Modun 23: Sửa chữa và bảo dưỡng trang bị điện ô tô - TC Cơ điện Nam Định

Chia sẻ: Bui Quang Thien | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:137

Thêm vào BST

Báo xấu

416
lượt xem 172
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

(NB) Modun 23: Sửa chữa và bảo dưỡng trang bị điện ô tô giới thiệu những nội dung thuộc hệ thống điện của ô tô, vì thực tế khả năng làm việc cũng như tuổi thọ của ô tô phụ thuộc rất nhiều vào tính năng làm việc và độ bền của hệ thống trang bị điện trên xe. Mời bạn đọc cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Modun 23: Sửa chữa và bảo dưỡng trang bị điện ô tô - TC Cơ điện Nam Định

Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh Lêi nãi ®Çu Trªn thÞ trêng ViÖt Nam hiÖn nay cã rÊt nhiÒu lo¹i, nhiÒu kiÓu « t«. Sù ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, ®Æc biÖt lµ tÝnh hiÖn ®¹i vÒ kÕt cÊu, møc ®é tù ®éng hãa cña hÖ thèng trang bÞ ®iÖn trªn « t« hiÖn ®¹i ®ang lµ nhu cÇu cÇn t×m hiÓu vµ lµm quen cña nhiÒu ngêi, nhiÒu ®èi tîng. Gi¸o tr×nh söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« nµy chØ giíi thiÖu nh÷ng néi dung thuéc hÖ thèng ®iÖn cña « t«, v× thùc tÕ kh¶ n¨ng lµm viÖc còng nh tuæi thä cña « t« phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tÝnh n¨ng lµm viÖc vµ ®é bÒn cña hÖ thèng trang bÞ ®iÖn trªn xe. Do s¸ch ®îc biªn so¹n lµm gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y cho häc sinh Trung CÊp NghÒ nªn néi dung chØ tËp chung giíi thiÖu vÒ nhiÖm vô, cÊu t¹o, nguyªn lÝ lµm viÖc, ph©n tÝch nh÷ng nguyªn nh©n vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra söa ch÷a, kh¾c phôc nh÷ng h háng thêng gÆp, híng dÉn ch¨m sãc vµ b¶o d- ìng kÜ thuËt c¸c thiÕt bÞ ®iÖn trªn « t«. Néi dung tr×nh bµy trong gi¸o tr×nh nµy còng cã thÓ lµm tµi liÖu tham kh¶o cho c¸c c¸n bé kü thuËt, c¸n bé qu¶n lÝ trong c¸c nhµ m¸y l¾p r¸p vµ söa ch÷a « t«. §©y còng lµ tµi liÖu bæ tóc cÇn thiÕt cho c«ng nh©n kÜ thuËt ngµnh « t« vµ nh÷ng ngêi sö dông « t« bëi v× « t« ngµy cµng trë nªn th«ng dông ®èi víi mäi ngêi. Tõ tÝnh chÊt, yªu cÇu cña m« ®un, gi¸o tr×nh nµy ®îc biªn so¹n theo néi dung bµi gi¶ng gåm 14 bµi: MD 23.1 Sửa chữa và bao dưỡng may phát điện xoay chiêu ̉ ́ ̀ MD 23.2 Sửa chữa và bao dưỡng bộ điều chinh điện (tiêt chế ) ̉ ̉ ́ MD 23.3 Hệ thông thông tin ́ MD 23.4 Bao dưỡng mach bao ap suât dâu ̉ ̣ ́ ́ ́ ̀ MD 23.5 Bao dưỡng mach bao ap suât hơi ̉ ̣ ́ ́ ́ MD 23.6 Bao dưỡng mach bao nhiên liêu ̉ ̣ ́ ̣ MD 23.7 Bao dưỡng mach bao nhiêt độ nước ̉ ̣ ́ ̣ MD 23.8 Bao dưỡng mach bao tôc độ và km ̉ ̣ ́ ́ MD 23.9 Bao dưỡng mạch bao nap điện ăc quy ̉ ́ ̣ ́ MD 23.10 Bao dưỡng hệ thông chiêu sang ̉ ́ ́ ́ MD 23.11 B¶o dìng hÖ thèng tÝn hiÖu MD 23.12 Sửa chữa và bao dưỡng bộ gat nước mưa ̉ ̣ Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 1
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh MD 23.13 Sửa chữa và bảo dưỡng bé phun nước rửa kính MD 23.14 Bao dưỡng may điều hoa nhiêt độ không khí ̉ ́ ̀ ̣ LÇn lît trong c¸c bµi sÏ giíi thiÖu nhiÖm vô, cÊu t¹o, nguyªn lÝ lµm viÖc, ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ kh¾c phôc, söa ch÷a nh÷ng h háng thêng gÆp trong thùc tÕ cña c¸c thiÕt bÞ ®iÖn trªn « t«. MÆc dï ®· cè g¾ng nhiÒu nhng trong qu¸ tr×nh biªn so¹n ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái sai sãt còng nh cha ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu cña c¸c b¹n ®äc, rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña ngêi ®äc vµ ®ång nghiÖp ®Ó cuèn gi¸o tr×nh hoµn thiÖn h¬n. Ngêi biªn so¹n TrÇn Trung HiÕu Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 2
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh M· BµI T£N BµI: thêi lîng (giê) MD 23 - 01 söa ch÷a vµ b¶o dìng Lý thuyÕt Thùc hµnh m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu 4 15 A. Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc sinh cã kh¶ n¨ng: - Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô cña m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu. - Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu. - Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng ®îc m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu trªn «t« ®óng yªu cÇu kü thuËt.. B. Néi dung I-NhiÖm vô, yªu cÇu cña m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu. 1.NhiÖm vô Coù nhieäm cuï cung caáp naêng löôïng ñieän cho caùc phuï taûi ñieän ,vôùi moät ñieän theá oån ñònh trong moïi ñieàu kieän laøm vieäc cuûa oâ toâ maùy keùo. 2.Ph©n lo¹i Maùy phaùt xoay chieàu coù caùc daïng sau: - Loaïi kích töø baèng nam chaâm vónh cöûu: Rotor laø moät nam chaâm vónh cöûu, loaïi naøy ñôn giaûn deã cheá taïo nhöng coâng suaát nhoû, chæ duøng treân xe gaén maùy vaø ñoäng cô côõ nhoû. - Loaïi kích töø baèng nam chaâm ñieän, bao goàm hai loaïi sau: - Loaïi coù voøng tieáp ñieän vµ loaïi khoâng coù voøng tieáp ñieän 3.Yªu cÇu Cheá ñoä laøm vieäc luoân thay ñoåi cuûa oâ toâ coù aûnh höôûng ñeán cheá ñoä laøm vieäc cuûa heä thoáng cung caáp ñieän, do ñoù xuaát phaùt töø ñieàu kieän phaûi luoân luoân ñaûm baûo cho caùc phuï taûi laøm vieäc bình thöôøng neân caàn phaûi coù nhöõng yeâu caàu cho heä thoáng naïp nhö sau: - Ñaûm baûo ñoä tin caäy ñoái ña cuûa heä ñieàu chænh töï ñoäng trong moïi ñieàu kieän söû duïng cuûa oâ toâ. - Ñaûm baûo caùc ñaëc tính coâng taùc cuûa heä ñieàu chænh töï ñoäng coù chaát löôïng cao vaø oån ñònh trong khoaûng thay ñoåi toác ñoä vaø taûi cuûa maùy phaùt ñieän. Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 3
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh - Ñaûm baûo naïp toát cho accu vaø ñaûm baûo khôûi ñoäng ñoäng cô oâ toâ deã daøng vôùi ñoä tin caäy cao. - Ít chaêm soùc, baûo döôõng kyõ thuaät. - Coù ñoä beàn cô khí cao, chòu rung xoùc toát. - Ñaûm baûo thôøi haïn phuï vuï laâu daøi. II- CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu 1. Lo¹i cã vßng tiÕp ®iÖn Maùy phaùt xoay chieàu bao goàm: Phaàn caûm (phaàn quay), phaàn öùng (phaàn ñöùng yeân), naép maùy, buli, caùnh quaït vaø boä chænh löu. 4 2 3 1 1 5 11 6 9 7 8 1. Diode 2. Boä chænh löu 3. Coå goùp 4. Phaàn öùng stato 10. Quaït 5,6. OÅ bi 7. Choåi than 8. Naép sau 9. Phaàn caûm rotor 11. Buli Caáu taïo maùy phaùt xoay a. Rotor (phaàn caûm) : Goàmtruïc (5), ôû phía cuoái truïc coù laép caùc voøngtieápñieän(4), coøn ôû giöõa laép hai chuøm cöïc hình moùng (1 vaø 2). Giöõa hai chuøm cöïc laø cuoändaây(3) baèngñoàng Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 4
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh ñöôïc quaánngaytreânoángtheùpdaãntöø caùc ñaàudaâyñöôïc haønvaøo caùcvoøngtieápñieän. 4 2 4 5 3 1 6 1- chuøm cöïc töø tính S. 2- Chuøm cöïc töø tính N. 3- Cuoän daây kích thích 4- Caùc voøng tieáp ñieän. 5- Truïc rotor 6- OÁng theùp daãn töø. Rotor maùy phaùt ñieän xoay chieàu loaïi coù voøng tieáp ñieåm - Khi coù doøngñieänquacuoändaây->cuoändaâyvaø oángtheùpdaãntöø (6) trôûthaønh1 namchaâmñieänmaøhai ñaàuoángtheùplaø hai cöïc töø khaùc daáu. döôùi aûnhhöôûngcuûacaùc töø cöïc, caùc moùngtrôû thaønhnamchaâm ñieänñöôïc ñaëtxen keõ nhau. Rotor quay treânhai oå bi, ñaëttrong naépbaèng hôïp kim nhoâm,ôû caùc naépñeàucoù caùc cöûa thoânggioù vaø ôû choã laép oå bi ñeàucoù oángloùt baèngtheùp.Treân naépsau coù baétgiaù ñôõ vaø caùc choåi ñieänphía trong naépcoù gaénboä chænhlöu. Giaù ñôõ coù ñaëthai choåi ñieänbaènghôïp chaátñoàngthanhoaït tính. - Doøng ñieän kích töø khoaûng (3 – 7)A. Kyù hieäu caùc giaéc caém vaø caùc ñaàu daây coù theå ghi ôû naép sau cuûa maùy phaùt hoaëc in treân maùc cuûa maùy phaùt ñieän. ÔÛ phaàn ñuoâi cuûa moät soá maùy phaùt ñieän coù theå laép theâm bôm chaân khoâng hoaëc bôm daàu Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 5
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh b. Stator (phaàn öùng): Goàm khoái theùpñöôïc gheùpbaèngcaùc laù theùp ñieän kyõ thuaät, phía trong coù xeû nhieàu 3 K K2 H3 H2 raõnh phaân boá ñeàu K1 H1 ñeåxeápcaùc cuoändaâ. Phaàn öùng cuoän daây stator (cuoän daây phaàn öùng) goàm ba cuoän daây phañaëtleäch nhau 0 120 . Coøn caùc cuoän daây pha ñaáu theo kieåu hình sao (hoaëc tam giaùc). Boá trí caùc cuoän daây öùng ñieän trong phaàn öùng stator Moãi pha goàm6 cuoän daây con noái tieáp nhau, 3 ñaàu daây cuûa 3 pha baét vaøo boä chænh löu. Caùc cuoän daây ñöôïc giöõ chaët trong raõnh nhôø mieángcheâmvaø caùchñieänvôùi statorbaèngcaùctoângcaùchñieän. c. Boä chænh löu : Ba phacuûamaùyphaùtñieänxoay chieàuñöôïc ñöara ngoaøi baèng3 ñaàu daây ñeå baét vaøo boä chænh löu. Thoâng thöôøng ngöôøi ta söû duïng boä chænhlöu 6 diodevaø maéctheosô ñoàsau: + Pha 1 2 3 _ Sô ñoà boä chænh löu Caùc diode coù cöïc aâmra maùtñöôïc baétngay treânnaépsau cuûamaùy phaùtñieänhoaëctreânmoättaámtaûnnhieätrieâng. Caùc diode chænhlöu coù ñieän theá ngöôïc cho pheùp lôùn, ñoä suït theá theochieàuthuaännhoû, ít bò giaø hoùavaø coù khaûnaênglaømvieäcôû nhieät ñoäcao. Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 6
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh  Nguyeân lyù chænh löu trong hai caùch ñaáu daây cuûa rotor a. Caùch ñaáu daây hình sao : Trong caùch ñaáu daây naøy, neáu taûi ôû caùc pha baèng nhau t coù doøng ñieän chaïy trong daây trong hoøa. Khi rotor quay töø thoân 0 qua caùc cuoän daây leäch nhau 120 söùc ñieän ñoäng sinh ra ,do ñoù 0 cuõng leäch nhau 120 . U 3 6 2 5 1 4 u v w ο α v 360o R w u 4 6 66 6 5 5 5 5 4 4 4 W kt 2 2 21 1 1 13 3 3 3 2 Hình 5: Sô ñoà chænh löu Hình 6: Ñoà thò chænh löu doøng ñieän ba pha hình sao. doøng ñieän 3 pha hình sao. Hình veõ treântrình baøy söï chænhlöu cuûadoøngñieänxoay chieàu3 pha vôùi kieåuñaáudaâyhình sao,quaùtrìnhcoù theåmoâtaûnhö sau: α trí 0, Giaû söû khi rotor quay, ôû vò= 30 trong khoaûng naøy ñieän aùp treân cuoän w döông nhaát, ñieän aùp treân cuoän v aâm nhaát, neân doøng ñieän ñi theo chieàu: töø w  diode 4 R maùt  diode 2  v  w. Khi α = 30 - 600 thì ñieän aùp treân cuoän u döông nhaát, ñieän aùp treân cuoän V aâm nhaát, neân doøng ñieän ñi theo chieàu: töø u  diode 6  R  maùt  diode 2  v  u. Taïi thôøi ñieåm α = 1500 : u döông, v = 0, w aâm.Ngoaøi ù doøng ñieän ñi theo chieàu cuõ, coøn coù doøng töø u  diode 5  R  maùt  diode 1  w  v. ** Nhö vaäy trong moãi thôøi ñieåm coù moät caëp diode laøm vieäc vaø ñieän aùp chænh löu vaãn coøn daïng nhaáp nhoâ nhö hình veõ. Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 7
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh b. Caùch ñaáu hình tam giaùc : 3 6 U 2 5 1 4 v u w v u w ο α v w R 360o u W kt v w u Sô ñoà chænh löu vaø ñoà thò chænh löu doøng ñieän 3 pha hình tam giac Caùch ñaáu naøy thöôøng thaáy treân moät vaøi loaïi xe nhö xe Jeep vaø moät soá maùy keùo cuûa Lieân Xoâ. Khi taûi ñoái xöùng, Iu = Iv = Iw = 3 IP vaø Ud = Up ** Toùm laïi, caùch maéc hình tam giaùc khoâng coù lôïi veà ñieän aùp maø chæ coù lôïi veà doøng ñieän. Neân caùch maéc naøy ñöôïc söû duïng treân nhöõng oâ toâ maùy keùo coù coâng suaát ñieän lôùn. d. Nguyeân lyù laøm vieäc cuûa maùy phaùt xoay chieàu: Ñoái vôùi maùy phaùt xoay chieàu thì phaàn caûm khoâng coù töø dö neân phaûi kích töø ban ñaàu baèng nguoàn 1 chieàu. Khi phaàn caûm quay laøm töø thoâng bieán ñoåi trong Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 8
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh cuoän daây phaàn öùng, cuoän daây phaàn öùng seõ xuaát hieän söùc ñieän ñoäng caûm öùng xoay chieàu, ñöôïc naén thaønh doøng ñieän DC nhôø boä chænh löu. Neân maùy phaùt ñieän xoay chieàu coù ñaëc tính töï haïn cheá doøng, khoâng caàn boä ñieàu chænh cöôøng ñoä doøng ñieän. Nguyeân lyù laøm vieäc cuûa maùy phaùt xoay chieàu Nhôø boä chænh löu baèng diode ngaên caûn doøng töø accu ñi ngöôïc vaøo maùy phaùt do ñoù khoâng caàn rôle doøng ñieän ngöôïc ñeå ngaét ñieän giöõa maùy phaùt vaø accu khi ñoäng cô khoâng laøm vieäc. Tuy nhieân trong quaù trình laøm vieäc khoâng ñöôïc maéc ngöôïc cöïc tính cuûa accu vì noù seõ laøm cho accu bò ngaén maïch, boä naén ñieän vaø maùy phaùt cuõng nhö accu seõ bò hoûng. Ñaëc bieät ñoái vôùi heä thoáng ñieän 24 V, thöôøng coù doøng roø khaù lôùn, neân ngöôøi ta thöôøng söû duïng 1 rôøle ngaét toaøn boä heä thoáng ñieän khi ñoäng cô khoâng laøm vieäc (coù theå laép ôû phaàn ñöôøng daây noái maùt hoaëc daây (+) ñeán phuï taûi. Coâng suaát cuûa maùy phaùt ñieän cho caùc xe coù phuï taûi lôùn nhö ñieàu hoøa nhieät ñoä thöôøng khaù lôùn töø 800W trôû leân II.2.Lo¹i kh«ng cã vßng tiÕp ®iÖn Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 9
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh Ñeå taêng tuoåi thoï vaø ñoä tin caäy cuûa maùy phaùt xoay chieàu, ngöôøi ta mong muoán boû caùc voøng tieáp ñieän, choåi ñieän vaø laøm cuoän kích töø ñöùng yeân. Khi ñoù tuoåi thoï cuûa maùy phaùt chæ coøn bò haïn cheá bôûi ñoä moøn cuûa caùc oå bi vaø söï giaø hoùa cuûa chaát caùch ñieän. Daïng naøy thích hôïp khi söû duïng ôû nhöõng ñieàu kieän laøm vieäc ñaëc bieät khoù khaên ôû caùc maùy keùo vaän chuyeån, caùc maùy keùo canh taùc noâng nghieäp vaø treân caùc oâ toâ ñaëc bieät. ** Toùm laïi, veà maët keát caáu, maùy phaùt kích töø kieåu ñieän töø khoâng voøng tieáp ñieän ñeàu coù nhöôïc ñieåm laø troïng löôïng cuûa chuùng ñeàu lôùn hôn caùc maùy phaùt xoay chieàu loaïi coù voøng tieáp ñieän cuøng coâng suaát. 4 5 6 8 3 7 1 2 A A 9 11 A A 1. Buli 2. Quaït 3. Naép tröôùcA 4. Phaàn öùng statoïr A A 5. Cuoän kích coá ñònh 6. Chuøm cöïc 7. Naép sau 8. A Boä ñieàu chænh ñieän aùp A 9. Diode chænh löu 10. Chaân gaén A 11. CöÏc töø. A A A Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 10 A A A A
A A A Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh A A Sô ñoà maùy phaùt ñieän xoay chieàu khoâng voøng tieáp ñieän kieåu N3 A cuûa Bosch A A A A A A A III- HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d- A ìng m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu «t«. A 1-HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng. A A Hö hoûng phaàn cô : Maùy phaùt ñieän xoay chieàu coù theå bò hö hoûng phaàn cô: voû maùy, naép maùy, caùnh quaït, Buli, then bò nöùt, beå seõ khoâng ñaûm baûo trong quaù trình laøm vieäc. Khi laép maùy phaùt vaøo ñoäng cô (cuõng nhö khi ñang söû duïng) caàn phaûi kieåm tra löïc caêng daây ñai thöôøng xuyeân, hoaëc aán ngoùn tay caùi vaøo giöõa daây ñai thì ñoä chuøng khoaûng 6 - 12 cm. Caùc oå bi khoâng ñöôïc boâi trôn, moøn quaù giôùi haïn hoaëc truïc rotor bò cong quaù möùc seõ aûnh höôûng ñeán ñoä beàn cô khí cuûa maùy phaùt. Söï laép gheùp cuûa oå bi vôùi truïc rotor vaø naép neáu khoâng ñuùng yeâu caàu (do moøn) cuõng gaây rung ñoäng cho maùy phaùt. ÔÛ naép ñaàu coå goùp caàn kieåm tra ñoä moøn cuûa baïc tröôït, neáu khe hôû vôùi truïc quaù 0,1mm thì phaûi thay oå tröôït, moät soá maùy phaùt, oå tröôït vaø naép gaén lieàn thì phaûi thay nguyeân boä, moãi khi thay baïc tröôït, oå bi caàn phaûi thay khôùp chaén daàu. Ngoaøi ra buïi baùm nhieàu cuõng laøm aûnh höôûng ñeán söï laøm nguoäi cuûa maùy phaùt. ** Nhìn chung, caùc hö hoûng phaàn cô coù theå phaùt hieän qua kieåm tra baèng maét, quay rotor coù theå kieåm tra ñöôïc khe hôû chieàu truïc, khe hôû höôùng kính, cuõng nhö söï keït truïc cuûa rotor trong caùc oå bi vaø söï ma saùt cuûa rotor vôùi stator 2-.Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ b¶o dìng Kieåm tra rotor: -- Kieåm tra hôû maïch : Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 11
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh Ñöùt maïch cuoän daây kích thích, moái haøn noái voøng tieáp xuùc bò hôû, caùc daây noái töø choåi than bò suùt, ñöùt v.v… ñeàu laøm maát doøng ñieän kích thích vaø söùc ñieän ñoäng caûm öùng chæ ñaït 3 - 4V nhôø töø dö cuûa rotor. Kieåm tra baèng caùch noái hai ñaàu cuûa ñeøn kieåm tra hoaëc hai ñaàu cuûa oâm keá vaøo hai vaønh tieáp ñieän. Neáu ñeøn khoâng saùng hoaëc oâm keá khoâng nhaûy töùc laø coù hôû maïch, ñeøn saùng môø hay oâm keá chæ ñieän trôû khoâng ñuùng quy ñònh laø do söï hôû maïch hoaëc söï tieáp ñieän khoâng toát, neáu ñeøn quaù saùng hoaëc oâm keá chæ chæ ñieän trôû quaù beù thì cho bieát coù söï chaäp maïch beân trong voøng daây cuoän kích, (chaúng haïn nhö maùy phaùt xoay chieàu cuûa xe Camry Applo: giaù trò ñieän trôû cuûa cuoän rotor phaûi ôû trong khoaûng 2,47 - 2,73Ω ôû 200C). -- Kieåm tra chaïm maùt : Cöïc töø Vaønh tieáp ñieän Kieåm tra cuoän kích töø Ñaët moät ñaàu oâm keá leân vaønh tieáp ñieän, moät ñaàu leân truïc rotor neáu oâm keá chæ giaù trò naøo ñoù (thöôøng khoaûng vaøi Ω ) thì cuoän daây rotor bò chaïm laøm cho Ik taêng daãn ñeán cuoän Wk bò hoûng nhanh do quaù nhieät, hoaëc tieát cheá cuõng bò quaù doøng, caàn thaùo ra quaán laïi daây, sau ñoù haøn laïi. Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 12
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh (c) Kieåm tra phaàn öùng stator : -- Kieåm tra ñöùt maïch : - Tröôùc heát phaûi caån thaän thaùo caùc ñaàu noái vôùi boä chænh löu, taùch stator khoûi naép sau. - Noái laàn löôït hai pha cuûa maùy phaùt vaøo oâm keá hoaëc accu qua ñeøn kieåm tra ta seõ phaùt hieän ñöôïc maïch ñöùt khi ñeøn khoâng saùng, hoaëc oâm keá chæ giaù trò. -- Kieåm tra chaïm maùt : Duøng oâm keá ñaët moät ñaàu vaøo cuoän stator, ñaàu coøn laïi vaøo voû maùy phaùt, neáu oâm keá chæ ∞ laø toát, chæ 0 laø bò chaïm maùt. (d) Kieåm tra diode: + Diode bò thuûng coù theå do quaù aùp hoaëc quaù doøng, duøng oâm keá hoaëc maéc boùng ñeøn vaøo nguoàn DC ñeå kieåm tra. * Diode bò thuûng do quaù aùp thöôøng laø do tieát cheá hoûng -> Umf taêng quaù cao... * Diode bò thuûng do quaù doøng khi maéc nhaèm dieän cöïc accu. + Caùc ñaàu noái cuûa diode bò ñöùt, hôû hoaëc diode bò giaø hoùa seõ laøm taêng ñieän trôû boä chænh löu, laøm taêng ñoä suït aùp treân caùc diode. + Caùch kieåm tra thoâng thöôøng nhaát ñoái vôùi giaøn diode laø * Duøng nguoàn ñieän 12 V vaø ñeøn kieåm tra vôùi boùng ñeøn 15W * Caùch kieåm tra baèng oâm keá: - Ñaët hai que cuûa oâm keá laàn löôït vaøo 2 ñaàu diode, theo chieàu thuaän ñieän trôû phaûi thaáp chöøng vaøi Ω vaø theo chieàu nghòch ñieän trôû cuûa noù ñaït vaøi chuïc KΩ. - Neáu theo chieàu thuaän maø ñieän trôû diode khaù lôùn laø söï tieáp xuùc giöõa caùc lôùp baùn daãn vaø chaân diode coù söï hö hoûng hoaëc diode bò giaø hoùa. Theo chieàu nghòch maø giaù trò ñieän trôû nhoû thì diode bò ñaùnh thuûng. Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 13
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh + Caùc diode bò hö hoûng ñöôïc eùp ra khoûi væ baèng duïng cuï chuyeân duøng vaø ñöôïc thay theá baèng caùc diode cuøng loaïi. + Khi haøn diode vaøo daøn chænh löu phaûi thöïc hieän nhanh ñeå nhieät ñoä diode khoâng leân quaù cao laøm hoûng lôùp tieáp giaùp. ÔÛ moät soá maùy phaùt coøn coù tuï choáng nhieãu voâ tuyeán, moãi laàn thaùo maùy phaùt caàn kieåm tra caùc tình traïng cuûa noù chuû yeáu laø khoâng bò ngaén maïch. + Ñeå ñeà phoøng diode bò thuûng, ngoaøi vieäc chuù yù khi ñaáu caùc ñaàu daây cuûa heä thoáng cung caáp ñieän caàn traùnh thoùi quen “queït” ñaàu daây cuûa maùy phaùt vôùi maùt, cuõng khoâng ñöôïc thaùo caùc ñaàu daây maùy phaùt hoaëc accu khi ñoäng cô ñang hoaït ñoäng vì trong tröôøng hôïp naøy treân caùc diode chænh löu coù theå xuaát hieän caùc ñieän aùp cao laøm noù bò ñaùnh thuûng. (e) Kieåm tra loø xo choåi ñieän vaø choåi ñieän : - Choåi than (choåi ñieän) ñöôïc kieåm tra veà chieàu daøi, neáu moøn quaù 1/3 thì phaûi thay, chaúng haïn ñoái vôùi maùy phaùt ñieän treân xe Camry Appolo caàn phaûi ñaûm baûo raèng chieàu daøi choåi ñieän phaûi > 3,8mm. - Maët tieáp xuùc cuûa choåi ñieän vaø coå goùp ñieän phaûi toát, neáu khoâng thì phaûi duøng vaûi nhaùm quaán ngöôïc leân vaønh tieáp ñieän, laép rotor leân ñaàu truïc maùy phaùt, laép choåi than vaøo vaø quay stator sao cho maët tieáp xuùc giöõa vaønh tieáp ñieän vaø choåi than ñaït lôùn hôn 75% roài duøng gioù neùn thoåi saïch. - Kieåm tra veà söï meùo moù, söï quaù nhieät vaø söùc caêng cuûa loø xo: Moùc löïc keá vaøo ñaàu loø xo, keùo theo ñöôøng taâm ñeán khi naøo loø xo nhaác khoûi choåi than, döøng laïi ôû ñoù, ñoïc chæ soá treân löïc keá roài so saùnh vôùi giaù trò cuûa nhaø cheá taïo (coù theå duøng 1 tôø giaáy moûng ñaët giöõa choåi than vaø vaønh tieáp ñieän khi naøo keùo tôø giaáy ra ñöôïc nheï nhaøng thì ñoïc trò soá löïc keá) thoâng thöôøng söùc caêng loø xo khoâng ñöôïc giaûm quaù 30% so vôùi söùc caêng cuûa nhaø cheá taïo qui ñònh. IV-B¶o dìng m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu. Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 14
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh Vò trí gaù laép cuûa maùy phaùt • Laøm saïch khu vöïc maùy phaùt. • Thaùo cöïc aâm accu ñeå ngaên ngöøa söï chaäp maïch baát ngôø trong quaù trình laøm vieäc. • Thaùo voøng nhöïa caùch ñieän laáy ñai oác vaø daây daãn töø cöïc B+ cuûa maùy phaùt ra. • Nôùi loûng bulon ñònh vò maùy phaùt vaø then khoùa ôû maët tröôùc maùy phaùt xoay chieàu. • Laøm giaûm bôùt löïc caêng töø daây curoa baèng caùch nôùi loûng ñai oác ñieàu chænh ôû phaàn treân ñænh cuûa giaù ñieàu chænh (neáu truyeàn ñoäng baèng baùnh caêng thì thaùo • Thaùo bulon ñònh vò vaø ñai oác ñieàu chænh, laáy maùy • Vôùi loaïi maùy phaùt nhö hình treân thì: sau khi nôùi loûng bulon ñònh vò vaø ñai oác ñieàu chænh maùy phaùt ta ñaåy maùy phaùt veà phía ñoäng cô ñeå laøm loûng daây ñai vaø • Qui trình laép töông töï qui trình thaùo vaø chuù yù nhöõng ñieåm sau cho caû khi thaùo vaø laép maùy phaùt ñieän: - Khoâng ñöôïc sieát quaù caêng daây curoa truyeàn ñoäng. - Ñaûm baûo raèng taát caû nhöõng lieân quan veà ñieän phaûi ñöôïc laøm saïch vaø sieát chaët. - Moät soá maùy phaùt ñieän ñöôïc keùo baèng daây curoa nhieàu raõnh (töø 4 - 5 raõnh) vaø moûng khi laép phaûi chuù yù kieåm tra kyõ ñeå daây ñai naèm ñuùng caùc raõnh ôû Buli maùy phaùt vaø Buli truïc khuyûu (ñoâi khi caû Buli maùy ñieàu hoøa - Vôùi caùc maùy phaùt coù giaù ñôõ choåi than ñöôïc baét coá ñònh beân trong naép sau, luùc naøy, muoán thaùo naép sau maùy phaùt ñieän tröôùc heát phaûi duøng que saét coù ñöôøng Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 15
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh than ñeå naâng choåi than leân. Neáu khoâng, khi ñoùng naép ra choåi than seõ tì vaøo voøng bi vaø bò gaõy, meû. . . - Khoâng laøm baån hoaëc maát tieáp xuùc cuûa khung tieáp maùt ôû boä ñieàu chænh ñieän vi maïch vôùi naép maùy. Neáu khoâng chuù yù coù theå maùy phaùt seõ khoâng moài töø ñöôïc hoaëc khoâng ñieàu chænh ñieän aùp ñöôïc. - Vôùi loaïi maùy phaùt nhö treân khi laép caàn chuù yù: + Sieát bullon coá ñònh sao cho maùy phaùt khoâng ñöôïc ngaû veà phía sau. + Ñaët vaøo giöõa maùy phaùt vaø ñoäng cô moät thanh naïy vaø naïy baät leân veà phía sau maùy phaùt. Khoâng ñöôïc naïy baät, tì vaøo naép ñaäy heä thoáng phaân phoái khí, giöõ vò trí thanh naïy ñoù, sieát chaët ñai oác ñieàu chænh, kieåm tra söùc caêng daây ñai, duøng duïng cuï ño kieåm tra söùc caêng. Laøm saïch töøng phaàn: - Cuoän daây rotor vaø stator neáu coù dính veát daàu baån coù theåduøng gieû thaámmoät ít xaêngñeå lau chuøi, sau ñoù duøng khí neùn thoåi hoaëcñeå ngoaøi khoângkhí cho khoâ. - Tröø cuoändaây rotor, stator vaø choåi than, nhöõngchi tieát khaùc duøng daàuñeåröûaroài lau chuøi saïchseõ. - Voøng tieáp ñieän bò chaùy roã hoaëcbò xöôùc, moøn khuyeát, ñemtieän treânmaùythoângthöôønghoaëcchuyeânduøngcho ñeánkhi heátcaùc veátñen nhöng khoângñöôïc quaù 1 mm theo ñöôøngkính. Sau khi tieän, ñoä dao ñoäng veà ñöôøngkính cuûacaùc beàmaëttreânñoái vôùi coå truïc khoângñöôïc quaù 0,1 mm ñoái vôùi taát caû caùc loaïi oâtoâ. Ñoä boùng yeâu caàu cuûa caùc beà maët tieáp xuùc coù ñöôïc baèng caùch ñaùnh boùng baèng giaáy nhaùm soá 0 ngaytreânmaùytieän.Vaønhtieápxuùccoù ñoämoønlôùn hôn 0,1 mmthì phaûi thay theá. Luùc ñoù phaûi thaùo moái haøn ñaàu daây cuûa cuoän kích thích ra khoûi vaønhvaø eùp vaønhra khoûi ñieäncöïc. Vaønh môùi ñöôïc eùp leân truïc nhôø truïc gaù vaø baøneùp baèngtay sau ñoù tieänvaø ñaùnhboùng, caùc ñaàu daâycuûacuoänkích thíchñöôïc haønlaïi. - Kieåm tra nhöõng oå bi veà ñoä maøi moøn vaø ñoä rô, caàn thieát thì thay môùi Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 16
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh M· BµI T£N BµI: thêi lîng (giê) MD 23 - 02 söa ch÷a vµ b¶o dìng Lý thuyÕt Thùc hµnh bé ®IÒu chØnh ®IÖn (tiÕt chÕ) 3 15 A. Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc sinh cã kh¶ n¨ng: - Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i bé ®iÒu chØnh ®iÖn. - Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé ®iÒu chØnh ®iÖn. - Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng söa ch÷a ®îc bé ®iÒu chØnh ®iÖn ®óng yªu cÇu kü thuËt. A. néi dung: I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i bé ®iÒu chØnh ®iÖn. Boä tieát cheá coù nhieäm vuï ñaûm baûo ñieän aùp cung caáp cuûa maùy phaùt haàu nhö khoâng ñoåi trong quaù trình laøm vieäc. Ngoaøi ra treân boä tieát cheá coøn coù theå coù caùc boä phaän laøm nhieäm vuï ngaên chaën doøng ñieän töø accu phoùng qua maùy phaùt hoaëc laøm nhieäm vuï ñieàu khieån, maïch baùo saïc v.v… Tuøy theo caáu taïo cuûa boä ñieàu chænh ñieän (boä tieát cheá) cho maùy phaùt xoay chieàu ngöôøi ta chia ra hai loaïi chính: + Loaïi rung ñôn thuaàn duøng caëp tieáp ñieåm cô khí. + loaïi baùn daãn coù tieáp ñieåm ñieàu khieån vaø loaïi baùn daãn khoâng coù tieáp ñieåm ñieàu khieån (loaïi linh kieän rôøi vaø baùn daãn vi maïch II- CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña bé ®iÒu chØnh ®iÖn. 1-CÊu t¹o. 2-Nguyªn t¾c ho¹t ®éng. III- HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o dìng, söa ch÷a bé ®iÒu chØnh ®iÖn. 1- HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng. Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 17
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh 2-.Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ b¶o dìng söa ch÷a. IV- B¶o dìng vµ söa ch÷a bé ®IÒu chØnh ®iÖn.. 1- Quy tr×nh - Th¸o l¾p, b¶o dìng vµ söa ch÷a . 2- B¶o dìng - Th¸o vµ kiÓm tra chi tiÕt: - L¾p vµ ®iÒu chØnh : Khe hë tiÕp ®iÓm, ®iÖn ¸p . 3- Söa ch÷a: -Th¸o vµ kiÓm tra chi tiÕt: - Söa ch÷a : Khung tõ, tiÕp ®iÓm vµ thay ®iÖn trë. - L¾p vµ ®iÒu chØnh: Khe hë tiÕp ®iÓm, ®iÖn ¸p . T£N BµI: thêi lîng (giê) M· BµI b¶o dìng Lý thuyÕt Thùc hµnh MD 23 - 03 HÖ THèNG TH¤NG TIN 3 15 A. Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc sinh cã kh¶ n¨ng - Ph¸t biÓu ®óng nhiÖm vô vµ yªu cÇu cña hÖ thèng th«ng tin - Gi¶i thÝch ®îc s¬ ®å cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hÖ thèng th«ng tin.. - Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o dìng ®îc bªn ngoµi hÖ thèng th«ng tin «t« ®óng yªu cÇu kü thuËt.. A. néi dung: I- NhiÖm vô, yªu cÇu, yªu cÇu cña hÖ thèng th«ng tin.. 1. NhiÖm vô Heä thoáng thoâng tin treân xe bao goàm caùc baûng ñoàng hoà (tableau), maøn hình vaø caùc ñeøn baùo giuùp taøi xeá vaø ngöôøi söûa chöõa bieát ñöôïc thoâng tin veà tình traïng hoaït ñoäng cuûa caùc heä thoáng chính trong xe. 2. Ph©n lo¹i Heä thoáng thoâng tin treân oâtoâ coù hai daïng: a. Thoâng tin daïng töông töï Thoângtin daïngtöôngtöï (analog) treânoâtoâthöôønghieånthò thoângqua caùcloaïi ñoànghoàchæbaùobaèngkim. Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 18
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh b. Thoâng tin daïng soá Thoângtin daïng soá: (digital) söû duïng caùc tín hieäutöø caùc caûmbieán khaùc nhauvaø tính toaùndöïa treâncaùc tín hieäunaøy ñeå xaùc ñònh toác ñoä xe, roài hieånthò chuùngôû daïngsoáhay caùcñoàthò daïngcoät 3.Yªu cÇu Do ñaëc thuø trong hoaït ñoäng cuûa oâtoâ, heä thoáng thoâng tin treân oâtoâ ngoaøi yeâucaàu tính myõ thuaätphaûi ñaûmbaûo: - Ñoä beàncô hoïc. - Chòu ñöôïc nhieätñoäcao. - Chòu ñöôïc ñoäaåm. - Khoânglaømchoùi maéttaøi xeá. II- S¬ ®å cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng th«ng tin. Heä thoáng thoâng tin treân xe bao goàm caùc baûng ñoàng hoà (tableau), maønhình vaø caùc ñeøn baùo giuùp taøi xeá vaø ngöôøi söûachöõabieát ñöôïc thoâng tin veà tình traïng hoaït ñoäng cuûa caùc heä thoáng chính trong xe. Thoângtin coù theåtruyeànñeántaøi xeáqua2 daïng: töôngtöï (tableaukim) vaø soá(tableauhieänsoá). Treânmoätsoáloaïi xe ngöôøi ta cuõngduøngtieángnoùi ñeåtruyeànthoângtin ñeántaøi xeá. Ñoàng Ñeøn Ñeøn baùo hoà toác baùo Caùc ñeøn hieäu vaø Ñoàng baùo hieäu ñoä reõ ñeøn caûnh hoà toác vaø ñeøn ñoäng cô baùo ñoä xe caûnh baùo Ñoàng hoà Voân aùp suaát keá daàu Ñoàng hoà Ñoàng hoà nhieät ñoä Ñeøn baùo nhieân lieäu nöôùc laøm cheá ñoä maùt pha A- Baùo aùp löïc nhôùt C- Baùo nhieät ñoä nhôùt E: Caùc ñeøn baùo G- Toác ñoä ñoäng cô B- Baùo Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang ñieän aùp D- Baùo möïc xaêng F- Toác ñoä xe H- Haønh 19 trình
Modun 23: Söa ch÷a vµ b¶o dìng trang bÞ ®iÖn « t« Trêng Trung CÊp C¬ §iÖn Nam §Þnh Ñeøn baùo thaét Ñeøn baùo (a).T daây an toaøn chöa phanh tay BELT ñuùng vò trí Ñeøn baùo Ñeøn baùo loïc chöa thaét daây nhieân lieäu bò an toaøn baån, ngheït Ñeøn baùo möïc Ñeøn baùo nöôùc laøm maùt naïp thaáp Ñeøn baùo aùp löïc nhôùt Ñeøn baùo reõ thaáp Ñeøn baùo möïc nhôùt ñoäng Ñeøn baùo nguy cô Ñeøn baùo loãi Ñeøn baùo (ñieàu khieån xoâng ( sấy) ñoäng cô) Ñeøn baùo coù cöûa chöa Ñeøn baùo pha ñoùng chaët Caùc loaïi ñoàng hoà chæ thò baèng kim vaø caùc kyù hieäu treân baûng ñoàng hoà. Caáu truùc toång quaùt Bao goàmcaùcñoànghoàsau: a- Ñoàng hoà toác ñoä xe (speedometer) Ñoàng hoà toác ñoä xe duøng ñeå hieån thò toác ñoä xe chaïy theo kilomet hoaëc daëm (mile). Noù thöôøng ñöôïc tích hôïp vôùi ñoàng hoà ño quaõng ñöôøng (odometer) ñeå baùo quaõng ñöôøng xe ñaõ ñi töø luùc xe baét ñaàu hoaït ñoäng vaø ñoàng hoà haønh trình (tripmeter) ñeå ño caùc khoaûng caùch ngaén giöõa ñieåm ñi vaø ñieåm ñeán. b- Ñoàng hoà toác ñoä ñoäng cô (tachometer) Hieån thò toác ñoä ñoäng cô (toác ñoä truïc khuyûu) theo v/p (voøng/phuùt) hay rpm. c- Voân keá Chæthò ñieänaùp accu hay ñieänaùp ra cuûamaùy phaùt. Loaïi naøy hieän nay khoângcoøntreântableaunöõa. d- Ñoàng hoà aùp löïc nhôùt: Chæthò aùplöïc nhôùtcuûañoängcô. Tµi liÖu lu hµnh néi bé Trang 20