Nghiên cứu mức độ hoạt động của bệnh ở trẻ em mắc lupus ban đỏ hệ thống bằng thang điểm SLEDAI

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lupus ban đỏ hệ thống là bệnh tự miễn có tổn thương đa cơ quan. Có nhiều phương pháp khác nhau để đánh giá mức độ tiến triển của bệnh. Thang điểm SLEDAI là thang điểm giúp đánh giá tổn thương nhiều cơ quan khác nhau, có thể áp dụng trên đối tượng trẻ em. Bài viết mô tả mức độ hoạt động bệnh ở trẻ bị Lupus nhập viện bằng thang điểm SLEDAI.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu mức độ hoạt động của bệnh ở trẻ em mắc lupus ban đỏ hệ thống bằng thang điểm SLEDAI

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 482 - THÁNG 9 - SỐ 2 - 2019 Một trong những biến chứng hay gặp ở bệnh - Tỉ lệ bệnh nhân có bất thường tại AVF thông nhân sau khi tạo AVF đó là hẹp lòng mạch hoặc qua các kỹ thuật khám lâm sàng là khác nhau, huyết khối làm tắc hoàn toàn lòng mạch. Hẹp trong đó 9,7% số bệnh nhân mất chức năng AVF đường vào mạch máu thường do huyết khối được phát hiện thông qua khám lâm sàng. hoặc sự tăng sinh nội mạc mạch máu làm giảm tốc độ dòng máu và có thể dẫn đến hiệu quả của TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. J. W. Anatole Besarab, Bryan Becker et al cuộc lọc giảm. Một trong những phương pháp (2006) 2006 Updates Clinical Practice Guidelines đơn giản để phát hiện các biến chứng hẹp, tắc and Recommendations. National Kidney AVF đó là sử dụng phương pháp khám lâm sàng. Foundation, 227 - 350. Nghiên cứu của Mishler và cộng sự khi so sánh 2. L. Salman, G. Beathard (2013) Interventional nephrology: Physical examination as a tool for kết quả khám lâm sàng AVF ở 59 bệnh nhân với surveillance for the hemodialysis arteriovenous tiêu chuẩn vàng chụp mạch máu cản quang cho access. Clinical Journal of the American Society of thấy độ chính xác của khám lâm sàng trong chẩn Nephrology, 8 (7), 1220-1227. đoán hẹp mạch máu là 91%. Nghiên cứu của Arif 3. A. Magbri, J.-Y. S. Lee, E. El-Magbri, M. El- Asif và cộng sự năm 2007 Kết quả cho thấy độ Magbriet al. (2016) The Sensitivity and Specificity of Clinical Examination of the nhạy và độ đặc hiệu của khám lâm sàng trong Hemodialysis Arterial-Venous Fistula (AVF) as chẩn đoán hẹp tĩnh mạch ra là 92% và 86%. Compared to Angiography. Global Journal of Kết quả khám lâm sàng AVF chúng tôi phát Medical Research, hiện có 10 bệnh nhân (9,7 %) có biểu hiện của 4. L. Coentrão, B. Faria, M. Pestana (2011) Physical examination of dysfunctional hẹp hoặc tắc tĩnh mạch ra thông qua khám lâm arteriovenous fistulae by non-interventionalists: a sàng với các triệu chứng mất liên tục rung miu skill worth teaching. Nephrology Dialysis và tiếng thổi, khi thực hiện nâng cánh tay đặt Transplantation, 27 (5), 1993-1996. AVF lên cao mạch máu đàn hồi kém. Kết quả này 5. Thái Minh Sâm, Dương Quang Vũ (2011) tương đồng với nghiên cứu của Choi JR (2006) Phẫu thuật tạo dò động tĩnh mạch để chạy thận nhân tạo tại Bệnh viện Chợ Rẫy từ 1/2008 đến tại Hàn Quốc tỉ lệ hẹp tĩnh mạch là 8,8% 5/2010. Y học Thành phố Hồ Chí Minh, 14 (4), 561-566. IV. KẾT LUẬN 6. R. Mishler, D. Schon, B. Hubert, A. Nissenson Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng cầu nối AVF ở (2000) Development and usefulness of a physical 103 bệnh nhân bệnh thận mạn tính giai đoạn examination toll to diagnose vascular access cuối thận nhân tạo chu kỳ, chúng tôi rút ra một dysfunction. J Am Soc Nephrol, 11, 190A. 7. A. Asif, C. Leon, L. C. Orozco-Vargas, G. số nhận xét: Krishnamurthyet al. (2007) Accuracy of physical - Tỉ lệ đặt AVF ở tay trái là 85,43% và tay examination in the detection of arteriovenous fistula phải là 14,57 %; 92,2% đặt ở cẳng tay và 7,8% stenosis. Clinical Journal of the American Society of đặt ở khủy tay. Nephrology, 2 (6), 1191-1194. NGHIÊN CỨU MỨC ĐỘ HOẠT ĐỘNG CỦA BỆNH Ở TRẺ EM MẮC LUPUS BAN ĐỎ HỆ THỐNG BẰNG THANG ĐIỂM SLEDAI Nguyễn Thị Thu Hà1, Nguyễn Thị Diệu Thúy2 TÓM TẮT Lupus nhập viện bằng thang điểm SLEDAI. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 41 Lupus ban đỏ hệ thống là bệnh tự miễn có tổn 44 bệnh nhân lupus ban đỏ hệ thống điều trị tại bệnh thương đa cơ quan. Có nhiều phương pháp khác nhau viện Nhi trung ương từ 01/07/2018 đến 30/06/2019. để đánh giá mức độ tiến triển của bệnh. Thang điểm Kết quả: Tuổi trung bình mắc bệnh là 11,66 ± 2,85 SLEDAI là thang điểm giúp đánh giá tổn thương nhiều tuổi. Giá trị trung bình SLEDAI là 15,16 ± 6,038. Điểm cơ quan khác nhau, có thể áp dụng trên đối tượng trẻ SLEDAI ở nhóm bệnh nhân có tổn thương thận 17,23 em. Mục tiêu: Mô tả mức độ hoạt động bệnh ở trẻ bị ± 5,783 cao hơn nhóm bệnh nhân không tổn thương thận 10,23 ± 3,113 (p < 0,01). Trong nhóm bệnh 1Bệnh nhân có tổn thương thận, chủ yếu bệnh nhân có mức viện Thanh Nhàn độ hoạt động bệnh cao và rất cao (61,3% và 25,8%) 2Đại học Y Hà Nội còn trong nhóm bệnh nhân không có tổn thương thận Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Thị Thu Hà thì chủ yếu bệnh nhân lại có mức độ hoạt động bệnh Email: hadimk7@gmail.com vừa và cao (46,15% và 46,15%). Kết luận: Chỉ số Ngày nhận bài: 8.7.2019 SLEDAI giúp đánh giá mức độ hoạt động ở bệnh Ngày phản biện khoa học: 29.8.2019 nhân Lupus ban đỏ hệ thống. Lupus có tổn thương Ngày duyệt bài: 6.9.2019 145
vietnam medical journal n02 - SEPTEMBER - 2019 thận thường có mức độ hoạt động cao. hợp để đánh giá tiên lượng sớm cho bệnh nhân. Từ khóa: lupus ban đỏ hệ thống, trẻ em, thang Trong những năm gần đây, ở Việt Nam, đã có điểm SELENA – SLEDAI. những nghiên cứu đánh giá mức độ hoạt động SUMMARY của bệnh Lupus ban đỏ hệ thống trên những STUDY OF THE DISEASE ACTIVITIES IN nhóm bệnh nhân khác nhau và sử dụng các CHILDREN WITH SYSTEMIC LUPUS thang điểm khác nhau, tuy nhiên các nghiên cứu ERYTHEMATOSUS USING SLEDAI INDEX riêng cho nhóm bệnh nhân trẻ em còn rất hạn Systemic Lupus Erythematosus (SLE) is chế. Vì vậy chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên the archetypal autoimmune disease given its complex cứu mức độ hoạt động của bệnh ở trẻ em bị clinical and molecular manifestations. There are many lupus ban đỏ hệ thống bằng thang điểm SLEDAI” methods to assess the disease actitivity. SLEDAI is nhằm mục tiêu mô tả mức độ hoạt động bệnh ở developed to determine SLE disease activity, especially in children. Objective: To describe the SLE disease trẻ bị Lupus nhập viện bằng thang điểm SLEDAI. activity in hospitalized children by SLEDAI index. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Methods: This was a cross-sectional descriptive study on 44 patients with SLE treated at the Vietnam 2.1. Thời gian nghiên cứu: 01/07/2018 – National Children’s Hospital from 1 st July, 2018 to 30th 30/06/2019. June 2019. Results: The mean age was 11.66 ± 2.2. Địa điểm nghiên cứu: Khoa Thận lọc 2.85 years old. The average value of SLEDAI was máu và khoa Miễn dịch dị ứng bệnh viện Nhi 15,16 ± 6,038. SLEDAI index of SLE with kidney Trung Ương. damage was 17,23 ± 5,783 in comparison with 10,23 ± 3,113 of SLE without kidney damage (p
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 482 - THÁNG 9 - SỐ 2 - 2019 cứu. Trong thời gian nghiên cứu, có 44 bệnh Giá trị trung SLEDAI p nhân Lupus đủ tiêu chuẩn nghiên cứu gồm 39 bình bệnh nhân nữ (chiếm 88,6%) và 5 bệnh nhân Nhóm tổn thương thận 17,23 ±5,783 nam (chiếm 11,4%), tỷ lệ nữ/nam = 7,8/1. Nhóm không tổn 10,23 ± 0,001 Tuổi trung bình mắc bệnh là: 11,66 ± 2,85 thương thận 3,113 tuổi. Nhỏ nhất là 4 tuổi và lớn nhất là 16,5 tuổi. Tổng 15,16 ±6,038 Trong đó tuổi gặp nhiều nhất là trên 10 tuổi, Nhận xét: Giá trị trung bình của chỉ số chiếm tỷ lệ 75%. SLEDAI là 15,16 ± 6,038. Điểm SLEDAI ở nhóm 3.2. Chỉ số SLEDAI của nhóm nghiên cứu bệnh nhân có tổn thương thận cao hơn so với Bảng 3.1: Chỉ số SLEDAI của nhóm nhóm bệnh nhân không có tổn thương thận, có ý nghiên cứu nghĩa thống kê với p < 0,01. 3.3. Phân bố mức độ hoạt động bệnh theo chỉ số SLEDAI 80% 61.3% 60% 46.15% 46.15% 40% 25.8% 7.7% 12.9% 20% 0% 0% 0% Hoạt động nhẹ Hoạt động vừa Hoạt động cao Hoạt động rất cao Tổn thương thận Không tổn thương thận Biểu đồ 3. 1: Phân bố mức độ hoạt động bệnh theo chỉ số SLEDAI Nhận xét: Trong nhóm bệnh nhân có tổn thương thận, chủ yếu bệnh nhân có mức độ hoạt động bệnh cao và rất cao (tương ứng 61,3% và 25,8%). Còn trong nhóm bệnh nhân không có tổn thương thận thì chủ yếu bệnh nhân lại có mức độ hoạt động bệnh ở mức vừa và cao (tương ứng 46,15% và 46,15%). 3.4. Đặc điểm lâm sàng tổn thương các cơ quan theo thang điểm Sledai 100% 93.2% 70.5% 63.6% 50% 38.6% 6.8% 6.8% 11.4% 13.6% 0% TK - TT Viêm Cơ xương Thận - Da niêm Thanh Miễn Huyết học mạch khớp Tiết niệu mạc mạc dịch Biểu đồ 3.2: Đặc điểm lâm sàng tổn thương các cơ quan theo SLEDAI Nhận xét: Các cơ quan bị tổn thương, biểu hiện triệu chứng rất đa dạng. Miễn dịch, thận và da niêm mạc là những cơ quan có nhiều tổn thương nhất, tỷ lệ lần lượt là 93,2%, 70,5% và 63,6%. Bảng 3.2: Điểm SLEDAI của các hệ cơ quan giữa 2 nhóm bệnh nhân Điểm SLEDAI ( X ± SD) Hệ cơ quan theo Tổn thương thận Không tổn thương thận p SLEDAI (n = 31) (n = 13) Tâm thần kinh 1.03 ± 3,42 0 > 0,05 Viêm mạch 0,26 ± 1,437 1,23 ± 3,004 > 0,05 Cơ xương khớp 1,29 ± 1,901 2,15 ± 2,075 > 0,05 Thận tiết niệu 8,39 ± 3,323 0 Da niêm mạc 2,19 ± 1,662 2,62 ± 1,71 > 0,05 Thanh mạc 0,39 ± 0,955 0 > 0,05 Miễn dịch 3,61 ± 0,803 3,23 ± 1,536 > 0,05 Huyết học 0,16 ± 0,374 0,08 ± 0,277 > 0,05 147
vietnam medical journal n02 - SEPTEMBER - 2019 Nhận xét: Trong các hệ cơ quan thì thận tiết dịch, huyết học và triệu chứng toàn thân. Trong niệu có điểm SLEDAI trung bình cao nhất 8,39 ± nghiên cứu của chúng tôi, miễn dịch, thận và da 3,323, sau đó đến miễn dịch và da niêm mạc. niêm mạc là những cơ quan có tổn thương nhiều Điểm SLEDAI trung bình ở các cơ quan còn lại nhất, tỷ lệ lần lượt là 93,2%, 70,5% và 63,6% của nhóm bệnh nhân có tổn thương thận so với Ngoài ra, khi đánh giá điểm SLEDAI riêng nhóm không có tổn thương thận không có sự biệt trên từng hệ cơ quan, nghiên cứu chỉ ra khác biệt có ý nghĩa thống kê. điểm SLEDAI trên thận là cao nhất: 8,39 ± 3,323, cao hơn hệ cơ quan khác như miễn dịch IV. BÀN LUẬN (có tổn thương thận: 3,61 ± 0,803, không tổn Qua nghiên cứu 44 trẻ bị lupus ban đỏ hệ thương thận: 3,23 ± 1,536), da niêm mạc (tổn thống (trong đó có 31 trẻ viêm thận lupus và 13 thương thận: 2,19 ± 1,662, không tổn thương trẻ không có tổn thương thận) chúng tôi thấy thận: 2,62 ± 1,71), thấp nhất là tổn thương tuổi mắc bệnh trung bình là 11,66 ± 2,85 tuổi, thanh mạc, huyết học, viêm mạch. Điều này có nhỏ nhất là 4 tuổi và lớn nhất là 16,5 tuổi, đặc thể lý giải vì theo thang điểm SLEDAI thì tổn biệt tuổi mắc bệnh chủ yếu là trên 10 tuổi chiếm thương thận được đánh giá với số điểm khá cao tới 75%. Các nghiên cứu khác cho kết quả tương 4x4=16 điểm. Trong khi đó các tổn thương khác tự. Nghiên cứu của Ahmadzadeh với tuổi mắc cũng hay gặp như miễn dịch (93,2%) thì điểm bệnh là 10,2 ± 4,8 tuổi, nghiên cứu của Wong trong thang điểm SLEDAI chỉ chiếm 2x2=4 điểm, là 11,9 ± 2,8 tuổi, các tác giả này cũng có ghi da niêm mạc (63,6%) chiếm 2x3=6 điểm. Tổn nhận 90% mắc bệnh trên 10 tuổi và rất ít gặp thương hệ thần kinh chiếm tới 7x8=56 điểm ở lứa tuổi nhỏ dưới 6 tuổi [4],[5]. trong thang điểm SLEDAI nhưng lại ít gặp trên Nghiên cứu của chúng tôi cho kết quả giá trị lâm sàng (6,8%) nên điểm SLEDAI trung bình trung bình của chỉ số SLEDAI là 15,16 ± 6,038. trên hệ thần kinh trong nghiên cứu này là 1,03 ± Giá trị nhỏ nhất là 5, giá trị lớn nhất là 32. Điểm 3,42, thấp hơn nhiều so với tổn thương thận. Sledai ở nhóm bệnh nhân có tổn thương thận Điểm SLEDAI trung bình ở các cơ quan (trừ thận cao hơn so với nhóm bệnh nhân không có tổn tiết niệu) của nhóm bệnh nhân có tổn thương thương thận, có ý nghĩa thống kê với p < 0,01. thận so với nhóm không có tổn thương thận Kết quả này của chúng tôi tương tự với kết quả không có sự khác biệt. Điều này khẳng định tổn của Nguyễn Thị Thu Hương (15,94 ± 0,791) [6], thương đa dạng của lupus trên nhiều cơ quan nhưng lại thấp hơn của Nguyễn Văn Toàn (20,6), khi bệnh đang ở giai đoạn tiến triển. Ngoài ra, Narayanan (18,8) và cao hơn kết quả của Phạm Minh Trãi (11,51), Mok và cộng sự (11,7). Chỉ số trên thực hành lâm sàng thang điểm SLEDAI ngoài cao trong nghiên cứu này thể hiện các bệnh việc đánh giá mức độ hoạt tính của bệnh còn giúp nhân được đánh giá đang trong giai đoạn bệnh theo dõi đáp ứng điều trị và tái phát bệnh. nặng và tiến triển. Sự khác nhau về giá trị trung V. KẾT LUẬN bình SLEDAI ở các nghiên cứu là do sự lựa chọn Thang điểm SLEDAI giúp đánh giá độ hoạt đối tượng nghiên cứu khác nhau, với những động của bệnh. Bệnh nhân Lupus có tổn thương nghiên cứu bệnh nhân lupus có tổn thương thận thận thường có điểm SLEDAI cao hơn bệnh nhân thường có điểm SLEDAI cao hơn … Lupus không có tổn thương thận. Về phân bố mức độ hoạt động bệnh: Trong nhóm bệnh nhân có tổn thương thận, chủ yếu TÀI LIỆU THAM KHẢO bệnh nhân có mức độ hoạt động bệnh cao và rất 1. Gladman DD, Urowitz MB, Kagal A, Hallett D cao (tương ứng 61,3% và 25,8%). Còn trong (2000). “Acuurately describing changes in disease activity in systemic lupus erythematosus”. The nhóm bệnh nhân không có tổn thương thận thì journal of Rheumatology, 27(2): 377-379. chủ yếu bệnh nhân lại có mức độ hoạt động 2. Griffiths B (2005). “Assessment of patients with bệnh vừa và cao (tương ứng 46,15% và systemic lupus erythematosus and the use of lupus 46,15%). Điều này chứng tỏ các bệnh nhân disease activity indices”. Best Practice & Research Clinical Rheumatology; 19:685-708. lupus có tổn thương thận trong nghiên cứu của 3. Chagas Medeiros MM, Bezerra MC, Braga FN chúng tôi đa phần có tổn thương nặng, cần phải et al (2016), “Clinical and immunological aspects được điều trị kịp thời và tích cực. and outcome of a Brazilian cohort of 414 patients Về các cơ quan hệ thống tổn thương, thang with systemic lupus erythematosus comparison between childhood-onset, adult-onset, and late- điểm SLEDAI đánh giá mức độ hoạt động bệnh onset SLE”. Lupus, 25(4), 355. dựa trên biểu hiện triệu chứng trên 9 hệ thống 4. Ahmadzadeh A, Derakhshan A (2008). “A Clinico- cơ quan: Tâm thần kinh, mạch, cơ xương khớp, pathological study of lupus nephritis in children”. thận tiết niệu, da niêm mạc, thanh mạc, hệ miễn Saudi J Kidney Dis Transpl, vol 19 (5): 756-760. 148