Một chiến sĩ công an Đức bảo vệ Bác Hồ kể chuyện - Konrad Buettuer: Phần 2

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:54

Thêm vào BST

Báo xấu

93
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Năm 2001, được sự giới thiệu của một người bạn, nhà báo Trần Đương có dịp gặp gỡ và nói chuyện ông Côn-rát Buýt-nơ, nguyên sĩ quan an ninh bảo vệ Bác Hồ trong chuyến thăm lịch sử đó. Từ các tư liệu ghi chép được, nhà báo Trần Đương viết cuốn Konrad Buetter - Một chiến sĩ công an Đức bảo vệ Bác Hồ kể chuyện. Tài liệu gồm 2 phần, mời bạn đọc cùng tham khảo phần 2 sau đây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một chiến sĩ công an Đức bảo vệ Bác Hồ kể chuyện - Konrad Buettuer: Phần 2

8. ^^hư đã nói, vì Chủ tịch W ilhem l Pieck m ệt, N Ngưòi đã cử ba nhà lãnh đạo cấp cao phụ trách việc đón tiếp Chủ tịch Hồ Chí M inh, nhưng ở B erlin, người tháp tùng chính là Thủ tướng Otto G rotewohl, Đ ồng Chủ tịch Đảng Xã hội Chủ nghĩa thông n h ấ t Đức. Ra sân bay đón và tiễn có Thủ tướng và Bí thư thứ nh ất Ban chấp hành Trung ưđng Đ ảng W alter ư lbricht. c ả hai vị đều có m ặt tại cuộc thăm ngắn của Bác Hồ tại nhà riêng Chủ tịch W ilhelm Pieck. N gưòi chủ trì cuộc chiêu đãi đầu tiên chào m ừng là Chủ tịch Quốc hội, Tiến sĩ Johann D ieckm ann. Chủ trì cuộc hội đàm của Đoàn đại biểu trung ương Đ ảng với Chủ tịch Đảng, Chủ tịch nước Hồ Chí M inh là B í thư thứ nhất W alter Ulbricht. Tại các địa phưdng, tức là các tỉnh Frankfurt bên sông Oder, th à n h phô cảng Rostock, tỉn h Dresden, tháp tùng Bác Hồ là ông Fritzlafe, Chủ tịch u ỷ ban T hanh tra T rung ương Đ ảng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục. Tại Berlin, dường như lúc nào ông bà Thủ tướng cũng có m ặt bên Bác, kể cả khi thám vưòn th ú Berlin. 63
T R Ầ n đ ư ơ n g Và cũng do m ốỉ quan hệ sẵn có từ trước, cách đó chừng 5 năm , k h i Bác Hồ và T hủ tướng O tto Grotevvohl cùng th am dự Đ ại hội lần thứ XIX Đ ả n g Cộng sả n L iên Xô - h ai người có những kỷ niệm riên g, rất đặc biệt. B à Johan na, phu nh ân Thủ tưống, cũ n g có m ặt trong Đ ại hội đó. Bà k ể lại cùng tôi: - Tôi còn nhố rõ, k h i Bác Hồ bước lê n d iễn đ à n đọc bản th a m lu ận , cả hội trường bỗng im p h ăn g phắc. Đ úng là m ột sự im lặ n g h iếm có, tưỏng ch ừ n g đ á n h rơi m ột cái đinh cũ n g ngh e được! N gưòi nói v ề cuộc ch iến đấu đầy g ia n khổ, h y sin h của n h â n dân V iệ t N am và vạch trầ n nhữ ng tội ác đẫm m áu của q u â n xâm lược. G iọng nói của N gưòi th ậ t là xúc động. Tôi th ấ y h ầ u như n h ữ n g người có m ặ t đều k h ô n g cầm được nước m ắt. Đ ồng chí X talin cũng rất xúc động, đã tiến đến ôm hôn N gưòi m ột hồi lâu. S a u đó, B ác Hồ đi b ắ t ta y từ n g người m ột, nhà tôi cũ n g ôm h ô n Bác, s iế t chặt ta y N gười và chúc cuộc ch iến đấu của n h â n dân V iệt N am m au chóng đến n g à y h o à n to à n th ắ n g lợi. Hôm ấy, khi ra về, nhà tôi nói nhỏ vào tai tôi: “Em đã nh ìn kỹ đôi m ắ t của đồng chí Hồ Chí M inh chưa? Trong đôi m ắt ấy, em ạ, có nước m ắt và có lửa! Lửa của niềm tin m ãn h liệ t vào th ắn g lợi cuối cùng của n h ân dân!” Giọng kể của bà Johan na đằm thắm , rất rành rọt, có sức lôi cuốh ngưòi nghe m ột cách kỳ lạ. A y là kỷ niệm đầu tiên của cả hai ông bà v ề B ác Hồ. Cụ B u ettn er nghe tôi th u ậ t lại, cũng rất lấy làm th ú vỊ. Cụ còn nhớ hôm Bác đến th ám Cộng hoà D ân chủ 64
Konrcd BueHuer - Mộí chiến $ì công an Đức bảo vệ Bóc Hồ kể chuyện Đức, bà Johanna đưỢc mòi lên ngồi cùng Bác Hồ và Thủ tướng, nhưng không hề biết những gì diễn ra trong xe trên suốt chặng đưòng từ sân bay vào trung tâm th ành phô". Tôi lạ i kể cho cụ B uettner nghe tiếp v ề ư -ột sô" đ iề u n g h e đưỢc t ừ lò i k ể c ủ a b à p h u n h â n T hủ tướng Grotewohl. Xe đi đ ư ợ c một chặng dài, bà Johanna nói với Bác rằng, Chủ tịch làm thơ rất hay và nếu Chủ tịch cho phép, bà sẽ đọc m ột hoặc hai bài đã dịch ra tiến g Đức. B ác gật đầu nhìn bà và mỉm cười trìu m ến. Bà liền đọc bài ''Cảnh khuya” v iết năm 1947: Tiếng suối trong như tiếng hát xa Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ Chưa ngủ vi lo nỗi nước nhà. Bác Hồ nói với giọng rất vui: - ồ! Chị thuộc cả thơ của tôi ư? Bà còn đọc th êm bài ''Đổi nguyệt" và “Lển núi” mà bà co nói là những bài thơ bà rất thích, cho nên bà cất giữ cẩn th ận và chính Thủ-tướng cũng thuộc m ột số câu. Bà cho biết: chừng bốh, năm ngày trước khi Bác Hồ dến, T hủ tướng có nói với bà: “Em ôn lại những bài thơ của đồng chí Hồ Chí M inh đi nhé. T h ế nào cũng có dịp em đọc cho đồng chí ấy nghe...”. Bà nói tiếp: “Và dịp ay, hôm nay đã đến. Cứ như trong m ột giấc mơ, tôi ngồi trong xe mà triền m iên suy nghĩ: đồng chí Hồ C hí Minh vĩ đại, vị anh hùng của dân tộc V iệt Nam , tro iiỉ giờ phút này, lạ i đang ngồi cạnh chúng tôi đây... Năir. n ăm tròi, kể từ lầ n đầu gặp Ngưòi, là cả m ột 65
t r Ầ n đ ư ơ n g kh oảng thòi gian có th ể làm ngưòi ta già th êm , n h ư n g th ú th ật, tôi lại có cảm tưởng Bác Hồ trẻ ra. Có lẽ vì những th ắ n g lợi của nhân dân sa u n h iều nám chiến đấu gian k h ổ đã làm Ngưòi vu i hơn, khoẻ hdn, v à tôi rất chăm chú n h ìn đôi m ắt của Người. N ếu n h ư năm năm trước, ở đôi m ắt ấy đã rực lê n ánh lửa của niềm tin chiến thắng, th ì hôm nay lại á n h lên n iềm v u i của th ắn g lợi... Bà Johanna n h ận xét: n gay từ p h ú t đầu tiê n mới gặp lại nhau, Bác Hồ đã trò ch u yện vối chồng b à rất cởi mở. B à nói: - Đ úng là câu chuyện của m ột đôi bạn th â n rấ t lâu ngày gặp nhau... Bác Hồ là m ột nh à ch ín h trị lỗi lạc, nhưng cũng là m ột ngưồi giàu cảm xúc v à rấ t yêu nghệ thuật. Cụ B u ettn er rất đồng tìn h với n h ậ n x ét đó. B ác Hồ đã sa y sưa xem B ảo tàn g tran h ở D resden, đã hào hứng tham dự đêm trình diễn xiếc của đoàn “A eros”. T ình yêu đốì với các loại h ìn h ngh ệ th u ậ t của Bác cũng th ể h iện rất rõ tại các cuộc gặp th â n tìn h tạ i nhà riêng Thủ tướng. B à Johanna kể; - Tôi có cảm tưởng: Bác Hồ và nh à tôi là h a i con người có tâm hồn đồng điệu. Đó là hai n h à chín h trị, m à cũng là hai nghệ sĩ. Bác là m ột nhà thơ lớn, lại cũng đã từ ng v iết kịch và diễn kịch. N hà tôi là m ột hoạ sĩ, lại rất ham đọc kịch và ngh e âm nhạc. Trong nhữ ng năm hoạt động bí m ật, Otto đã từ n g kiếm sông bằng n g h ề vẽ. A nh ấy thường vẽ các th iếp m ừng sin h n h ậ t và năm mới. H iện nay, trong n h à v ẫ n còn giữ được nh iều bức ản h m àu vẽ bằn g thuốc nưóc. 66
(onrod Buetíucr - Mội chiến sĩ công an Đức bảo vệ Bóc Hồ kể chuyện M ột n g h ệ s ĩ Đ oàn n gh ệ thuật x iếc A ero s dâng h oa nồng nhiệt ch à o m ừng B ác Hồ tại đ ê m trinh diễn 3 0 -7 -1 9 5 7 ỏ Bertin. Ảnh: Cục lưu trữ Thông tấn xã ADN B á c HỒ r ấ t t h íc h k i ể u t r a n g tr í c ủ a g ia đ ìn h tô i. K iể u t r a n g t r í n à y h o à n t o à n d o n h à tô i d ự t h ả o , x ế p đ ặ t , t ừ g ó c đ ộ á n h s á n g đ ế n m à u s ắ c , B á c k h e n k iể u t r ì n h b à y t r a n g n h ã , g ọ n g à n g , lịc h s ự . N g ư ò i c ũ n g th íc h c á i b ồ n h oa v à b ã i cỏ b ê n th ề m . S a u n à y , k h i g ặ p n h a u t ạ i H à N ộ i, B á c v ẫ n n h ắ c đ ế n c ă n n h à ấ y c ủ a c h ú n g t ô i. V à tô i, n g ư ợ c lạ i, c ũ n g r ấ t t h í c h n g ô i n h à s à n g i ả n d ị, t h o á n g m á t c ủ a N g ư ờ i - m ộ t n g ô i n h à m ã i 67
TRẦN Đ Ư G lN G m ã i t r ở t h à n h b iể u t ư ợ n g n ó i l ê n c u ộ c đ ò i h ế t s ứ c t h a n h b ạ c h c ủ a v ị n g u y ê n t h ủ q u ố c g ia . B á c v à n h à t ô i đ ã t r a o đ ổ i t-ấ t n h i ề u v ề n g h ệ t h u ậ t . O t t o m ờ i B á c x e m m ộ t sô" t r a n h d o c h í n h a n h v ẽ t ừ t h ò i p h á t x ít . T r o n g b ầ u k h ô n g k h í a n h e m , n h à t ô i k ể l ạ i c h o B á c n g h e q u á t r ì n h h ì n h t h à n h c h iế c h u y h i ệ u Đ ả n g x ã h ộ i c h ủ n g h ĩ a t h ố n g n h ấ t Đ ứ c ( S E D ) ... N h à t ô i đ ã t ự m ìn h p h á c t h ả o c h i ế c h u y h i ệ u đ ó . T r ê n c h i ế c h u y h iệ u ta th ấ y có h a i b à n t a y s iế t c h ặ t. Đ ó là h ìn h ả n h tư ợ n g tr ư n g ch o sự th ố n g n h ấ t c ủ a Đ ả n g C ộ n g s ả n v à Đ ả n g X ã h ộ i D â n c h ủ t ừ n g à y 2 - 4 -1 9 4 6 , đó là b à n t a y c ủ a W ilh e lm P ie c k - N g u y ê n T ổ n g B í t h ư Đ ả n g C ộ n g s ả n Đ ứ c (K P D ) v à O t t o G r o t e w o h l - N g u y ê n C h ủ tịc h Đ ả n g X ã h ộ i D â n c h ủ (S P D ). D ạ o ấ y , c ứ s á n g s á n g , k h i đ ế n cơ q u a n , n h à t ô i m a n g t h e o m ộ t b ứ c p h á c th ả o , cù n g các đ ồ n g c h í tr a o đ ổi v à sử a ch ữ a từ n g c h i t i ế t m ộ t. C h iề u v ề , l ạ i v ẽ b ứ c m ố i. C ứ t h ế , c h o đ ế n k h i n h ấ t tr í với n h a u v ề m ộ t c h iế c h u y h iệ u h ìn h b ầ u d ụ c, có h a i b à n ta y m à u v à n g tr ê n n ề n đỏ v à c h u n g q u a n h là tê n Đ ả n g đư ợc k h ắ c t r ê n n ề n x a n h . N ó i c h u y ệ n v ề h ộ i h o ạ , n h à tô i tỏ ra r ấ t h â m m ộ n g h ệ t h u ậ t sớ n m à i c ủ a V iệ t N a m . N h à tô i n ó i với B á c : “T r ê n n h ữ n g b ứ c s ơ n m à i l à c ả m ộ t t h ế g iớ i r ấ t m ớ i lạ v à đ ầ y h ấ p d ẫ n . Đ ồ n g c h í H ồ ạ , d â n tộ c đ ồ n g c h í r ấ t a n h h ù n g m à c ũ n g r ấ t t à i h o a . D â n tộ c đ ó là m đưỢ c n h i ề u t h ứ đ á n g y ê u , đ á n g p h ụ c q u á ! ”. H a i n gư òi còn n ói ch u y ện v ề b ảo tà n g , v ề n g h ệ th u ậ t s â n k h ấ u v à n h ấ t là v ề â m n h ạ c . T ô i c ò n n h ớ , m ộ t b u ổ i tỐì, k h i B á c tồ i, n h à t ô i m ờ i B á c n g h e m ộ t đ ĩa t h u b ả n n h ạ c g ia o h ư ở n g số 9 c ủ a B e e th o v e n , s á n g tá c tro n g 68
Konrad Buclíuer - Mội chiến sĩ công an Đức bảo vệ Bác Hổ kể chuyện n h ữ n g n ă m 1 8 2 2 - 1 8 2 4 . S ự x ú c đ ộ n g lộ rõ t r ê n g ư đ n g m ặ t B á c . K h i b ả n n h ạ c v ừ a d ứ t, B á c t h o n g t h ả nói: “Q u ả đ ú n g n h ư B e e t h o v e n có lầ n nói: Â m n h ạ c c ầ n p h ả i là m c h o n g ọ n lử a t ừ t r o n g t â m h ồ n k iê n c ư ờ n g b ù n g c h á y !”. * * * B à I r e n e M o d e , n g u y ê n là p h iê n d ịc h t i ế n g P h á p tro n g ch u y ên th ă m c ủ a B á c , có g h i t r o n g n h ậ t k ý r ằ n g : “5ÓC Hồ rất quý mến vỢ chồng ông hà Thủ tướng Groteivohl, nhất là với bà dohanna. Có lần Bác nói với Thủ tướng: - Đồng chí Otto ạ, đồng chí có người vỢ rất đáng quý... Thủ tướng đáp lại: - Vâng, tôi biết...” B à M o d e c ũ n g c ó n h ậ n x é t: “Bà dohanna dáng người nhỏ nhắn, có giọng nói rất dịu dàng”. V à v ề B á c H ồ , b à v i ế t t r o n g N hật ký: “Qua hai ngày đầu được làm việc bên cạnh Bác, tôi đã nhận thấy ngay Bác là một người rất giàu tinh cảm. Người là Chủ tịch nước, nhưng có lẽ, những ai vinh dự có lần gặp Người đều không nghĩ rằng Bác đứng ở một vị trí khác biệt mà trái lại rất gần gũi như người cha, người ông, một người anh lớn... Đối với riêng tôi, Bác có sự quan tâm như của một người cha đối với con. Có lễ vi th ế mà dần dần trong công việc, tôi cũng yên tâm và tự tin hơn. Phải nói thật rằng, dịch cho Bác là cả một công việc không phải dễ dàng, bởi vi Bác nghĩ rất nhanh, hiểu biết rộng, người 69
t r Ầ n o ư cíN G dịch phải làm sao diên đạt lại cho kịp và đủ ý. Bác lại có một thứ ngôn ngữ phong phú, ý vị, hấp dẫn.” B à M o d e c ó n ó i v ó i tô i: - V ấ t v ả n h ấ t là h ô m d ịc h c h o B á c k h i N g ư ờ i đ i th ă m B ả o tà n g tr a n h D r e s d e n . N g ư ờ i có sự h iể u b iế t th ậ t u y ê n b ác v ề h ộ i h o ạ m à tô i th ì g ầ n n h ư m ù tịt. T h ỉn h th o ả n g tô i lạ i p h ả i x in p h é p B á c đư ợc h ỏ i lạ i n h ữ n g ý m à tô i k h ô n g h iể u ... 1 ^ * B á c Hổ với c á c thủy thủ ỏ cả n g S tra su n d (TP. R ostock) n g à y 2 7 -7 -1 9 5 7 . Ảnh: I. M O D E B à có n h i ề u k ỷ n iệ m k h ó q u ê n v ề B á c , n h ư l ầ n b à k ể cho B ác n g h e c h u y ệ n “Cá g ỗ xứ Nghệ” là m B á c b ậ t cư ờ i: “C ô c ũ n g b i ế t c h u y ệ n ấ y à ? ” R ồ i N g ư ờ i p h â n t í c h c h o b à h i ể u ý n g h ĩa c ủ a c â u c h u y ệ n . M ộ t c h u y ệ n k h á c : T r o n g c h u y ê n đ i t h ă m x ư ở n g đ ó n g t à u ở S t r a ls u n d , B á c r ấ t v u i v ì đ ư ợ c g ặ p v à n ó i c h u y ệ n v ố i c á c t h u ỷ t h ủ t r ẻ t u ổ i. 70
H ô m ấ y , t h ờ i t i ế t k h á đ ẹp . T ô i m u ô n g h i l ạ i m ộ t v à i h ìn h ả n h đ ế là m k ỷ n iệ m . N h ư n g , n h ữ n g n g ư ồ i có t r á c h n h iệ m n ó i: “C h ị là p h iê n d ịch c h ứ k h ô n g p h ả i p h ó n g v i ê n ả n h ! ” B á c h iể u t â m t r ạ n g c ủ a tô i, n ê n m ộ t lú c s a u B á c t h â n m ậ t bảo: “C ô I r e n e , tô i c h u ẩ n b ị c h o cô m ộ t t ấ m ả n h đ ặ c b iệ t đ â y . R ồ i N g ư ò i q u a y lạ i n ó i v ớ i c á c t h u ỷ th ủ : “N à o , c á c c h ú h ã y n g ồ i x ổ m v ớ i B á c n h é ! ” C á c c h à n g t r a i v u i t ín h n g ồ i x ổ m q u â y q u ầ n b ê n B á c . V à t ô i có đưỢc m ộ t t ấ m ả n h đ ẹ p ...” N g h e c h u y ệ n n à y , c ụ B u e t t n e r n h ư n h ố lạ i, c ư ò i r ấ t tư d i: - L ú c đ ó t ô i c ũ n g c ó m ặ t. 71
9. iế n g là k h á ch , n h ư n g tô i n h ỏ tu ố i h ơ n rất T n h iề u , v ậ y m à m ỗ i lầ n tô i đ ế n , c ụ lạ i â n c ầ n c h ă m só c n h ư v ố i m ộ t n g ư ờ i b ạ n th â n th iế t n g a n g v a i . T ự t a y c ụ là m b á n h n g ọ t t ừ t r ư ớ c h ô m t ô i đ ế n đ ể “c h u ẩ n b ị đ ó n t i ế p k h á c h q u ý V i ệ t N a m ”, t ự t a y p h a , r ó t c à p h ê , đ ư a tô i x e m n h ữ n g tò b á o m ố i x u ấ t b ả n . C ó n h ữ n g tò c ũ , n h ư n g c ụ v ẫ n lư u lạ i v ì có c á c đ o ạ n t in , b à i v iế t v ề V iệ t N a m , v ề c á c v ấ n đ ề liê n q u a n đ ế n c ộ n g đ ồ n g n g ư ờ i V iệ t ồ Đ ứ c. M ộ t h a i lầ n c ụ đ ã g ử i s a n g V iệ t N a m ch o tô i n h ữ n g tò b á o đ ề c ậ p đ ế n m ộ t v à i g ia đ ìn h n g ư ờ i V iệ t g ặ p k h ó k h ă n tr o n g v iệ c đ ịn h c ư ở Đ ứ c , có n g u y cơ tr ụ c x u ấ t , n h ư n g n h ò n h iệ t tìn h c ủ a n h ữ n g n g ư ò i Đ ứ c lá n g g iề n g , h ọ đ ã đư ợc p h é p ỗ lạ i là m ă n , s in h s ố h g , đ ả m b ả o v iệ c h ọ c h à n h c ủ a c o n c á i h ọ. R ồ i c ụ lạ i m a n g n h ữ n g c u ổ h s á c h m ố i x u ấ t b ả n c h o t ô i x e m , v à n ó i: - N ế u c ầ n c u ố h n à o c h o c ô n g v i ệ c , a n h c ứ c ầ m lấ y . T ô i c ả m ơ n c ụ r ấ t n h iề u . Q u ả là c ó n h ữ n g q u y ể n tô i c ầ n , đ a n g b ả o Q u a n g T u ấ n tìm m u a , n h ư : “Lịch sử 72
(onrad BueHucr • Mộl chiến sì công an Đức bào vệ Bác Hồ kể chuyện nước Đức hằng hỉnh ảnh”, ''Lật đổ - Erich Honecker trong các cuộc thẩm vấn”, h a i cu ốrt c ủ a E g o r k r e n z (T ổ n g B í th ư c u ố ỉ c ù n g c ủ a Đ ả n g X ã h ộ i C h ủ n g h ĩa t h ô n g n h ấ t Đ ứ c ) là : '"Thu 89” và “Những lời phản bác”... T ô i c ũ n g c ầ n n h ữ n g tò t ạ p c h í n h ư ; “Các trang mác-xít”, t r o n g đ ó đ ề c ậ p n h iề u sự k i ệ n q u a n t r ọ n g tr o n g p h o n g tr à o cộ n g s ả n v à cô n g n h â n q u ốc tế, h a y t ò “H ồ l y đ ỏ ” ( R o t F u c h s ) , d iễ n đ à n c ủ a n h ữ n g n g ư ờ i c ộ n g s ả n v à x ã h ộ i h i ệ n n a y ở Đ ứ c - n h ờ c ó tờ n à y m à t ô i “g ặ p l ạ i ” n h i ề u c á n b ộ c a o c ấ p tr ư ớ c đ â y ở C ộ n g h oà D â n ch ủ Đ ứ c. H ỏ i t h ă m v ề c ô T u y ế t , c ụ b ảo: - C ô ấ y b ỏ s a n g là m ă n ở b ê n T â y Đ ứ c r ồ i, v ì ở C o t t b u s n à y k i n h d o a n h k h ó k h ă n lắ m . N é t m ặ t c ụ b u ồ n b u ồ n , ô n g g ià t r ê n 8 0 t u ổ i rồ i, k h ô n g a i s ố h g c ù n g , m ộ t m ìn h m ộ t b ó n g , v à o v à o r a r a , t ự đ i c h ợ , t ự n ấ u ă n , h ế t x e m t iv i lạ i đ ọ c s á c h . C o n c á i th ì x a , r ấ t x a , h o ạ h o ằ n m ố i đ ến th ă m cụ . H ọ h à n g th ì c h ẳ n g c ò n a i. C ũ n g v ì t h ế , có a i đ ế n t h ă m , c ụ v u i lắ m . C ụ k ể: - G ầ n đ â y , m ộ t h ô m đi phô, cụ ngã gục g iữ a đưòng, v ì b ệ n h t im , r ấ t m a y có m ộ t t h a n h n i ê n V i ệ t N a m n h ì n t h ấ y đ ã g iú p c ụ d ậ y , đ ư a v ề n h à . T ừ đ ó , h a i n g ư ò i q u e n n h a u , t h â n n h a u . C ậ u á y t ê n là P h ú c , m ố i 2 4 , 2 5 t u ổ i. C ụ n ó i v ố i P h ú c : “T h ô i, đ ừ n g b á n t h u ố c lá n g o à i đ ư ờ n g n ữ a , v ề đ â y ở v ố i t ô i, g iú p t ô i d ọ n n h à , la u c ầ u t h a n g , ch ợ b ú a rồi tô i tr ả t iề n h à n g th á n g . C ậ u ấ y đ ế n g i ú p c á c v iệ c m à t ô i y ê u c ầ u , n h ư n g d ứ t 73
t r Ầ n đ ư ữ n g k h o á t k h ô n g lấ y tiề n , c h ỉ ă n u ố h g , rồ i tr ò c h u y ệ n v u i v ẻ rồ i r a v ề . L â u n a y c ậ u ấ y v ẫ n đ ế n , t u ầ n v à i lầ n ...” C ụ k ể m ộ t c h u y ệ n khác: - Đ ư Ợ c s ự g iớ i t h i ệ u c ủ a m ộ t n g ư ò i b ạ n đ ồ n g h ư ơ n g q u e n b i ế t t ô i, c ậ u K . t ừ M u e n c h e n đ ế n t h ă m t ô i. C ậ u ấ y m a n g t h e o h a i s ú n g lụ c . T ô i h ỏ i: “L à m g ì t h ế ? ”. C ậ u ấ y t r ả lò i; “C h á u n g h e n ó i ở m iề n Đ ô n g , n h ữ n g n g ư ờ i c ộ n g s ả n c h ư a b ị q u é t s ạ c h , c h o n ê n p h ả i có sú n g phòng t h â n ”. T ô i cư ờ i: “L à m gì có chuyện n g h i ê m t r ọ n g t h ể ' v à c h ỉ l ê n t ư ò n g : “Đ ấ y , c ậ u x e m , t ô i có B á c H ồ p h ù h ộ đây’. K . n h ìn ả n h B á c H ồ, n é t m ặ t d ịu h ẳ n l ạ i ... C ứ n h ư th ế , h ế t c h u y ệ n n ọ đ ế n c h u y ệ n k ia , từ c h u y ệ n r iê n g tư đ ế n v i ệ c đ ạ i s ự t r ê n t h ế g iớ i. H ơ n 4 0 n ă m tr o n g n g h ề c ô n g a n , c ụ đ i n h iề u , t h ấ y n h iề u , s u y n g h ĩ n h i ề u . G iò đ â y , v ẫ n q u a n t â m đ ủ c h u y ệ n , d ư ờ n g n h ư k h ô n g m ệ t m ỏ i. L ầ n g ầ n đ â y n h ấ t , c ụ m ò i t ô i v à c o n d â u t ô i ở l ạ i ă n c ơ m c ù n g c ụ . T ô i n h ậ n lò i, c ò n c o n d â u p h ả i v ề đ ó n c h á u ỏ n h à tr ẻ , lú c n à o tô i c ầ n đ ó n th ì b á o q u a đ iệ n t h o ạ i d i đ ộ n g . T ự t a y c ụ là m m ó n k h o a i t â y , k h o t h ị t v à t r ộ n s a l á t c à c h u a , d ư a c h u ộ t. K h i ă n , c ụ v ẫ n h à o h ứ n g k ể c h u y ệ n v ề c h u y ế n đ i b ả o v ệ B á c H ồ . H ơ n m ộ t lầ n , c ụ n ó i: - Đ ó l à b ả y n g à y t u y ệ t v ờ i, t h ậ t đ á n g n h ớ . B ả y n g à y ấ y t ô i k h ô n g g ặ p vỢ c o n , n h ư n g đ ư ợ c g ầ n B á c H ồ , t ô i có c ả m g iá c là đ ư ợ c d ự m ộ t k h o á đ ạ i h ọ c n ữ a . L â u n a y , đ ế n g ặ p cụ , g h i c h é p m ọ i đ iề u c ụ k ể, so n g t ô i k h ô n g h ề c h o c ụ b iế t là s ẽ v iế t m ộ t c u ố h s á c h n h ỏ v ề c ụ . B ỏ i v ì, n ó i r a n h ư t h ế , s ẽ m ấ t t ự n h i ê n t r o n g c á c 74
Konrad Buettuer - Một chiến sì công an Đức bảo vệ Bóc Hồ kể chuyện c u ộ c c h u y ệ n t r ò , h ơ n n ữ a c ụ s ẽ k h ô n g m u ố n g iớ i t h i ệ u v ê c ụ . C ó l ầ n c ụ n ói: - S u ố t cuộc đòi tô i, t ô i làm việc h ế t m ìn h , l à m t r o n g l ặ n g lẽ , k h ô n g m à n g d a n h t iế n g , đ ịa vỊ. B a o b u ồ n v u i t r o n g đ ò i, b a o t i n y ê u , k h á t v ọ n g ... C o n n g ư ò i t a , k h i s ố n g , c h ỉ n ê n l à m n h ữ n g đ iề u t ố t đ ẹ p , c ó íc h c h o n g ư ò i k h á c , c h o c ộ n g đ ồ n g . L à m a n n in h , c ó l ẽ c ũ n g l à m ộ t c á c h n h ư th ế . T ô i n ó i v ớ i cụ : - Q u ả t h ậ t , c h ỉ' q u a n h ữ n g đ iề u n g h e v ề c ụ , đ ã có t h ể n ó i c u ộ c đ ờ i c ụ h o à n t o à n có íc h c h o n g ư ò i k h á c , c h o c ộ n g đ ồ n g . C h ỉ r i ê n g n h ữ n g g ì c ụ đ ã là m c h o V iệ t N a m c ũ n g đ á n g v i ế t n ê n m ộ t b à i b á o d à i... C ụ c ư ò i; - C ả m ơ n a n h . N h ư n g , n h ữ n g n g ư ờ i Đ ứ c có s ự g ắ n b ó í t n h i ề u v ớ i V i ệ t N a m n h ư t ô i t h ì đ â u c ó ít . A n h t ừ n g s ố h g n h i ề u n ă m t r ê n đ ấ t n ư ớ c c h ú n g t ô i, h ẳ n a n h r õ đ i ề u đ ó ... V â n g , tô i rõ v à c ũ n g đ ã v iế t n h iề u v ề t ìn h đ o à n k ế t g ắ n b ó c ủ a n h â n d â n C ộn g h o à D â n c h ủ Đ ứ c tr o n g n h ữ n g n ă m n h â n d â n ta ch ố n g M ỳ, cứ u n ư ốc. L àm sao q u ê n đưỢc n h ữ n g q u ầy h à n g đoàn k ế t, n h ữ n g GUỘC h iế n m á u , n h ữ n g p h o n g trà o q u y ê n g ó p ch o V iệ t N a m . “Đoàn kết với Việt Nam là sự nghiệp của trái tim, là nhu cầu của trái tim..!’ B a o lò i c a , c â u h á t t r à n đ ầ y t ìn h y ê u V iệ t N a m . N hưng, những người n hư cụ K onrad B u ettn e r k h ô n g p h ả i l à n h iề u . T r o n g m ư ờ i n ă m á c l i ệ t n h ấ t c ủ a c h i ế n t r a n h , c ụ đ ã có m ặ t ở V iệ t N a m , m ỗ i n ă m s á u 75
TRẦ n Đ U Ơ N tB th á n g ; n ế u c ộ n g lạ i, có n ă m n ă m liề n c ụ s ô n g tr o n g g i a n la o , t h ử t h á c h , t r o n g lử a đ ạ n c ù n g c h ú n g t a . M ỗ i n á m đ i, c ụ s ú t 2 0 k g , m ư ò i n ă m c ộ n g l ạ i l à 2 0 0 k g t h ị t c ủ a m ộ t c o n n g ư ò i! S ự h y s i n h , c ố h g h i ế n n h ư c ụ l à q u ý h iế m v ô c ù n g . A y là c h ư a n ó i v ề c h u y ê n m ô n , v ề n h ữ n g đ ó n g góp c ụ th ể củ a c ụ k h i ở V iệ t N a m . R ồ i t ừ s a u n g à y n ư ớ c Đ ứ c t h ổ h g n h ấ t , c ụ v ẫ n tíc h cự c h o ạ t đ ộ n g tr o n g H ộ i tư ơ n g tr ớ n g o ạ i k iề u , đ ă cư u m a n g , g iú p đ ỡ b i ế t b a o a n h c h ị e m t r o n g c ộ n g đ ồ n g n g ư ò i V i ệ t ở Đ ứ c ... N g ư ò i t a n ó i r ằ n g , n g ư ờ i g ià r ấ t t h í c h n ó i c h u y ệ n . C ụ B u e t t n e r c ũ n g v ậ y . M ọ i ý n g h ĩ, k ý ứ c v ẫ n s á n g rõ, tư d i n g u y ê n , c ụ n ó i, n h ư đ ể d ố c b ầ u t â m s ự , c h o d ù n g ư ò i n g h e c h ỉ l à m ộ t n h à b á o t r ẻ V i ệ t N a m - “t r ẻ ” đ â y l à t r ẻ h ơ n c ụ , c h ứ t ô i c ũ n g q u á 6 0 r ồ i. C h â n đ a u , n h ư n g c ụ c ũ n g t h í c h đ i lạ i. C ụ h a y r ủ t ô i đ i b ộ , g iớ i t h i ệ u t ừ n g d ã y phô", s â n b ã i. cả n h ữ n g că n n h à tạ m t r ú , n g h ỉ q u a đ ê m c h o n h ữ n g n g ư ò i s a cơ l õ v ậ n . C ả k h u k ỷ n iệ m c á c c h iế n s ĩ c h ố h g p h á t x ít, c á c c h iế n s ĩ H ồ n g q u â n X ô v iế t h y s in h ở C o ttb u s n à y , c á c n ạ n n h â n c h iế n tr a n h , K h i tô i d ừ n g lạ i đ ọc t ê n tu ổ i cá c c h iế n s ĩ N g a , ô n g c ụ lạ i k ể tô i n g h e c h u y ế n đ i th e o B á c H ồ đ ế n v i ế n g Đ à i k ỷ n iệ m c á c c h i ế n s ĩ H ồ n g q u â n L i ê n X ô h y s i n h t ạ i B e r li n . C ụ b ả o : - Đ à i k ỷ n i ệ m ấ y t h ậ t t r a n g n g h iê m , t h ậ t o a i h ù n g !. V à b ả o t ô i n g ồ i l ê n c h iế c g h ế d à i t r o n g k h u ô n v iê n , c ụ k ể t ô i n g h e n h ữ n g c h i t i ế t q u ý , l ầ n đ ầ u t ô i đưỢc b iế t : 76
- B á c H ồ và các th à n h v iên t r o n g Đ o à n đ ạ i b iể u V iệ t N a m đ ến đ ặ t v ò n g h oa v à v iế n g Đ à i ở T r e p to n t h u ộ c t h ủ đô B e r l i n v à o c h iề u 3 0 - 7 . T ô i c ò n n h ớ , g iữ a m ù a h è , đ ộ t n h i ê n tr ờ i tr ở g ió v à s e l ạ n h . B á c p h ả i k h o á c t h ê m c h iế c á o m ă n g t ô m à u s á n g . T r ư ố c k h i đ ế n v i ế n g , B á c H ồ đưỢc t h ô n g b á o : t r o n g C h i ế n t r a n h t h ê g iớ i t h ứ h a i, c ó tớ i 2 0 .0 0 0 c h i ế n s ĩ H ồ n g q u â n L i ê n X ô h y s in h t r ê n c á c đ ư ồ n g p h ố B e r l i n t r o n g c u ộ c g i ả i p h ó n g t h à n h phô"... N g ư ờ i r ấ t x ú c đ ộ n g v ì B e r li n l à m ộ t t r o n g n h ữ n g t h à n h phô" ở Đ ứ c b ị c h i ế n t r a n h tà n p h á n ặ n g n ề n h ấ t. T ron g b ốn n ă m , từ 1941 đ ến 1 9 4 5 , A n h và M ỹ đã n é m 3 6 5 tr ậ n b om x u ố n g m ộ t '''Z\ B á c H ồ viến g Đ ài k ỷ niệm các chiến sĩ H ổng quân Liên Xô đã h y sinh trong Chiẽn tranh th ế giới th ứ II tại Treptow. Beríin. (30-7-1957) Ảnh; HORST STURM 77
TRẦN ĐƯOÍNC3 d i ệ n t í c h 2 8 , 5 c â y sô" v u ô n g c ủ a t h à n h p h ố , l à m c h o k h o ả n g 7 0 -9 0 tr iệ u m é t k h ố i x â y d ự n g b ị h ư h ỏ n g hoàn to à n . R iê n g ỏ khu vực Đ ông B e r lin có tớ i 1 8 5 0 0 0 c ă n h ộ n h à ở b ị h u ỷ h o ạ i. 8 6 % c á c p h ò n g h ọ c v à 79 % g i ư ò n g b ệ n h k h ô n g s ử d ụ n g đ ư ợ c n ữ a . T o à n b ộ h ệ th ố h g đ ư ò n g tà u n g ầ m v à tà u n h a n h tro n g t h à n h phô" n g ừ n g h o ạ t đ ộ n g . M ộ t n ử a số c ầ u cố h g sụ p đ ổ , k h ô n g đ i l ạ i đ ư ợ c ... C ụ B u e t t n e r n ó i t ớ i đ â y t h ì t r ò i t ô i, c o n d â u t ô i đ ế n đ ó n v ề . Đ à n h h ẹ n vớ i c ụ n g à y m a i tiế p tụ c c â u c h u y ệ n đ a n g d ở d a n g ... 78
lO. á n g hôm sau, tôi v à Q u a n g T u ấ n đ a n g b à n x e m S s ẽ đ ế n c ụ B u e t t n e r v à o g iò n à o đ ể h ẹ n c ụ t h ì c ụ g ọ i c h o tô i tr ư ớ c . C ụ b ả o s ẽ đ ế n n h à Q u a n g T u ấ n t i ế p t ụ c c â u c h u y ệ n c ù n g tô i v à c ũ n g là đ ể c h ia t a y tr ư ó c k h i tô i đi B e r lin v à từ đó đ i th ă m cá c th à n h phô' ở m iề n T â y nước Đ ứ c. T ô i t h ư a v ố i cụ: - C h á u T u ấ n đ ư a x e đ ế n đ ó n cụ . C ụ cư ò i bảo: - K h ô n g , t ô i m u ô n đ i b ộ , đ i t ắ t n h a n h t h ô i. T ô i c ầ n đưỢc v ậ n đ ộ n g m à . Đ ã m ấ y n g à y n a y t ô i đ i b ộ í t q u á ! T ôi c ũ n g đ ã v à i lầ n c ù n g cụ đi th e o co n đ ư ò n g tắ t ấ y . G ọ i là “t ắ t ”, v ì k h ô n g đ i t r ê n p h ô ' m à r ẽ q u a c á c k h u r ừ n g t h ô n g , b ạ c h d ư ơ n g , có t h ể t h ấ y n h ữ n g c â y g ỗ v ắ t q u a k h e nư ốc, n h ữ n g h ồ h oa sú n g , n h ữ n g đ à n v ị t v u i m ắ t. T ô i có t h ể h ì n h d u n g c ả n h t h i ê n n h i ê n t r ư ố c đ â y , k h i c h iía r a đ ò i n h ữ n g k h u t ậ p t h ể r ộ n g lớ n v à h i ệ n đ ạ i n h ư S c h m e ln i t z , có n h i ề u t r ả n g h ồ n g v à c ú c r ự c rỡ, k h i có g ió lớ n lạ i t h ấ y t ừ n g v ạ t c á t b a y t r ắ n g x o á ... C á c đ ư ò n g p h ô' ỗ đ â y đưỢc g h i t ê n t r ê n 79
TRẦ n đ ư ơ n g b iể n b ằ n g h a i th ứ t iế n g Đ ứ c v à S o r b e n . S o r b e n là d â n t ộ c í t n g ư ò i d u y n h ấ t ở Đ ứ c . C ó đ iề u , t ô i k h ô n g t h ấ y b à con n g ư ò i d â n tộ c tr o n g cá c b ộ tr a n g p h ụ c cổ tru y ền củ a h ọ n h ư ở B a u tz e n , D re sd en . N ó i ch u n g , p h ố x á n ơ i đ â y y ê n tĩn h , k h ô n g s ầ m u ấ t , ồ n à o ... N h i ề u b ứ c t ư ợ n g , t ê n t r ư ò n g , t ê n phô', t ê n c â u l ạ c b ộ v ẫ n g iữ n g u y ê n n h ư c ũ . K h i c ụ B u e t t n e r đ ế n c ũ n g l à lú c c o n g á i t ô i l à K iề u H oa và cháu ngoại T hu P hư ơng b ấm chuông n goài c ử a . T h ế l à c á i c ă n h ộ x i n h x i n h đ ô n g v u i h ẳ n l ê n , có g ià có t r ẻ , c ó n g ư ò i Đ ứ c , n g ư ò i V i ệ t . C ụ B u e t t n e r m u ố h b ế T h u P h ư ơ n g , n h ư n g c h á u c ò n lạ , c h ỉ c ư ò i c h ứ k h ô n g t h e o c ụ . C ụ c ũ n g r ấ t t h í c h c o n c h im a n h t ú c t r o n g lồ n g m à u x a n h , l ư n g s ọ c đ e n , đ a n g h ó t r í u r í t ... C ầ m t á c h c à p h ê c o n d â u t ô i v ừ a p h a x o n g v à k íĩử i m ò i c ụ , c ụ v u i v ẻ n h ấ p m ộ t c h ú t , q u a y s a n g t ô i, n ó i: - T ô i p h ả i bổ s u n g v à o đ o ạ n đ ầ u c ủ a c â u chuyện h ô m q u a là Đ ạ i s ứ q u á n l i ê n X ô c ũ n g c ử C ô n g s ứ S t. A x t a v in l à m đ ạ i d iệ n , t h á p t ù n g B á c H ồ đ i v i ế n g Đ à i k ỷ n iệ m . C ò n p h ía Đ ứ c có Đ ặ c p h á i v iê n đ ặ c b iệ t F r itz la r fe , C h ủ tịc h U ỷ b a n t h a n h tr a T r u n g ư ơ n g Đ ả n g c ù n g m ộ t s ố c á n bộ ca o c ấ p k h á c c ủ a Đ ả n g , N h à nư ớc, m ặ t t r ậ n v à q u â n đ ộ i. T h o á n g m ộ t v ẻ t r ầ m n g â m , c ụ B u e t t n e r n h ớ lạ i: - N g à y c h i ế n t r a n h k ế t t h ú c , t ô i m ố i 1 8 t u ổ i, t u y ở x a n h ư n g c ũ n g b iế t c h ín h p h ủ L iê n X ô đ ã cử ô n g M i c a i a n s a n g B e r l i n p h ụ t r á c h v iệ c t ổ c h ứ c l ạ i đ ờ i s ố n g c ủ a n h â n d â n . K h ắ p m ọ i n ơ i, c á c c h i ế n s ĩ X ô v i ế t h o ạ t đ ộ n g tíc h c ự c n h ằ m b ìn h th ư ò n g h o á đ ò i s ô n g k i n h t ế v à v ă n h o á ... 80
(onrad BuGỈIuer ■ Mội chiến ỉĩ công an Đức bảo vệ Bóc tíồ kể chuyện Đ ể t ỏ lò n g b iế t ơ n s â u s ắ c đ ố ĩ vớ i n h ữ n g n g ư ò i c o n ư u t ú c ủ a n h â n d â n X ô v i ế t đ ã n g ã x u ố n g v ì h o à b ìn h v à t ự d o c ủ a n h â n d â n Đ ứ c , C h ủ t ịc h W ilh e lm P ie c k đ ã đ ề n g h ị d ự n g lê n Đ à i k ỷ n iệ m n à y n g a y s á t c ô n g v iê n n ổ i t i ế n g T r e p to w . C ô n g t r ìn h h ù n g v ĩ đưỢc k h ỏ i c ô n g v à o th á n g 6 n ă m 1 9 4 6 v à h o à n th à n h v à o th á n g 5 -1 9 4 9 , t r ò n n ă m t h á n g trư ớ c k h i n ư ố c C ộ n g h o à D â n c h ủ Đ ứ c r a đ ờ i... C ụ k ể t i ế p c â u c h u y ệ n h ô m q u a: - Đ o à n x e ch ở B á c H ồ v à các v ị cù n g đi d ừ n g lạ i ở đ ạ i lộ m a n g t ê n n h à t h i h à o v ĩ đ ạ i N g a P u s c h k in . B á c x u ố n g x e , l ặ n g l ẽ đ ọ c h à n g c h ữ k h ắ c t r ê n t ả n g đ á lớ n ''Vinh quang đời đời b ằ n g h a i th ứ tiế n g Đ ứ c v à N g a các anh hùng đã hy sinh vi tự do và độc lập của tô quốc Xô uiết”. K h u v ự c Đ à i k ỷ n iệ m đưỢc l á t b ằ n g n h ữ n g p h i ế n đ á to , c h ạ y d à i t r o n g lò n g m ộ t v ư ò n c â y r ộ n g lố n . D ọ c h a i b ê n b ò là n h ữ n g c â y b ạ c h d ư ơ n g r ủ c à n h . 0 góc đ ạ i lộ P u s c h k i n q u ặ t v à o k h u Đ à i k ỷ n i ệ m “Người mẹ T ổ quốc' đư ợc d ự n g lê n b ằ n g đ á cẩ m th ạ c h : m ộ t b à m ẹ !'^ga, v ố i lò n g y ê u t h ư ớ n g v ô h ạ n , c ú i x u ố h g n h ữ n g n g ư ò i c o n đ ã h y s i n h . T iế p đ ế n là h a i t ả n g đ á c ẩ m t h ạ c h m à u đ ỏ tư Ợ n g t r ư n g c h o h a i lá cò r ủ , p h ía tr ư ớ c c ó tư Ợ n g h a i c h i ế n s ĩ H ồ n g q u â n đ a n g q u ỳ x u ố h g c ú i ch à o , m ũ đ ể sa n g bên. P h ầ n t r u n g t â m c ủ a k h u Đ à i k ỷ n iệ m là n ă m ô cỏ lớ n h ì n h v u ô n g n ố i t i ế p n h a u t r ê n t r ụ c c h ín h . T r ê n n ă m b ệ đ á có n ă m v ò n g h o a đ ư ợ c đ ô b ằ n g k im l o ạ i. D ư ớ i đ ó l à t h i h à i c ủ a n g ó t 5 0 0 0 ch iến sĩ X ô v iế t đ ã đ ư ợ c g o m lạ i tr ê n c á c đ ư ờ n g p h ố tr o n g n h ữ n g n g à y k ế t t h ú c c h i ế n t r a n h . D ọ c t h e o n ă m ô cỏ , c ả h a i p h ía , 81
«k TRẦN €3ƯCJNG n g ư ờ i t a t h ấ y tá m b ứ c p h ù đ iê u t h ể h iệ n c u ộ c c h iế n đ ấ u đ ầ y h y s i n h c ủ a c á c d â n t ộ c X ô v iế t . V ò n g h o a t r ắ n g c ủ a B á c H ồ đưỢc b ố ii c h i ế n s ĩ c ủ a Q u â n đ ộ i q u ố c g ia n h â n d â n Đ ứ c t r â n t r ọ n g đ ỡ l ê n tr ư ớ c l ă n g . B á c H ồ v à n h ữ n g n g ư ờ i c ù n g đ i b ư ớ c s a u vòng h o a, th e o các b ậc th a n g . T r ê n th á p lă n g là tưỢ ng n g ư ò i c h i ế n s ĩ H ồ n g q u â n c a o 1 1 ,6 m é t . T a y t r á i a n h b ế e m b é Đ ứ c đ ư ợ c c ứ u t h o á t t r o n g lử a đ ạ n , t a y p h ả i m a n g th a n h gư ơm , m ũ i gưdm ch ú c x u ổ h g n h ư v ừ a c h ặ t đ ứ t c á i m ó c c h ữ th ậ p c ủ a b è lũ p h á t x ít. B ứ c tưỢng n à y có x u ấ t x ứ từ m ộ t câu c h u y ệ n có th ậ t: n g à y 2 9 - 4 - 1 9 4 5 , t ạ i đ iể m t i ế p x ú c c ủ a đ ạ i lộ P u t s c h k i n v à phô" E p s e n g ầ n c ô n g v i ê n T r e p t o w , t h ư ợ n g u ý H ồ n g q u â n T .A . L u k j a n o w i t s c h đ ã c ứ u t h o á t m ộ t e m b é Đ ứ c . N h à v ă n B o r i s P o le v o i t ừ n g c h ứ n g k i ế n c ả n h tưỢng n ày , đ ã k ể lạ i c â u c h u y ện cảm đ ộ n g tro n g m ộ t tá c p h ẩ m củ a ôn g . B á c H ồ đ ứ n g v i ế n g k h á l â u tr ư ớ c t ư ợ n g đ à i. M ớ i hôm q u a, n g à y 2 9 -7 , tạ i B ảo tà n g tra n h D resd en , N g ư ò i r ấ t x ú c đ ộ n g tr ư ó c t ìn h c ả m c ủ a L iê n X ô q u a v iệ c c á c c h i ế n s ĩ H ồ n g q u â n đ ã b ả o v ệ v à t ì m l ạ i c h o t h à n h p h ô ' n h ữ n g b ứ c t r a n h g iá t r ị. H ô m n a y , t r ê n đ ỉn h c a o c ủ a k h u v ư ò n T r e p t o w , tr ư ớ c t ư ợ n g đ à i v ĩ đ ạ i n à y , N g ư ò i v ô c ù n g x ú c đ ộ n g lắ n g n g h e c â u c h u y ệ n v ề tấ m lò n g y ê u th ư d n g v à q u ả c ả m c ủ a L u k ja n o w its c h . N g ư ờ i tỏ ý c ả m p h ụ c c ô n g tr ìn h k iế n tr ú c v ĩ đ ạ i c ủ a n h à đ iê u k h ắ c G .v . W u ts c h e tik c ũ n g t ừ n g 'là n g ư ò i lín h tr ự c tiế p c h iế n đ ấ u ở m ặ t tr ậ n . B á c H ồ h à i lò n g đ ư ợ c b iế t : h à n g n ă m , c ứ v à o n g à y g i ả i p h ó n g , n g à y th à n h lậ p n ư ớ c C ộ n g h o à D â n c h ủ Đ ứ c, n g à y c á c h m ạ n g t h á n g M ư ò i N g a v à n g à y t h à n h lậ p Q u â n đ ộ i X ô 82