Lực lượng vũ trang Bình Xuyên ở Nam Bộ (1945 – 1961)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trung vào việc tìm hiểu quá trình hình thành, hoạt động và phân hóa của lực lượng vũ trang Bình Xuyên qua các giai đoạn lịch sử, với những chuyển biến và thái độ chính trị khác nhau.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lực lượng vũ trang Bình Xuyên ở Nam Bộ (1945 – 1961)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY Số 68 (02/2020) No. 68 (02/2020) Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: https://tapchikhoahoc.sgu.edu.vn LỰC LƯỢNG VŨ TRANG BÌNH XUYÊN Ở NAM BỘ (1945 – 1961) Bình Xuyên armed forces in Southern Vietnam (1945 – 1961) ThS. Phạm Văn Phương Trường Đại học Sài Gòn TÓM TẮT Sau năm 1945, từ những nhóm chuyên hành nghề cướp giật, Bình Xuyên đã phát triển thành một đội quân hàng ngàn binh sĩ với nhiều nguồn gốc và xu hướng chính trị khác nhau. Giai đoạn đầu sau khi thành lập, Bình Xuyên tham gia tích cực vào cuộc kháng chiến chống Pháp. Từ giữa năm 1948, Bình Xuyên phân hóa mạnh mẽ, một bộ phận trung thành đi theo kháng chiến, bộ phận khác dưới quyền Lê Văn Viễn đầu hàng Pháp. Sau năm 1954, Lê Văn Viễn thất bại trong cuộc xung đột với Ngô Đình Diệm, một bộ phận tan rã, một bộ phận nhỏ được chuyển hóa thành lực lượng cách mạng tham gia vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, thống nhất đất nước. Từ khóa: Lực lượng vũ trang Bình Xuyên, Lê Văn Viễn, Dương Văn Dương, Nam Bộ ABSTRACT After 1945, from groups frequently committing robbery, Bình Xuyên has grown into an army of thousands of soldiers with various backgrounds and political trends. In the first phase after its establishment, Bình Xuyên actively participated in the resistance war against the French. Since the middle of 1948, Bình Xuyên was strongly divided with a loyal part following the Resistance and another part under Lê Văn Viễn surrendering to France against the Resistance. After 1954, Lê Văn Viễn failed in the conflict with Ngô Đình Diệm; consequently, Bình Xuyên disintegrated, and a small part was converted into a revolutionary force to participate in the Resistance against America to reunify the country. Keywords: Bình Xuyên armed forces, Lê Văn Viễn, Dương Văn Dương, Southern Vietnam 1. Mở đầu lượng thuộc phụ lực quân (lực lượng quân Lực lượng vũ trang Bình Xuyên là một sự bổ túc), và hưởng quy chế của phụ lực hiện tượng phức tạp, mang tính đặc thù ở quân. Bình Xuyên thường được cho là có Nam Bộ trong thời kỳ kháng chiến chống nguồn gốc từ dân giang hồ, trộm cướp, hợp Pháp và thời kỳ đầu kháng chiến chống tác với Pháp chống lại kháng chiến. Bài Mỹ. Bình Xuyên được gọi là lực lượng vũ viết của chúng tôi tập trung vào việc tìm trang giáo phái, mặc dù thiếu nền tảng tôn hiểu quá trình hình thành, hoạt động và giáo như Cao Đài hoặc Hòa Hảo. Trong phân hóa của lực lượng vũ trang Bình giai đoạn xâm lược Việt Nam (1945 – Xuyên qua các giai đoạn lịch sử, với những 1954) thực dân Pháp coi Bình Xuyên là lực chuyển biến và thái độ chính trị khác nhau. Email: phuongsgu1982@gmail.com 57
SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 68 (02/2020) 2. Nội dung Công đoàn Nam Bộ… tham gia tích cực 2.1. Thời kỳ hình thành và tham gia vào các hoạt động chống Pháp. Tháng kháng chiến chống Pháp 10/1945, hàng chục đơn vị vũ trang với Khoảng những năm 1930, phía Nam nhiều nguồn gốc khác nhau đang hoạt động Sài Gòn – Gia Định – Chợ Lớn, một số ở quận Nhà Bè và vùng lân cận đã được tổ nông dân, công nhân trốn thuế thân, phạm chức lại thành một lực lượng thống nhất, tội truy nã, những người có tính cách với quân số hơn 2.000 người. Toàn bộ lực ngang tàng kéo bè, kết cánh hình thành các lượng này do Dương Văn Dương chỉ huy phe nhóm chuyên sống bằng nghề bảo kê trưởng - Tổng hành dinh đặt tại xóm Bến bài bạc, nhà thổ, cướp giật. Tên gọi của các Đò, cầu Rạch Đỉa, làng Tân Quy (Nhà Bè) nhóm này lấy theo tên của những người (Hồ Sơn Đài, 2005, tr.28). Lực lượng vũ cầm đầu như: Trần Văn Hoàng (Ba trang của Dương Văn Dương đánh giặc tại Hoàng), Trần Văn Đối (Sáu Đối), Trần Mặt trận số 4(1), ngăn quân Pháp đánh ra Văn Thơ (Sáu Thơ), Đoàn Văn Ngọc (Ba các vùng ngoại vi phía Nam thành phố, tạo Ngọc), Quách Văn Phải (Chín Phải), Mai điều kiện cho chính quyền cách mạng phía Văn Vĩnh (Hai Vĩnh).v.v. Ngoài ra, có một sau có thời gian chuẩn bị kháng chiến lâu số nhân vật: Nguyễn Văn Mạnh (thầy dạy dài. Từ cuối tháng 10/1945, các mặt trận võ), Dương Văn Dương (làm nghề chăn xung quanh Sài Gòn bị vỡ, các lực lượng vịt)… nhờ giỏi võ nghệ và có uy tín nên vũ trang chiến đấu trên địa bàn Nhà Bè, được giới giang hồ trong khu vực nể trọng. Cần Giuộc rút về rừng Sác. Từ rất sớm, những người cộng sản đã Đầu tháng 11/1945, tại ấp Phước Cơ, có ý thức tranh thủ lực lượng giang hồ để xã Đa Phước, quận Cần Giuộc (Chợ Lớn), chống Pháp. Trước ngày Nam Kỳ khởi Hội nghị quân sự được tổ chức dưới sự chủ nghĩa (11/1940), Nguyễn Văn Trân (đảng trì của Nguyễn Văn Hoành (Bí thư kiêm viên cộng sản) đến khu vực Nhà Bè, Cần Chủ tịch tỉnh Chợ Lớn). Hội nghị đã bầu Giuộc gặp gỡ, thuyết phục các nhóm giang Dương Văn Dương làm chỉ huy trưởng hồ dừng hoạt động cướp giật, bảo kê để toàn bộ lực lượng vũ trang Nhà Bè và Cần tham gia đánh Pháp giành độc lập. Nhóm Giuộc, Nguyễn Văn Mạnh làm tham mưu Nguyễn Văn Mạnh, Mai Văn Vĩnh đồng ý trưởng. Về tên gọi, lúc đầu các nhóm vũ tham gia, do khởi nghĩa không diễn ra ở trang chiến đấu trên địa bàn Nhà Bè nên Sài Gòn, nên lực lượng của Nhà Bè nói gọi chung là Lực lượng vũ trang Nhà Bè, chung không bị lộ. Trong Cách mạng tháng về sau những người tham dự hội nghị đã Tám, lực lượng giang hồ tham gia tích cực quyết định lấy tên Bình Xuyên(2) – Bộ đội vào việc giành chính quyền ở quận lỵ Nhà Bình Xuyên làm danh xưng. Bộ đội Bình Bè và các làng trong quận. Xuyên được tổ chức thành 2 chi đội lấy Khi thực dân Pháp trở lại xâm lược, phiên hiệu là Chi đội 2 và Chi đội 3 thuộc các nhóm giang hồ khu vực Nhà Bè, Cần Khu 7, một bộ chỉ huy chung gọi là Bộ Chỉ Giuộc, Thủ Thiêm đã tích cực thu thập vũ huy Liên chi đội 2 và 3 Bình Xuyên được khí, luyện tập quân sự, phát triển quân số. bầu ra, do Dương Văn Dương làm chỉ huy Ngoài lực lượng giang hồ, còn có bộ phận trưởng (Hồ Sơn Đài, 2005, tr.55). vũ trang của các tổ chức Đảng, của Tổng Như vậy, tên gọi Bộ đội Bình Xuyên 58
PHẠM VĂN PHƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN ra đời vào khoảng cuối năm 1945, thành chống lại kháng chiến. Lê Văn Viễn (Bảy phần hợp thành “Bộ đội Bình Xuyên” Viễn), một tướng cướp trở thành con bài không phải chỉ có nguồn gốc từ dân giang của tình báo Pháp để thâm nhập, khống chế hồ mà đến từ nhiều nguồn khác nhau: có Bình Xuyên. Tháng 2/1946, Lê Văn Viễn bộ phận vũ trang của các tổ chức ở địa đưa Chi đội 9) từ Vườn Thơm – Bà Vụ phương xây dựng, có bộ phận đến từ Tổng (Chợ Lớn) xâm nhập vào rừng Sác rồi kéo công đoàn Nam Bộ chi viện, có bộ phận là đến Tổng hành dinh Bình Xuyên ở xã nam nữ thanh niên yêu nước tham gia Phước An (Long Thành). Lúc này, Dương kháng chiến. Thời điểm này, trên địa bàn Văn Dương đã hi sinh, Lê Văn Viễn âm Quân khu 7 thành lập thêm một số chi đội mưu dùng vốn liếng giang hồ để tìm cách về sau cũng được gọi là bộ đội Bình Xuyên nắm lấy lực lượng vũ trang Bình Xuyên. như Chi đội 4 (bộ đội Huỳnh Văn Trí), Chi Giữa tháng 6/1946, lấy lý do cần thống đội 7 (bộ đội Nguyễn Văn Mạnh, Mai Văn nhất lực lượng để có sức mạnh đánh Pháp, Vĩnh), chi đội 9 (Bộ đội Lê Văn Viễn – nhân danh chỉ huy Chi đội 9, Lê Văn Viễn Bảy Viễn), chi đội 21 (Bộ đội Nguyễn Văn mời chỉ huy trưởng và phó các Chi đội 2, Hoạch), chi đội 25 (bộ đội Tư Tỵ). 3, 4, 7, 9, 21, 25 đến Ba Giồng – xã An Tháng 2/1946, theo lệnh của Khu bộ Thới Đông (Rừng Sác – Cần Giờ) để bàn trưởng Khu 7 - Nguyễn Bình, một bộ phận về lập “Liên quân các chi đội”, “Liên khu của Liên chi đội 2 và 3 gồm 5 đại đội Bình Xuyên”. Những người tham dự Hội (khoảng 500 người) do Dương Văn Dương nghị đã thống nhất một số nội dung: chỉ huy vượt sông Soài Rạp, hành quân về + Tất cả các chi đội 2, 3, 7, 4, 9, 21, 25 Bến Tre chi viện cho mặt trận An Hóa. Tại đều mang danh xưng Bình Xuyên. chiến trường Bến Tre, bộ đội Bình Xuyên + Lực lượng Bình Xuyên mở rộng tham gia nhiều trận đánh chống quân Pháp. thống nhất thành một khối. Trong một trận càn, Dương Văn Dương + Bầu Lê Văn Viễn làm tổng chỉ huy trúng đạn hy sinh(3), Bình Xuyên mất đi các lực lượng Bình Xuyên. một thủ lĩnh uy tín, có khả năng tập hợp + Lập “Liên khu Bình Xuyên” trong được nhiều nhóm giang hồ cá biệt. Dương trong phạm vi Rừng Sác (Câu lạc bộ truyền Văn Hà – em trai của Dương Văn Dương thống Trung đoàn 300, 2002, tr.15). được bầu làm chỉ huy trưởng Liên chi đội 2 Như vậy, từ giữa năm 1946, Bộ đội và 3. Bình Xuyên từ hai chi đội: Chi đội 2, Chi 2.2. Âm mưu của thực dân Pháp và đội 3 đã được mở rộng thành bảy chi đội. sự kiện “thanh trừng” trong lực lượng Với sự mở rộng này, Lê Văn Viễn trở thành Bình Xuyên người đứng đầu Bình Xuyên. Trước tình Thất bại trong chiến lược “đánh nhanh hình mới, Bộ chỉ huy Quân khu 7 đã quyết thắng nhanh” buộc thực dân Pháp phải định phong Lê Văn Viễn làm Khu bộ phó; chuyển sang chiến lược đánh lâu dài “dùng Chấp nhận lập Liên khu Bình Xuyên, và chỉ người Việt đánh người Việt”. Thực hiện định Dương Văn Hà làm chỉ huy trưởng, chiến lược mới, một mặt Pháp lập ra Chính Nguyễn Văn Mạnh làm tham mưu trưởng. phủ Nam Kỳ tự trị, mặt khác tìm cách lôi Mục đích việc lập Ban chỉ huy Liên khu kéo các lực lượng tôn giáo, giáo phái Bình Xuyên là để phân quyền lực, không để 59
SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 68 (02/2020) Lê Văn Viễn nắm Bình Xuyên. Tuy nhiên, Liên chi đội 2 và 3, quyết định này đưa Ban Chỉ huy Liên khu Bình Xuyên chỉ có Trung đoàn 300 trở thành “đơn vị thứ tám” danh nghĩa mà không hoạt động. Do đó, lấy của bộ đội Bình Xuyên (Câu lạc bộ truyền vị thế của Khu bộ phó Khu 7, Lê Văn Viễn thống Trung đoàn 300, 2002, tr.24). Những dần dần từng bước chi phối các chi đội: 9, hành động của Lê Văn Viễn đều được 21, 25 (Câu lạc bộ truyền thống Trung đoàn Đảng ủy Trung đoàn 300 báo cáo về Khu 7 300, 2002, tr.15). và đề nghị Khu ủy có chủ trương đối phó. Lê Văn Viễn lập ra 20 ban do thám, Tháng 4/1948, Lê Văn Viễn được Ủy ban thành phần chủ yếu là dân lưu manh, lính Kháng chiến Hành chánh Nam Bộ biệt kích, hạ sĩ quan. Các ban do thám này (UBKCHC) phong chức Khu bộ trưởng có nhiều hoạt động gây tổn hại cho kháng Khu 7. Cuối tháng 4/1948, Khu 7 cử chiến: “Bọn này thủ tiêu người theo lệnh Huỳnh Văn Nghệ (Khu bộ phó Khu 7) của Tài, Sang, Bảy Viễn. Danh từ “mò xuống Rừng Sác thuyết phục Lê Văn Viễn tôm”, “gãy chèo” cũng từ bọn này mà ra. đi Đồng Tháp Mười nhận chức, mặt khác Chúng cờ bạc, rượu chè công khai, uy hiếp bí mật chỉ thị Ban Chỉ huy Trung đoàn 300 dân, bắt người có của nộp tiền, tổ chức tiệc chuẩn bị một kế hoạch thanh trừng. Nhiệm tùng cho chúng ăn nhậu, bắt nhà có con vụ của cuộc thanh trừng là bắt giữ các tình gái đẹp gả cho chúng...” (Câu lạc bộ báo viên của cơ quan tình báo Pháp, những truyền thống Trung đoàn 300, 2002, tr.17). phần tử hô hào chống kháng chiến, chống Ngoài các ban do thám, Lê Văn Viễn đặt cộng, những kẻ có tội ác với nhân dân; giải 40 trạm thu thuế trong rừng Sác vừa để thu tán tổ chức bất hợp pháp của Lê Văn Viễn thuế vừa theo dõi mọi di chuyển, truyền đi ở các chi đội 9, 21, 25 (Câu lạc bộ truyền tin tức về Tổng hành dinh. thống Trung đoàn 300, 2002, tr.34). Các Tháng 3/1947, Lê Văn Viễn lập ra Bộ chi đội 2, 3, 4, 7 Bình Xuyên trung thành Tham mưu Bình Xuyên nhằm khống chế với đường lối kháng chiến không phải là các chi đội 2, 3, 4, 7 (còn chưa chịu sự chi đối tượng của cuộc thanh trừng này. phối). Tuy bề ngoài, Lê Văn Viễn là Khu Ban chỉ đạo thanh trừng do Quân khu bộ phó Khu 7, nhưng thái độ bên trong gần chỉ định gồm: Nguyễn Đức Huy (Phó bí như đã chuyển biến hoàn toàn. Những cán thư Khu ủy, kiêm bí thư Đảng bộ Liên chi bộ bị tình nghi là đảng viên cộng sản bị đội 2 và 3); các ủy viên gồm: Dương Văn khủng bố, thủ tiêu; bắt giam một số chính Hà (Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy Liên chi trị viên cấp đại đội và trung đội, răn đe đội 2 và 3); Nguyễn Việt Hồng (Phó bí thư những người có ý kiến phải đối. Lê Văn Đảng ủy, Chính trị viên Trung đoàn 300); Viễn cho người tiếp xúc với cơ quan tình Trương Văn Bang (Tiểu đoàn trưởng Tiểu báo Pháp để thỏa hiệp về một vùng lãnh đoàn 922); Võ Văn Thạnh (Tiểu đoàn thổ “tự trị” ở Sài Gòn (A.W.McCoy, 1972, trưởng thuộc Trung đoàn 300). tr.115). Tối 27/5, một bộ phận của Trung đoàn Tháng 11/1947, Quân khu 7 thành lập 300 bắt giữ Nguyễn Văn Tỵ (Tư Tỵ - chỉ Trung đoàn 300 do Đặng Văn Thìn (Mười huy Chi đội 25) người đang thay Lê Văn Thìn) làm Trung đoàn trưởng. Sau khi Viễn ở Tổng hành dinh. Sáng ngày 28/5, thành lập, Trung đoàn 300 sáp nhập vào tất cả các cánh quân theo kế hoạch thực 60
PHẠM VĂN PHƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN hiện nhiệm vụ, đến chiều cùng ngày, cuộc lính, Lê Văn Viễn hành quân về hướng Sài thanh trừng về cơ bản kết thúc, các mục Gòn. Trên đường đi, đại bộ phận chiến sĩ tiêu đều hoàn thành nhiệm vụ. Hầu hết tay trong đoàn tìm cách tách ra quay lại với chân thân tín của Lê Văn Viễn, nhân viên kháng chiến, khi đến xã An Phú (Cần tình báo Pháp, 10 gián điệp, một số đối Giuộc) Lê Văn Viễn chỉ còn lại gần 40 tượng trong Chi đội 9, 21, 25; 70% lực người, phần lớn là chỉ huy (Hồ Sơn Đài, lượng trong các ban trừ gian, các trạm thu 2005, tr.168). A.M. Savani (trưởng phòng thuế bị bắt (Hồ Sơn Đài, 2005, tr.162). tình báo của Pháp ở Nam Bộ) trực tiếp Sự kiện thanh trừng đánh dấu bước xuống Cần Giuộc thuyết phục Lê Văn Viễn chuyển biến quan trọng trong Lực lượng vũ đầu hàng. Ngày 13-8-1948, lễ “ra mắt” của trang Bình Xuyên. Do yêu cầu mới của “Bình Xuyên ly khai” được tổ chức tại chợ cuộc kháng chiến, toàn thể cán bộ chiến sĩ Phạm Thế Hiển, có sự tham gia của các Bình Xuyên dần dần được biên chế, sáp quan chức thực dân Pháp và chính phủ bù nhập, bổ sung với các đơn vị khác để thành nhìn Bảo Đại. Tại buỗi lễ, Lê Văn Viễn lập các trung đoàn chính quy như: 300, hứa trung thành với “chính phủ Quốc gia” 301, 302, 304, 306, 307, 308, 310, 311, và “chiến đấu chống Việt Minh và cộng 312.v.v. Một bộ phận khác được bổ sung sản độc tài” (A.W.McCoy, 1972, tr.116). vào lực lượng vũ trang của các tỉnh, thành Tướng De Latour (chỉ huy quân đội Pháp ở phố, các huyện trên địa bàn Quân khu 7. Nam Bộ) thay mặt nhà cầm quyền Pháp – Từ tháng 9-1949, lực lượng vũ trang Bình Việt tiếp nhận Bình Xuyên ly khai, gắn cho Xuyên kháng chiến không còn dấu tích, Lê Văn Viễn quân hàm đại tá. phiên hiệu riêng, họ đã hòa mình vào cuộc Như vậy, từ tháng 8/1948 “Bình kháng chiến của dân tộc. Xuyên ly khai” là một lực lượng vũ trang 2.3. Lực lượng vũ trang Bình Xuyên hoàn toàn mới, không liên quan gì đến Bộ ly khai đội Bình Xuyên yêu nước, kháng chiến Thời điểm Lê Văn Viễn đang ở chiến trước đó. “Bình Xuyên ly khai” thực chất khu Đồng Tháp Mười, cuộc thanh trừng là một tổ chức vũ trang ô hợp, được lập ra trong nội bộ Bình Xuyên diễn ra. bởi Lê Văn Viễn và cơ quan tình báo Pháp UBKCHC Nam Bộ thông báo cho Lê Văn để chống lại kháng chiến. Viễn lệnh đình chỉ không đến kịp, và đề Với nguồn cung cấp tài chính, vũ khí nghị giao nộp Lại Hữu Tài, Lại Văn Sang, từ thực dân Pháp, Lê Văn Viễn tiếp tục Viễn vẫn sẽ nhậm chức Khu bộ trưởng tăng cường lực lượng, xây dựng sở chỉ huy, Khu 7. Trước đề nghị của UBKCHC Nam doanh trại. Cuối năm 1948, lực lượng Bình Bộ, Lê Văn Viễn từ chối, cho Lại Hữu Tài Xuyên ly khai đã có một trung đoàn với 6 về Sài Gòn liên lạc với thực dân Pháp tiểu đoàn quân sự; 3 tiểu đoàn cảnh sát. chuẩn bị ra đầu hàng. Trước thái độ của Lê Tổng hành dinh của Lê Văn Viễn đặt ở khu Văn Viễn, UBKCHC Nam Bộ không có vực phía Nam cầu chữ Y (quận 8 hiện hành động ngăn chặn vì: “để cho Bảy Viễn nay). Bình Xuyên ly khai được giao đảm tự chọn con đường của mình” (Câu lạc bộ trách khu vực phía Nam và Đông Nam Sài truyền thống Trung đoàn 300, 2002, tr.50). Gòn, (khu vực Nhà Bè, Quận 7, Quận 8, Với đoàn hộ tống khoảng 200 binh Bình Chánh, Cần Được, Cần Giuộc, Cần 61
SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 68 (02/2020) Giờ hiện nay). Như vậy, địa bàn kiểm soát “trở thành Mafia giữ an ninh cho vùng Sài của Bình Xuyên ly khai bao trọn cả vùng Gòn – Chợ Lớn” (Bảo Đại, 1990, tr.417). Sài Gòn – Chợ Lớn và cả khu vực rừng Sác Sau Hiệp định Genève (7/1954), Bình (căn cứ cũ của Bình Xuyên). Để chống lại Xuyên kiểm soát tiểu khu chiến Bình kháng chiến, Pháp giao luôn cho Bình Xuyên (khu vực gồm một phần Quận 8, Xuyên kiểm soát các tuyến thủy lộ từ biển Quận 7 và Nhà Bè ngày nay), Kervella vào thương cảng Sài Gòn (Lê Văn Dương, (Rừng Sác), Phú Mỹ (Bà Rịa). Tiểu khu 1972, tr.410). chiến Bình Xuyên có 23 đồn lớn, 20 bót Ngoài khoản trợ cấp thường xuyên nhỏ; Tiểu khu chiến Kervella có 3 đồn lớn; hàng năm đến từ thực dân Pháp, Bình Tiểu khu chiến Phú Mỹ gồm có 3 đồn lớn Xuyên tiến hành nhiều hoạt động kinh tế cả (Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II, Hồ sơ số công khai lẫn bí mật như: khai thác gỗ, thu 4343, tờ 20). Tổng cộng, Bình Xuyên có thuế, thiết lập các đoàn vận tải, thiết lập gần 3.000 binh lính, sĩ quan chia thành 5 các công ty xe đò từ Sài Gòn đi các tỉnh tiểu đoàn, chỉ huy chung là Lê Văn Viễn miền Tây và Vũng Tàu, bắt cóc tống tiền, (thiếu tướng), Tổng Hành dinh đóng ở khu bảo kê hoạt động mại dâm, mở nhà chứa ở vực gần cầu chữ Y. xóm Bình Khang(4), giành quyền điều hành Ngoài lực lượng quân sự, Lê Văn Viễn sòng bài Kim Chung (Cloche d'Or), sòng còn có công an xung phong với quân số bài Đại Thế Giới (Grand Monde)(5). Từ 1.500 binh sĩ, biên chế thành 2 tiểu đoàn, năm 1950, Bình Xuyên tham gia vào các tiểu đoàn chia thành các đại đội, trung đường dây điều chế và phân phối thuốc đội đóng chốt rải rác ở 21 đồn khắp trong phiện của cơ quan tình báo Pháp. Năm khu vực nội thành Sài Gòn – Chợ Lớn như: 1954, Bình Xuyên kiểm soát hầu như tất cả bót Théophile Đa Kao, sòng bài Kim các nhà máy điều chế thuốc phiện và việc Chung, sòng bài Đại Thế Giới, trường đua phân phối trên toàn Nam Bộ (A.W.McCoy, Phú Thọ, Tân Thuận, Hàng Xanh, trường 1972, tr.109). Pétrus Ký, Phú Thọ Hòa, Phú Lâm.v.v. Tháng 4/1954, Bảo Đại giao chức vụ (Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II, Hồ sơ số Giám đốc cảnh sát Quốc gia cho Lại Văn 14684, tờ 68). Ngoài ra, 350 công an xung Sang, một tay chân thân tín của Lê Văn phong bố trí ở Đà Lạt, 10.000 đảng viên Viễn với giá được cho là khoảng 1 triệu Mặt trận Bình dân làm cơ sở nòng cốt, và USD (Gabriel Kolko, 1991, tr.110). Lại sự hứa hẹn ủng hộ từ Pháp. Văn Sang đưa người của Bình Xuyên làm Trong các nhóm giáo phái, Bình Giám đốc cảnh sát Sài Gòn – Chợ Lớn, Xuyên là lực lượng đe dọa trực tiếp đến thải hồi các nhân viên cũ và lập một lực con đường nắm quyền lực của Ngô Đình lượng cảnh sát mới gọi là “Công an xung Diệm. Các báo cáo gửi cho Ngô Đình phong”. Nắm được lực lượng cảnh sát, Diệm cũng tỏ ra lo ngại về số lượng quá người của Bình Xuyên được tự do đi lại ở nhiều đồn bót trong Tiểu khu chiến Bình Sài Gòn – Chợ Lớn mà gần như không gặp Xuyên, khi cho rằng: “đây là một lực phải bất kỳ sự kiểm soát nào. Từ một nhóm lượng kiên cố để bảo vệ Tổng hành dinh vũ trang tập hợp toàn những thành phần Bộ Tư lệnh Quân đội Bình Xuyên hơn là côn đồ, bất hảo, phạm pháp, Bình Xuyên bảo vệ dân chúng và lãnh thổ” (Trung tâm 62
PHẠM VĂN PHƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN Lưu trữ Quốc gia II, Hồ sơ số 4343, tờ 20). quét liên tục. Lê Văn Viễn không muốn đánh mất Lúc này sau Hiệp định Genève, đường những đặc quyền về kinh tế, quyền quản lối chung của Đảng Lao động Việt Nam ở lý địa bàn mà trước đây thực dân Pháp đã miền Nam là đấu tranh chính trị, đòi hòa ưu ái. Vì vậy, Viễn muốn Ngô Đình Diệm bình, tổng tuyển cử. Tuy nhiên, trước sự cho Bình Xuyên tiếp tục duy trì các cơ sở đàn áp của chính quyền Ngô Đình Diệm, kinh tài như: sòng bài Kim Chung, Đại Đảng chủ trương tranh thủ một bộ phận lực Thế giới, nhà thổ xóm Bình Khang. Đáp lượng vũ trang giáo phái để phục vụ cho lại, Ngô Đình Diệm không chấp nhận đề đấu tranh vũ trang tuyên truyền. Theo chủ nghị của Lê Văn Viễn, mà chỉ muốn đóng trương đó, Liên Tỉnh ủy miền Đông cử cửa và đền bù một số tiền lớn. Phạm Văn Thuận (Ba Thuận), Lâm Quốc Xung đột vũ trang giữa Bình Xuyên và Đăng, Lê Thanh vào căn cứ Bàu Lâm để chính quyền Ngô Đình Diệm bắt đầu từ “nắm” Tiểu đoàn 3. Trước sự tấn công của cuối tháng 3/1955, đến đầu tháng 5/1955 quân đội Việt Nam Cộng hòa, được sự Bình Xuyên bị đánh bật hoàn toàn khỏi chấp thuận của Xứ ủy, Tiểu đoàn 3 được khu vực nội đô Sài Gòn. Lê Văn Viễn rút đưa về chiến khu D (Biên Hòa). lực lượng còn lại gần 2.000 binh sĩ rút về Từ năm 1956, trên các khu vực ở miền Rừng Sác. Ngày 21/9/1955, Ngô Đình Tây, miền Trung Nam Bộ, các đơn vị vũ Diệm huy động nhiều lực lượng, mở Chiến trang liên hiệp hoạt động dưới danh nghĩa dịch Hoàng Diệu tấn công toàn diện vào giáo phái đã tiến hành các hoạt động vũ Rừng Sác, do Dương Văn Minh (đại tá) trang tuyên truyền, diệt ác, phá kìm, hỗ trợ làm chỉ huy trưởng. Ngày 28-10, chiến phong trào đấu tranh chính trị của quần dịch Hoàng Diệu kết thúc, Bình Xuyên bị chúng nhân dân. Theo xu hướng đó, Tiểu đánh bại hoàn toàn. Lê Văn Viễn, Lại Văn đoàn 3 Bình Xuyên cũng bắt đầu ra quân Sang, Lại Hữu Tài, được Pháp cứu khỏi chống các cuộc càn quét, bảo vệ căn cứ rừng Sác (về sau chạy qua Pháp), Lê Paul địa, vũ trang tuyên truyền, và tiến lên tổ (con của Lê Văn Viễn) bị giết chết và chức những trận đánh đầu tiên trên chiến Nguyễn Văn Hiếu bị bắt (Đoàn Thêm, trường miền Đông Nam Bộ. 1966, tr.185). Trong các năm 1956, 1957, các đơn vị 2.4. Chuyển hóa một bộ phận lực của Tiểu đoàn 3 Bình Xuyên tổ chức hàng lượng vũ trang Bình Xuyên loạt cuộc hành quân vũ trang tuyên truyền Sau các đợt truy quét của quân đội dọc đường 20, đường 13 và một số khu vực Việt Nam Cộng hòa, lực lượng Bình trên địa bàn tỉnh Biên Hòa, Thủ Dầu Một. Xuyên phần lớn bị tiêu diệt, bị bắt hoặc Cũng trong năm 1957, Tiểu đoàn tiến hành đầu hàng, nhưng Tiểu đoàn 3 vẫn còn vũ trang tuyên truyền chống âm mưu đánh nguyên vẹn. Tiểu đoàn 3 Bình Xuyên do phá chiến khu D của Ngô Đình Diệm, bảo trung tá Võ Văn Môn (Bảy Môn) chỉ huy vệ căn cứ địa kháng chiến. Tiếp đó, tham gồm 350 binh lính, sĩ quan chạy về căn cứ gia hàng loạt trận đánh ở Trại Be, Bến Củi, Bàu Lâm (Bà Rịa). Ngô Đình Diệm cho Minh Thạnh, Dầu Tiếng. Trong quá trình lực lượng bao vây phong tỏa, chặn đường chiến đấu ý thức kỷ luật, trình độ giác ngộ tiếp tế của Pháp, đồng thời tấn công, càn cách mạng được nâng lên, nhiều binh sĩ 63
SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 68 (02/2020) Bình Xuyên trở thành đảng viên cộng sản. Về đóng góp trong công cuộc kháng Từ sau ngày Đồng Khởi, lực lượng vũ chiến của Bình Xuyên thể hiện trong hai trang của các khu, tỉnh, huyện được củng giai đoạn: Thời kỳ đầu kháng chiến chống cố và sắp xếp lại, để phù hợp với tình hình Pháp, Bình Xuyên là lực lượng vũ trang nhiệm vụ mới. Tháng 2/1961, các lực quan trọng và đóng vai trò chủ chốt trong lượng vũ trang cách mạng ở miền Nam cuộc kháng chiến ở khu vực phía Nam Sài thống nhất lại thành Quân giải phóng miền Gòn – Chợ Lớn – Gia Định tạo điều kiện Nam. Tiểu đoàn 3 Bình Xuyên phân chia kìm chân quân đội Pháp để các lực lượng về các đơn vị mới, hòa nhập vào lực lượng phía sau chuẩn bị kháng chiến lâu dài; Thời vũ trang cách mạng chung trong công cuộc kỳ đầu kháng chiến chống Mỹ, Tiểu đoàn 3 kháng chiến chống Mỹ bảo vệ độc lập, Bình Xuyên được vận động đi theo kháng thống nhất. Từ đây, không còn phiên hiệu, chiến. Trong bối cách mạng miền Nam sau đơn vị riêng của lực lượng vũ trang Bình Hiệp định Genève không còn lực lượng vũ Xuyên. Trung tá Võ Văn Môn trở thành Ủy trang, không còn chính quyền, cán bộ chiến viên Trung ương Mặt trận Dân tộc giải sĩ Tiểu đoàn 3 Bình Xuyên trở thành bộ phóng miền Nam Việt Nam. Thiếu tá phận vũ trang nòng cốt thực hiện vũ trang Nguyễn Văn Luông là Ủy viên Mặt trận tuyên truyền, bảo vệ cơ sở Đảng trên địa Dân tộc giải phóng miền Đông Nam Bộ. bàn các tỉnh Biên Hòa, Thủ Dầu Một. 3. Kết luận Quá trình hình thành, tan rã và chuyển Từ quá trình tìm hiểu về quá trình hình hóa của lực lượng vũ trang Bình Xuyên thành và hoạt động của lực lượng vũ trang cho thấy, dù xuất thân trong giới giang hồ, Bình Xuyên có thể thấy, trước và sau tháng nhiều người vẫn có tinh thần yêu nước, có 6/1948 có hai Bình Xuyên khác nhau: Bình nghĩa khí, khi đã được thức tỉnh thì trong Xuyên trước tháng 6/1948 được hợp thành bất kỳ hoàn cảnh nào họ đều đi theo con từ nhiều nhóm vũ trang, ngoại trừ một số ít đường chính nghĩa. Trong quá trình tham người cơ hội, dao động, phần lớn cán bộ gia kháng chiến, nhiều cán bộ xuất thân từ chiến sĩ Bình Xuyên trung thành với kháng lực lượng vũ trang Bình Xuyên giữ các vị chiến; Bình Xuyên ly khai sau tháng trí cao trong lực lượng vũ trang, chính 6/1948 có nguồn gốc chủ yếu là dân giang quyền, đoàn thể của Quân khu 7 và các hồ, tội phạm, lưu manh trở thành công cụ tỉnh miền Đông Nam Bộ. Quá trình hình của thực dân Pháp trong chiến lược bình thành và phát triển của Bình Xuyên và sự định Nam Bộ. Với sự hậu thuẫn của Pháp, thay đổi thái độ chính trị mỗi giai đoạn để Bình Xuyên ly khai trở thành lực lượng lại nhiều bài học kinh nghiệm về sử dụng quân sự, chính trị có ảnh hưởng lớn ở khu các lực lượng, đoàn kết các phe nhóm, giáo vực miền Đông Nam Bộ giai đoạn cuối phái và xây dựng lực lượng vũ trang cách chiến tranh chống Pháp và đầu kháng chiến mạng trong kháng chiến chống xâm lược chống Mỹ. bảo vệ tổ quốc. 64
PHẠM VĂN PHƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN Chú thích 1 Mặt trận số 4 (còn gọi là mặt trận tiền tuyến Sài Gòn-Chợ Lớn hay mặt trận phía Nam) gồm mặt trận Bình Đông, mặt trận cầu chữ Y, mặt trận Tân Thuận-Thủ Thiêm, trải dài trên toàn bộ phía Nam Sài Gòn-Chợ Lớn. Chỉ huy trưởng của mặt trận là Nguyễn Văn Trân (Bảy Trân). 2 Thời Pháp thuộc, Bình Xuyên vốn là tên gọi của một ấp thuộc làng Chánh Hưng, quận Nhà Bè, tỉnh Gia Định. 3 Sau khi hi sinh Dương Văn Dương được Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa truy tặng quân hàm Thiếu tướng (5/8/1948), tên của ông được đặt cho một con kênh lớn ở vùng Đồng Tháp Mười (Long An) thay cho tên cũ là Lagrange (người Pháp - chủ tỉnh tỉnh Tân An). 4 Xóm Bình Khang nằm trong một khu vực giữa các đường Lê Hồng Phong, Trần Nhân Tôn, Hùng Vương, Vĩnh Viễn… thuộc khu phố 1, phường 1, Q.10 (TP.HCM ngày nay). 5 Sòng bài Đại Thế Giới được mở cửa vào năm 1946 theo chủ trương của Thierry d'Argenlieu (Cao ủy Pháp tại Đông Dương). Khi chính quyền Quốc gia Việt Nam thành lập thì Đại Thế Giới do chính phủ này kiểm soát. Chính phủ Bảo Đại cho đấu thầu hai năm một lần, quyền điều hành thuộc về người trả giá cao nhất, cuối tháng 12/1950, quyền điều hành Đại Thế Giới nằm trong tay Bình Xuyên. TÀI LIỆU THAM KHẢO Alfred W.McCoy (1972). The Politics of Heroin in Southeast Asia, New York: Harper Colophon Books Harper & Row Publishers. Lê Văn Dương (1972). Quân lực Việt Nam Cộng hòa trong giai đoạn hình thành 1946 – 1955, Phòng 5 Bộ tổng Tham mưu Quân lực Việt Nam Cộng hòa. Câu lạc bộ Truyền thống Trung đoàn 300 (2002). Trung đoàn 300 với cuộc thanh trừng phản động trong nội bộ Quân đội Bình Xuyên, Tài liệu lưu hành nội bộ, Ban Tuyên giáo huyện Nhà Bè. Hồ Sơn Đài, Đỗ Tầm Chương, Hồ Khang (2005). Bộ đội Bình Xuyên, Hà Nội: NXB Lao Động. Hồ Sơn Đài (2008). Cuộc kháng chiến (1945 – 1975) Nhìn từ Nam Bộ, Hà Nội: NXB Chính trị Quốc gia. Đảng ủy – Bộ Chỉ huy quân sự thành phố Hồ Chí Minh (1998). Lịch sử lực lượng võ trang Thành phố Hồ Chí Minh (1945 – 1995), Hà Nội: NXB Quân đội nhân dân. Bảo Đại (1990). Con Rồng Việt Nam, Nguyễn Phước Tộc xuất bản. 65
SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 68 (02/2020) Gabriel Kolko (1991). Giải phẫu một cuộc chiến tranh, tập 1 (người dịch Nguyễn Tấn Cưu), Hà Nội: NXB Quân đội Nhân dân. Hồ sơ về hoạt động của quân đội quốc gia Bình Xuyên năm 1950 – 1955, Tài liệu Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II, Phông Phủ Thủ tướng Việt Nam Cộng hòa (1954 – 1975), Ký hiệu: HSS 14684. Tập tài liệu của Bộ Quốc phòng, Bộ Nội vụ và các tỉnh về hoạt động của Bình Xuyên năm 1955 – 1956, Tài liệu Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II, Phông Phủ Tổng thống Đệ nhất Cộng hòa (1954 – 1963), ký hiệu: HSS 4343. Đoàn Thêm (1966). Hai mươi năm qua: Việc từng ngày (1945 – 1964), Sài Gòn: NXB Nam Tùng Chi. Ngày nhận bài: 19/8/2019 Biên tập xong: 15/02/2020 Duyệt đăng: 20/02/2020 66