Nghề thêu tay ở Huế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghề thêu tay ở Huế là một trong những nét văn hóa đặc sắc, phản ánh tinh hoa nghệ thuật truyền thống của miền Trung Việt Nam. Với những đường kim mũi chỉ tinh tế, các nghệ nhân không chỉ tạo ra những sản phẩm đẹp mắt mà còn gửi gắm tâm huyết và câu chuyện văn hóa của dân tộc. Nghề thêu tay ở Huế không chỉ là một nghề thủ công, mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân nơi đây. Bài viết này sẽ khám phá lịch sử, kỹ thuật và ý nghĩa của nghề thêu tay ở Huế, đồng thời làm nổi bật những thách thức và triển vọng phát triển của nghề trong bối cảnh hiện đại.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghề thêu tay ở Huế

64 LÊ VĂN KINH N G H Ề TH ÊU TA Y Ở H U E T ư L IỆ U LÊ VĂN kinh” ỉ@ăn hóa Bân gian ài v iết của tôi q u a n tâ m đến hai vấn từ n g có h à n g tră m ng àn thợ th ê u lành đê chính: nghê tạ i th à n h phô' H uê và tin h Bình Trị Thiên. Thực trạ n g nghề th êu , n ă n g lực và h à n h trìn h của nghề tro n g thời gian qua; T ừ năm 1990 trở về sa u các h ã n g N isho Jw a i và S h a n sh in g là h a i tro n g 16 tập Việc tạo sự chuyển động và h ìn h th à n h đoàn k in h t ế lớn n h ấ t củ a N h ậ t đã th u ê gia làng nghê p h ù hợp xu hướng p h á t triể n du công áo kim ono. T rong khi chính họ có tiềm lịch hiện nay. n ă n g khoa học cơ k hí vượt bậc sản xuất Người xưa có câu "... G ái th ì kim chỉ m áy m ay n h ấ t là m áy th ê u tự động đem th êu th ù a vá m ay...". C âu đó h àm chứa rao b án trà n la n k h ắ p th ế giới n h ư n g vẫn nghê th êu tay đã từ lâu đời được to àn giới th u ê ta gia công th êu tay, đủ b iế t trìn h độ nữ (không h ạ n chê tuổi tác, giai cấp) đều nghề th ê u ta y của tỉn h n h à đã vững vàng biết ít nhiều, nhờ đó n ảy sin h m ột nhóm chiếm được ưu th ê tro n g b ìn h diện nào dó. người khéo tay, h ay việc h ìn h th à n h nghê Và nh ữ n g n ăm qua, H à n Quốc và Đài Loan thêu, nốì tiếp từ th ê hệ n ày q u a th ê hệ tiếp nôi th u ê ch ú n g ta gia công th êu áo cổ khác duy trì và p h á t triể n , từ d â n chúng tru y ề n d ân tộc của họ, tiếc th a y chúng ta hoá chuyên qua ch uyên nghiệp hoá cũng tôn n h iều tâ m h u y ế t lẫn mồ hôi nước m ắt nhờ công dức của Đức T h á n h Tổ c ẩ m Tú chỉ th u được tiề n công k h iêm tôn. gây dựng. H iện tại H uê có trê n dưới 50 cơ sở sản Từ năm 1956 m iền Bắc dược Đ ảng và x u ấ t h à n g th ê u dưởi n h iêu hộ, nhiêu ng àn h C hính p h ủ p h á t động và h ìn h th à n h các tạm chia th à n h bôn, theo p h â n định tru y ề n hợp tác xã sản x u ấ t h à n g th ê u h à n g loạt thông, gồm có: b án qua Liên Xô và các nưốc Đông Au, thì 1. H àng th êu giao tế, tế tự là nhữ ng câu tro n g m iên N am cũng còn m ột nhóm nhỏ đôi, liễn trướng, hoành phi, y môn qu ần bàn, thợ th êu đeo bám theo ng h ề tro n g mọi khốn tà n lọng, cờ ngũ h à n h , cờ đoàn thể, v.v... khó eo hẹp. Đến lúc đ ấ t nưốc th ố n g n h ất, nghề th êu sớm hồi phục n h a n h chóng nhờ 2. N gành th ê u tra n g trí có tra n h danh Bộ Ngoại thương k ế t hợp vối L ãn h dạo địa lam th ắ n g cảnh, tra n h điển tích biêu phương ở H u ế tậ p hợp d â n ch ú n g các tượng, tra n h chữ, tra n h ch â n dung, v.v. . . phường tro n g nội thị và các xã ngoại th à n h 3. H àng th ê u n h ậ t d ụ n g chia th à n h 3 tạo dựng m ột lực lượng thợ th ê u hùng hệ m à sản p h ẩ m chuyên x u ấ t b á n cho các m ạnh sá n h ngang với các tỉn h hạn và dã nước T ây Âu gồm: k h ả n b àn ăn, uống, áo (*) N ghệ n h â n d â n g ian , Tp. H uế.
Tư LIÊU FOLKLORE 65 ngủ, k h ă n p h ủ giường, tra n h trầ n , k h ă n hoàng h ậ u và các công tằ n g tô n nư trong b àn ngủ, m àn treo lò sưởi, v.v... với kĩ th u ậ t hoàng cung. khác biệt là r ú t bớt sợi d ệ t trê n tấ m vải Dù bắc h ay tru n g , nam , dù cơ sở thêu trắ n g và th ê u to àn b ằ n g chỉ trắ n g . lớn hay nhỏ trê n th à n h phô này h ay kh ắp + Hệ th ứ 2: T rê n n ền vải trắ n g th êu cả nước thì đặc tín h kĩ th u ậ t th ê u tay - các họa tiế t b ằn g chỉ các m àu, hoặc một cung cách thự c h iện r a sả n p h ẩm đều gói m àu đậm n h ạ t khác sắc độ và độn nổi. gọn tro n g 7 phư ơ ng p h á p căn b ả n không riêng cho đ ấ t nưốc ta , m à h ầ u n h ư kh ắp + Hệ th ứ 3, h à n g re n venise gồm: kh ăn th ế giói cũng ch u n g cung cách, có khác biệt trê n và dưới dĩa trà , k h ă n dưới lọ hoa, chăng chỉ là tiểu dị. chem in de table, k h ă n pochette, v.v... vối cách làm d ù n g n h iều sợi chỉ k ế t nốì vào Từ dễ đến khó xin kế n h ư sau: n h a u tạo th à n h sả n phẩm . 1. T hêu nôi đ ầu, th ê u từ n g m ũi chỉ sau 4. H àng th ê u nội p h ủ phục vụ cho nối vào đ ầ u m ũi chỉ trước tạo th à n h từ ng hoàng gia n h à N guyễn và q u a n chức cung h à n g k ế tiếp. đình: áo, mão, h ia h ài, tà n tá n , cò phướn, 2. T hêu c h ă n g ch ặn , gồm h ai kĩ năng v.v... ch ăn g và ch ặ n b ằ n g vào căng th ắ n g sợi chỉ Trước n ăm 1945, nghề th ê u tay chia h ay kim tu y ến rồi d ù n g m ột sợi chỉ nhỏ th à n h từ n g vùng từ n g tỉn h sả n x u ấ t ra khác ch ặ n lên giữ đ ú n g vị trí. h à n g th êu gồm n h iề u n g à n h kể trê n . Mỗi 3. P hư ơng p h á p thú' ba, tươ ng đối đơn vùng hay tỉn h thư ờ ng làm m ột số m ặ t h à n g giản, d â n gian thư ờ ng gọi là th ê u th ụ t lùi hoàn to àn khác n h a u , kĩ t h u ậ t thự c hiện và còn có m ột vài tên khác. cũng riên g b iệt và sả n p h ẩ m tiêu th ụ trên th ị trư ờng p h â n bổ theo n h u cầu. v ề nguyên p h ụ liệu cung cấp cho nghề th êu cũng khác b iệt và từ đó p h á t sin h từ n g làng từ n g xóm chuyên sả n x u ấ t các nguyên p h ụ liệu cung ung trự c tiếp đến vùng, tỉn h làm ra dặc sản. Tôi xin nói th êm rằn g , thời trước nghề th ê u h ư n g th ịn h mới có nhữ ng cơ sở sản x u ấ t p h ụ liệu, còn công thức chế tạo và trìn h độ nghiệp vụ cao th ấ p tu ỳ theo n g àn h h ay hệ. Vởi k h ách h àn g , ngỡ rằ n g cứ là thợ th ê u tấ t làm được đủ m ặt hàng, tro n g thực tế không dễ gì chuyển ngành làm ra m ột sả n p h ẩm khác, n ếu m uôn phải học bô sung n h iêu th á n g có khi h à n g năm mới th à n h th ạo n ắ m vững kĩ th u ậ t. Tôi tự hỏi vì sao T h ừ a T h iê n H uê không mỏ rộng cửa làm sông lại các cách sả n x u ấ t p h ụ liệu th à n h làn g n g h ề n h ư chỉ xe tơ tằm ở Chợ Công, d ệ t lụa tơ tằm ở H ạ L ang, Vinh X uân, nghề làm h à i b ằ n g tim bấc k ế t cườrn th êu trê n quai n h u n g d ù n g phục vụ cho Nghệ nhân Lê Ván Kinh trong cửa hàng của mình
66 LÊ VĂN KINH 4. T hêu bó b ạ t, cách th ê u từ phải chếch thêu có gần 70 năm tuổi nghê cho phép tôi qua trá i, từ trê n chúc xuôìĩg dưới, n ét th êu p h ân tích m ột vài tiểu xảo có người cho rằng to họa tiế t lớn, p h ải giữ th ậ t b ằn g ch â n chỉ, trê n đỉnh cao kĩ th u ậ t, tỉ như: sắc nét. T hêu h a i m ặt, đâ'y là phương ph áp căn 5. Phương p h á p đâm xô, th ê u trù m b ản th ứ n ăm có tê n gọi đâm xô. T rong thời trê n họa tiế t vối các m ãng m àu lớn m à cách gian dầu tậ p th ê u đâm xô, người học phải th êu sô 3 và số 4 khó thực hiện. T hêu đâm tậ p th êu h ai m ặ t giông n h a u tro n g một thời xô giải quyết diện rộng dễ phô'i hợp dung gian, đến lúc kĩ th u ậ t viên đ á n h giá m ặt hoà các m àu và sắc dộ đậm n h ạ t tối sáng. th êu lán g bóng, m ủi chỉ không chồng chéo 6. Sử dụng m àu của n h iều sợi chỉ xe và m àu sắc h à i hòa mới cho phép chuyển xoắn lại làm th à n h từ n g châm nhỏ, gọi là qua th ê u m ột m ặ t chỉ, tay nghề càng điêu th êu đột. luyện thì m ặ t trá i ít chỉ rối. T rong các th ậ p kỉ 60 - 70 th ê kỉ trước, có n h u n g tà áo dài 7. T hêu sa h ạ t và k h o án vảy, dùng bố phụ nữ th ê u rồng p h ụ n g , n h ữ n g cành hoa sung cho m ột sô' hoạ tiế t cần p h â n rõ sự lá trê n nền vải mỏng, t ấ t n h iên phải th êu chính xác tỉ mỉ. hai m ặt giông n h a u gặp lúc tà áo lậ t bay Điểm qua các phươ ng p h á p trê n mới không lộ rõ m ặ t trá i. Cho đến nay vẫn còn n h ậ n th ây sự m ẫn cảm linh h o ạt của người loảng th o án g vài bà m ặc tra n g phục cũ dó thợ thường xuyên d ù n g trí tưởng tượng dể tro n g các hôn lễ hội hè. N h ằm đ á n h ta n sự pha m àu cùng xen lách sợi chỉ n h ằ m thực đồn thôi n â n g cao giá trị ảo trê n , tôi dã hiện các họa tiế t đ ạ t yêu cầu cao n h ấ t. Còn th êu tra n h c h â n d u n g b ằn g hai m ặt chì về công cụ vởi cây kim nhỏ và m àn h chỉ là giống n h a u vối h à n g chục sắc dộ chếch có th ể h ìn h th à n h m ột sả n ph ẩm từ vài cm" n h a u từ n g gam th ấ y rõ làn da thớ th ịt. T rái đến công trìn h lớn có diện tích từ 3 đến 5 với cách làm trê n , m ột vài cơ sỏ khác cũng m". Có th ể đ á n h giá sự k iên tâ m bền chí th êu ch ân dung, song.khuôn m ặt toàn bằng qua cách n h ìn vào sả n p h ẩ m hoàn chỉnh. chỉ m àu hồng n h ạ t, rồi nhờ hoạ sĩ dùng Khác với hội họa, nếu họa sĩ cầm cọ p h ết m àu tô p h ê t dậm n h ạ t tạo ra nếp n h ă n lồi một vệt sơn dài tro n g th o án g chốc, giả như lõm và kh o ản g tối sá n g trê n chân dung, cần th êu trà n vết sơn dòi hỏi p h ải chuyên nêu lậ t m ặt trá i của tấ m tra n h sẽ th ây duy chú từ một ngày đến su ố t tu ầ n lễ. H iện nay n h ấ t một m àu n h ạ t. Nhờ vào chuyên viên trong nước ta chia ra hai cách thêu: m ột là hội họa vẽ th êm m àu là tự hạ giảm trìn h dộ th êu lát nên có ng h ĩa th ê u tr à n đầy bê m ặt kĩ ị h u ậ t th ê u và xem n h ư p h á hỏng sản tấm vải do thợ th ê u h ạ n g 2 hay h ạ n g 3 p h ẩm do chính tay thự c hiện, m ặt khác còn làm , sau đó chuyên qua thợ giỏi chuyên làm m ất uy tín của nghề nếu khách m ua thêu tỉa sửa chữa hoàn chỉnh. Cách khác, p h á t hiện. th êu một sô diện tích các họa tiế t cần th iế t, Tôi không chấp n h ậ n cách th êu dôi và còn lại dể trô n g nh ữ n g k h o ản g nền lụa hay tô bồi ấy. Việc làm này không khác các công sa tin th ay cho m ây trời hoặc sông nước. đoạn m ột xưởng m ay công nghiệp, làm ra Ngoài ra còn có m ột cách th ê u chữ X th ậ t từ n g lố h à n g theo công thức m ẫu mã n h ấ t đơn giản n h ư n g thích hợp d à n h cho nhóm định. Ngược lại, trê n thự c tô người thợ th êu người k h u y ết t ậ t làm ra m ột sô' sả n phẩm dõi hói đên tưởng tượng pha lẫn cá tín h bình thường. ản h hương tâ m trạ n g tín h tìn h từ ng ngày Vơi tư cách một người th ầy tru y ề n nghê từ ng lúc, nghiền ngẫm dể tìm m ột sắc m àu lâu năm, và trê n cương vị là một người thợ vừa ý thích hợp. N êu theo ả n h vẽ của hoạ sĩ
T ư LIÊU FOLKLORE 67 th êu th ậ t đúng, k h á c h th o á n g n h ìn th ấy nghề th ê u ta y V iệt N am , ngài Lê Công đẹp n h u n g tin h ý t ấ t th ấ t vọng h ụ t hẫng, H ành chính xác là m ồng bôn (04/6) th á n g cảm th ấy th iê u p h ầ n hồn của tra n h . N hu sáu âm lịch h ằ n g năm . Còn ngày 19 th á n g vậy làm hỏng nghề, không tiến m à lùi. 6 là ngày huý kị của ông Sơ K hảo Tổ họ Lê; Đ úng ra, nguời thợ th ê u d ù n g chỉ các m àu đến đời tôi là đòi th ứ 23 của N gài. Việc này có n h iêu sắc độ đậm n h ạ t s ẵ n có tro n g từng duợc tru y cứu tạ i gia phổ họ Lê tạ i thôn hộp n h ập k h ẩ u , hoặc giả n h u thời gian xUa N guyên Xá, xã Q uyết T h ắn g , huyện tôi đã n h ú n g chỉ nh u ộ m theo phuơ ng thức T huồng Tín, tỉn h H à Tây. th ủ công để th ê u chen xóc và b ắ t cầu, tu y ệt Vụ việc không có n h à thờ Tổ không nhiên không cần hoạ sĩ tô m àu thêm . ph ải th iế u sự đoàn k ế t tro n g đồng nghiệp Trong tru ờ n g hợp khác thuộc m ôn th êu m à do thòi truớc Bộ Công và m ột bộ p h ậ n th ứ 7 sa h ạ t. H ãn g N isho Iw ai của N h ậ t q u a n trọ n g quyền th ế khác là "Tôn Nhơn th u ê gia công trê n áo kim ono đã đổ cao sa Phủ" tra n h g iàn h không chê không cho h ạ t cách th ê u tu y ệ t kĩ tu y ệ t xảo của N h ậ t ch ú n g tôi xây dự ng n h à thờ Tố riêng mà khó ai b ắ t chuớc làm đẹp n h u họ. N hung phải do Tôn N hơn P h ủ "Các Mệ" chủ trì, tro n g các lần tra o dôi thu ơ n g th ảo trự c tiêp n ên thời đó đã có câu; "Mệ chém đ ầ u ”! Các vối các chuyên gia kĩ th u ậ t từ N h ậ t qua để vị tiên hiển tro n g nghê bị n h iều áp lực kí hợp đồng gia công, tôi trìn h bày th ao tác q u ả n lí vì vậy dù có tâ m h u y ế t m ong m uôn từ ng động th á i h ìn h th à n h cách sa hạt. xây dựng n h à thờ cũ n g không thê hình th à n h theo uớc vọng. T ại T h ừ a T hiên Huê, các ng àn h nghê th ủ công khác h ầ u n h u đều có n h à thờ Tổ, Cuối cùng tôi xin có vài ý kiến: riêng vô nghê th ê u ta y ch ú n g tôi h ằ n g năm 1. T ừ bao năm nay, n g à n h th u ế đều liệt xuân th u nhị kì truớc n ăm 1975, cùng với nghề th ê u ta y ch ú n g tôi với tê n gọi đơn các dồng nghiệp còn lại ít ỏi thuộc 3 tỉn h giản là "Dịch vụ" n h u tră m n g à n công việc Q uảng T rị, T h ừ a T h iên H uê và Q uảng làm ăn buôn b á n khác; dĩ n h iên mức th u ê Ngãi vẫn hội tụ tạ i n h à phô tru ở n g phô cũng trà n lan. Cẩm Tú. Xin th u a th êm h ai từ c ẩ m Tú 2. N ghê th ê u ta y ch ú n g tôi đuợc nằm nguyên có bao đoi trước, b ấ t cứ ở dâu và lọt thỏm vào cuối b ả n g phong th ầ n của Bộ tỉn h nào có nghê th ê u tay đều công n h ậ n Nông nghiệp Phcát triể n N ông thôn. "Cam Tú" là tên gọi riên g của nghề th êu Và sa u đây tôi có 6 kiến nghị: tay và tro n g từ ngữ đó đã gói gọn chức năn g của nghề. Tôi xin th ú n h ậ n , vì yêu 1. Vì n h à thờ tổ c ẩ m T ú không có, xin nghề nên tên hai người con gái d ầu lòng đuợc phép h ằ n g năm x u â n th u n h ị kì n h u của tôi cũng có tê n C am và Tú. xua, phòng T hông tin V ăn hoá chủ trì và cho mUỢn m ột phòng làm lỗ, n h ữ n g khí tự T rong ngày húv kị Đúc T h á n h Tổ, tấ t có sẵn từ F e stiv a l để lại. cả nguời tự n h ậ n là thọ th ê u đều dồng loạt dem theo vợ và m ột vài người con dên hội 2. Yêu cầu th a y đổi d a n h xUng trong tụ làm lỗ tuởng niệm ghi nhớ công đức. ng àn h th u ê q u a n liêu, dể p h ù hợp dê xUớng H iện nay tôi vẫn còn lưu giữ m ột tấm ảnh của C h ín h p h ủ duy trì và p h á t triể n các trong ngày lỗ trọ n g dại của n ăm 1950 tại sô ng àn h nglìê th ủ công tru y ề n thông. 15 Đào Duy Từ, H uê. T ấ t cả các h à n g thêu 3. Điều ch in h c h ín h sách rộng mở dôi đểu dóng cửa nghỉ việc mọi nguời đều dàn h vói các n g à n h nghê' th ủ công nghiệp, tiểu thời gian cho việc giổ Tô. N h â n dây xin th ủ mĩ nghệ d ũ n g theo đường lôi chủ dính chính ngày huý kị của Đức T h á n h Tổ trư ơng của N ghị q u y ết T ru n g uơng Đ ảng
68 LÊ VĂN KINH và N hà nước dược xếp vào m ột bộ p h ận Phó C hủ tịch cũng đến động viên nhắc nhủ, chuyên ngành. T rên các phương tiện tôi vô cùng cảm động và tri ân. tru y ề n thông đại chúng, ch ú n g tôi chư a bao 5. Xin được th à n h lập công đoàn hoặc giờ được nghe đọc và n h ìn b ản thông bảo nghiệp đoàn nghề th ê u tạ i Huê. một hình ản h sông đề cập đên ông Bộ Và k iến nghị cuối cùng, n h iều người và trư ởng Nông nghiệp đi viêng th ă m động viên nhắc n h ủ b ấ t cứ m ột n g àn h nghê tiểu báo đài đã n h iều lần đê cập nên th à n h lập một làn g th ê u tru y ề n thông. Theo tôi, ý này th ủ công mĩ nghệ tru y ề n thông của n h â n r á t hay và nhờ dó p h á t triể n dủ các ngành d ân trong d á t nước V iệt N am , trừ lủ lụt. hệ tro n g nghề th êu đáp ứng đủ m ặt h àn g Nếu nghề thêu tay dũng là một nghê' x u ấ t k h ẩ u và cung cấp cho nội dịa (du lịch truyền thông, thì xin d ặ t đúng vị trí và cần có và kh ách sạn). Việc là m này chắc chắn cái nhìn mới đôi vối nghề th êu như chính th à n h công nêu c h ín h quyền tận tìn h hỗ trợ quyền H u ế đang làm . L âu nay dược vinh công tác dào tạo th u h ú t th à n h p h ầ n lao hạnh ghép chung vào nông nghiệp p h á t triển động nữ văn hoá dó d a n g và nhóm trẻ nông thôn chứ không có chủ để p h á t triển k h u y ế t t ậ t n h ư tôi từ n g dạy tạ i trư ờng tiểu ngành nghề mĩ nghệ truyền thông, do đó học V ĩnh N inh, Huê’ tro n g năm học vừa m ang tính chất dịch vụ ăn theo. Dù rằn g theo qua. Theo Tổng cục Du lịch vừa cho biết, thông báo của Bộ Thương mại th án g 5/2005 hiện nay cả nước đã có trê n m ột ngàn vừa qua, doanh th u từ các ngành hàng th ủ (1.000) làng nghê' và nhò đó làm tôi nhỏ công mĩ nghệ dã đ ạ t trê n 165 triệ u USD, rằ n g ít ra Báo T h ừ a T h iên H uê đã có 2-3 tăng hơn 22% so vối cùng kì. T rong đó hàng lần đề cập đến làn g nghề do phóng viên thêu và gôm sứ mĩ nghệ d ẫ n dầu m à nước Kim O anh viết. Hơn th ê nữ a còn có thè Pháp nhập khẩu nhiêu n h ấ t, kê đến các thị th à n h lập bộ p h ậ n ch uyên đào tạo h u ấ n trường Đức, N h ận Bản, Mĩ, Bỉ, Anh, v.v... luyện thợ giỏi vê' th ê u chuyên ng àn h để Xin cung kính hỏi nhỏ ng àn h thêu và gốm sứ cung cấp cho các cơ sở s ả n x u ấ t tro n g tỉn h của tỉnh ta có dược bao nhiêu p h ầ n trăm ? Bộ và các tỉn h b ạ n đ a n g th iê u n h iều vê bộ Thương m ại dự báo, mức tă n g trưởng kim p h ậ n làm h à n g gia công. N h ấ t là tuổi nghê' ngạch x u ấ t k h ẩ u năm 2005 ngành th ủ công th êu ngắn 1'â’t khắc n g h iệ t dề bị đào th ả i vì mĩ nghệ hoàn toàn có k h ả n ăn g d ạ t và vượt n h ã n lực yêu kém , việc dào tạo thợ liên tục trê n 500 triệu USD tăn g 20% so với năm th a y th ê là điều t ấ t yếu. 2004. N hững sô’liệu ít ỏi trê n đây trích ra từ Các tỉn h p h ía Bắc q u a n h th ủ đô Hà báo Kinh tê ngày 28/5/2005 đã được tôi phối Nội sả n x u ấ t h à n g th ê u làm ra không dủ kiểm tại H à Nội n h â n dự Đại hội Hội Văn bán, m ột p h ầ n nhờ sự liên k êt c h ặ t chẽ voi nghệ d ân gian Việt N am . du lịch, m ặ t khác có đủ sả n phàm của 4 1. T h á n g 3 năm 2001, ông N guyễn ngành trong nghề. N h ù n g tạ i H uê và các X uân Lý nay là C hủ tịch u ỷ b an N h ân dân tỉn h m iền T ru n g N am hại khác, sau 1975 tỉn h T hừ a T hiên H uê có gặp riê n g tôi tại kêt hợp 3 tỉn h B ình T rị T hiên làm một, H àng T hêu Đức T h à n h , 82 P h a n D ăng Lưu nghề th êu được phục hồi bằng vào gia công khuyên khích soạn th ảo dự án ch ấn chỉnh duy n h ấ t m ột m ặt h à n g “trả i giường + áo củng cô và p h á t triể n nghê th êu . N hung gôi” xuất b á n q u a Liên Xô và các nưóc b ấ t ngò tôi lâm b ện h n ặ n g k h á lâu bỏ dỏ kê Đông Au. C hính sự dào tạo và p h á t triển hoạch, nay xin phép dược vinh dự tiếp tục một chiều thuộc n g à n h 2 kể trê n , cho nên công việc m à C hủ tịch dã giao. Và ngày bao năm nay tạ i H u ế chỉ sả n x u ấ t ra tra n h mồng 3 tế t At D ậu vừa qua. ông Ngô Hoà thêu tay vê' phong cảnh, hoa q u ả và chân
Tư LIÊU FOLKLORE 69 dung v.v... b ằn g chỉ các m àu còn nhữ ng Và ngay chính thời điểm này, đã có bao ng àn h hệ khác h ầ u n h u không. B ản th â n n h iêu k h ách sạ n tạ i H uê tra n g hoàng tại tuy học và b iết đủ 4 n g à n h n h ư n g n h u cầu phòng tiếp tâ n hoặc các phòng n g ủ du lịch dịa phương không th íc h hợp, cho nên loanh có treo tra n h th ê u do H uê sả n x u ấ t, hoàn q u a n h tro n g vòng vây hoa bướm và dan h to àn trư n g bày tạ i kh ách sạ n là tra n h in lam th ắ n g cảnh T hừ a T hiên Hưế. của T rư ng Quô'c và T h ái L an. C ần nói rõ, sau khi Liên B ang Xô Viết N hằm bô su n g làn g thêu tạ i Huê còn không còn nữa, tiêp theo tỉn h Bình Trị một sự kiện tuy cũ có trước năm 1945 xin T hiên tách rời và Công ti L iên hiệp x u ấ t dẫn chung dê nghiên cứu, tôi nhớ thời vua nh ập k h a u chia ba và lã n h đạo thòi đó cần Bảo Đại có một người P h á p gọi là "quan ba giải quyêt th ấ t nghiệp đ à n h xoay qua làm hộ g ia ' h ằ n g th á n g thường đến n h à tôi ở m ặt hàng m ặt m ây chổi đót. T ấ t cả các dường Gia Long cũ (P han Đ ăng Lưu mới) HTX nội th à n h , các h u y ện P h ú Lộc, Q uảng d ặt hàn g và m ua nhữ ng sả n p h ẩm thêu Đ iền chí đên Q u ản g T rạch đêu đổi danh thuộc ngành 3 tức là h àn g th êu toàn chỉ xung từ HTX th ê u x u ấ t k h ẩ u biến th à n h trắ n g trên nền vải trắ n g có tê n gọi là p u r file HTX m ây tre n ứ a lá. Xin d ẫ n chứng tìn h hoặc m étis th ê u chỉ DMC P háp để dùng trạ n g trê n đê th ấ y rằ n g n g à n h th ê u tay tại trong hoàng cung n h ữ n g bữa cơm thường H uê bị k h ủ n g hoảng trầ m trọng. n h ậ t và các tiệc khoản đãi q u a n khách, trong nhữ ng đại yên th u ầ n Việt vẫn dùng Tói xin nhắc lại, nay th à n h lập làng thêu kh ăn bàn ăn p h a tây dó. M ãi đến khi N h ật tay dào tạo các ngành hệ kê trên mối giải cướp chính quyên (1945) ngành thêu này quyết sô đông lao động dôi thừa, có m ặt hàng mối ngưng sản xuất, các thợ th êu chuyên xuất khẩu sản phẩm hàng loạt như các tỉnh ngành nh ập ngũ đoàn q u â n k h á n g chiến vào bạn miên Bắc, hiện có một số dồng nghiệp các Nam , gia dinh tôi còn m ột số m ẫu vẽ và sản tỉnh đên th am dự Festival có thể m inh chứng phẩm hiện lưu giữ. Tóm lại, trước dây ỏ H uế diều trên. Tôi nới rộng ý này ra thêm để nhấn không chỉ có sả n phẩm của ngành 1, 2 và 4 m ạnh rằng thêu hằng m áy không dược các m à loại hàng bán chạy qua P h á p vẫn dắc nước Tây Au ùa chuộng và ngay tại Mĩ và dụng. C anada củng đêu khưốc bỏ không sử dụng. Voi bao lời tâ m h u y ết kể trên , kính dê' Giả như bộ phận th êu bằng m áy đạt được yêu nghị các n h à sưu tầm nghiên cứu có cái nhìn cầu cao thì làm sao hàng th án g hàng chục chính xác sàng lọc tìm th ậ t đúng tin h hoa containeurs sản phẩm thêu tay phía Bắc xuất của nghê. Các vị bác học uyên th â m rộng khẩu ra nước ngoài, c ẩ n lưu ý, các khách sạn đường thảo lu ận dê n â n g cao nghê thêu lên từ 2 sao trỏ lên đêu trực tiếp đặt loại hàng dũng tầm mức của tin h th a n tru y ề n thông, ngành thứ ba thuộc từ hệ 1 đến hệ 3 dùng để chứ lâu nay theo tư th ế p h á t triể n m ạnh ai phục vụ cho khách lưu trú và các gia dinh nấy làm tự sả n tự tiêu không có đường lôi tru n g lưu cũng thường sử dụng, riêng loại n h ấ t qu án như dã dẫn chứng n h â t là không thêu tay hình chữ X bán cho d ân chúng dùng d ặt nặng về kim ngạch xu ất khẩu. rất ít, Tại Huô, các khách sạn lớn như Hương Tôi xin th a y m ặt m ột sô đồng nghiệp Giang. C entury v.v... dều dùng hàng thêu tại tỉn h n h à th à n h k ín h ghi On công due n h ật dụng bang máy. T hu hỏi, can dên bao của Quý vị m uôn vạn lần dê có được ngày năm nua de nghê thêu tay tại Huê được vinh hôm n a y .o hạnh dặt trên bàn ăn của khách sạn H uế những sán phẩm do thọ thêu Huê sán xuất. L.V.K