NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG NƯỚC HỒ TRỊ AN PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÙNG MIỀN ĐÔNG NAM BỘ

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

180
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đông Nam Bộ (ĐNB) là một vùng đồi, núi và trung du với địa hình cao lượn sóng, độ dốc giảm dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam. Vùng này chịu sự chi phối của hệ thống các sông lớn như: sông Đồng Nai, sông Sài Gòn và Vàm Cỏ Đông. Rất nhiều hồ chứa lớn, vừa và nhỏ được xây dựng trong vùng để tăng cường khả năng khai thác tiềm năng nguồn nước của các sông này phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội vùng miền ĐNB. Có thể nói hệ thống bậc thang sử dụng và điều tiết nước vùng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG NƯỚC HỒ TRỊ AN PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÙNG MIỀN ĐÔNG NAM BỘ

NGHI£N CøU ®¸nh gi¸ chÊt l−îng N¦íC hå trÞ an phôc vô Ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vïng miÒn ®«ng nam bé THE STUDY ON THE WATER quality OF the tri an reserviors For soio-economic development in the south east region PGS.TS. L−¬ng V¨n Thanh ViÖn Khoa häc Thñy lîi MiÒn Nam Summary Study on the reasons those impact to water quality of the Tri An reservoirs in the South-East part for integrated vn economic development is one of the impotant duties. The Author analyses the variation of reservoirs water quality under the impact factors, in order to propose the d. Nhà máy thủy điện Trị An solution for protection of sustainable water environment. ol I. §Æt vÊn ®Ò: §«ng Nam Bé (§NB) lμ mét vïng ®åi, nói vμ trung du víi ®Þa h×nh cao l−în sãng, ®é dèc gi¶m dÇn tõ T©y B¾c xuèng §«ng Nam. Vïng nμy chÞu sù chi phèi cña hÖ thèng c¸c s«ng lín nc nh−: s«ng §ång Nai, s«ng Sμi Gßn vμ Vμm Cá §«ng. RÊt nhiÒu hå chøa lín, võa vμ nhá ®−îc x©y dùng trong vïng ®Ó t¨ng c−êng kh¶ n¨ng khai th¸c tiÒm n¨ng nguån n−íc cña c¸c s«ng nμy phôc vô môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi vïng miÒn §NB. Cã thÓ nãi hÖ thèng bËc thang sö dông vμ ®iÒu tiÕt n−íc vïng miÒn §NB ®−îc thùc hiÖn triÖt ®Ó nhÊt, nhiÒu nhÊt vμ hiÖu qu¶ nhÊt trong c¶ .v n−íc, ®Æc biÖt trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn bËc thang sö dông n−íc trªn hÖ thèng s«ng §ång Nai (h×nh 1). Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do sù ph¸t triÓn kinh tÕ rÊt nhanh cña vïng miÒn §NB, trong ®ã w ®Æc biÖt ph¶i kÓ ®Õn hai tØnh §ång Nai vμ B×nh D−¬ng, ®· cã nhiÒu ¶nh h−ëng tíi chÊt l−îng n−íc cña c¸c hå chøa do c¸c t¸c nh©n khai th¸c ®Êt rõng ®Çu nguån, nu«i trång thñy s¶n trong lßng hå vμ c¸c nh¸nh s«ng, suèi, chÊt th¶i c«ng nghiÖp vμ c¸c lμng nghÒ, t¸c ®éng trùc tiÕp vμ gi¸n tiÕp w ®Õn m«i tr−êng n−íc c¸c hå chøa. Nghiªn cøu c¸c nguyªn nh©n g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr−êng n−íc vμ diÔn biÕn chÊt l−îng n−íc cña c¸c hå chøa tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p cã c¬ së khoa häc nh»m c¶i thiÖn chÊt l−îng n−íc phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng cho c¸c vïng h−ëng lîi còng w nh− c¸c vïng h¹ du c¸c hå chøa n−íc vïng miÒn §NB lμ mét c«ng viÖc hÕt søc quan träng trong giai ®o¹n hiÖn nay. II. KÕt qña vμ th¶o luËn §Ó cã thÓ tiÕn hμnh nghiªn cøu mét c¸ch kh¸ toμn diÖn vÒ nh÷ng t¸c nh©n g©y « nhiÔm nguån n−íc hå cña vïng miÒn §NB chóng t«i lùa chän hå thñy ®iÖn TrÞ An, mét hå chøa lín cã ¶nh h−ëng rÊt lín tíi ph¸t triÓn kinh tÕ tæng hîp cña c¶ vïng miÒn §NB vμ TP. Hå ChÝ Minh. Hå chøa n−íc TrÞ An n»m ë bËc thang ®iÒu tiÕt n−íc cuèi cïng trªn s«ng §ång Nai vμ La Ngμ (h×nh 1), víi diÖn tÝch l−u vùc vμo kho¶ng 1.480 km2 bao gåm l−u vùc s«ng §ång Nai vμ s«ng La Ngμ. 2.1 ChÊt l−îng n−íc hå a) Thêi kú mïa kiÖt:
Vμo thêi ®o¹n mïa kiÖt, dßng ch¶y trong hå TrÞ An rÊt nhá h×nh thμnh c¸c vïng n−íc lÆng côc bé vμ nÕu nh÷ng n¬i nμy cã nhiÒu nguån chÊt th¶i vμo nguån n−íc sÏ g©y « nhiÔm côc bé nguån n−íc trong mÆt hå. Gi¸ trÞ pH dao ®éng trong kho¶ng 7,17 ÷ 7,59 vμ cã xu h−íng gi¶m nhÑ theo chiÒu s©u cña c¸c tÇng n−íc, møc ®é gi¶m trung b×nh kho¶ng 0,1 ®¬n vÞ gi÷a c¸c tÇng n−íc. Hμm l−îng s¾t tæng sè ®o ®−îc cña c¸c mÉu cho thÊy cã xu h−íng t¨ng dÇn theo chiÒu s©u c¸c tÇng n−íc, møc ®é t¨ng dao ®éng trong kho¶ng 0,01 ÷ 0,28mg/l. Gi¸ trÞ COD ®o ®−îc trong c¸c tÇng n−íc cã xu thÕ t¨ng dÇn theo chiÒu s©u, møc ®é t¨ng gi÷a c¸c tÇng dao ®éng trong kho¶ng 0,2 ÷ 0,85mg/l. Hμm l−îng BOD5 còng cã xu h−íng t¨ng theo chiÒu s©u cña c¸c tÇng n−íc, møc ®é t¨ng dao ®éng trung b×nh gi÷a c¸c tÇng trong kho¶ng 0,24 ÷ 0,6mg/l. Trong giai ®o¹n nμy chÊt l−îng n−íc hå chØ bÞ ¶nh h−ëng bëi c¸c nguån chÊt th¶i cña khu d©n c−, nhμ m¸y xung quanh th¶i xuèng hå vμ cña c¸c bÌ c¸ nu«i trong hå còng nh− trªn c¸c s«ng, suèi phÝa th−îng nguån. vn d. ol H×nh 1: Qui ho¹ch hÖ thèng bËc thang sö dông n−íc trªn s«ng §ång Nai-La Ngμ tíi hå chøa TrÞ An nc b) Thêi kú mïa m−a: Trong thêi kú ®Çu mïa m−a do n−íc m−a cuèn tr«i c¸c chÊt bÒ mÆt tõ th−îng nguån ®æ vÒ lμm cho gi¸ trÞ pH cña n−íc gi¶m tõ 1,28 ÷ 0,91 ®¬n vÞ so víi mïa kh«, hμm l−îng s¾t t¨ng cao .v v−ît gi¸ trÞ cho phÐp cña cét A trong TCVN 5942-1995 vμ chÊt r¾n l¬ löng ®é ®ôc trong n−íc t¨ng cao, tæng Coliform dao ®éng trong kho¶ng 1.900 ÷ 6.800MNP/100ml vμ E-coli dao ®éng trong kho¶ng 10 ÷ 50 TB/100ml. Thêi kú cuèi mïa m−a (th¸ng 11) gi¸ trÞ pH n−íc hå dao ®éng w trong kho¶ng 6,13 ÷ 6,86, hÇu hÕt c¸c th«ng sè kh¸c ®Òu n»m trong kho¶ng giíi h¹n cét A theo TCVN 5942-1995. ChÊt l−îng n−íc hå trong thêi kú cuèi mïa m−a tèt cã thÓ sö dông ®Ó t−íi cho w n«ng nghiÖp vμ cÊp n−íc sinh ho¹t. c) NhËn xÐt chung: w Tõ kÕt qña nghiªn cøu, ®o ®¹c vÒ c¸c th«ng sè ho¸-lý mÉu n−íc hå TrÞ An cho thÊy nãi chung, chÊt l−îng n−íc hå trong giai ®o¹n mïa kh« cã chÊt l−îng kh¸ tèt, cã thÓ sö dông cho môc ®Ých cÊp n−íc sinh ho¹t, t−íi n«ng nghiÖp vμ nu«i trång thñy s¶n. Hμm l−îng chÊt h÷u c¬ trong n−íc vÉn ë møc cho phÐp, ch−a g©y « nhiÔm nÆng cho m«i tr−êng n−íc. Hμm l−îng vi sinh trong n−íc t¹i hÇu hÕt c¸c ®iÓm vÉn ë møc ®¹t tiªu chuÈn n−íc lo¹i A cña tiªu chuÈn n−íc mÆt TCVN 5942-1995. Tuy nhiªn, t¹i c¸c ®iÓm côc bé nh− cèng x¶ nhμ m¸y ®−êng, xung quanh c¸c khu nu«i c¸ bÌ th× chÊt l−îng n−íc bÞ ¶nh h−ëng kh¸ nghiªm träng vμo thêi kú mïa kiÖt, ®Æc tr−ng b»ng c¸c gi¸ trÞ nh−: hμm l−îng s¾t trong n−íc cao, hμm l−îng chÊt h÷u c¬ vμ tæng c¸c lo¹i vi sinh vËt trong n−íc cao vμ gi¸ trÞ oxy hoμ tan trong n−íc thÊp lμm « nhiÔm m«i tr−êng n−íc côc bé t¹i nh÷ng vïng nμy. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng g©y « nhiÔm nμy lμ do l−îng thøc ¨n thõa cña c¸c lμng c¸ bÌ tån l−u trong n−íc, ph©n c¸ th¶i ra trong qu¸ tr×nh sinh tr−ëng, chÊt th¶i cña nhμ m¸y ch−a ®−îc xö lý ra nguån n−íc. 2
HiÖn nay do qu¸ tr×nh båi l¾ng lßng hå còng nh− vÊn ®Ò khai th¸c vïng b¸n ngËp cña lßng hå vμo viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nu«i thñy s¶n mét c¸ch å ¹t kh«ng cã kiÓm so¸t nªn c¸c chÊt th¶i n«ng nghiÖp, t×nh h×nh xãi mßn ®Êt vμ lμm thu hÑp diÖn tÝch lßng hå g©y ¶nh h−ëng xÊu ®Õn m«i tr−êng n−íc cña hå TrÞ An. Trong thêi kú ®Çu vμ cuèi mïa m−a do qu¸ tr×nh röa tr«i vμ xãi mßn ®Êt tõ th−îng nguån lμm cho hμm l−îng phï sa trong n−íc vμ tæng hμm l−îng vi sinh vËt trong n−íc t¨ng cao g©y « nhiÔm m«i tr−êng n−íc. Hμm l−îng s¾t tæng sè trong n−íc t¨ng cao v−ît qu¸ trÞ sè cho phÐp theo tiªu chuÈn n−íc mÆt TCVN 5942-1995. Tuy nhiªn phÇn lín lμ s¾t ë d¹ng Fe3+ l¬ löng trong n−íc hoÆc l¾ng ®äng xuèng nÒn ®¸y, b¸m vμo c©y cá, thùc vËt ven bê nªn nÕu chØ cÇn läc lμ cã thÓ khö ®−îc hμm l−îng s¾t nμy ra khái n−íc. Trong giai ®o¹n mïa m−a mùc n−íc t¨ng lªn g©y ngËp vïng b¸n ngËp sÏ g©y thèi r÷a c¸c loμi c©y th©n mÒm, c©y bôi ph¸t triÓn rÊt m¹nh t¹i vïng nμy g©y « nhiÔm h÷u c¬ vμ gi¶m l−îng «xy trong n−íc. Theo kÕt qña nghiªn cøu, kh¶o s¸t cho thÊy lo¹i c©y m¾t mÌo (Mimosa pigra)/c©y Trinh n÷ ph¸t triÓn rÊt m¹nh t¹o thμnh quÇn thô réng lín, ®Æc khÝt t¹i nh÷ng vïng b¸n ngËp chiÕm vn lÜnh n¬i c− ngô cña c¸c loμi thñy sinh vËt, c¸, thèi r÷a vμo thêi kú ngËp g©y ¶nh h−ëng nghiªm träng cho m«i tr−êng n−íc. Theo kÕt qña ®iÒu tra diÖn tÝch vïng ven hå TrÞ An ®ang bÞ c©y Mimosa pigra che phñ lªn tíi 10.000 ha, chiÕm gÇn 30,83% tæng diÖn tÝch hå (34.600ha) vμ cã thÓ th¶i vμo hå mét l−îng chÊt h÷u c¬ vμo kho¶ng 120.000 ÷ 150.000 tÊn/n¨m, thùc vËt th©n cá d. 60.000 ÷ 80.000 tÊn/n¨m vμ chÊt th¶i do s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sau thu ho¹ch 17.000 ÷ 20.000 tÊn/n¨m g©y « nhiÔm nguån n−íc hå. Vμo thêi kú mïa m−a l−îng « nhiÔm chÊt h÷u c¬ g©y ra do qu¸ tr×nh ph©n hñy c¸c lo¹i thùc vËt vïng b¸n ngËp lμ nguån chÝnh yÕu so víi c¸c nguån thø yÕu ol nh− nu«i c¸ bÌ, chÊt th¶i tõ nhμ m¸y ®−êng vμ r¸c th¶i tõ c¸c nguån d©n c−, ch¬ xung quanh hå. 2.2 TÝnh ®a d¹ng sinh häc cña thñy sinh hå TrÞ An: nc ChØ sè tÝnh ®a d¹ng sinh häc lμ néi dung quan träng trong nghiªn cøu sinh th¸i häc quÇn x·, nã kh«ng nh÷ng chØ thÓ hiÖn ®Æc tÝnh cÊu tróc cña b¶n th©n quÇn x· mμ cßn lμ mét tham sè quan träng ®−îc sö dông ®Ó ®¸nh gÝa t¸c ®éng m«i tr−êng. ChØ sè tÝnh ®a d¹ng cμng cao nãi lªn cÊu tróc quÇn x· cμng phøc t¹p th× tÝnh æn ®Þnh cña m«i tr−êng cμng tèt, kh¶ n¨ng chèng l¹i søc .v Ðp cña m«i tr−êng cμng m¹nh mÏ. ChØ sè tÝnh ®a d¹ng sinh häc chØ tÇn sè xuÊt hiÖn sè l−îng c¸ thÓ c¸c loμi sinh vËt ë mét vïng nμo ®ã chñ yÕu cã quan hÖ víi sè l−îng mμ ®Æc ®iÓm tÝnh ®a d¹ng sinh vËt ph¶i cã quan hÖ víi sù biÕn ®æi sè l−îng vμ thμnh phÇn loμi cña sinh vËt. T¹i n¬i w nμo cã loμi sinh vËt nhiÒu, mËt ®é c¸ thÓ thÊp, chØ sè tÝnh ®a d¹ng cao, ph¶n ¸nh m«i tr−êng Ýt chÞu t¸c dông xÊu cña con ng−êi, ch−a bÞ « nhiÔm, ®ång thêi còng ph¶n ¸nh sù tuÇn hoμn cña chÊt dinh d−ìng trong m«i tr−êng ®ang ë tr¹ng th¸i t−¬ng ®èi c©n b»ng. Trong b¸o c¸o nμy chóng t«i w chØ tÝnh nét sè chØ sè cÇn thiÕt sau: ChØ sè ®a d¹ng Shannon-Wiener ®−îc tÝnh b»ng c«ng thøc: w C⎛ ⎞ S ⎜ N lg N − ∑ ni lg ni ⎟ H (S ) = N⎝ ⎠ i =1 ChØ sè ®a d¹ng lín nhÊt H’ max = log2 S ChØ sè ®a d¹ng Margalef D ®−îc tÝnh b»ng c«ng thøc : S −1 D= log N ChØ sè Margalef kh«ng ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ mèi t−¬ng quan gi÷a thñy sinh vËt vμ m«i tr−êng sèng. Cßn chØ sè Shannon-Wiener cã uu ®iÓm h¬n ë chç ngoμi viÖc xÐt ®Õn tæng sè l−îng (N) vμ tæng sè loμi (S) cßn xÐt ®Õn sè c¸ thÓ cña tõng loμi (ni). H' H' ChØ sè ®iÒu hßa J = = (Pielow) S log 2 H max 3
ni ChØ sè −u thÕ Y = * f I (fi tÇn sè xuÊt hiÖn loμi thø i ë c¸c tr¹m). N GÝa trÞ tÝnh ®a d¹ng Dv = H’ x J Trong ®ã: C = 3.3219 S = Tæng sè loμi trong mÉu ph©n tÝch. ni = Sè l−îng cña loμi thø I N = Tæng sè c¸ thÓ trong mÉu ph©n tÝch fi = tÇn sè xuÊt hiÖn loμi thø i ë c¸c tr¹m ChØ sè ®a d¹ng Shannon-Wiener trong c¶ 3 ®ît kh¶o s¸t kh¸ æn ®Þnh, chØ dao ®éng trong kho¶ng 2,55 trong mïa m−a vμ 2,92-2,96 trong mïa kh«. Nh− vËy nÕu xÕp h¹ng chÊt l−îng n−íc theo chØ sè ®a d¹ng theo nh− b¶ng 1 th× chÊt l−îng n−íc trong hå chØ ë møc h¬i bÞ « nhiÔm. B¶ng 1: Ph©n lo¹i chÊt l−îng n−íc theo chØ sè ®a d¹ng ChØ sè ®a d¹ng ChÊt l−îng n−íc vn 2-3 H¬i « nhiÔm d. > 3 - 4,5 S¹ch > 4,5 RÊt s¹ch ol Trong mïa ®Ønh lò, chØ sè ®a d¹ng Shannon-Wiener ë møc thÊp, cã thÓ do sù ph©n hñy cña th¶m thùc vËt vïng b¸n ngËp, nhÊt lμ sù ph¸t triÓn m¹nh cña loμi c©y m¾t mÌo (mai d−¬ng) cã tªn khoa häc Mimosa pigra ë vïng b¸n ngËp. Ngoμi ra cßn cã chÊt th¶i cña nhμ m¸y ®−êng La Ngμ, nc thøc ¨n d− thõa tõ c¸c bÌ c¸, chÊt th¶i sinh ho¹t. Sù thùc ®©y lμ nguån chÊt dinh d−ìng bæ sung cho hå, t¹o ®iÒu kiÖn cho thùc vËt phï du ph¸t triÓn lμm c¬ së cho sù ph¸t triÓn tiÕp theo cña ®éng vËt thñy sinh. Nh−ng khi thùc vËt phï du ph¸t triÓn qóa møc sÏ xÈy ra hiÖn t−îng në hoa lμm « nhiÔm nguån n−íc. NhÊt lμ mét sè loμi t¶o ®éc ph¸t triÓn m¹nh, sinh ra ®éc tè g©y ¶nh h−ëng ®Õn .v nguån lîi thñy s¶n. V× vËy ph¶i khèng chÕ l−îng chÊt h÷u c¬ th¶i vμo hå ë møc an toμn ®Ó kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn sù c©n b»ng cña hÖ sinh th¸i cña bå. PhÝa th−îng l−u cña hå cã møc ®é « nhiÔm cao h¬n phÝa h¹ l−u do ë vïng nμy tiÕp nhËn mét l−îng mïn b· h÷u c¬ kh¸ lín, chØ sè ®a d¹ng cã w xu thÕ t¨ng dÇn vÒ phÝa h¹ l−u. Chóng t«i cho r»ng víi chiÒu dμi cña hå tíi vμi chôc km, kh¶ n¨ng pha lo·ng vμ tù lμm s¹ch nhê vi khuÈn trong qóa tr×nh lu©n chuyÓn cña khèi n−íc tõ th−îng l−u tíi h¹ l−u ®· lμm cho møc ®é « nhiÔm gi¶m ®¸ng kÓ. w Nh− vËy cã thÓ xÕp hå TrÞ An vμo lo¹i thñy vùc cã tÝnh ®a d¹ng phong phó. Chøng tá viÖc qu¶n lý nguån tμi nguyªn n−íc hå TrÞ An trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nãi chung tèt. HiÖn t−îng « w nhiÔm côc bé cã thÓ xÈy ra vμo thêi ®iÓm nμo ®ã, nh−ng nh×n chung nÕu xÐt trªn c¬ së chØ tiªu sinh häc, nguån n−íc hå TrÞ An ®−îc ®¸nh gÝa ë møc s¹ch. 2.3 §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p khai th¸c bÒn v÷ng c¸c hå chøa vïng §NB HiÖn nay, hÖ thèng hå chøa d¹ng bËc thang ®ang ®−îc tõng b−íc x©y dùng trªn l−u vùc s«ng §ång Nai gãp phÇn gia t¨ng kh¶ n¨ng sö dông hiÖu qu¶ tμi nguyªn n−íc cho ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña vïng miÒn §NB. Tuy nhiªn, khi hÖ thèng c¸c hå chøa theo qui ho¹ch ®−îc x©y dùng ®ñ th× vÊn ®Ò qu¶n 1ý chÊt l−îng n−íc cña c¸c hå chøa sÏ lμ v« cïng quan träng trong chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ vμ b¶o vÖ m«i tr−êng. C¸c hå chøa phÝa cuèi bËc thang sÏ høng chÞu nh÷ng chÊt « nhiÔm cña c¸c hå chøa trªn th−îng nguån céng víi c¸c chÊt « nhiÔm cña chÝnh b¶n th©n sÏ lμm cho chÊt l−îng n−íc xÊu ®i g©y ¶nh h−ëng tíi kh¶ n¨ng cung cÊp n−íc cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, nu«i trång thñy s¶n vμ cÊp n−íc sinh ho¹t. Dùa trªn c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch, tÝnh to¸n cho hå chøa TrÞ An chóng t«i ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr−êng n−íc c¸c hå chøa phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi vïng §NB nh− sau: 4
• KiÓm so¸t vμ gi¸m s¸t tiÕn tíi viÖc cÊp phÐp cho c¸c hé nu«i thñy s¶n t¹i c¸c eo, ng¸ch trong lßng hå vμ trªn c¸c s«ng, suèi ®æ vμo hå ®Ó h¹n chÕ vμ kiÓm so¸t c¸c nguån th¶i tõ c¸c lång c¸ g©y « nhiÔm nguån n−íc. • KiÓm so¸t vμ gi¸m s¸t c¸c nguån chÊt th¶i tõ c¸c khu ch¨n nu«i, c¸c nhμ m¸y, c¸c lμng nghÒ vμ chÊt th¶i sinh ho¹t ®æ trùc tiÕp xuèng hå g©y « nhiÔm nguån n−íc. C¸c nhμ m¸y, c¸c lμng nghÒ cã l−îng chÊt th¶i, n−íc th¶i lín cÇn ph¶i x©y dùng hÖ thèng xö lý chÊt th¶i, n−íc th¶i tr−íc th¶i vμo s«ng, hå chøa. • H−íng dÉn ng−êi d©n kh«ng nªn trång vμ ph¸t t¸n c¸c lo¹i c©y Mimosa pigra ë vïng b¸n ngËp trong thêi kú mïa kh«, h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i c©y nμy còng nh− tiÕn hμnh vÖ sinh ®ång ruéng sau thu ho¹ch c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp trªn vïng b¸n ngËp cña c¸c hå, nh»m gi¶m hμm l−îng c¸c chÊt h÷u c¬ lμm « nhiÔm nguån n−íc. • Trång rõng vμ b¶o vÖ th¶m thùc vËt rõng ®Çu nguån ®Ó: (i) t¨ng c−êng kh¶ n¨ng tr÷ n−íc trong ®Êt d−íi t¸n rõng ®Ó cung cÊp nguån n−íc æn ®Þnh cho c¸c s«ng, suèi vμ hå chøa; vμ vn (ii) lμm chËm qu¸ tr×nh h×nh thμnh dßng ch¶y mÆt trong mïa m−a, do vËy gi¶m møc ®é xãi mßn ®Êt bÒ mÆt, b¶o vÖ ®é mμu mì cña ®Êt vμ ®Æc biÖt lμ gi¶m hμm l−îng c¸c chÊt r¾n l¬ löng trong nguån n−íc lò ch¶y vÒ c¸c hå chøa g©y båi l¾ng ®¸y hå. • H−íng dÉn ng−êi d©n c¸c kü thuËt, ph−¬ng ph¸p canh t¸c n«ng nghiÖp trªn c¸c vïng ®Êt d. dèc ®Ó h¹n chÕ c¸c t¸c nh©n xãi mßn, röa tr«i lμm tho¸i ho¸ ®Êt còng nh− g©y båi l¾ng lßng s«ng, suèi vμ hå chøa. KhuyÕn c¸o ng−êi d©n kh«ng dïng ph©n t−¬i ®Ó bãn còng nh− c¸c lo¹i thuèc trõ s©u cã gèc Clo víi thêi gian b¸n ph©n hñy dμi cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. • Tuyªn truyÒn vμ gi¸o dôc ng−êi d©n ý thøc chung b¶o vÖ m«i tr−êng, b¶o vÖ nguån n−íc, ol h¹n chÕ x¶ th¶i trùc tiÕp c¸c chÊt th¶i r¾n, chÊt th¶i sinh ho¹t xuèng nguån n−íc s«ng, hå chøa. • X©y dùng hÖ thèng c¸c tr¹m ®o gi¸m s¸t chÊt l−îng n−íc trªn c¸c s«ng, suèi vμ hå chøa nc ®Ó cã ®−îc c¸c th«ng tin kÞp thêi cho c«ng t¸c qu¶n lý tμi nguyªn n−íc cña c¸c hå chøa vïng miÒn §NB. .v III. KÕt luËn Vïng miÒn §NB trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nhiÒu thay ®æi theo h−íng ph¸t triÓn hμng ho¸ n«ng – l©m – thñy s¶n vμ du lÞch ®em l¹i lîi nhuËn cao lμm thay ®æi dÇn bé mÆt n«ng w th«n còng nh− c¸c thμnh phè, thÞ trÊn trong vïng. C¸c c«ng tr×nh hå chøa §ång Nai 3, §ång Nai 4 võa khëi c«ng x©y dùng vμ c«ng tr×nh hå chøa Ph−íc Hoμ ®ang hoμn tÊt c¸c thiÕt kÕ kü thuËt vμ vay vèn ®Ó thi c«ng cho thÊy r»ng viÖc khai th¸c tiÒm n¨ng tμi nguyªn n−íc cho ph¸t triÓn kinh w tÕ-x· héi vïng miÒn §NB b»ng hÖ thèng c¸c hå chøa d¹ng bËc thang lμ rÊt hiÖu qu¶ vμ cÇn thiÕt cho c¸c ngμnh kinh tÕ. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò qu¶n lý, b¶o vÖ an toμn c¸c hå chøa còng lμ mét nhiÖm vô quan träng trong chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi vμ b¶o vÖ m«i tr−êng. w Qua kÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy chÊt l−îng n−íc hå TrÞ An nãi chung cßn tèt, ®¸p øng cho yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi vμ cÊp n−íc sinh ho¹t. Tuy nhiªn, vμo thêi kú mïa kh« mét sè vïng côc bé trong vïng lßng hå vμ c¸c eo ng¸ch trong hå bÞ « nhiÔm côc bé do chÊt th¶i cña c¸c bÌ c¸, chÊt th¶i nhμ m¸y ®−êng La Ngμ vμ mét sè ®iÓm ch¨n nu«i tËp trung x¶ n−íc th¶i ch−a xö lý trùc tiÕp vμo hå. T¸c gi¶ còng ®· ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý vμ kü thuËt nh»m c¶i thiÖn chÊt l−îng n−íc hå ®¸p øng cho yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi vïng miÒn §NB. TμI LIÖU THAM KH¶O 1. L−¬ng V¨n Thanh, 2004. §¸nh gi¸ chÊt l−îng n−íc vμ møc ®é tån l−u dioxin trong m«i tr−êng n−íc hå TrÞ An. B¸o c¸o chuyªn ®Ò, §Ò tμi cÊp Nhμ n−íc “§¸nh gi¸ ¶nh h−ëng hiÖn nay cña C§HH ®èi víi m«i tr−êng cña hå TrÞ An-§Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc. 5
2. Tr−¬ng V¨n HiÕu, 2003. B¸o c¸o kh¶o s¸t ®o ®¹c c¸c th«ng sè thñy v¨n, dßng ch¶y lßng hå TrÞ An. 3. Huúnh TiÕn §¹t vμ cs., 2004. Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng xãi mßn ®Êt l−u vùc hå TrÞ An. 4. NguyÔn V¨n Kh«i, 2003. Nghiªn cøu khu hÖ thñy sinh vËt vμ tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña hå TrÞ An. vn d. ol nc .v w w w 6