 10
1.5.4. Phương pháp tổng hợp, xử lý thông tin ........................................... 11
1.5.5. Phương pháp phân tích số liệu ......................................................... 11
1.6. Kết cấu đề tài .................................................................................... 12
CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ TĂNG
CƯỜNG NĂNG LỰC CÁC TỔ CHỨC PHÁP CHẾ ..................... 13
1.1. Cơ sở lý luận về tăng cường năng lực các tổ chức pháp chế ........... 13
1.1.1. Một số khái niệm liên quan .............................................................. 13
1.1.2. Vai trò của tổ chức pháp chế ngành lao động, thương binh và
xã hội ................................................................................................ 20
1.1.3. Các tiêu chí đánh giá năng lực các tổ chức pháp chế ngành
LĐ-TBXH ........................................................................................ 23
1.1.4. . Các nhân tổ ảnh hưởng đến tăng cường năng lực cho các tổ
chức pháp chế nghành LĐTBXH ..................................................... 28
1.2. Cơ sở thực tiễn về tăng cường năng lực các tổ chức pháp chế ........ 30
ii
1.2.1. Kinh nghiệm trong nước và ngoài nước về tăng cường năng
lực các tổ chức pháp chế .................................................................. 30
1.2.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho các tổ chức pháp chế ngành
Lao động, Thương binh và Xã hội ................................................... 45
CHƯƠNG II THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CHO CÁC TỔ CHỨC
PHÁP CHẾ NGÀNH LAO ĐỘNG- THƯƠNG BINH VÀ
XÃ HỘI ............................................................................................ 47
2.1. Quá trình hình thành và tổ chức bộ máy pháp chế ngành
LĐTBXH .......................................................................................... 47
2.2. Thực trạng năng lực của các tổ chức pháp chế ngành LĐ-
TBXH giai đoạn 2006-2015 ............................................................. 51
2.2.1. Về năng lực xây dựng văn bản ......................................................... 51
2.2.2. Về năng lực tổ chức, triển khai văn bản pháp luật ........................... 52
2.2.3. Về kỹ năng cứng, kỹ năng mềm và khả năng tư duy chiến
lược ................................................................................................... 54
2.2.4. Về công tác tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cán bộ làm
công tác pháp chế của các tổ chức pháp chế .................................... 56
2.3. Phân tich các nhân tố ảnh hưởng đến tăng cường năng lực các
tổ chức pháp chế ngành LĐTBXH .................................................. 57
2.3.1. Nhân tố bên trong ............................................................................. 57
2.3.2. Nhân tố bên ngoài ............................................................................ 60
2.4. Đánh giá chung ................................................................................ 64
2.4.1. Những kết quả đạt được ................................................................... 64
2.4.2. Tồn tại, hạn chế ................................................................................ 67
2.4.3. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế .................................................... 71
CHƯƠNG III GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG NĂNG LỰC CÁC TỔ
CHỨC PHÁP CHẾ NGÀNH LAO ĐỘNG, THƯƠNG BINH
VÀ XÃ HỘI ..................................................................................... 73
3.1. Bô i canh mơi va nhiê
m vu cua cac tô chư
c phap chê………...………73
iii
3.2. Quan điểm, định hướng tăng cường năng lực các tổ chức pháp
chế ngành Lao động – Thương binh và Xã hội đến năm 2020 ........ 74
3.2.1. Quan điểm ........................................................................................ 74
3.2.2. Định hướng ....................................................................................... 75
3.3. Một số giải pháp tăng cường tổ chức pháp chế ngành lao
động, thương binh và xã hội ............................................................ 77
3.3.1. Nhóm giải pháp vĩ mô ...................................................................... 77
3.3.2. Nhóm giải pháp cụ thể ..................................................................... 80
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 84
1. Kết luận ............................................................................................ 84
2. Kiến nghị .......................................................................................... 85
2.1. Đối với Chính phủ ............................................................................ 85
2.2. Đối với Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội ................................ 85
2.3. Đối với Bộ Tư pháp ......................................................................... 86
2.4. Đối với các Sở Lao động – Thương binh và Xã hội ........................ 86
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 88
iv
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Tổng hợp ý kiến đánh giá về năng lực xây dựng văn bản của các
tổ chức pháp chế ngành LĐ-TBXH giai đoạn 2006-2016 ........................... 52
Bảng 2.2. Tổng hợp ý kiến đánh giá về năng lực tổ chức, triển khai văn bản
pháp luật của các tổ chức pháp chế ngành LĐ-TBXH giai đoạn 2006-
2016…………………………………………………………………….…53
Bảng 2.3. Tổng hợp ý kiến đánh giá về kỹ năng cứng, kỹ năng mềm và khả
năng tư duy chiến lược của các tổ chức pháp chế ngành LĐ-TBXH giai
đoạn 2006-2016 ............................................................................................ 55
Bảng 2.4 . Tình hình đào tạo, bồi dưỡng công tác PC của cán bộ làm công
tác PC ngành LĐTBXH giai đoạn 2006-2016 ............................................. 56
Bảng 2.5. Ý kiến đánh giá của cán bộ làm công tác pháp chế ngành Lao
động, Thương binh và Xã hội năm 2016 ..................................................... 59
Bảng 2.6. Nhận thức của lãnh đạo các tổ chức PC về công tác PC ngành
LĐ-TBXH năm 2016 ................................................................................... 61
Bảng 2.7. Đánh giá của các cán bộ làm công tác PC ở các cấp về nội dung
các chuyên đề cần được đào tạo, bỗi dưỡng năm 2016 ............................... 62
Bảng 2.8. Những yếu tố khác ảnh hưởng đến nâng cao năng lực các tổ chức
PC ngành LĐ-TBXH .................................................................................... 63
1
MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiến pháp năm 2013 khẳng định Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa, Nhà nước của dân, do dân và vì dân. Xây dựng Nhà nước pháp
quyền đòi hỏi không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa và thực hiện
mọi lĩnh vực của đời sống xã hội đều phải được quản lý bằng pháp luật. Vì vậy,
việc củng cố và tăng cường công tác pháp chế là vấn đề cần thiết, nhằm nâng
cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, mở rộng dân chủ, phát huy quyền làm
chủ của nhân dân, nhất là trong bối cảnh thực hiện chủ trương đổi mới, xây dựng
nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế.
Để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, ngày 18/5/2004, Chính phủ đã ban hành
Nghị định số 122/2004/NĐ-CP quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và
tổ chức pháp chế các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan
chuyên môn thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và doanh
nghiệp nhà nước. Qua 6 năm triển khai thực hiện, ngày 04/7/2011 Chính phủ
ban hành Nghị định số 55/2011/NĐ-CP nêu rõ, tổ chức pháp chế ở Bộ, cơ quan
ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh
là đơn vị chuyên môn, có chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ
quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Thủ trưởng cơ quan chuyên môn
thuộc UBND cấp tỉnh thực hiện việc quản lý nhà nước bằng pháp luật trong
phạm vi ngành, lĩnh vực được giao và tổ chức thực hiện công tác pháp chế. Như
vậy, một lần nữa khẳng định nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan trên, ngoài
công tác xây dựng pháp luật; rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật
(QPPL) và pháp điển hệ thống QPPL; kiểm tra và xử lý văn bản QPPL; phổ
biến, giáo dục pháp luật... đã được quy định trong Nghị định 122/2004/NĐ-CP,
Nghị định 55/2011/NĐ-CP còn bổ sung quy định về công tác bồi thường của
Nhà nước; hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp; tham mưu về các vấn đề pháp lý và
tham gia tố tụng. Cụ thể hơn, tổ chức pháp chế ở Bộ, cơ quan ngang Bộ sẽ chủ
trì, phối hợp với các đơn vị liên quan giúp Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang
Bộ thực hiện quản lý nhà nước về công tác bồi thường của Nhà nước trong
phạm vi ngành, lĩnh vực quản lý của Bộ, cơ quan ngang Bộ theo quy định của