Lý tính phê phán thuần túy: Phần 1

Chia sẻ: ảnh ảo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:491

Thêm vào BST

Báo xấu

155
lượt xem 52
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

“Phê phán lý tính thuần túy” của Immanuel Kant được mọi người thừa nhận là tác phẩm nền tảng của triết học cổ điển Đức. Nó là chỗ kết tinh những nhận định có tính phê phán đối với nhiều trào lưu triết học trước đó (từ Platon cho tới Christian Wolff), đồng thời là điểm xuất phát và điểm quy chiếu của triết học cổ điển (duy tâm) Đức (Fichte, Schelling, Hegel) và có ảnh hưởng sâu đậm đến sự phát triển của triết học và khoa học Tây phương cho đến ngày nay. Mời các bạn cùng tham khảo phần 1 Tài liệu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lý tính phê phán thuần túy: Phần 1

Sachvui.Com
TUÛ SAÙCH NGHIEÂN CÖÙU IMMANUEL KANT PHEÂ PHAÙN LYÙ TÍNH THUAÀN TUÙY (KRITIK DER REINEN VERNUNFT) BUØI VAÊN NAM SÔN Dòch vaø chuù giaûi
NỘI DUNG Maáy löu yù cuûa ngöôøi dòch ...............................................................................XVII-XXV Daãn luaän ......................................................................................................... XXVI-LXX Sachvui.Com IMMANUEL KANT PHEÂ PHAÙN LYÙ TÍNH THUAÀN TUÙY Ñeà töø .............................................................................................................................1 Lôøi Töïa cho Laàn xuaát baûn thöù nhaát (1781) (baûn A) ..............................................2 (AVII – AXXII*) Chuù giaûi daãn nhaäp (cuûa ngöôøi dòch) ..........................................................................11 Lôøi Töïa cho Laàn xuaát baûn thöù hai (1787) (baûn B) ...............................................29 (BVII – BXLIV*) Chuù giaûi daãn nhaäp ......................................................................................................50 Lôøi daãn nhaäp .............................................................................................................57 I........ Veà söï khaùc nhau giöõa nhaän thöùc thuaàn tuùy vaø nhaän thöùc thöôøng nghieäm ....57 II. ..... Chuùng ta sôû höõu moät soá nhaän thöùc tieân nghieäm vaø ngay taâm trí bình thöôøng cuõng khoâng bao giôø khoâng coù chuùng ..............................................................60 III. .... Trieát hoïc caàn coù moät moân khoa hoïc xaùc ñònh khaû theå, caùc nguyeân taéc vaø phaïm vi cuûa moïi nhaän thöùc tieân nghieäm ........................................................62 IV. .... Veà söï khaùc nhau giöõa phaùn ñoaùn phaân tích vaø phaùn ñoaùn toång hôïp ............65 * Ñaùnh soá trang theo nguyeân baûn, ñaët ôû leà traùi moãi trang. (N.D).
V. ..... Trong moïi moân khoa hoïc lyù thuyeát cuûa lyù tính [thuaàn lyù] ñeàu coù chöùa ñöïng nhöõng phaùn ñoaùn toång hôïp-tieân nghieäm nhö laø caùc nguyeân taéc ...................69 VI. .... Vaán ñeà chuû yeáu cuûa lyù tính thuaàn tuùy ............................................................72 VII. ... YÙ töôûng vaø söï phaân chia [noäi dung] cuûa moät moân khoa hoïc ñaëc thuø mang teân Pheâ phaùn lyù tính thuaàn tuùy ............................................................................. 76 Chuù giaûi daãn nhaäp .................................................................................................80 I. HOÏC THUYEÁT SIEÂU NGHIEÄM VEÀ CAÙC YEÁU TOÁ CÔ BAÛN CUÛA NHAÄN THÖÙC PHAÀN I: Caûm naêng hoïc sieâu nghieäm ..................................................................100 Muïc § 1: [Daãn nhaäp] .......................................................................................100 Chuù giaûi daãn nhaäp ..........................................................................................104 Chöông I: Veà khoâng gian .........................................................................................108 Muïc § 2: Khaûo saùt sieâu hình hoïc veà khaùi nieäm khoâng gian ..........................108 Muïc § 3: Khaûo saùt sieâu nghieäm veà khaùi nieäm khoâng gian ............................111 Chöông II: Veà thôøi gian ...........................................................................................115 Muïc § 4: Khaûo saùt sieâu hình hoïc veà khaùi nieäm thôøi gian .............................115 Muïc § 5: Khaûo saùt sieâu nghieäm veà khaùi nieäm thôøi gian ...............................117 Muïc § 6: Keát luaän töø caùc khaùi nieäm treân .......................................................118 Muïc § 7: Giaûi thích .........................................................................................121 Muïc § 8: Caùc nhaän xeùt chung veà Caûm naêng hoïc sieâu nghieäm ......................124 Chuù giaûi daãn nhaäp ..........................................................................................133
PHAÀN II: Loâ-gíc hoïc sieâu nghieäm ........................................................................147 Daãn nhaäp: YÙ nieäm veà moät moân Loâ-gíc hoïc sieâu nghieäm .......................................148 I. Veà moân Loâ-gíc hoïc noùi chung .....................................................................148 II. Veà Loâ-gíc hoïc sieâu nghieäm .........................................................................151 III. Veà vieäc chia Loâ-gíc hoïc phoå bieán ra thaønh Phaân tích phaùp vaø Bieän chöùng phaùp ..............................................................................................................153 IV. Veà vieäc chia Loâ-gíc hoïc sieâu nghieäm ra thaønh Phaân tích phaùp sieâu nghieäm vaø Bieän chöùng phaùp sieâu nghieäm ................................................................156 Chuù giaûi daãn nhaäp ...............................................................................................158 A. Phaân tích phaùp sieâu nghieäm .............................................................................164 Quyeån I: Phaân tích phaùp caùc khaùi nieäm ..............................................................166 Chöông I: Veà manh moái ñeå phaùt hieän taát caû caùc khaùi nieäm thuaàn tuùy cuûa giaùc tính ...................................................................................................................167 Tieát 1: Veà vieäc söû duïng giaùc tính moät caùch loâ-gíc noùi chung.............................168 Tieát 2: . ..................................................................................................................170 Muïc § 9: Veà chöùc naêng loâ-gíc cuûa giaùc tính trong caùc phaùn ñoaùn .............170 Tieát 3: ...................................................................................................................175 Muïc § 10: Veà caùc khaùi nieäm thuaàn tuùy cuûa giaùc tính hay caùc phaïm truø ...175 Muïc § 11: ......................................................................................................180 Muïc § 12: .....................................................................................................183 Chuù giaûi daãn nhaäp ........................................................................................186 Chöông II: Veà söï dieãn dòch caùc khaùi nieäm thuaàn tuùy cuûa giaùc tính........................200 Tieát 1: ...................................................................................................................200 Muïc § 13: Veà caùc nguyeân taéc cuûa moät söï dieãn dòch sieâu nghieäm noùi chung ..................................................................................................200
Muïc § 14: Böôùc chuyeån sang dieãn dòch sieâu nghieäm veà caùc phaïm truø ......205 Tieát 2: Dieãn dòch sieâu nghieäm caùc khaùi nieäm thuaàn tuùy cuûa giaùc tính [THEO AÁN BAÛN B 1787] ...........................................................................................208 Muïc § 15: Veà khaû theå cuûa moät söï noái keát noùi chung ................................208 Muïc § 16: Veà söï thoáng nhaát toång hôïp-nguyeân thuûy cuûa Thoâng giaùc .......210 Muïc § 17: Nguyeân taéc cuûa söï thoáng nhaát toång hôïp cuûa Thoâng giaùc laø nguyeân taéc toái cao cuûa moïi söï söû duïng giaùc tính .....................213 Muïc § 18: Söï thoáng nhaát khaùch quan cuûa Töï yù thöùc laø gì ..........................216 Muïc § 19: Hình thöùc loâ-gíc cuûa moïi phaùn ñoaùn laø ôû trong söï thoáng nhaát khaùch quan cuûa thoâng giaùc veà caùc khaùi nieäm ñöôïc chöùa ñöïng trong ñoù [trong moïi phaùn ñoaùn] ................................................217 Muïc § 20: Moïi tröïc quan caûm tính ñeàu phuïc tuøng caùc phaïm truø nhö caùc ñieàu kieän chæ nhôø ñoù caùi ña taïp cuûa tröïc quan coù theå thoáng nhaát trong moät YÙ thöùc .................................................................................220 Muïc § 21: Nhaän xeùt .....................................................................................220 Muïc § 22: Ñeå nhaän thöùc veà nhöõng söï vaät, phaïm truø khoâng coù söï söû duïng naøo khaùc hôn laø aùp duïng vaøo nhöõng ñoái töôïng cuûa kinh nghieäm ..222 Muïc § 23: .....................................................................................................223 Muïc § 24: Veà vieäc aùp duïng caùc phaïm truø vaøo nhöõng ñoái töôïng cuûa giaùc quan noùi chung ....................................................................................225 Muïc § 25: .....................................................................................................229 Muïc § 26: Dieãn dòch sieâu nghieäm veà vieäc söû duïng caùc khaùi nieäm thuaàn tuùy cuûa giaùc tính moät caùch phoå bieán trong (phaïm vi) kinh nghieäm khaû höõu ......................................................................................231 Muïc § 27: Keát quaû cuûa söï dieãn dòch naøy veà caùc khaùi nieäm cuûa giaùc tính 235 Chuù giaûi daãn nhaäp ........................................................................................238
Tieát 2: Söï dieãn dòch sieâu nghieäm veà caùc khaùi nieäm thuaàn tuùy cuûa giaùc tính [THEO AÁN BAÛN A, 1781] ......................................................................................252 - Veà caùc cô sôû tieân nghieäm ñeå mang laïi khaû theå cho kinh nghieäm ..... ....................................................................................................254 - Löu yù sô boä ..................................................................................254 - 1. Veà söï toång hôïp cuûa söï laõnh hoäi ôû trong tröïc quan.................254 - 2. Veà söï toång hôïp cuûa söï taùi taïo trong trí töôûng töôïng..............255 - 3. Veà söï toång hôïp cuûa nhaän thöùc (Rekognition) trong khaùi nieäm ......................................................................................................256 - 4. Giaûi thích sô boä veà khaû theå cuûa caùc phaïm truø nhö laø caùc nhaän thöùc tieân nghieäm .........................................................................261 Tieát 3: Veà moái quan heä cuûa giaùc tính ñoái vôùi nhöõng ñoái töôïng noùi chung vaø veà khaû theå nhaän thöùc chuùng moät caùch tieân nghieäm [THEO AÁN BAÛN A, 1781] ...................................................................................................................264 - Hình dung toùm taét veà söï ñuùng ñaén vaø veà khaû theå duy nhaát cuûa vieäc dieãn dòch naøy veà caùc khaùi nieäm thuaàn tuùy cuûa giaùc tính .. ...................................................................................................272 Quyeån II: Phaân tích phaùp caùc nguyeân taéc ..........................................................274 Daãn nhaäp: Veà naêng löïc phaùn ñoaùn sieâu nghieäm noùi chung ...................................276 Chuù giaûi daãn nhaäp ....................................................................................................279 Chöông I: Veà thuyeát nieäm thöùc cuûa caùc khaùi nieäm thuaàn tuùy cuûa giaùc tính .........285 Chuù giaûi daãn nhaäp .................................................................................292 Chöông II: Heä thoáng taát caû caùc nguyeân taéc cuûa giaùc tính thuaàn tuùy ......................298 Tieát 1: Veà nguyeân taéc toái cao cuûa moïi phaùn ñoaùn phaân tích .............................300 Tieát 2: Veà nguyeân taéc toái cao cuûa moïi phaùn ñoaùn toång hôïp ..............................302
Tieát 3: Hình dung coù heä thoáng veà moïi nguyeân taéc toång hôïp cuûa giaùc tính thuaàn tuùy .............................................................................................................308 Chuù giaûi daãn nhaäp ...................................................................................313 1. Caùc tieân ñeà cuûa tröïc quan ...................................................................316 2. Caùc döï ñoaùn cuûa tri giaùc ......................................................................322 Chuù giaûi daãn nhaäp ...................................................................................324 3. Caùc loaïi suy cuûa kinh nghieäm .............................................................329 A. Loaïi suy thöù nhaát: Nguyeân taéc veà söï thöôøng toàn cuûa baûn theå .....334 Chuù giaûi daãn nhaäp ...............................................................................338 B. Loaïi suy thöù hai: Nguyeân taéc veà söï tieáp dieãn cuûa thôøi gian theo quy luaät tính nhaân quaû ..........................................................................352 Chuù giaûi daãn nhaäp ...............................................................................355 C. Loaïi suy thöù ba: Nguyeân taéc veà söï toàn taïi ñoàng thôøi theo quy luaät veà söï töông taùc hay coäng ñoàng .....................................................361 4. Caùc ñònh ñeà cuûa tö duy thöôøng nghieäm noùi chung .............................366 Phaûn baùc thuyeát duy taâm .............................................................374 Nhaän xeùt chung veà heä thoáng caùc nguyeân taéc .........................................378 Chöông III: Veà cô sôû ñeå phaân bieät moïi ñoái töôïng noùi chung ra thaønh Phaenomena [nhöõng hieän töôïng] vaø Noumena [nhöõng Vaät-töï thaân] ......................395 Phuï luïc: Veà tính nöôùc ñoâi (Amphibolie) cuûa caùc khaùi nieäm phaûn tö do vieäc söû duïng laãn loän giaùc tính moät caùch thöôøng nghieäm vaø sieâu nghieäm ...................400 Nhaän xeùt veà tính nöôùc ñoâi cuûa caùc khaùi nieäm phaûn tö............................415 Chuù giaûi daãn nhaäp ................................................................................... 425
Sachvui.Com B. Bieän chöùng phaùp sieâu nghieäm ..........................................................................425 Daãn nhaäp: ................................................................................................................425 1. Veà aûo töôïng sieâu nghieäm ...........................................................................425 2. Veà lyù tính thuaàn tuùy, xöù sôû cuûa aûo töôïng sieâu nghieäm .............................429 A. Veà lyù tính noùi chung ...........................................................................429 B. Veà vieäc söû duïng lyù tính moät caùch loâ-gíc ............................................432 C. Veà vieäc söû duïng lyù tính moät caùch thuaàn tuùy .......................................434 Quyeån I: Veà caùc khaùi nieäm cuûa Lyù tính thuaàn tuùy ............................................437 Tieát 1: Veà caùc YÙ nieäm noùi chung ...................................................................439 Tieát 2: Veà caùc YÙ nieäm sieâu nghieâm ...............................................................444 Tieát 3: Heä thoáng caùc YÙ nieäm sieâu nghieäm ....................................................451 Quyeån II: Veà caùc suy luaän coù tính bieän chöùng cuûa Lyù tính thuaàn tuùy ........... 455 Chuù giaûi daãn nhaäp ....................................................................................................457 Chöông I: Veà caùc voõng luaän (Paralogismen) cuûa Lyù tính thuaàn tuùy ......................468 [THEO AÁN BAÛN B]: - Phaûn baùc chöùng minh cuûa MENDELSSOHN veà söï thöôøng toàn cuûa linh hoàn ...................................................................................................476 - Keát luaän veà söï giaûi quyeát voõng luaän taâm lyù hoïc ................................484 - Nhaän xeùt chung veà böôùc chuyeån töø Taâm lyù hoïc thuaàn lyù sang Vuõ truï hoïc ....................................................................................................485 Chuù giaûi daãn nhaäp .....................................................................................488 [THEO AÁN BAÛN A]:
- Voõng luaän thöù nhaát veà tính baûn theå .....................................................493 - Voõng luaän thöù hai veà tính ñôn thuaàn ...................................................496 - Voõng luaän thöù ba veà tính nhaân caùch ...................................................502 - Voõng luaän thöù tö veà yù theå tính (cuûa moái quan heä beân ngoaøi) .............505 - Xem xeùt keát quaû chung cuûa taâm lyù hoïc thuaàn tuùy töø caùc voõng luaän treân ñaây ....................................................................................................514 Chöông II: Nghòch lyù (Antinomie) cuûa lyù tính thuaàn tuùy ........................................528 Tieát 1: Heä thoáng caùc YÙ nieäm vuõ truï hoïc ..........................................................530 Tieát 2: Nghòch ñeà luaän (Antithetik) cuûa lyù tính thuaàn tuùy: (Boán nghòch lyù cuûa lyù tính thuaàn tuùy .........................................................................................537 Tieát 3: Veà moái quan taâm cuûa lyù tính nôi söï töï maâu thuaãn cuûa noù ..................560 Tieát 4: Veà söï nhaát thieát buoäc lyù tính thuaàn tuùy phaûi tìm ra giaûi ñaùp cho caùc vaán ñeà sieâu nghieäm cuûa chính noù .................................................................569 Tieát 5: Caùch nhìn [theo phöông phaùp] hoaøi nghi veà caùc vaán ñeà vuõ truï hoïc qua boán yù nieäm sieâu nghieäm .......................................................................574 Tieát 6: Thuyeát duy taâm sieâu nghieäm nhö laø chìa khoùa ñeå giaûi quyeát bieän chöùng vuõ truï hoïc ...............................................................................................577 Tieát 7: Giaûi quyeát cuoäc tranh caõi cuûa lyù tính vôùi chính noù veà vaán ñeà vuõ truï hoïc theo phöông phaùp pheâ phaùn ...................................................................581 Tieát 8: Nguyeân taéc ñieàu haønh cuûa lyù tính thuaàn tuùy ñoái vôùi caùc YÙ nieäm vuõ truï hoïc ..........................................................................................................587 Tieát 9: Veà vieäc söû duïng thöôøng nghieäm nguyeân taéc ñieàu haønh cuûa lyù tính ñoái vôùi caùc yù nieäm vuõ truï hoïc ......................................................................592 I. Giaûi quyeát yù nieäm vuõ truï hoïc veà caùi toaøn theå cuûa söï toång hôïp nhöõng hieän töôïng trong vuõ truï..................................................................... 593
II. Giaûi quyeát yù nieäm vuõ truï hoïc veà caùi toaøn theå cuûa söï phaân chia moät caùi toaøn boä [chænh theå] ñöôïc mang laïi trong tröïc quan .................597 Nhaän xeùt toång keát veà vieäc giaûi quyeát caùc yù nieäm sieâu nghieäm coù tính toaùn hoïc vaø daãn nhaäp veà vieäc giaûi quyeát caùc yù nieäm sieâu nghieäm coù tính naêng ñoäng coøn laïi ........................................................................600 III. Giaûi quyeát yù nieäm vuõ truï hoïc veà caùi toaøn theå trong vieäc daãn xuaát moïi söï kieän trong vuõ truï töø nhöõng nguyeân nhaân cuûa chuùng .....................603 Khaû theå cuûa tính nhaân quaû töø töï do trong söï hôïp nhaát vôùi quy luaät phoå bieán cuûa söï taát yeáu töï nhieân ...............................................................606 Giaûi thích yù nieäm vuõ truï hoïc veà töï do noái keát vôùi tính taát yeáu phoå bieán cuûa töï nhieân .........................................................................................608 IV. Giaûi quyeát yù nieäm vuõ truï hoïc veà caùi toaøn theå cuûa söï phuï thuoäc veà maët toàn taïi noùi chung cuûa nhöõng hieän töôïng .............................................619 Nhaän xeùt keát luaän veà toaøn boä phaàn Nghòch lyù cuûa lyù tính thuaàn tuùy......................623 Chuù giaûi daãn nhaäp ....................................................................................................625 Chöông III: YÙ theå (das Ideal) cuûa Lyù tính thuaàn tuùy .............................................638 Tieát 1: Veà YÙ theå noùi chung ..............................................................................638 Tieát 2: Veà YÙ theå sieâu nghieäm (Prototypon transcendentale) ..........................641 Tieát 3: Veà caùc luaän cöù cuûa lyù tính tö bieän ñeå suy ra [chöùng minh] söï toàn taïi cuûa moät Höõu theå toái cao ............................................................................649 Chuù giaûi daãn nhaäp ...............................................................................654 Tieát 4: Veà söï baát khaû cuûa luaän cöù baûn theå hoïc nhaèm chöùng minh söï toàn taïi cuûa Thöôïng Ñeá ..........................................................................................658 Chuù giaûi daãn nhaäp ...............................................................................665 Tieát 5: Veà söï baát khaû cuûa luaän cöù vuõ truï hoïc nhaèm chöùng minh söï toàn taïi cuûa Thöôïng Ñeá ..........................................................................................668
Chuù giaûi daãn nhaäp ...............................................................................675 Phaùt hieän vaø giaûi thích aûo töôïng bieän chöùng trong taát caû caùc luaän cöù sieâu nghieäm veà söï toàn taïi cuûa moät Höõu theå taát yeáu ..........................678 Tieát 6: Veà söï baát khaû cuûa luaän cöù vaät lyù-thaàn hoïc ..........................................682 Chuù giaûi daãn nhaäp ...............................................................................688 Tieát 7: Pheâ phaùn moïi thöù thaàn hoïc xuaát phaùt töø caùc nguyeân taéc tö bieän cuûa lyù tính .........................................................................................................691 Phuï luïc cho phaàn Bieän chöùng phaùp sieâu nghieäm ....................................................698 - Veà vieäc söû duïng caùc YÙ nieäm cuûa lyù tính thuaàn tuùy theo caùch ñieàu haønh (regulativ) ...................................................................................................698 Chuù giaûi daãn nhaäp ......................................................................................714 - Veà muïc ñích toái haäu cuûa pheùp bieän chöùng töï nhieân trong lyù tính con ngöôøi .....................................................................................................................717 Chuù giaûi daãn nhaäp ......................................................................................737 II. HOÏC THUYEÁT SIEÂU NGHIEÄM VEÀ PHÖÔNG PHAÙP....................................... Chöông I: Kyû luaät hoïc (Disziplin) cuûa lyù tính thuaàn tuùy ........................................742 Tieát 1: Kyû luaät cuûa lyù tính thuaàn tuùy trong vieäc söû duïng giaùo ñieàu [khi ñöa ra nhöõng khaúng ñònh giaùo ñieàu]...............................................................745 Tieát 2: Kyû luaät cuûa lyù tính thuaàn tuùy trong tranh bieän ..................................760 Thuyeát hoaøi nghi khoâng theå laø traïng thaùi thöôøng xuyeân vaø toái haäu cuûa lyù tính con ngöôøi ..................................................................................770 Tieát 3: Kyû luaät cuûa lyù tính thuaàn tuùy khi ñöa ra nhöõng giaû thuyeát ...............777 Tieát 4: Kyû luaät cuûa lyù tính thuaàn tuùy trong chöùng minh ................................784 Chöông II: Boä chuaån taéc (Kanon) cho lyù tính thuaàn tuùy .........................................791
Tieát 1: Veà muïc ñích toái haäu cuûa vieäc söû duïng lyù tính moät caùch thuaàn tuùy ..............................................................................................................793 Tieát 2: Veà YÙ theå “Söï Thieän Toái Cao” nhö laø cô sôû xaùc ñònh muïc ñích toái haäu cuûa lyù tính thuaàn tuùy ...........................................................................797 Tieát 3: Veà tö kieán - tri thöùc - loøng tin .............................................................807 Chöông III: Kieán truùc hoïc (Architektonik) cuûa lyù tính thuaàn tuùy ............................814 Chöông IV: Lòch söû cuûa lyù tính thuaàn tuùy ...............................................................826 Chuù giaûi daãn nhaäp ....................................................................................................829 Muïc luïc teân ngöôøi ...................................................................................................826 Muïc luïc vaán ñeà vaø noäi dung thuaät ngöõ ................................................................837 Nieân bieåu toùm taét veà cuoäc ñôøi vaø caùc taùc phaåm cuûa I. Kant ............................868 Moät ngaøy trong ñôøi Kant ......................................................................................871 Thö muïc choïn loïc ...................................................................................................872
MAÁY LÖU YÙ CUÛA NGÖÔØI DÒCH 1) “Pheâ phaùn lyù tính thuaàn tuùy” cuûa Immanuel Kant ñöôïc moïi ngöôøi thöøa nhaän laø taùc phaåm neàn taûng cuûa trieát hoïc coå ñieån Ñöùc. Noù laø choã keát tinh nhöõng nhaän ñònh coù tính pheâ phaùn ñoái vôùi nhieàu traøo löu trieát hoïc tröôùc ñoù (töø Platon cho tôùi Christian Wolff), ñoàng thôøi laø ñieåm xuaát phaùt vaø ñieåm quy chieáu cuûa trieát hoïc coå ñieån (duy taâm) Ñöùc (Fichte, Schelling, Hegel) vaø coù aûnh höôûng saâu ñaäm ñeán söï phaùt trieån cuûa trieát hoïc vaø khoa hoïc Taây phöông cho ñeán ngaøy nay. Song, “Pheâ phaùn lyù tính thuaàn tuùy” khoâng chæ laø moät taùc phaåm “baét buoäc phaûi ñoïc” cuûa nhöõng ai muoán tìm hieåu vaø nghieân cöùu trieát hoïc maø coøn laø moät danh taùc baát huû cuûa vaên hoùa Taây phöông vaø cuûa theá giôùi. Taùc ñoäng cuûa noù vöôït ra khoûi laõnh vöïc chuyeân moân cuûa trieát hoïc. Hai ñaëc ñieåm noåi baät cuûa taùc phaåm laø: moät maët, vieäc pheâ phaùn Sieâu hình hoïc coå truyeàn ñaõ laøm rung chuyeån cô sôû sieâu hình hoïc-thaàn hoïc cuûa theá giôùi quan truyeàn thoáng vaø do ñoù, laø dieãn ñaøn cuûa “lyù tính con ngöôøi” buoäc moïi thöù phaûi phuïc tuøng söï “kieåm tra vaø pheâ phaùn töï do vaø coâng khai”. Maët khaùc, taùc phaåm phaùt trieån nhöõng tieàn ñeà cô baûn ñeå nhaän chaân quyeàn töï do vaø töï trò cuûa con ngöôøi vôùi tö caùch laø sinh vaät coù lyù tính, taïo cô sôû cho söï töï-nhaän thöùc veà maët ñaïo ñöùc vaø phaùp quyeàn cuûa xaõ hoäi hieän ñaïi. Trong ba quyeån “Pheâ phaùn” noåi tieáng cuûa Immanuel KANT (Pheâ phaùn lyù tính thuaàn tuùy; Pheâ phaùn lyù tính thöïc haønh vaø Pheâ phaùn naêng löïc phaùp ñoaùn), taùc phaåm naøy coù vò trí ñaëc bieät. Noù ra ñôøi tröôùc (1781), coù noäi dung raát phong phuù, ngoaøi ra cuõng daøy vaø phöùc taïp nhaát!. Xeùt veà baûn thaân heä thoáng, ta ñeàu bieát - vaø chính Kant xaùc nhaän -, hai quyeån sau môùi boäc loä phaàn tinh tuùy cuûa trieát hoïc Kant, tuy nhieân, “Pheâ phaùn lyù tính thuaàn tuùy” vaãn thöôøng ñöôïc xem laø taùc phaåm chính yeáu gaén lieàn vôùi teân tuoåi Kant vaø laø tieàn ñeà ñeå thöïc söï hieåu ñöôïc hai taùc phaåm sau. Neáu “Pheâ phaùn lyù tính thöïc haønh” (1788) (vaø gaén lieàn vôùi noù laø taùc phaåm khaù ngaén nhöng quan troïng: “Ñaët cô sôû cho Sieâu hình hoïc veà ñöùc lyù” (Grundlegung zur Metaphysik der Sitten, 1785) khaúng ñònh tính “thöù XVII
nhaát” (das Primat) cuûa lyù tính thuaàn tuùy thöïc haønh vaø sinh hoaït ñaïo ñöùc so vôùi lyù tính thuaàn tuùy lyù thuyeát ñeå traû lôøi caâu hoûi “Toâi phaûi laøm gì?”; vaø “Pheâ phaùn naêng löïc phaùn ñoaùn” (1790) - trong ñoù Kant baøn veà Myõ hoïc vaø Muïc ñích luaän - laø “vieân ñaù cuoái cuøng” (Schlussstein) ñeå hoaøn taát maùi voøm cuûa caû toøa nhaø trieát hoïc (Toâi coù theå hy voïng gì?), thì “Pheâ phaùn lyù tính thuaàn tuùy” naøy (Toâi coù theå bieát gì?) laø hoøn ñaù taûng taïo neân cô sôû lyù luaän cho trieát hoïc Kant. Vì lyù do ñoù, toâi choïn dòch vaø giôùi thieäu taùc phaåm naøy tröôùc. (Taùc phaåm naøy ñaõ ñöôïc dòch - vaø chuù giaûi - trong haàu heát caùc ngoân ngöõ quan troïng treân theá giôùi. ÔÛ Chaâu AÙ, rieâng Nhaät Baûn ñaõ coù töø laâu hai baûn dòch “Toaøn taäp Kant” vaø nhieàu baûn dòch khaùc nhau veà caùc taùc phaåm chính cuûa Kant). 2) Beân caïnh vò trí then choát cuûa taùc phaåm naøy trong trieát hoïc Kant, vò trí vaø yù nghóa lòch söû cuûa quyeån “Pheâ phaùn lyù tính thuaàn tuùy” caøng noåi baät hôn khi ñöôïc ñaët trong toaøn caûnh söï phaùt trieån cuûa trieát hoïc caän ñaïi Taây phöông. Töø thôøi coå ñaïi, trieát hoïc Taây phöông khoâng chæ ñöôïc hieåu nhö laø “yeâu thích söï minh trieát” (philo-sophia), nhaát laø vôùi Socrate (470-399 t.T.L) vaø Platon (427-347 t.T.L) maø coøn laø tri thöùc hay khoa hoïc, nhaát laø töø Aristote (384-322 t.T.L). Khoâng chæ höôùng ñeán cuoäc soáng thieän löông vaø haïnh phuùc, trieát hoïc coøn ñöôïc quan nieäm nhö söï thaáu hieåu (episteme), qua ñoù caâu hoûi veà theá ñöùng cuûa noù nhö laø khoa hoïc (scientia) vaø hoïc thuyeát (doctrina) ñaõ sôùm ñöôïc ñaët ra. Nhöng chæ ñeán thôøi caän ñaïi vôùi söï ra ñôøi cuûa khoa hoïc töï nhieân, caâu hoûi veà tính khoa hoïc cuûa trieát hoïc môùi coù tính thôøi söï caáp thieát. Caùc trieát gia phaûi ñaùp öùng yeâu caàu mang laïi moät “tri thöùc” naøo ñoù, duø döôùi hình thöùc naøy hay hình thöùc khaùc, baèng caùch thieát laäp neàn moùng môùi meû cho trieát hoïc. Nhöng ñoàng thôøi, trieát hoïc vaãn muoán giöõ vöõng yeâu saùch coá höõu cuûa mình laø moät “scientia universalis” (“khoa hoïc phoå quaùt”), töùc khoâng muoán vaø khoâng theå trôû thaønh moät khoa hoïc rieâng leû beân caïnh nhöõng ngaønh khoa hoïc khaùc maø coá gaéng trôû thaønh “khoa hoïc cuûa moïi ngaønh khoa hoïc”. Töø boái caûnh aáy naûy sinh nhieàu con ñöôøng khaùc nhau ñeå taïo neân dieän maïo môùi cho trieát hoïc. Caùc con ñöôøng naøy ñang xen nhau, khoù taùch baïch nhöng töïu trung coù ba daïng: XVIII
- hoaëc trieát hoïc töï vöøa loøng vôùi vieäc taäp hôïp nhöõng thaønh quaû cuûa caùc khoa hoïc rieâng leû, roài toång hôïp chuùng laïi theo moät traät töï naøo ñoù. Con ñöôøng naøy ít ñöôïc öa chuoäng, hoaëc neáu coù, chæ laø thöù yeáu hoaëc bò che ñaäy. - hoaëc trieát hoïc vôùi tö caùch laø nhaän thöùc luaän hay khoa hoïc luaän coù tính phaûn tö (reflexiv) noã löïc ruùt ra caùc nguyeân taéc cuûa nhaän thöùc (khoa hoïc) theo kieåu nhaän thöùc ôû caáp ñoä cao hôn – goïi laø nhaän thöùc sieâu-kinh nghieäm (transempirisch) hay sieâu-hieän töôïng (metaphänomenal), töùc laø nhaän thöùc veà nhaän thöùc – nhaèm lyù giaûi caùc nguyeân taéc cuûa nhaän thöùc noùi chung. Con ñöôøng naøy laø ñaëc tröng cuûa trieát hoïc Anh. - hoaëc trieát hoïc vôùi tö caùch laø moät khoa hoïc “ñi tröôùc” hay “khoa hoïc neàn taûng” (Fundamentalwissenschaft), döïa vaøo caùc nguyeân taéc coù giaù trò phoå quaùt vaø hieån nhieân ñeå ñaët moät neàn moùng vöõng chaéc cho caùc khoa hoïc thöôøng nghieäm vaø toaùn hoïc voán chæ coù tính giaû thuyeát vaø trong chöøng möïc ñoù, ñöa chuùng vaøo moät heä thoáng. Ñaây laø con ñöôøng cuûa trieát hoïc Chaâu AÂu luïc ñòa. Hai con ñöôøng sau ñaùnh daáu söï ra ñôøi moät maët cuûa caùc lyù luaän veà nhaän thöùc vaø maët khaùc, cuûa caùc heä thoáng sieâu hình hoïc ñaàu tieân cuûa thôøi caän ñaïi. Tuy veà caên baûn, caû hai con ñöôøng ñeàu muoán vöôït leân treân caùc khoa hoïc rieâng leû baèng moät neàn trieát hoïc döïa treân caùc nguyeân taéc (coù tính phaûn tö hoaëc ñaët neàn taûng) nhöng ñeàu khoâng daãn ñeán keát quaû thöïc söï thuyeát phuïc vì trong moãi con ñöôøng ñeàu toàn taïi hay naûy sinh nhöõng vaán ñeà khoù khaên khoâng giaûi quyeát ñöôïc. Sau Francis Bacon (1561-1626), John Locke (1632-1704) laø ngöôøi ñaàu tieân ñeà ra moät moân nhaän thöùc luaän toaøn dieän, quy moïi yù nieäm (ideas) cuûa ta (keå caû nhöõng yù nieäm veà toaùn hoïc vaø luaân lyù) vaøo tri giaùc caûm tính, mang laïi moät böôùc ngoaët nhaân loaïi hoïc vaø taâm lyù hoïc coøn aûnh höôûng maïnh meõ ñeán ngaøy nay cuûa trieát hoïc Anh. George Berkeley (1685-1753) vaø David Hume (1711-1776) tieáp tuïc phaùt trieån luaän ñieåm cuûa Locke theo höôùng “duy hieän töôïng” vaø “thöïc chöùng”, moät maët nhaán maïnh ñeán tính khoâng theå chöùng minh ñöôïc veà lyù thuyeát ñoái vôùi moái quan heä giöõa nhöõng bieåu töôïng cuûa ta vôùi thöïc taïi khaùch quan, maët khaùc, ñeán söï taát yeáu veà thöïc haønh phaûi giaû ñònh söï toàn taïi cuûa thöïc taïi khaùch quan. Trong khi nhaän thöùc luaän XIX
duy nghieäm cuûa Anh ngay töø raát sôùm ñaõ mang tính hoaøi nghi thì sieâu hình hoïc duy lyù (coù ñònh höôùng toaùn hoïc) thoáng trò ôû Chaâu AÂu luïc ñòa vaãn hoaøn toaøn vöõng tin vaøo nhöõng nhaän thöùc “hieån nhieân” mang ñaäm tính giaùo ñieàu. Reneù Descartes (1596- 1650) tin raèng coù theå xaây döïng trieát hoïc thaønh moät moân khoa hoïc neàn taûng, phoå quaùt, töùc moät heä thoáng goàm nhöõng nguyeân taéc hieån nhieân ñöôïc ruùt ra töø lyù tính thuaàn tuùy, hay noùi khaùc ñi, töø ñieàu hieån nhieân duy nhaát laø söï töï-xaùc tín cuûa Töï-yù thöùc, do ñoù Descartes coøn ñöôïc goïi laø cha ñeû cuûa Sieâu hình hoïc caän ñaïi trong hình thöùc cuûa trieát hoïc veà chuû theå hay trieát hoïc veà yù thöùc. Nhöng trong haøng nguõ cuûa Sieâu hình hoïc duy lyù cuõng coù söï caïnh tranh quyeát lieät giöõa caùc moâ hình khaùc nhau. Khaùc vôùi “caùi Toâi” cuûa Descartes, Baruch Spinoza (1632-1677) xem Thöôïng ñeá hay Töï nhieân laø Baûn theå duy nhaát vaø tuyeät ñoái, coøn moïi thöïc taïi khaùc ñeàu laø nhöõng thuoäc tính vaø caùch thaùi (Modi) cuûa Baûn theå naøy. Gottfried Wilhelm Leibniz (1646- 1716) laïi giaû ñònh moät soá löôïng voâ taän cuûa nhöõng baûn theå ñôn giaûn (“nhöõng ñôn töû”/Monaden) chöùa ñöïng toaøn boä theá giôùi nhö laø hieän töôïng trong nhöõng “tri giaùc” cuûa chuùng. Descartes vaø caû Spinoza, Leibniz ñeàu cho raèng giaû ñònh cuûa mình laø hieån nhieân vaø Sieâu hình hoïc do mình laäp ra môùi laø khoa hoïc neàn taûng ñích thöïc. Noùi khaùi quaùt, vaøo giöõa theá kyû 18, trieát hoïc Taây phöông chöùng kieán söï ñoái laäp giöõa hai “leà loái suy tö”: nhaän thöùc luaän duy nghieäm, hoaøi nghi kieåu Anh vaø Sieâu hình hoïc duy lyù, giaùo ñieàu kieåu Chaâu AÂu luïc ñòa. Trong tình hình ñoù, Immanuel Kant (1724- 1804) thaáy böùc thieát phaûi ñaët laïi caâu hoûi veà khaû theå cuûa Sieâu hình hoïc nhö laø khoa hoïc. OÂng xem trieát hoïc cuûa mình nhö laø con ñöôøng thöù ba giöõa thuyeát giaùo ñieàu vaø thuyeát hoaøi nghi, giöõa thuyeát duy lyù vaø thuyeát duy nghieäm. Quyeån Pheâ phaùn lyù tính thuaàn tuùy lyù giaûi vaø khaúng ñònh khaû theå cuûa khoa hoïc thöôøng nghieäm, ñoàng thôøi baùc boû khaû theå trôû thaønh khoa hoïc cuûa Sieâu hình hoïc duy lyù. Chæ trong kinh nghieäm veà caùi “Phaûi laøm”, töùc trong laõnh vöïc ñaïo ñöùc vaø nhaân sinh cuûa lyù tính thöïc haønh, ta môùi coù ñöôïc söï tieáp caän naøo ñoù vôùi caùi Tuyeät ñoái, qua ñoù caùi Tuyeät ñoái (Thöôïng ñeá, töï do, linh hoàn baát töû...) cuûa toân giaùo cuõng ñöôïc quy veà cho Ñaïo ñöùc hoïc. Maët khaùc, vôùi Kant, duø lyù töôûng cuûa trieát hoïc vaãn laø tri thöùc coù tính nguyeân taéc vaø tính heä thoáng, thaäm chí laø tri thöùc toång hôïp-tieân nghieäm, nhöng veà cô baûn, trieát hoïc ñaõ trôû thaønh söï pheâ phaùn vaø töï pheâ phaùn toaøn dieän. XX
Ngay khi Kant coøn soáng, söï giaûi phoùng veà toân giaùo vaø chính trò nhôø vaøo phong traøo Khai saùng vaø Ñaïi Caùch maïng Phaùp ñaõ taïo ra nhöõng kích thích môùi meû veà tinh thaàn vaø xaõ hoäi. Tö töôûng coäng hoøa caùch maïng lan traøn khaép nôi ñoøi hoûi theá heä keá tieáp ngay sau Kant tieáp tuïc ñi tìm moät söï xaùc tín ñaàu tieân vaø tuyeät ñoái, moät nhaän thöùc “cao hôn” baèng caùch quay trôû laïi vôùi loaïi nhaän thöùc tuyeät ñoái, töùc moät neàn Sieâu hình hoïc tö bieän môùi meû vôùi Johann Gottlieb Fichte (1762-1814), Friedrich W. Joseph Schelling (1785-1854) vaø Georg W. Friedrich Hegel (1770-1831). Duø moät soá luaän ñieåm cô baûn cuûa Kant bò caùc thuyeát duy taâm tuyeät ñoái naøy phaûn baùc vaø caûi bieán (nhaát laø ñoái vôùi khaùi nieäm “vaät töï thaân” vöøa khoâng theå nhaän thöùc ñöôïc, vöøa vaãn taát yeáu phaûi ñöôïc suy töôûng), nhöng luoân laáy Kant laøm ñieåm xuaát phaùt vaø quy chieáu, nhaát laø vaãn giöõ vöõng tinh thaàn pheâ phaùn cuûa Kant. Vaø cuõng chính tinh thaàn pheâ phaùn naøy cuûa Kant seõ thaâm nhaäp vaøo taâm thöùc cuûa caùc theá heä trieát gia sau ñoù, daãn ñeán söï “suïp ñoå” cuûa heä thoáng duy taâm tuyeät ñoái naøy vaøo nöûa ñaàu theá kyû 19 vôùi söï ra ñôøi maïnh meõ cuûa trieát hoïc hieän ñaïi, khôûi ñaàu vôùi caùc teân tuoåi lôùn nhö Arthur Schopenhauer (1788-1860), Ludwig Feuerbach (1804-1872), Karl Marx (1818- 1883), Sören Kierkegaard (1813-1855) vaø Friedrich Nietzsche (1844-1900)... Coù theå noùi, “Pheâ phaùn lyù tính thuaàn tuùy” vôùi haït nhaân laø tinh thaàn pheâ phaùn cuûa noù ñaõ kheùp laïi moät giai ñoaïn, môû ra moät thôøi kyø vaø tieáp tuïc gaây aûnh höôûng saâu ñaäm ñeán töông lai. Taùc phaåm coù vò trí ñaëc bieät naøy, do ñoù, ñaùng ñöôïc quan taâm moät caùch ñaëc bieät. 3) “Pheâ phaùn lyù tính thuaàn tuùy” coù hai aán baûn chính: aán baûn laàn thöù nhaát naêm 1781 (thöôøng goïi laø baûn A) vaø aán baûn laàn thöù hai naêm 1787 (thöôøng goïi laø baûn B, Kant goïi laø “aán baûn ñöôïc chöõa ñi chöõa laïi nhieàu laàn”). Nhôø taùc giaû “chöõa ñi chöõa laïi”, baûn B thöôøng ñöôïc duøng phoå bieán laøm caên cöù ñeå nghieân cöùu vaø trích daãn. Trong baûn B, Kant vieát laïi hoaëc boå sung theâm moät soá phaàn voán khoù hieåu hoaëc quaù vaén taét trong baûn A: vieát Lôøi töïa môùi, môû roäng Lôøi daãn nhaäp, vieát laïi phaàn “Dieãn dòch sieâu nghieäm caùc khaùi nieäm thuaàn tuùy cuûa giaùc tính” (B130- B169), boå sung chöông “Veà cô sôû phaân bieät moïi ñoái töôïng noùi chung ra laøm Phänomena [nhöõng hieän töôïng] vaø Noumena [nhöõng vaät töï thaân” (B295-B315), XXI
vieát laïi phaàn “Voõng luaän cuûa lyù tính thuaàn tuùy” (B407-B431). Baûn dòch naøy caên cöù vaøo nguyeân baûn B (NXB FELIX MEINER VERLAG, HAMBURG, 1998). Caùc phaàn dò bieät coøn laïi trong baûn A nhö vöøa keå treân ñeàu ñöôïc dòch ñaày ñuû vì xeùt thaáy chuùng coù taàm quan troïng rieâng bieät. Nhö vaäy, baûn dòch naøy bao goàm troïn veïn caû baûn A laãn baûn B. Ñeå vieäc tra cöùu vaø trích daãn ñöôïc thoáng nhaát vaø thuaän tieän theo thoùi quen cuûa nhöõng nhaø nghieân cöùu veà Kant, treân leà traùi cuûa moãi trang ñeàu coù ñaùnh soá trang theo nguyeân baûn (Vd: B100 = trang 100 trong nguyeân baûn B xuaát baûn naêm 1787, hoaëc A100 = trang 100 trong nguyeân baûn A xuaát baûn naêm 1781). Nhöõng choã khoâng coù khaùc bieät giöõa baûn A vaø baûn B, chæ ñöôïc ñaùnh soá trang theo baûn B ñeå ñôõ röôøm. 4) Chuù thích cuoái trang: soá AÙ Raäp: (1); (2)… laø chuù thích cuûa taùc giaû; daáu sao (*) laø cuûa ngöôøi dòch (vieát taét: N.D). Phaàn chuù thích cuûa ngöôøi dòch ôû ngay cuoái trang thöôøng laø ñeå giaûi thích ngaén goïn caùc chöõ khoù giuùp baïn ñoïc ñôõ maát coâng tra cöùu vaø ñoïc tieáp deã daøng. Veà noäi dung chi tieát caùc thuaät ngöõ, baïn ñoïc coù theå tìm theâm trong “Muïc luïc vaán ñeà vaø noäi dung thuaät ngöõ” ôû cuoái saùch. Daáu [ ] laø phaàn noùi theâm cuûa ngöôøi dòch ñeå yù caâu vaên ñöôïc roõ hôn, vaø do ñoù, khoâng coù trong nguyeân baûn. Ñeå ñôõ nhaøm chaùn, toâi töï cho pheùp mình nhaán maïnh baèng caùch in nghieâng hoaëc in ñaäm moät soá töø vaø moät soá caâu xeùt thaáy quan troïng. Dòch thuaät ngöõ bao giôø cuõng laø coâng vieäc khoù khaên nhaát. Toâi coá traùnh duøng caùc thuaät ngöõ quaù môùi laï hay caàu kyø vaø sau caùc thuaät ngöõ do toâi ñeà nghò dòch ra tieáng Vieät thöôøng coù ghi theâm thuaät ngöõ trong nguyeân taùc tieáng Ñöùc ñeå ngöôøi ñoïc tieän so saùnh hoaëc coù theå ñeà nghò caùch dòch khaùc toát hôn. 5) Ñoïc vaø hieåu trieát hoïc coå ñieån Ñöùc trong nguyeân baûn laø vieäc khaù vaát vaû, thaäm chí laø moät “khoå hình” nhö nhieàu ngöôøi thöøa nhaän. Tuy nhieân, coâng bình maø noùi, vaên Kant tuy naëng neà, phöùc taïp, nhöng raát maïch laïc vaø saùng suûa, coù khi laïi raát yù vò vaø duyeân daùng (nhaát laø ôû phaàn II: Hoïc thuyeát sieâu nghieäm veà phöông phaùp), chöù khoâng ñeán noãi vöøa naëng neà vöøa toái taêm, kyø aûo nhö vaên Hegel sau naøy. Trong khi dòch, toâi coá gaéng taêng cöôøng tính maïch laïc vaø saùng suûa ñoàng thôøi XXII
giaûm bôùt phaàn naëng neà. Nhaèm muïc ñích ñoù, ôû nhieàu choã, toâi buoäc phaûi chaám caâu laïi cho gaõy goïn (caâu vaên oâng thöôøng raát daøi, coù khi hôn nöõa trang giaáy!) ñöôïc ñaùnh daáu | (ôû nhöõng nôi ñoù, Kant vieát lieàn moät maïch hoaëc duøng daáu (,) hay (;)), maëc duø coá theo saùt, khoâng boû soùt ñieàu gì cuõng nhö khoâng tuøy tieän thay ñoåi traät töï caâu vaên. Veà phaàn ngöôøi dòch, duø sao, ñaây chæ laø coá gaéng cuûa moät caù nhaân neân thaønh thaät mong caùc baäc cao minh chæ giaùo nhöõng choã sai soùt khoâng theå traùnh khoûi trong khi chôø ñôïi söï ra ñôøi cuûa caùc baûn dòch khaùc toát hôn trong töông lai. Tuy bieát laø vieäc laøm quaù söùc mình nhöng dòch vaø chuù giaûi Kant thöïc ra chính laø dòp ñeå ñöôïc töï hoïc laïi Kant phaàn naøo maø thoâi. 6) Kant thuoäc soá khoâng nhieàu laém nhöõng ñaïi trieát gia ñaõ löu laïi daáu aán vaø aûnh höôûng laâu daøi vaø saâu ñaäm trong lòch söû trieát hoïc. Do ñoù, tìm hieåu Kant veà noäi dung laø raát caàn thieát ñeå hieåu trieát hoïc caän vaø hieän ñaïi. Nhöng ñoàng thôøi, veà phong caùch dieãn ñaït, tính maïch laïc, chaët cheõ vaø coù heä thoáng trong caùc laäp luaän cuûa Kant cuõng laø maãu möïc giuùp ta laøm quen vôùi loái suy tö Taây phöông - AÂu Chaâu. Ñoïc Kant ngay trong nguyeân baûn laø caùch toát nhaát ñeå tieáp caän tröïc tieáp vôùi thuaät ngöõ vaø taûn vaên trieát hoïc. Tuy nhieân, chuùng toâi cuõng ñöa theâm phaàn Daãn luaän (giôùi thieäu khaùi quaùt veà taùc giaû vaø taùc phaåm) ôû ñaàu saùch do THAÙI KIM LAN vieát vaø phaàn Chuù giaûi daãn nhaäp ñi saâu hôn vaøo chi tieát do toâi soaïn ñaët ôû cuoái moãi chöông vôùi muïc ñích khieâm toán: giuùp caùc baïn ñoïc môùi laàn ñaàu tieáp xuùc vôùi Kant ñôõ phaàn naøo bôõ ngôõ vaø luùng tuùng, maëc duø coù theå khoâng caàn thieát vôùi ngöôøi ñoïc ñaõ thaønh thaïo. Phaàn Chuù giaûi daãn nhaäp seõ toùm taét nhöõng yù chính trong chöông, giaûi thích caùc choã khoù hieåu, saép xeáp laïi nhöõng böôùc laäp luaän cuûa taùc giaû cho deã theo doõi, vaø trong chöøng möïc cho pheùp, coù ñeà caäp qua nhöõng caùch lyù giaûi khaùc nhau cuõng nhö tình hình thaûo luaän hieän nay lieân quan ñeán noäi dung vaán ñeà ñang tìm hieåu. Chuù giaûi daãn nhaäp - ñuùng vôùi teân goïi - chæ laø phaàn trôï giuùp cho ngöôøi ñoïc, khoâng coù tham voïng taùt caïn vaán ñeà, caøng khoâng nhaèm ñöa ra nhöõng nhaän ñònh, ñaùnh giaù voán laø coâng vieäc daønh cho ngöôøi ñoïc vaø cuûa nhöõng coâng trình nghieân cöùu chuyeân saâu khaùc. Tuy nhieân, vôùi nhöõng baïn ñoïc coù ít thôøi gian, phaàn Chuù XXIII