i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan luận văn này hoàn toàn do tôi thực hiện. Các đoạn trích dẫn và số liệu sử
dụng trong luận văn đều đƣợc dẫn nguồn và có độ chính xác cao nhất trong phạm vi hiểu
biết của tôi. Luận văn này không nhất thiết phản ánh quan điểm của Trƣờng Đại học Kinh
tế TP. Hồ Chí Minh hay Chƣơng trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright.
TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2013
Tác giả
Lê Thị Kim Nga
ii
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Kẹt xe, ùn tắc giao thông là một trong những vấn nạn của các thành phố lớn và phát triển
nhƣ Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Đà Nẵng sẽ không phải là một ngoại lệ khi mà tốc độ
tăng xe ô tô bình quân 10-15% mỗi năm. ALMEC và Tranconcen dự báo trong tƣơng lai từ
năm 2016 TP. Đà Nẵng sẽ xảy ra ùn tắc giao thông. Vì vậy cần ƣu tiên cho VTCC khối
lƣợng lớn, sử dụng ít không gian đƣờng và nhiên liệu hơn PTCN. Hệ thống xe buýt nhanh
BRT là lựa chọn của chính quyền TP. Tuy nhiên về VTCC, hiện Đà Nẵng chỉ có duy nhất
một tuyến xe buýt có tần suất chạy xe rất thấp và không thu hút đƣợc sự tham gia của
ngƣời dân. Vì vậy, mục tiêu của nghiên cứu là xác định các yếu tố ảnh hƣởng đến ý định
sử dụng BRT của ngƣời dân và đo lƣờng mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố này đến ý định
sử dụng.
Cơ sở lý thuyết đƣợc áp dụng trong nghiên cứu là Thuyết hành vi hoạch định (TPB) và Mô
hình chấp nhận công nghệ (TAM). Mô hình nghiên cứu đƣợc tác giả tổng hợp từ những
nghiên cứu trên thế giới và rút ra mô hình phù hợp với thực trạng Việt Nam với 6 nhóm
nhân tố. Nghiên cứu đã khảo sát 200 ngƣời bằng cách phỏng vấn trực tiếp hoặc qua
website, có 190 ngƣời trả lời hợp lệ. Phân tích nhân tố ban đầu đƣợc thực hiện với 31 biến,
sau khi loại bỏ 10 biến không phù hợp mô hình điều chỉnh còn 21 biến đại diện cho 5
nhóm nhân tố tác động đến Ý định sử dụng BRT (BI) gồm: Nhận thức sự hữu ích (PU),
Nhận thức tính dễ sử dụng (PEU), Chuẩn chủ quan (SN), Thói quen sử dụng PTCN (HB),
Chất lƣợng dịch vụ (SQ).
Kết quả phân tích hồi quy cho thấy mô hình nghiên cứu là phù hợp, không xảy ra hiện
tƣợng đa cộng tuyến. Trong đó, mức độ tác động đến Ý định sử dụng BRT (BI) theo thứ tự
là Nhận thức sự hữu ích (PU), Chất lƣợng dịch vụ (SQ), Nhận thức tính dễ sử dụng (PEU),
Thói quen sử dụng PTCN (HB), Chuẩn chủ quan (SN). Từ đó, nghiên cứu đƣa ra kiến nghị
đề xuất chủ yếu nhằm tăng nhận thức sự hữu ích và tăng chất lƣợng dịch vụ của BRT nhằm
xây dựng hệ thống BRT tốt nhất để thu hút sự hƣởng ứng và ủng hộ của ngƣời dân.
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................... i
TÓM TẮT LUẬN VĂN ........................................................................................................ ii
MỤC LỤC ............................................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ........................................................... vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU ................................................................................................ viii
DANH MỤC HÌNH ẢNH .................................................................................................... ix
Chƣơng 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI .......................................................................................... 1
1.1. Bối cảnh chính sách ........................................................................................................ 1
1.1.1. Tình hình giao thông đƣờng bộ của Thành phố Đà Nẵng ..................................... 1
1.1.2. Thực trạng xe buýt tại TP. Đà Nẵng ..................................................................... 2
1.2. Sự cần thiết của đề tài ..................................................................................................... 4
1.3. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................... 4
1.4. Phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu ................................................................................... 5
1.5. Câu hỏi chính sách .......................................................................................................... 5
1.6. Bố cục luận văn ............................................................................................................... 5
Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ....................................... 6
2.1. Cơ sở lý thuyết ................................................................................................................ 6
2.1.1. Thuyết hành vi hoạch định TPB ............................................................................ 6
2.1.2. Mô hình chấp nhận công nghệ TAM .................................................................... 7
2.1.3. Tổng hợp các nghiên cứu và mô hình đề xuất ....................................................... 9
2.2. Phân tích từng nhân tố trong mô hình đề xuất .............................................................. 10
2.2.1. Nhân tố Nhận thức sự hữu ích (PU) .................................................................... 10
2.2.2. Nhân tố Nhận thức tính dễ sử dụng (PEU) ......................................................... 12
2.2.3. Nhân tố Nhận thức kiểm soát hành vi (PBC) ...................................................... 13
iv
2.2.4. Nhân tố Chuẩn chủ quan (SN) ............................................................................ 14
2.2.5. Nhân tố Thói quen sử dụng phƣơng tiện cá nhân (HB) ...................................... 15
2.2.6. Nhân tố Chất lƣợng dịch vụ (SQ) ....................................................................... 16
2.2.7. Ý định sử dụng BRT ........................................................................................... 16
Chƣơng 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................................... 18
3.1. Thiết kế nghiên cứu ...................................................................................................... 18
3.2. Trình tự các bƣớc khảo sát điều tra ............................................................................... 18
3.2.1. Xây dựng thang đo .............................................................................................. 18
3.2.2. Thiết kế mẫu ........................................................................................................ 19
3.2.3. Phƣơng pháp khảo sát ......................................................................................... 19
3.2.4. Cách thức khảo sát .............................................................................................. 19
3.2.5. Kết quả và thông tin về mẫu ............................................................................... 20
Chƣơng 4: PHÂN TÍCH DỮ LIỆU ..................................................................................... 21
4.1. Thống kê mô tả các biến định tính ................................................................................ 21
4.1.1. Kết quả khảo sát về giới tính ............................................................................... 21
4.1.2. Kết quả khảo sát về trình độ học vấn .................................................................. 21
4.1.3. Kết quả khảo sát về nghề nghiệp ......................................................................... 21
4.1.4. Kết quả khảo sát về thu nhập .............................................................................. 21
4.1.5. Kết quả khảo sát về việc BRT có chạy ngang qua nơi sinh sống hoặc làm việc 21
4.1.6. Kết quả khảo sát về tổng số thời gian di chuyển trong một ngày ....................... 22
4.1.7. Kết quả khảo sát về phƣơng tiện di chuyển hàng ngày ....................................... 22
4.1.8. Kết quả khảo sát về lý do hiếm khi hoặc không sử dụng xe buýt ....................... 22
4.2. Thống kê mô tả các biến độc lập .................................................................................. 22
4.3. Thống kê mô tả biến phụ thuộc: Ý định sử dụng .......................................................... 24
4.4. Phân tích độ tin cậy Cronbach’s Alpha ........................................................................ 24
v
4.5. Phân tích nhân tố ........................................................................................................... 26
4.6. Mô hình điều chỉnh ....................................................................................................... 30
4.7. Phân tích hồi quy .......................................................................................................... 30
4.8. Kiểm định giả thuyết ..................................................................................................... 31
4.9. Kiểm định khác biệt giữa các yếu tố nhân khẩu học .................................................... 31
4.9.1. Kiểm định ý định sử dụng của phái nam và nữ ................................................... 31
4.9.2. Kiểm định ý định sử dụng của những ngƣời có trình độ học vấn khác nhau ...... 32
4.9.3. Kiểm định ý định sử dụng của những ngƣời có nghề nghiệp khác nhau ............ 32
4.9.4. Kiểm định ý định sử dụng của những ngƣời có thu nhập khác nhau .................. 32
Chƣơng 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................... 33
5.1. Kết luận và đóng góp của đề tài .................................................................................... 33
5.1.1. Kết luận ............................................................................................................... 33
5.1.2. Đóng góp của đề tài ............................................................................................. 34
5.2. Kiến nghị chính sách ..................................................................................................... 34
5.3. Hạn chế và hƣớng nghiên cứu tiếp theo của đề tài ....................................................... 36
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................... 38
PHỤ LỤC ............................................................................................................................ 41