Lượng giá năng lực chuyên nghiệp cho phẫu thuật viên

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> LƯỢNG GIÁ NĂNG LỰC CHUYÊN NGHIỆP<br /> CHO PHẪU THUẬT VIÊN<br /> Bùi Mỹ Hạnh<br /> Trường Đại học Y Hà Nội<br /> Tính chuyên nghiệp là một trong những năng lực cốt lõi của bất kể một con người trong bất cứ một<br /> chương trình học tập và làm việc nào, đặc biệt là với các phẫu thuật viên. Tuy nhiên, rất ít công cụ lượng giá<br /> một cách chặt chẽ cho lĩnh vực năng lực này. Mục tiêu của khung trình độ quốc gia cũng như một số định<br /> hướng chiến lược trong các văn bản pháp lý của rất nhiều nước trên Thế giới trong đó có Việt Nam đều<br /> đồng thuận về việc phải đề cao tính chuyên nghiệp, bài bản và cần có những nghiên cứu phát triển bộ công<br /> cụ để lượng hoá được tính chuyên nghiệp nói chung và cho phẫu thuật viên nói riêng. Nghiên cứu này nhằm<br /> tổng quan các tài liệu mô tả thực trạng sử dụng các công cụ để lượng giá tính chuyên nghiệp của các phẫu<br /> thuật viên hiện có. Kết quả cho thấy các công cụ lượng giá cơ bản bao gồm: lượng giá tư duy phản biện;<br /> công cụ quan sát trực tiếp; công cụ xếp hạng, công cụ khảo sát, hệ thống báo cáo sự cố; hồ sơ năng lực; và<br /> mô phỏng (bao gồm kiểm tra lâm sàng có cấu trúc, người bệnh chuẩn hóa và mô phỏng dựa trên<br /> mannequin).<br /> Từ khóa: tính chuyên nghiệp, phẫu thuật viên, lượng giá<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> cụ thể cho việc lượng giá năng lực tính<br /> <br /> Từ 1999, Hội đồng công nhận về đào tạo y<br /> <br /> chuyên nghiệp [3]. Hội đồng công nhận về đào<br /> <br /> khoa sau đại học của Hoa Kỳ đã chuyển sang<br /> <br /> tạo y khoa sau đại học của Hoa Kỳ gần đây đã<br /> <br /> mô hình lượng giá dựa trên kết quả với sự<br /> <br /> giới thiệu hệ thống công nhận bao gồm các<br /> <br /> nhấn mạnh về sáu lĩnh vực năng lực cốt lõi,<br /> <br /> cột mốc chuẩn cụ thể trong từng năng lực mà<br /> <br /> một trong số đó là tính chuyên nghiệp [1]. Tổ<br /> <br /> học viên phải đáp ứng và những hướng dẫn<br /> <br /> chức các Đại học Hoàng gia của bác sĩ và bác<br /> <br /> phát triển chương trình đào tạo theo các<br /> <br /> sĩ phẫu thuật của Canada cũng đã công nhận<br /> <br /> nhiệm vụ được phân công cho một bác sĩ từ<br /> <br /> các thành tố tạo ra năng lực bác sĩ qua Khung<br /> <br /> khi bắt đầu quá trình nội trú trong bệnh viện.<br /> <br /> năng lực dựa trên vai trò của người bác sĩ<br /> <br /> Đây là những bằng chứng có giá trị cho việc<br /> <br /> trong hệ thống y tế trong đó lĩnh vực năng lực<br /> <br /> áp dụng quản lý và đánh giá chất lượng giáo<br /> <br /> chuyên nghiệp có 17 tiêu chí [2]. Tuy nhiên,<br /> <br /> dục sau đại học thực tế. Nhiều nước châu Á<br /> <br /> để lượng giá một cách khách quan thực hành<br /> <br /> trong đó có Singapore, Hồng Kông cũng đã<br /> <br /> chuyên nghiệp, đòi hỏi bộ công cụ đánh giá<br /> <br /> chuyển đổi theo cách tiếp cận này. Nghiên<br /> <br /> các hành vi có thể quan sát chứ không phải là<br /> <br /> cứu “Lượng giá năng lực chuyên nghiệp cho<br /> <br /> các yếu tố khái niệm. Năm 2008, Viện đào tạo<br /> <br /> phẫu thuật viên” được thực hiện với mục tiêu:<br /> <br /> Y khoa đã công bố danh sách các hoạt động<br /> <br /> Mô tả thực trạng sử dụng các công cụ lượng<br /> giá chuyên nghiệp trên Thế giới.<br /> <br /> Địa chỉ liên hệ: Bùi Mỹ Hạnh, Trường Đại học Y Hà Nội<br /> <br /> II. NỘI DUNG TỔNG QUAN TÀI LIỆU<br /> <br /> Email: buimyhanh@hmu.edu.vn<br /> Ngày nhận: 8/6/2018<br /> Ngày được chấp thuận: 15/8/2018<br /> <br /> 182<br /> <br /> 1. Tổng quan tài liệu liên quan đến công<br /> cụ lượng giá năng lực chuyên nghiệp<br /> TCNCYH 113 (4) - 2018<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> 1.1. Danh sách tài liệu để tham khảo<br /> Có tổng cộng 526 tài liệu có thể có liên<br /> quan được xác định bằng cách sử dụng các<br /> từ khóa tìm kiếm như “lượng giá”, “tính<br /> chuyên nghiệp”, “chủ nghĩa nhân văn”. Nhóm<br /> nghiên cứu xác định các tiêu chuẩn lựa chọn<br /> tài liệu là các phương pháp lượng giá dựa<br /> <br /> bằng tiếng Anh và viết sau năm 2008. Sau khi<br /> xem xét tiêu đề và tóm tắt và sau đó xem lại<br /> toàn văn, chúng tôi đã lấy 62 bài nghiên cứu<br /> đã hoàn thành các tiêu chí trong nghiên cứu<br /> này. Tất cả những nghiên cứu này đều là các<br /> báo cáo đầy đủ được công bố trong các tạp<br /> chí chuyên khoa.<br /> <br /> trên bằng chứng, các hướng dẫn quốc tế viết<br /> Các tài liệu bổ sung thông qua<br /> tìm kiếm thủ công n = 14<br /> <br /> Tổng số các nghiên cứu<br /> tìm trên nguồn dữ liệu<br /> được (n = 512)<br /> <br /> 159 các nghiên cứu<br /> trùng lặp<br /> 367 trích dẫn sàng lọc dựa<br /> trên tóm tắt và tiêu đề<br /> 168 các trích dẫn được<br /> loại trừ sau khi đọc tiêu đề<br /> và tóm tắt<br /> 199 trích dẫn toàn văn<br /> được tìm kiếm để đánh giá<br /> chi tiết hơn<br /> 62 Trích dẫn bị loại<br /> 25 Trích dẫn không có dữ liệu đầy đủ<br /> 38 Trích dẫn bao gồm dữ liệu trùng lặp<br /> 62 trích dẫn được sàng lọc<br /> cho phân tích tổng quan<br /> Sơ đồ 1. Kết quả tài liệu nghiên cứu được sàng lọc<br /> 1.2. Danh sách tài liệu nước ngoài để<br /> tham khảo<br /> <br /> thấp có thể làm sai lệch kết quả chung của<br /> phân tích tổng hợp nên cần bị loại bỏ.<br /> <br /> Để đảm bảo độ tin cậy của một nghiên cứu<br /> <br /> Nghiên cứu này sử dụng cách tiếp cận<br /> <br /> tổng quan trong giáo dục, 62 tài liệu được lựa<br /> <br /> tương tự Bộ công cụ Newcastle-Ottawa-Scale<br /> <br /> chọn phải trải qua bước đánh giá chất lượng<br /> <br /> (NOS) để đánh giá chất lượng các tài liệu<br /> <br /> nghiên cứu trước khi trích xuất số liệu đưa<br /> <br /> được thu thập được nhằm xây dựng mô tả<br /> <br /> vào phân tích. Những tài liệu có độ tin cậy<br /> <br /> thực trạng sử dụng các công cụ lượng giá<br /> <br /> TCNCYH 113 (4) - 2018<br /> <br /> 183<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> năng lực tính chuyên nghiệp. Cách đánh giá<br /> <br /> Đánh giá Mini Professionalism là một công<br /> <br /> của NOS được xây dựng dựa trên ba câu hỏi,<br /> <br /> cụ quan sát trực tiếp tính chuyên nghiệp cụ<br /> <br /> gồm: độ tin cậy, hiệu lực, hiệu quả, tính khả<br /> <br /> thể. Các công cụ quan sát trực tiếp để lượng<br /> <br /> thi và chi phí. Có tất cả chín mức nhỏ từ 0 - 9<br /> <br /> giá hiệu suất của học viên trong các buổi học<br /> <br /> trong ba câu hỏi được tính điểm. Mỗi tiểu mục<br /> <br /> lâm sàng tại bệnh viện. Đây là phương pháp<br /> <br /> có nhiều câu trả lời để lựa chọn. Câu trả lời<br /> <br /> lượng giá cần thiết để nắm bắt đầy đủ sự<br /> <br /> đặc trưng cho một nghiên cứu có chất lượng<br /> <br /> phức tạp của bối cảnh trong các xung đột đạo<br /> <br /> tốt được tính một điểm. Những nghiên cứu có<br /> <br /> đức. Phương pháp đã chứng minh độ tin cậy<br /> <br /> điểm từ 5 trở lên được đánh giá là đảm bảo<br /> <br /> tốt về cả nội dung lẫn giá trị khi đánh giá phẫu<br /> <br /> chất lượng nghiên cứu và được lựa chọn cho<br /> <br /> thuật viên. Công cụ đánh giá quan sát trực<br /> <br /> phân tích. Sau khi chấm điểm tài liệu theo<br /> <br /> tiếp được chuẩn hóa đã được Shayne mô tả<br /> <br /> công cụ NOS, chúng tôi đã lựa chọn được<br /> <br /> và có thể phát triển cho các phẫu thuật viên<br /> <br /> 22/62 tài liệu nghiên cứu đảm bảo chất lượng<br /> <br /> với việc kết hợp một số yếu tố hành vi chuyên<br /> <br /> cho phân tích tổng quan.<br /> <br /> nghiệp [7; 8].<br /> <br /> 2. Thực trạng sử dụng các công cụ<br /> <br /> Đánh giá Mini Professionalism là một<br /> <br /> lượng giá năng lực tính chuyên nghiệp<br /> trên Thế giới<br /> <br /> phương pháp đánh giá tin cậy và hiệu lực với<br /> <br /> 2.1. Lượng giá tư duy phản biện<br /> <br /> các phẫu thuật viên. Công cụ này ngắn gọn và<br /> dường như có tính khả thi tốt. Ngoài ra Công<br /> cụ đánh giá quan sát trực tiếp được chuẩn<br /> <br /> Đã có một số công cụ được phát triển để<br /> <br /> hóa cũng đã chứng minh độ tin cậy tốt trong<br /> <br /> lượng giá tư duy phản biện bằng cách sử<br /> <br /> việc đánh giá phẫu thuật viên nhưng hiệu lực<br /> <br /> dụng các câu hỏi vấn đáp, câu hỏi viết và các<br /> <br /> vẫn chưa cao. Những công cụ này có tiềm<br /> <br /> trường hợp mô phỏng. Công cụ được nghiên<br /> <br /> năng tác động giáo dục vì chúng có thể giúp<br /> <br /> cứu rộng rãi nhất để lượng giá tư duy phản<br /> <br /> cung cấp phản hồi kịp thời [9; 10].<br /> <br /> biện là test xác định vấn đề. Nó là một bài<br /> kiểm tra trắc nghiệm rất dễ quản lý và tính<br /> điểm, có tính khả thi, được sử dụng rộng rãi,<br /> thể hiện sự chấp nhận tốt, có độ tin cậy và<br /> hiệu lực cao. Tuy nhiên, có nhiều hạn chế và<br /> câu hỏi vẫn còn tồn tại đối với loại công cụ<br /> này. Một số nghiên cứu nghi ngờ về phương<br /> pháp kiểm tra tư duy phản biện có tương ứng<br /> với hành vi chuyên nghiệp thực tế như thế<br /> nào. Phương pháp này đã được nghiên cứu<br /> trong các chuyên ngành khác, nhưng không<br /> có nghiên cứu nào được công bố đánh giá<br /> các loại công cụ này trong đánh giá phẫu<br /> thuật viên [4 - 6].<br /> 2.2. Các công cụ quan sát trực tiếp<br /> 184<br /> <br /> 2.3. Công cụ xếp hạng và khảo sát<br /> Xếp hạng và khảo sát có thể được sử<br /> dụng để lượng giá tính chuyên nghiệp. Chúng<br /> cho phép lượng giá các hành vi được quan<br /> sát trong cả các hoạt động chăm sóc người<br /> bệnh trực tiếp và gián tiếp, cũng như trong<br /> các môi trường khác như các hoạt động giáo<br /> dục.<br /> Khi hai hoặc nhiều đối tượng được kết hợp<br /> được gọi là đánh giá đồng cấp, hoặc đánh giá<br /> 360 độ. Các đối tượng có thể bao gồm bản<br /> thân, đồng nghiệp, y tá, giảng viên và người<br /> bệnh. Trong khi một số công cụ đánh giá đồng<br /> cấp nhằm lượng giá nhiều năng lực cốt lõi<br /> đồng thời. Phương pháp này có vẻ phù hợp<br /> TCNCYH 113 (4) - 2018<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> nhất với lượng giá về tính chuyên nghiệp, kỹ<br /> năng giao tiếp và tác nghiệp. Ưu điểm chính<br /> của lượng giá đồng cấp là nó cho phép nhiều<br /> đối tượng cung cấp phản hồi về các hành vi<br /> được quan sát. Một nghiên cứu của Lockyer<br /> cho thấy lượng giá đồng cấp có khả năng<br /> chấp nhận và tiềm năng tác động giáo dục tốt<br /> [7].<br /> <br /> 2.5. Hồ sơ năng lực<br /> Hồ sơ năng lực đã được sử dụng và đánh<br /> giá trong các chương trình đào tạo ngoại<br /> khoa. Hồ sơ năng lực có thể có nhiều hình<br /> thức thể hiện sự tiến bộ và hoàn thành các<br /> công việc của học viên bao gồm các bài tiểu<br /> luận, thuyết trình, ghi chép người bệnh hoặc<br /> bất kỳ bằng chứng nào khác mà học viên thấy<br /> <br /> Hội đồng Giám định Y khoa Quốc gia đã<br /> phát triển một công cụ lượng giá đồng cấp<br /> dựa trên các hành vi chuyên nghiệp quan sát<br /> được mô tả trong chương trình lượng giá<br /> hành vi chuyên nghiệp. Công cụ này được<br /> phát triển như một phần của chương trình<br /> lượng giá chuyên nghiệp theo chiều dọc [5].<br /> 2.4. Hệ thống báo cáo sự cố y khoa<br /> Báo cáo sự cố, phiếu nhận xét để thể hiện<br /> tính chuyên nghiệp đã được phát triển. Các<br /> loại công cụ này khi được triển khai một cách<br /> có hệ thống cho phép lượng giá nhanh chóng<br /> về hành vi chuyên nghiệp theo mức độ tiến<br /> triển. Một số hệ thống cho phép các công cụ<br /> này được sử dụng không chỉ để xác định hành<br /> vi không chuyên nghiệp mà còn để khen<br /> thưởng hành vi chuyên nghiệp. Hệ thống y tế<br /> chất lượng cả về giáo dục phải minh bạch,<br /> không ẩn danh, tập trung vào hành vi, cho<br /> phép phản hồi và khắc phục nguyên nhân gốc<br /> rễ. Trong một cuộc khảo sát các phẫu thuật<br /> viên, Sullivan và cộng sự báo cáo rằng đa số<br /> tính chuyên nghiệp được phát hiện không<br /> chính thức. Tính ưu việt của việc giao tiếp mặt<br /> <br /> quan trọng để chứng minh kết quả làm việc<br /> [EG, 2011 # 18].<br /> Muốn tăng độ tin cậy của hồ sơ năng lực<br /> cho lượng giá phải tăng số lượng người<br /> lượng giá, đào tạo những người lượng giá và<br /> sử dụng hồ sơ năng lực như một thành phần<br /> trong chương trình lượng giá năng lực. Một số<br /> tác giả cho rằng hồ sơ năng lực không đủ để<br /> lượng giá tính chuyên nghiệp bởi vì chúng bị<br /> giới hạn bởi phạm vi của tài liệu. Không có<br /> bằng chứng thuyết phục rằng hồ sơ năng lực<br /> thúc đẩy tính phản hồi và thể hiện sự sẵn<br /> sàng để chia sẻ do lo ngại rằng thông tin có<br /> thể được sử dụng chống lại người tự lượng<br /> giá. Một hồ sơ năng lực được tạo ra trong thời<br /> gian chăm sóc người bệnh để lượng giá có<br /> thể không áp dụng cho đào tạo phẫu thuật<br /> viên bởi vì các tài liệu chăm sóc người bệnh<br /> được tạo ra thường không cho phép họ lượng<br /> giá nhiều về tính chuyên nghiệp [2; 3].<br /> 2.6. Mô phỏng dựa trên mannequin<br /> Mô phỏng dựa trên mannequin ngày càng<br /> được sử dụng trong tất cả các hình thức đào<br /> <br /> đối mặt trong phỏng vấn sâu các mối quan<br /> <br /> tạo y khoa. Tuy nhiên, bằng chứng ủng hộ<br /> việc sử dụng nó trong tính chuyên nghiệp còn<br /> <br /> tâm về tính chuyên nghiệp của người học<br /> <br /> ít. Việc thực hiện mô phỏng để lượng giá cũng<br /> <br /> được hỗ trợ bởi một số nhà nghiên cứu đều<br /> cho thấy” Hệ thống báo cáo sự cố nghiêm<br /> <br /> bị giới hạn bởi kinh phí và thời gian cần<br /> thiết [6].<br /> <br /> trọng có thể giúp khắc phục một số rào cản do<br /> <br /> 2.7. Kiểm tra lâm sàng cấu trúc theo<br /> <br /> ngại công khai sai sót và ngại bị phạt [4].<br /> <br /> TCNCYH 113 (4) - 2018<br /> <br /> mục tiêu<br /> <br /> 185<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> Tính chuyên nghiệp cũng được nhiều nhà<br /> <br /> cậy và tính hợp lý trong việc đo lường nhiều<br /> <br /> nghiên cứu lượng giá với kiểm tra lâm sàng<br /> <br /> năng lực, thì vẫn có quá ít dữ liệu về hiệu quả<br /> <br /> có cấu trúc theo mục tiêu (Objective Struc-<br /> <br /> của việc sử dụng công cụ này trong lượng giá<br /> <br /> tured Clinical Examination - OSCE). Nhiều<br /> <br /> tính chuyên nghiệp. Đặc biệt, các mối quan<br /> <br /> người đã báo cáo thành công trong phẫu thuật<br /> <br /> tâm vẫn liên quan đến độ tin cậy giữa các liên<br /> <br /> và các chuyên ngành khác, mặc dù độ tin cậy<br /> <br /> kết, sự liên tục của các trạm, và tính hợp lý<br /> <br /> nghiêm ngặt và phân tích tính hợp lệ là thiếu.<br /> <br /> của cấu trúc tùy thuộc vào các kịch bản được<br /> <br /> Trong khi kiểm tra lâm sàng có cấu trúc theo<br /> <br /> tạo ra [H, 2014 #16], [JS, 2010 # 17].<br /> <br /> mục tiêu đã đạt được sự chấp nhận về độ tin<br /> Bảng 1. Công cụ đánh giá tính chuyên nghiệp cho phẫu thuật viên<br /> <br /> Công cụ<br /> <br /> Độ tin cậy<br /> <br /> Hiệu<br /> quả<br /> <br /> Khả thi<br /> <br /> Nghiên cứu<br /> trong ngoại<br /> <br /> Tham khảo<br /> <br /> khoa<br /> <br /> Lý luận đạo đức<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> –<br /> <br /> Sanfey<br /> <br /> Quan sát trực tiếp<br /> <br /> +<br /> <br /> –<br /> <br /> +/–<br /> <br /> –<br /> <br /> Sulmasy at al.7<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +/–<br /> <br /> +<br /> <br /> Cruess et al.3<br /> <br /> +<br /> <br /> –<br /> <br /> +<br /> <br /> -<br /> <br /> Lurie SJ at al.9<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> -<br /> <br /> Hemmer et al.12<br /> <br /> Không áp<br /> dụng<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> Papadakis et al.1<br /> <br /> –<br /> <br /> –<br /> <br /> +/–<br /> <br /> +<br /> <br /> Baernstein et al.2<br /> <br /> Phản hồi từ nhiều nguồn<br /> <br /> Báo cáo sự cố nghiêm trọng<br /> Danh mục<br /> Mô phỏng<br /> <br /> Gisondi et al.4<br /> <br /> Tính trung thực cao<br /> <br /> –<br /> <br /> +<br /> <br /> +/–<br /> <br /> +<br /> <br /> Người bệnh chuẩn hóa<br /> <br /> –<br /> <br /> –<br /> <br /> +/–<br /> <br /> -<br /> <br /> Singer et al.10<br /> <br /> Kiểm tra lâm sàng có cấu<br /> trúc<br /> <br /> –<br /> <br /> –<br /> <br /> +/–<br /> <br /> +<br /> <br /> Dreyer JS<br /> <br /> Kết quả ở bảng 1 tổng hợp các tác giả nghiên cứu về năng lực chuyên nghiệp và bảng 2 về<br /> các công cụ lượng giá với từng chuẩn năng lực cấu thành nên tính chuyên nghiệp.<br /> <br /> 186<br /> <br /> TCNCYH 113 (4) - 2018<br /> <br />