Một số giải pháp phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở thành phố Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 446 (Kì 2 - 1/2019), tr 1-8<br /> <br /> MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG<br /> TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC<br /> Huỳnh Thị Ngọc Mai - Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Hóc Môn, Thành phố Hồ Chí Minh<br /> Ngày nhận bài: 01/12/2018; ngày sửa chữa: 10/12/2018; ngày duyệt đăng: 20/12/2018.<br /> Abstract: Based on the current status, in this article, we will present 7 solutions to develop<br /> principals of the secondary school in Ho Chi Minh City meeting the requirements of education<br /> renovation. The research results are not only meaningful for the study area but also can be applied<br /> to other localities with similar conditions throughout the country.<br /> Keywords: Principals, the requirements of education renovation, standard for principal, secondary<br /> school.<br /> Xuất phát từ thực trạng trên, bài viết đề xuất một số<br /> giải pháp phát triển ĐNHT trường THCS TP. Hồ Chí<br /> Minh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.<br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> Xuất phát từ thực trạng vấn đề, định hướng phát triển<br /> GD-ĐT của TP. Hồ Chí Minh và những nguyên tắc,<br /> chúng tôi đề xuất một số giải pháp phát triển ĐNHT<br /> trường THCS TP. Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu đổi mới<br /> giáo dục như sau:<br /> 2.1. Tổ chức cụ thể hóa Chuẩn hiệu trưởng trường<br /> trung học cơ sở phù hợp với đặc điểm phát triển giáo<br /> dục trung học cơ sở Thành phố Hồ Chí Minh trong bối<br /> cảnh đổi mới giáo dục hiện nay<br /> 2.1.1. Mục đích và ý nghĩa<br /> Trên cơ sở cụ thể hóa CHT, mỗi HT trường THCS<br /> tại TP. Hồ Chí Minh sẽ tự đánh giá, từ đó xây dựng kế<br /> hoạch học tập, rèn luyện, tự hoàn thiện và nâng cao năng<br /> lực lãnh đạo, quản lí nhà trường; các cơ quan quản lí giáo<br /> dục của TP. Hồ Chí Minh đánh giá, xếp loại HT trường<br /> THCS nhằm phục vụ cho các hoạt động phát triển ĐNHT<br /> trường THCS; các cơ sở GD-ĐT có chức năng đào tạo,<br /> bồi dưỡng nhà giáo và cán bộ quản lí (CBQL) cơ sở giáo<br /> dục ở địa phương hoặc trong nước xây dựng, đổi mới<br /> chương trình đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực<br /> lãnh đạo, quản lí của ĐNHT trường THCS đương chức<br /> và đội ngũ cán bộ kế cận (đội ngũ cán bộ nguồn để bổ<br /> nhiệm HT trường THCS).<br /> 2.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện<br /> Để thực hiện có hiệu quả giải pháp này, Giám đốc Sở<br /> GD-ĐT thực hiện hoạt động quản lí theo các chức năng<br /> cơ bản (kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra) gồm<br /> các bước sau:<br /> - Bước 1. Thành lập Ban Nghiên cứu về Cụ thể hóa<br /> CHT trường THCS phù hợp với đặc điểm phát triển giáo<br /> dục THCS tại TP. Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu đổi mới<br /> <br /> 1. Mở đầu<br /> Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp<br /> hành Trung ương [1], Bộ GD-ĐT đã triển khai và công bố<br /> Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, trong đó có yêu<br /> cầu: “hiệu trưởng (HT), phó HT được đánh giá hằng năm<br /> từ loại đạt yêu cầu trở lên theo quy định Chuẩn hiệu<br /> trưởng (CHT) trường tiểu học, trường trung học; được bồi<br /> dưỡng, tập huấn về lí luận chính trị, quản lí giáo dục và<br /> chương trình mới theo quy định” [2; tr 32]. Do vậy, phát<br /> triển đội ngũ hiệu trưởng (ĐNHT) trường trung học cơ sở<br /> (THCS) không những là việc làm vừa có tính cấp thiết mà<br /> vừa có tính chiến lược lâu dài và phải xem đây là khâu đột<br /> phá trong việc cải tiến cơ chế quản lí và nâng cao chất<br /> lượng giáo dục nhằm phát triển sự nghiệp GD-ĐT.<br /> Trong những năm qua, bên cạnh những mặt mạnh,<br /> công tác phát triển ĐNHT trường THCS ở TP. Hồ Chí<br /> Minh vẫn còn tồn tại những yếu kém. Cụ thể: Sở GD-ĐT<br /> TP. Hồ Chí Minh chưa cụ thể hóa được CHT trường<br /> THCS phù hợp với điều kiện phát triển KT-XH và phát<br /> triển GD-ĐT của Thành phố; Sở GD-ĐT, Sở Nội vụ,<br /> UBND các quận/huyện trên địa bàn Thành phố chưa điều<br /> chỉnh quy hoạch phát triển đội ngũ nhân lực giáo dục,<br /> trong đó có quy hoạch phát triển ĐNHT các trường<br /> THCS để đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết số<br /> 29-NQ/TW; Phương thức bổ nhiệm, luân chuyển HT<br /> trường THCS chưa đổi mới để phù hợp với yêu cầu đổi<br /> mới giáo dục; Công tác bồi dưỡng ĐNHT trường THCS<br /> để đạt và vượt CHT, các kĩ năng để làm tốt công tác quản<br /> lí và phù hợp với điều kiện phát triển KT-XH và đổi mới<br /> giáo dục tại TP. Hồ Chí Minh chưa tốt; Hoạt động đánh<br /> giá quá trình quản lí và đánh giá kết quả hoạt động quản<br /> lí của HT trường THCS chưa được các UBND quận/<br /> huyện, Phòng Nội vụ, Phòng GD-ĐT chú trọng; Chưa có<br /> các giải pháp đặc trưng nhằm tạo môi trường thuận lợi<br /> (tạo động lực) cho ĐNHT trường THCS phát triển.<br /> <br /> 1<br /> <br /> Email: ngocmai.pgdhocmon@gmail.com<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 446 (Kì 2 - 1/2019), tr 1-8<br /> <br /> giáo dục hiện nay (gọi tắt là “Cụ thể hóa CHT”): Ban<br /> này được thành lập theo quyết định của Giám đốc Sở<br /> GD-ĐT; có trưởng ban, các phó trưởng ban, có thành<br /> phần là các trưởng phòng GD-ĐT quận/huyện và một số<br /> thành viên có kinh nghiệm trong công tác đánh giá đội<br /> ngũ nhân sự giáo dục.<br /> - Bước 2. Chỉ đạo Ban Nghiên cứu Cụ thể hóa CHT<br /> thực hiện lần lượt các công việc sau:<br /> 1) Tổ chức các hoạt động nghiên cứu để có kết quả làm<br /> cơ sở cho việc định ra các nội dung cần cụ thể hóa trong<br /> mỗi tiêu chí của CHT trường THCS hiện hành. Cụ thể:<br /> + Các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp<br /> đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT (theo Nghị quyết số<br /> 29/NQ-TW), trong đó có đổi mới giáo dục THCS; từ đó<br /> xác định được các yêu cầu về phẩm chất và năng lực của<br /> HT trường THCS nói chung.<br /> + Các yêu cầu của Chiến lược phát triển KT-XH và<br /> phát triển GD-ĐT của TP. Hồ Chí Minh, trong đó có giáo<br /> dục THCS; từ đó xác định được các yêu cầu về phẩm<br /> chất và năng lực của HT trường THCS đáp ứng các yêu<br /> cầu phát triển KT-XH và phát triển GD-ĐT hiện nay.<br /> + Các đặc điểm về truyền thống, lối sống, đặc điểm<br /> tâm lí và nhận thức CBQL của TP. Hồ Chí Minh để từ<br /> đó xác định được các yêu cầu về phẩm chất và năng lực<br /> quản lí của HT trường THCS phù hợp với các đặc điểm<br /> nêu trên.<br /> 2) Vận dụng các kết quả nghiên cứu nêu trên để cụ<br /> thể hóa một số tiêu chí trong CHT trường THCS hiện<br /> hành (do Bộ GD-ĐT ban hành theo Thông tư số<br /> 14/2018/TT-BGDĐ ngày 20/7/2018 của Bộ trưởng Bộ<br /> GD-ĐT) để xây dựng Văn bản về Cụ thể hóa CHT, trong<br /> đó có các tiêu chí phù hợp với yêu cầu đổi mới căn bản,<br /> toàn diện giáo dục THCS theo Nghị quyết số 29/NQTW, phù hợp với Chiến lược phát triển KT-XH và phát<br /> triển GD-ĐT của TP. Hồ Chí Minh.<br /> 3) Tổ chức quá trình lấy ý kiến góp ý vào văn bản dự<br /> thảo Cụ thể hóa CHT, trong đó có các công việc cụ thể:<br /> + Tuyên truyền trong các lực lượng tham gia giáo dục và<br /> quản lí giáo dục trong địa phương về ý nghĩa và tầm quan<br /> trọng của hoạt động này; ban hành văn bản hướng dẫn<br /> góp ý cho dự thảo, trong đó có yêu cầu trả lời về các mức<br /> độ cần thiết đối với các tiêu chí được bổ sung vào Chuẩn;<br /> + Gửi văn bản Dự thảo Cụ thể hóa CHT đến các cơ sở<br /> giáo dục THCS, các CBQL trường THCS, các cơ quan<br /> quản lí nhân sự giáo dục Thành phố (như Sở Nội vụ, Ban<br /> Tổ chức Thành ủy), các cơ quan quản lí nhân sự giáo dục<br /> cấp quận/huyện đã được phân cấp quản lí các trường<br /> THCS (như Phòng GD-ĐT, Phòng Nội vụ, UBND các<br /> xã, phường, thị trấn) để xin ý kiến góp ý cho những bổ<br /> sung và xin các ý kiến bổ sung cho Chuẩn đã cụ thể hóa;<br /> <br /> + Tổ chức việc tiếp thu các kết quả góp ý cho văn bản<br /> Dự thảo Cụ thể hóa CHT, đồng thời xử lí (tổng hợp các<br /> kết quả trả lời đó) nhằm chuẩn bị hoàn chỉnh văn bản;<br /> + Tổ chức các hội thảo khoa học, hội nghị toàn ngành để<br /> xin ý kiến của các nhà lãnh đạo, quản lí và các nhà khoa<br /> học về nội dung văn bản Dự thảo.<br /> 4) Tổ chức chỉnh văn bản dự thảo để có văn bản chính<br /> thức về Cụ thể hóa CHT trường THCS.<br /> 5) Ra quyết định quản lí của Giám đốc Sở GD-ĐT về<br /> việc Ban hành văn bản “CHT trường THCS đã cụ thể<br /> hóa phù hợp với đặc điểm phát triển giáo dục THCS tại<br /> TP. Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện<br /> nay” để các cơ quan quản lí nhân sự giáo dục của quận/<br /> huyện, các HT trường THCS và những người có liên<br /> quan sử dụng trong quản lí nhân sự giáo dục của TP. Hồ<br /> Chí Minh; đồng thời soạn thảo và ban hành một bản<br /> hướng dẫn vận dụng văn bản.<br /> 2.1.3. Điều kiện thực hiện<br /> - Sau khi Cụ thể hóa CHT, Sở GD-ĐT cần có hướng<br /> dẫn cụ thể cho phù hợp với các yêu cầu đổi mới GD-ĐT<br /> trong từng giai đoạn.<br /> - Phải có sự thống nhất của lãnh đạo Sở, Phòng GD-ĐT,<br /> đội ngũ CBQL và giáo viên các trường THCS; đồng thời<br /> huy động được các thành phần trên tham gia vào soạn<br /> thảo, góp ý kiến để hoàn chỉnh. Phải tìm được một đội ngũ<br /> các nhà khoa học, nhà lãnh đạo và quản lí giáo dục có kinh<br /> nghiệm về công tác quản lí nhân lực giáo dục và quản lí<br /> trường THCS vào “Ban Nghiên cứu Cụ thể hóa CHT”.<br /> 2.2. Tổ chức xây dựng, định kì bổ sung, điều chỉnh quy<br /> hoạch cán bộ quản lí, hiệu trưởng trường trung học cơ<br /> sở theo từng giai đoạn<br /> 2.2.1. Mục đích và ý nghĩa<br /> - Nhằm đẩy mạnh công tác quy hoạch và luân chuyển<br /> cán bộ lãnh đạo, quản lí đến năm 2020 và những năm<br /> tiếp theo, trong đó chủ yếu tập trung vào phát hiện sớm<br /> nguồn cán bộ trẻ có đức, có tài, có triển vọng về khả năng<br /> quản lí, đưa vào quy hoạch (danh sách cán bộ nguồn để<br /> bổ nhiệm vào ĐNHT trường THCS) để có kế hoạch đào<br /> tạo, bồi dưỡng, tạo nguồn các chức danh lãnh đạo, quản<br /> lí, đáp ứng nhiệm vụ phát triển giáo dục THCS trước mắt<br /> và lâu dài.<br /> - Nhằm bổ sung điều chỉnh CBQL nguồn cho giáo dục<br /> THCS ở TP. Hồ Chí Minh phù hợp với các yêu cầu đổi<br /> mới căn bản, toàn diện giáo dục THCS của Thành phố<br /> trong giai đoạn hiện nay; để từ đó có cơ sở khoa học và<br /> pháp lí cho việc triển khai quy hoạch phát triển ĐNHT.<br /> 2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện<br /> Phòng GD-ĐT các quận/huyện (sau đây gọi là các<br /> Phòng GD-ĐT) với chức năng và nhiệm vụ của cơ quan<br /> tham mưu thực hiện quản lí nhà nước về GD-ĐT trên địa<br /> <br /> 2<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 446 (Kì 2 - 1/2019), tr 1-8<br /> <br /> bàn phải chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan tham<br /> mưu giúp quận/huyện ủy; UBND quận/huyện thực hiện<br /> các nội dung sau:<br /> - Xác định số lượng dự nguồn cần có: Trước hết, phải<br /> xây dựng kế hoạch phát triển số lượng ĐNHT theo quy<br /> mô phát triển về học sinh, lớp học, số trường, hạng<br /> trường để xác định nguồn quy hoạch. Hàng năm, các<br /> Phòng GD-ĐT thực hiện việc rà soát và nhận xét, đánh<br /> giá đội ngũ CBQL về độ tuổi, phẩm chất đạo đức, năng<br /> lực công tác, sức khỏe để xác định nguồn bổ sung.<br /> - Xây dựng tiêu chuẩn đối với các giáo viên, CBQL<br /> thuộc diện quy hoạch HT: Để xây dựng được các tiêu<br /> chuẩn, cần bám sát vào các tiêu chuẩn, tiêu chí mà Bộ<br /> GD-ĐT đã ban hành đối với CHT trường THCS, kết hợp<br /> với các tiêu chí yêu cầu trong Nghị quyết số 42-NQ/TW<br /> của Bộ Chính trị khóa IX về công tác quy hoạch CBQL;<br /> mặt khác cần chú trọng thêm các yếu tố đặc thù của địa<br /> phương để xác định, xây dựng khung năng lực của HT<br /> trường THCS phù hợp.<br /> - Tuyển chọn đội ngũ quy hoạch và chuẩn y danh<br /> sách quy hoạch ĐNHT trường THCS:<br /> + Bước 1. Tổ chức hội nghị lần 1: Thành phần: Toàn<br /> thể cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường; Nội dung:<br /> Công bố các tiêu chuẩn đối với quy hoạch chức danh HT,<br /> phổ biến các văn bản liên quan, bỏ phiếu giới thiệu quy<br /> hoạch chức danh HT; Hình thức: Giới thiệu nguồn quy<br /> hoạch bằng bỏ phiếu kín.<br /> + Bước 2. Tổ chức hội nghị lần 2: Thành phần: Cấp<br /> ủy, lãnh đạo nhà trường, đại diện công đoàn, Đoàn Thanh<br /> niên, tổng phụ trách đội trong nhà trường; Nội dung: Căn<br /> cứ vào kết quả giới thiệu ở hội nghị toàn thể cán bộ, giáo<br /> viên, nhân viên. Hội nghị thảo luận, xác định yêu cầu, số<br /> lượng nhân sự quy hoạch HT và tiếp tục giới thiệu và bỏ<br /> phiếu kín giới thiệu nguồn quy hoạch các chức danh HT.<br /> + Bước 3. Tổ chức hội nghị lần 3: Thành phần: Cấp<br /> ủy chi bộ Phòng GD-ĐT, lãnh đạo phòng GD-ĐT, cán<br /> bộ tổ chức, chuyên viên phụ trách chuyên môn THCS,<br /> cán bộ thanh tra, Ủy viên Thường vụ Công đoàn quận/<br /> huyện phụ trách giáo dục; Nội dung: Thông qua tổng hợp<br /> nhân sự quy hoạch HT của các trường THCS trên địa<br /> bàn, thảo luận, phân tích, đánh giá và bỏ phiếu tín nhiệm<br /> giới thiệu nguồn quy hoạch các chức danh HT ở các<br /> trường THCS trên địa bàn quận/huyện, trên cơ sở danh<br /> sách đã có từ kết quả hội nghị lần 2. Tổng hợp kết quả bỏ<br /> phiếu và lập danh sách dự kiến nguồn quy hoạch HT các<br /> trường THCS trên địa bàn huyện.<br /> + Bước 4. Phòng GD-ĐT báo cáo kết quả thực hiện<br /> quy trình quy hoạch và trình UBND cấp quận/huyện phê<br /> duyệt danh sách làm cơ sở để thực hiện công tác bồi<br /> dưỡng, bổ nhiệm, bãi nhiệm và luân chuyển ĐNHT hàng<br /> <br /> năm. Sau khi được UBND quận/huyện chuẩn y danh<br /> sách, Phòng GD-ĐT công bố công khai danh sách và gửi<br /> đến Đảng ủy các xã, phường, thị trấn nơi các trường<br /> THCS đóng, gửi đến các trường THCS và nhân sự được<br /> quy hoạch để mỗi đơn vị, cá nhân và có kế hoạch tự bồi<br /> dưỡng, tự rèn luyện, lãnh đạo các trường THCS tăng<br /> cường giao nhiệm vụ để thử thách, lên kế hoạch bồi<br /> dưỡng, hội đồng sư phạm và đồng nghiệp biết để giúp<br /> đỡ, hợp tác và đánh giá giám sát nhân sự được quy hoạch<br /> theo các tiêu chuẩn của chức danh được quy hoạch.<br /> Sau mỗi đợt thực hiện quy hoạch, phòng GD-ĐT<br /> tổng kết, kiểm tra các bước thực hiện xem đã đảm bảo<br /> khoa học, khách quan, đúng quy trình chưa, quy hoạch<br /> được bổ sung đầy đủ theo nhu cầu chưa, tự điều chỉnh<br /> hoặc có khuyến nghị. Trên cơ sở danh sách đã chuẩn y,<br /> Phòng GD-ĐT có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm<br /> theo quy định.<br /> 2.2.3. Điều kiện thực hiện<br /> - Các Phòng GD- ĐT phải tham mưu HĐND,<br /> UBND các quận/huyện xây dựng được kế hoạch phát<br /> triển giáo dục THCS trên địa bàn theo từng giai đoạn<br /> (theo nhiệm kì Đại hội Đảng các cấp như 2015-2020<br /> hay 2020-2025...).<br /> - Hàng năm, Phòng GD-ĐT các quận/huyện phải<br /> tổ chức đánh giá đúng thực trạng ĐNHT các trường<br /> THCS (về cơ cấu, số lượng, chất lượng...); trên cơ sở<br /> đó, chỉ đạo việc điều chỉnh, bổ sung, đưa ra khỏi danh<br /> sách quy hoạch.<br /> - Cấp ủy đảng, lãnh đạo các nhà trường (trước hết là<br /> HT đương nhiệm) phải quan tâm, nhận thức đúng và đầy<br /> đủ về công tác quy hoạch cán bộ, có tầm nhìn chiến lược,<br /> công bằng, khách quan vì sự phát triển chung của nhà<br /> trường và ngành Giáo dục.<br /> 2.3. Tổ chức thực hiện phân cấp triệt để về quản lí nhà<br /> nước trong giáo dục đối với cấp trung học cơ sở theo<br /> hướng tạo chủ động cho Phòng Giáo dục và Đào tạo<br /> 2.3.1. Mục đích và ý nghĩa<br /> - Xác định lại, phân công lại các chức năng, nhiệm<br /> vụ, quyền hạn của từng cấp (trung ương, thành phố,<br /> quận/huyện, phường, xã, thị trấn, trường học) cũng như<br /> quy trình quan hệ trong công việc giữa các cấp khác<br /> nhau, giữa các cơ quan có liên quan thuộc khu vực nhà<br /> nước và phi nhà nước.<br /> - Việc phân cấp quản lí nhà nước về giáo dục đối với<br /> giáo dục THCS nhằm phát huy tính tự chịu trách nhiệm<br /> của người HT, góp phần nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt<br /> động của trường THCS.<br /> 2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện<br /> - Đổi mới tư duy phân cấp quản lí giáo dục THCS ở<br /> cấp quận/huyện: Trước hết, Quận/huyện ủy, UBND<br /> <br /> 3<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 446 (Kì 2 - 1/2019), tr 1-8<br /> <br /> quận/huyện trong thẩm quyền của mình cần nhận thức rõ<br /> vai trò của phân cấp quản lí. Để phân cấp hợp lí, khoa<br /> học, nguyên tắc cao nhất phải là đơn vị nào chịu trách<br /> nhiệm chính trong giáo dục (Phòng GD-ĐT) thì được ủy<br /> quyền phân cấp mạnh. Các Phòng GD-ĐT, các cơ sở<br /> giáo dục, trong đó có trường THCS là những đơn vị chịu<br /> trách nhiệm chính về giáo dục, phải được đảm bảo tương<br /> ứng giữa nhiệm vụ, thẩm quyền trách nhiệm, nguồn lực<br /> tài chính, cơ sở vật chất, nhân sự và các điều kiện cần<br /> thiết khác để thực hiện nhiệm vụ được giao. Phân cấp<br /> phải gắn liền với ủy quyền hợp lí.<br /> - Xây dựng và hoàn thiện các văn bản pháp luật chính<br /> sách thể chế đối với giáo dục nói chung và THCS nói<br /> riêng: Để góp phần hoàn thiện hệ thống văn bản pháp<br /> quy về phân cấp quản lí nhà nước trong lĩnh vực giáo<br /> dục, cần tiếp tục rà soát lại hệ thống văn bản pháp quy về<br /> phân cấp quản lí nhà nước về giáo dục của địa phương.<br /> - Kiện toàn hệ thống cơ quan quản lí nhà nước về<br /> giáo dục tại các địa phương: + Quy định rõ chức năng,<br /> nhiệm vụ và quyền hạn của bộ máy quản lí nhà nước về<br /> giáo dục tại các địa phương cấp quận/huyện theo hướng<br /> cơ quan chuyên môn (Phòng GD-ĐT) chịu trách nhiệm<br /> tham mưu toàn diện các vấn đề liên quan về giáo dục ở<br /> địa phương; + Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, xây dựng<br /> mô hình khung về cơ cấu tổ chức bộ máy chung trên toàn<br /> quốc, với một số phương án nhỏ đặc thù cho từng địa<br /> phương; + Xác định khung định biên cho Phòng GD-ĐT<br /> trên cơ sở có tính đến đặc thù của một số địa phương<br /> nhằm đảm bảo hiệu quả hoạt động của bộ máy quản lí<br /> nhà nước về giáo dục tại địa phương; + Quy định rõ về<br /> cơ chế và cơ quan đầu mối, chủ trì là Phòng GD-ĐT<br /> trong phối hợp hoạt động với các cơ quan chuyên môn<br /> cấp quận/huyện về công tác giáo dục nói chung, trong đó<br /> có công tác cán bộ và xây dựng phát triển đội ngũ.<br /> - Hoàn thiện cơ chế thanh tra, kiểm tra đảm bảo việc<br /> phân cấp quản lí nhà nước về giáo dục: Hệ thống thanh<br /> tra, kiểm tra có thể đánh giá đúng những nội dung đã<br /> được phân cấp, đảm bảo cho việc phân cấp quản lí nhà<br /> nước về giáo dục, trong đó có công tác cán bộ được thực<br /> hiện thống nhất và theo đúng quy trình trong công tác<br /> nhân sự.<br /> - Trao quyền tự chủ cho các trường THCS: + Xây<br /> dựng và hoàn thiện các văn bản pháp lí về phân cấp, phân<br /> quyền, quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và<br /> trách nhiệm quản lí của HT trường THCS; + Nâng cao<br /> nhận thức ĐNHT trường THCS, giảm bớt tính chỉ đạo<br /> một chiều, khuyến khích, hỗ trợ, tạo điều kiện cho HT<br /> phát huy vai trò chủ động trong thực hiện chức trách của<br /> mình; + Chuẩn bị tốt các điều kiện về con người, cụ thể<br /> là CBQL nhà trường, đội ngũ nguồn HT cần được đào<br /> tạo, bồi dưỡng để có hiểu biết và đủ năng lực thực hiện<br /> <br /> tự quản, chủ động, sáng tạo trong công việc; + Thực hiện<br /> dân chủ hóa trong quản lí nhà trường. HT đóng vai trò<br /> trụ cột trong việc triển khai phương thức quản lí mới<br /> nhưng phải huy động được sự đóng góp trí tuệ của mọi<br /> thành viên nhà trường và phát huy tối đa sức mạnh của<br /> cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, cộng đồng xã<br /> hội, nhằm mục tiêu nâng cao chất lượng dạy học trong<br /> nhà trường; + Thiết lập hệ thống hỗ trợ (như trung tâm<br /> tư vấn quản lí, câu lạc bộ HT...) nhằm giúp HT trong việc<br /> thực hiện nhiệm vụ và giải quyết các vấn đề phát sinh<br /> trong quá trình thực hiện quyền tự chủ.<br /> 2.3.3. Điều kiện thực hiện<br /> - Cần linh hoạt và vận dụng một cách phù hợp với<br /> thực tiễn tại địa phương khi thực hiện các văn bản chỉ<br /> đạo của Đảng và Nhà nước về vấn đề phân cấp quản lí<br /> giáo dục trên địa bàn.<br /> - Cần tìm ra những điểm chung phân cấp quản lí nhà<br /> nước về giáo dục ở các địa phương để quy định và tùy<br /> thuộc vào đặc điểm riêng mà có những hướng dẫn cụ thể<br /> cho từng địa phương cấp tỉnh.<br /> 2.4. Đổi mới quy trình, phương thức bổ nhiệm, luân<br /> chuyển hiệu trưởng trường trung học cơ sở theo phân<br /> cấp quản lí<br /> 2.4.1. Mục đích và ý nghĩa<br /> Tuyển chọn, bổ nhiệm, luân chuyển ĐNHT các<br /> trường THCS có đủ các tiêu chuẩn đáp ứng các yêu cầu<br /> phát triển giáo dục THCS sẽ có một ý nghĩa quan trọng<br /> trong việc phát triển ĐNHT các trường THCS, là cơ hội<br /> để phát huy tốt những phẩm chất, năng lực, sở trường cá<br /> nhân, xây dựng được ĐNHT các trường THCS đạt được<br /> các chuẩn quy định và CHT trường THCS.<br /> 2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện<br /> Phòng GD-ĐT chủ trì phối hợp với Phòng Nội vụ<br /> quận/huyện tiến hành thực hiện theo trình tự các bước ở<br /> nội dung các công việc đảm bảo chính xác, khách quan,<br /> đúng quy trình, quy định. Có thể sử dụng 2 hình thức bổ<br /> nhiệm sau:<br /> - Bổ nhiệm theo cách thức: Căn cứ vào nhu cầu của<br /> nhà trường, danh sách quy hoạch HT đã được UBND các<br /> quận/huyện phê duyệt, Phòng Nội vụ và Phòng GD-ĐT<br /> thực hiện quy trình tuyển chọn để bổ nhiệm theo các<br /> bước: 1) Phòng Nội vụ kiểm tra hồ sơ các đối tượng trong<br /> diện quy hoạch, chuẩn bị phiếu thăm dò giới thiệu nhân<br /> sự theo mẫu chung (mẫu này được in sẵn tên những<br /> người trong diện quy hoạch, có ô trống để cho các thành<br /> viên giới thiệu gương mặt tiêu biểu khác không có trong<br /> quy hoạch); 2) Phòng Nội vụ và Phòng GD-ĐT thực hiện<br /> quy trình lấy phiếu giới thiệu nhân sự bằng cách tổ chức<br /> hội nghị gồm: Cấp ủy, Ban Giám hiệu, Ban Chấp hành<br /> công đoàn, đại diện Đoàn Thanh niên, Tổng phụ trách<br /> <br /> 4<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 446 (Kì 2 - 1/2019), tr 1-8<br /> <br /> đội nhà trường, với nội dung: Bỏ phiếu giới thiệu nhân<br /> sự cho chức danh HT, hình thức bỏ phiếu kín (theo mẫu);<br /> 3) Phòng Nội vụ, Phòng GD-ĐT kiểm phiếu thăm dò, xếp<br /> loại thứ tự từ cao xuống thấp. Căn cứ vào tiêu chuẩn về<br /> phẩm chất, năng lực của cán bộ ở trường THCS do Nhà<br /> nước và ngành Giáo dục quy định cùng một số yêu cầu<br /> khác được chính quyền địa phương cấp quận/huyện hoặc<br /> cấp thành phố quy định; Phòng Nội vụ, Phòng GD-ĐT<br /> thống nhất lựa chọn nhân sự xin ý kiến hiệp thương của<br /> Đảng ủy, UBND các xã, phường, thị trấn bằng văn bản<br /> (địa phương có nhân sự được chọn); 4) Phòng Nội vụ,<br /> Phòng GD- ĐT họp xin ý kiến của Đảng ủy, UBND các<br /> xã, phường (địa phương có nhân sự được chọn);<br /> 5) Phòng Nội vụ, Phòng GD-ĐT thống nhất lựa chọn<br /> nhân sự, lập văn bản trình UBND cấp quận/huyện phê<br /> duyệt danh sách nhân sự bổ nhiệm. Phòng GD-ĐT hoàn<br /> chỉnh hồ sơ đề nghị bổ nhiệm, chuyển sang Phòng Nội<br /> vụ. Phòng Nội vụ thẩm định lại hồ sơ, trình UBND cấp<br /> quận/huyện ra quyết định bổ nhiệm hoặc ủy quyền<br /> Phòng GD-ĐT ra quyết định bổ nhiệm.<br /> <br /> - Nhằm đáp ứng chuẩn chức danh, yêu cầu đổi mới giáo<br /> dục và phù hợp với đặc điểm tình hình của địa phương.<br /> - Có được đội ngũ CBQL dự nguồn đáp ứng được<br /> yêu cầu cấp bách khi cần thiết bổ nhiệm nhân sự HT các<br /> trường THCS.<br /> 2.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện<br /> - Bước 1: Tiến hành khảo sát, đánh giá thực trạng<br /> ĐNHT, cán bộ dự nguồn ở các trường THCS của<br /> quận/huyện về số lượng, chất lượng, cơ cấu, trình độ<br /> chuyên môn, trình độ lí luận chính trị, ngoại ngữ, tin học,<br /> tiếng dân tộc, năng lực quản lí. Xác định đây là công việc<br /> cần tiến hành thường xuyên hàng năm hoặc trước yêu<br /> cầu đột xuất của công tác cán bộ. Kết quả khảo sát, đánh<br /> giá phải chính xác, khách quan, có hồ sơ lưu trữ một cách<br /> hệ thống, khoa học. Công tác khảo sát, đánh giá thực hiện<br /> tốt sẽ là cơ sở cho cơ quan quản lí có những thông tin cần<br /> thiết, dự báo được quy mô, nhu cầu về ĐNHT ở các<br /> trường THCS trên địa bàn, để xây dựng và phát triển<br /> ĐNHT đảm bảo chất lượng, đặc biệt là đưa ra các nội<br /> dung đào tạo, bồi dưỡng phù hợp, hiệu quả.<br /> - Bước 2: Xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng HT<br /> và cán bộ dự nguồn. Trên cơ sở kết quả từ khảo sát, đánh<br /> giá và dự báo ĐNHT đương chức và cán bộ dự nguồn<br /> tiến hành xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng. Kế<br /> hoạch cần được xây dựng từ đơn vị các trường THCS<br /> trong từng quận/huyện; đảm bảo tính khoa học, khả thi;<br /> dựa trên cơ sở nhu cầu và sự cân đối các nguồn kinh phí;<br /> quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trẻ có triển<br /> vọng, cán bộ trong diện quy hoạch. Sau khi được phê<br /> duyệt, kế hoạch phải được công khai để HT đương nhiệm<br /> và cán bộ dự nguồn chủ động sắp xếp công việc, thời<br /> gian được đào tạo, học bồi dưỡng.<br /> - Bước 3: Lựa chọn hình thức đào tạo, bồi dưỡng. Cần<br /> phải kết hợp nhiều hình thức đảm bảo tính phù hợp và<br /> hiệu quả, như: tập trung, không tập trung, tự bồi dưỡng…<br /> - Bước 4: Kiểm tra, đánh giá. Hàng năm phải tiến<br /> hành kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo, bồi dưỡng, nhất<br /> là vấn đề tự đào tạo, bồi dưỡng đối với ĐNHT và cán bộ<br /> dự nguồn các trường THCS; so sánh đối chiếu, rút kinh<br /> nghiệm để có điều chỉnh đảm bảo việc đào tạo, bồi dưỡng<br /> có Hiệu quả thiết thực cho CBQL, tránh gây lãng phí cho<br /> Nhà nước. Qua kiểm tra, đánh giá cần quan tâm đến<br /> những kết quả tích cực, những sáng kiến kinh nghiệm do<br /> tự học, tự bồi dưỡng của HT trong quá trình công tác tích<br /> lũy được để phổ biến, nhân rộng và chế độ tuyên dương<br /> khen thưởng kịp thời.<br /> 2.5.3. Điều kiện thực hiện<br /> - Có sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền đối với<br /> ngành, lĩnh vực và đội ngũ CBQL giáo dục; sự ủng hộ,<br /> đồng tình thống nhất tạo điều kiện của đội ngũ giáo viên<br /> <br /> - Bổ nhiệm theo cách thức thi tuyển chức danh: Trên<br /> cơ sở nhu cầu bổ nhiệm HT tại các trường THCS, Phòng<br /> GD-ĐT thông báo rộng rãi đến các đơn vị trong và ngoài<br /> ngành nội dung thi tuyển cùng các điều kiện đi cùng;<br /> Tiến hành thi tuyển cho các thí sinh có đủ tiêu chuẩn, tổ<br /> chức chấm, đánh giá, công bố danh sách trúng tuyển;<br /> Phòng GD-ĐT hoàn chỉnh hồ sơ, chuyển sang Phòng<br /> Nội vụ để thực hiện quy trình bổ nhiệm; Phòng Nội vụ<br /> thẩm định lại hồ sơ, trình UBND cấp quận/huyện ra<br /> quyết định bổ nhiệm hoặc ủy quyền Phòng GD-ĐT ra<br /> quyết định bổ nhiệm.<br /> 2.4.3. Điều kiện thực hiện<br /> - Đội ngũ CBQL các trường THCS, lãnh đạo Phòng<br /> GD-ĐT, cán bộ tham mưu về công tác cán bộ phải<br /> thường xuyên được bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới<br /> về các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của<br /> Nhà nước đối với công tác cán bộ.<br /> - Phải nắm vững nguyên tắc về công tác cán bộ, thực<br /> hiện tốt những quy trình, quy định trong công tác bổ<br /> nhiệm, thẩm quyền thực hiện các quy trình theo phân cấp<br /> quản lí; thận trọng trong đánh giá, chọn lựa, mạnh dạn sử<br /> dụng cán bộ có năng lực, trẻ tuổi để phát triển.<br /> - Cần có chính sách ưu đãi, hỗ trợ phù hợp cho HT<br /> được bổ nhiệm hoặc điều động luân chuyển đến đơn vị<br /> mới có điều kiện sinh hoạt làm việc khó khăn để họ yên<br /> tâm công tác đảm bảo hiệu quả công việc tốt.<br /> 2.5. Tổ chức bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng trường<br /> trung học cơ sở và cán bộ quản lí dự nguồn<br /> 2.5.1. Mục đích và ý nghĩa<br /> <br /> 5<br /> <br />