Lược sử hội họa cổ điển của Tây Phương

LƯỢC SỬ HỘI HỌA CỔ ĐIỂN CỦA TÂY PHƯƠNG<br /> (Phan Thượng Hải)<br /> Cho đến thời Phục Hưng, Họa sĩ theo hình thức Tự Nhiên (Naturalism) nghĩa là Họa hình đối<br /> tượng có thật (hiện tại hay quá khứ) trong trạng thái tự nhiên của nó. Nó khác với hình thức<br /> Tượng Trưng (Symbolism), nghĩa là Họa hình thể nào đó để bày tỏ ý tưởng và cảm xúc của họa<br /> sĩ. Hình thức Tự Nhiên tiếp tục cho tới cuối thế kỷ 19. Bắt đầu thế kỷ 20, Hội Họa bắt đầu có<br /> thêm Hình thức Tượng Trưng.<br /> Hội Họa khác với Họa khi kết cấu của bức họa có "3 chiều" (3-dimensional).<br /> Để cho bức họa có có "3 chiều", họa sĩ dùng những phương pháp ghép Phối Cảnh (Perspective)<br /> và để rõ hơn còn dùng thêm Kỹ thuật "Chiaroscuro" (Kỹ thuật Đậm-Nhạt). Phối Cảnh là phương<br /> pháp Hội Họa thể hiện không gian của đối tượng trên mặt tranh. Phương pháp Phối Cảnh có<br /> nhiều thay đổi theo thời gian.<br /> Đối tượng trong một bức họa có thể là nhân vật hay phong cảnh.<br /> Hình của nhân vật (đại đa số là con người) trong bức họa gồm có khuôn mặt, thân thể và<br /> trang phục. Chân dung là trong bức họa chỉ có 1 nhân vật thường là khuôn mặt. Hình của nhân<br /> vật có khi biểu lộ cảm xúc (bắt đầu từ thời Phục Hưng).<br /> Hình của phong cảnh trong bức họa có thể là tập hợp (nhiều) nhân vật (kiểu Gothic) hay<br /> thành phố hay thiên nhiên.<br /> Hội Họa Tự Nhiên giữ độc quyền trong suốt lịch sử Hội Họa cổ điển của Tây Phương (thế kỷ 14<br /> cho tới hết thế kỷ 19) gồm: Phục Hưng, Baroque, Rococo, Tân Cổ Điển, Lãng Mạn, Ấn Tượng<br /> và Hậu Ấn Tượng.<br /> PHỤC HƯNG Ở Ý (ITALIAN RENAISSANCE)<br /> Thời Phục Hưng bắt đầu từ thế kỷ 14 cho đến thế kỷ 17.<br /> Đề tài của bức họa là từ Thánh Kinh, Thần thoại Hy Lạp, lịch sử thời Trung Cổ và quí tộc đương<br /> thời; rất hiếm khi từ người thường. Hình nhân vật là thông thường nhứt. Hiếm khi có hình<br /> phong cảnh, thường là gồm nhiều nhân vật như trận chiến...<br /> Với nước sơn cũ, họa sĩ ở Florence, Rome và Parma thường chú trọng đến "vẽ" nhưng từ khi<br /> sáng chế ra nước sơn dầu, họa sĩ ở Venice chú trọng về "sơn" hơn là "vẽ".<br /> 1) Florence<br /> *<br /> Nền Hội Họa ở Florence khởi đầu cho thời Phục Hưng, nó bắt đầu từ Giotto. Giotto cố gắng tạo<br /> ra "3 chiều" trong bức họa, khác với thầy mình là Cimabue. Tuy có tiến bộ nhưng ông chưa<br /> thành công. Giotto là họa sĩ bắt đầu vẽ hình nhân vật biểu lộ tình cảm. Các họa sĩ ở Florence<br /> trong thời Phục Hưng chỉ chú trọng đến "vẽ".<br /> Masaccio và Uccello bắt đầu dùng Phối Cảnh Đường Thẳng (Linear Perspective) và riêng<br /> Masaccio còn sáng tạo ra Chiaroscuro (kỹ thuật Đậm-Nhạt). Đặc tính "3 chiều" của bức họa giữ<br /> độc tôn trong ngành Hội Họa cho đến đầu thế kỷ 20 khi có phái Lập Thể (Cubism) của Picasso.<br /> <br /> (Madonna and Child enthroned with six angels/Cimabue): Hình "2 chiều" 1270<br /> <br /> (The Battle of San Romano/Uccello): Hình "3 chiều" với Phối Cảnh Đường Thẳng 1432<br /> <br /> Masaccio cũng nâng cao kỹ thuật vẽ hình khuôn mặt, thân thể con người và trang phục cho các<br /> họa sĩ Florence về sau.<br /> Tu sĩ Fra Angelico, Tu sĩ Fra Filipo Lippi và Mantegna cũng như Uccello chỉ dùng Phối Cảnh<br /> Đường Thẳng (cũng đủ tạo ra hình có "3 chiều" cho 1 bức họa). Tu sĩ Fra Filipo Lippi vẽ khuôn<br /> mặt người rất tế nhị. Mantegna vẽ hình thân thể con người vững chắc hơn, như hình những bức<br /> tượng điêu khắc.<br /> Từ Piero della Francesca và môn đệ là Gozzoli, các họa sĩ ở Florence đều dùng cả 2: Phối Cảnh<br /> Đường Thẳng và Chiaroscuro.<br /> Cimabue (1240-1302)<br /> Giotto di Bondone (1267-1337)<br /> Masaccio tên thật là Tommaso di Ser Giovani di Mone (1401-1428)<br /> Fra Angelico tên thật là Guido di Pietro (1395-1455)<br /> Paolo Uccello tên thật là Paolo di Dono (1397-1475)<br /> Fra Filippo Lippi (1406-1469)<br /> Piero della Francesca tên thật là Pieri dei Benedetto Franceschi (1422-1492)<br /> Benozzo Gozzoli (1421-1497)<br /> Andrea Mantegna (1430-1506)<br /> <br /> (St Sebastian/Mantegna) 1459<br /> <br /> *<br /> Verrocchio tiến bộ hơn Mantegna trong "vẽ" hình thân thể con người, khởi đầu cho những bức<br /> họa "cơ thể học" của Michelangelo sau nầy. Verrocchio có 3 môn đệ là Ghirlandaio, Botticelli<br /> và Leonardo da Vinci.<br /> Ghirlandaio vẽ không khác Verrocchio nhưng Đề tài của ông là "Người ngoài đời" trong giới quí<br /> tộc không phải từ Thánh Kinh hay Thần thoại Hy Lạp. Ông đặc biệt có những bức họa Chân<br /> Dung cũng như Tu sĩ Fra Filipo Lippi.<br /> Botticelli cũng vẽ hình người (thân thể) vững chắc như Mantegna (và Masaccio) nhưng ông chú<br /> trọng tới nét vẽ rõ ràng (ở chu vi) và có khuynh hướng Cầu Kỳ (Mannerism).<br /> Leonardo da Vinci không khác Verrocchio nhưng ông sáng tạo ra Phối Cảnh Không Gian (Aerial<br /> Perspective) và đi ngược với Botticelli: không dùng nét vẽ rõ ràng khi vẽ hình nhân vật (đó là kỹ<br /> thuật Sfumato được sáng tạo từ Leonardo). Phối Cảnh Không Gian khi nước sơn dầu ra đời thay<br /> thế Phối Cảnh Đường Thẳng.<br /> <br /> (The Birth of Venus / Botticelli) 1485<br /> <br /> (Mona Lisa / Leonardo da Vinci) 1503-1506<br /> Sau những họa sĩ trên, Bronzino ở Florence nhưng lại vẽ giống Michelangelo (ở Roma). Từ Tu<br /> sĩ Fra Bartolommeo, sau khi có nước sơn dầu, các họa sĩ Florence đổi qua chú trọng về "sơn"<br /> thay vì chú trọng về "vẽ".<br /> Andrea del Verrocchio tên thật là Andrea di Cioni (1435-1488)<br /> Domenico Ghirlandaio (1448-1494)<br /> Sandro Botticelli tên thật là Alesandro di Maciano (1444-1510)<br /> Leonardo da Vinci (1452-1519)<br /> Fra Bartolommeo tên thật là Baccio della Porta (1472-1517)<br /> Bronzino tên thật là Agnolo di Cosimo (1503-1572)<br /> 2) Roma<br /> Hội Họa ở Roma bắt đầu sau Florence. Nó có 3 họa sĩ nổi danh là Raphael, Michelangelo và<br /> Piombo. Tất cả đều "vẽ" như họa sĩ cùng thời ở Florence.<br /> <br />