i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, do tôi thực hiện.
Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực và chƣa công bố trong bất cứ công
trình nào khác. Những số liệu kế thừa đã đƣợc chỉ rõ nguồn khi trích dẫn.
Tác giả luận văn
Lê Trung Hƣng
ii
LỜI CẢM ƠN
Trải qua hai năm học tập tại trƣờng Đại học Lâm nghiệp và trong thời
gian thực hiện luận văn thạc sỹ khoa học Lâm nghiệp, tôi luôn nhận đƣợc sự
động viên và giúp đỡ nhiệt tình của nhà trƣờng, các thầy, cô giáo, các cơ quan,
bạn bè đồng nghiệp.
Nhân dịp này, tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất tới
thầy giáo TS.Nguyễn Hồng Hải, ngƣời đã trực tiếp tận tình hƣớng dẫn, dìu dắt và
giúp đỡ tôi thực hiện luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Đảng ủy, Ban giám hiệu Trƣờng Đại học Lâm
nghiệp, Phòng đào tạo Sau đại học; Ban giám hiệu Trƣờng Cao đẳng Nông nghiệp
và phát triển nông thôn Bắc Bộ đã tạo điều kiện cho tôi thực hiện khóa học này.
Đồng thời tôi xin gửi lời cảm ơn tới Ban lãnh đạo, cán bộ công chức của Phân viện
Điều tra rừng Bắc Trung Bộ - Tỉnh Thừa Thiên Huế và toàn thể bạn bè, đồng
nghiệp đã tạo điều kiện về thời gian, thu thập số liệu và tham gia nhiều ý kiến quý
báu góp phần đáng kể cho luận văn này.
Cuối cùng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến gia đình, những ngƣời luôn sát
cánh và động viên, giúp đỡ tôi về mọi mặt trong suốt quá trình học tập và thực hiện
luận văn.
Mặc dù đã rất cố gắng nhƣng trong khuôn khổ thời gian và kinh nghiệm còn
hạn chế nên luận văn chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót. Kính mong nhận đƣợc
những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy giáo, cô giáo, các nhà khoa học và các
bạn bè đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 10 tháng 4 năm 2017
Tác giả
Lê Trung Hƣng
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
MỘT SỐ KÍ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT DÙNG TRONG ĐỀ TÀI ................................ v
DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................ vi
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ................................................................................. vii
ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................. 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ................................................. 3
1.1. Trên thế giới ......................................................................................................... 3
1.1.1. Nghiên cứu về cấu trúc rừng ............................................................................. 3
1.1.2. Nghiên cứu quan hệ không gian của cây rừng ................................................... 3
1.2. Ở Việt Nam .......................................................................................................... 5
1.2.1. Nghiên cứu về cấu trúc rừng ............................................................................. 5
1.2.2. Nghiên cứu quan hệ không gian của cây rừng ................................................... 7
Chƣơng 2: MỤC TIÊU, GIỚI HẠN, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU .......................................................................................................................... 9
2.1. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................. 9
2.2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 9
2.2.1. Đối tƣợng nghiên cứu ........................................................................................ 9
2.2.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................... 9
2.3. Nội dung nghiên cứu .......................................................................................... 10
2.3.1. Cấu trúc rừng ................................................................................................... 10
2.3.2. Quan hệ không gian của cây rừng ................................................................... 10
2.3.3. Đề xuất một số giải pháp quản lý và phát triển rừng bền vững ....................... 11
2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................................... 11
2.4.1. Kế thừa tài liệu ................................................................................................ 11
2.4.2. Điều tra ngoại nghiệp ...................................................................................... 11
2.4.3. Nội nghiệp ....................................................................................................... 12
iv
Chƣơng 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN – KINH TẾ XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN
CỨU .......................................................................................................................... 18
3.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................................................. 18
3.1.1. Vị trí địa lý ....................................................................................................... 18
3.1.2. Địa hình ........................................................................................................... 19
3.1.3. Đất đai ............................................................................................................. 19
3.1.4. Khí hậu, thủy văn ............................................................................................ 19
3.2. Đặc điểm tài nguyên rừng .................................................................................. 20
3.3. Điều kiện kinh tế - xã hội ................................................................................... 21
3.3.1. Thành phần dân tộc, dân số, lao động ............................................................. 21
3.3.2. Phát triển kinh tế ............................................................................................. 21
3.3.3. Hạ tầng cơ sở ................................................................................................... 22
3.3.4. Y tế, giáo dục .................................................................................................. 23
Chƣơng 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ....................................... 24
4.1. Đặc điểm cấu trúc loài cây gỗ............................................................................ 24
4.1.1. Về mật độ và tổ thành ..................................................................................... 24
4.1.2 Phân bố số cây theo cấp đƣờng kính ................................................................ 27
4.1.3. Tính đa dạng tại hai trạng thái rừng ................................................................. 34
4.2. Quan hệ không gian cùng loài và khác loài của cây rừng .................................. 35
4.2.1 Kiểm tra tính đồng nhất trong phân bố ............................................................. 35
4.2.2. Quan hệ không gian cùng loài của các loài cây chiếm ƣu thế. ........................ 37
4.2.3. Quan hệ không gian khác loài của các loài cây chiếm ƣu thế ......................... 39
4.3. Đề xuất một số giải pháp quản lý và phát triển rừng bền vững .......................... 45
4.3.1. Một số giải pháp về quản lý bảo vệ ................................................................. 45
4.3.2. Một số giải pháp lâm sinh ................................................................................ 46
KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ................................................................. 47
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ BIỂU
v
MỘT SỐ KÍ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT DÙNG TRONG ĐỀ TÀI
OTC
Ô tiêu chuẩn
D1.3
Đƣờng kính thân cây tại vị trí 1,3 m (cm)
Dt
Đƣờng kính tán cây (m)
N/ha
Mật độ rừng (cây/ha)
G%
Tiết diện ngang thân cây tƣơng đối (%)
IV%
Chỉ số quan trọng (%)
N/D1.3
Phân bố số cây theo đƣờng kính 1,3m
1.3
Đƣờng kính trung bình tại vị trí 1,3 m (cm)
Fl
Tần số lý thuyết
Fi
Tần số thực nghiệm
S
Số loài cây bắt gặp (loài)
N
Tổng số cá thể các loài cây (cây)
D
Chỉ số đa dạng của Simpson
H‟
Chỉ số đa dạng của Shannon – Weiner
g(r)
Hàm tƣơng quan theo cặp
g11(r)
Hàm tƣơng quan theo cặp một biến số
g12(r)
Hàm tƣơng quan theo cặp hai biến số
K(r)
Hàm Ripley‟s K
L(r)
Hàm L
CSR
Complete Spatial Randomness (hoàn toàn ngẫu nhiên)
