intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Mâu thuẫn trong nền kinh tế thị trường

Chia sẻ: Thanh Thảo | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:0

Thêm vào BST
Báo xấu
168
lượt xem 52
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng Cộng Sản Việt Nam, nước ta chuyển nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thiết khách quan: Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thực chất là nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Kinh tế hàng hoá là một kiểu tổ chức kinh tế - xã hội, mà trong đó sản phẩm sản xuất ra...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Mâu thuẫn trong nền kinh tế thị trường

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Mâu thuẫn trong nền kinh tế thị trường 1
  2. L Ờ I NÓI Đ Ầ U Th ự c hi ệ n đ ườ ng l ố i đ ổ i m ớ i c ủ a Đ ả ng C ộng S ả n Vi ệt Nam, n ước t a chuy ể n n ề n kinh t ế k ế ho ạch hoá t ập trung sang n ền kinh t ế th ị t r ườ ng đ ị nh h ướ ng xã h ộ i ch ủ nghĩa. Trong quá trình đ ổi m ới, n ướ c ta đ ã đ ạ t đ ượ c nh ữ ng thành t ự u quan tr ọng: gi ữ v ững đ ịnh h ướ ng xã h ội c h ủ nghĩa, kinh t ế tăng tr ưở ng khá, k ết c ấu h ạ t ầng kinh t ế - xã h ội v à năng l ự c s ả n xu ấ t tăng nhi ều, đ ời s ống c ủa các t ầng l ớp nhân dân t i ế p t ụ c đ ượ c c ả i thi ệ n, tình hình chính tr ị – xã h ội c ơ b ản ổn đ ịnh, q u ố c phòng an ninh đ ượ c tăng c ườ ng, th ế và l ực c ủa n ướ c ta đ ượ c n âng cao trên tr ườ ng qu ốc t ế… Tuy nhiên trong quá trình phát tri ển n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng đ ị nh h ướ ng xã h ội ch ủ nghĩa v ẫn còn có nhi ều m âu thu ẫ n c ầ n ph ả i gi ả i quy ết nh ư: s ự phân hoá giàu nghèo có xu h ướ ng gia tăng, n ạ n th ấ t nghi ệp v ẫn còn ch ưa đ ượ c gi ải quy ết, v ấn đ ề b ả o v ệ môi tr ườ ng sinh thái, th ực hi ện công b ằng trong phân ph ối t hu nh ậ p… Đây là nh ững v ấ n đ ề v ừa c ấp bách v ừa th ườ ng xuyên, lâu d ài và cũng là v ấn đ ề quan tr ọng nh ất trong đ ời s ống kinh t ế xã h ội ở n ướ c ta. Vì v ậ y, n ướ c ta c ần tìm gi ải pháp đ ể gi ải quy ết nh ững mâu t hu ẫ n trên m ộ t cách tri ệ t đ ể nh ằm xây d ựng m ột nhà n ướ c xã h ội ch ủ n ghĩa ngày m ộ t hoàn thi ện h ơn. Chính vì v ậ y trong quá trình h ọc môn Tri ết h ọc Mác – Lênin em đã c h ọ n đ ề tài: “Nh ữ ng mâu thu ẫn trong n ền kinh t ế th ị tr ườ ng đ ịnh h ướ ng xã h ộ i ch ủ nghĩa ở n ướ c ta hi ện nay – Th ực tr ạng và p h ươ ng h ướ ng gi ả i quy ế t” đ ể v i ế t ti ể u lu ậ n. Tuy nhiên do trình đ ộ h i ể u bi ế t và th ờ i gian tìm hi ểu môn h ọc còn h ạn ch ế nên bài ti ểu lu ận c ủ a em không th ể tránh kh ỏi nh ững thi ếu sót. Em mong đ ượ c s ự góp ý c ủ a th ầ y giáo và các b ạ n đ ể bài ti ểu lu ận c ủa em đ ượ c hoàn ch ỉnh h ơ n. 1
  3. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin Em xin chân thành c ả m ơn th ầy giáo Mai Xuân H ợi đã giúp đ ỡ em t rong quá trình tìm hi ểu môn h ọc Tri ết h ọc Mác – Lênin và th ực hi ện đ ề t ài này. N Ộ I DUNG CHI TI Ế T I. S Ự C Ầ N THI Ế T KHÁCH QUAN PHÁT TRI ỂN N ỀN KINH T Ế TH Ị T R ƯỜ NG Đ Ị NH H ƯỚ NG XÃ H Ộ I CH Ủ NGHĨA Ở VI ỆT NAM. 1. S ự c ầ n thi ế t khách quan: Kinh t ế t h ị tr ườ ng đ ị nh h ướ ng xã h ộ i ch ủ nghĩa th ực ch ất là n ền k inh t ế hàng hoá nhi ều thành ph ần, v ận đ ộng theo c ơ ch ế th ị tr ườ ng c ó s ự qu ả n lý c ủ a nhà n ướ c, theo đ ịnh h ướ ng xã h ội ch ủ nghĩa. Kinh t ế hàng hoá là m ộ t ki ểu t ổ ch ức kinh t ế - xã h ội, mà trong đó s ả n ph ẩ m s ả n xu ấ t ra đ ể trao đ ổ i, đ ể bán trên th ị tr ườ ng. M ục đích c ủ a s ả n xu ấ t trong kinh t ế hàng hoá không ph ải đ ể tho ả mãn nhu c ầu t r ự c ti ế p c ủ a ng ườ i s ả n xu ấ t ra s ản ph ẩm mà nh ằm đ ể bán, t ức là đ ể t ho ả mãn nhu c ầ u c ủ a ng ườ i mua đáp ứng nhu c ầu c ủa xã h ội. Kinh t ế th ị tr ườ ng là trình đ ộ phát tri ển cao c ủa kinh t ế hàng hoá, t rong đó toàn b ộ các y ếu t ố “đ ầ u vào” và “đ ầu ra” c ủa s ản xu ất đ ều t hông qua th ị tr ườ ng. Kinh t ế hàng hoá và kinh t ế th ị tr ườ ng không đ ồ ng nh ấ t v ớ i nhau, chúng khác nhau v ề trình đ ộ phát tri ển. V ề c ơ b ả n chúng có cùng ngu ồ n g ốc và cùng b ản ch ất. Theo C.Mác, s ả n xu ất và l ư u thông hàng hoá là hi ện t ượ ng v ốn có c ủ a nhi ề u hình thái kinh t ế - xã h ội. Nh ững đi ều ki ện ra đ ời và t ồn t ạ i c ủ a kinh t ế hàng hoá cũng nh ư các trình đ ộ phát tri ển c ủa nó do s ự p hát tri ể n c ủ a l ự c l ượ ng s ản xu ất t ạo ra. 2. C ơ s ở k hách quan c ủ a s ự t ồ n t ạ i và phát tri ển n ền kinh t ế th ị t r ườ ng ở Vi ệ t Nam là: Ph ân công lao đ ộ ng xã h ội v ới tính cách là c ơ s ở chung c ủa s ản x u ấ t hàng hoá ch ẳ ng nh ững không m ất đi, mà trái l ại còn đ ượ c phát t ri ể n c ả v ề chi ề u r ộ ng l ẫ n chi ề u sâu. Phân công lao đ ộng trong t ừng k hu v ự c, t ừ ng đ ị a ph ươ ng ngày càng phát tri ển. S ự phát tri ển c ủa p hân công lao đ ộ ng đ ượ c th ể hi ện ở tính phong phú, đa d ạng và ch ất l ượ ng ngày càng cao c ủa s ản ph ẩm đ ư a ra trao đ ổi trên th ị tr ườ ng. Trong n ề n kinh t ế n ướ c ta, t ồ n t ại nhi ều hình th ức s ở h ữu. Đó là: s ở h ữ u toàn dân, s ở h ữu t ập th ể, s ở h ữu t ư nhân (g ồm s ở h ữu cá th ể, s ở h ữ u ti ể u ch ủ , s ở h ữ u t ư b ả n t ư nhân), s ở h ữu h ỗn h ợp. Do đó t ồn 2
  4. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin t ạ i nhi ề u ch ủ th ể kinh t ế đ ộ c l ậ p, có l ợi ích riêng, nên quan h ệ kinh t ế g i ữ a h ọ ch ỉ có th ể th ự c hi ệ n b ằ ng quan h ệ hàng hoá ti ền t ệ. Thành ph ầ n kinh t ế nhà n ướ c và kinh t ế t ập th ể, tuy cùng d ựa trên c h ế đ ộ công h ữ u v ề t ư li ệ u s ả n xu ấ t, nh ư ng các đ ơn v ị kinh t ế v ẫn c ó s ự khác bi ệ t nh ấ t đ ịnh, có quy ền t ự ch ủ trong s ản xu ất kinh doanh, c ó l ợ i ích riêng. m ặ t khác các đ ơn v ị kinh t ế còn có s ự khác nhau v ề t rình đ ộ k ỹ thu ậ t – công ngh ệ, v ề trình đ ộ t ổ ch ức qu ản lý, nên chi p hí s ả n xu ấ t và hi ệu qu ả s ản xu ấ t cũng khác nhau. Quan h ệ hàng hoá - ti ền t ệ còn c ần thi ết trong quan h ệ kinh t ế đ ối n go ạ i, đ ặ c bi ệ t trong đi ề u ki ện phân công lao đ ộng qu ốc t ế đang phát t ri ể n ngày càng sâu s ắ c, vì m ỗi n ướ c là m ột qu ốc gia riêng bi ệt, là n g ườ i ch ủ s ở h ữ u đ ố i v ớ i các hàng hoá đ ưa ra trao đ ổi trên th ị tr ườ ng t h ế gi ớ i. S ự trao đ ổ i này ph ải tuân theo nguyên t ắc ngang giá. Nh ư v ậ y n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng ở n ướ c ta là m ộ t t ồn t ại t ất y ếu, k hách quan, thì không th ể l ấy ý chí ch ủ quan mà xoá b ỏ nó đ ượ c. 3. T ác d ụ ng to l ớ n c ủ a s ự phát tri ển kinh t ế th ị tr ườ ng N ề n kinh t ế n ướ c ta khi b ướ c vào th ời kỳ quá đ ộ lên ch ủ nghĩa xã h ộ i còn mang n ặ ng tính t ự túc, t ự c ấp, vì v ậy s ản xu ất hàng hoá phát t ri ể n s ẽ phá v ỡ d ầ n kinh t ế t ự nhiên và chuy ển thành n ền kinh t ế h àng hoá, thúc đ ẩy s ự xã h ội hoá s ản xu ất. Kinh t ế hàng hoá t ạ o ra đ ộ ng l ực thúc đ ẩy l ực l ượ ng s ản xu ất phát t ri ể n. Do c ạ nh tranh gi ữa nh ững ng ườ i s ản xu ất hàng hoá, bu ộc m ỗi c h ủ th ể s ả n xu ấ t ph ả i c ả i ti ến k ỹ thu ật, áp d ụng công ngh ệ m ới vào s ả n xu ấ t đ ể gi ả m chi phí s ản xu ất đ ến m ức t ố i thi ểu nh ờ đó có th ể c ạ nh tranh đ ượ c v ề giá c ả, đ ứng v ững trong c ạnh tranh. Quá trình đó t húc đ ẩ y l ự c l ượ ng s ả n xu ấ t phát tri ển, nâng cao năng xu ất lao đ ộng x ã h ộ i. Trong n ề n kinh t ế hàng hoá, ng ườ i s ản xu ất ph ải căn c ứ vào nhu c ầ u c ủ a ng ườ i tiêu dùng, c ủ a th ị tr ườ ng đ ể quy ết đ ịnh s ản xu ất s ản p h ẩ m gì, v ớ i kh ố i l ượ ng bao nhiêu, ch ất l ượ ng nh ư th ế nào. Do đó, k inh t ế hàng hoá kích thích tính năng đ ộng, sáng t ạo c ủa ch ủ th ể kinh t ế , kích thích vi ệ c nâng cao ch ất l ượ ng, c ải ti ến m ẫu mã, cũng nh ư t ăng kh ố i l ượ ng hàng hoá và d ịch v ụ. Phân công lao đ ộ ng xã h ộ i là đi ều ki ện ra đ ời và t ồn t ại c ủa s ản x u ấ t hàng hoá, đ ến l ượ t nó s ự phát tri ển kinh t ế hàng hoá s ẽ thúc đ ẩy s ự p hân công lao đ ộ ng xã h ội và chuyên môn hoá s ản xu ất. Vì th ế p hát huy đ ượ c ti ề m năng, l ợ i th ế c ủa t ừng vùng, cũng nh ư l ợi th ế c ủa đ ấ t n ướ c có tác d ụ ng m ở r ộ ng quan h ệ kinh t ế v ới n ướ c ngoài. 3
  5. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin S ự phát tri ể n c ủ a kinh t ế th ị tr ườ ng s ẽ thúc đ ẩy quá trình tích t ụ v à t ậ p trung s ả n xu ấ t, do đó t ạo đi ều ki ện ra đ ời c ủa s ản xu ất l ớn có x ã h ộ i hoá cao; đ ồ ng th ời ch ọn l ọ c đ ượ c nh ững ng ườ i s ản xu ất kinh d oanh gi ỏ i, hình thành đ ội ng ữ cán b ộ qu ản lý có trình đ ộ lao đ ộng l ành ngh ề đáp ứ ng nhu c ầ u phát tri ển c ủa đ ất n ướ c. Nh ư v ậ y, phát tri ể n kinh t ế th ị tr ườ ng là m ột t ất y ếu kinh t ế đ ối v ớ i n ướ c ta, m ộ t nhi ệ m v ụ kinh t ế c ấp bách đ ể chuy ển n ền kinh t ế l ạ c h ậ u c ủ a n ướ c ta thành n ề n kinh t ế hi ện đ ại, h ội nh ập vào s ự phân c ông lao đ ộ ng qu ố c t ế . Đó là con đ ườ ng đúng đ ắn đ ể phát tri ển l ực l ượ ng s ả n xu ấ t, khai thác có hi ệu qu ả ti ềm năng c ủa đ ất n ướ c vào s ự n ghi ệ p công nghi ệ p hoá, hi ện đ ại hoá. Th ự c ti ễ n nh ữ ng năm đ ổi m ớ i đã ch ứng minh r ằng, vi ệc chuy ển s ang n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng nhi ều thành ph ần là hoàn toàn đúng đ ắn. N h ờ s ự phát tri ể n n ề n kinh t ế hàng hoá nhi ều thành ph ần, chúng ta đ ã b ướ c đ ầ u khai thác đ ượ c ti ềm năng trong n ướ c và thu hút đ ượ c v ố n, k ỹ thu ậ t công ngh ệ c ủ a n ướ c ngoài, gi ải phóng đ ượ c năng l ực s ả n xu ấ t, góp ph ầ n quy ết đ ịnh vào vi ệc b ảo đ ảm tăng tr ưở ng kinh t ế v ớ i nh ị p đ ộ t ươ ng đ ố i cao trong th ời gian qua. T rình đ ộ phát tri ể n c ủ a kinh t ế th ị tr ườ ng có liên quan m ật thi ết v ớ i các giai đo ạ n phát tri ển cu ả l ực l ượ ng s ản xu ất. V ề đ ại th ể, kinh t ế h àng hoá phát tri ển qua ba giai đo ạn t ươ ng ứng v ới ba giai đo ạn p hát tri ể n c ủ a l ự c l ượ ng s ả n xu ất: s ả n xu ất hàng hoá gi ản đ ơn, kinh t ế t h ị tr ườ ng t ự do, kinh t ế th ị tr ườ ng hi ện đ ại. N ướ c ta đang th ự c hi ệ n chuy ển đ ổi n ền kinh t ế, chuy ển t ừ n ền k inh t ế k ế ho ạ ch hoá t ậ p trung sang kinh t ế hàng hoá. Mô hình kinh t ế c ủ a Vi ệ t Nam đ ượ c xác đ ị nh là n ền kinh t ế hàng hoá nhi ều thành p h ầ n, v ậ n đ ộ ng theo c ơ ch ế th ị tr ườ ng có s ự qu ản lý c ủa nhà n ướ c, đ ị nh h ướ ng xã h ộ i ch ủ nghĩa(n ền kinh t ế th ị tr ườ ng đ ịnh h ướ ng xã h ộ i ch ủ nghĩa). Hi ệ n nay, n ề n kinh t ế n ướ c ta còn ở trình đ ộ kém phát tri ển, b ởi l ẽ c ơ s ở v ậ t ch ấ t - k ỹ thu ậ t c ủ a nó còn l ạ c h ậu, th ấp kém, n ền kinh t ế ít n hi ề u còn mang tính t ự c ấ p t ự túc. Tuy nhiên, n ướ c ta không l ặp l ại n guyên v ẹ n ti ế n trình phát tri ển c ủa các n ướ c đi tr ướ c: kinh t ế hàng h oá gi ả n đ ơ n chuy ển lên kinh t ế th ị tr ườ ng t ự do, r ồi t ừ kinh t ế th ị t r ườ ng t ự do chuy ể n lên kinh t ế th ị tr ườ ng hi ện đ ại, mà c ần ph ải và c ó th ể xây d ự ng n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng hi ện đ ại, đ ịnh h ướ ng xã h ội c h ủ nghĩa theo ki ể u rút ng ắ n. Đi ều này có nghĩa là ph ải đ ẩy m ạnh c ông nghi ệ p hoá, hi ện đ ại hoá đ ể phát tri ển nhanh chóng l ực l ượ ng s ả n xu ấ t, trong m ộ t th ờ i gian t ươ ng đ ối ng ắn xây d ựng đ ượ c c ơ s ở v ậ t ch ấ t - k ỹ thu ậ t hi ệ n đ ại đ ể n ền kinh t ế n ướ c ta b ắt k ịp v ới trình đ ộ p hát tri ể n chung c ủ a th ế gi ới; đ ồng th ời ph ải hình thành đ ồng b ộ 4
  6. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin c ơ ch ế th ị tr ườ ng có s ự qu ả n lý c ủ a nhà n ướ c. Nhà n ướ c có vai trò đ ặ c bi ệ t quan tr ọ ng trong vi ệc qu ản lý kinh t ế vĩ mô và th ực hi ện đ ị nh h ướ ng xã h ộ i ch ủ nghĩa. II. T H Ự C TR Ạ NG VÀ CÁC MÂU THU ẪN TRONG N ỀN KINH T Ế TH Ị T R ƯỜ NG Đ Ị NH H ƯỚ NG XÃ H Ộ I CH Ủ NGHĨA Ở VI ỆT NAM 1. Th ự c tr ạ ng n ề n kinh t ế th ị tr ường ở Vi ệt Nam 1.1 Tr ình đ ộ phát tri ển n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng ở n ướ c ta còn ở g iai đo ạ n s ơ khai. Đ ó là do các nguyên nhân: − C ơ s ở v ậ t ch ấ t – k ỹ thu ậ t còn ở trình đ ộ th ấp, bên c ạnh m ột s ố l ĩnh v ự c, m ộ t s ố c ơ s ở kinh t ế đã đ ượ c trang b ị k ỹ thu ật và công ngh ệ h i ệ n đ ạ i, trong nhi ề u ngành kinh t ế, máy móc cũ k ỹ, công ngh ệ l ạc h ậ u. Theo UNDP, Vi ệ t Nam đang ở trình đ ộ công ngh ệ l ạc h ậu 2/7 c ủ a th ế gi ớ i, thi ế t b ị máy móc l ạc h ậu 2-3 th ế h ệ (có lĩnh v ực 4-5 th ế h ệ ). Lao đ ộ ng th ủ công v ẫ n chi ế m t ỷ tr ọng l ớn trong t ổng s ố lao đ ộ ng xã h ộ i. Do đó, năng su ất, ch ất l ượ ng, hi ệu qu ả s ản xu ất c ủa n ướ c ta còn r ấ t th ấ p so v ới khu v ực và th ế gi ới (năng su ất lao đ ộng c ủ a n ướ c ta ch ỉ b ằ ng 30% m ứ c trung bình c ủa th ế gi ới). − K ế t c ấ u h ạ t ầ ng nh ư h ệ th ố ng đ ườ ng giao thông, b ến c ảng, h ệ t h ố ng thông tin liên l ạc… còn l ạc h ậu, kém phát tri ển (m ật đ ộ đ ườ ng g iao thông /km b ằng 1% v ới m ức trung bình c ủa th ế gi ới; t ốc đ ộ t ruy ề n thông trung bình c ủ a c ả n ướ c ch ậm h ơn th ế gi ới 30 l ần). H ệ t h ố ng giao thông kém phát tri ển làm cho các đ ịa ph ươ ng, các vùng b ị c hia c ắ t, tách bi ệ t nhau. Do đó làm cho nhi ều ti ềm năng c ủa các đ ịa p h ươ ng không th ể chuyên môn hoá s ản xu ất đ ể phát huy th ế m ạnh. − Do c ơ s ở v ậ t ch ấ t – k ỹ thu ậ t còn ở trình đ ộ th ấ p làm cho phân c ông lao đ ộ ng kém phát tri ển, s ự chuy ển d ịch c ơ c ấu kinh t ế ch ậm. N ề n kinh t ế n ướ c ta ch ư a thoát kh ỏi n ền kinh t ế nông nghi ệp s ản x u ấ t nh ỏ . Nông nghi ệp v ẫ n s ử d ụng kho ảng 70% l ực l ượ ng lao đ ộng, n h ư ng ch ỉ s ả n xu ấ t kho ả ng 26% GDP, các ngành kinh t ế công ngh ệ c ao chi ế m t ỷ tr ọ ng th ấ p. − Kh ả năng c ạ nh tranh c ủ a các doanh nghi ệp trên th ị tr ườ ng trong n ướ c, cũng nh ư th ị tr ườ ng n ướ c ngoài còn r ất y ếu. Do c ơ s ở v ật ch ất - k ỹ t hu ậ t và công ngh ệ l ạ c h ậu, nên năng su ất lao đ ộng th ấp, do đó k h ố i l ượ ng hàng hoá nh ỏ bé, ch ủ ng lo ại hàng hoá còn nghèo nàn, ch ất l ượ ng hàng hoá th ấ p, giá c ả cao vì th ế kh ả năng c ạnh tranh còn y ếu. 1.2 Th ị t r ườ ng dân t ộ c th ố ng nh ấ t đang trong quá trình hình thành n h ư ng ch ư a đ ồ ng b ộ . 5
  7. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin Do g iao thông vân t ải kém phát tri ển nên ch ưa lôi cu ốn đ ượ c t ất c ả c ác vùng trong n ướ c vào m ộ t m ạng l ướ i l ưu thông hàng hoá th ống n h ấ t. Th ị t r ườ ng hàng hoá - d ị ch v ụ đã hình thành nh ưng còn h ạn h ẹp và c òn nhi ề u hi ệ n t ượ ng tiêu c ực (hàng gi ả, hàng nh ập l ậu, hàng nhái n hãn hi ệ u v ẫ n còn làm r ối lo ạ n th ị tr ườ ng) Th ị t r ườ ng hàng hoá s ức lao đ ộng v ẫn còn manh nha, m ột s ố trung t âm gi ớ i thi ệ u vi ệ c làm và xu ấ t kh ẩu lao đ ộng m ới xu ất hi ện nh ưng đ ã n ả y sinh hi ệ n t ượ ng kh ủ ng ho ả ng. nét n ổi b ật c ủa th ị tr ườ ng này l à s ứ c cung v ề lao đ ộ ng lành ngh ề nh ỏ h ơn c ầu r ất nhi ều, trong khi đ ó cung v ề s ứ c lao đ ộ ng gi ản đ ơn l ại v ượ t quá xa c ầu, nhi ều ng ườ i c ó s ứ c lao đ ộ ng không tìm đ ượ c vi ệc làm. Th ị tr ườ ng ti ề n t ệ , th ị tr ườ ng v ố n đã có nhi ều ti ến b ộ nh ưng v ẫn c òn nhi ề u tr ắ c tr ở , nh ư nhi ều doanh nghi ệp, nh ất là doanh nghi ệp t ư n hân r ấ t thi ế u v ố n nh ư ng không vay đ ượ c vì v ướ ng m ắc th ủ t ục, t rong khi đó nhi ề u ngân hàng th ươ ng m ại huy đ ộng đ ượ c ti ền g ửi mà k hông th ể cho vay đ ể ứ đ ọ ng trong két d ư n ợ quá h ạn trong nhi ều n gân hàng th ươ ng m ạ i đã đ ến m ức báo đ ộng. Th ị tr ườ ng ch ứng khoán r a đ ờ i nh ư ng cũng ch ưa có nhi ều “hàng hoá” đ ể mua – bán và m ới có r ấ t ít doanh nghi ệ p đ ủ đI ều ki ện tham gia th ị tr ườ ng này. 1.3 Nhi ề u thành ph ầ n kinh t ế tham gia th ị tr ường : do v ậ y n ướ c ta có n hi ề u lo ạ i hình s ả n xu ấ t hàng hoá cùng t ồn t ại, đan xen nhau, trong đ ó s ả n xu ấ t hàng hoá nh ỏ phân tán còn ph ổ bi ến. 1.4 S ự h ình thành th ị tr ườ ng trong n ướ c g ắ n v ớ i m ở r ộ ng kinh t ế đ ối n go ạ i, h ộ i nh ậ p vào th ị tr ườ ng khu v ực và th ế gi ới, trong hoàn c ảnh t rình đ ộ phát tri ển kinh t ế - k ỹ thu ật c ủa n ướ c ta th ấp xa so v ới h ầu h ế t các n ướ c khác. To àn c ầ u hoá và khu v ự c hoáv ề kinh t ế đang đ ặt ra chung cho các n ướ c cũng nh ư n ướ c ta nói riêng nh ững thách th ức h ết s ức gay g ắt. n h ư ng nó là xu th ế t ất y ếu khách quan nên không đ ặt v ấn đ ề tham gia h ay không tham gia mà ch ỉ có th ể đ ặt v ấn đ ề: tìm cách x ử s ự v ới xu h ướ ng đó nh ư th ế nào? ph ả i ch ủ đ ộng h ội nh ập, chu ẩn b ị t ốt đ ể ch ủ đ ộ ng tham gia vào khu v ự c hoá và toàn c ầu hoá, tìm ra “cái m ạnh t ươ ng đ ố i” c ủ a n ướ c ta, th ự c hi ệ n đa ph ươ ng hoá, đa d ạng hoá kinh t ế đ ố i ngo ạ i, t ậ n d ụ ng ngo ại l ự c đ ể phát huy n ội l ực, nh ằm thúc đ ẩy c ông nghi ệ p hoá, hi ệ n đ ại hoá n ền kinh t ế qu ốc dân, đ ịnh h ướ ng đi l ên ch ủ nghĩa xã h ộ i. 1.5 Qu ả n lý nhà n ướ c v ề kinh t ế - xã h ội còn y ếu . Văn ki ệ n đ ạ i h ộ i đ ạ i bi ể u toàn qu ố c l ầ n th ứ VIII c ủa Đ ảng ta nh ận đ ịnh v ề v ấn đ ề này n h ư sau: “H ệ th ố ng lu ật pháp, c ơ ch ế chính sách ch ưa đ ồng b ộ và 6
  8. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin nh ấ t quán, th ự c hi ện ch ư a nghiêm. công tác tài chính, ngân hàng, giá c ả , k ế ho ạ ch hoá, quy ho ạ ch xây d ựng, qu ản lý đ ất đai còn nhi ều y ếu k ém; th ủ t ụ c hành chính… đ ổi m ới ch ậm. Th ươ ng nghi ệp nhà n ướ c b ỏ t r ố ng m ộ t s ố tr ậ n đ ị a quan tr ọng, ch ưa phát huy t ốt vai trò ch ủ đ ạ o trên th ị tr ườ ng. Qu ả n lý xu ấ t nh ập kh ẩu có nhi ều s ơ h ở, tiêu c ực, m ộ t s ố tr ườ ng h ợ p gây tác đ ộ ng x ấ u đ ố i v ớ i s ả n xu ất. Ch ế đ ộ phân p h ố i còn nhi ề u b ấ t h ợ p lý. b ộ i chi ngân sách và nh ập siêu còn l ớn. L ạ m phát tuy ki ềm ch ế đ ượ c nh ưng còn ch ưa v ững ch ắc” ( 1) . 2 . Nh ữ ng mâu thu ẫ n ch ủ y ế u trong n ền kinh t ế th ị tr ường đ ịnh h ướ ng xã h ộ i ch ủ nghĩa ở Vi ệt Nam 2.1 M âu thu ẫ n gi ữ a phát tri ể n kinh t ế th ị tr ườ ng v ới tính đ ịnh h ướ ng x ã h ộ i ch ủ nghĩa. Qu á trình xây d ự ng ch ủ nghĩa xã h ội ở n ướ c ta t ừ m ột n ướ c phong k i ế n đi lên b ỏ qua giai đo ạn t ư b ản ch ủ nghĩa nên g ặp r ất nhi ều khó k hăn và th ử thách, đ ặ c bi ệt là trong lĩnh v ực kinh t ế. Đi ều đó đòi h ỏi n hà n ướ c ta ph ả i có nh ững bi ện pháp phù h ợp đ ể phát tri ển n ền kinh t ế t h ị tr ườ ng nh ư ng v ẫ n gi ữ v ữ ng đ ượ c đ ị nh h ướ ng xã h ội ch ủ nghĩa. Tr ướ c đây đ ể xây d ự ng n ề n kinh t ế phát tri ển theo đ ịnh h ướ ng xã h ộ i ch ủ nghĩa n ướ c ta đã xây d ựng m ột n ền kinh t ế k ế ho ạch v ới hai h ình th ứ c s ở h ữ u là s ở h ữu toàn dân và s ở h ữu t ập th ể. Vì v ậy đã làm k ìm hãm s ự phát tri ển n ề n kinh t ế. Khi đ ấ t n ướ c ta hoàn toàn th ống nh ất, Đ ảng và Nhà n ướ c ta đã xác đ ị nh n ướ c ta s ẽ đi lên ch ủ nghĩa xã h ội b ỏ qua giai đo ạn t ư b ản ch ủ n ghĩa. Nh ư ng lúc đó chúng ta còn nh ận th ức đ ơn gi ản v ề ch ủ nghĩa xã h ộ i và con đ ườ ng đi lên ch ủ nghĩa xã h ội nên chúng ta đã coi ch ủ n ghĩa xã h ộ i là m ộ t nhà n ướ c c ủa dân và do dân làm ch ủ, xoá b ỏ ch ế đ ộ t ư h ữ u v ề t ư li ệ u s ả n xu ấ t nên đã thi ết l ập nên m ột n ền kinh t ế m à ch ỉ có s ở h ữ u toàn dân và s ở h ữu t ậ p th ể. Do đó đã t ạo nên m ột n ề n kinh t ế qu ả n lý t ậ p trung quan liêu bao c ấp. H ậu qu ả là c ơ quan q u ả n lý nhà n ướ c làm thay ch ức năng qu ản lý s ản xu ất kinh doanh c ủ a doanh nghi ệ p. Còn các doanh nghi ệp v ừa b ị trói bu ộc vì không có q uy ề n t ự ch ủ , v ừ a ỷ l ạ i vào c ấ p trên vì không b ị ràng bu ộc v ới k ết q u ả s ả n xu ấ t kinh doanh. Thêm vào đó b ộ máy qu ản lý c ồng k ềnh làm t ri ệ t đi tính năng đ ộ ng sáng t ạo c ủa các đ ơn v ị kinh t ế, hình thành c ơ c h ế kìm hãm s ự phát tri ển kinh t ế xã h ội. Khi đó ch ủ y ếu phát tri ển k inh t ế theo chi ề u r ộ ng ch ứ không ph ải phát tri ển kinh t ế theo chi ều s âu. Vì v ậ y, t ạ i đ ạ i h ộ i Đ ả ng toàn qu ố c l ần th ứ VI năm 1986, Đ ảng t a đã đ ề ra ph ươ ng h ướ ng đ ổ i m ớ i kinh t ế là chuy ển n ền kinh t ế n ướ c ta sang n ề n kinh t ế hàng hoá nhi ều thành ph ần, v ận hành theo c ơ c h ế th ị tr ườ ng có s ự qu ả n lý c ủ a nhà n ướ c. (1) [3,66] 7
  9. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin Nh ư v ậ y ch ấ p nh ậ n n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng là chúng ta ch ấp nh ận s ự m âu thu ẫ n c ủ a nó v ớ i tính đ ịnh h ướ ng xã h ội ch ủ nghĩa vì n ền k inh t ế th ị tr ườ ng g ồ m có nhi ề u thành ph ần kinh t ế, nhi ều hình th ức s ở h ữ u và do đó cũng có nhi ề u hình th ức phân ph ối. S ự ph ức t ạp và đ a d ạ ng c ủ a n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng làm cho đ ịnh h ướ ng xã h ội ch ủ n ghĩa ngày càng khó khăn và đòi h ỏi ph ải có s ự qu ản lý ch ặt ch ẽ c ủa n hà n ướ c. M ỗ i thành ph ầ n kinh t ế trong th ời kỳ quá đ ộ có b ản ch ất k inh t ế xã h ộ i riêng, nên bên c ạnh s ự th ống nh ất c ủa các thành ph ần k inh t ế , còn có nh ữ ng khác bi ệt và mâu thu ẫn khi ến cho n ền kinh t ế t h ị tr ườ ng n ướ c ta phát tri ển theo nh ững ph ươ ng h ướ ng khác nhau. C h ẳ ng h ạ n các thành ph ần kinh t ế d ựa trên ch ế đ ộ t ư h ữu tuy có vai t rò quan tr ọ ng trong vi ệ c phát tri ển s ản xu ất, gi ải quy ết vi ệc làm, n h ư ng vì d ự a trên ch ế đ ộ t ư h ữu v ề t ư li ệu s ản xu ất, nên chúng k hông tránh kh ỏ i tính t ự phát ch ạy theo l ợi nhu ận đ ơn thu ần, n ảy sinh n h ữ ng hi ệ n t ượ ng tiêu c ực làm t ổ n h ại đ ến l ợi ích chung c ủa xã h ội. V ì v ậ y, thành ph ầ n kinh t ế nhà n ướ c ph ải đ ượ c xây d ựng và phát t ri ể n có hi ệ u qu ả đ ể th ự c hi ệ n t ốt vai trò c ủa mình; đ ồng th ời Nhà n ướ c ph ả i th ự c hi ệ n t ố t vai trò qu ản lý v ỹ mô kinh t ế – xã h ội đ ể đ ả m b ả o cho n ề n kinh t ế phát tri ển theo đ ịnh h ướ ng xã h ội ch ủ nghĩa. 2.2 M âu thu ẫ n gi ữ a phát tri ển kinh t ế th ị tr ườ ng v ới gi ải quy ết công ă n vi ệ c làm C ùng v ớ i quá trình đ ổi m ới kinh t ế, chuy ển n ền kinh t ế n ướ c ta s ang n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng đ ịnh h ướ ng xã h ội ch ủ nghĩa các chính s ách xã h ộ i cũng đ ượ c đ ổ i m ới, đi ều ch ỉnh và s ửa đ ổi liên t ục theo h ướ ng huy đ ộ ng m ọ i ngu ồ n l ực trong xã h ội bao g ồm nhà n ướ c, c ộng đ ồ ng và ng ườ i dân cùng th ự c hi ện. M ộ t trong các chính sách quan t r ọ ng đó là v ấ n đ ề gi ả i quy ết công ăn vi ệc làm. Phát tri ể n n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng t ứ c là đa d ạng hoá các lo ại hình s ả n xu ấ t kinh doanh, áp d ụng các thành t ựu khoa h ọc - k ỹ thu ật tiên t i ế n vào s ả n xu ấ t nh ằ m tăng năng su ất lao đ ộng và t ạo ra s ản ph ẩm c ó ch ấ t l ượ ng cao. Đ ồ ng th ời ph ải đ ẩy m ạnh công nghi ệp hoá, hi ện đ ạ i hoá n ề n kinh t ế qu ố c dân đ ể t ạo nên s ự tăng tr ưở ng kinh t ế nhanh v à b ề n v ữ ng c ủ a toàn b ộ n ền kinh t ế. Nh ư v ậy khoa h ọc - k ỹ thu ật n gày càng phát tri ể n và đ ượ c ứng d ụ ng vào quá trình s ản xu ất thì s ự t hay th ế con ng ườ i b ằ ng máy móc di ễn ra càng nhanh. Cùng v ới s ự g ia tăng dân s ố thì s ố ng ườ i th ất nghi ệp hàng năm là h ết s ức tr ầm t r ọ ng. Th ấ t nghi ệ p là nguy c ơ d ẫ n đ ến nghèo đói và các t ệ n ạn xã h ội k hác. Đ ố i v ớ i ng ườ i lao đ ộng, thi ếu ho ặc không có vi ệc làm là m ột n guy c ơ d ẫ n đ ế n thu nh ập th ấp ho ặc không có thu nh ập. M ặt khác nó k hông ch ỉ t ướ c m ấ t quy ền bình đ ẳng đ ượ c làm vi ệc c ủa ng ườ i lao 8
  10. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin đ ộ ng đ ể phát huy năng l ự c, mà còn v ừa không có thu nh ập b ảo đ ảm c ho cu ộ c s ố ng c ủ a b ả n thân ng ườ i lao đ ộng và gia đình h ọ. B ởi v ậy, N hà n ướ c ph ả i có chính sách gi ả i quy ết vi ệc làm, t ạo s ự bình đ ẳng v ề q uy ề n lao đ ộ ng và thu nh ậ p. Đ ại h ội Đ ảng VIII đã kh ẳng đ ịnh “ b ả o đ ả m công ăn vi ệc làm cho dân là m ột m ục tiêu xã h ội hàng đ ầu, k hông đ ể th ấ t nghi ệ p tr ở thành căn b ệnh kinh niên” ( 1) . Cùng v ớ i B ộ lu ậ t lao đ ộ ng, Chính ph ủ đã ban hành các ngh ị đ ịnh và t hông t ư đ ể t ạ o ra c ơ s ở pháp lý cho quan h ệ lao đ ộng trong c ơ ch ế t h ị tr ườ ng, thúc đ ẩ y th ị tr ườ ng lao đ ộng phát tri ển, t ạo vi ệc làm. Nh ờ c ó các chính sách đúng đ ắn và s ự tham gia tích c ực c ủa các t ổ ch ức và n hân dân, nên vi ệ c gi ả i quy ết vi ệc làm đã có nh ững chuy ển bi ến tích c ự c, s ố ng ườ i có vi ệ c làm đã tăng lên đáng k ể. Qua c ải cách hành c hính và x ắ p x ế p l ạ i doanh nghi ệp nhà n ướ c, lao đ ộng trong khu v ực n hà n ướ c gi ả m t ừ 14,7% năm 1991 xu ống còn 9% năm 2000, khu v ực k inh t ế t ư nhân, kinh t ế t ập th ể thu hút kho ảng 90%, khu v ực có v ốn đ ầ u t ư n ướ c ngoài thu hút đ ượ c 33 v ạn lao đ ộng. Đi ều đó cho th ấy v i ệ c phát tri ể n đa d ạ ng các thành ph ần kinh t ế đã góp ph ần r ất l ớn v ào vi ệ c gi ả i quy ết công ăn vi ệc làm. Tuy nhiên t ừ năm 2001 đ ến nay t ỷ t r ọ ng lao đ ộ ng làm vi ệc trong khu v ực nhà n ướ c có xu h ướ ng tăng t r ở l ạ i. T ỷ l ệ t h ấ t nghi ệ p c ủ a l ự c l ượ ng lao đ ộ ng trong đ ộ tu ổi ở khu v ực t hành th ị đ ượ c th ể hi ệ n qua b ả ng s ố li ệu sau: Đơn vị: % C H Ỉ TIÊU 2000 2001 2002 2003 C ả n ướ c 6,44 6,25 6,01 5,78 A. Ph ân theo vùng Đ ồ ng b ằ ng sông H ồ ng 7,34 7,07 6,64 6,37 Đô ng B ắ c 6,49 6,73 6,10 5,94 T ây B ắ c 6,02 5,62 5,11 4,19 B ắ c Trung B ộ 6,87 6,72 5,82 5,45 Duy ên h ả I Nam Trung B ộ 6,31 6,16 5,49 5,46 T ây Nguyên 5,16 5,55 4,92 4,39 Đô ng Nam B ộ 6,20 5,92 6,31 6,08 Đ ồ ng B ằ ng Sông C ử u Long 6,15 6,08 5,52 5,26 B. M ộ t s ố thành ph ố l ớ n Tp. H à N ộ i 7,95 7,39 7,08 6,84 Tp. Đ à N ẵ ng 5,95 5,54 5,30 5,16 (1) [3, 99] 9
  11. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin Tp. H ồ C hí Minh 6,48 6,04 6,73 6,58 Ngu ồ n: niên giám th ố ng kê (tóm t ắ t) 2003, Nxb Th ống kê, Hà N ội, 2004, t rang 13. B ên c ạ nh m ộ t s ố k ế t qu ả đã đ ạ t đ ượ c trong v ấn đ ề gi ải quy ết v i ệ c làm cho ng ườ i lao đ ộ ng thì v ẫn còn nh ững h ạn ch ế c ần đ ượ c g i ả i quy ế t. T ỷ l ệ th ấ t nghi ệ p ở thành th ị và thi ếu vi ệc làm ở nông t hôn còn cao. C ơ c ấ u và ch ất l ượ ng chuy ển d ịch lao đ ộng còn ch ậm, t ỷ l ệ l ao đ ộ ng đã qua đào t ạo th ấp (20%), năng su ất lao đ ộng không c ao. Còn thi ếu nh ững chính sách ch ưa đ ủ m ạnh đ ể khuy ến khích đ ầu t ư , khai thác, huy đ ộ ng các ngu ồn l ực đ ể thúc đ ẩy tăng tr ưở ng kinh t ế , t ạ o vi ệ c làm. Vi ệc th ự c hi ện m ụ c tiêu qu ốc gia v ề gi ải quy ết vi ệc l àm ở m ộ t s ố đ ị a ph ươ ng còn lúng túng; vi ệc gi ải ngân qu ỹ qu ốc gia v ề h ỗ t r ợ vi ệ c làm còn ch ậ m, hi ệu qu ả m ột s ố d ự án t ạo vi ệc làm c òn th ấ p. Đây là nh ữ ng t ồ n t ại c ầ n ph ải kh ắc ph ục đ ể gi ải quy ết t ri ệ t đ ể v ấ n đ ề vi ệ c làm cho ng ườ i lao đ ộng. 2.3 M âu thu ẫ n gi ữ a phát tri ể n kinh t ế th ị tr ườ ng v ới s ự phân hoá giàu n ghèo. N ề n kinh t ế th ị tr ườ ng phát tri ển, t ạo ra nhi ều c ủa c ải v ật ch ất c ho xã h ộ i nh ư ng không vì v ậy mà đ ời s ống c ủa nhân dân đ ượ c nâng c ao và ổ n đ ị nh. Trái l ạ i cùng v ới quá trình chuy ển sang n ền kinh t ế th ị t r ườ ng đ ị nh h ướ ng xã h ộ i ch ủ nghĩa, thì cũng di ễn ra s ự phân hoá giàu n ghèo, s ự phân t ầ ng xã h ội theo m ức s ống ngày càng tăng. Năm 1993, theo k ết qu ả đI ều tra giàu nghèo c ủa 91732 h ộ trên p h ạ m vi c ả n ướ c, tính chung kho ảng cách chênh l ệch thu nh ập gi ữa n hóm h ộ giàu và nhóm h ộ nghèo là 6,2 l ần. Các năm 1994, 1995, 1996, T ổ ng c ụ c th ố ng kê đã ti ế n hành đi ều tra h ộ gia đình đa m ục tiêu v ới c ỡ m ẫ u 4,5 v ạ n h ộ và năm 1999 đI ều tra 2,5 v ạn h ộ đ ại di ện cho c ả n ướ c, 7 vùng sinh thái, khu v ực thành th ị, nông thôn, thì chênh l ệch t hu nh ậ p gi ữ a nhóm h ộ giàu và nhóm h ộ nghèo là 6,5 l ần năm 1994, 7 l ầ n năm 1995, 7,3 l ần năm 1996 và 8,9 l ần năm 1999. nh ư v ậy h ệ s ố c hênh l ệ ch thu nh ậ p gi ữ a nhóm h ộ giàu và h ộ nghèo tăng d ần qua các n ăm trên ph ạ m vi c ả n ướ c cũng nh ư trong t ừng vùng. B ả ng so sánh nhóm thu nh ậ p cao nh ất và nhóm thu nh ập th ấp nh ất, m ỗ i nhóm 20% s ố h ộ đi ều tra Đơn vị: lần C H Ỉ TIÊU 1994 1995 1996 1999 To àn qu ố c 6,5 7,0 7,3 8,9 1. Chia theo khu v ự c: 10
  12. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin - Th ành th ị 7,0 7,7 8,0 9,8 - N ông thôn 5,4 5,8 6,1 6,3 2. Chia theo v ùng: - T ây B ắ c và Đông B ắ c 5,2 5,7 6,1 6,8 - Đ ồ ng b ằ ng sông H ồ ng 5,6 6,1 6,6 7,0 - B ắ c Trung B ộ 5,2 5,7 5,9 6,9 - Duy ên h ả I Nam Trung B ộ 4,9 5,5 5,7 6,3 - T ây Nguyên 10,1 12,7 12,8 12,9 - Đ ông Nam B ộ 7,4 7,6 7,9 10,3 - Đ ồ ng b ằ ng sông C ử u Long 6,1 6,4 6,4 7,9 Ngu ồ n: T ổ ng c ụ c th ố ng kê: s ố li ệ u v ề s ự chuy ển bi ến xã h ội ở Vi ệt Nam t h ờ i kỳ đ ổ i m ớ i, Nxb Th ống kê, Hà N ội, 2000. S ự p hân hoá giàu nghèo ngày càng dãn r ộng s ẽ lan sang các lĩnh v ự c khác nh ư giáo d ụ c, chăm sóc s ứ c kho ẻ, nhà ở và các d ịch v ụ c ơ b ả n khác… Đi ề u đó đ ư a đ ế n h ệ qu ả không mong mu ốn, làm xu ất h i ệ n nh ữ ng nhóm xã h ội d ễ b ị t ổn th ươ ng trong n ền kinh t ế th ị t r ườ ng, tác đ ộ ng đ ế n t ư t ưở ng, tâm lý, ni ềm tin v ề công b ằng xã h ội. V ì th ế , c ầ n tăng c ườ ng vai trò c ủa nhà n ướ c đ ối v ới phân ph ối thu n h ậ p nh ằ m t ừ ng b ướ c th ự c hi ệ n m ục tiêu c ủa n ền kinh t ế th ị tr ườ ng đ ị nh h ướ ng xã h ộ i ch ủ nghĩa. 2.4 M âu thu ẫ n gi ữ a phát tri ển kinh t ế th ị tr ườ ng v ới v ấn đ ề b ảo v ệ m ôi tr ườ ng sinh thái N ề n kinh t ế ngày càng phát tri ể n, đ ặc bi ệt là các ngành công n ghi ệ p đã làm cho môi tr ườ ng ngày càng ô nhi ễm. Trong su ố t nh ữ ng năm qua, con ng ườ i đã th ườ ng xuyên tác đ ộng t r ự c ti ế p t ớ i thiên nhiên và c ả i bi ến môi tr ườ ng s ống. Con ng ườ i đã k hai thác than đá, s ắt, và các kim lo ại khác, n ắn dòng sông, đào kênh, b ạ t núi, xây d ự ng các tr ạ m thu ỷ đi ện v ới các h ồ ch ứa n ướ c nhân t ạ o… nh ữ ng ho ạ t đ ộ ng đó đã ảnh h ưở ng t ớ i khí h ậu, t ừ đó tác đ ộng m ạ nh t ớ i sinh quy ển. Tr ướ c đây, ở n ướ c ta có 3/4 di ện tích đ ất đai là r ừ ng, nay ch ỉ còn 1/4 là r ừ ng. Nhi ều lo ại g ỗ quý nh ư g ụ, lát hoa, g iáng h ươ ng, s ế n, táu… đã b ị khai thác đ ến m ức g ần nh ư c ạn ki ệt. R ừ ng b ị tri ệ t h ạ nhi ề u làm cho l ượ ng ôxi trong không khí và l ượ ng c h ấ t h ữ u c ơ s ả n sinh b ị gi ả m sút rõ r ệ t. L ượ ng n ướ c d ự tr ữ do r ừng g i ữ l ạ i ngày càng ít d ần, làm cho quá trình sa m ạc hoá và th ảo nguyên h oá càng tăng nhanh. Quá trình đô th ị hoá nhanh làm cho di ện tích đ ất t r ồ ng ngày càng b ị thu h ẹp. S ự phân ph ối n ướ c ng ọt cho ng ườ i và cho v ậ t nuôi, cây tr ồ ng cũng b ị h ạn ch ế. Ti ến b ộ khoa h ọc kĩ thu ật đ ượ c 11
  13. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin ứ ng d ụ ng tích c ự c vào s ản xu ất đã kéo theo s ự nhi ễm b ẩn c ủa t ất c ả c ác quy ể n. Các ch ấ t th ải c ủa nhà máy làm cho các h ồ ao, sông ngòi, c ử a bi ể n, c ả ng và bi ể n c ả b ị nhi ễm b ẩ n ngày càng nhi ều. Các t ầu b i ể n đã th ả i ra bi ển và đ ạ i d ươ ng nhi ều ch ất th ải đ ộc h ại, làm ch ết n hi ề u sinh v ậ t n ổ i và nh ữ ng sinh v ật khác ăn sinh v ật n ổi cũng ch ết t heo… Nh ữ ng khí th ả i c ủ a các nhà máy khi vào trong khí quy ển đã làm t ăng l ượ ng khí CO và CO 2 t rong không khí gây hi ện t ượ ng hi ệu ứng n hà kính, gây th ủng t ầng ôzôn, làm cho trái đ ất nóng lên d ẫn đ ến băng ở h ai c ự c Trái Đ ấ t tan ra, vì v ậy n ước bi ển s ẽ dâng lên và nh ấn chìm đ ấ t li ề n. S ự ô nhi ễ m b ầ u khí quy ển làm cho trái đ ất ngày càng nóng lên d ẫn đ ế n s ự thay đ ổ i th ờ i ti ết, khí h ậu ở Vi ệt Nam cũng nh ư ở các khu v ực k hác trên th ế gi ớ i. G ầ n đây hi ện t ượ ng sóng th ần đã gây thi ệt h ại n ặ ng n ề v ề ng ườ i và c ủ a cho các n ướ c ở khu v ực Nam Á và Đông N am Ở n ướ c ta, tuy không n ằm trong khu v ực ảnh h ưở ng c ủa sóng t h ầ n nh ư ng v ớ i th ờ i ti ế t khô và nhi ệt đ ộ cao đã gây ra hàng lo ạt các v ụ c háy r ừ ng ở S ơ n La và h ạ n hán ở Tây Nguyên, Ninh Thu ận, Bình T hu ậ n… Cùng v ớ i s ự phát tri ển c ủ a n ền kinh t ế th ị tr ườ ng thì nó đã kéo t heo hàng lo ạ t các nhân t ố gây ảnh h ưở ng đ ến môi tr ườ ng sinh thái. Đ ây là v ấ n đ ề quan tr ọ ng đ ượ c đ ặ t ra không ch ỉ ở Vi ệt Nam mà c ả t rên toàn th ế gi ớ i. Nó đòi h ỏi c ầ n ph ải đ ượ c gi ải quy ết tri ệt đ ể n ếu k hông môi tr ườ ng b ị phá hu ỷ là con ng ườ i s ẽ t ự hu ỷ ho ại môi tr ườ ng s ố ng c ủ a chính b ả n thân mình. S ự phát tri ể n c ủ a m ỗ i qu ố c gia ch ỉ có th ể b ền v ững khi môi tr ườ ng s ố ng và thiên nhiên đ ượ c b ả o v ệ t ốt, duy trì đ ượ c m ối cân b ằng sinh t háI, tránh b ị ô nhi ễm và bi ết cách khai thác, s ử d ụng, ph ục h ồi m ột c ách h ợ p lý ngu ồ n tài nguyên thiên nhiên. III. NH Ữ NG GI Ả I PHÁP Đ Ể PHÁT TRI ỂN N ỀN KINH T Ế TH Ị T R ƯỜ NG Đ Ị NH H ƯỚ NG XÃ H Ộ I CH Ủ NGHĨA Ở VI ỆT NAM 1. Nh ữ ng gi ả i pháp chung đ ể phát tri ển n ền kinh t ế th ị tr ường 1.1 Th ự c hi ệ n nh ấ t quán chính sách kinh t ế nhi ều thành ph ần Tr ướ c khi xây d ự ng kinh t ế k ế ho ạ ch, xoá b ỏ kinh t ế th ị tr ường, c húng ta thi ế t l ậ p m ộ t c ơ c ấu s ở h ữu đ ơn gi ản v ới hai hình th ức là s ở h ữ u toàn dân và s ở h ữ u t ậ p th ể. Vì v ậy, khi chuy ển sang kinh t ế hàng h oá v ậ n hành theo c ơ ch ế th ị tr ườ ng, c ần ph ải đ ổi m ới c ơ c ấu s ở h ữu c ũ, b ằ ng cách đa d ạ ng hoá các hình th ức s ở h ữu, đi ều đó s ẽ đ ưa đ ến h ình thành nh ữ ng ch ủ kinh t ế đ ộc l ập, có l ợi ích riêng, t ức là khôi p h ụ c m ộ t trong nh ữ ng c ơ s ở c ủ a kinh t ế hàng hoá. 12
  14. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin Trên c ơ s ở đa d ạ ng hoá các hình th ức s ở h ữu, th ực hi ện nh ất quán, l âu dài chính sách phát tri ển n ền kinh t ế hàng hoá nhi ều thành ph ần. L ấ y vi ệ c phát tri ể n s ứ c s ản xu ấ t, nâng cao hi ệu qu ả kinh t ế – xã h ội, c ả i thi ệ n đ ờ i s ố ng nhân dân là m ụ c tiêu quan tr ọng đ ể khuy ến khích p hát tri ể n các thành ph ần kinh t ế và các hình th ức t ổ ch ức s ản xu ất k inh doanh. Theo tinh th ần đó t ất c ả các thành ph ần kinh t ế đ ều bình đ ẳ ng tr ướ c pháp lu ậ t, đ ều đ ượ c khuy ến khích phát tri ển. Trong nh ữ ng năm t ớ i c ầ n phát huy vai trò ch ủ đ ạo c ủa kinh t ế nhà n ướ c. Mu ố n v ậ y c ầ n t ậ p trung ngu ồ n l ực phát tri ển có hi ệu qu ả kinh t ế n hà n ướ c trong nh ữ ng lĩnh v ự c tr ọng y ếu c ủa n ền kinh t ế, s ắp x ếp l ạ i khu v ự c doanh nghi ệ p nhà n ướ c, th ực hi ện t ốt ch ủ tr ươ ng c ổ p h ầ n hoá và đa d ạ ng hoá s ở h ữu đ ối v ới nh ững doanh nghi ệp mà Nhà n ướ c không c ầ n n ắ m 100% v ốn. Xây d ựng và c ủng c ố m ột s ố t ập đ oàn kinh t ế m ạ nh trên c ơ s ở các t ổng công ty nhà n ướ c, có s ự tham g ia c ủ a các thành ph ần kinh t ế. Đ ẩy m ạnh vi ệc đ ổi m ới k ỹ thu ật, c ông ngh ệ trong các doanh nghi ệp nhà n ướ c. Th ực hi ện ch ế đ ộ qu ản l ý công ty đ ố i v ớ i t ấ t c ả các doanh nghi ệp kinh doanh có v ốn c ủa Nhà n ướ c, doanh nghi ệ p th ự c s ự c ạ nh tranh bình đ ẳng trên th ị tr ườ ng, t ự c h ị u trách nhi ệ m trong s ả n xu ất kinh doanh. Phát tri ể n kinh t ế kinh t ế t ậ p th ể d ướ i nhi ều hình th ức đa d ạng. T rong đó h ợ p tác xã là nòng c ốt. Nhà n ướ c c ần giúp đ ỡ h ợp tác xã v ề đ ào t ạ o cán b ộ , xây d ự ng ph ươ ng án s ản xu ất kinh doanh, m ở r ộng th ị t r ườ ng. Th ự c hi ệ n t ố t vi ệ c chuy ển đ ổi h ợp tác xã theo Lu ật h ợp tác x ã. Khuy ế n khích kinh t ế cá th ể, ti ểu ch ủ phát tri ển ở c ả thành th ị và n ông thôn. Nhà n ướ c t ạ o đi ều ki ện và giúp đ ỡ kinh t ế cá th ể, ti ểu c h ủ phát tri ể n có hi ệ u qu ả . Khuy ến khích kinh t ế t ư b ản t ư nhân phát t ri ể n trong nh ữ ng ngành ngh ề s ản xu ấ t kinh doanh mà lu ật pháp k hông c ấ m. Phát tri ển kinh t ế t ư b ản nhà n ướ c d ướ i các hình th ức l iên doanh, liên k ết gi ữa kinh t ế t ư nhân trong và ngoài n ướ c: t ạo đ i ề u ki ệ n đ ể kinh t ế có v ố n đ ầ u t ư n ướ c ngoài h ướ ng vào m ục tiêu p hát tri ể n các s ả n ph ẩm xu ấ t kh ẩu, tăng kh ả năng c ạnh tranh, g ắn thu h út v ố n v ớ i thu hút công ngh ệ hi ện đ ại. 1.2 Đ ẩ y m ạ nh công nghi ệ p hoá, hi ệ n đ ạ i hoá, ứng d ụng nhanh ti ến b ộ k hoa h ọ c – công ngh ệ; trên c ơ s ở đó đ ẩy m ạnh phân công lao đ ộ ng xã h ộ i. Ph ân công lao đ ộ ng xã h ội là c ơ s ở chung c ủa s ản xu ất và trao đ ổi h àng hoá. Vì v ậ y, đ ể phát tri ển kinh t ế hàng hoá ph ải đ ẩy m ạnh phân c ông lao đ ộ ng xã h ội. Nh ưng s ự phát tri ển c ủa phân công lao đ ộng xã h ộ i do trình đ ộ phát tri ển c ủa l ực l ượ ng s ản xu ất quy ết đ ịnh, cho nên m u ố n m ở r ộ ng phân công lao đ ộng xã h ội, c ần đ ẩy m ạnh công nghi ệp 13
  15. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin hoá, hi ệ n đ ạ i hoá đ ấ t n ướ c đ ể xây d ự ng c ơ s ở v ật ch ất – k ỹ thu ật c ủ a n ề n s ả n xu ấ t l ớ n hi ệ n đ ạ i. Con đ ườ ng công nghi ệ p hoá, hi ện đ ại hoá c ủa n ướ c ta c ần và có t h ể rút ng ắ n th ờ i gian so v ới các n ướ c đi tr ướ c, v ừa có nh ững b ướ c t u ầ n t ự , v ừ a có nh ữ ng b ướ c nh ảy v ọt, g ắn công nghi ệp hóa v ới hi ện đ ạ i hoá, t ậ n d ụ ng m ọ i kh ả năng đ ể đ ạt trình đ ộ tiên ti ến, hi ện đ ại v ề k hoa h ọ c và công ngh ệ: ứng d ụ ng nhanh và ph ổ bi ến h ơn ở m ức đ ộ c ao h ơ n nh ữ ng thành t ự u công ngh ệ hi ện đ ại và tri th ức m ới, t ừng b ướ c phát tri ể n kinh t ế tri th ức. Cùng v ớ i vi ệ c trang b ị k ỹ thu ậ t và công ngh ệ hi ện đ ại cho các n gành, các lĩnh v ự c c ủ a n ền kinh t ế trong quá trình công nghi ệp hoá, h i ệ n đ ạ i hoá, ti ế n hành phân công l ại lao đ ộng và phân b ố dân c ư t rong ph ạ m vi c ả n ướ c, cũng nh ư ở t ừng vùng, t ừng đ ịa ph ươ ng; hình t hành c ơ c ấ u kinh t ế h ợp lý cho phép khai thác t ốt nh ất các ngu ồn l ực c ủ a đ ấ t n ướ c, t ạ o nên s ự tăng tr ưở ng kinh t ế nhanh và b ền v ững c ủa t oàn b ộ n ề n kinh t ế . 1.3 H ình thành và phát tri ển đ ồng b ộ các lo ại th ị tr ườ ng. Trong n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng, h ầ u h ết các ngu ồ n l ực kinh t ế đ ều t hông qua th ị tr ườ ng mà đ ượ c phân b ố vào các ngành, các lĩnh v ực c ủa n ề n kinh t ế m ộ t cách t ố i ư u. Vì v ậy, đ ể xây d ựng và phát tri ển n ền k inh t ế th ị tr ườ ng đ ị nh h ướ ng xã h ội ch ủ nghĩa, chúng ta ph ải hình t hành và phát tri ển đ ồ ng b ộ các lo ại th ị tr ườ ng. Trong nh ững năm t ới c húng ta c ầ n ph ả i: − Phát tri ể n th ị tr ườ ng hàng hoá và d ịch v ụ thông qua vi ệc đ ẩy m ạ nh s ả n xu ấ t, thúc đ ẩ y chuy ển d ịch c ơ c ấu kinh t ế, phát tri ển h ệ t h ố ng giao thông và ph ươ ng ti ện v ận t ải đ ể m ở r ộng th ị tr ườ ng. Hình t hành th ị tr ườ ng s ứ c lao đ ộ ng có t ổ ch ứ c đ ể t ạo đi ều ki ện cho s ự di c huy ể n s ứ c lao đ ộ ng theo yêu c ầu phát tri ển kinh t ế và s ử d ụng có h i ệ u qu ả ngu ồ n nhân l ự c. − Xây d ự ng th ị tr ườ ng v ố n, t ừ ng b ướ c hình thành và phát tri ển th ị t r ườ ng ch ứ ng khoán đ ể huy đ ộ ng các ngu ồn v ốn vào phát tri ển s ản x u ấ t. − Qu ả n lý ch ặ t ch ẽ đ ấ t đai và th ị tr ườ ng nhà ở. Xây d ựng và phát t ri ể n th ị tr ườ ng thông tin, th ị tr ườ ng khoa h ọc công ngh ệ. Hoàn thi ện c ác lo ạ i th ị tr ườ ng đi đôi v ới xây d ựng khuôn kh ổ pháp lý và th ể ch ế, t ăng c ườ ng s ự ki ể m tra, giám sát c ủa nhà n ướ c, đ ể th ị tr ườ ng ho ạt đ ộ ng năng đ ộ ng, có hi ệu qu ả , có tr ậ t t ự , k ỷ c ươ ng trong môi tr ườ ng c ạ nh tranh lành m ạ nh, công khai, minh b ạch, h ạn ch ế và ki ểm soát đ ộ c quy ề n kinh doanh. Có bi ện pháp h ữu hi ệu ch ống buôn l ậu và gian l ậ n th ươ ng m ạ i. 14
  16. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin 1.4 M ở r ộ ng và nâng cao hi ệ u qu ả kinh t ế đ ối ngo ại Trong đ i ề u ki ệ n hi ệ n nay, ch ỉ có m ở c ử a kinh t ế, h ội nh ập vào k inh t ế khu v ự c và th ế gi ớ i, m ớ i thu hút đ ượ c v ốn và k ỹ thu ật và c ông ngh ệ hi ệ n đ ạ i đ ể khai thác ti ềm năng và th ế m ạnh c ủa đ ất n ướ c n h ằ m phát tri ể n kinh t ế . Khi m ở r ộ ng quan h ệ kinh t ế đ ối ngo ại ph ải quán tri ệt nguyên t ắc b ình đ ẳ ng, cùng có l ợi, không can thi ệp vào n ội b ộ c ủa nhau. M ở r ộng k inh t ế đ ố i ngo ạ i theo h ướ ng đa ph ươ ng hoá và đa d ạng hoá các hình t h ứ c kinh t ế đ ố i ngo ạ i. Hi ệ n nay, c ầ n đ ẩ y m ạ nh xu ấ t kh ẩ u, coi xu ất kh ẩu là tr ọng đi ểm c ủ a kinh t ế đ ố i ngo ạ i. Gi ảm d ần nh ập siêu, ưu tiên nh ập kh ẩu t ư l i ệ u s ả n xu ấ t đ ể ph ụ c v ụ s ả n xu ấ t. Tranh th ủ m ọi kh ả năng và b ằng n hi ề u hình th ứ c thu hút v ố n đ ầu t ư tr ực ti ếp c ủa n ướ c ngoài, vi ệc thu h út v ố n đ ầ u t ư tr ự c ti ếp c ủa n ướ c ngoài c ần h ướ ng vào nh ững lĩnh v ự c, nh ữ ng s ả n ph ẩ m có công ngh ệ tiên ti ến, có t ỷ tr ọng xu ất kh ẩu c ao. Vi ệ c s ử d ụ ng v ố n vay ph ả i có hi ệu qu ả đ ể tr ả đ ượ c n ợ, c ải t hi ệ n đ ượ c cán cân thanh toán. ch ủ đ ộng tham gia t ổ ch ức th ươ ng m ại q u ố c t ế , các di ễ n đàn, các t ổ ch ức, các đ ịnh ch ế qu ốc t ế m ột cách có c h ọ n l ọ c v ớ i b ướ c đi thích h ợp. 1.5 Gi ữ v ữ ng ổ n đ ị nh chính tr ị, hoàn thi ện h ệ th ống lu ật pháp. S ự ổ n đ ị nh chính tr ị bao gi ờ cũng là nhân t ố quan tr ọng đ ầu tiên đ ể p hát tri ể n. Nó là đi ề u ki ện đ ể các nhà s ản xu ất kinh doanh trong n ướ c v à n ướ c ngoài yên tâm đ ầ u t ư. Mu ốn gi ữ v ững s ự ổn đ ịnh chính tr ị ở n ướ c ta hi ệ n nay c ầ n ph ả i gi ữ và tăng c ườ ng vai trò lãnh đ ạo c ủa Đ ả ng C ộ ng S ả n Vi ệ t Nam, nâng cao hi ệu l ực qu ản lý c ủa nhà n ướ c, p hát huy quy ề n làm ch ủ c ủa nhân dân. H ệ th ố ng pháp lu ậ t đ ồ ng b ộ là công c ụ quan tr ọng đ ể Nhà n ướ c q u ả n lý n ề n kinh t ế hàng hoá nhi ều thành ph ần. Nó t ạo ra hành lang l u ậ t pháp cho ho ạ t đ ộng kinh t ế, bu ộc các doanh nghi ệp ch ấp nh ận s ự đ i ề u ti ế t c ủ a Nhà n ướ c. 1.6 Xo á b ỏ c ơ ch ế t ậ p trung, quan liêu, bao c ấp, hoàn thi ện c ơ ch ế q u ả n lý kinh t ế c ủ a Nhà n ướ c. Vi ệ c xoá b ỏ tri ệ t đ ể c ơ ch ế t ậ p trung, quan liêu, bao c ấp, hình t hành đ ồ ng b ộ và v ận hành có hi ệu qu ả c ơ ch ế th ị tr ườ ng có s ự qu ản l ý c ủ a Nhà n ướ c có ý nghĩa h ết s ức quan tr ọng đ ối v ới s ự phát tri ển k inh t ế hàng hoá c ủ a n ướ c ta. Đ ể n âng cao năng l ự c và hi ệu qu ả qu ản lý c ủa Nhà n ướ c, c ần nâng c ao năng l ự c c ủ a các c ơ quan l ập pháp, hành pháp và t ư pháp, th ực h i ệ n c ả i cách n ề n hành chính qu ốc gia. Nhà n ướ c th ực hi ện đ ịnh 15
  17. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin h ướ ng s ự phát tri ể n kinh t ế; có h ệ th ống chính sách nh ất quán đ ể t ạo m ôi tr ườ ng ổ n đ ị nh và thu ận l ợi cho ho ạt đ ộng kinh t ế; h ạn ch ế n h ữ ng m ặ t tiêu c ự c c ủ a c ơ ch ế th ị tr ườ ng. Nhà n ướ c th ực hi ện đúng c h ứ c năng qu ả n lý nhà n ướ c v ề kinh t ế và ch ức năng ch ủ s ở h ữu tài s ả n công, không can thi ệp vào ch ức năng qu ản tr ị kinh doanh đ ể các d oanh nghi ệ p có quy ền t ự ch ủ trong s ản xu ất kinh doanh. Nhà n ướ c s ử d ụ ng các bi ệ n pháp kinh t ế là chính đ ể đi ều ti ết n ền kinh t ế, ch ứ k hông ph ả i là m ệ nh l ệ nh. Vì v ậy, ph ải ti ếp t ục đ ổi m ới và hoàn thi ện c hính sách tài chính, chính sách ti ền t ệ, chính sách ti ền l ươ ng và giá cả. 2. Nh ữ ng gi ả i pháp kh ắc ph ụ c mâu thu ẫn c ủa n ền kinh t ế th ị t r ườ ng 2.1 Kh ắ c ph ụ c mâu thu ẫ n gi ữ a phát tri ển kinh t ế th ị tr ường v ới tính đ ị nh h ướ ng xã h ộ i ch ủ nghĩa Trong n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng v ớ i s ự t ồ n t ạ i c ủa nhi ều thành ph ần k inh t ế v ớ i nhi ều hình th ức s ở h ưũ khác nhau thì kinh t ế nhà n ướ c p h ả i gi ữ vai trò ch ủ đ ạo. Vi ệc xác l ập vai trò ch ủ đ ạo c ủa kinh t ế n hà n ướ c là v ấ n đ ề có tính nguyên t ắc và là s ự khác bi ệt có tính ch ất b ả n ch ấ t gi ữ a n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng đ ịnh h ướ ng xã h ội ch ủ nghĩa v ới n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng t ư b ả n ch ủ nghĩa. Tính đ ịnh h ướ ng xã h ội ch ủ n ghĩa c ủ a n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng ở n ướ c ta đã quy ết đ ịnh kinh t ế nhà n ướ c ph ả i gi ữ vai trò ch ủ đ ạo trong c ơ c ấu kinh t ế nhi ều thành ph ần. B ở i l ẽ m ỗ i m ộ t ch ế đ ộ xã h ộ i đ ều có m ộ t c ơ s ở kinh t ế t ươ ng ứng v ớ i nó, kinh t ế nhà n ướ c cùng kinh t ế t ập th ể t ạo n ền t ảng cho ch ế đ ộ x ã h ộ i m ớ i – xã h ộ i ch ủ nghĩa ở n ướ c ta. Bên c ạ nh vi ệ c phát tri ể n kinh t ế nhà n ướ c đ ể thành ph ần kinh t ế n ày gi ữ vai trò ch ủ đ ạ o c ần giáo d ụ c t ư t ưở ng lý lu ận cho m ọi t ầng l ớ p nhân dân, đ ặ c bi ệ t là t ầng l ớp trí th ức và nh ững ch ủ th ể s ản xu ất k inh doanh đ ể h ọ nh ậ n th ứ c đúng đ ắn đ ườ ng l ối phát tri ển đ ất n ướ c t heo đ ị nh h ướ ng xã h ội ch ủ nghĩa c ủa n ướ c ta. T ừ đó h ọ có nh ững p h ươ ng th ứ c s ả n xu ấ t kinh doanh phù h ợp v ới con đ ườ ng mà Đ ảng và N hà n ướ c ta đã ch ọ n. C ầ n nh ậ n th ứ c rõ ràng, m ỗ i thành ph ần kinh t ế trong th ời kỳ quá đ ộ l ên ch ủ nghĩa xã h ội có b ả n ch ất kinh t ế - xã h ội riêng, ch ịu s ự tác đ ộ ng c ủ a các quy lu ậ t kinh t ế riêng, nên bên c ạnh s ự th ống nh ất c ủa c ác thành ph ầ n kinh t ế , còn có s ự khác bi ệt và mâu thu ẫn khi ến cho n ề n kinh t ế th ị tr ườ ng c ủ a n ướ c ta có kh ả năng phát tri ển theo nh ững p h ươ ng h ướ ng khác nhau. Ch ẳng h ạn các thành ph ần kinh t ế d ựa trên c h ế đ ộ t ư h ữ u tuy có vai trò quan tr ọng trong vi ệc phát tri ển s ản x u ấ t, gi ả i quy ế t vi ệc làm, nh ưng vì d ựa trên ch ế đ ộ t ư h ữu v ề t ư li ệu s ả n xu ấ t nên chúng không tránh kh ỏi tính t ự phát ch ạy theo l ợi nhu ận 16
  18. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin đ ơ n thu ầ n, n ả y sinh nh ững hi ện t ượ ng tiêu c ực làm t ổn h ại đ ến l ợi í ch chung c ủ a xã h ộ i. Vì v ậy, kinh t ế nhà n ướ c ph ải đ ượ c xây d ựng v à phát tri ể n có hi ệu qu ả đ ể th ự c hi ện t ốt vai trò ch ủ đ ạo c ủa mình; đ ồ ng th ờ i Nhà n ướ c ph ả I th ực hi ệ n t ốt vai trò qu ản lý vĩ mô kinh t ế – x ã h ộ i đ ể đ ả m b ả o cho n ề n kinh t ế phát tri ển theo đ ịnh h ướ ng xã h ội c h ủ nghĩa. 2.2 Kh ắ c ph ụ c mâu thu ẫ n gi ữ a phát tri ển kinh t ế th ị tr ường v ới gi ải q uy ế t công ăn vi ệ c làm. Gi ả i quy ế t vi ệ c làm là nhân t ố quy ết đ ịnh đ ến phát huy nhân t ố c on ng ườ i, làm lành m ạnh xã h ội, đáp ứng nguy ện v ọng chính đáng c ủ a nhân dân. T ạ o nhi ều vi ệc làm, gi ảm t ỷ l ệ th ất nghi ệp ở thành th ị v à nông thôn là m ộ t trong nh ững nhi ệm v ụ quan tr ọng trong s ự phát t ri ể n kinh t ế - xã h ộ i và là v ấ n đ ề c ấp bách hi ện nay. Đ ể th ực hi ện c ác m ụ c tiêu đó, c ầ n gi ả i quy ết hai v ấn đ ề có tính ch ất quy ết đ ịnh: t ăng tr ưở ng kinh t ế nhanh, b ền v ững và th ực hi ện nh ất quán chính s ách phát tri ể n n ền kinh t ế nhi ều thành ph ần. B ản thân s ự tăng t r ưở ng kinh t ế đã bao hàm ý nghĩa xã h ội sâu s ắc là tăng thêm vi ệc l àm, tăng thêm thu nh ập, t ạo ti ền đ ề v ật ch ất c ải thi ện đ ời s ống c ủa n hân dân. Vì v ậ y, c ầ n t ậ p trung ngu ồn l ực, tăng c ườ ng s ự ch ỉ đ ạo c ủa T rung ươ ng và s ự n ỗ l ự c c ủ a các ngành, các đ ịa ph ươ ng th ực hi ện t hành công chi ến l ượ c phát tri ển kinh t ế – xã h ội giai đo ạn 2001 – 2 005, nh ờ đó t ạ o thêm vi ệc làm. Vi ệc th ực hi ện nh ất quán chính sách p hát tri ể n n ề n kinh t ế nhi ều thành ph ần s ẽ gi ải phóng s ức s ản xu ất, đ ộ ng viên t ố i đa các ngu ồ n l ự c bên trong và bên ngoài vào phát tri ển k inh t ế , t ạ o vi ệ c làm, c ả i thi ện đ ời s ống c ủa nhân dân. Đ ể t ạo vi ệc l àm cho ng ườ i lao đ ộ ng có th ể th ực hi ện m ột s ố gi ải pháp sau: − Phát tri ể n khu v ự c kinh t ế t ư nhân: Phát tri ển khu v ực kinh t ế t ư n hân có vai trò quan tr ọng đ ối v ới vi ệc t ạo vi ệc làm m ới, gi ảm b ớt đ ói nghèo. Các b ộ ph ận ch ủ y ếu c ủa kinh t ế t ư nhân là các h ộ gia đ ình, các trang tr ại, các doanh nghi ệp t ư nhân. Trong nh ững năm g ần đ ây, kh ả năng t ạ o vi ệ c làm m ới cho ng ườ i lao đ ộng c ủa các doanh n ghi ệ p t ư nhân trong n ướ c là r ất l ớn, m ặc dù s ố l ượ ng nhân công ch ỉ k ho ả ng 0,5 tri ệ u ng ườ i, các h ộ gia đình và trang tr ại kho ảng 34 tri ệu n g ườ i. Khu v ự c t ư nhân phi nông nghi ệp có ý nghĩa quan tr ọng vì khu v ự c này chính là n ơ i có ti ềm năng t ạo vi ệc làm l ớn nh ất. Khuy ến k hích các doanh nghi ệp v ừa và nh ỏ c ủa khu v ực kinh t ế t ư nhân cũng l à m ộ t gi ả i pháp t ố t đ ể t ạ o vi ệc làm. − Phát tri ể n toàn di ệ n kinh t ế nông thôn: Đ ể gi ải quy ết vi ệc làm ở n ông thôn c ầ n t ậ p trung s ức đ ẩy m ạnh công nghi ệp hoá, hi ện đ ại hoá n ông nghi ệ p và nông thôn, chuy ển d ịch c ơ c ấu kinh t ế nông thôn theo h ướ ng đó s ẽ thu hút lao đ ộng vào các ngành, ngh ề. Vì th ế, phát tri ển 17
  19. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin ngành, ngh ề nông thôn đ ượ c coi là đ ộng l ực tr ực ti ếp gi ải quy ết vi ệc l àm cho lao đ ộ ng ở nông thôn. − Nâng cao ch ấ t l ượ ng ngu ồ n nhân l ực: N ướ c ta đang thi ếu n ghiêm tr ọ ng nh ữ ng lao đ ộng k ỹ thu ật cao thu ộc các ngành mũi nh ọn, l ao đ ộ ng nông thôn ch ư a qua đào t ạo là tr ở ng ại cho vi ệc chuy ển d ịch c ơ c ấ u kinh t ế nông nghi ệ p, nông thôn. Vì th ế ph ải phát tri ển giáo d ụ c - đào t ạ o, đ ặ c bi ệ t là nâng cao ch ất l ượ ng đào t ạo, đ ổi m ới n ội d ung và c ơ c ấ u ngành, ngh ề trong n ền kinh t ế th ị tr ườ ng; quy ho ạch l ạ i m ạ ng l ướ i các tr ườ ng đ ại h ọc, cao đ ẳng m ột cách h ợp lý. Làm n h ư v ậ y s ẽ thúc đ ẩ y chuy ển d ị ch c ơ c ấu lao đ ộng xã h ội phù h ợp v ới y êu c ầ u phát tri ển kinh t ế – xã h ội. − Đ ẩ y m ạ nh xu ấ t kh ẩ u lao đ ộ ng và chuyên gia: Đ ể đ ẩy m ạnh x u ấ t kh ẩ u lao đ ộ ng c ần ph ả i tăng c ườ ng đào t ạo ngh ề cho ng ườ i lao đ ộ ng; m ở r ộ ng th ị tr ườ ng xu ất kh ẩ u lao đ ộng b ằng cách tăng th ị ph ần ở c ác th ị tr ườ ng hi ệ n có, nghiên c ứu m ở r ộng th ị tr ường m ới v ề xu ất k h ẩ u lao đ ộ ng; đa d ạ ng hoá ngành ngh ề, hình th ức và thành ph ần t ham gia xu ấ t kh ẩ u lao đ ộng. C ầ n ch ấn ch ỉnh và x ắp x ếp l ại các d oanh nghi ệ p ho ạ t đ ộ ng xu ấ t kh ẩu lao đ ộng và tăng c ườ ng s ự qu ản lý c ủ a Nhà n ướ c đ ố i v ớ i các doanh nghi ệp này, x ử lý nghiêm các vi p h ạ m đ ể tránh gây thi ệt h ại cho ng ườ i lao đ ộng. − Tăng qu ỹ qu ố c gia v ề h ỗ tr ợ vi ệ c làm và s ử d ụ ng có hi ệu qu ả q u ỹ đó, th ự c hi ệ n t ố t ch ủ tr ươ ng xã h ội hoá gi ải quy ết vi ệc làm. C ần s ử d ụ ng t ổ ng h ợ p các ngu ồ n l ự c trong n ướ c; s ự đóng góp c ủa các d oanh nghi ệ p, các đoàn th ể và c ộng đ ồng; s ự giúp đ ỡ c ủa qu ốc t ế đ ể g i ả i quy ế t v ấ n đ ề lao đ ộ ng và vi ệc làm. 2.3 Gi ả i pháp th ự c hi ệ n v ấ n đ ề xoá đói gi ảm nghèo. Đ ể t h ự c hi ệ n đ ượ c m ụ c tiêu này, nh ững v ấn đ ề có tính quy ết đ ịnh l à duy trì đ ượ c t ố c đ ộ tăng tr ưở ng kinh t ế nhanh, b ền v ững và t ạo đ ượ c nhi ề u vi ệ c làm cho ng ườ i lao đ ộng. Mu ố n v ậy, c ần th ực hi ện m ộ t s ố gi ả i pháp sau: − T ạ o môi tr ườ ng kinh t ế – xã h ộ i, c ơ ch ế, chính sách thu ận l ợi c ho các thành ph ần kinh t ế, m ọi công dân đ ượ c quy ền t ự do s ản xu ất, k inh doanh theo pháp lu ật. Nh ờ đó, huy đ ộng t ối đa các ngu ồn l ực vào p hát tri ể n kinh t ế, t ạ o vi ệ c làm, tăng thu nh ập. Đây là gi ải pháp c ơ b ả n đ ể xoá đói gi ả m nghèo nhanh và b ền v ững. − Phát tri ể n nông nghi ệ p và nông thôn: phát tri ển toàn di ện nông, l âm, ng ư nghi ệ p theo h ướ ng s ản xu ất hàng hoá và g ắn v ới công n ghi ệ p ch ế bi ế n nông, lâm, th ủy s ả n. Chuy ển d ịch c ơ c ấu kinh t ế n ông thôn theo h ướ ng công nghi ệp hoá, hi ện đ ại hoá, gi ảm d ần t ỷ t r ọ ng nông nghi ệ p, tăng d ầ n t ỷ tr ọng ti ểu th ủ công nghi ệp, công 18
  20. Tiểu luận Triết học Mác – Lênin nghi ệ p ch ế bi ế n và d ị ch v ụ, đ ưa ngành ngh ề m ới vào nông thôn. Vi ệc p hát tri ể n khu v ự c phi nông nghi ệp ở nông thôn có vai trò quan tr ọng t rong vi ệ c t ạ o vi ệc làm cho ng ườ i lao đ ộng và nâng cao hi ệu qu ả kinh t ế n ông thôn. − Tăng c ườ ng h ỗ tr ợ cho ng ườ i nghèo phát tri ển s ản xu ất, v ươ n l ên làm giàu: H ỗ tr ợ v ốn cho ng ườ i nghèo, h ướ ng d ẫn ng ườ i nghèo l àm kinh t ế , tăng đ ầu t ư xây d ựng k ết c ấu h ạ t ầng nông thôn, đ ặc b i ệ t cho các xã khó khăn, tr ướ c h ết là xây d ựng đ ườ ng giao thông đ ến c ác xã, thôn, b ả n t ạ o đi ều ki ện cho phát tri ển kinh t ế. − T ạ o c ơ h ộ i cho ng ườ i nghèo ti ếp c ận các d ịch v ụ xã h ội, đ ặc b i ệ t là các d ị ch v ụ c ơ b ả n nh ư y t ế, giáo d ục, k ế ho ạch hoá gia đình, n ướ c s ạ ch sinh ho ạ t… − Th ự c hi ệ n t ố t ch ủ tr ươ ng xã h ộ i hoá công tác xoá đói gi ảm n ghèo. C ụ th ể là: Đa d ạng hoá các ngu ồn l ực cho xoá đói gi ảm nghèo; t uyên truy ề n nh ằ m nâng cao nh ận th ức, trách nhi ệm và quy ết tâm xoá đ ói gi ả m nghèo t ừ Trung ươ ng đ ến c ơ s ở và ng ườ i dân, t ạo phong t rào và s ứ c m ạ nh t ổ ng h ợp xoá đói gi ảm nghèo; th ực hi ện quy ch ế d ân ch ủ , đ ả m b ả o cho ng ườ i nghèo tham gia vào các công cu ộc xoá đ ói, gi ả m nghèo, công khai v ề ngu ồn l ực tài chính đ ảm b ảo s ự tr ợ g iúp đ ế n đ ượ c v ớ i ng ườ i nghèo; t ổ ch ức th ực hi ện nhân r ộng các mô h ình xoá đói gi ả m nghèo thành công. 2.4 Gi ả i pháp nh ằ m b ả o v ệ môi tr ường sinh thái. S ả n xu ấ t theo chu kỳ khép kín; kh ử và l ọc n ước và khí th ải; n ghiên c ứ u nh ữ ng nhiên li ệu m ới không ho ặc ít gây ô nhi ễm; thay th ế d ầ n các nhà máy công nghi ệp đang dùng b ằng các nhà máy có h ệ t h ố ng n ướ c khép kín. B ả o đ ả m l ọ c n ướ c theo h ệ th ống ao l ọc; ph ủ xanh các c ơ s ở công n ghi ệ p; v ậ n d ụ ng m ạ nh m ẽ h ơn các bi ện pháp đ ấu tranh sinh h ọc; x ây d ự ng nh ữ ng vùng kinh t ế r ừng, xây d ựng nhi ều khu r ừng qu ốc g ia. R ừ ng không ch ỉ s ả n xu ấ t ra g ỗ mà còn là m ột c ỗ máy kh ổng l ồ c ủa t hiên nhiên làm đi ề u hoà khí h ậu, gi ữ ẩm cho đ ất, góp ph ần ngăn c h ặ n các n ạ n lũ l ụ t, xói mòn đ ất đai. Vì v ậy, ph ải có quy ho ạch t ổng t h ể khoa h ọ c, v ừ a khai thác r ừng, v ừa tr ồng và b ảo v ệ r ừng, xây d ựng c ác khu r ừ ng c ấ m qu ố c gia, tăng c ườ ng s ử d ụng các bi ện pháp đ ấu t ranh sinh h ọ c, b ảo đ ả m s ự cân b ằng sinh h ọc trong r ừng, ch ống n ạn c háy r ừ ng. Lu ậ t b ả o v ệ môi tr ườ ng c ủ a n ướ c ta đã đ ượ c Qu ố c h ội thông qua n ăm 1993 nêu lên nh ững quy đ ịnh t ập trung vào các v ấn đ ề sau: b ảo v ệ c ác thành ph ầ n c ơ b ả n c ủ a môi tr ườ ng, b ảo v ệ môi tr ườ ng t ổng 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2