Nghiên cứu điều kiện chiết Zr(IV) môi trường axit HCl bằng DI-2-EtylHexyl Photphoric axit trong n- Hexan

Dương Thị Tú Anh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 86(10): 115 - 119<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ĐIỀU KIỆN CHIẾT Zr(IV) TRONG MÔI TRƯỜNG<br /> AXIT HCl BẰNG DI-2-ETYLHEXYL PHOTPHORIC AXIT TRONG n-HEXAN<br /> Dương Thị Tú Anh *, Chu Mạnh Nhương, Hứa Thị Tuyến<br /> Trường Đại học Sư phạm – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Bài báo thông báo các điều kiện tối ưu cho sự chiết Zr(IV) bằng D2EHPA (Di-2-etylhexyl<br /> photphoric axit) trong n-hexan. Đó là các điều kiện: nồng độ axit HCl khoảng 2M đến 3M, nồng<br /> độ của D2EHPA là 0,1M thì hiệu suất chiết một lần đạt trên 85%. Nghiên cứu ảnh hưởng của nồng<br /> độ muối đến sự chiết Zr(IV) cho thấy sự có mặt của các muối NaClO 3, KSCN có xu hướng làm<br /> tăng hiệu suất chiết Zr(IV) lên đặc biệt tăng mạnh khi nồng độ của NaClO 3là 0,005M và nồng độ<br /> của KSCN là 0,1M. Nghiên cứu sự tách loại của Zr(IV) ra khỏi pha hữu cơ cho thấy: H 2SO4 ở<br /> khoảng nồng độ từ 1M đến 2M không có khả năng tách loại Zr(IV) ra khỏi pha hữu cơ, còn hỗn<br /> hợp HNO3 2M-H2O2 9,8M có khả năng tách loại Zr(IV) tốt nhất.<br /> Từ khoá: chiết Zr(IV), alizarin S, D2EHPA, n-hexan, hiệu suất chiết.<br /> <br /> <br /> GIỚI THIỆU<br /> Zirconi (Zr) là nguyên tố chuyển tiếp (thuộc<br /> nhóm IVB, bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa<br /> học) được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh<br /> vực, đặc biệt được dùng để chế tạo vỏ bọc<br /> thanh nhiên liệu hạt nhân (dưới dạng ZrO2).<br /> Tuy nhiên, để sử dụng được nó vào trong lĩnh<br /> vực này đòi hỏi Zr phải rất tinh khiết và vì thế<br /> cần phải loại bỏ các tạp chất đi kèm với nó<br /> đặc biệt là hafni (Hf)-nguyên tố có tính chất<br /> rất giống và luôn đi kèm với Zr [9].<br /> Có thể tách loại Zr ra khỏi các tạp chất bằng<br /> phương pháp chiết dung môi. Trên thế giới ,<br /> các tác nhân chiết như D 2EHPA, PC88A,<br /> TBP, Cyanex...đang được nhiều tác giả quan<br /> tâm nghiên cứu để chiết Zr (IV) trong các môi<br /> trường axit khác nhau [7,8,9]. Tuy nhiên phức<br /> chất tạo ra giữa Zr (IV) và các tác nhân trên<br /> thường không có màu trong vùng UV -Vis, vì<br /> vậy việc sử dụng chúng trong nghiên cứu<br /> chiết Zr (IV) đòi hỏi phải sử dụng các máy<br /> móc khá hiện đại . Từ n hững năm 60 của thế<br /> kỷ trước, tác nhân alizarin S đã được sử dụng<br /> khá phổ biến trong nghiên cứu xác định các<br /> kim loại vì khả năng tạo ra phức màu của nó<br /> với các ion kim loại [5]. Trong bài báo này ,<br /> chúng tôi sử dụng alizar in S để xác đị nh<br /> <br /> <br /> Tel: 0988 760319, Email: haianhsptn@gmail.com<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> Zr(IV) sau khi chiết nó bằng D 2EHPA trong<br /> môi trường axit HCl.<br /> THỰC NGHIỆM<br /> Thiết bị, dụng cụ, hoá chất<br /> - Máy quang phổ UV-Vis 1240 (Nhật bản).<br /> - Máy lắc, phễu chiết và các dụng cụ dùng<br /> trong phân tích thể tích.<br /> - Muối ZrOCl2.8H2O, D2EHPA (Di-2-etylhexyl<br /> photphoric axit), HCl, alizarin S, n-hexan: đều<br /> có độ tinh khiết phân tích.<br /> Phương pháp<br /> Tiến hành chiết Zr (IV) 91,224  g/mL trong<br /> môi trường axit HCl bằng D 2EHPA trong nC6H14 với các điều kiện nghiên cứu khác nhau<br /> của mỗi thí nghiệm. Trong các thí nghiệm chiế,t<br /> tỉ lệ thể tích pha hữu cơ và pha nước là1:1; thời<br /> gian lắc và cân bằng hai pha đều là<br /> 20 phút<br /> [1,2,3]. Sau khi tách hai pha, lấy pha nước thực<br /> hiện phản ứng tạo phức m àu với alizazin S<br /> (phức của Zr (IV)-alizarrin S có màu đỏ anh<br /> đào) và đo độ hấp thụ quang (A) của phức màu<br /> ở bước sóng 535,5nm [5]. Các giá trị độ hấp thụ<br /> quang được dùng để tí nh hiệu suất chiết(%Ex)<br /> và hệ số phân bố (D) của Zr(IV) trong hai pha<br /> khi chiết bằng D2EHPA.<br /> Chuẩn bị các dung dị ch phức của Zr (IV) và<br /> alizarin S trong môi trường axit HCl<br /> 2,5M<br /> thu được phức màu đỏ anh đào . Đo độ hấp<br /> thụ quang của phức màu tại bước sóng<br /> 115<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Dương Thị Tú Anh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 535,5nm. Kết quả thu được dùng để xây<br /> dựng đường chuẩn xác đị nh Zr (IV) và chỉ ra<br /> ở bảng 1 và hình 1.<br /> <br /> Khảo sát các điều kiện tối ưu khi chiết<br /> Zr(IV) trong môi trường HCl bằng<br /> D2EHPA trong n-hexan.<br /> Các kết quả được chỉ ra từ bảng 2 đến bảng 6.<br /> Từ bảng 2 cho thấy: trong khoảng nồng độ<br /> HCl từ 2M đến 3M thì hiệu suất chiết là lớn<br /> nhất. Do vậy khoảng nồng độ HCl từ 2M đến<br /> 3M là tối ưu nhất khi chiết Zr(IV). Với các<br /> kết quả trên và dựa vào tài liệu tham khảo [7]<br /> chúng tôi cho rằng cơ chế chiết Zr (IV) bằng<br /> D2EHPA (H2A2) trong môi trường axit HCl<br /> như sau:<br /> - Ở miền axit thấp HCl (từ 0,1 đến 2M): xảy<br /> ra các phản ứng<br /> <br /> Chúng tôi tiến hành nghiên cứu các yếu tố<br /> như: ảnh hưởng của nồng độ HCl, ảnh hưởng<br /> của nồng độ D2EHPA, ảnh hưởng của một số<br /> muối như NaClO3, KSCN đến hiệu suất chiết<br /> Zr(IV). Nghiên cứu một số tác nhân tách loại<br /> Zr(IV) ra khỏi pha hữu cơ. Trong các thí<br /> nghiệm nồng độ của Zr(IV) ban đầu là 91,224<br />  g/mL.<br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> Xây dựng đường chuẩn xác định Zr(IV)<br /> 1.6<br /> <br /> [Zr8(OH)20(H2O)24Cl13]-(a) + H+ + 4H2A2(o) ⇌<br /> H3A2+[Zr8(OH)20(H2O)24Cl13.3H2A2](o) (1)<br /> [Zr(H2O)2Cl6]2-(a) + 2H+ + 4H2A2 (o)<br /> <br /> A<br /> <br /> 1.4<br /> y = 0.0381x - 0.0597<br /> R2 = 0.996<br /> <br /> 1.2<br /> <br /> ⇌(2H3A2)2+[Zr(H2O)2Cl6.2H2A2]2-(o);<br /> (2)<br /> Các phản ứng (1), (2) có sự tiêu tốn ion H +,<br /> nên phần trăm chiết của Zr(IV) có xu hướng<br /> tăng theo nồng độ axit.<br /> - Ở miền axit cao HCl (từ 2 đến 3,5M): xảy ra<br /> phản ứng:<br /> <br /> 1<br /> 0.8<br /> 0.6<br /> 0.4<br /> 0.2<br /> [Zr(IV), ppm]<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> 5<br /> <br /> 10<br /> <br /> 15<br /> <br /> 20<br /> <br /> 25<br /> <br /> 86(10): 115- 119<br /> <br /> 30<br /> <br /> 35<br /> <br /> Hình 1. Đường chuẩn xác định Zr(IV) trong môi trường axit HCl<br /> <br /> ZrO22+(a) + 2HA(o) ⇌ ZrOA2(o) + 2H+(aq) (3)<br /> Phản ứng (3) sinh ra ion H+, nên khi nồng độ<br /> axit tăng thì hiệu suất chiết của Zr(IV) có xu<br /> hướng giảm.<br /> <br /> Đường chuẩn này được chúng tôi sử dụng để<br /> xác định hàm lượng của Zr(IV) trong các thí<br /> nghiệm tiếp theo.<br /> <br /> Bảng 1. Độ hấp thụ quang (A) của phức Zr(IV) trong môi trường HCl 2,5M<br /> TT<br /> [Zr(IV)](ppm)<br /> <br /> A (  max=535,5nm)<br /> <br /> 1<br /> 36<br /> <br /> 2<br /> 18<br /> <br /> 3<br /> 14,4<br /> <br /> 4<br /> 10,8<br /> <br /> 5<br /> 7,2<br /> <br /> 6<br /> 3,6<br /> <br /> 7<br /> 1,8<br /> <br /> 1,334<br /> <br /> 0,616<br /> <br /> 0,476<br /> <br /> 0,335<br /> <br /> 0,196<br /> <br /> 0,052<br /> <br /> 0,012<br /> <br /> Bảng 2. Ảnh hưởng của nồng độ HCl đến hiệu suất chiết (%Ex) và hệ số phân bố (D) của Zr(IV)<br /> CHCl(M)<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 3,0<br /> <br /> 3,5<br /> <br /> 4,0<br /> <br /> A<br /> <br /> 1,105<br /> <br /> 1,058<br /> <br /> 0,938<br /> <br /> 0,649<br /> <br /> 0,529<br /> <br /> 0,538<br /> <br /> 0,537<br /> <br /> 0,615<br /> <br /> 0,809<br /> <br /> % Ex<br /> <br /> 71,8<br /> <br /> 72,9<br /> <br /> 75,7<br /> <br /> 82,5<br /> <br /> 85,3<br /> <br /> 89,4<br /> <br /> 85,2<br /> <br /> 83,3<br /> <br /> 78,8<br /> <br /> D<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 2,7<br /> <br /> 3,1<br /> <br /> 4,7<br /> <br /> 5,8<br /> <br /> 8,4<br /> <br /> 5,8<br /> <br /> 5,0<br /> <br /> 3,7<br /> <br /> -4<br /> <br /> (Hệ chiết: Zr(IV) 91,224ppm; D2EHPA 10 M trong n-hexan)<br /> <br /> Bảng 3. Ảnh hưởng của nồng độ D2EHPA trong n-hexan đến hiệu suất chiết Zr(IV) và hệ số phân bố (D)<br /> của Zr(IV) ( Hệ chiết: Zr(IV) 91,224ppm; HCl 2,5M)<br /> 10-4<br /> <br /> 0,005<br /> <br /> 0,01<br /> <br /> 0,02<br /> <br /> 0,03<br /> <br /> 0,05<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> A<br /> <br /> 0,938<br /> <br /> 0,646<br /> <br /> 0,568<br /> <br /> 0,582<br /> <br /> 0,578<br /> <br /> 0,570<br /> <br /> 0,123<br /> <br /> %Ex<br /> <br /> 75,7<br /> <br /> 82,6<br /> <br /> 84,4<br /> <br /> 84,1<br /> <br /> 84,2<br /> <br /> 84,4<br /> <br /> 94,9<br /> <br /> CD2EHPA(M)<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 116<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Dương Thị Tú Anh và Đtg<br /> D<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 3,1<br /> <br /> 4,7<br /> <br /> 5,4<br /> <br /> 5,3<br /> <br /> 86(10): 115 - 119<br /> 5,3<br /> <br /> 5,4<br /> <br /> 16,9<br /> <br /> Bảng 4. Ảnh hưởng của nồng độ muối NaClO3 đến hiệu suất chiết Zr(IV)<br /> và hệ số phân bố (D) của Zr(IV)<br /> CNaClO3(M)<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,01<br /> <br /> 0,05<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0,75<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> A<br /> <br /> 1,241<br /> <br /> 0,875<br /> <br /> 0,145<br /> <br /> 0,851<br /> <br /> 0,947<br /> <br /> 0,632<br /> <br /> 0,630<br /> <br /> 0,369<br /> <br /> 0,267<br /> <br /> % Ex<br /> <br /> 68,6<br /> <br /> 77,2<br /> <br /> 94,4<br /> <br /> 77,8<br /> <br /> 75,5<br /> <br /> 82,9<br /> <br /> 83,0<br /> <br /> 89,1<br /> <br /> 91,5<br /> <br /> D<br /> <br /> 2,2<br /> <br /> 3,4<br /> <br /> 16,9<br /> <br /> 3,5<br /> <br /> 3,1<br /> <br /> 4,8<br /> <br /> 4,9<br /> <br /> 8,2<br /> <br /> 10,3<br /> <br /> (Hệ chiết: Zr(IV) 91,224ppm; HCl 0,5M;có NaClO3; D2EHPA 0,005M trong n-hexan<br /> <br /> Bảng 5. Ảnh hưởng của nồng độ muối KSCN đến % chiết Zr(IV)<br /> và hệ số phân bố (D) của Zr(IV)<br /> CKSCN(M)<br /> <br /> 0,00<br /> <br /> 0,02<br /> <br /> 0,04<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0,4<br /> <br /> 0,6<br /> <br /> 0,8<br /> <br /> 1,2<br /> <br /> 1,4<br /> <br /> A<br /> <br /> 1,241<br /> <br /> 0,502<br /> <br /> 0,431<br /> <br /> 0,138<br /> <br /> 0,140<br /> <br /> 0,106<br /> <br /> 0,105<br /> <br /> 0,104<br /> <br /> 0,162<br /> <br /> 0,184<br /> <br /> %Ex<br /> <br /> 68,6<br /> <br /> 86,0<br /> <br /> 87,7<br /> <br /> 94,6<br /> <br /> 94,5<br /> <br /> 95,3<br /> <br /> 95,4<br /> <br /> 95,4<br /> <br /> 94,0<br /> <br /> 93,5<br /> <br /> D<br /> <br /> 2,2<br /> <br /> 6,1<br /> <br /> 7,3<br /> <br /> 17,5<br /> <br /> 17,2<br /> <br /> 20,3<br /> <br /> 20,7<br /> <br /> 20,7<br /> <br /> 15,7<br /> <br /> 14,4<br /> <br /> (Hệ chiết: Zr(IV) 91,224ppm; HCl 0,5M;có KSCN; D2EHPA 0,005M trong n-hexan)<br /> <br /> - Từ bảng 3 cho thấy: Khi tăng nồng độ<br /> D2EHPA thì hiệu suất chiết Zr<br /> (IV) tăng.<br /> Trong khoảng nồng độ của D 2EHPA từ 0,01<br /> đến 0,05M chúng tôi nhận thấy hiệu suất chiết<br /> Zr(IV) gần như không đổi đạt xấp xỉ 84%, và<br /> khi tăng đến 0,1M thì hiệu suất chiết tăng cao<br /> nhất là 94,9%. Do đó trong các thí nghiệm<br /> chiết tiếp theo, chúng tôi sử dụng giá trị nồng<br /> độ của D2EHPA là 0,005M.<br /> <br /> Qua nghiên cứu ảnh hưởng của các muối MX<br /> (NaClO3 và KSCN ), chúng tôi cho rằng cơ<br /> chế ảnh hưởng của các muối khi chiết Zr (IV)<br /> trong môi trường HCl được thể hiện thông<br /> qua các phương trì nh phản ứng sau:<br /> <br /> Từ bảng 4 cho thấy: Khi có mặt của NaClO3<br /> hiệu suất chiết Zr(IV) tăng lên so với lúc chưa<br /> có mặt của nó. Tại giá trị nồng độ của muối<br /> NaClO3 bằng 0,005M hiệu suất chiết Zr (IV)<br /> là lớn nhất . Vì vậy chúng tôi nhận thấy muối<br /> NaClO3 có ảnh hưởng tích cực đến hiệu suất<br /> chiết Zr(IV).<br /> <br /> - Các cation M + làm tăng khả năng phân ly<br /> của tác nhân H2A2:<br /> <br /> - Từ bảng 3.5 cho thấy: Khi có mặt của<br /> muối KSCN hiệu suất chiết Zr(IV) cũng<br /> tăng so với khi chưa có mặt của nó. Trong<br /> đó, hiệu suất chiết Zr(IV) tăng mạnh nhất<br /> khi nồng độ của KSCN tăng lên đến 0,1M.<br /> Tại giá trị nồng độ này nếu tiếp tục tăng<br /> nồng độ muối KSCN lên hiệu suất chiết hầu<br /> như không đổi. Chính vì vậy chúng tôi cho<br /> rằng muối KSCN có ảnh hưởng tích cực và<br /> ổn định đến hiệu suất chiết Zr(IV).<br /> <br /> Phức trung hòa điện ZrA 2X2 được tạo thành<br /> càng mạnh thì nó bị chiết lên pha hữu cơ với<br /> hiệu suất càng cao . Do vậy, khi tăng nồng độ<br /> của các muối điệ n ly mạnh có gốc axit là các<br /> phối tử anion như ClO 3-, SCN- thì sẽ làm<br /> 4+<br /> tăng hiệu suất chiết ion Zr<br /> . Tuy nhiên<br /> chúng tôi nhận thấy , phối tử SCN - có khả<br /> năng tạo phức mạnh hơn phối tử ClO 3- nên<br /> muối KSCN có hiệu ứng cường chiế t mạnh<br /> hơn so với muối NaClO 3.<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> - Khi thêm các muối điện ly , chúng phân ly<br /> thành các ion:<br /> MX → M+ + X-; X- là ClO3-, SCN- (4)<br /> <br /> 2M+ + H2A2 ⇌ M2A2 + 2H+<br /> <br /> (5)<br /> <br /> - Khi nồng độ của A 2 , X tăng thì sẽ tăng<br /> cường sự tạo phức của Zr4+:<br /> 2-<br /> <br /> -<br /> <br /> Zr4+ + A22- + 2X- ⇌ ZrA2X2<br /> <br /> 117<br /> <br /> (6)<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Dương Thị Tú Anh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Bảng 6. Giá trị % tách loại Zr(IV) ra khỏi pha hữu cơ bằng một số tác nhân<br /> TT<br /> A(H2O)<br /> A(sau giải chiết)<br /> % tách loại Zr(IV)<br /> <br /> TN1<br /> <br /> TN2<br /> <br /> TN3<br /> <br /> TN4<br /> <br /> TN5<br /> <br /> TN6<br /> <br /> 1,878<br /> 0,087<br /> 7,58<br /> <br /> 1,866<br /> 0,123<br /> 9,17<br /> <br /> 1,816<br /> 0,143<br /> 9,74<br /> <br /> 1,873<br /> 0,121<br /> 9,34<br /> <br /> 1,870<br /> 0<br /> <br /> 1,873<br /> 0<br /> <br /> Trong đó : TN1 (HNO31M); TN2 (HNO32M); TN3(HNO32M: H2O29,8M theo tỷ lệ 8:2 về thể tích); TN4(HNO3 2M:<br /> H2O2 9,8M theo tỷ lệ 7:3 về thể tích); TN5(H2SO41M); TN6(H2SO4 2M).<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 118<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Dương Thị Tú Anh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Dựa vào bảng 3.6 cho thấy tác nhân TN5 và TN6<br /> không có khả năng tách loại Zr (IV) ra khỏi pha hữu<br /> cơ. Còn các tác nhân còn lại có khả năng tách loại<br /> Zr(IV) ra khỏi pha hữu cơ . Trong đó, tác nhân TN 3<br /> có khả năng tách loại tốt nhất . Chúng tôi cho rằng<br /> tính oxi hóa mạnh của tác nhân TN 3 đã làm tăng khả<br /> năng tách loại của nó đối với Zr(IV).<br /> <br /> độ của KSCN bằng 0,1 M thì các muối này có ảnh<br /> hưởng tốt nhất đến hiệu suất chiết Zr (IV). Trong đó ,<br /> muối KSCN có ảnh hưởng mạnh hơn so với muối<br /> NaClO3.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> - Xây dựng được đường chuẩn xác định Zr(IV) trong<br /> môi trường axit HCl 2,5M với khoảng nồng độ tuyến<br /> tính tuân theo định luật buge-Lamber-Beer của<br /> Zr(IV) từ 1,8 đến 36  g/mL với hệ số tương quan<br /> 2<br /> của mẫu là: R =0,9994.<br /> - Xác định được khoảng nồng độ tối ưu của axit HCl<br /> khi chiết Zr (IV) là từ 2,0 đến 3,0 M và giải thí ch cơ<br /> chế ảnh hưởng của nồng độ HCl đến sự chiết Zr (IV)<br /> bằng D2EHPA.<br /> - Xác định được nồng độ tối ưu của tác nhân chiết<br /> D2EHPA trong n-hexan là 0,005M.<br /> - Nghiên cứu tác nhân tách loại Zr (IV) ra khỏi pha<br /> hữu cơ cho thấy: Dung dị ch H 2SO4 loãng (từ 1M đến<br /> 2M) không có khả năng tách loại Zr (IV) ra khỏi pha<br /> hữu cơ . Dung dị ch HNO 3 có khả năng tách loại<br /> Zr(IV) ra khỏi pha hữu cơ. Trong đó, hỗn hợp (HNO3<br /> 2M+ H2O2) theo tỷ lệ 8 : 2 về thể tích có khả năng<br /> tách loại tốt nhất.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Trần Tứ Hiếu (2001), Phân tích quang phổ hấp thụ<br /> UV-Vis, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội.<br /> [2]. Hồ Viết Quý (2002), Chiết tách, phân chia, xác định<br /> chất bằng dung môi hữu cơ T1, NXB Khoa học và Kỹ<br /> thuật Hà Nội.<br /> [3]. Hồ Viết Quý (2007), Các phương pháp phân tích công<br /> cụ trong hoá học hiện đại, NXB Đai học Sư phạm.<br /> [4]. B. Ramachandra Reddy, J. Rajesh Kumar, A. Varada<br /> Reddy, D. Neel Priya (2004), Solvent extraction of<br /> zirconium (IV) from chloride media By PC88A in<br /> Kerosene, India.<br /> [5] C. Dragulescu, T. Simonescuand Septimia Policec<br /> (1963), Extraction of the zirconium – alizarin S complex<br /> With butanol, , Romania.<br /> [6]. S. Acharya, A, Nayak (1987), Separation of D2EHPA<br /> and M2EHPA, India.<br /> [7]. R.K.Biswas, M.A. Hayat (2002), Solvent extraction of<br /> zirconium(IV) from chloride media by D2EHPA in<br /> Kerosene, Bangladesh.<br /> [8]. P.H. Tedesco V.B.de Rumi, J.A.Gonza’lez Quintana<br /> (1966), Extraction of tetravalent metals with D2EHPA,<br /> Romania.<br /> [9]. Science Direct, Hydrometallurgy (2008), Zirconium and<br /> hafnium, properties of zirconium. India.<br /> <br /> - Nghiên cứu và giải thí ch cơ chế ảnh hưởng của các<br /> muối NaClO3, KSCN cho thấy cả hai muối đều có<br /> ảnh hưởng tích cực đến hiệu suất chiết Zr(IV). Trong<br /> đó, tại giá trị nồng độ NaClO3 bằng 0,05M và nồng<br /> <br /> SUMMARY<br /> RESEARCH ON CONDITIONS FOR SOLVEN EXTRACTION OF Zr(IV)<br /> FROM CHLORIDE MEDIA BY D2EHPA IN n-HEXAN<br /> <br /> Duong Thi Tu Anh, Chu Manh Nhuong, Hua Thi Tuyen<br /> Faculty of Chemistry, Thai Nguyen University of Education<br /> <br /> The newpaper article introducis the best conditions for solvent extraction of Zr(IV) by D2EHPA (Di-2-etylhexyl photphoric<br /> acid) in n-hexan. These were: concentration of HCl acid about from 2 to 3M; concentration of D2EHPA was 0,1M. So, the<br /> efficiency of the first extraction was above 85%. Researching an influence of some salts as NaClO3 and KSCN made increased<br /> the extraction efficiency of Zr(IV). Especially, it increasses fast when concentration of KSCN was 0,1M and concentration of<br /> NaClO3 was 0,005M. Researching the separation of Zr(IV) from organic phase shows: acid H2SO4 solution was incapacity of<br /> separation Zr(IV) from organic phase but acid HNO3 solution was capacity of separation Zr(IV). However, mixture of HNO3<br /> 2M and H2O2 9,8M with HNO3/H2O2 ratio was 8/2 about volume capacity of the best separation Zr(IV).<br /> Key words: extraction of zirconi(IV), alizarin S, D2EHPA, n-hexan, performance extracted.<br /> <br /> <br /> Tel: 0988 760319, Email: haianhsptn@gmail.com<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 119<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />