Luận văn Thạc sĩ: Nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGap ở Hà Nội

Chia sẻ: Bùi Văn Công | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:152

Thêm vào BST

Báo xấu

217
lượt xem 51
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ: Nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGap ở Hà Nội với mục tiêu đánh giá thực trạng việc áp dụng VietGAP với cây rau của Hà Nội từ đó làm cơ sở đề xuất chính sách, giải pháp và điều kiện để giúp nông dân Hà Nội tăng cường áp dụng VietGAP cho rau.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ: Nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGap ở Hà Nội

̣ ̣ ̣ BÔ GIAO DUC VA ĐAO TAO ́ ̀ ̀ TRƯƠNG H ̀ ỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM BÙI NHƯ QUỲNH NGHIÊN C ỨU, ỨNG D ỤNG TI ẾN B Ộ K Ỹ THU ẬT S ẢN XU ẤT RAU THEO TIÊU CHU ẨN VIETGAP Ở HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ i HÀ NỘI, NĂM 2015
̣ ̣ ̣ BÔ GIAO DUC VA ĐAO TAO ́ ̀ ̀ TRƯƠNG H ̀ ỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM BÙI NHƯ QUỲNH NGHIÊN C ỨU, ỨNG D ỤNG TI ẾN B Ộ K Ỹ THU ẬT S ẢN XU ẤT RAU THEO TIÊU CHU ẨN VIETGAP Ở HÀ NỘI CHUYÊN NGÀNH QUẢN TRị KINH DOANH MÃ SỐ: 80340108 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS. TS. PHẠM THỊ MỸ DUNG i
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên của cá nhân tôi được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và tình hình thực tiễn dưới sự hướng dẫn của GS. TS. Phạm Thị Mỹ Dung. Các nội dung và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố dưới bất cứ hình thức nào trước khi trình, được bảo vệ và công nhận, với số liệu và kết quả nghiên cứu được sử dụng lại từ những nghiên cứu khác đã công bố, trong luân văn này được trích dẫn rõ ràng. Hà Nội, ngày 5 tháng 6 năm 2015 Tác giả luận văn i
LỜI CẢM ƠN Trước hết tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới GS. TS. Phạm Thị Mỹ Dung, người đã luôn tận tình hướng dẫn, động viên và giúp đỡ tôi thực hiện nghiên cứu luận văn này. Xin cùng bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô trong khoa Quản trị kinh doanh, Trường Học viện nông nghiệp Việt Nam đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu. Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đối với các cơ quan đơn vị như: Cục BVTV Bộ NN&PTNT, Cục Trồng trọt Bộ NN&PTNT, Chi cục BVTV Hà Nội, Ban Chủ nhiệm và bà con HTX Văn Đức, HTX Yên Mỹ, HTX Tiền Lệ, công ty Công ty Cổ phần Chứng nhận và Giám định VinaCert, Công ty Trung tâm Giám định và Chứng nhận hợp chuẩn hợp quy VietCert Và dự án Qseap đã nhiệt tình giúp đỡ và tào điều kiện giúp tôi hoàn thành luận văn này Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới những người thân trong gia đình, bạn bè, những người đã luôn bên tôi động viên, khuyến khích tôi trong suốt quá trình hoàn thành khóa học. Hà Nội, ngày 5 tháng 6 năm 2015 Tác giả luận văn ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC BẢNG vii DANH MỤC ĐỒ THỊ viii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT x I. MỞ ĐẦU 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 3 1.2.1. Mục tiêu chung 3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể 3 1.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 3 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu 3 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu 4 II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 5 2.1. Một số đặc điểm về VietGAP 5 2.2. Ban hành văn bản pháp luật, VietGAP, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật 7 2.2.1. Các văn bản pháp luật có liên quan còn hiệu lực 7 2.2.2. Ban hành quy trình VietGAP 8 2.2.3. Các tiêu chuẩn Việt Nam và quy chuẩn Việt Nam có liên quan 8 2.3. Phát triển và ứng dụng VietGAP tại Việt Nam 10 2.3.1. Thực trạng áp dụng VietGAP 10 2.3.2. Tổ chức tập huấn, tuyên truyền, phổ biến 16 2.3.3. Chỉ định tổ chức chứng nhận VietGAP và phòng kiểm nghiệm an toàn thực phẩm 17 2.3.4. Triển khai quy hoạch vùng sản xuất, các dự án áp dụng VietGAP 17 iii
2.3.5. Kết quả chứng nhận và kiểm nghiệm 17 2.3.6. Tiêu thụ sản phẩm an toàn 18 2.4. Quy trình, sơ đồ xin cấp phép VietGAP 19 2.4.1. Tóm tắt quy trình áp dụng và chứng nhận VietGAP 19 2.4.2. Thủ tục và trình tự đăng ký, giám sát sản xuất rau (quả) an toàn theo VietGAP 21 2.4.2. Tổng hợp chi phí chứng nhận VietGAP 23 2.5. Kinh nghiệm một số quy trình Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt khác 26 2.5.1. ASEAN GAP 26 2.5.2. GlobalGap 27 2.5.3. Phát triển hệ thống GAP của Nhật (JGAP) 28 2.5.4. Mô hình GAP và quy trình canh tác tốt của Hàn Quốc 29 2.6. Kinh nghiệm áp dụng VietGAP ở một số địa phương của Việt Nam 31 2.6.1. Ứng dụng và phát triển VietGAP trên cây Thanh long của Bình Thuận. 31 2.6.2. Ứng dụng và phát triển VietGAP trên cây chè tại tỉnh Thái Nguyên 36 III. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 42 3.1. Điều kiện tự nhiên 42 3.1.1. Vị trí địa lý và địa hình 42 3.1.2. Đặc điểm khí hậu 43 3.1.3. Nguồn nước 44 3.1.4. Điều kiện kinh tế xã hội 48 3.1.5. Quy hoạch sử dụng đất của thành phố Hà Nội 51 3.1.6. Tình hình sản xuất nông nghiệp của Hà Nội 53 3.2. Phương pháp nghiên cứu 54 3.2.1. Chọn điểm nghiên cứu 54 3.2.2. Phương pháp thu thập thông tin 54 3.2.3. Phương pháp phân tích 55 iv
IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 56 4.1. Thực trạng sản xuất rau an toàn của Hà Nội 56 4.1.1. Tình hình Sản xuất và tiêu thụ rau Tại Hà Nội 56 4.1.2. Sản xuất và tiêu thụ rau an toàn 58 4.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến tiếp nhận và áp dụng VietGAP của nông dân trồng rau Hà nội 69 4.2. Thực trạng triển khai VietGAP tại Hà Nội 72 4.2.1. Mạng lưới triển khai VietGAP tại Hà Nội 73 4.2.2. Tình hình cấp chứng chỉ VietGAP tai một số công ty đang hoạt động trên địa bàn Hà Nội 76 4.2.3. Công ty Trung tâm Giám định và Chứng nhận hợp chuẩn hợp quy VietCert 81 4.3. Triển khai VietGAP tại một số địa điểm trọng điểm tại Hà Nội 82 4.3.1. Triển khai VietGAP tai hợp tác xã Văn Xã Văn Đức, Huyện Gia Lâm Hà Nội 82 4.3.2. Triển khai VietGAP tại hợp tác xã Yên Mỹ, huyện Thanh Trì Hà Nội 88 4.3.3. Hợp tác xa Tiền Lệ, huyện Hoài Đức, TP Hà Nội 94 4.3.4. Cách thức triển khai VietGAP tại 3 trọng điểm 98 4.3.5. Tình hình triển khai VietGAP tại các hộ sản xuất 101 4.3.6. Ưu điểm và nhược điểm trong áp dụng VietGAP của Hà Nội 108 4.4. Thị trường tiêu thụ rau VietGAP của thị trường Hà Nội 109 4.4.1. Phương thức tiêu thụ 109 4.4.2. Sàn Giao dịch Rau quả & Thực phẩm An toàn Hà Nội 110 4.4.3. Công ty cổ phần Đầu Tư Phát Triển Siêu Thị Ánh Dương 114 4.5. Chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm của rau xanh sản xuất theo quy trình tiêu chuẩn VietGAP 119 4.6. Đề xuất giải pháp để tăng cường áp dụng và sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGAP ở Hà Nội 121 v
4.6.1. Phân tích những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức cho những người trồng rau tại Ha Nội (phân tích SWOT) 121 4.6.2. Đề xuất giải pháp 123 V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 125 5.1. Kết luận 125 5.2. Kiến nghị 127 TÀI LIỆU THAM KHẢO 129 PHỤ LỤC 1 130 PHỤ LỤC 2 133 PHỤ LỤC 3 134 vi
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Áp dụng và chứng nhận VietGAP đến hết năm 2010 10 Bảng 2.2. Các mô hình áp dụng GAP đã được cấp giấy chứng nhận 11 Bảng 2.3. Các mô hình VietGAP, GlobalGAP đang thực hiện 13 Bảng 2.4. Các mô hình theo hướng VietGAP, GAP 14 Bảng 2.5. Tổng hợp các mô hình VietGAP, GAP lĩnh vực trồng trọt 15 Bảng 2.6. Phổ biến văn bản quy phạm pháp luật, đào tạo, tập huấn 16 Bảng 2.7. Chi phí đánh giá và cấp chứng chỉ VietGAP 23 Bảng 2.8. Diện tích đăng ký của các địa phương trong 2 năm 2009 và 2010 32 Bảng 3.1. Tình hình sử dụng đất của của Hà Nội chia theo loại hình sản xuất 52 Bảng 4.1. Danh sách các đơn vị đã triển khai VietGAP 74 Bảng 4.2. Danh sách các công ty câp chứng chỉ VietGAP tại thành phố Hà Nội 76 Bảng 4.3. Danh sách các đơn vị, hợp tác xã đã được cấp chứng chỉ VietGAP 80 Bảng 4.4. Tổng diện tích và sản lương rau theo chương trình VietGAP của hợp tác xã Văn Đức 84 Bảng 4.5. Mô tả đất sử dụng tại xã Yên Mỹ 88 Bảng 4.6. Những điểm giống nhau của ba hợp tác xã 99 Bảng 4.7. Những điểm khác nhau của ba hợp tác xã 100 Bảng 4.8. Tổng hợp điều tra các hộ trồng rau 102 Bảng 4.9. Kết quả điều tra đối với 15 hộ đã được cấp chứng chỉ VietGAP 102 Bảng 4.10. Kết qủa điều tra đối với 15 hộ đã đăng ký và đang chờ được cấp chứng chỉ VietGAP 103 Bảng 4.11. Kết qủa điều tra đối với 15 hộ trồng rau theo truyền thống 105 Bảng 4.12. Bảng giá niêm yết các mặt hàng tại siêu Thị Ánh Dương ngày 23 tháng 6 năm 2013 117 vii
Bảng 4.13. So sánh chi phí sản xuất giữa rau theo tiêu chuẩn VietGAP và rau trồng theo truyền thống 120 DANH MỤC ĐỒ THỊ Hình 3.1. Bản đồ Hà Nội 42 Hình 3.2. Khí hậu Hà Nội (1898 2011) 44 Hình 3.3. Ảnh Sông Hồng 45 Hình 3.4. Ảnh Sông Đuống 46 Hình 3.6. Ảnh Sông Nhuệ 46 Hình 3.7. Ảnh Sông Tích bên lở 47 Hình 3.8. Thu hoạch lúa ở xã Liên Mạc, Từ Liêm, Hà Nội. 51 Hình 4.1. Ảnh Ủy ban nhân dân xã Văn Đức 83 Hình 4.2. Quy định sản xuất RAT 84 Hình 4.3. Giấy chứng nhận VietGAP 86 Hình 4.4. Phỏng vấn Ông Trần Đức Vinh chủ nhiệm hợp tác xã Yên Mỹ 89 Hình 4.5. Chứng chỉ tham gia khóa tập huấn nâng cao về kiểm tra đánh giá thực hành nông nghiệp tốt (VietGAP) cấp cho xã viên xã Yên Mỹ 90 Hình 4.6. Sổ nhật ký của hộ sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGAP tai hợp tác xã Yên Mỹ 92 Hình 4.7. Lớp tập huấn VietGAP cho nông dân 95 Hình 4.8. Điều tra trực tiếp từ các hộ trồng rau 101 Hình 4.9. Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm 115 Sơ đồ 2.1. Mô tả quy trình áp dụng và cấp chứng chỉ VietGAP 21 Biểu đồ 3.2. Cơ cấu hộ nông thôn phân theo nguồn thu nhập của hộ trong 12 tháng 50 Sơ đồ 4.1. Tiêu thụ rau xanh của Hà Nội 57 viii
Sơ đồ 4.2. Mô hình triển khai VietGAP của sở nông nghiệp Hà Nội 73 Sơ đồ 4.3. Mô hình triển khai được thực hiện bởi các dự án thuộc Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn 74 Sơ đồ 4.4. Cơ cấu tổ chức của công ty 77 Sơ đồ 4.5. Quy trình chứng nhận VietGAP 79 Sơ đồ 4.6. Mô hình quản lý ViatGAP tại xã Văn Đức 85 Sơ đồ 4.7. Cơ cấu tổ chức ban chỉ đạo VietGAP tai hợp tác xã Yên Mỹ 92 Sơ đồ 4.8. Phương thức tiêu thụ rau tại Hà Nội 109 Sơ đồ 4.9. Mô hình hoạt động của Sàn Giao dịch Rau quả & Thực phẩm An toàn Hà Nội 111 Sơ đồ 4.10. Mô hình hoạt động của công ty Công ty cổ phần Đầu Tư Phát Triển Siêu Thị Ánh Dương 116 ix
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BVTV Bảo vệ thực vạt HTX Hợp tác xã TP Thành phố CC Chứng chỉ RAT Rau an toàn ATTP An toàn thực phẩm PTTH Phát thanh truyền hình PTNT Phát triển nông thôn NLS&TS Nông lâm sản và thủy sản TBKT Tiến bộ kỹ thuật UBND Ủy ban nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa x
I. MỞ ĐẦU 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Rau là loại thực phẩm không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của mỗi người dân Việt Nam, rau cung cấp nhiều Vitamin, chất khoáng, chất xơ và rau có tính dược lý cao mà các thực phẩm khác không thể thay thế được. Rau được sử dụng hàng ngày với số lượng lớn, vấn đề kiểm soát chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm luôn được mọi người quan tâm nhằm đảm bảo dinh dưỡng, tránh các vụ ngộ độc do các sản phẩm rau mang lại. Theo nghiên cứu của (IFPRI, 2002), (ICARD, 2004) thì mỗi hộ gia đình Việt Nam tiêu thụ trung bình 71kg rau quả cho mỗi năm trong đó rau chiếm 3/4. Tỉ lệ này là khá cao so với các nước trong khu vực. Sản xuất rau ở Việt Nam, tạo nhiều việc làm và thu nhập cao cho người sản xuất so với một số cây trồng hàng năm khác. Cùng với nhu cầu tiêu dùng về các sản phẩm rau ngày càng cao đã kéo theo sản xuất rau trong những năm vừa qua tăng lên cả về số lượng, chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. Việt Nam có khả năng sản xuất rau quanh năm với số lượng, chủng loại rau rất phong phú đa dạng 6080 loại rau trong vụ đông xuân, 2030 loại rau trong vụ hè thu, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Để nâng cao thu nhập cho người sản xuất và các tác nhân trong chuỗi giá trị rau ở Việt Nam, việc xác định các loại rau chủ yếu cung cấp cho thị trường nội địa và xuất khẩu và mối liên kết của thị trường với các khách hàng tiềm năng đảm bảo về chất lượng, ATTP là cần thiết. Tuy vậy vấn đề về an toàn thực phẩm đối với rau xanh đang được chính phủ và người dân quan tâm. Rau sạch, làm thế nào để trồng được rau sạch, chế biến và bảo quản rau thế nào, mua ở đâu đượcc rau an toàn, đó là 1
vấn đề đòi hỏi cơ quan quản lý nhà nước, người dân cùng chung sức giải quyết vấn đề này. Thực tế hiện nay việc quản lý và sản xuất rau được người dân và nhà quản lý quan tâm nhưng vẫn chưa được hiệu quả, vẫn tồn tại những vụ ngộ độc thực phẩm từ sản phẩm rau không an toàn như dư lượng thuốc trừ sâu, ô nhiễm kim loại, ô nhiễm môi trường, nguồn nước, quy trình chế biến và bảo quản chưa đúng tiêu chuẩn gây mất vệ sinh. Để giải quyết vấn đề này, ngày 28/1/2008 Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban đã hành quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt cho rau quả tươi an toàn tại Việt Nam được gọi tắt là VietGAP kèm theo quyết định số 379/QĐBNN KHCN và quyết định số 84/2008/QĐBNN, ngày 28/7/2008 ban hành quy chế chứng nhận Quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP) cho rau, quả và chè an toàn, đến nay đã được thay thế bằng thông tư 48/2012/TT BNNPTNT ngày 26 tháng 9 năm 2012. Trước thực trạng nỗi lo về an toàn thực phẩm của mỗi người dân đặc biệt ở các thành phố lớn như TP Hà Nội, trong thời gian gần đây đã có nhiều thông tin đồn đoán về sự mất an toàn thực phẩm từ rau xanh như thông tin rằng người trông rau mới phun thuốc trừ sâu hôm trước thì hôm sau đã đem bán hay sử dụng các thuốc kích thích tăng trưởng cho rau rất độc hại hay sử dụng các thuốc bảo quản cho rau tươi lâu .v.v… Cũng như báo trí và các phương tiện truyền thông đã nêu về một số vụ ngộ độc thực phẩm mà hầu hết đều có nguyên nhân chính là từ rau xanh. Tôi cũng là một người dân sống ở TP Hà Nội và hàng ngày rau xanh có trong mỗi bữa ăn nên cũng không tránh khỏi tâm lý lo âu về an toàn thực phẩm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe cho bản thân và các thành viên trong gia đình. Để tìm hiểu về vấn đề này tôi đã quyết định chọn đề tài “Nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGap ở Hà Nội”” làm đề tài luận văn thạc sỹ. 2
Tôi hy vọng rằng với kết quả nghiên cứu, tôi sẽ hiểu rõ hơn về tình trạng an toàn vệ sinh thực phẩm từ rau xanh của Hà Nội hiện nay và có một số ý kiến kiến nghị cho các cơ quan quản lý và hoạch định chính sách của TP Hà Nội để phát triển rau an toàn trên địa bàn. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu chung Đánh giá thực trạng việc áp dụng VietGAP với cây rau của Hà Nội từ đó làm cơ sở đề xuất chính sách, giải pháp và điều kiện để giúp nông dân Hà Nội tăng cường áp dụng VietGAP cho rau. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về VietGAP nói chung, VietGAP với rau nói riêng. Tổng kết các thực tiễn về áp dụng GAP với rau của một số nước trong khu vực và với rau của Việt nam; Đánh giá mức độ và thực trạng áp dụng VietGAP với rau của Hà nội từ năm 2008 đến nay (Quyết định áp dụng VietGAP từ năm 2008); Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến tiếp nhận và áp dụng VietGAP của nông dân trồng rau Hà nội; Đề xuất giải pháp và điều kiện thúc đẩy áp dụng VietGAP trên rau của Hà Nội. 1.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là việc ứng dụng VietGAP vào sản xuất rau an toàn tại các hộ và trang trại trên địa bàn Hà Nội. Cụ thể, đó là quy trình, 3
cách thức tiến hành các bước, kỹ thuật, công nghệ tiến hành các bước trong quy trình ứng dụng VietGAP vào trồng rau an toàn tại các hộ và trang trại trên địa bàn Hà Nội. 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu Thời gian: Năm 2008 đến 2013 Nội dung: Nghiên cứu về hiệu quả của tiêu chuẩn VietGAP, Những khó khăn của nông dân khi áp dụng, tuân thủ của nông dân, các hướng dẫn và quy định của bên cấp chứng nhận, các điều kiện của bên tiêu thụ. Không gian: Tập trung khu vực sản xuất ngoại thành có sản xuất rau tập trung để bán cho thị trường Hà Nội. 4
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 2.1. Một số đặc điểm về VietGAP Thực hành nông nghiệp tốt (GAP) la viêt tăt đâu 3 t ̀ ́ ́ ̀ ừ tiêng Anh (Good ́ ̣ ́ ̣ ̀ ực hanh nông nghiêp tôt, có ý Agriculture Production) dich sang tiêng Viêt la Th ̀ ̣ ́ nghĩa đối với sản xuất trong nông nghiệp như sau: Là công nghệ sản xuất tiên tiến của nhà nông. Sản xuất phải theo quy trình kỹ thuật, năng suất cao, chất lượng tốt, hàng đẹp và bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, sản xuất trong môi trường không ô nhiễm. Trong quá trình sản xuất có ghi chép để có cơ sở xin được cấp chứng chỉ. Đặc biệt GAP còn quan tâm an toàn phúc lợi cho người lao động (người lao động phải được trang bị kiến thức, kỹ năng và bảo hộ lao động, được lao động trong điều kiện tối ưu, thoáng mát). Hiện nay có nhiều mức độ khác nhau của Thực hành Nông nghiệp tốt (GAP), có nhiều quy trình GAP khác nhau, ở mỗi nước, mỗi khu vực mà họ đã phát triển để cho phù hợp với khu vực và quốc gia đó. Như trên thế giới thì có tiêu chuẩn chung là Global GAP, khu vực châu Âu có EuroGAP và châu Á có ASEANGAP .v.v... VietGAP dựa trên cở sở ASEANGAP, EUROGAP/GLOBALGAP và FRESHCARE nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hàng nông sản của Việt Nam tham gia thị trường ASEAN và thế giới, hướng tới sản xuất nông nghiệp bền vững. Ngày 2812008 tiêu chuẩn VietGAP đầu tiên là quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt cho rau, quả tươi an toàn đã chính thức được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành và đã phát huy tác dụng, nhưng để biết được cụ thể VietGAP được tóm tăt ngắn gọn như sau: 5
VietGAP (là cụm từ viết tắt của: Vietnamese Good Agricultural Practices) có nghĩa là Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt ở Việt Nam là những nguyên tắc trình tự thủ tục hướng dẫn tổ chức cá nhân sản xuất, thu hoạch, sơ chế đảm bảo an toàn, nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo phúc lợi xã hội, sức khỏe người tiêu dùng, bảo vệ môi trường và truy xuất nguồn gốc dựa trên 4 tiêu chí như: 1. Tiêu chuẩn về kỹ thuật sản xuất; 2. An toàn thực phẩm gồm các biện pháp đảm bảo không có hóa chất nhiễm khuẩn hoặc ô nhiễm vật lý khi thu hoạch; 3. Môi trường làm việc mục đích nhằm ngăn chặn việc lạm dụng sức lao động của nông dân; 4. Truy tìm nguồn gốc sản phẩm. Tiêu chuẩn này cho phép xác định được những vấn đề từ khâu sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm; Cụ thể là việc quy định rõ ràng những yếu tố chính trong sản xuất nông nghiệp như: 1. Đánh giá và lựa chọn vùng sản xuất; 2. Giống và góc ghép; 3. Quản lý đất và giá thể; 4. Phân bón và chất phụ gia; 5. Nước tưới; 6. Hóa chất (bao gồm cả thuốc bảo vệ thực vật); 7. Thu hoạch và xử lý sau thu hoạch; 8. Quản lý và xử lý chất thải; 9. An toàn lao động; 6
10. Ghi chép, lưu trử hồ sơ, truy nguyên nguồn gốc và thu hồi sản phẩm; 11. Kiểm tra nội bộ; 12. Khiếu nại và giải quyết khiếu nại; 2.2. Ban hành văn bản pháp luật, VietGAP, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật 2.2.1. Các văn bản pháp luật có liên quan còn hiệu lực Cho đến nay kể từ năm 2008 Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn chính thức ban hành quy trình VietGAP và đã có rất nhiều các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành và một số văn bản đã hết hiệu lực. Sau đây là tập hợp các văn bản quy phạm pháp luật liên quan còn hiệu lực: Quyết định số 1/2012/QĐTTg ngày 09/01/2012 của Thủ tướng Chính phủ về một số chính sách hỗ trợ áp dụng Quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt trong nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản; Thông tư số 48/2012/TTBNNPTNT ngày 6/9/2012 quy định về chứng nhận sản phẩm thủy sản, trồng trọt, chăn nuôi được sản xuất, sơ chế phù hợp với GAP (thay thế Quyết định 84/2008/QĐBNN); Thông tư số 53/2012/ TTBNNPTNT ngày 26/10/2012 ban hành danh mục sản phẩm được hỗ trợ theo quyết định 01/2012 QĐTTg; Thông tư số 55/2012/TTBNNPTNT ngày 31/10/2012 về chỉ định tổ chức chứng nhận hợp quy và công bố hợp quy thuộc phạm vi quản lý của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (thay thế Thông tư 32/2010/TT BNNPTNT); Thông tư số 59/2012/TTBNNPTNT ngày 09/11/2012 về quản lý sản xuất rau quả chè an toàn (thay thế Quyết định 99/2008/QĐBNN). 7
2.2.2. Ban hành quy trình VietGAP Hiện nay đang triển khai trên 4 quy trình đó là: 1. Quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt cho rau, quả tươi an toàn (Ban hành kèm theo Quyết định số 379/QĐBNNKHCN ngày 28 tháng 01 năm 2008 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn); 2. Quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt cho chè búp tươi an toàn được ban hành kèm theo quyết định số 1121/QĐBNNKHCN ngày 14 tháng 4 năm 2008 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; 3. Quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt cho lúa (Ban hành kèm theo Quyết định số 2998 /QĐBNNTT ngày 9 tháng 11 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn); 4. Quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt cho cà phê (Ban hành kèm theo Quyết định số 2999 /QĐBNNTT ngày 9 tháng 11 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn). 2.2.3. Các tiêu chuẩn Việt Nam và quy chuẩn Việt Nam có liên quan Các tiêu chuẩn và quy chuẩn liên quan đã được ban hành có liên quan trong tiêu chuẩn VietGAP: QCVN 03: 2008/BTNMT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về giới hạn cho phép của kim loại nặng trong đất; QCVN 02: 2009/BYT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước sinh hoạt; QCVN 01: 2011/ BYT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà tiêu Điều kiện bảo đảm hợp vệ sinh; QCVN 39: 2011/BTNMT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia v ề ch ất l ượng nước dùng cho tưới tiêu; TCVN 9016: 2011 Rau tươi Phương pháp lấy mẫu trên ruộng sản xuất; 8