Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của người sử dụng lao động

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:146

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu nhằm xác định yêu cầu về năng lực của ngƣời sử dụng lao động đối với tân cử nhân; xác định năng lực của tân cử nhân trong quá trình làm việc; xác định khoảng cách về năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của người sử dụng lao động; xác định sự khác nhau khoảng cách về năng lực của và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động theo các đặc tính;... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của người sử dụng lao động

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THANH SANG KHOẢNG CÁCH GIỮA NĂNG LỰC CỦA TÂN CỬ NHÂN VÀ YÊU CẦU CỦA NGƢỜI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG LUẬN VĂN THẠC S QUẢN TR KINH DOANH Tp.Hồ Chí Minh, năm 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THANH SANG KHOẢNG CÁCH GIỮA NĂNG LỰC CỦA TÂN CỬ NHÂN VÀ YÊU CẦU CỦA NGƢỜI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh Mã số chuyên ngành : 60 34 01 02 LUẬN VĂN THẠC S QUẢN TR KINH DOANH Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Minh Hà Tp.Hồ Chí Minh, năm 2015
TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGH A VIỆT NAM KHOA ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP.Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2015 NHẬN XÉT CỦA NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC 1. Họ và tên học viên: Nguyễn Thanh Sang, Khoá: MBA12. 2. Mã ngành: 60340102. 3. Đề tài nghiên cứu: Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động. 4. Họ và tên Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Minh Hà. 5. Nhận xét: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 6. Kết luận: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... Ngƣời hƣớng dẫn khoa học PGS. TS. Nguyễn Minh Hà
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng luận văn: “Khoảng cách giữa năng lực của tân cử và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động” là bài nghiên cứu của bản thân tôi. Ngoại trừ các tài liệu tham khảo đƣợc trích dẫn trong luận văn này, tôi cam đoan rằng từng phần hay những phần nhỏ của luận văn này chƣa từng đƣợc công bố hoặc sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác. Không có sản phẩm hoặc nghiên cứu của ngƣời khác đƣợc sử dụng trong luận văn này mà không đƣợc trích dẫn không đúng quy định. Luận văn này chƣa bao giờ đƣợc nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trƣờng đại học hoặc cơ sở đào tạo khác. Tp.HCM, ngày tháng năm 2015 Ngƣời viết luận văn Nguyễn Thanh Sang Trang i
LỜI CẢM ƠN Đề tài nghiên cứu: “Khoảng cách giữa năng lực của tân cử và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động” đƣợc hoàn thành với sự hỗ trợ của quý thầy cô khoa Đào tạo sau đại học trƣờng Đại học Mở Tp.HCM, bạn bè, đồng nghiệp và những ngƣời thân trong gia đình. Xin trân trọng cảm ơn khoa Đào tạo Sau Đại Học và các thầy cô đã giảng dạy lớp cao học Quản trị kinh doanh MBA12C rất nhiệt tình truyền đạt những kiến thức quý báu trong suốt thời gian theo học tại trƣờng. Tôi đặc biệt gửi lời cảm ơn đến Phó Giáo sƣ -Tiến sĩ Nguyễn Minh Hà đã tận tình hƣớng dẫn, hỗ trợ về mặt lý thuyết, phƣơng pháp nghiên cứu và động viên để tôi thực hiện hoàn thành đề tài nghiên cứu này. Tôi xin chân thành cảm ơn Thầy Lý Duy Trung đã nhiệt tình giúp đỡ và tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho Lớp MBA12C nói chung và bản thân tôi nói riêng đƣợc hoàn thành toàn bộ chƣơng trình cao học tại trƣờng. Tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy cô, các nhà tuyển dụng đã giúp tôi có những buổi thảo luận chuyên sâu; các bạn bè, đồng nghiệp và những ngƣời thân trong gia đình đã hỗ trợ tôi thực hiện hoàn thành đủ số lƣợng bảng câu hỏi khảo sát để tiến hành phân tích. Người viết luận văn Nguyễn Thanh Sang Trang ii
TÓM TẮT Tại Tp.HCM, trong số sinh viên tốt nghiệp ra trƣờng, có 80% tìm đƣợc việc làm, 20% rất khó khăn trong tìm việc làm hoặc không tìm đƣợc việc làm, làm công việc thấp hơn so với trình độ đào tạo. Trong số tìm đƣợc việc làm, 50% có việc làm phù hợp với năng lực và 50% làm việc trái với ngành nghề và thu nhập thấp, việc làm chƣa ổn định và có thể phải chuyển việc làm khác (Hà Nam, 2015). Tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp ra trƣờng làm ngành nghề phù hợp khá thấp - chỉ ở mức 40%. Việc không tìm đƣợc việc làm phù hợp hoặc làm việc ở trình độ thấp hơn do việc định hƣớng nghề nghiệp khi chọn ngành học chƣa phù hợp hoặc sinh viên tốt nghiệp chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu năng lực của nhà tuyển dụng. Nghiên cứu luận văn “Khoảng cách giữa năng lực của tân cử và yêu cầu của người sử dụng lao động”nhằm tìm ra những năng lực tân cử nhân chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động, cũng nhƣ tìm ra những khoảng cách về năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động. Qua đó, đƣa ra những giải pháp nâng cao chất lƣợng đào tạo nhằm thỏa mãn hơn cho ngƣời sử dụng lao động tại Tp.HCM. Nghiên cứu này đƣợc thực hiện thông qua phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng, lấy mẫu thuận tiện với kỹ thuật phỏng vấn trực tiếp ngƣời sử dụng lao động thông qua bảng câu hỏi chi tiết đƣợc sử dụng để thu thập, phân tích dữ liệu khảo sát bằng phần mềm SPSS 20.0. Kết quả là 200 phiếu khảo sát hợp lệ đƣợc sử dụng để làm dữ liệu cho nghiên cứu. Dữ liệu đƣợc nhập, mã hóa, làm sạch và đƣa vào phân tích với một số công cụ chủ yếu nhƣ: Thống kê mô tả, kiểm tra độ tin cậy của thang đo bằng Cronbach’s alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, so sánh trung bình tổng thể T- test, kiểm định sự khác về khoảng cách về năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động các đặc tính. Thực hiện kiểm định Paired Samples T-Test cho thấy yêu cầu của người sử dụng lao động về năng lực của tân cử nhân kinh doanh - quản lý cao hơn mức độ đáp ứng của tân cử nhân. Tồn tại khoảng cách về năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động. Trong đó, Kỹ năng tác động, ảnh hưởng có khoảng cách lớn nhất. Thực hiện kiểm định Independent Samples T-Test, ANOVA nhằm xác định sự Trang iii
khác nhau khoảng cách năng lực theo các đặc tính. Theo đó, kết quả cho thấy Không có sự khác nhau về khoảng cách năng lực theo nơi cƣ trú và giới tính. Có sự khác nhau về khoảng cách ở các đặc tính, cụ thể:1. Tân cử nhân tốt nghiệp năm 2014 đáp ứng tốt hơn tân cử nhân tốt nghiệp năm 2013 về “Kiến thức cơ bản”; 2.Tân cử nhân kinh doanh – quản lý của Đại học Kinh tế Tp.Hồ Chí Minh đƣợc đánh giá là đáp ứng tốt nhất về “Thái độ học hỏi và phát triển”; 3. Tân cử nhân tốt nghiệp các chuyên ngành thuộc ngành “Tài chính – ngân hàng – bảo hiểm” đƣợc đánh giá là đáp ứng tốt nhất theo yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động; 4.Về lĩnh vực làm việc, tân cử nhân làm trong lĩnh vực ngân hàng gần nhƣ đáp ứng đƣợc yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về “Kỹ năng kinh doanh” và Tân cử nhân làm trong lĩnh vực “Đầu tƣ chứng khoán” đáp ứng tốt nhất cầu của ngƣời sử dụng lao về “Kỹ năng nghiên cứu”; Tân cử nhân làm trong lĩnh vực “Đầu tƣ chứng khoán” cũng đáp ứng vƣợt yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về “Thái độ học hỏi và phát triển” và lĩnh vực làm việc “Giáo dục” và “Ngân hàng” đáp ứng khá tốt yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về “Thái độ học hỏi và phát triển”; 5. Tân cử làm việc trên 24 tháng đƣợc đánh giá là đáp ứng tốt nhất theo yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về năng lực nghiên cứu; 6. Tân cử có thu nhập cao đƣợc đánh giá là đáp ứng tốt hơn theo yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động. Từ kết quả trên, nghiên cứu đƣa ra các giải pháp về phía trƣờng học nhằm nâng chất lƣợng đào tạo nhằm thỏa mãn ngƣời sử dụng lao động tại Tp.HCM Trang iv
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................................ii TÓM TẮT...................................................................................................................... iii MỤC LỤC ....................................................................................................................... v DANH MỤC HÌNH ....................................................................................................... ix DANH MỤC BẢNG ....................................................................................................... x DANH MỤC TỪ MỤC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... xiv Chƣơng 1. TỔNG QUAN .............................................................................................. 1 1.1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 1 1.2. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................... 2 1.3. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................................. 2 1.4. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 3 1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................... 4 1.6. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu ......................................................................... 4 1.7. Kết cấu của nghiên cứu ......................................................................................... 4 Chƣơng 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT ................................................................................. 6 2.1. Các khái niệm và thuật ngữ ................................................................................... 6 2.1.1. Khối ngành kinh doanh - quản lý ................................................................... 6 2.1.2. Tân cử nhân khối ngành kinh doanh – quản lý ............................................... 6 2.1.3. Ngƣời sử dụng lao động ................................................................................. 7 2.1.4. Năng lực làm việc ........................................................................................... 7 2.1.5. Làm việc đúng chuyên ngành ......................................................................... 7 2.1.6. Chất lƣợng giáo dục đại học ........................................................................... 8 2.2. Năng lực của sinh viên tốt nghiệp đại học ............................................................ 8 2.3. Mối quan hệ giữa năng lực và hiệu quả công việc .............................................. 13 2.4. Năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động .................... 14 2.5. Mối quan hệ giữa doanh nghiệp và các trƣờng đại học ...................................... 14 2.6. Các nghiên cứu có liên quan ............................................................................... 15 2.7. Nhận xét các nghiên cứu trƣớc ........................................................................... 29 Trang v
2.8. Tóm tắt ................................................................................................................ 29 Chƣơng 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................... 30 3.1. Quy trình nghiên cứu .......................................................................................... 30 3.2. Khung phân tích .................................................................................................. 30 3.3. Thiết kế nghiên cứu định lƣợng .......................................................................... 32 3.3.1. Chọn mẫu ...................................................................................................... 32 3.3.2. Phƣơng pháp xử lý số liệu ............................................................................ 32 3.4. Thang đo của nghiên cứu .................................................................................... 34 3.4.1. Các biến của nhân tố kiến thức ..................................................................... 35 3.4.2. Các biến của nhân tố kỹ năng ....................................................................... 37 3.4.3. Các biến của nhân tố thái độ ......................................................................... 39 3.5. Cấu trúc bảng câu hỏi khảo sát ........................................................................... 40 3.6. Tóm tắt ................................................................................................................ 42 Chƣơng 4. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................... 43 4.1. Mô tả mẫu phỏng vấn .......................................................................................... 43 4.2. Đánh giá thang đo yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về năng lực của tân cử nhân ............................................................................................................................ 49 4.2.1. Đánh giá thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach alpha ................................. 49 4.2.2. Đánh giá thang đo bằng phân tích yếu tố khám phá EFA ............................ 53 4.3. Phân tích yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về năng lực của tân cử nhân trong công việc .................................................................................................................... 62 4.4. Phân tích mức độ đáp ứng của tân cử nhân về năng lực trong công việc tại doanh nghiệp .............................................................................................................. 67 4.5. Xác định khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động ........................................................ 72 4.6. Kiểm định sự khác biệt về khoảng cách về năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động ................................... 82 4.6.1. Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động trong công việc theo trƣờng tốt nghiệp ................................................................................................................................ 82 4.6.2. Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản Trang vi
lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động trong công việc theo ngành tốt nghiệp ................................................................................................................................. 85 4.6.3. Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động trong công việc theo nơi cƣ trú ........... 87 4.6.4. Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động trong công việc theo giới tính ............. 88 4.6.5. Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động trong công việc theo bộ phận làm việc .......................................................................................................................... 89 4.6.6. Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động trong công việc theo loại hình doanh nghiệp...................................................................................................................... 91 4.6.7. Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động trong công việc theo lĩnh vực làm việc .......................................................................................................................... 93 4.6.8. Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động trong công việc theo thời gian tốt nghiệp...................................................................................................................... 96 4.6.9. Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động trong công việc theo thời gian làm việc tại doanh nghiệp ...................................................................................................... 98 4.6.10. Khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động trong công việc theo lƣơng trung bình tại doanh nghiệp .................................................................................................... 100 4.7. Tóm tắt .............................................................................................................. 102 Chƣơng 5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGH ........................................................ 103 5.1. Kết luận ............................................................................................................. 103 5.2. Khuyến nghị ...................................................................................................... 105 5.2.1. Về thiết kế chƣơng trình đào tạo ................................................................ 106 5.2.2. Về nâng cao chất lƣợng giảng viên ............................................................ 107 5.2.3. Về hoạt động hỗ trợ khác ............................................................................ 109 Trang vii
5.3. Đóng góp của đề tài nghiên cứu ........................................................................ 109 5.4. Hạn chế của đề tài nghiên cứu và và gợi ý hƣớng nghiên cứu tiếp theo .......... 110 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 111 Phụ lục 1. Bảng câu hỏi khảo sát ................................................................................ 114 Phụ lục 2. Đánh giá thang đo Yêu cầu kiến thức bằng hệ số tin cậy Cronbach alpha lần 1 .......................................................................................................... 120 Phụ lục 3. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho nhân tố Yêu cầu về kiến thức của ngƣời sử dụng lao động lần 1................................................................... 121 Phụ lục 4. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho nhân tố Yêu cầu về kiến thức của ngƣời sử dụng lao động lần 2................................................................... 122 Phụ lục 5. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho nhân tố Yêu cầu về kỹ năng của ngƣời sử dụng lao động lần 1................................................................... 123 Phụ lục 6. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho nhân tố Yêu cầu về kỹ năng của ngƣời sử dụng lao động lần 2................................................................... 126 Phụ lục 7. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho nhân tố Yêu cầu thái độ của ngƣời sử dụng lao động lần 1 .................................................................................. 128 Trang viii
DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Mô hình năng lực ........................................................................................... 11 Hình 3.1. Quy trình nghiên cứu .....................................................................................30 Hình 3.2. Khung phân tích nghiên cứu ..........................................................................31 Trang ix
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Các kỹ năng cần có của cử nhân quản trị kinh doanh ...................................13 Bảng 2.2. Tổng hợp các nghiên cứu có liên quan ......................................................... 24 Bảng 3.1. Các nhân tố cấu thành năng lực ...................................................................34 Bảng 3.2. Thang đo nhân tố kiến thức...........................................................................35 Bảng 3.3. Thang đo nhân tố kỹ năng .............................................................................37 Bảng 3.4. Thang đo nhân tố thái độ...............................................................................39 Bảng 3.5. Ký hiệu các biến quan sát .............................................................................41 Bảng 4.1. Thống kê mô tả phân phối trƣờng đại học các tân cử nhân đã tốt nghiệp ....43 Bảng 4.2. Thống kê mô tả phân ngành các tân cử nhân đã tốt nghiệp .......................... 44 Bảng 4.3. Thống kê mô tả phân phối về vị trí làm làm việc của các tân cử nhân ........44 Bảng 4.4.Thống kê mô tả phân phối về hộ khẩu thƣờng trú của các tân cử nhân đã tốt nghiệp....................................................................................................................45 Bảng 4.5. Bảng tổng hợp hộ khẩu thƣờng trú ............................................................... 46 Bảng 4.6. Thống kê mô tả phân phối giới tính của các tân cử nhân đã tốt nghiệp ......46 Bảng 4.7. Thống kê mô tả phân phối về bộ phận làm việc của các tân cử nhân ..........46 Bảng 4.8. Thống kê mô tả phân phối theo loại hình doanh nghiệp các tân cử nhân đang làm việc .................................................................................................................47 Bảng 4.9. Phân phối lĩnh vực làm việc của tân cử nhân ...............................................47 Bảng 4.10. Phân phối theo năm tốt nghiệp ....................................................................48 Bảng 4.11. Phân phối về thời gian đã làm việc tại doanh nghiệp của tân cử nhân .......48 Bảng 4.12. Lƣơng trung bình của tân cử nhân .............................................................. 49 Bảng 4.13. Hệ số tin cậy Cronbach’s alpha và hệ số tƣơng quan biến tổng của thang đo Yêu cầu kiến thức lần 2 ........................................................................................ 50 Bảng 4.14. Hệ số tin cậy Cronbach’s alpha và hệ số tƣơng quan biến tổng của thang đo Yêu cầu kỹ năng ...................................................................................................51 Bảng 4.15. Hệ số tin cậy Cronbach’s alpha và hệ số tƣơng quan biến tổng của thang đo Yêu cầu thái độ .....................................................................................................52 Bảng 4.16. Kiểm định KMO và Bartlett của phân tích nhân tố Yêu cầu Kiến thức lần Trang x
thứ 3 ......................................................................................................................54 Bảng 4.17.Phƣơng sai trích và các nhân tố rút trích của phân tích nhân tố Yêu cầu kiến thức lần thứ 3 ........................................................................................................55 Bảng 4.18. Hệ số tải nhân tố của phân tích nhân tố Yêu cầu kiến thức lần thứ 3 .........55 Bảng 4.19.Kiểm định KMO và Bartlett của phân tích nhân tố Yêu cầu Kỹ năng lần thứ 3............................................................................................................................. 57 Bảng 4.20. Phƣơng sai trích và các nhân tố rút trích của phân tích nhân tố Yêu cầu Kỹ năng lần thứ 3........................................................................................................57 Bảng 4.21.Hệ số tải nhân tố của phân tích nhân tố Yêu cầu kỹ năng lần thứ 3 ............58 Bảng 4.22.Kiểm định KMO và Bartlett của phân tích nhân tố Yêu cầu thái độ lần thứ 2 ............................................................................................................................... 60 Bảng 4.23.Phƣơng sai trích và các nhân tố rút trích của phân tích nhân tố Yêu cầu thái độ lần thứ 2 ...........................................................................................................61 Bảng 4.24. Hệ số tải nhân tố của phân tích nhân tố Yêu cầu thái độ lần thứ 2 .............61 Bảng 4.25. Bảng tổng hợp các nhân tố ..........................................................................62 Bảng 4.26.Yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về Kiến thức cơ bản ......................... 63 Bảng 4.27.Yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về Kiến thức chuyên ngành ..............63 Bảng 4.28.Yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về Kỹ năng thiết yếu ........................ 64 Bảng 4.29.Yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về Kỹ năng kinh doanh ....................64 Bảng 4.30.Yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về Kỹ năng tác động, ảnh hƣởng .....65 Bảng 4.31.Yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về Kỹ năng nghiên cứu ....................65 Bảng 4.32. Yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về Thái độ đối với công việc ...........66 Bảng 4.33.Yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về Thái độ học hỏi và phát triển .......66 Bảng 4.34.Tổng hợp yêu cầu về năng lực của ngƣời sử dụng đối với tân cử nhân khối ngành kinh doanh – quản lý ..................................................................................67 Bảng 4.35.Mức độ đáp ứng của tân cử nhân về Kiến thức cơ bản ................................ 68 Bảng 4.36.Mức độ đáp ứng của tân cử nhân về Kiến thức chuyên ngành ....................68 Bảng 4.37.Mức độ đáp ứng của tân cử nhân về Kỹ năng thiết yếu ............................... 69 Bảng 4.38.Mức độ đáp ứng của tân cử nhân về Kỹ năng kinh doanh........................... 69 Bảng 4.39.Mức độ đáp ứng của tân cử nhân về Kỹ năng tác động, ảnh hƣởng ............70 Bảng 4.40.Mức độ đáp ứng của tân cử nhân về Kỹ năng nghiên cứu ........................... 70 Trang xi
Bảng 4.41.Mức độ đáp ứng của tân cử nhân về Thái độ đối với công việc ..................70 Bảng 4.42.Mức độ đáp ứng của tân cử nhân về Thái độ học hỏi và phát triển .............71 Bảng 4.43.Tổng hợp đáp ứng về năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh – quản lý theo đánh giá của ngƣời sử dụng lao động tại Tp.HCM .......................... 71 Bảng 4.44.Khoảng cách vềKiến thức cơ bản của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động ...................................................72 Bảng 4.45. Khoảng cách về Kiến thức chuyên ngành của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động ......................................73 Bảng 4.46. Khoảng cách về Kỹ năng thiết yếu của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động ................................................74 Bảng 4.47. Khoảng cách về Kỹ năng kinh doanh của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động ......................................76 Bảng 4.48. Khoảng cách về Kỹ năng tác động, ảnh hƣởng của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động ............................. 77 Bảng 4.49. Khoảng cách về Kỹ năng nghiên cứu của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động ......................................78 Bảng 4.50. Khoảng cách về Thái độ đối với công việc của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động......................................79 Bảng 4.51. Khoảng cách về Thái độ học hỏi và phát triển của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động ............................. 79 Bảng 4.52. Tổng hợp các năng lực có khoảng cách lớn ................................................80 Bảng 4.53.Tổng hợp khoảng cách giữa năng lực của tân cử nhân khối ngành kinh doanh - quản lý và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động ......................................81 Bảng 4.54. Bảng ký hiệu các biến về khoảng cách .......................................................82 Bảng 4.55.Kiểm định sự đồng nhất của các biến .......................................................... 83 Bảng 4.56. Kết quả phân tích ANOVA ( Trƣờng tốt nghiệp) .......................................83 Bảng 4.57. Bảng thống kê mô tả về khoảng cách theo Trƣờng tốt nghiệp ...................84 Bảng 4.58.Kiểm định sự đồng nhất của các biến .......................................................... 86 Bảng 4.59.Kết quả phân tích ANOVA ( Ngành tốt nghiệp) .........................................86 Bảng 4.60. Bảng thống kê mô tả về khoảng cách theo Ngành tốt nghiệp .....................87 Bảng 4.61. Tổng hợp kết quả kiểm định Independent Samples T-Test theo hộ khẩu Trang xii
thƣờng trú ..............................................................................................................88 Bảng 4.62. Tổng hợp kết quả kiểm định Independent Samples T-Test theo giới tính .89 Bảng 4.63.Kiểm định sự đồng nhất của các biến .......................................................... 90 Bảng 4.64.Kết quả phân tích ANOVA (Bộ phận làm việc) ..........................................90 Bảng 4.65.Kiểm định sự đồng nhất của các biến .......................................................... 92 Bảng 4.66.Kết quả phân tích ANOVA (Bộ phận làm việc) ..........................................92 Bảng 4.67.Kiểm định sự đồng nhất của các biến .......................................................... 94 Bảng 4.68.Kết quả phân tích ANOVA (Lĩnh vực làm việc) .........................................94 Bảng 4.69.Bảng thống kê mô tảvề khoảng cách theo Lĩnh vực làm việc .....................95 Bảng 4.70.Tổng hợp kết quả kiểm định Independent Samples T-Test theo thời gian tốt nghiệp....................................................................................................................97 Bảng 4.71.Bảng thống kê mô tảvề khoảng cách theo Thời gian tốt nghiệp ..................97 Bảng 4.72.Kiểm định sự đồng nhất của các biến (Thời gian làm việc) ........................ 98 Bảng 4.73.Kết quả phân tích ANOVA (Thời gian làm việc) ........................................99 Bảng 4.74.Bảng thống kê mô tảvề khoảng cách theoThời gian làm việc .....................99 Bảng 4.75. Kiểm định sự đồng nhất của các biến (Lƣơng trung bình) .......................100 Bảng 4.76. Kết quả phân tích ANOVA (Lƣơng trung bình) .......................................101 Bảng 4.77. Bảng thống kê mô tả về khoảng cách theo Lƣơng trung bình ..................101 Trang xiii
DANH MỤC TỪ MỤC TỪ VIẾT TẮT ANOVA : Analysis of Variance – Phân tích phƣơng sai. ASEAN : Association of Southeast Asian Nations - Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á AUN-QA : ASEAN University Network - Quality Assurance - Hệ thống đảm bảo chất lƣợng các trƣờng đại học Đông Nam Á EFA : Exploratory Factor Analysis- Phân tích nhân tố khám phá. GDĐH : Giáo dục đại học ICT : Công nghệ thông tin và truyền thông INQAHE : International Network of Quality Assurance in Higher Education - Tổ chức Đảm bảo chất lƣợng giáo dục đại học quốc tế KMO : Kaiser Mayer Olkin – Hệ số KMO. NĐ-CP : Nghị định của Chính Phủ. NQ-CP : Nghị quyết của Chính Phủ. NSDLD : Ngƣời sử dụng lao động Sig : Significance level- Mức ý nghĩa quan sát. SPSS : Statistical Package for Sciences – Phần mềm xử lý thống kê dùng trong các ngành khoa học xã hội Tp.HCM : Thành phố Hồ Chí Minh Trang xiv
Chƣơng 1. TỔNG QUAN 1.1. Lý do chọn đề tài Mục tiêu đào tạo bậc đại học là cung cấp nguồn nhân lực có trình độ chất lƣợng cho xã hội nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế và xã hội của đất nƣớc. Chất lƣợng của đào tạo đại học có thể đƣợc đánh giá qua mức độ đáp ứng trong công việc của các cử nhân sau khi hoàn thành chƣơng trình đào tạo tại trƣờng đại học. Chất lƣợng đào tạo là vấn đề quan tâm của các nhà quản lý, sinh viên và của toàn xã hội. Thực tế cho thấy, mặc dù các trƣờng đại học đã rất nổ lực và không ngừng cải tiến nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo trong suốt thời gian qua nhƣng thực tế cho thấy rất nhiều sinh viên ra trƣờng không có việc làm và rất nhiều nhà tuyển dụng không tuyển đƣợc nhân sự phù hợp với nhu cầu. Trong những năm gần đây, việc tuyển dụng nhân sự tại các doanh nghiệp, cơ quan và tổ chức khác trở nên khá rộng rãi và phổ biến dƣới nhiều hình thức: tuyển trực tiếp, trên các báo, trên các trang website, trên các kênh truyền hình và các ngày hội việc làm… Các ngày hội việc làm tổ chức thƣờng xuyên và số ứng viên tham gia ngày hội việc làm lên đến hàng chục nghìn ngƣời. Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong số khoảng 200.000 sinh viên tốt nghiệp chỉ có khoảng 50% tìm đƣợc việc làm, trong số đó khoảng 30% làm đúng ngành đƣợc đào tạo (Phạm Ngọc Nam & Trần Văn Hƣng, 2014). Tại Tp.HCM, theo Hà Nam (2015) dẫn dữ liệu từ Trung tâm dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trƣờng lao động Tp.HCM cho thấy, có khoảng 80% sinh viên tốt nghiệp ra trƣờng tìm đƣợc việc làm. Còn 20% rất khó khăn trong tìm việc làm hoặc không tìm đƣợc việc làm, làm công việc thấp hơn so với trình độ đào tạo; Trong tổng số sinh viên tìm đƣợc việc làm cũng chỉ có 50% có việc làm phù hợp với năng lực và 50% làm việc trái với ngành nghề và thu nhập thấp, việc làm chƣa ổn định và có thể phải chuyển việc làm khác. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (World Bank), Việt Nam đang rất thiếu lao động có tay nghề, công nhân kỹ thuật bậc cao và chất lƣợng nguồn nhân lƣợng rất thấp (đạt 3.79/ 10 điểm, xếp hạng 11/12 nƣớc châu Á tham gia xếp hạng, Hàn Quốc đạt 6.91; Ấn Độ đạt 5.76; Malaysia đạt 5.59; Thái Lan 4.94) (Nguyễn Giác Trí trích dẫn từ Lan Hƣơng, 2014). Qua đó cho thấy rằng nguồn nhân lực đào tạo bậc cao chƣa Trang 1
đáp ứng tốt đƣợc yêu cầu của các doanh nghiệp, cần phải tìm cách nâng cao chất lƣợng đào tạo nhằm đáp ứng đƣợc thị trƣờng lao động. Trong nghiên cứu của Ngô Thị Thanh Tùng (2009) về mức độ đáp ứng của sinh viên kinh tế thông qua ý kiến ngƣời sử dụng lao động, tác giả cho rằng “rất đáng báo động đối với trƣờng đại học khi mà kết quả đào tạo của trƣờng khác xa với với những đòi hỏi thực tế của doanh nghiệp”. Trong mối quan hệ giữa trƣờng học và doanh nghiệp, phản hồi từ doanh nghiệp có thể là căn cứ quan trọng để trƣờng học thiết kế chƣơng trình đạo tạo đáp ứng với các kỹ năng theo nhu cầu (Nguyễn Đông Phong & Nguyễn Hữu Huy Nhựt, 2013). Trƣờng đại học là nơi cung ứng nguồn nhân lực cho các doanh nghiệp, các doanh nghiệp là nơi phản hồi tốt nhất về chất lƣợng nguồn nhân lực đƣợc đào tạo tại các trƣờng. Kênh phản hồi từ doanh nghiệp là một trong những kênh thông tin quan trọng để cải tiến và nâng cao chất lƣợng đào tạo tại các trƣờng đại học. Tuy nhiên, hiện nay tại Tp.HCM chƣa có nghiên cứu chính thức nào lấy thông tin từ ngƣời sử dụng lao động về năng lực của nguồn nhân lực đƣợc đào tạo từ trƣờng. Thực trạng trên cho thấy việc thực hiện nghiên cứu “Khoảng cách giữa năng lực của tân cử và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động” là hết sức cần thiết. Nghiên cứu tìm ra những khoảng cách về năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động. Qua đó, đƣa ra những giải pháp nâng cao chất lƣợng đào tạo nhằm thỏa mãn ngƣời sử dụng lao động tại Tp.HCM. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu Để trả lời các câu hỏi nghiên cứu trên, đề tài cần giải quyết các mục tiêu sau: - Xác định yêu cầu về năng lực của ngƣời sử dụng lao động đối với tân cử nhân . - Xác định năng lực của tân cử nhân trong quá trình làm việc. - Xác định khoảng cách về năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động. - Xác định sự khác nhau khoảng cách về năng lực của và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động theo các đặc tính. - Trên cơ sở xác định khoảng cách về năng lực của và yêu cầu của ngƣời sử dụng Trang 2
lao động, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo tại các trƣờng đại học nhằm giảm khoảng cách giữa giảm khoảng cách về năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu Nghiên cứu trả lời các câu hỏi sau: - Mức độ yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động về năng lực của tân cử nhân trong công việc nhƣ thế nào? - Năng lực của tân cử nhân trong quá trình làm việc đƣợc ngƣời sử dụng lao động đánh giá nhƣ thế nào? - Khoảng cách về năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động hiện nay nhƣ thế nào? - Khoảng cách về năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động khác nhau nhƣ thế nào ở các ngành, giới tính, địa phƣơng? - Các trƣờng đại học cần có các giải pháp nào nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo để giảm khoảng cách về năng lực của tân cử nhân và yêu cầu của ngƣời sử dụng lao động hiện nay? 1.4. Phạm vi nghiên cứu Thời gian nghiên cứu: 5/2014 đến 10/2015 Nghiên cứu đối với sinh viên tốt nghiệp hệ đại học chính quy (không bao gồm các sinh viên văn bằng 2, liên thông đại học, liên kết đào tạo nƣớc ngoài) các trƣờng đại học công lập tại Tp.HCM. Đối tượng nghiên cứu: khoảng cách về năng lực của tân cử nhân khối ngành Kinh doanh – Quản lý chính quy tại các trƣờng đại học công lập tại Tp.HCM, cụ thể là các trƣờng: Đại học Kinh tế Tp.Hồ Chí Minh, Đại học Mở Tp.HCM, Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Tài chính – Marketing, Đại học Tôn Đức Thắng. Các tân cử nhân tốt nghiệp từ hai năm trở lại (tốt nghiệp năm 2013, 2014). Đối tượng khảo sát: ngƣời sử dụng lao động tại Tp.HCM đã tuyển và có thể đánh giá đƣợc tân cử nhân chính quy khối ngành kinh doanh - quản lý tốt nghiệp từ năm 2013 tại các trƣờng Đại học công lập tại Tp.HCM đang làm công việc đúng Trang 3