YOMEDIA
MỘC BẢN TRIỀU NGUYỄN (DI SẢN TƯ LIỆU THẾ GIỚI)
Chia sẻ: Pham Duong
| Ngày:
| Loại File: PDF
| Số trang:6
258
lượt xem
44
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
MỘC BẢN TRIỀU NGUYỄN
(DI SẢN TƯ LIỆU THẾ GIỚI) Dưới triều Nguyễn, do nhu cầu phổ biến rộng rãi các chuẩn mực của xã hội, các điều luật bắt buộc thần dân phải tuân theo, để lưu truyền công danh sự nghiệp của các vua chúa, các sự kiện lịch sử..., triều đình đã cho khắc nhiều bộ sách sử và các tác phẩm văn chương để ban cấp cho các nơi. Trong quá trình hoạt động đó đã sản sinh ra một loại hình tài liệu đặc biệt, đó là mộc bản. Đây là những tài liệu gốc độc...
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: MỘC BẢN TRIỀU NGUYỄN (DI SẢN TƯ LIỆU THẾ GIỚI)
- MỘC BẢN TRIỀU NGUYỄN
(DI SẢN TƯ LIỆU THẾ GIỚI)
Dưới triều Nguyễn, do nhu cầu phổ biến rộng rãi các chuẩn mực của xã
hội, các điều luật bắt buộc thần dân phải tuân theo, để lưu truyền công
danh sự nghiệp của các vua chúa, các sự kiện lịch sử..., triều đình đã cho
khắc nhiều bộ sách sử và các tác phẩm văn chương để ban cấp cho các
nơi. Trong quá trình hoạt động đó đã sản sinh ra một loại hình tài liệu đặc
biệt, đó là mộc bản. Đây là những tài liệu gốc độc bản.
Mộc bản triều Nguyễn trong hồ sơ di sản được đánh giá như sau:
34.555 bản khắc mộc bản đã giúp lưu lại những tác phẩm chính văn, chính
sử do triều Nguyễn biên soạn, các sách kinh điển và sách lịch sử. Ngoài
giá trị về mặt sử liệu còn có giá trị về nghệ thuật, kỹ thuật chế tác. Nó đánh
dấu sự phát triển của nghề khắc ván in ở Việt Nam. Chính vì những tính
chất quan trọng và giá trị cao mà trong thời kỳ phong kiến và các nhà nước
trong lịch sử của Việt Nam đã rất chú tâm để bảo quản những tài liệu này.
- Mộc bản là những bản gỗ khắc chữ Hán Nôm ngược dùng để in ra các
sách được sử dụng phổ biến dưới triều Nguyễn. Hiện 34.555 tấm mộc bản
đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 4 - trực thuộc Cục
Văn thư .935 quyển có nội dung rất phong phú và được chia làm chín chủ
đề: lịch sử, địa lý, quân sự, pháp chế, văn thơ, tôn giáo - tư tưởng - triết
học, ngôn ngữ - văn tự, chính trị - xã hội, văn hóa - giáo dục.
Tài liệu mộc bản triều Nguyễn được hình thành chủ yếu trong quá trình
hoạt động của Quốc sử quán triều Nguyễn (được thành lập năm 1820 dưới
thời vua Minh Mạng) tại Huế. Ngoài ra, tài liệu này còn bao gồm cả những
ván khắc in được tập hợp từ Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) được đưa
vào Huế và lưu trữ ở Quốc Tử Giám (Huế) dưới thời vua Minh Mạng và
Thiệu Trị. Từ năm 1960, Mộc bản triều Nguyễn được chuyển vào Đà Lạt.
Đây là khối tài liệu đặc biệt quý hiếm, do giá trị về mặt nội dung, đặc tính
về phương pháp chế tác và những quy định rất nghiêm ngặt của triều đình
phong kiến về việc ấn hành và san khắc. Những tài liệu này được coi là
quốc bảo, chỉ những người có trách nhiệm và thẩm quyền làm việc tại
Quốc sử quán mới được tiếp xúc và làm việc với chúng.
Để chế tác tài liệu này phải trải qua một quy trình chặt chẽ tốn nhiều thời
gian công sức: Trước hết, vua ban dụ cho phép biên soạn sách. Sau đó cơ
quan biên soạn dâng tấu xin được nghiên cứu châu bản để biên soạn sách
bản thảo hoàn thành dâng lên vua ngự lãm. Bản thảo được giao trở lại cơ
- quan biên soạn bổ sung chỉnh sửa theo ý của vua. Bản thảo được chép
“tinh tả” (rõ ràng). Cơ quan biên soạn lập biểu dâng sách lên vua ngự phê.
Sách sau khi được ngự phê chuyển xuống giao cho cơ quan san khắc
dưới sự kiểm soát của các quan theo chỉ dụ của vua. Mộc bản sau khi
khắc xong các quan dâng biểu xin cho in thành sách. Mỗi bộ sách chỉ được
khắc in khi có lệnh của vua.
Để chế tác tài liệu mộc bản, Quốc sử quán đã phải tuyển nhiều thợ chạm
khắc giỏi. Thợ khắc mộc bản được lựa chọn từ các địa phương trong cả
nước có nghề chạm khắc gỗ nổi tiếng, và kỹ thuật khắc được sử dụng thì
hoàn toàn là thủ công. Những chữ được khắc lên mộc bản như chứa đựng
tất cả tâm huyết của mỗi người thợ. Mỗi chữ Hán - Nôm trên mộc bản
được khắc rất tinh xảo, sắc nét. Mỗi tấm mộc bản không những là một
trang tài liệu quý giá mà còn là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo.
Theo một số tài liệu, những bản khắc mộc bản chủ yếu sử dụng gỗ thị và
gỗ cây nha đồng để khắc, bởi 2 loại gỗ có màu trắng, thớ gỗ mịn, nhẹ,
thường được dùng để khắc dấu không nứt mẻ, không cong vênh. Vì thế
trải qua mấy trăm năm mà đến nay mộc bản vẫn có tình trạng vật lý tốt.
Ngoài ra gỗ lê, gỗ táo cũng được dùng để khắc mộc bản.
Tài liệu mộc bản có nhiều tác phẩm quý hiếm như: Đại Nam thực lục, Đại
Nam nhất thống chí, Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Khâm định
Đại Nam hội điển sự lệ..., ngoài ra còn có các tác phẩm Ngự chế văn, Ngự
- chế thi do các vị hoàng đế nổi tiếng như Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức
sáng tác.
Hiện nay trên thế giới rất hiếm có những tài liệu mộc bản khắc in các tác
phẩm chính văn chính sử của triều đình như khối tài liệu này. Nó được
hình thành trong quá trình hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước và
những hoạt động của nhiều nhân vật lịch sử tiêu biểu. Ðây là những tài liệu
có giá trị, phục vụ cho việc nghiên cứu lịch sử và văn hóa Việt Nam thời
cận đại.
Ngày 30/7/2009, Mộc bản triều Nguyễn đã là tư liệu đầu tiên của Việt Nam
được công nhận là "Di sản tư liệu thế giới"thông qua tại k ỳ họp từ ngày
29/7 đến ngày 31/7/2009 tại thành phố Bridgetown (Barbados) của Ủy ban
Tư vấn Quốc tế (IAC) thuộc UNESCO. Mộc bản triều Nguyễn đã chính
thức được đưa vào chương trình "Ký ức thế giới" (Memory of the W orld
Programme) của UNESCO. Mộc bản triều Nguyễn là loại hình tài liệu đặc
biệt quý hiếm của Việt Nam và hiếm có trên thế giới.
NƠI TRƯNG BÀY MỘC BẢN TRIỀU NGUYỄN:
Mộc bản triều Nguyễn được trưng bày tại: Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV
(trực thuộc Cục Văn thư và lưu trữ nhà nước). Số 2 Yết Kiêu, TP Đà
Lạt, Tỉnh Lâm Đồng.
Đây là nơi lưu giữ hơn 30 ngàn mộc bản triều Nguyễn. Các nhà nghiên
cứu và du khách sẽ rất ngạc nhiên và hãnh diện khi được nhìn tận mắt, sờ
tận tay những tấm phiên bản tài liệu mộc bản triều Nguyễn được sản sinh
cách nay gần 200 năm.
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
ERROR:connection to 10.20.1.98:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
ERROR:connection to 10.20.1.98:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
Đang xử lý...
Thêm vào BST
Báo xấu
