Mô hình văn hóa tiêu biểu trong xây dựng nông thôn mới: Nhìn từ huyện Cần Đước, tỉnh Long An

PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> MÔ HÌNH VĂN HÓA TIÊU BIỂU TRONG XÂY DỰNG<br /> NÔNG THÔN MỚI: NHÌN TỪ HUYỆN CẦN ĐƯỚC, TỈNH LONG AN<br /> NCS. Trương Đức Thuận*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> L<br /> à huyện thuần nông, nhưng với sự năng động, sáng tạo trong<br /> công tác lãnh đạo và quản lý, huyện Cần Đước, tỉnh Long An đã<br /> có những bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế mạnh mẽ, tạo sự đột<br /> phá mới về kinh tế gắn với việc bảo đảm an sinh xã hội. Để có được diện mạo<br /> như hôm nay, địa phương này đã vận dụng linh hoạt kết hợp vừa xây dựng văn<br /> hóa gắn với xây dựng nông thôn mới và giờ đây đã, đang từng bước trở thành<br /> mô hình văn hoá tiêu biểu, có sức lan tỏa, tác động tích cực và sâu rộng trên<br /> phạm vi toàn tỉnh; ngày càng đáp ứng được ý chí, nguyện vọng của Đảng bộ và<br /> nhân dân toàn huyện. Với những thành tích nổi trội đạt được, nhiều năm liền<br /> dẫn đầu phong trào thi đua của tỉnh, được Đảng, Nhà nước ghi nhận… đó là cơ<br /> sở để huyện Cần Đước, tỉnh Long An vinh dự đón nhận danh hiệu “Huyện Anh<br /> hùng Lao động thời kỳ đổi mới” vào 2016, trở thành mô hình có thể vận dụng<br /> đối với những địa phương có nét tương đồng.<br /> <br /> <br /> 1. Chủ trương đúng đắn, sát hợp với thực tiễn<br /> Cần Đước là một huyện với đặc trưng văn hóa lúa nước, địa bàn có nhiều<br /> sông rạch; trong quá trình khai phá, chống giặc ngoại xâm, xây dựng quê hương<br /> đã để lại nhiều di sản, di tích lịch sử có giá trị văn hóa; nhiều nghề truyền thống<br /> nổi tiếng, đặc biệt nổi tiếng với địa danh đặc sản “Gạo Nàng thơm Chợ Đào”,<br /> đây còn là một trong những nơi khởi nguồn phong trào đờn ca tài tử cải lương<br /> Nam bộ. Là huyện có16 xã và 01 thị trấn, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm<br /> phía Nam của tỉnh Long An. Từ một huyện thuần nông đất hẹp, người đông,<br /> Cần Đước đã chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp -<br /> nông nghiệp - thương mại dịch vụ, từ đó tạo bước đột phá mới, hiệu quả kinh tế<br /> - xã hội rất rõ nét, diện mạo nông thôn đổi mới, đảm bảo phát triển kinh tế gắn<br /> với giải quyết các vấn đề an sinh xã hội, đời sống tinh thần và vật chất của<br /> nhân dân ngày được cải thiện, nâng cao.<br /> Trải qua 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Đảng<br /> bộ và nhân dân huyện Cần Đước đã góp phần làm nên những chiến tích lịch sử,<br /> <br /> 349<br /> được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”.<br /> Bước vào thời kỳ đổi mới, với tinh thần tự lực, tự cường trong xây dựng, phát<br /> triển, nhân dân, cán bộ huyện Cần Đước được Nhà nước tặng thưởng Huân<br /> chương lao động hạng II giai đoạn 2001- 2005. Ngoài ra, Cần Đước còn được<br /> biết đến là địa phương có phong trào văn hoá văn nghệ và thể dục thể thao phát<br /> triển mạnh, nhiều năm liền dẫn đầu toàn tỉnh về thực hiện phong trào “Toàn<br /> dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; các thiết chế văn hóa như nhà truyền<br /> thống, thư viện, trung tâm văn hóa - thể thao huyện được xây dựng mới, đưa<br /> vào sử dụng từ nhiều năm qua; hầu hết các xã đều đã quy hoạch đất, cũng như<br /> xây dựng trung tâm văn hóa - thể thao xã và nghĩa trang nhân dân theo quy<br /> định.<br /> Tuy nhiên, nhiều năm trước đây, huyện vẫn còn gặp nhiều khó khăn, hạn<br /> chế nhất định: đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân chỉ ở mức trung bình;<br /> tỷ lệ học sinh bỏ học ở vùng sâu còn diễn ra; một số tiêu chí về trường, trạm y<br /> tế đạt chuẩn quốc gia chưa cao; giao thông nông thôn còn khó khăn; danh hi ệu<br /> các mô hình về văn hoá tuy đạt tỷ lệ cao nhưng thiếu bền vững, chưa toàn diện;<br /> hệ thống thiết chế văn hoá cơ sở nhiều nơi chưa được xây dựng, tệ nạn xã hội<br /> vẫn còn, cảnh quan môi trường chưa chuyển biến tốt, một số nơi công tác quản<br /> lý đối với hoạt động dịch vụ văn hoá có tính nhạy cảm thiếu chặt chẽ; một số<br /> xã vùng sâu (Phước Tuy, Long Hựu Đông, Long Hựu Tây) còn nhiều khó khăn,<br /> sự chênh lệch về đời sống văn hoá tinh thần giữa các xã này so với thị trấn và<br /> các xã còn lại ở mức cao; tỉ lệ sinh con thứ 3 giảm chưa đáng kể. Mặt trái của<br /> nền kinh tế thị trường, quá trình đô thị hoá đã xuất hiện diễn biến phức tạp<br /> trong đời sống văn hoá xã hội, phát sinh tiêu cực làm ảnh hưởng đến đời sống<br /> văn hoá tinh thần của nhân dân.<br /> Xuất phát từ thực tiễn, vào đầu tháng 4-2010 Tỉnh ủy đã ra chủ trương<br /> cho Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành đề án quyết định xây dựng huyện Cần Đước<br /> trở thành huyện điểm, điển hình về văn hoá của tỉnh giai đoạn 2010 - 2015 và<br /> định hướng đến năm 2020 (1) (Đề án) với mục tiêu: Đẩy mạnh phong trào<br /> “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với thực hiện tốt Chương<br /> trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, làm cho văn hóa thấm sâu<br /> <br /> (1)<br /> Quyết định số 13/2010/QĐ-UBND, ngày 07-4-2010 của Ủy ban nhân dân tỉnh Long An về<br /> việc Ban hành Đề án xây dựng huyện Cần Đước là huyện điểm, điển hình về văn hoá của tỉnh (giai<br /> đoạn 2010- 2015 và định hướng đến năm 2020)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 350<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> vào toàn bộ đời sống và hoạt động xã hội, vào từng người, từng gia đình, từng<br /> tập thể và cộng đồng, từng địa bàn dân cư, vào mọi lĩnh vực sinh hoạt và quan<br /> hệ con người; giữ gìn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc<br /> và các giá trị văn hóa tiêu biểu của địa phương, tạo sự chuyển biến tích cực về<br /> đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân, góp phần tăng trưởng kinh tế nhanh<br /> và bền vững, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại<br /> hoá nông nghiệp và nông thôn; nâng cao dân trí, cải thiện đời sống người dân;<br /> đẩy lùi các tệ nạn xã hội, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh,<br /> giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội của huyện.<br /> <br /> <br /> 2. Nhiều kết quả đạt được đáng ghi nhận<br /> Nhìn vào thực tiễn cho thấy, để thực hiện đạt kế hoạch của cấp trên đề ra,<br /> Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện khóa X, nhiệm kỳ 2010-2015 xác định xây<br /> dựng huyện văn hóa là một trong 4 chương trình trọng điểm; đồng thời chú<br /> trọng thực hiện tốt các tiêu chí xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. Vì thế,<br /> huyện đã xây dựng chương trình hành động, kế hoạch triển khai các nghị quyết,<br /> Đề án của tỉnh sâu rộng trong hệ thống chính trị và nhân dân trên địa bàn với<br /> nhiều hình thức, thông qua các cuộc hội họp của ban, ngành đoàn thể, các<br /> phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Toàn dân bảo vệ<br /> an ninh Tổ quốc”, “Xây dựng mô hình gia đình văn hóa, ấp, khu phố, xã văn<br /> hóa”. Tuyên truyền trên hệ thống của đài truyền thanh huyện, trạm truyền thanh<br /> xã, thị trấn bằng việc mở chuyên mục hàng ngày có thời lượng 10 phút/ngày<br /> qua thể loại tin, bài viết, phỏng vấn với các chuyên đề “Câu chuyện xóm làng”,<br /> “Câu chuyện về trật tự xã hội”; truyền thanh trực tiếp “Diễn đàn của bạn”;<br /> tuyên truyền cổ động trực quan qua hình ảnh, băng rôn, panô, ápphích, phát<br /> thanh lưu động, triển lãm ảnh về xây dựng huyện văn hóa… Qua đó, vận động,<br /> giáo dục người dân nâng cao ý thức đóng góp nguồn lực, vật lực và giữ gìn, bảo<br /> tồn, trùng tu, tôn tạo, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, thiết chế văn hóa.<br /> Bên cạnh đó, công tác đào tạo, tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ được quan tâm,<br /> nhất là tập trung nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ chủ chốt từ huyện đến cơ<br /> sở, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng huyện văn hóa gắn với xây dựng nông<br /> thôn mới.<br /> Huyện đã tận dụng tốt sự hỗ trợ của Trung ương, tranh thủ ngoại lực và<br /> nguồn lực tại chỗ để đầu tư xây dựng các tiêu chí huyện văn hóa với tổng kinh<br /> <br /> <br /> <br /> 351<br /> phí là 606,232 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương là 31,02 tỷ đồng,<br /> chiếm 5,1%; ngân sách tỉnh là 270,146 tỷ đồng, chiếm 44,3%; ngân sách huyện<br /> là 261,889 tỷ đồng, chiếm 43,2%; ngân sách xã là 13,565 tỷ đồng, chiếm 2,2%,<br /> nhân dân đóng góp tiền mặt là 13,329 tỷ đồng, chiếm 2,2%, đất là 250.508 m2<br /> trị giá 16,283 tỷ đồng, chiếm 3%. Theo đó, nguồn vốn từ ngân sách nhà nước<br /> tập trung vào đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội (giao thông,<br /> trường học, y tế, các thiết chế văn hóa…); nguồn vận động xã hội hóa sử dụng<br /> xây dựng giao thông nông thôn, xây dựng các công trình thủy lợi; xây dựng nhà<br /> văn hóa ấp, khu phố; tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể<br /> thao; chăm sóc, bảo tồn và phát huy giá trị các di tích; xây dựng nhà ở cho gia<br /> đình chính sách, hộ nghèo, chăm lo cho các đối tượng bảo trợ xã hội. Ngoài ra,<br /> Sở Kế hoạch và đầu tư phối hợp các sở, ngành của tỉnh và huyện kêu gọi đầu tư<br /> các dự án ngoài ngân sách phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện<br /> Cần Đước.<br /> Điểm nổi bật nữa là, để trở thành mô hình văn hóa tiêu biểu của tỉnh,<br /> huyện Cần Đước đã chú trọng việc triển khai xây dựng, phát triển văn hóa phải<br /> gắn chặt với xây dựng nông thôn mới, nên mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn<br /> trong phát triển kinh tế, nhưng ngân sách vẫn tập trung đầu tư cho nông nghiệp,<br /> nông thôn; ngoài ra, các địa phương đã chủ động làm tốt công tác vận động,<br /> huy động nguồn lực của nhân dân và xã hội tham gia xây dựng nông thôn mới.<br /> Đơn cử: là địa phương tiêu biểu của huyện, xã Tân Lân được công nhận là xã<br /> đạt chuẩn nông thôn mới (từ năm 2014), có được kết quả này là nhờ sự đầu tư<br /> vốn từ nhiều nguồn, sự quyết tâm thông qua chương trình hành động cụ thể, sự<br /> đồng tình hưởng ứng của nhân dân, với thành tích này xã đã vinh dự được Chủ<br /> tịch nước Trương Tấn Sang về thăm (ngày 6-12-2014), qua đó Chủ tịch nước đề<br /> nghị nhân rộng kinh nghiệm, cách làm ở xã Tân Lân trong xây dựng nông thôn<br /> mới. Cuối năm 2014, xã Mỹ Lệ cũng là địa phương về đích sớm để được công<br /> nhận là xã nông thôn mới, với kinh nghiệm phát huy nội lực để vận động cộng<br /> đồng góp sức, vì thế khi vận động người dân đóng góp cần làm cho họ thấy<br /> được lợi ích trong xây dựng nông thôn mới, vì thế hội nông dân xã luôn quan<br /> tâm chăm lo đời sống hội viên, hỗ trợ phát triển sản xuất, nhờ đó dù còn khó<br /> khăn, nhưng người dân vẫn nhiệt tình tham gia hiến trên 400m2 đất, đóng góp<br /> trên 700 triệu đồng để làm đường làng liên ấp, liên thôn. Tính đến hết năm<br /> 2017, huyện Cần Đước có 16 xã xây dựng nông thôn mới và hiện có 6 xã được<br /> công nhận đạt chuẩn nông thôn mới gồm: Mỹ Lệ, Tân Lân, Phước Vân, Long<br /> <br /> <br /> <br /> 352<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Trạch, Tân Chánh và Phước Tuy, chiếm 37,5% tổng số xã trên địa bàn huyện.<br /> Thời gian qua, huyện Cần Đước đầu tư kinh phí trên 53 tỷ đồng thực hiện các<br /> công trình, dự án để củng cố và nâng chất các tiêu chí nông thôn mới ở các xã<br /> đã đạt chuẩn. Đến nay, các xã hầu hết đã đạt thêm bình quân từ 1 đến 2 tiêu chí<br /> so với năm 2015, trong đó có 9 xã đạt từ 15 -18 tiêu chí, 2 xã đạt 12-13 tiêu<br /> chí. Hiện nay, Cần Đước đang tập trung tái cơ cấu ngành nông nghiệp, hình<br /> thành 28 hợp tác xã và tổ hợp tác, 78 trang trại, ứng dụng sản xuất VietGap,<br /> qua đó phát triển kinh tế hộ gia đình đi đôi với xây dựng môi trường xanh sạch<br /> đẹp xây dựng nông thôn mới, phát triển bền vững.<br /> Để phát huy và giữ vững những thành tựu đạt được, năm 2017, địa<br /> phương này đã chủ động xây dựng và tập trung thực hiện 2 chương trình đột<br /> phá: Chương trình đầu tư khai thác nguồn nước phục vụ sinh hoạt; Chương<br /> trình nông nghiệp phát triển toàn diện, chất lượng cao và bền vững. Việc tập<br /> trung thực hiện 2 chương trình này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần<br /> đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt, nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, bảo<br /> đảm sự phát triển bền vững của huyện nhà về lâu dài, từng bước cải thiện và<br /> nâng cao đời sống người dân. Song song đó, các công trình trọng điểm trên địa<br /> bàn huyện cũng được đẩy mạnh về mặt tiến độ, trong đó dự án Công viên văn<br /> hóa huyện đã khởi công các hạng mục: san nền, quảng trường, đường nội bộ, hệ<br /> thống cấp điện, cấp nước; đang hoàn chỉnh công tác chuẩn bị đầu tư các hạng<br /> mục theo lộ trình năm 2018 như: thư viện, trung tâm hội nghị sinh hoạt….<br /> <br /> <br /> 3. Mô hình có thể vận dụng để nhân rộng<br /> Trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng và Nhà nước ta luôn<br /> xác định văn hóa là “nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội<br /> sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc<br /> vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Do đó, việc<br /> phát triển văn hóa nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới đã, đang và sẽ<br /> vừa là mục tiêu, vừa là động lực và là yêu cầu của sự phát triển bền vững của<br /> huyện Cần Đước; nó là nhiệm vụ cấp bách, chủ trương có tầm chiến lược đặc<br /> biệt quan trọng trong sự nghiệp cách mạng mang tính nhân văn sâu sắc của<br /> Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.<br /> Nhận thức được điều đó, tỉnh Long An đã chủ động chọn Cần Đước làm<br /> huyện điểm về văn hóa bởi địa phương này có nhiều giá trị văn hóa lịch sử<br /> <br /> <br /> 353<br /> truyền thống và cách mạng. Theo đó, để thực hiện hiệu quả Đề án, các cơ quan<br /> hữu quan của tỉnh và huyện đã xây dựng 31 chỉ tiêu để triển khai, nên quan<br /> điểm chỉ đạo của huyện Cần Đước thể hiện sự nhất quán và rõ ràng:<br /> Thứ nhất, xây dựng huyện văn hoá là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn<br /> quân và toàn dân, phải coi trọng việc xây dựng văn hoá theo quan điểm của<br /> Đảng: “Xây dựng kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt, văn hoá là<br /> nền tảng tinh thần của xã hội”.<br /> Thứ hai, xây dựng huyện văn hoá phải huy động sức mạnh của toàn dân<br /> do Đảng lãnh đạo, đây là sự nghiệp lâu dài, cần phải có bước đi phù hợp, lộ<br /> trình cụ thể; phải có ý chí tiến công, sự kiên trì, luôn coi trọng công tác bảo tồn<br /> và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc.<br /> Thứ ba, quá trình xây dựng huyện văn hoá phải gắn chặt với quá trình<br /> phát triển kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hoá, xây dựng nông<br /> thôn mới, đảm bảo quốc phòng an ninh, thực hiện cải cách hành cháíh, phát huy<br /> dân chủ cơ sở có hiệu quả.<br /> Thứ tư, xây dựng huyện văn hoá phải đồng thời với chăm lo xây dựng hệ<br /> thống chính trị vững mạnh toàn diện, xây dựng con người mới gắn với cuộc vận<br /> động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.<br /> Thứ năm, với quyết tâm thực hiện có hiệu quả 31 chỉ tiêu của Đề án gắn<br /> chặt với 19 tiêu chí trong Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông<br /> thôn mới trên địa bàn, Cần Đước đặc biệt quan tâm và xem như chương trình<br /> đột phá trong phương châm chỉ đạo, lãnh đạo thực hiện, đó là luôn xem văn hóa<br /> vừa là động lực, vừa là mục tiêu cho sự phát triển. Đáng chú ý là, khi bắt tay<br /> thực hiện xây dựng huyện điểm điển hình về văn hóa từ năm 2010, huyện gặp<br /> rất nhiều khó khăn nhưng từ sự giúp sức của tỉnh và các nguồn lực từ nhân dân,<br /> doanh nghiệp và sự nỗ lực của các cấp chính quyền, nên dần dần những vướng<br /> mắc được tháo gỡ. Vì vậy, đến nay kết quả bước đầu đã đem lại nhiều thành<br /> quả đáng trân trọng, trong đó, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được<br /> nâng cao, hạ tầng ngày càng phát triển, các tiềm năng và lợi thế được phát huy,<br /> tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ổn định, tình làng nghĩa xóm<br /> ngày thêm bền chặt.<br /> Nổi rõ là sự chuyển đổi trong nhận thức của người dân ngày càng sâu<br /> sắc, thể hiện qua sự tích cực chủ động hưởng ứng các chủ trương, chính sách đề<br /> ra, điều này chính là chiều sâu, là nhân tố quan trọng có tính quyết định sự<br /> <br /> <br /> 354<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> thành bại khi thực hiện bất cứ chủ trương, chính sách nào của Đảng và Nhà<br /> nước đề ra. Bởi vậy, huyện Cần Đước đã có một bước chuyển vượt bậc từ cơ sở<br /> hạ tầng đến văn hóa, tinh thần, đó là do ngay khi thực hiện Đề án xây dựng<br /> huyện điểm điển hình về văn hóa thì huyện đã quan tâm nâng chất cuộc sống<br /> người dân. Điều này được thể hiện rõ qua các số liệu đã thực hiện được như tỷ<br /> lệ hộ có nhà ở kiên cố và bán kiên cố hiện nay hơn 99%, tỷ lệ hộ nghèo giảm<br /> chỉ còn 2,3%, thu nhập bình quân đầu người của huyện đã đạt 46 triệu đồng;<br /> ngoài ra, tỷ lệ hộ sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 95%, hộ sử dụng điện là 99%.<br /> Tính đến hết năm 2017, huyện Cần Đước có có 118/118 ấp, khu phố văn hóa và<br /> 17/17 xã, thị trấn được công nhận xã, thị trấn văn hóa.<br /> Thứ sáu, với quan điểm hoàn thành các chỉ tiêu và đạt chuẩn nông thôn<br /> mới đã khó, giữ vững càng khó hơn, vì thế thường vào cuối năm Cần Đước tiến<br /> hành phúc tra công nhận các xã văn hóa. Theo đó, Ủy ban nhân dân huyện đã<br /> thành lập đoàn phúc tra và công nhận “xã đạt chuẩn văn hóa - nông thôn mới”.<br /> Điều cần nói thêm ở đây là, danh hiệu “xã đạt chuẩn văn hóa - nông thôn mới”<br /> là một sáng tạo của huyện Cần Đước, bởi địa phương này vừa tiến hành đồng<br /> thời xây dựng huyện điểm văn hóa, vừa xây dựng nông thôn mới, vì vậy khi xã<br /> nào đó vừa đạt xã văn hóa, vừa đạt chuẩn nông thôn mới thì sẽ vinh dự đạt<br /> được danh hiệu xã “đạt chuẩn văn hóa - nông thôn mới”.<br /> Qua nghiên cứu, có thể khẳng định rằng, việc xây dựng và phát triển văn<br /> hóa ở nông thôn ở Cần Đước được chú trọng xây dựng nền tảng phát triển văn<br /> hóa từ gốc rễ, đó là: đã chú trọng nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp<br /> luật và các quy định về văn hóa của người dân ở nông thôn; tạo ra những giá trị<br /> mới của nông thôn, làm cho tư tưởng và hạnh động trong người dân ngày càng<br /> thích nghi với môi trường mới, với một diện mạo nông thôn hiện đại thể hiện<br /> bằng các giá trị mới về kinh tế, xã hội và văn hóa. Đồng thời, từng bước hoàn<br /> chỉnh và tổ chức thực hiện các quy ước về nếp sống văn hóa, xây dựng quy ước<br /> thôn, ấp văn hóa phù hợp với tình hình thực tế của địa phương; các quy ước xây<br /> dựng thôn văn hóa, con người văn hóa không ngoài việc tạo ra lối sống văn<br /> minh, lịch sự, đề cao tình làng nghĩa xóm, đùm bọc giúp đỡ nhau, chung tay<br /> xây dựng khu dân cư xanh - sạch - đẹp. Các thiết chế văn hóa truyền thống và<br /> hiện đại được tập trung đầu tư xây dựng, củng cố, tạo điều kiện để người dân ở<br /> nông thôn nâng cao mức hưởng thụ, tham gia hoạt động và sáng tạo văn hóa;<br /> nâng cao chất lượng phong trào xây dựng gia đình văn hóa, ấp văn hóa, thực<br /> hiện các tiêu chí phát triển văn hóa nông thôn mới, tạo nền tảng vững chắc<br /> <br /> <br /> 355<br /> để xây dựng nông thôn mới ở cơ sở,… ngày càng đáp ứng nhu cầu cơ bản của<br /> người dân, giúp người dân ngày càng được sinh sống và hưởng thụ một môi<br /> trường mới, không gian mới tốt đẹp hơn.<br /> Thứ bảy, việc xây dựng nông thôn mới ở Cần Đước không có sự biểu<br /> hiện chạy theo thành tích, các địa phương cấp xã nơi đây triển khai, thực hiện<br /> xây dựng nông thôn mới theo lộ trình cụ thể, từng bước đi vững chắc, mà<br /> không giống như một số địa phương khác vay vốn triển khai các hạng mục<br /> (nhất là các thiết chế văn hóa), dẫn đến nông thôn mới thì về đích, nhưng lại<br /> đứng trên một đống nợ về ngân sách và chưa biết khi nào có thể trả được.<br /> Thứ tám, điểm mới, được xem là sự thích nghi, biến đổi, sáng tạo của<br /> Cần Đước trong quá trình xây dựng nông thôn mới là: có khoảng gần 70 ấp văn<br /> hóa không xây dựng nhà văn hóa ấp mà đã tận dụng cơ sở tín ngưỡng (10 cơ sở<br /> tín ngưỡng) và 60 điểm mẫu giáo để làm điểm sinh hoạt văn hóa. Việc làm này<br /> vừa tiết kiệm được nhiều kinh phí, vừa góp phần phát huy giá trị thiết chế văn<br /> hóa truyền thống trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Để xây dựng Cần Đước<br /> thành huyện điển hình về văn hóa theo đó, tại Quyết định số 13/2010/QĐ-<br /> UBND ngày 07-4-2010 của Ủy ban nhân dân tỉnh Long An về việc ban hành Đề<br /> án xây dựng huyện Cần Đước là huyện điểm điển hình về văn hóa của tỉnh giai<br /> đoạn 2010 - 2015 và định hướng đến năm 2020 đã đề ra 31 chỉ tiêu (xem Phụ<br /> lục kèm theo), tiếp đó, khi Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông<br /> thôn mới ra đời kèm theo 19 tiêu chí, đã được Cần Đước triển khai lồng ghép<br /> với nhau, nên có rất nhiều thuận lợi, bởi nó cùng bổ trợ cho nhau trong quá<br /> trình thực hiện. Và, vào ngày 30-8-2015, huyện Cần Đước, tỉnh Long An đã<br /> vinh dự đón nhận danh hiệu huyện điểm điển hình về văn hóa của tỉnh; đặc biệt<br /> vào tháng 4-2016 địa phương này vinh dự đón nhận danh hiệu Anh hùng lao<br /> động thời kỳ đổi mới.<br /> Đó là những lý do vì sao, theo chúng tôi, Cần Đước có thể trở thành một<br /> mô hình điển hình về xây dựng môi trường văn hóa để các địa phương khác ở<br /> tỉnh Long An. Hay rộng hơn nữa là, các địa phương có những nét tương đồng<br /> như Cần Đước ở vùng đồng bằng sông Cửu Long vận dụng, sáng tạo vào thực<br /> tiễn trong quá trình triển khai, thực hiện xây dựng nông thôn mới được vững<br /> chắc hơn.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 356<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 4. Phát huy thành tựu để giữ vững danh hiệu trước yêu cầu mới<br /> Thực tế đã khẳng định rằng, việc xây dựng và triển khai thực hiện Đề án<br /> là một chủ trương đúng, phù hợp với ý chí, nguyện vọng của Đảng bộ và nhân<br /> dân của huyện. Bên cạnh những kết quả đạt được đáng ghi nhận trên, thì thực tế<br /> việc xây dựng huyện văn hóa ở Cần Đước vẫn còn một số vướng mắc, hạn chế<br /> cần sớm khắc phục đó là: việc theo dõi, hỗ trợ cơ sở của các ban, ngành của<br /> tỉnh và Huyện ủy trong việc xây dựng xã, ấp “văn hóa” có lúc, có nơi chưa thật<br /> sự sâu sát, kịp thời. Việc vận động nhân dân phát huy vai trò chủ thể, cùng<br /> chung tay xây dựng huyện “văn hóa”, xây dựng nếp sống, tác phong, phong<br /> cách, xây dựng con người “văn hóa” chưa thể hiện rõ nét; phong trào giữ gìn<br /> cảnh quan môi trường, đường làng, ngõ xóm xanh, sạch, đẹp có mặt còn hạn<br /> chế. Nguyên nhân hạn chế trên được xác định là, do cấp ủy địa phương và các<br /> sở, ngành tỉnh chưa thực hiện thường xuyên công tác kiểm tra, giám sát việc<br /> lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Đề án. Các cấp, các ngành và địa phương chưa phối<br /> hợp chặt chẽ, kịp thời để giải quyết các khó khăn trong quá trình triển khai,<br /> thực hiện. Chưa phát huy đúng mức vai trò chủ thể của người dân trong quá<br /> trình xây dựng huyện văn hóa.<br /> Để khắc phục những hạn chế, vướng mắc trên, theo chúng tôi, huyện Cần<br /> Đước cần tiếp tục tập trung triển khai đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm:<br /> 1. Chú trọng chăm lo xây dựng văn hóa trong các cơ quan, đoàn thể các<br /> cấp trên địa bàn huyện, coi đây là nhân tố quan trọng để xây dựng hệ thống<br /> chính trị trong sạch, vững mạnh để làm tốt công tác chuẩn bị đại hội đảng các<br /> cấp, tiến tới Đại hội tỉnh Đảng bộ lần X và Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII.<br /> 2. Tiếp tục xây dựng huyện điểm điển hình về văn hóa gắn với triển khai<br /> thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần 9 (khóa XI) về “Xây dựng và<br /> phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững<br /> đất nước”, thực hiện tốt phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn<br /> hóa” gắn với Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới góp<br /> phần nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị, nhất là nhân dân địa phương<br /> về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc xây dựng Cần Đước trở thành huyện điểm,<br /> điển hình về văn hóa của tỉnh.<br /> 3. Làm tốt hơn nữa công tác vận động nhân dân, phát huy vai trò chủ thể<br /> của người dân trong xây dựng gia đình, xã, thị trấn, huyện “văn hóa”; chú trọng<br /> chăm lo xây dựng con người “văn hóa” có nhân cách, lối sống đẹp; vận động<br /> <br /> <br /> 357<br /> nhân dân tạo cảnh quan môi trường, đường làng, ngõ xóm xanh, sạch, đẹp; đầu<br /> tư, bảo dưỡng công trình văn hóa hiện có, xây dựng thiết chế văn hóa ở xã, ấp<br /> theo hướng vận dụng linh hoạt, tận dụng các cơ sở vật chất có sẵn.<br /> 4. Tập trung nguồn lực thực hiện hoàn thành các tiêu chí chưa đạt, tiếp<br /> tục giữ vững, phát huy các tiêu chí đã đạt một cách bền vững, đặc biệt là các<br /> tiêu chí về an sinh xã hội, đời sống văn hóa, tinh thần của người dân; gắn các<br /> hoạt động văn hóa với phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh<br /> với xây dựng nông thôn mới.<br /> 5. Thực hiện tốt kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2018 và những<br /> năm tiếp theo, tạo môi trường thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp sản xuất<br /> kinh doanh, góp phần vào tăng trưởng kinh tế chung của huyện, tăng thu nhập<br /> bình quân đầu người, để tạo động lực cho huyện sớm hoàn thành chương trình<br /> phát triển đô thị của huyện trình Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt./.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Đức Thuận, “Phát triển làng nghề ở huyện Cần Đước trong bối cảnh xây<br /> dựng nông thôn mới”, Hồ sơ - Sự kiện, chuyên san của Tạp chí Cộng sản,<br /> (2015).<br /> 2. Đức Thuận (2015), “Xây dựng nông thôn mới ở huyện Cần Đước, tỉnh<br /> Long: Phát triển văn hóa hài hòa với phát triển kinh tế”, Hồ sơ - Sự kiện, chuyên<br /> san của Tạp chí Cộng sản, (2015).<br /> 3. Trương Đức Thuận (2013), “Phát huy vai trò chủ thể của người nông dân<br /> trong xây dựng nông thôn mới ở Long An”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học Đẩy<br /> mạnh tuyên truyền trên báo Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đồng<br /> bằng sông Cửu Long do Tạp chí Cộng sản phối hợp với Ủy ban nhân dân tỉnh<br /> Hậu Giang tổ chức năm 2013.<br /> 4. Trương Đức Thuận (2015), Cần Đước trong quá trình trở thành mô hình văn<br /> hóa tiêu biểu, Tạp chí Cộng sản.<br /> 5. Trương Đức Thuận (2016), Luận văn “Sự thích nghi văn hóa trong quá trình<br /> xây dựng nông thôn mới (trường hợp huyện Cần Đước, tỉnh Long An”.<br /> 6. Quyết định số 13/2010/QĐ-UBND, ngày 07-4-2010 của Ủy ban nhân dân<br /> tỉnh Long An về việc Ban hành Đề án xây dựng huyện Cần Đước là huyện điểm,<br /> điển hình về văn hoá của tỉnh (giai đoạn 2010- 2015 và định hướng đến năm<br /> 2020)<br /> <br /> <br /> 358<br />