BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
LÊ TH PHƯƠNG THO
NGHIÊN CỨU MỨC ĐỘ NHIM AFLATOXIN VÀ ĐỀ XUẤT
MỘT SỐ GII PHÁP CÔNG NGHỆ BO QUN LẠC
SAU THU HOẠCH Ở CÁC TỈNH MIỀN TRUNG VÀ BẮC VIỆT NAM
Ngành: Công nghệ sau thu hoch
Mã số: 9540104
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ CÔNG NGHỆ SAU THU HOẠCH
Hà Nội – 2018
Công trình được hoàn thành ti:
Trường Đi học Bách khoa Hà Nội
Người hướng dẫn khoa học:
1. GS. TS HÀ DUYÊN TƯ
2. PGS.TS PHẠM XUÂN ĐÀ
Phản biện 1: GS. TS. Đặng Thị Thu
Phản biện 2: GS. TS. Nguyễn Thị Hiền
Phản biện 3: PGS. TS. Nguyễn Thị Thanh Thủy
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấp
Trường họp ti Trường Đi học Bách khoa Hà Nội
Vào hồi …….. giờ, ngày ….. tháng ….. năm ………
Có thể tìm hiểu luận án ti thư viện:
1. Thư viện T Quang Bửu - Trường ĐHBK Hà Nội
2. Thư viện Quốc gia Việt Nam
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết
Aflatoxin (AF) được tổ chức nghiên cứu ung thư thế giới xếp
vào nhm cht c độc tính gây ung thư loại 1, l nguyên nhân chính
gây ung thư gan, gim min dch v tnh trạng ci cc tr. AF
nhim trong lương thực thực phm nh hưng đến kinh tế v thương
mại trên th trường tiêu thụ và xut khu. Lạc l cơ cht thích hợp
cho nm mốc phát triển và sinh AF.
Lạc là cây công nghiệp có giá tr kinh tế cao và chiếm v trí quan
trng trong nền kinh tế thế giới. Lạc được dùng trong chế biến thực
phm, trong nông nghiệp, công nghiệp và là nguồn nguyên liệu cho
các ngành phụ trợ khác. Lạc được trồng rộng rãi trên thế giới 119
nước, Việt nam l nước c sn lượng lạc xut khu đứng thứ 10 trên
thế giới. Cơ cu giống lạc được s dụng trong sn xut tại Việt Nam
chiếm t lệ nhiều nht l L14 v MD7, trong đ L14 l giống c ưu
điểm do tính khng bệnh, chống đổ tốt v năng sut cao.
Lạc sau thu hoạch được bo qun v tích tr để phục vụ cho sn
xut cc sn phm trong công nghiệp, nông nghiệp v chế biến thực
phm quanh năm. Việt Nam có khí hu nhiệt đới gi ma là điều
kiện thun lợi cho nm mốc pht triển. Lạc c thể b nhim nm mốc
v sinh độc tố xut pht từ nhim trong qu trnh trồng trt, sơ chế v
bo qun. Cc điều kiện nh hưng đến sự pht triển v sinh độc tố
ca nm mốc bao gồm: nhiệt độ, độ m, điều kiện môi trường không
khí, mức độ nhim nm mốc và loi nm mốc b nhim trong lạc.
Trên thế giới đ c nhiều nghiên cứu, kho st tnh trạng nhim
nm mốc v AF trong lạc nhưng mỗi vùng có kh năng nhim nhng
chng nm mốc khác nhau. Nghiên cứu này thực hiện phân lp và
đnh danh chng nm mốc sinh độc tố trên lạc trên đa bàn nghiên
cứu, sau đ tiến hành nghiên cứu cc yếu tố nh hưng đến sự pht
triển v sinh AF ca nm mốc phân lp được, từ đ đề xut quy trnh
bo qun lạc sau thu hoạch một cách hiệu qu.
Xut pht từ nhng phân tích trên, chúng tôi đ tiến hành thực
hiện đề tài “Nghiên cứu mức đ nhim aflatoxin và đề xuất mt số
giải pháp công nghệ bảo quản lạc sau thu hoạch ở các tỉnh miền
Trung và miền Bắc Việt Nam".
2
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Đnh gi được thực trạng v cc yếu tố nh hưng đến tnh trạng
nhim nm mốc v AF trên lạc tại một số tnh miền Trung và Bắc
Việt Nam.
- Đề xut được gii pháp công nghệ bo qun lạc c hiệu qu ngăn
ngừa nguy cơ nhim AF trong lạc.
3. Nội dung nghiên cứu
Để thực hiện được các mục tiêu trên nghiên cứu sinh đ nghiên
cứu cc vn đề liên quan c nội dung chính như sau:
- Nghiên cứu mức độ nhim nm mốc, AF trong lạc và một số yếu
tố liên quan tại miền Bắc (Bắc Giang) và miền Trung (Thanh Hóa,
Nghệ An). Phân lp chng sinh độc tố AF từ lạc.
- Nghiên cứu cc yếu tố nh hưng đến sự pht triển v sinh AF
trên lạc ca chng nm mốc phân lp được.
- Kho nghiệm v đề xut quy trình bo qun lạc có hiệu qu ngăn
nhim nm mốc và sinh AF.
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
4.1 . Ý nghĩa khoa học
- Qua cc số liệu kho st v phân tích, đề ti đ đnh gi được
thực trạng nhim nm mốc v AF trong lạc 3 vng trồng lạc: Nghệ
An, Thanh Ha v Bắc Giang góp phần cnh bo nguy cơ nhim AF
trong lạc; đ xc đnh được cc yếu tố nguy cơ tạo điều kiện thun
lợi cho nm mốc phát triển v sinh AF trong lạc. Đây l cơ s khoa
hc để c hướng bo qun lạc sau thu hoạch có cht lượng ổn đnh.
Đề ti cng phân lp v đnh danh được một số chng A. flavus từ
lạc, đnh gi kh năng sinh AF ca cc chng ny, từ đ lựa chn
chng c kh năng sinh AF mạnh nht để phục vụ cho nghiên cứu
tiếp theo.
- Từ kết qu nghiên cứu nh hưng ca nhiệt độ, độ m, mức
nhim nm mốc sinh độc tố đến sự phát triển v sinh độc tố ca A.
flavus đ đưa ra được mô hnh dự đon mối liên quan ca cc yếu tố
ny đến mức độ nhim AF trên lạc theo thời gian.
3
- Việc p dụng c hiệu qu tinh dầu hồi v quế gợi cho cc nh
khoa hc m rộng phạm vi s dụng cc hợp cht c hoạt tính sinh
hc để hạn chế sự pht triển v sinh AF trên lạc nhân.
4.2 .Ý nghĩa thực tiễn
- Đ nghiên cứu nh hưng ca nhiệt độ, độ m, mức nhim nm
mốc sinh độc tố, điều kiện đng gi hút chân không, nồng độ tinh
dầu hồi (quế), trong bao b đng kín và bo qun l cơ s để đề xut
gii pháp công nghệ có tính kh thi trong điều kiện ứng dụng quy
mô hộ gia đnh tại Việt Nam.
- Góp phần gii quyết được kh khăn ca người dân về việc nm
mốc phát triển và sinh AF trong quá trình bo qun lạc nhân, gim
tổn tht sau thu hoạch, gia tăng gi tr và sức cạnh tranh ca lạc nhân
Việt Nam.
4.3 Những điểm mới của luận án
- Đ phân lp v đnh danh được một số chng nm mốc có kh
năng sinh AF từ lạc, trong đ xc đnh được A. flavus BG1 sinh
lượng AF cao nht.
- Nghiên cứu đ tm ra được mối liên quan gia cc yếu tố cht
lượng v tnh trạng nhim AF trên lạc, tm ra cc yếu tố bt lợi l
nguyên nhân nhim AF trên lạc nhân v lạc c.
- Đ nghiên cứu đưa ra được mối quan hệ tuyến tính ca cc yếu
tố (độ m v mức nhim A. flavus BG1) nh hưng tới mức nhim
AF theo thời gian.
- Đề xut được gii pháp công nghệ bo qun lạc nhân bằng kiểm
soát cht lượng trước bo qun, đng gi hút chân không và bo
qun bằng s dụng tinh dầu hồi, quế với quy mộ hộ gia đnh đm bo
hiệu qu kinh tế.
- Bo qun lạc bằng s dụng tinh dầu hồi (quế) m ra một hướng
mới trong gii pháp bo qun thực phm an toàn và thân thiện với
môi trường.
5. Bố cục của luận án
Lun án gồm 143 trang, 4 chương, 32 bng số liệu, 56 hình và
130 tài liệu tham kho.